nazo

*naz/o

1. [ANATOMIO] Tiu parto de la homa vizaĝo, kiu elstaras inter la frunto kaj la okuloj kaj per kiu oni spiras: rekta, kurba, hoka, plata, kuspita nazo; ekbato de nazo aperigas sangon (X); tiel longe, kiel mia animo estas en mi kaj la spiro de Dio en mia nazo (X); ili detranĉos vian nazon kaj viajn orelojn (X); purigi al si la nazon; paroli tra la nazo (kvazaŭ kun ŝtopita nazo); havi ruĝan nazon; pinĉi al iu la nazon; neniam granda nazo fajnan vizaĝon difektis; vidi nur ĝis la pinto de sia nazo (Z) (f: esti ne kapabla ion antaŭvidi).
   rino.

2. Tiu sama parto, rigardata kiel organo de la flarsento, kaj (f) kiel signo de sagaco, klarvideco: fidi la nazon de sia kuiristo; mi havas bonan nazon (Z) (mi suspektis ĝuste).

3. (f) Tiu sama organo, rigardata kiel esprimilo de sentoj: foriri kun longa nazo (Z) (pro mistrafo, elreviĝo); teni la nazon supren (Z) (esti arogante fiera); kuntiri la nazon (pro malplaĉo).

4. (f) Tiu sama organo, rigardata kiel la ĉefa parto de la vizaĝo kaj signo de la persono: rigardu la faktojn, kiuj sin trovas antaŭ via nazo (Z); sur mia nazo ne estas skribite, ĉu mi havas monon (Z); cervinon vi ĉasis sub nazo de l' caro! (G); montri sian nazon ĉe ĉiuj pordoj; ne ŝovu la nazon en fremdan vazon (Z) (ne enmiksu vin); konduki iun je la nazo (Z) (laŭ sia kaprico; fajfi).

5. Tiu sama organo ĉe la bestoj: ĉashundo kun bona nazo; kiel ora ringo sur la nazo de porko (X) (malĝustaloke); nazo de ĉevalo.
   muzelo.

6. Elstara parto de objekto, pli-malpli simila al nazo: nazo de plugilo, de kruco; nazo de ŝipo, de aviadilo.
   beko, faŭko, pruo.