ligi

*lig/i (tr)

  1. Fiksi, malliberigi per ŝnuro, ĉeno ks, malhelpante moviĝon aŭ disiĝon: (la hundo) ne volis stari trankvile, tial oni devis ĝin ligi (Z); ili forte lin ligis, tiel ke la sango preskaŭ elŝprucis el liaj okuloj (Z); jen mi ligas mian dekstran manon al tiu ĉi kverka braneo (Z); la juna pastro, ligita per ŝnuroj je la manoj kaj piedoj (Z); ni ligis garbojn meze de la kampo (X); (analoge) Li ligis la akvon en Siaj nuboj (X); [KUIRARTO] ligi (viskozigi) saŭcon per ovoflavo; ligi (vindokovri) ies okulojn (Z); (f) ligi amikajn rilatojn kun iu (Z).
    kateni, brunaĵo.
  1. (f) Limigi ies liberan agadon: severe precizigi la signifon de tiu ĉi sufikso [...] estas ne konsilinde, ĉar tio ĉi tute senbezone ligus nin (Z); ne nomu min plu majstro ĉar per tiu morale tro liganta nomo vi malliberigas nian aferon (Z); leĝo mallertulon ligas (Z); tiujn junajn homojn oni ligadis per la promeso, ke ili ne edziĝos (Z); kion ajn vi ligos (malpermesos) sur la tero, tio estos ligita en la ĉielo (N); esprimi al siaj delegitoj sian gvidontan (sed ne ligontan!) opinion pri la diskutotaj demandoj (Z).
  1. Kunigi plurajn aferojn per ia rilato de sinsekvo, najbareco aŭ kaŭzeco: ligi literojn en la skribado, la silabojn en la elparolado; se la frazo havas ligantan vorton alian ekz. 'kiel' [...] (Z); se du komplementoj estas ligataj per la vorto 'kiel' [...] (Z); la sufikson 'ar' ni devas uzi nur por esprimi aron da tiaj objektoj, kiuj estas esence ligitaj inter si (Z); ĉion, kion Z. diras aŭ faras, oni ligas kun E. (Z); pli granda pago devas esti ligita kun pli grandaj rajtoj (Z); ligi utilecon kun agrableco, praktikan spiriton kun idealismo; en la unuaj jaroj la akiro de ĉiu nova E-isto estis ligita kun senfina laborado kaj oferado (Z); lia morto estas sendube ligita kun tiuj grandaj laboroj kaj malagrablaĵoj (Z); E-ismo estas forte ligita kun ia interna ideo (Z).
  1. Kunigi plurajn personojn per amikaj aŭ samcelaj rilatoj: amikoj, kiujn ligas la sama ideo, la samaj aspiroj kaj esperoj (Z); sin ligi kun iu edziĝe, amike, per amikeco; paco ambaŭ la popolojn ligu (Z); ligi du regnojn per kontrakto; (f) nur por trompi la danĝero sin ligis kun la timo (Z); (analoge) ligu ilin (miajn ordonojn) por ĉiam al via koro (X).
  1. Ebligi komunikiĝon inter pluraj lokoj: la ĉefa linio ligas Kopenhagon kun Korsör (Z); (f) aligi al la konstruistoj de la ponto, kiu ligas la homaron kun Dio (Z); ni deziras krei ligantan ponton inter la gentoj (Z).
  • ligo
    Ago ligi kaj ties rezulto, i.a.:
    1. Tio, kio ligas personojn: nur vi per sorĉa ligo min katenis (Z); kiom malmulte da respekto vi havas por la ligo, kiu nin unuigas (Z); se vin kun tiu reĝa domo ligas intima ia ligo (Z); plej bela ligo de la [...] amikeco (Z); la sankta ligo de edzeco (Z); tiu kiu forgesas la ligon de sia Dio (X).
