diri

*dir/i (tr)

I- Voĉe komuniki sencohavajn vortojn: diri al iu adiaŭ (Z); ili diris al ŝi bonan tagon (Z); ne diru 'hop' antaŭ la salto (Z); mi volas diri al vi nur unu vorton (Z); ŝi diris ion, kion li ne komprenis (Z).
paroli.

II- Voĉe komuniki

informon, sciigon, rakonton ks: fremdulo, diru, kiu k el kie vi estas (Z); ĉu ĝi estas vi, kiu diris al via edzo, ke mi vin amas? (Z); diru, kiel li trovis savon (Z); diru, mi petas, vi venas de tie? (Z); tion volu diri al s-ro B. (Z); pri mia patro li nenion diras (Z); jes, vi diris veron (Z); dirante tion, la libristo envolvis la volumeton (Z); diris k foriris (Z) (abrupte forkuris).
aserti, citi, mencii, raporti;

opinion, juĝon, penson diri libere sian opinion (Z); kion vi diros pri tiu stranga kokokrio? (Z); ne zorgu pri tio, kion diros la najbaroj; vi meritas, ke oni diru al vi tiajn aferojnl (Z); inter la (du) esprimoj estas ankoraŭ malfacile diri, kiu estas la pli bona (Z); sed vi, kiu vi diras, ke mi estas? (N); vorto dirita neniam revenas (Z); (analoge) mi diris al mi, ke popolo povas erari (Z); diri al si en la pensoj (Z), en sia koro (Z).
klaĉi. [VIDU] taksi;

respondon, rebaton, klarigon: akuzito, kion vi havas por diri?; mi havas nenion por diri kontraŭ tiu projekto; pri tiu punkto multon oni povus diri!; ĉu via patro ĝin permesas? Kion al tio diras Polonio? (Z); k kion vi diros, se mi nun vidigos al vi, ke [...] ? (Z);

ordonon, volon: mi diras al vi, ke vi iru tuj! (Z); venu, mi diras al vi! (Z); haltu! haltu, mi diras! (Z); k Dio diris: Estu lumo (X); dirite, farite (Z) (sen prokrasto).

III- Skribe komuniki, esprimi, mencii: estas necesege diri en la prospekto la sekvantajn aferojn (Z); la verkisto de ĉi tiu libro diras, ke [...] (Z); kie en la letero estas dirita eĉ unu vorto pri tio? (Z); el la dirita regulo sekvas [...] (Z); principe la diritaj punktoj estas necesaj, por ke [...] (Z); la supre dirita formo (Z); proksime de la marĉejo staris la supre dirita domo (Z); en la Talmudo estas dirite, ke [...] (Z).
citi, deklari.

IV- Pli-malpli klare prezenti ideon per vortoj: oni plu serĉas, kion li diris, kiam li finis paroli; tre feliĉa homo, mi volas diri altklasa homo (Z); sed tio tute ne estis mia intenco, mi volis nur diri; ke [...] (Z); vizaĝo, kiu nenion diras; 'iru rekten' oni povas diri (Z); por tiel diri (Z); se oni povas tiel diri (Z); tion oni ne diras en societo; el la buŝo multaj vortoj eliras, sed ne ĉiuj ion diras (Z); ĉu la Leĝo estas peko? Kion do ni diru? (N); bone dirite!
esprimi, signifi.

V- (f) Indiki, montri, pp aferoj: ĉiu iras, kiel saĝ' al li diras (Z); la nerefuteblaj leĝoj de la logiko diras al ni, ke tio estas la sola vojo (Z); la senco diras al ni, ke la sufikso estas necesa (Z); mono sian devenon ne diras (Z).

diro
Ago de iu, kiu diras, k tio, kion oni diras: tio estis diro neĝentila (Z); ĉe ĉiu lia diro (Z); ĉe tiu diro (Z); diron oni neas, skribo ne pereas (Z); ĉiu diro de Dio estas pura (X); la diro de la Eternulo per Moseo (X); la dek Diroj (Z) (
dekalogo).
parolo, vorto. [VIDU] maniero.

*diradi
Ofte, ripete diri: li ĉiam diradis al mi la veron (Z); iam ili sidiĝadis apud la arbeto k diradis: 'Ha, kiel ĉarme malgranda ĝi estas!' (Z).

aldiri
Aldoni, dirante.

antaŭdiri
Anticipe diri, anonci: mia mano estos kontraŭ la profetoj, kiuj antaŭdiros malveraĵon (X); oni neniam povas antaŭdiri, en kia humoro li estos; sorĉe antaŭdiri (Z); la antaŭdiristoj laŭ la luno (X).
aŭguri, profeti, prognozi.

duondiri
Aludi.

eldiri
Akcente, formale aŭ publike diri ion gravan: kviete vi eldiris grandan vorton! (Z); tio estas la tuta vero, kiun mi eldiris al vi kun doloro (Z); li eldiris piajn preĝojn (Z); ĉiu ricevis parolkapablon k povis eldiri siajn pensojn (Z); ni eldiru pri tio, nian juĝon! (Z); David eldiris la sekvantan funebran paroladon pri Saul (X); kompato, kiu retenadis sur la lipoj iajn vortojn malfacile eldireblajn (Z).
elparoli, formuli, vortigi.

kontraŭdiri

(tr) Prezenti rebate kontraŭan opinion, argumenton: ili ne havis, kion kontraŭdiri (N); argumento, kiun estas malfacile kontraŭdiri.

