1. Produktocela penado: mana, mensa laboro; la laboro de la virinoj (Z), de la infanoj, de la sklavoj, de la dombestoj; lignaĵa, serurista, masona laboro; mi estas kudristino-Malfacila laboro! (Z); la amplekso de la homaj laboroj (Z); afero, kiu englutis jam tiom multe da seriozaj laboroj kaj oferoj (Z); (abs) laboro kondukas al honoro kaj oro (Z); laboro lacigas (Z).
   klopodo.

2. Tia penado, aplikita al difinita farotaĵo: li ĉiam sidas super laboro (Z); kiam mi finos mian laboron, mi serĉos [...] (Z); la divido de l' laboro (Z); distribui la laboron al la servistinoj; havi sian laboron antaŭeltondita; la ĉiutaga laboro; ŝi estis tiel okupita de sia laboro (Z); metiisto sen laboro; herkula laboro; (honte), ke vi mem faras ĉi tiun simplan laboron! (Z); (plurale) sidi en la laboroj de la mastrumado, de la rikolto, de la kamparo; ministerio pri la publikaj laboroj.
   tasko.

3. Rezulto produktita de tia penado; materialo, al kiu ĝi aplikiĝas: apenaŭ iliaj laboroj iom moviĝas antaŭen (Z); restu tajloro ĉe via laboro (Z); kia estas via laboro, tia estas via valoro (Z); ŝi leviĝis malrapide, metis sian laboron sur la tablon (Z); ŝi levadis la okulojn for de la laboro (Z); via laboro [...] ne taŭgas por presado (Z); esti pagata laŭ sia laboro; (plurale) la laboroj de Heraklo.
   faraĵo, verko.

4. Tiu penado; kiel fonto de enspezo: plibonigi sian sorton per laboro (Z); mi bedaŭras, ke vi ne ricevis la laboron, kiun vi bezonas (Z); ŝi sentis sin sufiĉe forta, por iri al sia laboro (Z); de ĉiu laboro estas profito (Z); ŝi anstataŭ dezirata laboro ricevis almozon (Z); laboro homon nutras (Z); diru, ĉu sinjorino S. trovos ĉi tie por si laboron (Z); laborakiro, laborenspezo, laborakcidento.
   okupo, ofico, dungi. [VIDU] labordaŭro, labordonanto, laborjuro, laborkonflikto, laborkontrakto, labormerkato, labornekapablo, laborperejo, laborprenanto.

5. [FINANCO] Unu el la faktoroj de la produktado.
   kapitalo.

6. [POLITIKO] La klaso de la laboristoj, kontraste kun tiu de la kapitalistoj: asociado de la laboro kaj de la kapitalo; la Laborpartio.

7. [FIZIKO] Fizika grando, egala al linia integralo de forto laŭlonge de vojo trairata de punkto de aganta forto. SIN. energidiferenco; simbolo: A.
   ergo, ĵulo, kilovathoro.

1. ĉia kovrita loko, kie oni laboradas: laborejo de kudristinoj, de juvelisto, de fotografio, de biblioteko.

2. [FOTOGRAFIO] ĉiu aparta loko, en kiu oni pretigas la dekoraciojn, kostumojn, prilaboras la negativojn, muntas kaj projekcias la filmopartojn ktp.

3. = laboratorio.

1. Homo, kiu sin dungigas por laboro: simpla, specialigita, kvalifikita, alte kvalifikita laboristo; sendependa, fabrika, kampara laboristo; ferlaboristo, minlaboristo, terlaboristo, preslaboristo; S. ekspluatas la kompatindajn laboristinojn (Z).
   proleto, salajrulo.

2. [ZOOLOGIO] ĉe la abeloj, formikoj, iuj vespoj kaj termitoj, sterilaj insektoj, kiuj zorgas pri la nutrado de la larvoj, konstruado de la loĝejo ktp.

1. Produkti per sia laboro: forĝisto, kiu blovas fajron sur karboj kaj ellaboras ilojn (X); ellabori al mi bonan guston (Z); vergo doloras, sed saĝon ellaboras (Z); ĝi devas ellaboradi en la junuloj amon al honesta laboro kaj abomenon por frazisteco (Z).

2. Labori super io, ĝis tio akiras sian definitivan, perfektan staton: mi ellaboris projekton de korporacia organizo (Z); ellabori al si la opinion, ke (Z) [...] ; nur la uzo iom post iom ellaboros por tiuj detaloj difinitajn regulojn (Z); lingvo longe preparita kaj ellaborita (Z); ili ne volas atendi, ĝis ilia ellaborota lingvo venkos per sia boneco (Z).

1. Zorge labori super io, por ĝin plibonigi, perfektigi: li en somero prilaboradis sian plugokampon (Z); kiu prilaboras sian teron, tiu havos sate da pano (X); prilabori vazon el argilo, balrobon, kolĉenon el oro; prilabori poemon, paroladon; (f) oficisto prilaboras monumentan sekretariinon en la komputila ĉambro (JC); prilabori iun per bastono (Z) (por reformi lian konduton).
   kultivi.

2. Kulturi, ekzercadi: vi ne prilaboris sufiĉe vian talenton (Z); prilaborita menso (Z).

1. pro propra volo: senlaboreco (mallaboremo) estas patrino de ĉiuj malvirtoj (Z); ŝi ne manĝas panon en senlaboreco (X) (
   nenifarado);

2. malgraŭ sia deziro, kiel konsekvenco de la kapitalisma sistemo: la infero de kontraŭvola senlaboreco (Z); ŝtata subvencio por senlaboreco. SIN. sendungado.
   subdungiteco.

labori

Esprimoj

Kelkaj kunmetaĵoj

Vortoj uzitaj en la sama ĉirkaŭkunteksto

Ankaŭ vidu:

Iel rilatitaj: