 HERMOGENO:
Nu, Sokrat'o, Kratilo dir'as ke ekzist'as natur'a nom'o por ĉiu ekzist'aĵ'o, kaj ke tiu nom'o ne ekzist'as nur pro inter'konsent'o de la uz'ant'o'j. Ĝi ne est'as nur kolekt'o de son'o'j de la parol'ant'o'j, sed nom'o'j hav'as i'a'n korekt'ec'o'n, sam'a'n kaj por helen'o'j kaj por barbar'o'j. Mi demand'as al li ĉu li'a nom'o “Kratilo” est'as “korekt'a”, kaj li dir'as ke jes.

“Kio'n pri ‘Sokrat'o” mi dir'is. “Ankaŭ ‘Sokrat'o’ ” li dir'is. “Kaj ĉiu'j ali'a'j person'o'j? Ĉu la nom'o'j de ĉiu'j el ili est'as ili'a'j korekt'a'j nom'o'j?” Kaj li dir'is, “Nu, vi'a nom'o ne est'us ‘Hermogeno’ eĉ se ĉiu'j person'o'j nom'us vi'n tiel!” 1 Nu, mi demand'as ĉar mi serioz'e vol'as sci'i kio'n li dir'as, sed li rifuz'as klar'ig'i, li nur parol'as sarkasm'e al mi. Li ŝajn'ig'as ke li sekret'e sci'as la fakt'o'j'n, kaj ke se li vol'us dir'i ili'n al mi, mi nepr'e akord'us kun li pri tio kio'n li dir'as. Se vi pov'os dir'i vi'a'n opini'o'n pri tiu ‘orakol'o’ de Kratilo, mi volont'e aŭskult'os. Mi prefer'us aŭd'i vi'n parol'i pri la korekt'ec'o de nom'o'j ol li'n, se vi bon'vol'os.

Sokrat'o:
Hermogeno Hiponikos, mal'nov'a aforism'o dir'as “mal'facil'e est'as trov'i kio est'as plej'bon'a”, kaj kio est'as ver'a pri nom'o'j est'as tre grand'a tem'o. Se mi est'us pov'int'a aŭskult'i la kvin'dek'drakm'a'n kurs'o'n de Prodiko kiu, laŭ li, instru'as pri tio, vi sen'problem'e pov'us sci'i nun la ver'o'n pri la korekt'ec'o de nom'o'j. Sed mi ne stud'is tiu'n kurs'o'n, nur la unu'drakm'a'n. Mi ne sci'as la ver'o'n pri nom'o'j. Sed mi est'as pret'a ekzamen'i la tem'o'n kun vi kaj Kratilo. Kiam li dir'as ke “Hermogeno”

ne est'as vi'a ver'a nom'o, mi suspekt'as ke li nur ŝerc'as. Ver'ŝajn'e li opini'as ke vi ĉiam bezon'as mon'o'n. Sed, kiel mi ĵus dir'is, est'as mal'facil'e sci'i pri tia'j afer'o'j, do ni dev'os kun'e ekzamen'i ĉu vi prav'as aŭ ĉu Kratilo.

HERMOGENO:
Nu, Sokrat'o, mi oft'e diskut'is ĉi tio'n kun ali'a'j person'o'j, kaj mi ne pov'as persvad'iĝ'i ke la korekt'ec'o de nom'o est'as io ali'a ol tradici'o kaj inter'konsent'o. Mi opini'as ke kiel ajn oni nom'as iu'n, tiu nom'o est'as korekt'a. Se la nom'o ŝanĝ'iĝ'as, kaj oni uz'as ali'a'n, la post'a nom'o ne est'as mal'pli korekt'a ol la antaŭ'a. [Ni ja ŝanĝ'as la nom'o'j'n de

1. Ŝerc'o. “Hermogeno” signif'as “Id'o de Hermeso”, kaj, i.a., herm signif'as “serendipo” (ne'atend'it'a bon'fortun'o), do oni pov'us ŝerc'e interpret'i la nom'o'n Hermogeno kiel “bon'fortun'ul'o”.

ni'a'j sklav'o'j, kaj la nov'a'j nom'o'j ne est'as mal'pli ĝust'a'j ol la antaŭ'a'j.] 1 KRATILO:
Neni'o hav'as natur'a'n nom'o'n, nom'o vari'as laŭ la kutim'o'j kaj tradici'o'j de la nom'ant'o'j. Tamen, se ne est'as tiel, mi est'as pret'a lern'i kaj aŭskult'i ne nur al Kratilo sed al ĉiu ali'a.

385 Sokrat'o:
Ebl'e est'as kiel vi dir'as, Hermogeno, sed ni ekzamen'u la afer'o'n. Laŭ vi, ne'grav'e kiu'n ajn nom'o'n oni uz'as, tiu est'as la korekt'a nom'o, ĉu?

Sokrat'o:
Ĉu? Eĉ se mi dir'us ke iu el tiu'j est'aĵ'o'j kiu'j'n oni nun nom'as “hom'o'j”, eĉ se mi dir'us ke tio est'as ĉeval'o? Aŭ se mi nom'us ĉeval'o'n hom'o? “Hom'o” est'as ĝi'a nom'o laŭ la publik'o, sed por individu'o ĝi est'as ĉeval'o? Aŭ individu'o nom'as ĝi'n hom'o, kvankam la publik'o nom'as ĝi'n ĉeval'o? Ĉu tio'n vi dir'as?

Sokrat'o:
Kaj dir'aĵ'o kiu dir'as real'o'n est'as ver'a, kaj dir'aĵ'o kiu dir'as mal'real'o'n est'as fals'a?

Sokrat'o:
Ĉu dir'aĵ'o pov'as est'i tut'e ver'a, kvankam part'o'j de ĝi est'as fals'a'j?

Sokrat'o:
Ĉu, laŭ vi, ekzist'as mal'pli grand'a part'o de dir'aĵ'o ol vort'o? 1 HERMOGENO:
Ne; ĝi est'as la plej mal'grand'a.

Sokrat'o:
Ne'grav'e kiom da nom'o'j oni don'as al io, jen ĝi'a'j nom'o'j kiam oni parol'as?

HERMOGENO:
Sokrat'o, mi ne pov'as trov'i ali'a'n norm'o'n de korekt'ec'o: kio'n mi nom'as i'o'n, jen mi'a nom'o por ĝi; kaj kio'n vi nom'as i'o'n, jen vi'a nom'o por ĝi. Mi vid'as tio'n en ĉiu'j grup'o'j, ĉiu'j hav'as propr'a'j'n nom'o'j'n por la sam'a'j objekt'o'j. helen'o'j ali'manier'e parol'as ol ali'a'j helen'o'j, kaj helen'o'j parol'as ali'manier'e ol barbar'o'j.

Sokrat'o:
Nu, ni pri'pens'u, Hermogeno: ĉu ver'e est'as kiel vi opini'as, ke ĉio hav'as propr'a'n real'ec'o'n? Protagor'o dir'is ke la hom'o est'as “mezur'ant'o de ĉiu'j afer'o'j” — Ke kia'j afer'o'j ŝajn'as al mi, tia'j ili efektiv'e est'as por mi; kia'j ili ŝajn'as al vi, tia'j ili est'as por vi. — Aŭ ĉu vi opini'as ke ili hav'as i'a'n fundament'a'n real'ec'o'n?

386 HERMOGENO:
Kiam mi est'as konfuz'it'a, mi kelk'foj'e em'as konsent'i kun Protagor'o. Sed mi ne ver'e kred'as ke est'as tiel.

HERMOGENO:
Je Zeŭso, ne; mi oft'e spert'is neces'o'n kred'i ke ekzist'as tre mal'bon'a'j person'o'j, kaj ver'e tre mult'a'j.

Sokrat'o:
Ĉu est'as ĉi tiel: ke la tre bon'a'j person'o'j est'as tre saĝ'a'j, kaj la tre mal'bon'a'j person'o'j est'as tre mal'saĝ'a'j?

Sokrat'o:
Sed se la ver'o est'as kiel Protagor'o dir'is, ke la afer'o'j est'as kia'j oni kred'as ili'n, ĉu kelk'a'j el ni ja pov'us est'i saĝ'a'j kaj ali'a'j mal'saĝ'a'j?

Sokrat'o:
Mi kred'as ke vi konsent'os ke se saĝ'ec'o kaj mal'saĝ'ec'o ekzist'as, ne pov'as est'i ke Protagor'o prav'as. Ĉar neni'u person'o pov'us ver'e est'i pli saĝ'a ol ali'a, se kio'n oni kred'as tio est'as ver'a por la kred'ant'o.

Sokrat'o:
Kaj mi kred'as ke vi ankaŭ ne konsent'os kun Eŭtidemo ke ĉiam ĉio est'as sam'temp'e sam'a laŭ ĉiu'j person'o'j. Ĉar tiel ne pov'us ekzist'i bon'ul'o'j kaj mal'bon'ul'o'j, se sam'e laŭ ĉiu'j person'o'j kaj por ĉiam ekzist'as bon'ec'o kaj mal'bon'ec'o.

Sokrat'o:
Do, se ĉio ne est'as ĉiam sam'temp'e sam'a por ĉiu'j person'o'j kaj ankaŭ ne hav'as apart'a'n real'ec'o'n por ĉiu individu'a person'o, est'as klar'e ke ĉiu afer'o hav'as propr'a'n fundament'a'n ekzist'o'n, kiu ne est'as tir'at'a supr'e'n kaj mal'supr'e'n laŭ ni'a kapric'o, est'as propr'a ekzist'o natur'a por ĝi.

Sokrat'o:
Ĉu afer'o'j pov'as hav'i propr'a'n natur'o'n, sed ag'o'j rilat'a'j al ili ne?

387 Sokrat'o:
Do ankaŭ ag'o'j est'as far'at'a'j laŭ si'a propr'a natur'o, ne laŭ ni'a kapric'o. Ekzempl'e, se ni prov'as tranĉ'i i'o'n real'a'n, ĉu ĉiu el ni pov'as tranĉ'i laŭ ni'a kapric'o kaj per kio ajn ni vol'as? Aŭ ĉu ni vol'as laŭ'natur'e tranĉ'i per laŭ'natur'a il'o, ĉar nur tiel ni ĝust'e far'as la ag'o'n; se ni ag'as kontraŭ'natur'e, ni mis'ag'as kaj efektiv'ig'as neni'o'n?

Sokrat'o:
Kaj kiam ni prov'as brul'ig'i i'o'n, neces'as ne brul'ig'i laŭ ĉies opini'o, sed laŭ la ĝust'a proced'o. Ĉio est'as brul'ig'at'a laŭ si'a natur'a metod'o kaj per kio est'as natur'a por ĝi.

Sokrat'o:
Ĉu vi akcept'as ke neces'as ne parol'i laŭ'kapric'e, sed parol'i ĝust'e, parol'i laŭ la natur'o de afer'o'j kaj per la natur'a il'o? Nur tiel oni ag'as kaj parol'as. Se ne, oni mis'ag'as kaj efektiv'ig'as neni'o'n.

Sokrat'o:
Ĉu nom'i ne est'as part'o de parol'ad'o? Ĉar oni dir'as vort'o'j'n kiam oni nom'as.

Sokrat'o:
Ĉu do nomad'o ne est'as ag'o, se parol'o est'as ag'o rilat'ant'a al iu afer'o?

Sokrat'o:
Nu, ni trov'is ke ag'o'j hav'as propr'a'n natur'o'n, ili ne hav'as si'a'n natur'o'n nur laŭ ni'a opini'o.

Sokrat'o:
Sekv'e, neces'as ke afer'o'j est'u nom'at'a'j kaj nom'iĝ'u laŭ si'a natur'o kaj per si'a il'o, ne laŭ ni'a kapric'o, laŭ ni'a ĵus'a decid'o. Ni dev'as ag'i kaj nom'i tiel, ne ali'manier'e.

Sokrat'o:
Kaj ni se dev'as navet'i, ni dev'as uz'i il'o'n; kaj se ni dev'as bor'i ni dev'as uz'i il'o'n.

Sokrat'o:
Se mi demand'us: “kia instrument'o est'as navet'o?” Ĉu vi respond'us “instrument'o per kiu oni navet'as?”

Sokrat'o:
Kio'n ni far'as kiam ni navet'as? Ni apart'ig'as la kun'a'j'n veft'o'n kaj varp'o'n, ĉu ne?

Sokrat'o:
Kaj ni pov'as simil'e parol'i pri bor'il'o'j kaj la ali'a'j instrument'o'j, ĉu ne?

Sokrat'o:
Ĉu vi pov'as simil'e parol'i pri nom'o? Se nom'o est'as la instrument'o, kio'n ni far'as kiam ni nom'as?

Sokrat'o:
Ni instru'as ali'a'j'n person'o'j'n, kaj disting'as objekt'o'j'n, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do nom'o est'as instru'il'o kaj disting'il'o, sam'e kiel navet'o apart'ig'as faden'o'j'n.

Sokrat'o:
Bon'a teks'ist'o bon'e uz'as navet'o'n, instru'ist'o uz'ant'a nom'o'n bon'e instru'as.

Sokrat'o:
Ĉu vi ne pov'as almenaŭ dir'i kiu trans'don'is al ni la nom'o'j'n kiu'j'n ni uz'as?

Sokrat'o:
Do instru'ist'o uz'as la produkt'o'n de leĝ'far'ist'o uz'ant'e nom'o'n, ĉu ne?

Sokrat'o:
Ĉu vi kred'as ke ĉiu person'o est'as leĝ'far'ist'o, aŭ nur trejn'it'a person'o?

389 Sokrat'o:
Sekv'e, Hermogeno, ne ĉiu person'o kapabl'as far'i nom'o'n, sed nur nom'far'ist'o. Ŝajn'as ke ĉi tiu est'as la leĝ'far'ist'o, la plej mal'oft'a el ekspert'o'j en la hom'ar'o.

Sokrat'o:
Bon'e. Kio'n la leĝ'far'ist'o uz'as kiel model'o'n far'ant'e nom'o'j'n? Ni konsider'u tio'n simil'e al la antaŭ'a'j dir'aĵ'o'j:
kiu'n model'o'n la ĉarpent'ist'o uz'as far'ant'e navet'o'n? Tio'n kio laŭ si'a natur'o navet'as, ĉu ne?

Sokrat'o:
Se li romp'as la navet'o'n dum li far'as ĝi'n, ĉu li far'os ali'a'n laŭ la form'o de la romp'it'aĵ'o, aŭ laŭ la origin'a model'o kiu'n li uz'is por ĝi?

Sokrat'o:
Do, kiam neces'as navet'o por delikat'a aŭ dik'a ŝtof'o, ĉu el lin'o, ĉu el lan'o, ĉu el io ali'a, ĉiu navet'o dev'as est'i laŭ la model'o kiu est'as plej natur'a. Tiu'n natur'o'n oni dev'as don'i al la produkt'o.

Sokrat'o:
Kaj est'as sam'e pri la ali'a'j instrument'o'j. Oni dev'as trov'i la natur'o'n de ĉiu instrument'o kaj don'i ĝi'n al tio el kio oni far'as ĝi'n — ne laŭ si'a kapric'o sed laŭ ĝi'a natur'o. Ekzempl'e, oni dev'as sci'i don'i la taŭg'a'j'n natur'a'j'n form'o'j'n de bor'il'o'j al la fer'o.

Sokrat'o:
Ĉar evident'e est'as navet'o por ĉiu spec'o de teks'aĵ'o, kaj est'as simil'e pri la ali'a'j il'o'j.

390 Sokrat'o:
Sekv'e, kamarad'o, la leĝ'far'ist'o dev'as sci'i form'i la natur'o'n de ĉiu nom'o per son'o'j kaj silab'o'j. Laŭ tiu natur'o de nom'o kiel model'o oni dev'as far'i la nom'o'j'n, por est'i majstr'o de nom'far'ad'o. Sed ne mis'supoz'u ke ĉiu leĝ'far'ist'o uz'as la sam'a'j'n silab'o'j'n. Forĝ'ist'o'j ne ĉiu'j uz'as la sam'a'n fer'o'n por ĉio, far'ant'e si'a'n instrument'o'n por la sam'a cel'o.

Tamen ili uz'as la sam'a'n model'o'n, eĉ kvankam el divers'a'j fer'o'j, por ĝust'e produkt'i la instrument'o'n, ne'grav'e ĉu ĉi tie ĉu inter la barbar'o'j.

Sokrat'o:
Do vi egal'e taks'u la leĝ'far'ist'o'n ĉi tie kaj tiu'n inter la barbar'o'j, se li don'as la taŭg'a'n form'o'n al ĉiu nom'o, eĉ kvankam uz'ant'e kia'j'n ajn silab'o'j'n. Leĝ'far'ist'o ne est'as mal'pli bon'a ĉar li loĝ'as ĉi tie, ĉu en iu ali'a lok'o.

Sokrat'o:
Kiu sci'as ĉu la taŭg'a form'o de navet'o trov'iĝ'as en iu pec'o de lign'o:
la ĉarpent'ist'o kiu far'is ĝi'n, aŭ la teks'ist'o uz'ont'a ĝi'n?

Sokrat'o:
Kio'n pri la uz'ont'o de la produkt'o de lir'fabrik'ant'o? Ĉu ne li est'as la person'o kiu sci'as plej bon'e direkt'i la labor'o'n, kaj sci'as ĉu ĝi est'as bon'e aŭ mal'bon'e far'it'a?

Sokrat'o:
Nu, kiu plej bon'e sci'as direkt'i la labor'o'n kaj taks'i la produkt'o'n de leĝ'far'ist'o, ĉi tie kaj inter la barbar'o'j? Ĉu ne la uz'ont'o?

Sokrat'o:
Ĉu vi nom'us la person'o'n kiu sci'as kaj demand'i kaj respond'i i'o'n ali'a'n ol dialektik'ist'o? 1 HERMOGENO:
Tio est'as li'a nom'o.

Sokrat'o:
Do la ĉarpent'ist'o dev'as far'i stir'il'o'n por ŝip'o dum la kapitan'o direkt'as li'n, por ke la stir'il'o est'u bon'a.

Sokrat'o:
Kaj evident'e la leĝ'far'ist'o dev'as far'i nom'o'n dum dialektik'ist'o direkt'as li'n, por ke la nom'o'j est'u bon'a'j.

Sokrat'o:
Konsekvenc'e, Hermogeno, la far'ant'o de nom'o'j dev'as est'i ne mal'serioz'ul'o aŭ hazard'ul'o, kiel vi supoz'as. Kratilo prav'as dir'ant'e ke objekt'o'j hav'as natur'a'j'n nom'o'j'n, kaj ne ĉiu person'o pov'as est'i nom'fabrik'ist'o, nur tiu kiu rigard'as la natur'o'n de ĉiu nom'o kaj kapabl'as esprim'i ĝi'n per liter'o'j kaj silab'o'j.

391 HERMOGENO:
Mi ne sci'as kiel mi dev'us respond'i al vi'a'j asert'o'j, Sokrat'o. Ver'e ne est'as facil'e subit'e konvink'iĝ'i, sed mi est'us pli persvad'it'a de vi se vi montr'us al mi kio est'as tiu natur'a taŭg'ec'o de nom'o.

Sokrat'o:
Estim'ind'a Hermogeno, mi ne pov'as respond'i. Vi forges'as ke antaŭ ne'long'e mi dir'is ke mi ne sci'as sed ke mi ekzamen'os kun vi. Nun ni — mi kaj vi — ekzamen'is, kaj montr'iĝ'is almenaŭ ĉi tio al'don'e al kio'n ni antaŭ'e sci'is:
nom'o hav'as i'a'n ĝust'ec'o'n kaj ne ĉiu hom'o sci'as ĝust'e don'i nom'o'n al io. Ĉu ne?

Sokrat'o:
Post tio neces'as serĉ'i, se vi ver'e vol'as sci'i, kiu est'as tiu ĝust'ec'o.

Sokrat'o:
Oni ĝust'e lern'as tio'n de ekspert'o'j, al kiu'j oni pag'as kaj dank'as.

Ekzist'as sofist'o'j, al kiu'j vi'a frat'o Kaliaso pag'is mult'a'n mon'o'n kaj tial opini'iĝ'as saĝ'a. Ĉar vi ankoraŭ ne ricev'is vi'a'n hered'aĵ'o'n, vi dev'os pet'i vi'a'n frat'o'n ke li instru'u al vi la ver'o'n pri ĉi tiu'j afer'o'j, kiu'n li lern'is de Protagor'o.

HERMOGENO:
Sed est'us ekster'ordinar'e, Sokrat'o, pet'i tio'n, ĉar mi tut'e mal'akcept'as La Ver'o 1 de Pitagoro; kiel mi pov'us opini'i ke la dir'aĵ'o'j en ĝi hav'as i'a'n valor'o'n?

Sokrat'o:
Nu, se vi ne akcept'as tio'n, do vi dev'os lern'i de Homero kaj la ali'a'j poet'o'j.

Sokrat'o:
Mult'lok'e. Plej klar'e kaj plej bon'e kiam li disting'as inter la nom'o'j kiu'j'n hom'o'j uz'as kaj la di'o'j uz'as por la sam'a'j afer'o'j. Ĉu vi ne sci'as ke li dir'as i'o'n grandioz'a'n kaj ne'kred'ebl'a'n en tiu'j tekst'o'j pri la ĝust'ec'o de nom'o'j? Klar'e, kiam la di'o'j don'as nom'o'j'n, ili dir'as la ĝust'a'n natur'o'n de la nom'o'j. Ĉu vi ne akord'as?

HERMOGENO:
Mi ja sci'as ke se ili don'as nom'o'j'n, ili ĝust'e nom'as. Sed pri kiu'j nom'o'j vi parol'as?

Sokrat'o:
Ĉu vi ne sci'as pri la river'o en Troj'o, kiu tut'e sol'a kontraŭ'batal'is Hefeston:
2 la river'o kiu'n la di'o'j nom'as Ksant'o, sed la hom'o'j nom'as Skamandr'o HERMOGENO:
Mi sci'as.

392 Sokrat'o:
Nu, ĉu vi ne opini'as ke est'as grav'eg'e sci'i ke ĝi dev'us est'i nom'at'a Ksant'o kaj ne Skamandr'o? Kaj, se vi prefer'as, pri la bird'o kiu'n, li dir'as, la di'o'j nom'as ĥalkis , sed la hom'o'j kumindis 3 ĉu vi opini'as trivial'a la inform'o'n ke tiu bird'o est'as pli ĝust'e nom'at'a ĥalkis ol kimindis?Aŭ batieia kaj mur'in'e? Kaj mult'o ali'a de ĉi tiu poet'o kaj ali'a'j. Nu, ebl'e ĉi tio est'as tro mal'facil'a por analiz'o far'e de mi kaj vi, sed mi kred'as ke Skamandrio kaj Astianaks'o est'as pli taŭg'a'j por hom'a konsider'ad'o. Li dir'as ke ili est'as la nom'o'j de la fil'o de

1. Libr'o ne plu kon'at'a, verk'it'a de Pitagoro.

2. Iliad'o 20:
74.

3. Iliad'o 14:
291.

Hektor'o, kaj mi kred'as ke est'as facil'e trov'i kio'n li dir'as pri ili'a korekt'ec'o.

Sokrat'o:
Laŭ vi'a kred'o, kiu'n el la du nom'o'j Homero opini'is pli korekt'a nom'o por la infan'o, Astianaks'o aŭ Skamandrio?

Sokrat'o:
Pri'pens'u: se iu demand'us al vi ĉu vi kred'as ke saĝ'ul'o'j aŭ mal'saĝ'ul'o'j uz'as la ĝust'a'j'n nom'o'j'n, kiel vi respond'us?

Sokrat'o:
Nu, ĉu la vir'in'o'j aŭ la vir'o'j en urb'o est'as pli saĝ'a'j, ĝeneral'e?

Sokrat'o:
Ĉu vi ne sci'as ke Homero dir'as ke la Troj'a'j vir'o'j nom'as la infan'o'n de Hektor'o Astianaks'o ? Do evident'e la vir'in'o'j nom'is li'n Skamandrio, ĉar la vir'o'j nom'is li'n Astianaks'o.

Sokrat'o:
Kaj Homero opini'is la vir'o'j'n de Troj'o pli saĝ'a'j ol ili'a'j vir'in'o'j, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do li kred'is ke Astianaks'o est'as pli ĝust'a nom'o por la infan'o ol Skamandrio, ĉu ne?

Sokrat'o:
Ni konsider'u la kial'o'n. Ĉu li ne mem plej bon'e klar'ig'is? Ĉar li dir'as — sol'a li defend'is ili'a'n urb'o'n kaj long'a'n mur'o'n 1 Pro tio, ŝajn'e, li prav'e nom'as Astianaks'o 2 la fil'o de la sav'int'o de la urb'o.

Sokrat'o:
Ŝajn'as al mi ke ĝi est'as preskaŭ sam'a kiel Astianaks'o, ĉar ambaŭ nom'o'j hav'as sam'a'n signif'o'n en la helen'a. Anaks [mastr'o] kaj Hektōr [ten'ant'o] signif'as pli-mal'pli la sam'o'n, ambaŭ est'as reĝ'a'j nom'o'j. Kiu "mastr'as” i'o'n “ten'as” ĝi'n, ĉar klar'e li estr'as kaj hav'as kaj ten'as ĝi'n.

Aŭ ĉu vi opini'as ke mi dir'as neni'aĵ'o'n, ke mi tromp'as mi'n kred'ant'e ke mi iel sekv'as la spur'o'j'n de la vid'punkt'o de Homero pri la korekt'ec'o de nom'o'j?

Sokrat'o:
Est'as prav'e, laŭ mi'a opini'o, nom'i la id'o'n de leon'o leon'o, kaj la id'o'n de ĉeval'o ĉeval'o. Mi ne parol'as pri kiam monstr'o nask'iĝ'as el ĉeval'o, sed pri kiam la id'o est'as sam'natur'a kiel la nask'int'o. Se ĉeval'o kontraŭ'natur'e nask'us bov'in'a'n id'o'n, tio est'us nom'end'a “bov'id'o”, ne “ĉeval'id'o”. Simil'e, mi ne nom'us ne'hom'a'n id'o'n de hom'o “hom'id'o”.

Sokrat'o:
Bon'e. Sed atent'u por ke mi ne mis'gvid'u vi'n. Ĉar se id'o nask'iĝ'as el reĝ'o, ĝi est'as nom'end'a “reĝ'o”, kaj ne grav'as el kiu'j silab'o'j tiu nom'o konsist'as, se ĝi signif'as la sam'o'n. Ankaŭ ne grav'as ĉu liter'o al'don'iĝ'as al ĝi aŭ for'pren'iĝ'as el ĝi, se la esenc'o de la afer'o rest'as kaj est'as klar'e vid'ebl'a en la nom'o.

Sokrat'o:
Neni'o'n kompleks'a'n. Est'as simil'e al la liter'o'j de la alfabet'o. Vi sci'as ke ni don'as nom'o'j'n al la liter'o'j, sed la nom'o'j ne est'as la liter'o'j mem, escept'e de kvar:
e, u, o, kaj ō. 2 Vi sci'as ke por la ali'a'j vokal'o'j, kaj la konsonant'o'j, ni al'don'as ekstr'a'j'n liter'o'j'n por form'i ili'a'j'n nom'o'j'n. Sed se ni klar'e konserv'as la signif'o'n, la nom'o est'as korekt'a. Ekzempl'e, bēta. Vi vid'as ke la al'don'it'a'j e kaj t kaj a ne mal'help'as tiu'n

1. Hektōr= ten'ant'o.

2. En la helen'a alfabet'o:
ε, υ, ο, ω. Por la ali'a'j vokal'o'j la helen'a'j nom'o'j est'is mal'simil'a'j al la son'o'j de la vokal'o'j mem. Kiel ĉe ni, la konsonant'o'j hav'is iom pli long'a'j'n nom'o'j'n ol la simpl'a'j liter'son'o'j, ekzempl'e la liter'o b β ĉe ni nom'iĝ'as “bo”, ĉe la helen'o'j “βητα” [bēta].

liter'o'n montr'i si'a'n natur'o'n per la tut'a nom'o decid'it'a de la leĝ'far'int'o. Li bon'e sci'is don'i nom'o'j'n al la liter'o'j.

394 Sokrat'o:
Nu, ĉu ne est'as sam'e pri “reĝ'o”? Reĝ'o nask'iĝ'as de reĝ'o, bon'a el bon'a, bel'a el bel'a, ktp., el ĉiu spec'o id'o simil'a nask'iĝ'as, krom se nask'iĝ'as monstr'o, do ĝi hav'as la sam'a'n nom'o'n. Pov'as est'i ke la silab'o'j est'as tre divers'a'j, tiel ke amator'o kred'us ke ili est'as tut'e mal'simil'a'j kvankam ili signif'as la sam'o'n. Est'as simil'e kiam ni uz'as medikament'o'j'n, la kolor'o'j kaj odor'o'j pov'as mult'e vari'i kiam tem'as pri la sam'a substanc'o. Por la kurac'ist'o, kiu kon'as ili'a'n koncept'o'n, ili est'as simil'a'j, kaj la al'don'aĵ'o'j ne tim'ig'as li'n. Tut'e sam'e person'o'n kiu kompren'as la signif'o'j'n de nom'o'j ne tim'ig'as al'don'o aŭ ŝanĝ'o aŭ mank'o de liter'o, eĉ se la liter'o'j est'as tut'e mal'simil'a'j, ĉar la koncept'o rest'as sam'a. 1 Kiel ni ĵus dir'is, Astianaks kaj Hektōr hav'as neniu'j'n komun'a'j'n liter'o'j'n escept'e de la t, sed ili hav'as ident'a'n signif'o'n. Simil'e, kiu'j liter'o'j est'as komun'a'j al ili kaj Arĥepolis 2 ? Sed ili signif'as la sam'o'n. Kaj est'as mult'a'j ali'a'j nom'o'j kiu'j nur signif'as “reĝ'o”. Plur'a'j vort'o'j signif'as “general'o”, ekzempl'e Ag'is, kaj Polemarĥos 3 , kaj Eupolemos. Kaj est'as divers'a'j kiu'j signif'as “kurac'ist'o”:
Iatroklēs kaj Akesimbrotos 4 . Kaj simil'e ni pov'as trov'i mult'eg'a'j'n ali'a'j'n kiu'j disting'iĝ'as per si'a'j silab'o'j kaj liter'o'j, sed indik'as la sam'a'j'n koncept'o'j'n. Ĉu vi sam'opini'as?

Sokrat'o:
Kio'n pri tiu'j kiu'j nask'iĝ'as kontraŭ'natur'a'j, monstr'a'j? Ekzempl'e, kiam el bon'a pi'a vir'o nask'iĝ'as mal'pi'a fil'o. Est'as simil'e kiel antaŭ'e, se ĉeval'o nask'as bov'in'a'n id'o'n, la id'o dev'us ne hav'i la patr'a'n nom'o'n sed tiu'n de si'a spec'o, ĉu ne?

1. “Koncept'o” = dunamis. La helen'a vort'o dunamis hav'as mult'e pli larĝ'a'n senc'o'n, “fort'o”, sed est'is la sol'a termin'o kon'at'a de Platon'o por indik'i la senc'o'n iu'n ni esprim'as per la vort'o “koncept'o”. Resum'e li'a argument'o est'as:
oni pov'as esprim'i la sam'a'n koncept'o'n per tre divers'a'j son'o'j en divers'a'j dialekt'o'j kaj lingv'o'j, sed la esenc'o de la koncept'o rest'as konstant'a.

2. arĥ- = ĉef-; pol'is = urb'o.

3. ag- = gvid-; polem- = batal- ; eu = bon'e.

4. iatr- = kurac- ; klēs- = nom- ; akes- = kurac- ; brot- = hom- .

Sokrat'o:
Kaj la mal'pi'a id'o de pi'ul'o dev'as ricev'i nom'o'n laŭ si'a spec'o.

Sokrat'o:
Nek Θeofilos, [“di-am'ant'o”] nek mnēsiθeos, [“memor-di'o”], nek iu el tia'j nom'o'j. Li'a nom'o dev'as esprim'i la mal'o'n de tiu'j, se li'a nom'o dev'as est'i korekt'a.

Sokrat'o:
Simil'e “Orest'o”, 1 Hermogeno, ver'ŝajn'e est'as korekt'a, ne'grav'e ĉu li hazard'e ricev'is tiu'n nom'o'n, ĉu ĝi'n don'is al li poet'o kiu vol'is indik'i li'a'n sovaĝ'a'n natur'o'n kaj li'a'n feroc'o'n kaj li'a'n mont'ec'o'n per li'a nom'o.

Sokrat'o:
Sen'dub'e tiel est'is rilat'e al Agamemnon'o 2 , admir'at'a pro labor'eg'ad'o, glor'at'a pro pacienc'o. Indik'o pri tio est'as li'a'j spert'o'j kaj pacienc'o en Troj'o. La nom'o Agamemnon'o indik'as ke li est'as admir'ind'a pro si'a persist'ad'o. Sam'e la nom'o Atreo est'as korekt'a. Li murd'is Krisipon kaj tre kruel'is kontraŭ Tiest'o, kaj tiel kaŭz'is la detru'o'n kaj ruin'iĝ'o'n de si'a bon'fam'o. Tiu pri'skrib'a nom'o est'as iom'et'e ŝanĝ'it'a kaj kaŝ'it'a, tiel ke la natur'o de tiu hom'o ne est'as klar'a al ĉiu'j. Sed la signif'o de Atreo est'as sufiĉ'e klar'a al spert'ul'o'j pri nom'o'j. Kaj rilat'e al obstin'ec'o [ateires], sen'tim'ec'o [atreston], kaj ruin'ig'o [atēron] tiu nom'o est'as ĉiel korekt'a. Ankaŭ la nom'o de Pelopso ŝajn'as al mi ĝust'a. Ĝi signif'as person'o'n kiu vid'as proksim'aĵ'o'j'n.

Sokrat'o:
Laŭ'dir'e tiu vir'o, kiam li murd'is Mirtilon, tut'e ne antaŭ'sci'is nek antaŭ'vid'is la katastrof'a'n est'ont'ec'o'n de si'a tut'a gent'o. Li vid'is nur tio'n kio est'is proksim'a — t.e. pel'as — kaj tuj'a, kiam li fervor'is edz'in'ig'i kiel ajn Hipodamian. Ankaŭ ĉiu opini'us ke la nom'o de Tantal'o est'as korekt'a kaj laŭ li'a natur'o, se la dir'aĵ'o'j pri li est'as ver'a'j.

396 Sokrat'o:
Ke mult'a'j terur'a'j mis'fortun'o'j traf'is li'n dum li'a viv'o, la last'a el ili est'is la detru'iĝ'o de li'a patri'o; kaj kiam li mort'is, en Hadeso ŝton'o sving'iĝ'is [talanteia] super li'a kap'o. Est'as mir'ind'e kiel tio akord'as kun li'a nom'o. Est'as simpl'e kvazaŭ iu vol'is nom'i li'n plej mizer'a [talantatos] sed kaŝ'is la nom'o'n dir'ant'e ke li est'as Tantal'os [Tantal'o], kaj la tradici'o hazard'e konserv'is tio'n kiel li'a'n nom'o'n. Kaj ŝajn'as ke la nom'o de li'a patr'o Zeŭso ankaŭ bon'eg'e taŭg'as, kvankam est'as mal'facil'e observ'i tio'n. La nom'o de Zeŭso simpl'e est'as kia fraz'o. Oni divid'as ĝi'n, kaj unu'j uz'as unu part'o'n, la ali'a'j uz'as la ali'a'n part'o'n — iu'j nom'as li'n Zēna, ali'a'j nom'as li'n Di'a. Kombin'it'e, ili klar'ig'as la natur'o'n de la di'o. Kiel ni dir'is, est'as taŭg'e ke nom'o kongru'as al la signif'at'o. Por ni kaj ĉiu'j ali'a'j neni'u ali'a est'as la kaŭz'o de viv'o pli ol la estr'o kaj reĝ'o de ĉio. Do est'as korekt'e ke ĉi tiu nom'iĝ'as Di'o, pro kiu ĉiu'j ĉiam viv'as. 1 Unu'a'aŭd'e ŝajn'as insolent'e nom'i li'n infan'o de Kron'o, ĉar li est'as ind'a id'o de grand'a intelekt'o — sed kor'o'n signif'as ne knab'o'n sed li'a'n pur'a'n [kaθaron] kaj sen'makul'a'n [akēraton] mens'o'n. 2 Li est'as laŭ'tradici'e fil'o de Uran'o 3 , kies signif'o “supr'e'n'rigard'o”

est'as ankaŭ bel'e taŭg'a nom'o, ĉar tiel, Hermogeno, laŭ la astronomi'ist'o'j oni akir'as pur'a'n mens'o'n. 4 Do la nom'o est'as ĝust'a. Se mi memor'us la geneaologi'o'n laŭ Hesiodo mi parol'us simil'e ankaŭ pri la antaŭ'a'j generaci'o'j, montr'ant'e ke ili'a'j nom'o'j est'as ĝust'a'j, por prov'i ĉu jes aŭ ne valid'as ĉi tiu saĝ'o kiu ĵus subit'e traf'is mi'n el mi ne sci'as kie.

Sokrat'o:
Tio'n mi ŝuld'as, Hermogeno, al Eŭtifro el Prospaltio. Jam de ĉi'maten'e mi mult'e est'as kun li aŭskult'ant'e li'n. Ekstaz'e li ne nur plen'ig'is mi'a'j'n orel'o'j'n per la saĝ'o'dajmon'o sed ankaŭ kapt'is mi'a'n mens'o'n. Mi kred'as ke li instig'as ni'n. Hodiaŭ li inspir'u ni'n por fin'i la enket'o'n pri nom'o'j. Sed morgaŭ, se vi akcept'as, ni for'send'os la inspir'o'n kaj trov'os person'o'n kiu kapabl'as pur'ig'i ni'n de la ekstaz'o — aŭ

1. Ze'us = Zeŭso (nominativ'a kaz'o). Oni kutim'is uz'i tamen ali'a'n vort'o'n, Di'a = Zeŭson, por la akuzativ'a kaz'o de tiu nom'o. ∆ια [di'a] est'is parenc'a al ni'a Esperant'a vort'o Di'o. Sed ankaŭ la vort'o θeos = Di'o est'is oft'e uz'at'a. ze- = viv- .

2. Ver'a etim'ologi'a kaos'o ĉi tie! Kron'os = Kron'o, kor'os = knab'o, kaj θaros = pur'a; akēratos no'u = sen'makul'a mens'e, kaj est'as propon'it'e ke ankaŭ ekzist'is apart'a vort'o kor'os = pur'a.

3. ouranos = Uran'o; ourania = ĉiel'a; horosa ta an'o = rigard'ant'a la supr'aĵ'o'j'n.

4.Platon'o mok'as tiu'n asert'o'n en Respublik'o 529.