    1. La tuto de la personoj aŭ organizaĵoj, ligitaj por komuna celo: forlasu tiun ĉi teruran ligon (Z) (de la rabistoj); projekto de statutoj por la tutmonda ligo de E-istoj (Z); fondi (Z), krei (Z), organizi (Z) ligon; la Ligo de Nacioj.
    1. [KEMIO] Interago inter ligitaj atomoj (kovalenta, jona, hidrogena ligo; konjuga duobla ligo) aŭ molekuloj (hidrofoba ligo: malforta ligo inter akvoneafinaj atomoj aŭ molekuleroj): unuobla, duobla ligo inter atomoj.
  • liga
    Konsistiganta ligon, rilata al ligo: liga energio.
  • ligado
    Agado de tiu, kiu ligas: ligado de arterio.
  • ligaĵo
    1. Tio, kio estas kunligita: ŝi portis ligaĵon sur la dorso (Z); ĉiu havis sian ligaĵon da mono en sia sako (X); ligaĵo da paperaĵoj.
    1. [TIPOGRAFIO] Grupo de kunligitaj literoj farata per unu tipo aŭ prezentata per unu signobildo: ligaĵoj por fi, fl k.a.
  • ligano
    Ano de ligo 2: broŝuroj dissendotaj al la Liganoj (Z).
  • ligato
    [BIOLOGIO] Molekulo kapabla esti ligata al la ricevanta loko de alia molekulo: substrato kaj reguliganto estas ligatoj de enzimoj.
  • ligazo
    [BIOLOGIO] Enzimo kapabla ligi du molekulojn.
  • ligiĝi
    Iĝi ligita:
    1. baraktante li implikiĝis en la ŝnuroj kaj fine ligiĝis;
    1. fianciĝis-por ĉiam ligiĝis (Z);
    1. prepozicio ligiĝas kun la substantivo senpere (Z);
    1. ili baldaŭ ligiĝis per forta korinklino; [KEMIO] hidrogeno ligiĝas kun oksigeno: ili montras ligiĝemon (afinecon).
  • ligilo
    1. ĉio, kio servas por fizike ligi: leda, pajla ligilo; disigu la ligilojn de via kolo (X); [KEMIO] oleo estas ligilo en farboj.
    1. (f) Tio, kio malhelpe ligas: de la ligil' malnova nevolonte la lango liberiĝas (Z); se en la brusto de virin' ekflamas deziro, tiam eĉ ligil' plej sankta ĝin ne detenas (Z).
    1. (f) Tio, kio kunige ligas: tio estis la lasta ligilo kun lia patrujo; la nuno estas ligilo inter la pasintaĵo kaj la estontaĵo.
  • ligiteco
    Stato de du aŭ pluraj aferoj kune ligitaj: malvasta ligiteco ekzistas inter ambaŭ demandoj (Z).
  • alligi
    1. Materiale ligi al io: ĝi estis fortike alligita al la masto (Z); ĉu vi povas alligi bubalon per ŝnuro al bedo? (X); la akuŝistino alligis al la mano de la infano ruĝan fadenon (X); alligi ŝipon al la kajo.
    1. Kunigi aferojn per intima rilato: alligi multe da graveco al io (Z) (rigardi grava); alligi signifon al grupo da sonoj; sankta bildo al kiu [...] la sorto de la urbo alligiĝis (Z).
    1. Kunigi personojn per forta sento: vane mi esperis, ke mi ŝin al mi alligigos (Z); tiu amo, kiu alligas al si reciproke gepatrojn kaj infanojn (Z); sia koro estis alligita al tiu kompatinda estaĵo (Z); (analoge) avide ni alligas nin al leĝo, se la pasion nian ĝi favoras (Z); lia alligiteco al tiu familio.
      alkroĉi.
  • ĉirkaŭligi
    ĉirkaŭvolvi ion per ligilo: ĉirkaŭligi membron per bandaĝo, bandaĝon ĉirkaŭ membro.
  • disligi
    Disigi, malligante: la disligo de dramo (G), de intrigo.
