havi

*hav/i (tr)

1. Porti (pp veste aŭ io simila): la infanoj havas sur si nek ŝuojn, nek ŝtrumpojn (Z); Joab havis sur si striktan veston (X); ŝi havis sur si neĝoblankan kolumon (Z); havi ringon ĉe la fingro, bastonon en la mano.

2. Posedi, disponi kiel propraĵon ion konkretan: havi demon, monon, liton, ĉambron, ĉevalon, riĉaĵojn; havi panon freŝan, plumon por skribi; ĉu vi havas korktirilon?; mi havas bovon kaj bovinon (Z); riĉulo havas multe da mono (Z); mono havata estas pli grava ol havita (Z); kiu havas nenion, estas nenio (Z); ne rifuzu al via proksimulo, se vi havas ĉe vi (Z); se vi ne havos per kio pagi (Z); ŝi ne havis per kio aĉeti lignon (Z); mi havas tion (ricevis) de mia patrino (Z).

3. Prezenti ian konkretan karakterizaĵon en sia korpo konsisto ks: havi barbon, dikan korpon, ĉiujn siajn dentojn; ne havu tiel malluman vizaĝon (Z); la muro havas orelojn (Z); nur prunelarbo havis sur si ankoraŭ fruktojn (Z); la floro havis tian bonodoron (Z); la vizaĝo havis sur si apenaŭ videblajn sulketojn (Z); koloroj, kiajn ili neniam havas en la ĉitiea lando (Z); la diamanto havas belan brilon (Z); tiu ĉi libro havas sesdek paĝojn (Z); domo havanta tri etaĝojn; Parizo havas belajn monumentojn, havi fortan fundamenton (Z); havi rompitan brakon; havi la manoj malpuraj; li estas koleriĝema, kvazaŭ li havas en si pipron (Z).

4. Prezenti ian abstraktan econ staton, agmanieron: havi afablecon, kapablon (Z), indon (Z), meriton (Z), mankon (Z), saĝan spiriton, bonan apetiton (Z); ne ĉiuj homoj havas egalan karakteron; havi ĝojan ĉagrenon (Z), esperon, malamon (Z); havi febron (Z), kapdoloron (B), ftizon; ĉio havis ne tre bonan aspekton (Z); havi timon, rajton (Z), ekscitiĝojn (Z), honton (Z), fidon (Z); tio havas en si diversajn erarojn (Z); havi la aĝon de 26 jaroj (Z); unu havis la nomon Ada (X); havi 200 kilometrojn da longo (Z); galerioj havantaj la alton de [...] (Z); tiu vorto havas signifon de mezuro (Z); ĝi havas mian aprobon (Z); la du projektoj havas inter si nenion komunan (Z); la kongreso havas nenion komunan kun la politiko (Z).

5. Esti en interrilato, en kunestado kun iu: li havas dek unu infanojn (Z); oni havas multajn amikojn (Z); havi diversajn servantojn (Z); nia urbo havas bonajn policanojn (Z); miaj fratoj havis hodiaŭ gastojn (Z); havi kamaradon, estron; havi iun kiel amikon; almenaŭ neniun ili havu viva! (Z) (sk. kiel kaptiton).

6. Esti en interrilato kun io: kian daton ni havas hodiaŭ? (Z); ni havas belan veteron; ĉu ni ne havis antaŭ kvar jaroj tian someron (Z); havi proceson, ŝuldojn, devojn; havi multe por fari (Z); pli nenion ili havis por fari (Z); havi ion, nenion kontraŭ iu (Z); mi havas nenion gravan por diri (Z); vi havos antaŭ vi gravan taskon (Z); vi havas antaŭ vi longan vojon (Z); vi havos sur vi grandan respondecon (Z); nun mi havas, per kio malaltigi vian fierecon (Z); mi havos, kion respondi al mia insultanto (Z); jen vi havas! (Z) (sk. ion por zorgi, ion, kio trafas vin).