kontraŭ

*kontraŭ

1. Lokon, kiu estas antaŭ iu persono aŭ objekto, sed apartigita disde ĝi per libera interspaco: la urbodomo staras kontraŭ la katedralo; la du mimikistoj sidiĝis unu kontraŭ la dua; li distranĉis ilin laŭ la mezo kaj metis ĉiujn partojn unu kontraŭ la alia (X); du vilaĝoj kuŝas sur la du bordoj, unu kontraŭ la alia (Z); la domo kontraŭ ni (Z); pendigu lin kontraŭ la suno (X); buŝo kontraŭ buŝo mi parolas kun li (X); okulo kontraŭ okulo (X); vizaĝo kontraŭ vizaĝo (Z); aranĝis sin la Izraelidoj kaj la Filiŝtoj fronton kontraŭ fronto (X).

2. Objekton, kiu malhelpas pluigon de movo: la muro, kontraŭ kiun ili flugis (Z) (haltigis ilin); la salmo saltos kontraŭ la falantan akvon kaj frapos sin kontraŭ la ŝtonajn murojn, sed ĝi tamen ne povos eniri (Z); por la nokto oni starigis la kofrojn kontraŭ la pordo (Z) (por malebligi eniron).

3. Objekton, kies naturan pozicion, direkton aŭ tendencon oni inversigas: ne karesu la katon kontraŭ la haroj (Z); naĝi kontraŭ la fluo; palaco, kies muroj brilis [...] kiel folio de tulipo, kiam oni ĝin tenas kontraŭ la suno (Z); (f) agi kontraŭ mia konscienco (Z), kontraŭ la kutimoj; kontraŭ sia volo (Z); kontraŭ ĉia atendo (Z); paroli kontraŭ sia penso.

4. Objekton, por kiu oni interŝanĝas ion: Damasko donis komerce al Tiro grenon kontraŭ armiloj; du kamaradoj aĉetis de li la birdon kontraŭ kelke da spesdekoj (Z); kontraŭ dek svisaj frankoj mi sendas serion da aŭstraj poŝtmarkoj; la ĉifonojn [...] mi ne ŝanĝus kontraŭ la purpuro de reĝoj (Z).

5. Personon aŭ objekton, kun kiu oni komparas alian: supereco de homo kontraŭ bruto ne ekzistas (Z); multigu vin miloble kontraŭ via nuna nombro (X); tiuj popoloj vivas sub regado, kontraŭ kiu ili preferus la Turkan; ŝi pensis, ke la eta nuna momento iros sur la pesilon kontraŭ la tuta pasinteco kaj superpezos ĝin (Z).
   anstataŭ, por.

6. Personon aŭ objekton, al kiu estas direktata ago aŭ sento: ŝi eltiras siajn blankajn manojn kontraŭ la ŝipo (Z); frapi sin kontraŭ muron (Z); levi la vizaĝon kontraŭ la plafonon (Z); ŝi levis kontraŭ la junan virinon siajn okulojn (Z); (f) vi estas tro bona kontraŭ mi; agi fiere kontraŭ iu; ankaŭ ŝi ne estas indiferenta kontraŭ li (Z); kontraŭ neniu oni devas esti maljusta; esti favore, agordita kontraŭ iu; kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li (Z); se iu ŝtopas sian orelon kontraŭ kriado de malriĉulo, li ankaŭ vokos kaj ne estos aŭskultata (Z); malobeemaj vi estis kontraŭ la Eternulo (X).

7. Personon, al kiu estas direktata malamika, malfavora ago: li savis Danielon kontraŭ leonoj (X); kontraŭ tuta kohorto eĉ Herkulo estas malforta (Z); ŝi levas la bastonon kontraŭ lin (Z); du kontraŭ unu (Z); Kaino leviĝis kontraŭ sian fraton kaj mortigis lin (X); iri milite kontraŭ iun (X); ekmarŝi, batali, pafi kontraŭ iun (Z); ili grandanombre estis kontraŭ mi (X); la komitato nenion havas kontraŭ Svisujo (Z); tiu, kiu ne estas kontraŭ ni, estas por ni (Z); mi ricevis nenian plendon kontraŭ li (Z); konspiri (Z), fari juĝan proceson (Z), murmuri (X), indigni (X), malbondiri (X), boji (Z) kontraŭ iu.

8. Objekton aŭ aferon, al kiu estas direktata malhelpa, defenda, ŝirmanta ago: kuracilo kontraŭ febro; panon vi donis al ili kontraŭ ilia malsato (Z); kontraŭ malfeliĉoj baro ne ekzistas (Z); dubo gardas kontraŭ risko (Z); eĉ kontraŭ pastra prediko troviĝas kritiko (Z); motivoj parolantaj kontraŭ la enkonduko de [...] (Z); kontraŭ la fakto, ke vi ĉerpis el mia Ekzercaro, mi absolute nenion havas (Z); (garantii) al E. plenan sendanĝerecon kontraŭ ĉiuj personaj kapricoj (Z); garantio (Z), asekuro kontraŭ io; diskuti la 'por' kaj la 'kontraŭ'; voĉdoni por aŭ kontraŭ (Z); eĉ negranda nombro da voĉoj kontraŭ estas jam sufiĉa (Z).