4. energia, kapabla je grandaj efikoj: forta volo (B), kolero (Z), digno (Z), decido; amo estas forta, sed mono pli forta (Z); bezono estas plej forta ordono (Z); forta intereso, inteligento; ju disputo pli forta, des pli multaj la vortoj (Z); (analoge) fortaj argumentoj, pruvoj; fari fortan impreson;

5. lerta, kapabla je sukceso: li estas la plej forta en sia klaso; li en ĉio estas forta (Z).

6. (pp persono, grupo da personoj) havanta la rimedojn, por trudi sian volon, sian regadon: forta registaro, armeo; en sia korto ĉiu kok' estas forta (Z).
   potenca.

1. En forta maniero: forte staras muroj de miljaroj (Z); forte ni staru, fratoj! (Z); forte bati (Z); tenu vin forte! (Z); forte pluvis (Z); frenezo forte sidas en lia koro (Z); forte voli (Z).

2. Multe, tre: forte malpurigi (Z), dubi (Z), deziri (Z), amuzi (Z); mi forte pekis pri tio (X); mi forte volus sciigi, kiel [...] (Z); la bluiĝintaj lipoj forte kunpremitaj (Z).

3. [MUZIKO] Indiko, ke oni intensigu la sonon (simb.: f).

1. Kapablo de korpo aŭ korpoparto produkti grandajn efikojn: sia mano kun preskaŭ konvulsia forto premis la manon de la kudristino (Z); vestu vin per forto, ho brako de la Eternulo! (X); apenaŭ havanta sufiĉe da forto, por levi sian piedon (Z); ne donu al la virinoj vian forton (X); hodiaŭ forto, morgaŭ morto (Z); por malsanulo forto, por kokido la morto (Z); deziro tre granda, sed mankas la forto (Z); la koro de la infano batadis per forto spasma (Z); ĉu vi donas forton al la ĉevalo? (X); vidu la hipopotamon, ĝia forto estas en ĝiaj lumboj (X); (rilate al la tuta individuo, ofte uzata plurale): streĉi la fortojn; peni per ĉiuj fortoj (Z); labori per propraj fortoj (Z); Dio punas laŭ la fortoj (Z); perdi la fortojn (Z); liaj fortoj videble revenis (Z).

2. Kapablo de fizikaj agantoj produkti grandajn efikojn aŭ rezisti grandajn kontraŭpenojn: la forto de la uragano; li havis potencon super la fortoj de la naturo (Z); moderigi la forton de la lumo; (analoge) larmoj kun neeltenebla forto verŝiĝis sur ŝiajn vangojn (Z); la forto de la E-a movado; pasioj difektas la forton de la vivo (Z); eksterrespondeca forto ( [JURO] = superforto, kiu neebligas la plenumon de kontrakto).

3. Kapablo de la spirito elteni kaj agadi: surdigante en si ĉian analizemecon per la tuta forto de sia spirito kaj volo (Z).

4. Lerteco, kapablo atingi iajn rezultojn: ĉu tiu juna virino posedis ian forton de akirado? (Z); la sorĉa arto ne havis forton sur ĝi (Z); ĉu la preĝo ne posedas forton averti krimon? (Z); la forto (magia povo) troviĝas nur en la vosto de la reĝo (Z).

5. Kapablo de individuoj aŭ homaj grupoj trudi sian volon al aliaj: kiu havas la forton, havas la rajton (Z); kiam forto ordonas, leĝo pardonas (Z); la forto de regno kuŝas en la klereco de ĝia loĝantaro; nia tuta forto konsistas en nia konstanteco (Z); tiam ankoraŭ restos en sia plena forto (valideco) la dialekto malnova (Z); (analoge) la militaj, maraj, aeraj fortoj (armeoj).

6. [FIZIKO] ĉia kaŭzo kapabla deformi korpon k/aŭ modifi ties movstaton: fortoj povas kunagi aŭ kontraŭagi unu la alian, aŭ neniigi unu la alian; streĉaj fortoj (kiuj kaŭzas streĉojn 2); fortkampo.

1. Io forta.

2. La forta flanko de io, iu.

1. (pp korpo aŭ korpoparto) malmulte aŭ ne kapabla je granda peno: mia brako estas malforta (Z); havi malfortan lumbon (X); la patrino fariĝadis kun ĉiu tago pli malforta (Z); la infano estas malforta kaj kadukiĝinta (Z); la malfortajn vi ne flegas (X); kontraŭ tuta kohorto eĉ Herkulo estas malforta (Z); (analoge) malforta sano, voĉo;

2. (pp fizikaj agantoj) malmulte aŭ ne kapabla produkti grandajn efikojn aŭ rezisti grandajn kontraŭpenojn: tiu ŝnuro estas tro malforta por porti vin; malforta vento, pluvo; li ricevis nur malfortan puŝon;

3. ne intensa, ne altgrade impresanta la sensojn: malforta lumo, bruo, varmo; malforta febro; malforta vino, biero (Z) (kun malmulte da alkoholo); malforta kafo (kun multe da akvo); la acideco de tiu ĉi vinagro estas tre malforta (Z); (analoge) en tre malforta grado (Z); (por priskribi tion) ĉiuj vortoj estas malfortaj (Z).
   delikata, mallaŭta.

4. ne aŭ malmulte kapabla je grandaj efikoj: malforta inteligento, volo; malforta karaktero; la spirito estas ja fervora sed la karno estas malforta (X) (pekema);

5. ne aŭ malmulte lerta: en la muziko mi estas ankoraŭ dekoble pli malforta, ol en la franca lingvo (Z); li estas, ili diras, malforta en la kalkulado (Z); tio estas lia malforta flanko.

6. ne aŭ malmulte kapabla trudi sian volon, siajn decidojn al aliaj: mi estas malforta, sekve mi devas esti humila (Z); malforta registaro, regno, armeo; malforta kontraŭulo; E. estis ankoraŭ tro malforta, por iun venki (Z).

1. Supereco per forto: superforto de unu gento super aliaj (Z).

2. [JURO] Evento, rezultanta de naturfortoj, sen homa interveno, neantaŭvidebla kaj neevitebla.

forta

Esprimoj

Kelkaj kunmetaĵoj

Vortoj uzitaj en la sama ĉirkaŭkunteksto