397 HERMOGENO:
Nu, mi konsent'as. Tre volont'e mi aŭd'os la ceter'o'n pri nom'o'j.

Sokrat'o:
Do neces'as far'i tio'n. Kie vi vol'as ke ni komenc'u ni'a'n enket'o'n, ĉar ni jam trov'is model'o'n? Ni dev'as trov'i ĉu nom'o'j mem atest'as al ni ke ĉiu el ili ne far'iĝ'is hazard'e sed hav'as i'a'n korekt'ec'o'n. La nom'o'j don'it'a'j al hom'o'j kaj hero'o'j pov'as ni'n tromp'i, ĉar mult'a'j el ili don'iĝ'is nur omaĝ'e al pra'patr'o'j kaj tut'e ne taŭg'as por kelk'a'j, kiel ni komenc'e dir'is. Mult'a'j don'iĝ'is kvazaŭ pro dezir'o, kiel Eŭtiĥido, Sōsias, kaj Teofil'o 1 , kaj mult'a'j ali'a'j. Sed mi kred'as ke ni dev'us las'i ili'n, est'as mult'e pli ver'ŝajn'e ke ni trov'os la korekt'ec'o'n de nom'o'j de etern'a'j natur'aĵ'o'j.

Ili sen'dub'e plej serioz'e ricev'is taŭg'a'j'n nom'o'j'n. Ebl'e kelk'a'j'n el ili don'is potenc'o pli di'ec'a ol tiu de la hom'o'j.

Sokrat'o:
Est'as plej ind'e komenc'i per la di'o'j, kaj ekzamen'i kial ili korekt'e ricev'is la nom'o'n “di'o'j”, ĉu ne?

Sokrat'o:
Mi supoz'as ke est'as ĉi tiel: Mi opini'as ke la unu'a'j hom'o'j en la helen'a region'o kred'is ke la sol'a'j di'o'j est'as tiu'j pri kiu'j nun kred'as mult'a'j barbar'o'j:
sun'o, lun'o, ter'o, stel'o'j, ĉiel'o. Ili vid'is ili'n ĉiam kur'ant'a'j kaj mov'iĝ'ant'a'j, do pro tiu ili'a natur'o oni nom'is ili'n di'o'j 2 . Post'e, agnosk'ant'e mult'a'j'n ali'a'j'n, ili don'is al ili tiu'n sam'a'n nom'o'n. Ĉu vi opini'as ke tio kio'n mi dir'as est'as ver'a, aŭ ne?

HERMOGENO:
Klar'e la dajmon'o'j'n [kaj hero'o'j'n kaj hom'o'j'n]. 3 Sokrat'o:
Nu, Hermogeno, kio'n vi ver'e kred'as signif'i la nom'o'n dajmon'o'j?

1. Eŭtuĥ = prosper- ; Sōs- = sav- ; θeofilos = di'am'at'o.

2.θeos = di'o; θe- = kur.

3 La vort'o'j inter kramp'o'j ver'ŝajn'e est'is ies en'marĝen'a koment'o.

Sokrat'o:
Li dir'as pri ĝi — 398 Tamen, ek'de kiam Fatal'o kovr'is ĉi tiu'n spec'o'n, Ili nom'iĝ'as sub'ter'a'j sankt'a'j dajmon'o'j Brav'a'j, mal'bon'evit'ant'o'j, gard'ant'o'j de mort'em'a'j hom'o'j. 1 HERMOGENO:
Do?

Sokrat'o:
Nu, mi kred'as ke kiam li dir'as “or'a spec'o”, li cel'as dir'i ne ke ili konsist'is el or'o sed ke ili est'is bon'a'j kaj nobl'a'j. Pruv'o de tio por mi est'as ke li dir'as ke ni est'as fer'a spec'o.

Sokrat'o:
Kaj se li trov'us ke iu el la nun'temp'ul'o'j est'as bon'a, li dir'us ke tiu est'as el la or'a spec'o, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do tial li des pli dir'as, mi kred'as, ke ili est'is dajmon'o'j, ĉar ili est'is sagac'a'j kaj spert'a'j [daimones], kaj efektiv'e tiu vort'o trov'iĝ'as en arkaik'a form'o de ni'a lingv'o. 2 Nu, li mem kaj ali'a'j poet'o'j bel'e dir'as ke kiam bon'ul'o mort'as, tiu ricev'as grand'a'j'n pozici'o'n kaj honor'o'n kaj far'iĝ'as dajmon'o pro si'a reputaci'o pri sagac'o. Ankaŭ mi pretend'as ke ĉiu [sagac'a kaj] 3 bon'a hom'o est'as di'ec'a kaj viv'ant'e kaj mort'int'e, kaj prav'e nom'iĝ'as dajmon'o.

Sokrat'o:
Ne est'as mal'facil'e sci'i tio'n. Ili'a nom'o ne est'as mal'klar'a, ĝi montr'as ili'a'n origin'o'n en am'o.

1. Labor'o'j kaj Tag'o'j 121

2. Arĥiloko, 7a jar'cent'o a.K., ŝajn'e uz'as la vort'o'n daimon kun la senc'o de lert'a aŭ spert'a.

3. La vort'o'j inter kramp'o'j ver'ŝajn'e est'is ies en'marĝen'a koment'o.

Sokrat'o:
Nu, ĉiu'j nask'iĝ'is pro amor'o de di'o kun vir'in'o, aŭ de vir'o kun vir'in'o. Se vi ekzamen'os ĉi tio'n laŭ la antikv'a atik'a lingv'o, vi pli bon'e kompren'os. Montr'iĝ'os al vi ke la nom'o ven'is el am'o, el kiu nask'iĝ'is la hero'o'j, per tre mal'grand'a vari'ig'o de la nom'o. 1 Aŭ tiel est'is pri la hero'o'j, aŭ ili est'is saĝ'ul'o'j, spert'a'j orator'o'j kaj diskut'ist'o'j, kapabl'a'j demand'ad'i; kiel mi ĵus dir'is, en la atik'a lingv'o la hero'o'j est'is orator'o'j kaj demand'ist'o'j 2 , tiel ke la hero'a genr'o est'is grup'o de orator'o'j kaj sofist'o'j. Tio ja ne est'as mal'facil'a afer'o. Tamen ja est'as mal'facil'e kompren'i kial la hom'o'j nom'iĝ'as “hom'o'j”. Ĉu vi pov'as inform'i?

HERMOGENO:
Kiel, kar'a amik'o, mi pov'us? Kaj eĉ se mi pov'us mi ne klopod'us, ĉar mi opini'as ke vi pli taŭg'e trov'os la kial'o'n ol mi.

Sokrat'o:
Vi prav'e fid'as. Ĉar mi nun kred'as lert'e el'pens'i, kaj pov'as est'i ke, se mi ne de'ten'os mi'n, mi far'iĝ'os hodiaŭ pli saĝ'a ol dec'as. Konsider'u:
Unu'e, end'as koncept'i pri nom'o'j ke oft'e ni en'met'as aŭ el'pren'as liter'o'j'n de koncern'at'a nom'o, kaj ni ŝanĝ'as la vokal'ton'o'n. 3 Ekzempl'o est'as di'i fil'os 4 [amik'o de Zeŭso] — Ĝi far'iĝ'as nom'o anstataŭ esprim'o, kiam ni el'pren'as la du'a'n i kaj ni prononc'as la centr'a'n silab'o'n mal'supr'e'n'e anstataŭ supr'e'n'e. 5 En ali'a'j vort'o'j ni en'met'as liter'o'j'n, kaj prononc'as [supr'e'n'e anstataŭ] mal'supr'e'n'e. 6 HERMOGENO:
Vi prav'as.

Sokrat'o:
Tio valid'as pri la vort'o “hom'o” [anθropos] mi kred'as. La vort'o far'iĝ'is el esprim'o. Unu liter'o, a, est'as el'pren'it'a kaj la fin'a vokal'o est'as sen'ton'ig'it'a 7 .

1. hēros = hero'o; ēros = am'o. En la temp'o de Platon'o oni ankoraŭ skrib'is ĉi tiu'j'n du vort'o'j'n ident'e:
ηρος. En mult'e pli mal'fru'a epok'o oni indik'is la klasik'a'n h-son'o'n de “hēros” per apostrof'o kaj tiel disting'is ankaŭ skrib'e inter “ hēros ” kaj “ēros”.

2. Ni'a vort'o "orator'o" origin'is en la grek'a erōtan = demand'i; kompar'u:
eirein = dir'i.

3. La helen'a est'is ton'lingv'o, kia la nun'temp'a ĉin'a.

4. dií fil'os (fraz'o:
amik'o de Zeŭso); Dif ìlos (propr'a nom'o: Di'fil'o).

5. ì mal'supr'e'n'a vokal'o, í supr'e'n'a vokal'o. (Laŭ Piv s.v. ton'o 6.) 6. La vort'o'j inter kramp'o'j est'as al'don'e en'met'it'a'j en ŝajn'e mis'kopi'it'a'n tekst'o'n.

7. La helen'a tekst'o ŝajn'as dir'i “mal'supr'e'n'ig'it'a” baruteras, sed en la klar'ig'o tuj don'ot'a de Platon'o, la last'a part'o opōs est'as tut'e sen'ton'ig'it'a.

Sokrat'o:
Est'as ĉi tiel: La vort'o anθropos [hom'o] indik'as ke la ali'a'j best'o'j neniam pri'rigard'as aŭ pri'medit'as aŭ ekzamen'as [anaθrei] kio'n ili vid'as, sed la hom'o kaj vid'as — jen la opōpe [vid'as] — kaj ekzamen'as [anaθrei] kaj pri'medit'as kio'n li vid'as [opōpen]. Tial la hom'o est'as la sol'a best'o kiu ĝust'e nom'iĝ'as anθropos [hom'o], ĉar ĝi anaθrōn ha opōpe [ekzamen'as kio'n ĝi vid'as]. 1 HERMOGENO:
Nun kio? Ĉu mi rajt'as demand'i vi'n pri io kio'n mi volont'e sci'us?

HERMOGENO:
Ŝajn'as al mi ke io dev'as sekv'i: ni parol'as pri la “psik'o” 2 kaj la “korp'o” de hom'o.

Sokrat'o:
Vi vol'as ke ni ekzamen'u la taŭg'ec'o'n de la vort'o “psik'o” kaj post'e de “korp'o”?

400 Sokrat'o:
Mi'a unu'a pens'o est'as ke mi kred'as ke la person'o'j kiu'j don'is la nom'o'n “psik'o” vol'is indik'i ke kiam ĝi est'as en korp'o ĝi est'as la kaŭz'o de viv'o. Ĝi proviz'as la kapabl'o'n spir'i kaj restaŭr'iĝ'i [anapsikon]. Kaj kiam la restaŭr'ant'o el'ir'as, la korp'o pere'as kaj mort'as.

Mi kred'as ke tial oni nom'as ĝi'n “psik'o”. Se vi dezir'as — sed atend'et'u.

Mi kred'as ke mi pov'as trov'i pli kred'ebl'a'n klar'ig'o'n por la disĉipl'o'j de Eŭtifro, ĉar mi suspekt'as ke ili mal'aprob'os kaj opini'os mi'a'n jam'a'n klar'ig'o'n tro mal'subtil'a. Se plaĉ'as al vi, ni ekzamen'u la jen'a'n klar'ig'o'n — HERMOGENO:
Nur dir'u.

Sokrat'o:
La natur'o'n de la korp'o, kio viv'ig'as kaj funkci'ig'as ĝi'n? Ĉu ĝi'n sub'ten'as kaj daŭr'ig'as io ali'a ol la psik'o?

1. anatr- = ekzamen; ha = kio'n; opop- = vid- ; anθrop- = hom- . En la temp'o de Platon'o la du liter'o'j t kaj θ reprezent'is aŭ ident'a'n aŭ tre simil'a'j'n son'o'j'n.

2. psuĥē oft'e traduk'at'a anim'o aŭ mens'o.

Sokrat'o:
Kaj ankaŭ: ĉu vi sam'opini'as kun Anaksagor'o ke la natur'o kiu ord'ig'as kaj sub'ten'as ĉio'n ali'a'n est'as la mens'o kaj psik'o?

Sokrat'o:
Do la potenc'o'n kiu daŭr'ig'as kaj sub'ten'as tiu'n natur'o'n: fusin oĥei kaj eĥei vi pov'as nom'i fuseĥēn, kio, pli'bon'ig'it'e, est'as la vort'o psuĥē [psik'o]. 1 HERMOGENO:
Cert'e, kaj mi opini'as ĉi tiu'n klar'ig'o'n pli laŭ'regul'a ol la antaŭ'a.

Sokrat'o:
Tiel est'as. Tamen ŝajn'as rid'ig'e, se ĝi montr'iĝ'as pli ĝust'a nom'far'o.