    elnodiĝo.
  • interligi
    Reciproke ligi unu kun la alia: la ĉielarko kiu interligas la teron kun la ĉielo (Z); la malamo la fratojn interligis (Z); interligi du traktatojn.
  • interligo
    1. Reciproka ligo: ni faris interligon kun la morto (X); mi starigos Mian interligon kun vi (X), li skribis sur la tabeloj la vortojn de la interligo, la dek ordonojn (X); la kesto de interligo de la Eternulo (X); ĉi tiu (komunuma aranĝo) konsistis el interligo de apartaj korporacioj (Z).
    1. Interligiteco: li parolas sen senco kaj sen interligo (Z).
  • interligiteco
    Stato de interligitaj aferoj: la interligiteco de ambaŭ aferoj (Z); interligiteco de du negocoj.
  • *kunligi
    Kunigi, ligante: li kunligis du branĉojn, tiel ke ili formis krucon (Z); (f) mi kunligis la pasintaĵon kun la estontaĵo (Z); kunligi du malfortojn por kontraŭstari al forto; tio aŭ alia, kun kio kunligiĝis liaj pensoj (Z); vortoj kunmetitaj estas kreataj per simpla kunligado de simplaj vortoj (Z).
  • kunligo
    [MATEMATIKO] La operacio, kiu al du funkcioj f kaj g asignas la funkcion h = g o f, kies valoroj estas h (x) = g(f(x)).
  • kunligaĵo
    [MATEMATIKO] La rezulto de kunligo.
  • malligi
    Liberigi de io liganta: ofte ligis malsaĝulo kaj dek saĝuloj malligi ne povas (Z); fr! rapide kiel la vento mi estis malligita (Z); la hundo subite malligiĝis; (f) malligiĝi de partio.
  • religi
    Denove ligi ion, kio mal ligiĝis: religi la laĉon de la ŝuo.
  • senliga
    (f) Ne interligita.
  • bridligilo
    [ARKITEKTURO] Fera ilo kun formo de U, por kunfiksi du pecojn.
  • *harligo
    Fasko da haroj kuntorditaj kaj interplektitaj: kapoj belege kovritaj de abundaj harligoj (Z); la doktoroj havis poste malgrandan harligeton (Z).
    tubero.
  • ĵurligi
    Ligi per ĵuro: la pastro sin ĵurligos (X).
  • kajligaĵo
    [TIPOGRAFIO] La signo &, origine ligaĵo el la latina vorto et, uzata kiel mallongigo de 'kaj' en iuj naciaj lingvoj. SIN. kaj-signo. [VIDU] k.
  • premligilo
    [MEDICINO] Ligilo, por haltigi la sangofluon per premado de membro.
  • ŝtrumpligilo (evi) = ŝtrumpotenilo.
    ŝelko, ĵartelo.

    ligi

    al'ligi.aligi.Aliĝi al partio per la tuta korpo kaj animo.aliĝi.Alligi ŝipon al la kajo.alligi.ĉeno.ĉiuj eblaj internaj ligoj ne estas faritaj.Disligo de dramo, de intrigo.edzeca ligo.Fianĉiĝis, por ĉiam ligiĝis.fiksi.geedzeca ligo.harligo.interagi.komuniki.korligiĝi al iu.kunigi.kunligaĵo.kunligo.ligamento.ligiĝi.ligo.limigi.malliberigi.Malligiĝi de partio.Malligiĝis lia lango.organizaĵo.Sekci arterion inter du ligaturoj.simfizo havas interostan ligamenton.ŝnjuro.
    fiksi. fonetiko. grupo. kemio. kudri. libro. memori. muziko. sekvi.

    Iel rilatitaj:

    aliancx alosterx amx apartx artikx bandaĝx bantx devx edzx federacix fiksx fonetikx grupx harx inter kemix kroĉx kudrx kun librx memorx muzikx rilatx sekvx ĉenx ŝnurx ŝtrumpx