laŭ

*laŭ

I- Prepozicio esprimanta ĝenerale la konformecon, kaj pli precize montranta:

Iradon de unu ĝis alia fino de objekto longforma, kies direkton oni sekvas: ŝi malleviĝis laŭ la trunko (Z); li venas laŭ la ŝtuparo mallaŭte (Z); karesi katon laŭ la haroj; li veturigos nin laŭ Rejno supren (Z); li ekiris laŭ tiu ĉi rivero (Z); jen estas la vojo, iru laŭ ĝi (X); (f) la bonfarantoj de la homaro iras laŭ la dorna vojo de la honoro (Z).

RIM. 1 Ne konsilinde estas uzi 'laŭ' en frazoj, kie ne temas pri direkto, sed pri trairo de ebeno: nuboj kuris sur (ne: laŭ) la ĉielo; sur (ne: laŭ) lia vizaĝo larmoj glitis.

Adaptiĝon al ies sento aŭ volo (sekvante, obeante): mi restas ĉi tie laŭ la ordono de mia estro (Z); li volas agi laŭ sia kapo; mi povas decidi nur laŭ mia konscienco; ĉiu havis sian apartan loketon, kie ŝi povis laŭ sia plaĉo kaj bontrovo fosi kaj planti (Z); ĉio iris laŭ lia deziro; ŝi lin trovis laŭ sia gusto (Z); danci laŭ ies fajfilo (Z); dancigi iun laŭ sia fajfilo (Z).

Dependecon de iu cirkonstanco, pro kiu oni agas, aŭ per kies karaktero oni direktas sian agon: veli laŭ la vento; mi disflugigas ilin kiel polvon laŭ la vento (X); mi ne volas iri laŭ fremdaj postesignoj (Z); laŭ la krio de koko tuj spiritoj rapidas hejmen (Z); birdo kantas laŭ sia beko (Z); fali laŭ sia tuta longeco (Z); manĝi laŭ la karto; laŭ via mono mezuru vian veston (Z); Dio kreis la homon laŭ sia bildo (X); faru laŭ ilia modelo (Z); kopii laŭ la originala manuskripto; aranĝu vin laŭ milita maniero! (Z); skribi la nomojn laŭ la ortografio nacia (Z); la vortoj estas formitaj laŭ la reguloj de la lingvo (Z); ni ĉiun homon traktos laŭ lia merito (Z); ne respondu al malsaĝulo laŭ lia malsaĝeco (X); mi ripetos ĉion vorto laŭ vorto (Z).

Referencaĵon, sur kiu baziĝas konstato, juĝo, rakonto: laŭ mia cerbo mi opinias, ke la mondo estas freneza (Z); laŭ mia opinio vi malpravas; laŭ la unua rigardo tio ŝajnas ĝusta; ne juĝu pri afero laŭ ĝia ekstero (Z); laŭ la frukto oni arbon ekkonas (Z); laŭ la okazontaĵoj mi decidos (Z); Jakob vidis laŭ la vizaĝo de Laban, ke li ne estas rilate al li tia, kia li estis (X); ŝi estis la plena portreto de sia patro laŭ sia boneco kaj honestecoi; mi konas lin nur laŭ la nomo; ĉiu mezuras aliajn laŭ sia mezurilo (Z); laŭ la Biblio leporo estas remaĉulo; la Evangelio laŭ Mateo (N).

RIM. 2. Ne konsilinde estas uzi 'laŭ' en la senco de kompara 'kiel', kiel faris Grabowski; ankaŭ ne en la funkcio de subjunkcio.

laŭ tio, kiel, kiom, ĉu...
Subjunkcio, signifanta 'konforme al la maniero, kiel...': oni vin respektos laŭ tio, kiel vi kondutos; laŭ tio, kiel oni ĝin prenas (Z); ili sidos pli-malpli bone laŭ tio, kiel ili alvenos pli-malpli frue; mi parolos laŭ tio, kiom permesas la deco; laŭ tio, ĉu la vetero estos bela aŭ ne, mi promenos.

II- Memstara morfemo samsignifa:

laŭa
Konforma.

laŭigi
Adapti.

III- Pref. samsignifa: laŭleĝa, laŭdire, laŭeble (Z), laŭiri (Z), laŭmezure (X), laŭvice (X) ktp.

PMEG: [laŭ]

Agi laŭ sia kapo.
Atentu la vojon, laŭ kiu vi iras.
Balanci la kapon laŭ la takto de la muziko.
Decidi laŭ sia konscienco.
Dio kreis la homon laŭ sia bildo.
Karaktero laŭ la vetero.
Kopii laŭ la originala manuskripto.
Li volas agi laŭ sia kapo.
Mi rakontos ĉion laŭ ordo, laŭ kronologia ordo.
Ne juĝu pri afero laŭ ĝia ekstero.
Oni devas taksi homon laŭ liaj meritoj.
Pentraĵo laŭ la maniero de Rafaelo.
Tiu propono estas laŭ mia opinio tre prudenta.

iri sekvi.

Iel rilatitaj:

en irx manierx nomx sekvx