Sokrat'o:
Plur'a'j ebl'o'j ekzist'as. Tre mult'a'j, se oni permes'as kelk'a'j'n ŝanĝ'et'o'j'n. Iu'j dir'as ke sōma est'as sēma de la psik'o, kvazaŭ en'ter'ig'it'a en la nun'temp'o. Kaj ĉar ĝi vid'ig'as kio'n la psik'o esprim'as [sēmainēi], ĝi est'as korekt'e nom'at'a sēma. 2 Tamen mi kred'as ke la du Orfe'o'j don'is tiu'n nom'o'n, ĉar ili supoz'is ke la psik'o sufer'as pun'o'n kaj est'as ĉirkaŭ'it'a kvazaŭ en karcer'o, gard'at'e ĝis ĝi pag'os si'a'j'n ŝuld'o'j'n. Tiu karcer'o est'as la korp'o. Kaj ne neces'as ŝanĝ'i eĉ unu liter'o'n.

HERMOGENO:
Mi kred'as ke sufiĉ'e est'as dir'it'e pri tio, Sokrat'o. Pri la nom'o'j de la di'o'j, kiel vi ĵus parol'is pri Zeŭso, ĉu ni pov'as simil'manier'e ekzamen'i kiel ili'a'j nom'o'j est'as korekt'a'j?

401 Sokrat'o:
Jes, je Zeŭso, Hermogeno. Se ni est'as inteligent'a'j, unu afer'o est'as plej grav'a:
ke pri la di'o'j ni sci'as neni'o'n, nek pri ili nek pri la nom'o'j per kiu'j ili nom'as si'n. Est'as evident'e tamen ke ili korekt'e nom'as si'n. Post tio plej grav'e est'as:
ke en ni'a'j preĝ'o'j la regul'o est'as ke kiel kaj laŭ kiu'j ili dezir'as nom'iĝ'i, tiel ni nom'as ili'n, ĉar ni sci'as neni'o'n ali'a'n. Mi opini'as tio'n bon'a kutim'o. Se vi dezir'as, ni'a ekzamen'o est'u kvazaŭ ni dir'as al la di'o'j ke ni tut'e ne ekzamen'as ili'n — ĉar ni ne kred'as ke ni pov'as far'i tio'n — sed ni ekzamen'as la supoz'o'j'n de hom'o'j

1. Por ĉi tiu “majstr'a” deriv'o Platon'o dev'as egal'ig'i la komenc'liter'o'j'n ψ=ps kaj φ=f.

2. sōma = korp'o, sēma = tomb'o; sēmain = esprim- , vid'ig- ; sōz- = sav- , gard- .

HERMOGENO:
Nu, Sokrat'o, ŝajn'as al mi ke vi prav'e parol'as, do ni far'u tio'n.

Sokrat'o:
Sen'dub'e, amik'o Hermogeno, la unu'a'j nom'int'o'j ne est'is ordinar'a'j person'o'j sed astronomi'ist'o'j kaj subtil'pens'ant'o'j.

Sokrat'o:
Est'as klar'e al mi ke tia'j hom'o'j far'is la nom'o'j'n, kaj se iu rigard'us la fremd'a'j'n nom'o'j'n, ne mal'pli tiu trov'us kio'n ĉiu signif'as. Ekzempl'e, kio'n ni nom'as ousia [= real'o] ali'a'j nom'as essia, kaj ankoraŭ ali'a'j dir'as osia. 1 Est'as logik'e ke la real'o de afer'o'j nom'iĝ'as, laŭ la unu'a el tiu'j variant'o'j, Hestia. Krom'e, ankaŭ ni dir'as ke io part'o'pren'ant'a en real'o est'as, do est'as prav'e uz'i la nom'o'n Hestia. Ŝajn'as ke ankaŭ ni iam uz'is la vort'o'n essia por nom'i la real'o'n. Ebl'e tiel pens'is la establ'int'o'j de ofer'o'j, ĉar kiam ili preskrib'is ke unu'e oni ofer'u al Hestia antaŭ ol al la ali'a'j di'o'j, ver'ŝajn'e ili cel'is tiel indik'i ke essia est'as la universal'a real'o. La person'o'j kiu'j elekt'is la vort'o'n osia ver'ŝajn'e konsent'is kun Heraklit'o ke ĉio ekzist'ant'a ŝanĝ'iĝ'as kaj neniam rest'as sen'ŝanĝ'e. La kaŭz'o kaj fundament'o de ĉio est'as ōθoun [puŝ'o], do est'as ĝust'e ke ĝi nom'iĝ'as osia. Person'o'j kiu'j sci'as neni'o'n pov'as dir'i neni'o'n pli pri la afer'o. Post Hestia est'as prav'e ekzamen'i Re'a kaj Kron'os, kvankam ni jam diskut'is la nom'o'n Kron'os. Sed ebl'e mi dir'as sen'senc'aĵ'o'j'n.

1. Tem'as pri tri dialekt'a'j prononc'a'j variant'o'j de la sam'a helen'a vort'o [ousia, essia, ōsia] kiu signif'as “real'o”. ōθ- = Hestia; Hestia = est- ; est- = puŝ-. En la helen-grek'a, la liter'o'j θ kaj σ (s) simil'as nur se ni supoz'as ke en la epok'o de Plat'o la θ iel simil'is al la Hispan'a z kaj la Angl'a th.

Sokrat'o:
Mi kred'as vid'i Heraklit'o'n dir'i antikv'a'j'n saĝ'aĵ'o'j'n jam kon'it'a'j'n de Kron'os kaj Re'a, kaj kiu'j'n Homero deklar'is.

Sokrat'o:
Heraklit'o dir'as ke “ĉio pas'as kaj neni'o rest'as,” kaj li kompar'as tio'n kun la flu'o de river'o, dir'ant'e “du'foj'e en la sam'a'n river'o'n vi ne en'paŝ'as”.

Sokrat'o:
Nu, ĉu vi opini'as ke la person'o kiu don'is al la pra'patr'o'j de ĉiu'j di'o'j la nom'o'j'n Re'a kaj Kron'o pens'is i'o'n ali'a'n ol Heraklit'o? Ĉu vi supoz'as ke li sen'kial'e nom'is ili'n ambaŭ “river'o'j”? Kiel Homero kaj, mi kred'as, Hesiodo dir'as:
Ocean'o la origin'o de la di'o'j kaj Tet'is patr'in'o. 1 Ankaŭ Orfe'o dir'as:
Belflua Ocean'o la unu'a edz'iĝ'is, Li Mar'o'n si'a'n sam'patr'in'a'n frat'in'o'n edz'in'ig'is 2 Vi pov'as vid'i ke tiu'j deklar'o'j inter'akord'as kaj apog'as ĉio'n dir'it'a'n de Heraklit'o.

HERMOGENO:
Vi klar'e dir'as i'o'n al mi, Sokrat'o, sed mi ne kompren'as la signif'o'n de la vort'o Teθus [= Mar'o].

Sokrat'o:
Nu, tio preskaŭ klar'ig'as si'n mem, ĉar ĝi est'as mask'it'a form'o de la vort'o “font'o”. Ĉar diattōmenon [kribr'it'a] kaj ēθoumenon [= filtr'it'a] indik'as font'o'n. La vort'o Teθus konsist'as el tiu'j du vort'o'j.

Sokrat'o:
Ni diskut'u li'a'j'n frat'o'j'n, Posidono 3 kaj Pluton'o, kaj la ali'a'n nom'o'n per kiu oni nom'as li'n 4 .

1. Iliad'o 14:
201.

2. Iliad'o 14:
302.

3. Piv trans'liter'um'as tiu'n nom'o'n “Pozidon'o”.

4. Hadeso, vort'o mal'volont'e prononc'at'a de la aŭtor'o.

403 Sokrat'o:
Mi kred'as ke Poseidōn [Posidono] est'as tiel nom'it'a [de la pra'nom'int'o] 1 ĉar la mar'natur'o halt'ig'is li'n kaj ne permes'is li'n plu antaŭ'e'n'ir'i kaj far'iĝ'is kvazaŭ pied'ĉen'o por li. Do li nom'is la reg'ant'o'n de ĉi tiu potenc'o Poseidōn ĉar li est'is kvazaŭ “posidesmon” [pied'ĉen'ant'o] 2 . La e en'est'as por pli'bel'ig'i la nom'o'n, sen'dub'e. Aŭ ebl'e ne est'is tiel, sed origin'e est'is ll anstataŭ la s, por signif'i ke la di'o “sci'as mult'o'n” (polla eidotos). Aŭ ebl'e li nom'iĝ'is “La sku'ant'o” laŭ la verb'o sku'i [seiein], kaj la p kaj d est'as al'don'it'a'j. Rilat'e al Pluton'o [Ploutōn], tiu nom'o est'as ĉar li don'as riĉ'o'n [plouton], ĉar riĉ'aĵ'o'j ven'as el la ter'o.

Pri la nom'o Hadeso [Haidēs]:
Ŝajn'as ke ĝeneral'e oni supoz'as ke ĝi ven'is el aides [terur'o]; oni tim'as tiu'n nom'o'n, do oni nom'as li'n Pluton'o.

Sokrat'o:
Mi kred'as ke oni tre oft'e mis'koncept'as la potenc'o'n de tiu di'o, kaj mal'just'e tim'as li'n. Kiam iu el ni mort'as, oni ĉiam tim'as etern'e est'i tie, ĉar la psik'o for'ir'as al li, ne plu vest'it'e per la korp'o, kaj tio'n oni tim'as. Laŭ mi'a opini'o ĉi ĉio akord'as kun la ofic'o kaj nom'o de la di'o.

Sokrat'o:
Mi dir'os al vi kio'n mi kred'as. Dir'u al mi: kiu ĉen'o pli fort'e dev'ig'as best'o'n rest'i sen'mov'e, ĉu neces'o aŭ emoci'o?

Sokrat'o:
Sed mult'a'j person'o'j ir'int'e tie'n fuĝ'us de Hadeso, se li ne lig'us ili'n per la plej fort'a ĉen'o, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do li nepr'e ĉen'as ili'n per emoci'o, ĉar tiu est'as la plej grand'a ĉen'o, ne neces'o.

404 Sokrat'o:
Do Hermogeno, ni dev'as dir'i ke pro tio neni'u vol'as ven'i ĉi tie'n el tie, eĉ ne la Siren'o'j. Li ĉen'is ili'n sam'e kiel ĉiu'j'n ali'a'j'n. Ŝajn'e tia'j'n vort'o'j'n Hadeso sci'as dir'i. Laŭ tiu argument'o, tiu di'o est'as plej'kompetent'a Sofist'o kaj ver'e grand'a bon'far'ant'o al la hom'o'j ĉe li. Kaj li send'as tiom da bon'aĵ'o'j ankaŭ ĉi tie'n. Li hav'as mult'e pli tie, kaj pro tio li ricev'is la nom'o'n Riĉ'o [Plouton]. Li ne vol'as est'i kun korp'o'hav'a'j hom'o'j, nur kun person'o'j kies psik'o pur'iĝ'is el ĉiu'j korp'a'j mal'bon'o'j kaj emoci'o'j — ĉu tio ne indik'as al vi ke li filozofi'e plan'as? Ĉar tiel li pov'as ten'i ili'n ĉen'it'a'j per fervor'o est'i pi'a'j. Sed dum ili'n reg'as la emoci'eg'em'o kaj mani'o de la korp'o, eĉ ne la patr'o Kron'o pov'us ten'i ili'n lig'it'a'j per la ĉen'o'j pri kiu'j li est'as fam'a.

Sokrat'o:
Kaj li tut'e ne ricev'is la nom'o'n Hadeso, Hermogeno, pro terur'o [aidos]; sed mult'e pli pro li'a sci'o [eidenai] de ĉio bon'a la leĝ'far'ist'o nom'is li'n Ha(i)des'o.

HERMOGENO:
Bon'e. Kio'n ni dir'as pri Demetra kaj Her'a kaj Apolon'o kaj Atena kaj Hefesto kaj Ares'o kaj la ali'a'j di'o'j?

Sokrat'o:
Demetra ŝajn'as est'i nom'it'a tiel ĉar ŝi don'as [did-] manĝ'aĵ'o'j'n kvazaŭ patr'in'o [mētēr-]. Hēra est'as am'at'a [eratē]; laŭ'tradici'e Zeŭso am'e posed'is ŝi'n. Ebl'e la leĝ'far'ist'o astronomi'ant'e mask'is la vort'o'n “aer'o” [aer'a] kaj far'is el ĝi la nom'o'n Her'a, met'ant'e la unu'a'n liter'o'n ĉe la fin'o. 1 Vi kompren'os se vi mult'foj'e ripet'os la nom'o'n Her'a. Ferrefatta 2 :
Mult'a'j person'o'j tim'as ĉi tiu'n nom'o'n kaj ankaŭ la nom'o'n Apolon'o, ver'ŝajn'e pro si'a mank'o de spert'o pri la ĝust'ec'o de nom'o'j.

Ili ŝanĝ'as ĝi'n al Fersefone, 3 kaj ĝi terur'as ili'n. Sed ĝi sci'ig'as ke la di'in'o est'as saĝ'a [sofē]. Ĉar ĉio mov'iĝ'as [feromenas ], saĝ'ec'o [sofia] tuŝ'as kaj tuŝ'et'as kaj kapabl'as akompan'i ĝi'n. La di'in'o prav'e ankaŭ nom'iĝ'as Ferepafa, aŭ io tia, pro si'a saĝ'ec'o, kaj ĉar ŝi tuŝ'as la

1. Ni'a liter'o “h” ne ekzist'is kiel skrib'it'a liter'o, en la helen'a. Ĉu aŭ ne la fonem'o, aŭ variant'o de ĝi, ekzist'is en la epok'o de Platon'o est'as ne'cert'e. Vort'o'j nun skrib'at'a'j helen'alfabet'e per ‘ (en ni'a alfabet'o:
h] aspekt'is (kaj ebl'e son'is?) ident'e. Do Hēra kaj Aer'a.

2. Variant'a form'o de la nom'o Persefonē = Persefon'a.

3. f/ = mov- , port- ; sof/p = saĝ- .

mov'iĝ'ant'o'n. 1 — Tial Hadeso est'as kun ŝi, ĉar ŝi est'as saĝ'a kaj li est'as saĝ'a. — Nun'temp'e oni ali'ig'as ŝi'a'n nom'o'n por bel'son'ig'i ĝi'n, oni opini'as tio'n pli grav'a ol ver'ec'o, kaj nom'as ŝi'n Ferrefatta. Kiel mi dir'is, ankaŭ est'as sam'e pri la di'o Apolon'o, kies nom'o'n mult'a'j person'o'j tim'as, kvazaŭ ĝi terur'as. Ĉu vi rimark'is?

Sokrat'o:
Tamen, laŭ mi'a opini'o, ĝi plej bon'e esprim'as la potenc'o'n de la di'o.

405 Sokrat'o:
Mi pen'os dir'i kio'n mi kred'as: neni'u ali'a nom'o pli taŭg'us por la kvar potenc'o'j de la di'o, ĝi konven'as por ĉiu'j kaj montr'as la muzik'a'n kaj orakol'a'n kaj kurac'a'n kaj per'sag'a'n karakter'o'j'n.

Sokrat'o:
Pli ĝust'e, harmoni'a, ĉar la di'o est'as muzik'ist'o. Unu'e, la “pur'ig'o'j” 2 kaj pur'ig'a'j ofer'o'j en la kurac'art'o kaj la orakol'art'o kaj ili'a'j medikament'o'j kaj la fum'ig'o'j uz'at'a'j de la orakol'o'j kaj la ban'o'j kaj la asperg'ad'o'j kiu'j'n ili uz'as, ĉiu'j tiu'j pov'as proviz'i pur'iĝ'o'n al la hom'o'j korp'e kaj psik'e, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do li est'as “la di'o kiu pur'ig'as” kaj “la di'o kiu for'lav'as” (apolouōn) kaj “la di'o kiu liber'ig'as” (apoluōn) de tiu'j mal'bon'o'j, ĉu ne?

Sokrat'o:
Nu, pro la liber'ig'o'j kaj la for'lav'o'j, kiel kurac'ist'o de tia'j afer'o'j, li ĝust'e nom'iĝ'us Apolouōn. Pro si'a orakol'ad'o kaj ver'parol'o kaj simpl'ec'o [haploun]— ĉar ili est'as unu'sam'a — kiel la Tesaloj nom'as li'n, li plej'ĝust'e nom'iĝ'us Aplono. Tiel ĉiu'j Tesaloj dir'as pri tiu di'o. Ĉar li est'as ĉiam “majstr'a ĵet'ist'o” per paf'ark'o, li est'as “la ĉiam'paf'ant'a” [aeiballōn].

1. Ankaŭ variant'o de la nom'o Persefonē = Persefon'a. En iu epok'o, ebl'e tiu de Platon'o, la liter'o'j π kaj φ sufiĉ'e simil'e son'is por ebl'ig'i ili'a'n inter'konfuz'iĝ'o'n, ver'ŝajn'e neaspiraciata kaj aspiraciata form'o de p, respektiv'e.

2. Medicin'a termin'o = fek'ig'o, urin'ig'o, vom'ig'o, sang'ig'o, kred'at'a'j “pur'ig'i” la intern'a'j'n organ'o'j'n per el'flu'ig'o de toks'o'j.

(akompan'ant'o) kaj “akoitis” (edz'in'o)], 1 la a oft'e signif'as “kun'e”, kaj tiel “kun'vag'ad'o” [homou polesis] ĉirkaŭ la ĉiel'o — oni parol'as pri la pol'o [polus'o'j/ĉiel'o'j] 2 — kaj pri la kant'o'harmoni'o. Oni nom'as tio'n “kun'son'ad'o”, ĉar li kun'mov'as ĉio'n harmoni'e, laŭ la spert'ul'o'j pri muzik'o kaj astronomi'o. Ĉi tiu di'o estr'as la harmoni'o'n, “kun'mov'as” [homopolōn] ĉio'n, kaj inter di'o'j kaj inter kom'o'j.

Sam'e kiel homokeleuθon kaj homokoitin vort'iĝ'as akolouθon kaj akoitin, anstataŭ'ig'ant'e hom'o- per a- [sam-; kun-], tiel oni dir'as Apollona ĉar li “kun'mov'as” [homopolōn]. Oni en'met'as ekstr'a'n l por ke ĝi ne est'u ident'a kun la fi'nom'o. 3 Kelk'a'j person'o'j ankoraŭ est'as suspekt'em'a'j, ĉar ili mal'ĝust'e kompren'as la nom'o'n kaj ili tim'as ke ĝi signif'as i'a'n pere'o'n. Sed, kiel mi ĵus dir'is, ĝi rilat'as al ĉiu'j karakteriz'aĵ'o'j de la di'o:
simpl'a, ĉiam'ĵet'ant'a, pur'ig'ant'a, ĉio'n'mov'ant'a.

406 Muz'o kaj muzik'o ĝeneral'e, ver'ŝajn'e, ricev'is si'a'n nom'o'n ĉar ili cel'as [mōsθai] re'serĉ'o'n kaj filozofi'o'n.

Lēto [Letoa] est'as pro la mild'ec'o de tiu di'in'o, pro ŝi'a volont'a [eθelēmona] plen'um'o de kio'n oni pet'as. Ankaŭ kiel la fremd'ul'o'j nom'as ŝi'n — ĉar mult'a'j nom'as ŝi'n Lētō 4 — supoz'ebl'e kiu'j ŝi'n nom'as Lēθō far'as tio'n ĉar ŝi'a karakter'o est'as ne'sovaĝ'a, mild'a kaj glat'a [leion].

Art'em'is ĉar ŝi ŝajn'as tut'san'a [artemes] kaj bon'kondut'a. Ankaŭ ŝi'a'j nom'int'o'j alud'is al la moral'a juĝ'o de la di'in'o, sen'dub'e ĉar ŝi mal'am'as la “plug'ad'o'n de vir'in'o” [aroton misēsasēs] 5 far'e de vir'o. Aŭ pro tio aŭ pro ĉio tia tiu nom'o don'iĝ'is al la di'in'o.

Sokrat'o:
Vi pet'as mult'o'n, fil'o de Hiponiko. Ebl'as serioz'e aŭ lud'em'e parol'i pri la natur'o de la nom'o'j de la di'o'j. Vi dev'os demand'i al ali'a'j por ricev'i serioz'a'n respond'o'n, sed neni'o mal'help'as ke ni lud'e ekzamen'u la afer'o'n. Ankaŭ la di'o'j est'as lud'em'a'j, ĉar la nom'o Dioniso est'us “la vin'don'ant'o” [Didoinisos] 7 , nur ŝerc'nom'o. Vin'o kred'ig'as [oiesθai] al

1. La vort'o'j inter parentez'o'j ebl'e est'is en'marĝen'a koment'o. kolou = voj'o; koit'os = lit'o.

2. Oni oft'e uz'is la vort'o'n polo'i “polus'o'j” kun la ĝeneral'a senc'o “ĉiel'o”, ĉar la radik'o de la vort'o est'is pol− kiu signif'is “vag-”, t.e. la vag'ad'o de la astr'o'j.

3. Apolōn pov'as signif'i “detru'ist'o”.

4. La θ kaj t est'as du spec'o'j de t.

5. Koit'o. Kompar'u simil'a'n esprim'o'n sam'senc'a'n en la Bibli'o, Juĝ'ist'o'j 14:
18.

6. Piv liter'um'as ĉi tiu'n nom'o'n Dioniz'o.

7. did- = don-; oin- = vin- .

sen'mens'a'j drink'ant'o'j ke ili hav'as mens'o'n [no'us], do ili prav'e nom'iĝ'us “supoz-mens'a'j”.

Rilat'e al Afrodit'a, est'us erar'e opon'i Hesiodon. Ni dev'as konsent'i kun li ke ĉar ŝi nask'iĝ'is el ŝaŭm'o [afros] ŝi nom'iĝ'is Afrodit'a.

HERMOGENO:
Nepr'e ne forges'u Aten'an, Sokrat'o, ĉar vi est'as Aten'an'o. Nek Hefeston kaj Ares'o'n.

407 Sokrat'o:
Prav'as la person'o'j kiu'j kred'as ke tiu nom'o est'as pro ŝi'a arm'it'a danc'ad'o, laŭ mi'a opini'o. Ni ja nom'as lev'i si'n aŭ i'o'n ali'a'n for de la ter'o aŭ per la man'o'j, sving'i [pallein], kaj danc'i ni nom'as pallesθai.

Sokrat'o:
Tio est'as mal'pli facil'a, amik'o. Ŝajn'as ke la antikv'ul'o'j kred'is pri Atena kiel dir'as la modern'a'j ekspert'o'j rilat'e al Homero:
la plej'part'o de ili akcept'as ke la poet'o dir'is ke Atena far'iĝ'is el mens'o [no'us] kaj intelekt'o [dianoia]. Ŝajn'as ke la nom'far'int'o i'o'n tia'n cel'is pri ŝi. Li eĉ pli alt'e'taks'e ŝajn'e dir'as ke ŝi est'as la intelekt'o de di'o, ĉar li dir'is ke ŝi est'as di-mens'a [θeonoa]. 1 Kiel fremd'ul'o'j, li uz'is a anstataŭ e 2 , kaj li for'pren'is la i kaj la s. Sed ebl'e ne est'is tiel. Ebl'e li nom'is ŝi'n di-mens'o [θeonoē] ĉar ŝi koncept'is la providenc'o'n mult'e pli bon'e ol la ali'a'j. Kaj

1. Ni jam pli fru'e vid'is la opini'o'n ke kelk'a'j nom'o'j est'as anagram'o'j de la origin'a'j vort'o'j.

2. Plej'part'e la helen'a'j in-nom'o'j fin'iĝ'as per ē.

tut'e ne mis'a est'us la konklud'o ke tem'is pri ŝi'a mor'o-sci'o [eθei noēsis] kaj la nom'o est'is Ēθonoē. Li, aŭ iu'j ali'a'j, post'e ŝanĝ'is ĝi'n al Atena, kio'n ili supoz'is pli bel'a.

Sokrat'o:
Est'as klar'e al ĉiu ke li est'as Fest'o [Faistos], kun al'don'it'a e, ĉu ne?

Sokrat'o:
Nu, se vi akcept'as, li est'as Ares'o [Ares] ĉar li est'as maskl'a [arrēs] kaj vir'ec'a [andreios]. Aŭ li nom'iĝ'is ĉar li est'as rigid'a kaj mal'ŝanĝ'iĝ'em'a, do arrotos kio signif'as “mal'ŝanĝ'iĝ'em'a”, do Ares'o ĉiel taŭg'as por milit'di'o.

Sokrat'o:
Je la di'o'j, ni ĉes'u pri la di'o'j! Mi tim'as diskut'i ili'n. Demand'u laŭ'vol'e pri iu'j ali'a'j, kaj “tiam vi vid'os kia'j est'as la ĉeval'o'j” de Eŭtifro.

HERMOGENO:
Nu, mi far'os tio'n; sed permes'u ke mi demand'u al vi pri Hermeso , ĉar Kratilo dir'as ke mi “ne est'as fil'o de Hermeso”. Do ni prov'u ekzamen'i Hermeson kaj kompren'i tiu'n nom'o'n, por ke mi sci'u ĉu li prav'as pri tio.

408 Sokrat'o:
Hermes ŝajn'as rilat'i al parol'ad'o kaj signif'i “interpret'ist'o”

[hermenea], kaj “mesaĝ'ist'o”, kaj “ŝtel'ist'o”, kaj “tromp'ist'o” pri vort'o'j, kaj komerc'ist'o — ĉio tia tem'as pri parol'ad'o. Kiel ni dir'is antaŭ'e, “parol'i” signif'as “uz'i vort'o'j'n”, kiel Homero plur'lok'e dir'as. Li dir'as ke “li plan'is” [emēsato], kio signif'as “el'pens'is” [mēĥanēsasθai]. Per ĉi tiu'j du vort'o'j, “dir'i” kaj la vort'o “plan'i” — ĉar “dir'i” signif'as “parol'i” [eirein] — la leĝ'far'int'o kvazaŭ ordon'as al ni:
“Hom'o'j, la person'o'n kiu plan'e parol'is vi prav'e nom'u eiremēs ”. Ni bel'ig'is (laŭ ni'a supoz'o) la nom'o'n kaj far'is el ĝi Hermeso. [Ankaŭ Iris'a, laŭ'ŝajn'e, ven'is el la vort'o “parol'i” [eirein], ĉar ŝi est'is mesaĝ'ist'o.] HERMOGENO:
Je Zeŭso, mi kred'as ke Kratilo plen'e prav'is kiam li dir'is ke mi ne est'as “Hermogeno”. Mi est'as tut'e mal'lert'a pri vort'o'j.