(ntr) Esprimi responde kontraŭecon: sed eble oni kontraŭdiros al mi, ke [...] ; se ĉiuj konsentas, mi ne kontraŭdiros.
kontraŭparoli, obĵeti.

laŭdira
Asertata, sed ne certa: laŭdira titolo de nobeleco; lia laŭdira motivo.

laŭdire
Laŭ tio, kion oni diras: laŭdire li estis tute ebria.

memkontraŭdira
Tia, ke ĝi entenas du asertojn kontraŭajn unu al la alia.
kontraŭparola.

nedirebla
Tia, ke oni ne povas aŭ devus ĝin diri.
neesprimebla.

rediri

Responde diri.
rebati, repliki.

Duafoje diri: rediri ies rakonton.

rediradi
Plurfoje, insiste rediri.

subdiri
Flustre aŭ alude diri.

transdiri

Transdoni ies diron al iu.
raporti.

Dissciigi, diskonigi.
klaĉi.

cidiri (ntr)
Uzi la prondiron ci: cidiri al iu. SIN. ciumi.

onidiro
Famo, klaĉo.

popoldiro
Proverbo: la popoldiroj esprimas la saĝon de l' popolo (Z).

verdira
Tia, ke ĝi esprimas la veron.

verdire
Esprimante la veron.

vidiri (ntr)
Uzi la ĝentilan formon vi anst. ci.

diri

Esprimoj

Akcepti senkritike ĉion, kion diras la gazetoj.
Akuzito, kion vi havas por diri?.
Ankoraŭ ne estas dirita la lasta vorto.
Barakti en kontraŭdiro.
Bone dirite!.
Bonvolu diri, kie estas.?.
Citi aŭtoritatulojn por apogi siajn dirojn.
Diru al mi kun kiu vi havas rilatojn, kaj mi diros al vi, kiu vi estas.
Estu dirate je lia honoro, por lia laŭdo.
Folulo (malsaĝulo) kaj infano eldiras la veron.
Havi nenion alian por diri, ol ke.
Jen por unu fojo ŝi diris la veron.
La komuna saĝo, la homa sago diras al mi, ke.
La tero min englutu, se mi ne diras veron.
La veron serĉi, kaŝi, maski, fortordi, diri, elŝeligi.
Libere eldiri sian penson.
Mi diras al vi nenion alian, ol plej puran veron, krom plej pura vero.
Mi ne bezonu diri duafoje.
Ne devas troviĝi inter vi aŭguristo, antaŭdiristo, magiisto,
Ne diri eĉ unu vorton.
Nur la senutileco de la unua diluvo, diris Renano, malhelpas Dion sendi al ni duan.
Oni plu serĉas, kion li diris, kiam li finis paroli.
Pli bone silenti ol diri stultaĵojn.
Pri tio oni povus multon diri.
Sciiĝi pri io el onidiroj.
Se diri la veron.
Se oni povas tiel diri.
Se paroli sincere, mi devas diri.
Sen troigo oni povas aserti, diri, ke.
Senvuale diri, ke.
Sincere, mi devas diri, ke.
Solene eldiri la verdikton.
Tiaaĵon ni neniam diris.
Tio ne pravigas vin diri, ke.
Trajtoj delikataj, nenidiraj, ĉarmaj, fajne gravuritaj, ĉizitaj, cizelitaj.
Vorto dirita neniam revenas.
bedaŭri sian diron.
diri flirtaĵojn, galantaĵojn.
diri senpere.
eldiri ventaĵojn.
mono sian devenon ne diras.
nediskutebla, nekontraŭdirebla, nepra.
sorĉisto, nek elvokisto de spiritoj, nek sonĝklarigistoj, nek esploristo de mortintoj.
tion diras vi.
venis la horo diri la tutan veron.
Ĉu ne estas kiel mi diris al vi ?
Ŝerce dirite.

Kelkaj kunmetaĵoj

aldiri,antaŭdiri,cidiri,diradi,diri,dirmaniero,diro,duondiri,eldiri,kontraŭdiri,kontraŭdiro,laŭdira,laŭdire,memkontraŭdira,nedirebla,onidiroj,oreldiri,popoldiro,rediradi,rediri,subdiri,transdiri,verdira,verdire,vidiri

diri

*dir/i (tr)

diri

Esprimoj

Kelkaj kunmetaĵoj

Vortoj uzitaj en la sama ĉirkaŭkunteksto

Ankaŭ vidu:

Iel rilatitaj: