uzi

*uz/i (tr)

  1. Preni kiel rimedon, instrumenton, por atingi celon: uzi siajn fingrojn anstataŭ forketo; por muŝon mortigi oni pafilegon ne uzas (Z); la tranĉilo estis tiel malakra, ke mi devis uzi mian poŝan tranĉilon (Z); ŝi ne veturis, ŝi uzis siajn proprajn piedojn (Z); se ni bezonas uzi prepozicion (Z) [...] ; ni ne uzas la akuzativon tiam (Z); uzi monon kaj admonon kaj flaton kaj baton (Z); uzi sian rajton, artifikon, perforton; li ĉion uzis por sukcesi; ŝlosilo uzata ruston ne konas (Z); ĉio, kio estas uzata de la plimulto da bonaj verkistoj, devas esti rigardata kiel bona, se ĝi eĉ ne estas absolute logika (Z); nun, kiam la lingvo estas jam kreita kaj uzata (Z); la esprimo 'estu timata' estas uzita tute bone (Z); vidante, ke mia nomo estis uzita por entrepreno, pri kiu mi tute ne estis demandita [...] (Z).
  1. Konsumi por sia utilo: li ĉiam uzas multe da salo (B); (f) uzu tempon estantan, antaŭvidu estontan, memoru estintan (Z); ni estu gajaj, ni uzu bone la vivon (Z); la limako uzis duonon da jaro por veni (Z); por traveturi tiun vojon ni uzis tiom da tagoj, kiom da horoj vi nun uzas (Z).
  • uzo
    Ago de iu, kiu uzas: la uzo de la aparato estas tre simpla; aferoj, el kiuj mi esperas fari uzon (Z); la maŝino estas ekster uzo; fari uzon de rajto (Z); fari uzon el ĉiu momento (Z); alie, kiel ili povus iam duan fojon fari uzon el sia vortoj (Z).
  • *uzadi
    Uzi daŭre aŭ kutime.
  • *uzado
    Kutima aŭ daŭra uzo: garantio kontraŭ la uzado de malbonaj libroj (Z); la uzado de la artikolo estas tiu sama, kiel en la aliaj lingvoj (Z); komuna ĝisnuna uzado devas ludi en lingvo pli gravan rolon, ol seke teoria logikeco (Z).
  • *uz (at)aĵo
    ĉio, kion oni uzas, precipe en difinita medio: kuirejaj, infanteriaj uzaĵoj; la tuta vojo estis plena de vestoj kaj uzataĵoj, kiujn la Sirianoj ĵetis ĉe sia rapidado (X).
    materialo.
  • uzateco
    Eco de io uzata: la uzateco de dirmaniero, vorto, modo.
  • uzebla
    Tia, ke oni povas ĝin uzi: tiu vojo jam ne plu estas uzebla por aŭtomobiloj.
  • uzindikoj, uzinstrukcioj
    Sciigoj, akompanantaj la objekton, pri la maniero, kiel uzi aparaton, kuracilon, substancon ks.
  • ekuzi
    Komenci uzi: Petro rifuzas, Paŭlo ekuzas (Z); sed tiu robo estis jam ekuzita!
  • eluzi
    1. ĝisfine uzi: miajn sagojn mi ĉiujn eluzos kontraŭ ilin (X).
    1. Difekti per longa uzado: li eluzas siajn ŝuojn kun stranga rapideco; ĝis la ĉevalo eluzos siajn hufumojn (Z); vesto eluzita, sed pureco spirita (Z); plumo jam duone eluzita (Z); eluzitaj gasoj (de kemia procedo); (f) okuloj eluzitaj per senĉesa legado; eluzi siajn fortojn per vanaj penoj.
      erodi, konsumi, trivi.
  • eluziĝi
    Difektiĝi pro longa uzado: tiu ĉi ŝtofo tre malrapide eluziĝos; ne kalkuli kun la eluziĝo de siaj fortoj.
  • foruzi
    Tute konsumi per uzado: dum la lasta vintro oni foruzis la tutan provizon da ligno; granda celo, por kiu mi la vivon foruzis (G).
  • malbonuzi
    Misuzi: ne malbonuzu la nomon de la Eternulo (X).
  • misuzi
    Uzi en maniero, kiu ne estas ĝusta: misuzi sian aŭtoritaton por defendi malvirtulojn.
  • neuzebla
    Tia, ke oni ne povas ĝin uzi: la unuaj maŝinpafiloj estis tiel komplikaj, ke ili estis praktike neuzeblaj; malnova neuzeblaĵo (Z).
  • reuzi
    1. Denove uzi: dank' al la kapricoj de la modo oni povas nun reuzi la meblojn de la komenco de la jc; trovi reuzon por malnova aparato.
    1. [EKOLOGIO] Ree utiligi forĵetaĵojn, tute aŭ parte, por la sama aŭ por alia celo: reuzita papero.
      recikligi.
  • *trouzi
    Uzi super la ĝusta, ordinara mezuro: trouzi la kunmetitajn tempojn (B), ies paciencon (B); la trouzado de alkoholo estas danĝera, sed tute same tiu de la tabako.
  • fruktuzi
    Uzi ion, por tiri de ĝi profiton: por ili la pieco de la plimulto estas nur okazo fruktuzi tiun piecon, por des pli subpremi (B).
    ekspluati.
  • fruktuzo
    1. Leĝa rajto, laŭ kiu iu povas profiti el proprietaĵo de alia persono, prenante por si la produktaĵojn aŭ rentojn, sed ne disponante pri la bieno aŭ la kapitalo.
  • manuzi (tr)
    Uzi, regi per la mano: li bone manuzas la rapiron; manuzebla portilo.
    manipuli. [VIDU] oportuna.

    Avizo pri la uzado de la telefono, de medikamento. Eluzi siajn fortojn por vanaj penoj. Fari uzon el ĉiu momento. Filmo uzita. fora uzanto. fruktuzo. La luiganto rezervas al si la rajton repreni por sia uzo la domon en la okazo, se. Misuzo de la potenco. ne faciluza. Ni,uzu bone la vivon, ĉar la vivo ne estas longa. Tempon gajni, ŝpari, uzi utile. uzindikoj, uzinstrukcioj.
    disponi pri. ekspluati. manki. okupi. rimedo.
    arto. elekti. financo. havi. kapo. konstrui. kvalito. labori. scii. speciala. ŝati. taŭga. tekniko. tuta. utila. vero. voli.

    Iel rilatitaj:

    abrazix aplikx arkaikx arkax artx banalx ekspluatx elektx facilx farx financx havx kapx konstrux kvalitx laborx lux momentx okupx recikligx rimedx scix simplx skribx specialx taŭgx teknikx tutx utilx verx volx ŝatx