Sokrat'o:
Ankaŭ est'as ver'ŝajn'e ke Pan'o est'as du'natur'a fil'o de Hermeso, kamarad'o.

Sokrat'o:
Vi sci'as ke “parol'o” [log'os] signif'as “ĉio'n” [pan], kaj ke ĝi ĉirkaŭ'ir'as kaj vag'ad'as konstant'e, kaj est'as du'natur'a:
ver'a kaj fals'a. 1 HERMOGENO:
Cert'e.

Sokrat'o:
Ĝi'a ver'o est'as glat'a kaj di'a kaj loĝ'as supr'e inter la di'o'j; la fals'o loĝ'as mal'supr'e kun la hom'ar'o kaj est'as sovaĝ'a kaj tragik'a. Tial la plej mult'a'j rakont'o'j pri la tragik'a viv'o est'as fals'a'j.

Sokrat'o:
Prav'e do Pan'o, kiu deklar'as kaj ĉiam vag'ad'as [polōn] est'as “Pan la Kapr'o'paŝt'ist'o” [Panaipolos], ĉar li'a supr'o est'as glat'a, kaj li'a mal'supr'o est'as mal'glat'a kaj kapr'o'simil'a. 2 Pan est'as aŭ log'os aŭ frat'o de log'os, ĉar li est'as fil'o de Hermeso. Ne est'as mir'ind'e ke frat'o simil'as al frat'o. Sed, kiel mi dir'is, kar'ul'o, ni ĉes'u parol'i pri la di'o'j.

HERMOGENO:
Pri ĉi tia'j di'o'j, jes, Sokrat'o, se vi dezir'as. Sed kio mal'help'as vi'n diskut'i la ali'a'j'n? Ekzempl'e, la sun'o kaj la lun'o kaj la astr'o'j kaj la ter'o kaj la ĉiel'o kaj la aer'o kaj fajr'o kaj akv'o kaj sezon'o'j, kaj jar'o?

Sokrat'o:
Kiu'n vi dezir'as kiel la unu'a'n? Aŭ ĉu ni diskut'u, kiel vi dir'is, la sun'o'n [hēlios]?

HERMOGENO:
Cert'e 409 Sokrat'o:
Mi kred'as ke est'os pli klar'e se ni uz'os la dori'an vort'o'n por tio — halios est'as la doria vort'o. — halios est'as ĉar ĝi kolekt'as

1. En la antikv'a helen'a, log'os signif'is ne nur “parol'o” sed ankaŭ “raci'o” kaj“pri'pens'o; rakont'o, esprim'o, tradici'o, proverb'o, diskut'o, dialog'o, proz'o, deklar'o; tem'o; analogi'o, klar'ig'o, kial'o, pled'o, argument'o; princip'o, hipotez'o; kalkul'o, formul'o, kas'o, kas'ist'o, mezur'o, valor'o; proporci'o; sekci'o, fak'o”. Filozof'o'j kaj ali'a'j oft'e vort'lud'is per la mult'a'j signif'o'j.

2. Ĉi tiu aline'o est'as perpleks'ig'a. Pan (kies nom'o est'as ordinar'a helen'a vort'o signif'ant'a “ĉio”) bild'iĝ'is kiel kapr'o'vir'o. Oni tradici'e supoz'is ke la vort'o “tragedi'o” est'is deriv'aĵ'o el la vort'o'j trag'os [“kapr'o”] kaj ōd [kant-”]. Ĉar Platon'o jam kun'lig'is la vort'o'n “vag'i” (pol−) kun la ĉiel'o kaj la di'o'j, en 405, kaj li ankaŭ lig'is tiu'n vort'o'n kun la vort'o aipolos [paŝt'ist'o], li inter'miks'as

[halizein] la hom'o'j'n kiam ĝi lev'iĝ'as; aŭ ebl'e ĉar ĝi konstant'e turn'iĝ'as [heilein]; aŭ ĉar dum si'a ir'o ĝi mult'spec'ig'as la produkt'o'j'n de la ter'o.

Poikillein [mult'spec'ig'i] kaj aiolein est'as sinonim'o'j. 1 HERMOGENO:
Kaj lun'o?

Sokrat'o:
Ĝi ŝajn'e sci'ig'is pli fru'e ol li'a last'a'temp'a deklar'o, kiam li dir'is ke la lun'o [selēnē] ricev'as si'a'n lum'o'n de la sun'o.

Sokrat'o:
La lum'o ĉirkaŭ la lun'o est'as ĉiam kaj nov'a kaj mal'nov'a, se la disĉipl'o'j de Anaksagor'o prav'as. Ĉar ĉirkaŭ'ir'ant'e ĝi'n konstant'e ĝi al'don'as nov'a'n lum'o'n, dum rest'as la lum'o de la antaŭ'a monat'o. 3 HERMOGENO:
Cert'e.

Sokrat'o:
Ĉar ĉiam est'as nov'a kaj mal'nov'a lum'o, [ne'o'n kai hen'o'n eĥei aei] la plej korekt'a vort'o est'us Selaenoneoaeia, mal'long'ig'it'e tio est'as Selanaia.

HERMOGENO:
Tiu nom'o est'as bombast'a, Sokrat'o; sed kio'n vi dir'as pri la monat'o kaj la astr'o'j?

Sokrat'o:
Monat'o [meis] korekt'e dev'as deriv'iĝ'i el mal'mult'iĝ'i [meiousθai].

Astr'o'j ver'ŝajn'e ricev'is si'a'n nom'o'n laŭ lamp'lum'o [astrapē]. Astrape,

1. Aiolein est'is verb'o uz'it'a nur mal'oft'eg'e en la kon'at'a antikv'a literatur'o, nur du'foj'e antaŭ la epok'o de Platon'o (ĝi'n uz'is Homero kaj Hesiodo, sed liter'um'it'a aioll-, kaj ĝi'a signif'o est'as tre dub'a).

2. Anaksagor'o viv'is ĉ.500-c.428, li mort'is kiam Sokrat'o est'is ĉ. 41-jar'a, tuj antaŭ la nask'iĝ'o de Platon'o (427-347). Nur mal'grand'a'j fragment'o'j de li'a'j verk'o'j ekzist'as nun. Li est'is tre kler'a scienc'ist'o/astronom'o, kaj demonstr'is la ver'a'n astronomi'a'n kaŭz'o'n de eklips'o'j. Oni ekzil'is li'n el Ateno ĉ. la jar'o 450, verdikt'int'e li'n blasfem'ist'o ĉar li deklar'is ke la sun'o est'as grand'eg'a brul'ant'a ŝton'o.

3. Ŝajn'e la “ĝi” = la sun'o, kaj Platon'o ĉi tie menci'as la ĉirkaŭ'ir'o'n de la sun'o — kvankam ni ne sci'as ke la rivolu'ad'o de la sun'o est'is part'o de la instru'o'j de Anaksagor'o.

ĉar ĝi konsist'as el okul-turn'ad'o [ōpa anastrefei], dev'as est'i anastropē, 1 kaj oni pli'bel'ig'is ĝi'n por far'i la nun'a'n vort'o'n Astrapē.

Sokrat'o:
Mi tut'e ne sci'as pri fajr'o, sen'dub'e aŭ la Eŭtifra muz'o for'las'is mi'n, aŭ ĝi est'as mal'facil'eg'a vort'o. Vid'u kia'n rimed'o'n mi uz'as kiam ajn mi tut'e ne sci'as i'o'n tia'n.

Sokrat'o:
Mi dir'os al vi. Sed respond'u ĉi tio'n: ĉu vi pov'as dir'i kial oni kutim'as nom'i ĝi'n fajr'o?

Sokrat'o:
Pri'pens'u kio'n mi suspekt'as pri ĝi. Mi sci'as ke la helen'o'j pren'is vort'o'j'n de la barbar'o'j, precip'e la helen'o'j loĝ'ant'a'j inter la barbar'o'j.

Sokrat'o:
Vi sci'as ke se oni pen'as montr'i la taŭg'ec'o'n de nom'o laŭ la helen'a lingv'o anstataŭ laŭ la lingv'o al kiu ĝi aparten'as, la entrepren'o dev'as fiask'i.

410 Sokrat'o:
Konsider'u ĉu ebl'e tiu vort'o “fajr'o” [pur] est'as fremd'lingv'a, ĉar ne est'as facil'e trov'i lig'o'n inter ĝi kaj la helen'a lingv'o. La frigianoj 2 tut'e klar'e uz'as ĉi tiu'n vort'o'n, kun nur et'a'j modif'o'j. Est'as sam'e pri “akv'o” [hudōr] kaj “hund'o'j” [kunes] kaj mult'a'j ali'a'j vort'o'j.

Sokrat'o:
Do ni ne per'fort'u tiu'j'n vort'o'j'n, ĉar iu pov'as inform'i pri ili. Do mi for'met'as “fajr'o'n” kaj “akv'o'n”.

[aer], Hermogeno, hav'as tiu'n nom'o'n ĉar ĝi lev'as [airei] super la ter'o'n. Aŭ ebl'e ĉar ĝi konstant'e flu'as [aei hreei]. Aŭ ĉar vent'o flu'as el ĝi, kaj poet'o'j uz'as la vort'o'n aētas por signif'i “vent'o'j”. Ebl'e aer origin'is en la vort'o aētorroun [vent'kre'ant'a] 3 Mi supoz'as ke ĉiel'o [aitēr], ĉar ĝi ĉiam kur'as flu'e ĉirkaŭ la aer'o

1. Vort'o invent'it'a de Platon'o.

2. La frigianoj est'is popol'o loĝ'ant'a en region'o kiu nun est'as part'o de Turki'o. Ili'a lingv'o est'is hind'eŭrop'a, do parenc'a al la helen'a, sed detal'o'j'n pri ĝi oni ne sci'as.

3. Ĉi tiu'n vort'o'n invent'is Platon'o.

Ter'o [gē] est'as pli'klar'signif'a kiam oni dir'as gaian [ter'o'n]. Gaia ĝust'e dir'iĝ'us gennēteira [nask'int'in'o], kiel dir'as Homero, kiu dir'as gegaasin anstataŭ gegennesθai [nask'iĝ'i]. Bon'e. Kio sekv'os tio'n?

Sokrat'o:
Sezon'o'j [hōrai] dev'as est'i dir'at'a laŭ la arkaik'a atik'a manier'o, se oni vol'as kompren'i ĝi'n. HORAI 1 nom'iĝ'as tiel ĉar ili divid'as la vintr'o'n de la somer'o kaj de la vent'o'j kaj la ter'produkt'o'j. Ĉar ili divid'as [horizein] ili nom'iĝ'as horai. Eniautos kaj et'os [ambaŭ signif'as monat'o] sen'dub'e est'as unu'sam'a vort'o. Ĝi est'as tio kio en'lum'ig'as ĉiu'j'n kresk'aĵ'o'j'n kaj iĝ'ant'o'j'n, laŭ'vic'e, kaj kontrol'as ili'n en si. Simil'e kiel la antaŭ'e diskut'it'a nom'o Zeŭso est'is divid'it'a en du part'o'j'n, Zen'a kaj Di'a 2 , ankaŭ ĉi tie kelk'a'j dir'as eniautos kiu signif'as en si [en heauto]; ali'a'j dir'as et'os kiu signif'as etazei [regul'ig'as]. Do la tut'a parol'o est'as “kio regul'ig'as en si”, esprim'at'a per du part'o'j, tiel ke du vort'o'j far'iĝ'is, eniautos kaj et'os, el unu'sol'a vort'o.

411 HERMOGENO:
Nu, post tio mi volont'e vid'us la ĝust'ec'o'n de la bel'a'j nom'o'j kiu'j rilat'as al virt'o, ekzempl'e:
sagac'o [fronēsis] kaj intelekt'o [sunesis] kaj just'ec'o [dikaiosunē] kaj ĉio ali'a tia.

Sokrat'o:
Nu, amik'o, vi vigl'ig'as ne'mal'grand'a'n klas'o'n de vort'o'j. Sed ĉar mi sur'met'is la leon'haŭt'o'n, mi ne sen'kuraĝ'iĝ'u. Neces'as ekzamen'i, mi supoz'as, sagac'o [fronēsis] kaj intelekt'o [sinesis] kaj opini'o [gnōmē], kaj sci'o [epistēmē] kaj la ali'a'j'n kiu'j, laŭ vi'a dir'o, est'as bel'a'j nom'o'j.

Sokrat'o:
Je la Hund'o! Mi kred'as ke mi ne mal'bon'e orakol'as! Kio'n mi ĵus pens'is est'as:
ke la tre antikv'a'j nom'far'int'o'j, kiel la plej mult'a'j el la

1. Atent'u:
long'a ō en hōrai, ne'long'a o en HORAI. En la antikv'o oni uz'is nur majuskl'a'j'n liter'o'j'n. En la manuskript'o de Platon'o, kiu est'as plej'part'e skrib'it'a per minuskl'o'j, la antikv'a vort'o est'as indik'it'a per la tut'majuskl'a skrib'o.

