en

*en¹

1. La lokon, interne de kiu estas io aŭ iu: mia onklo loĝas en Berlino; mi sentas min sana kiel fiŝo en akvo; mia koro tremas en mi; en malproksimeco oni ekvidis bluajn montojn; la infano kuris en la korto; la suno rebrilas en la klara akvo; (f) mia amo restas ĉiam en la limoj de la infana devo; (f) en tiu propono kuŝas la solvo de la problemo.

2. La lokon, internen de kiu almoviĝas iu aŭ io: iri en teatron, meti ion en sian poŝon; la infano kuris en la korton; ĵeti en sakon; skribi en libron (Z); la birdo flugas en la ĉambron (Z); sablero falis en mian okulon; fali en kaptilon.

3. La tempodaŭron, interne de kiu okazas la ago: tio estis en lundo matene (Z); mi parolos al vi en tempo pli oportuna (Z); en la venonta jaro mi vizitos Germanujon (Z); en la vintro oni hejtas la fornojn (Z); en malbona vetero (Z); dek horojn en la tago ŝi kudradis (Z); havi varman manĝon unufojon en tago (Z); en la daŭro de unu monato (Z).
   ĉe, dum, je.

4. La tempolongon necesan por fari ion: legi libron en kvar tagoj; en momento la homo reviviĝis (Z); vi forgesos nin en ses monatoj (Z); en unu minuto li estus inter ili (Z).

5. La staton, kiu karakterizas objekton: danĝere estas lasi lin plu en tia libereco (Z); la unua lernolibro [...] eliris en lingvo rusa (Z); la forto grandiĝas en premateco; mi vagis en granda mizero (Z); ili venis en granda nombro (grandnombre); lernigu la manieron, en kiu oni devas vivi inter ĝentilaj personoj (Z); paroli en alia maniero (Z); kien vi iras en tia izoleco?; en granda kolero; en konsento; en akompano kun iu; mia pulso en takto batas; malfermi la pordon en la plena larĝo (Z).

6. Unu el la cirkonstancoj, inter kiuj fariĝas la ago: li kuris malsupren en (per) kelkaj saltoj; en (ĉe) la ŝvito de via vizaĝo vi manĝados panon (X); en liaj okuloj (Z) (laŭ lia juĝmaniero, opinio); disflugiĝi kiel polvo en vento (Z); morti en turmentoj; en (je) la nomo de; ŝiaj haroj estis kunvolvitaj en (per) pezaj plektoj; en longaj girlandoj pendis mirindaj kreskaĵoj (Z); puntoj k bantrozetoj sin kunigis en mirinda bonordigita senordeco (Z).
   ĉe, laŭ, je, per.

7. La finan staton de ŝanĝiĝinta objekto, la rezulton de aliiĝo: fendi ŝtipon en du partojn (B); li rompis la vazon en pecetojn; la fumo longiĝis en mirindajn fantomojn; kunpremi la manon en pugnon; traduki libron en alian lingvon; la korto per barilo estis dividita en du partojn; miloj da voĉoj kunfandiĝis en grandegan harmonion; la glacio forgutis en brilajn larmojn; la milito kondukis multajn en mizeron; lia malkaŝemeco aliformiĝis en arogantecon (Z).
   al.

8. La aferon, kiun oni identigas al io aŭ iu: en la lingvo E. ni vidas la estontan lingvon helpantan de la mondo (Z); Marta rekonis en ŝi tiun junan knabinon, kiun ŝi renkontis antaŭ kelkaj tagoj (Z); de la nuna momento ĉesu vidi en mi majstron (Z); tiam envenis la urbestro en propra persono.