2. Vid'u la diskut'o'n en 394.

nun'temp'a'j saĝ'ul'o'j, serĉ'as por trov'i inform'o'n pri est'aĵ'o'j kaj pro si'a propr'a tro mult'a mens'turn'iĝ'o ili konklud'as ke tiu'j objekt'o'j mem ĉirkaŭ'ir'as. Ili ne rimark'as ke la kaŭz'o est'as ili'a propr'a intern'a kap'turn'iĝ'o, sed decid'as ke la afer'o'j far'as tio'n laŭ'natur'e, ke neni'o est'as sen'mov'a aŭ plen'e stabil'a, ke ĉio flu'as kaj mov'iĝ'as kaj est'as plen'a de ĉia mov'o kaj konstant'a ŝanĝ'iĝ'ad'o. Mi dir'as tio'n pri'pens'int'e ĉiu'j'n vort'o'j'n ĝis nun pri'trakt'it'a'j'n.

Sokrat'o:
Ebl'e vi ne rimark'is dum la ĵus'a pri'trakt'ad'o ke la nom'o'j don'iĝ'is ĉiam ĉar la objekt'o'j mov'iĝ'as kaj flu'as kaj ŝanĝ'iĝ'as.

Sokrat'o:
Sagac'o [fronēsis]. Ĝi est'as pens'ad'o kun mov'iĝ'o kaj flu'o [for'as kai hrou noēsis] ebl'e ankaŭ avantaĝ'a mov'iĝ'o [onēsis for'as]; do, se vi vol'as, tiu vort'o tem'as pri mov'iĝ'o.

[gonēs skepsin kai nōmēsis]. Observ'i [nōman] kaj rigard'i [skopein] est'as sinonim'o'j.

Se vi vol'as, intelekt'o [noēsis] est'as cel'ad'o al nov'ec'o [neou hes'is], “est'i nov'a” signif'as ke ekzist'aĵ'o'j konstant'e est'iĝ'as. La nom'far'int'o intenc'is indik'i la al'mov'o'n de la mens'o, uz'ant'e la vort'o'n neoesis. La pra'form'o de tiu vort'o ne est'is noēsis, oni dir'is du'obl'a'n e:
noeesis.

412 Prudent'o [sofrosunē] est'as sav'o [sōtēria] de la sagac'o [fronēsis] kiu'n ni ĵus ekzamen'is.

Sci'o [epistēmē] signif'as ke valor'a mens'o sekv'as [hepomenēs] la mov'iĝ'o'n de objekt'o'j, kaj nek post'las'iĝ'as nek antaŭ'ir'as. Do neces'as en'met'i e kaj dir'i hepeistēmē.

Intelekt'o [sunesis] ŝajn'as simil'e est'i ia kolekt'aĵ'o, kaj esprim'as kun'ir'i [sunienai] kaj en'sum'e akompan'as sci'o'n. Intelekt'o indik'as ke la mens'o vetur'as kun la objekt'o'j.

Sed saĝ'o [sofia] signif'as tuŝ'i mov'iĝ'o'n. Ĝi est'as pli obskur'a vort'o kaj pli fremd'a. Sed neces'as memor'i ke la poet'o'j oft'e dir'as, kiam okaz'as komenc'o de rapid'a antaŭ'e'n'ir'o, esuθe [li rapid'is]. Est'is fam'a Lacedemona vir'o nom'at'a Sous [Rapid'o]. Kaj la Lacedemon'an'o'j uz'as tiu'n vort'o'n por la senc'o “rapid'e atak'i”. Saĝ'o [sofia] signif'as mov'iĝ'o'tuŝ'o'n [for'as epafēn], ĉar ekzist'aĵ'o'j mov'iĝ'as.

Bon'a [agaθos] est'as nom'o aplik'at'a al ĉio kiu pro si'a natur'o est'as admir'ind'a. Ĉar ekzist'aĵ'o'j mov'iĝ'as — kelk'a'j est'as rapid'a'j, kelk'a'j est'as mal'rapid'a'j — tiu vort'o ne aplik'iĝ'as al ĉiu'j rapid'aĵ'o'j, nur al la admir'ind'a'j. Al la admir'ind'a rapid'o [θoou agastō] atribu'iĝ'as la vort'o “la bon'o”.

Just'ec'o [dikaiosunē] hav'as si'a'n nom'o'n pro konsci'o pri kio est'as just'a [dikaiousunesei], tio est'as facil'a kun'met'aĵ'o. Sed just'a [dikaios] mem est'as mal'facil'a. Ŝajn'as ke oni inter'konsent'as nur ĝis cert'a punkt'o, kaj preter tio oni disput'as. Person'o'j kiu'j opini'as ke ĉio mov'iĝ'as, supoz'as ke la plej'part'o est'as neni'o ali'a ol en'hav'aĵ'o, kaj ke tra'ir'as ĝi'n io kio kaŭz'as la est'iĝ'o'n de ĉio. Tio est'as plej rapid'a kaj plej fajn'a. Ĝi ne pov'us tra'ir'i sen'rezist'e la tut'a'n ekzist'aĵ'ar'o'n se ĝi ne est'us plej fajn'a. Kaj ĝi dev'as est'i rapid'a tiel ke est'as kvazaŭ ĉio ali'a star'as sen'mov'e. Ĝi estr'as ĉio'n ali'a'n kiam ĝi tra'ir'as. Ĉi tiu vort'o prav'e nom'iĝ'as dikaios, la k al'don'iĝ'is por facil'a prononc'o.

413 Ĝis tio est'as ĝeneral'a inter'konsent'o rilat'e al kio'n ni ĵus dir'is pri just'o. Sed mi, Hermogeno, ĉar mi est'as obstin'a pri ĝi, inform'iĝ'is, sekret'e, ke la Just'o kaj la Kaŭz'o est'as unu'sam'a afer'o — tio per kio io ek'ekzist'as est'as kaŭz'o — kaj pro tio est'as ĝust'e nom'i ĝi'n Di'a, laŭ ies dir'o. Tiam mi, aŭd'int'e ĉio'n ĉi, kviet'e demand'as al ili:
“Amik'o, kio est'as just'o, se est'as tiel?”

Nu, mi ŝajn'as demand'i pli ol dec'as, kaj vol'i salt'i pli ol est'as permes'at'e. Ili dir'as ke mi sufiĉ'e demand'is kaj ili vol'as kaj pen'as kontent'ig'i mi'n per ankoraŭ ali'a'j respond'o'j, kaj neni'u inter'akord'o ekzist'as. Unu dir'as ke Just'o est'as la sun'o, nur tio tra'ir'as kaj brul'as kaj estr'as la ekzist'aĵ'ar'o'n. Kiam mi ĝoj'e dir'as ke nun mi aŭd'is i'o'n ver'e bel'a'n, li rid'as pri mi kaj demand'as al mi ĉu mi do kred'as ke ne est'as just'ec'o inter la hom'o'j kiam la sun'o sub'ir'is.

Do mi pet'as ke li mem dir'u al mi kio ĝi est'as, kaj li dir'as ke ĝi est'as fajr'o. Est'as mal'facil'e kompren'i tiu'n respond'o'n. Iu dir'as “Ne, ne fajr'o mem, sed la varm'o kiu ekzist'as en la fajr'o.”

Iu ali'a dir'as ke li rid'as pri ĉio ĉi, kaj ke la Just'o est'as, kiel dir'as Anaksagor'o, mens'o. Ĉar ĝi est'as plen'potenc'a, kaj unu'sol'a substanc'o, kaj, li dir'as, ĝi ord'ig'as ĉio'n kaj penetr'as ĉio'n. Sekv'e, amik'o, mi est'as pli perpleks'a ol kiam mi komenc'is serĉ'i kio est'as la Just'o. Tamen, ŝajn'as ke la nom'o est'as don'it'a al ĝi pro la kial'o'j kiu'j'n ni ekzamen'is.

414 HERMOGENO:
Mi kred'as, Sokrat'o, ke vi aŭd'is tio'n de iu ali'a, kaj ne el'pens'as ĝi'n nun.

Sokrat'o:
Do aŭskult'u: ebl'e mi pov'os tromp'e kred'ig'i vi'n ke mi ne aŭd'is la ceter'o'n de ali'a'j person'o'j. Post just'ec'o, kio rest'as por ni? Mi kred'as ke ni ankoraŭ ne diskut'is kuraĝ'o'n. Mal'just'ec'o est'as klar'e mal'help'o al penetr'ad'o; kuraĝ'o [andreia] est'as vort'o kiu tem'as pri batal'o — batal'o est'as en la real'o; se la real'o est'as flu'ant'a, kuraĝ'o [andreia] est'as neni'o ali'a ol la mal'o de flu'ad'o [enantia hroe]. Se oni el'pren'as la d el la vort'o andreia la senc'o de andreia evident'iĝ'as. Est'as klar'e ke kuraĝ'o ne est'as la mal'o de ĉia flu'o, nur tiu kiu kontraŭ'as Just'o'n; ĉar nur tial oni laŭd'us kuraĝ'o'n. Maskl'a kaj vir'o [arren kaj anēr] hav'as senc'o'n simil'a'n al tio:
supr'e'n-flu'o [anō hroē].

Vir'in'o [gunē] ŝajn'as al mi cel'i nask'o'n [gonē]. In'a [θēlu] ŝajn'as ricev'i si'a'n form'o'n laŭ cic'o [θēlē ]. Ĉu ebl'as, Hermogeno, ke cic'o [θēlē] tiel nom'iĝ'as ĉar ĝi abund'ig'as [teθēlenai] kiel akv'um'at'a'n ter'o'n?

Sokrat'o:
Kaj mi kred'as ke eĉ la vort'o flor'i [θallein] bild'ig'as la kresk'o'n de jun'ul'o'j, ĉar ĝi est'as rapid'a kaj subit'a. Tio est'as esprim'at'a per la vort'o, kiu est'as kun'met'aĵ'o el θein [kur'i] kaj hallesθai [salt'i]. Ne supoz'u mi'n port'at'a ekster la kur'ej'o'n kiam mi ating'as eben'a'n ter'o'n; tamen rest'as al ni mult'eg'a'j vort'o'j ekzamen'ind'a'j.

Sokrat'o:
Unu el ili est'as la vort'o rimed'o [teĥnē], ni vid'u kio'n tio signif'as.

Sokrat'o:
Ĝi signif'as mens-ten'o [heks'in no'u]; el'pren'u la t de teĥnē kaj met'u e inter la ĥ kaj la n, [la n kaj la e] ĉu ne? 1

Sokrat'o:
Kar'a amik'o, ĉu vi ne sci'as ke la unu'a'j nom'o'j don'it'a'j jam est'as kovr'it'a'j de person'o'j dezir'ant'a'j tro'ornam'i ili'n? Ili sur'met'as kaj el'pren'as liter'o'j'n por bel'son'ig'i la vort'o'j'n, kaj ĉiel tord'as ili'n, kaj la vort'o'j sufer'as pli'bel'ig'o'n kaj la efik'o'n de temp'o. Ekzempl'o est'as la vort'o spegul'o [katoptron]. Ĉu vi ne opini'as ne'kred'ebl'a ke oni en'met'is la liter'o'n r? Sed mi opini'as ke tio'n far'is person'o'j kiu'j tut'e ne valor'ig'is ver'o'n kaj cel'as nur facil'ig'i la buŝ'ad'o'n. 1 Pro mult'a'j liter'o'j al'don'it'a'j al la pra'vort'o'j la rezult'o est'as ke neni'u pov'as kompren'i la signif'o'n de la vort'o'j. Ekzempl'e, ni trov'as Sfing'a [Sfinks'o] anstataŭ fik'os por la signif'o “Sfinks'o”, 2 kaj mult'a'j'n ali'a'j'n tia'j'n vort'o'j'n.

Sokrat'o:
Sed se oni rajt'as en'met'i kaj el'pren'i liter'o'j'n laŭ si'a dezir'o, est'as facil'eg'e agord'i ĉiu'n ajn vort'o'n kun kiu ajn objekt'o.

Sokrat'o:
Jes, mi prav'as. Sed mi kred'as ke saĝ'a direktor'o est'os moder'em'a, kiel sen'dub'e est'as vi.

Sokrat'o:
Kaj mi vol'as tio'n kun vi, Hermogeno. Sed ne est'u tro har'fend'em'a, amik'o, por ke vi ne for'pren'u mi'a'n fort'o'n. 3 415 Mi ating'os la kulmin'o'n de ni'a diskut'o kiam apud rimed'o ni pri'trakt'os “aparat'o” [mēĥanē]. Ŝajn'as al mi ke aparat'o signif'as fin'i [anein] mult'o'n, ĉar grand'aĵ'o [mēkos] signif'as “mult'e”. La vort'o mēĥanē konsist'as el ambaŭ vort'o'j, mēkos kaj anein.

Sed, kiel mi ĵus dir'is, ni ir'u al la kulmin'o de la diskut'o ĉar neces'as ekzamen'i “virt'o” [aretē] kaj “mal'virt'o” [kaki'a]. Mi ne klar'e vid'as la origin'o'n de la unu'a el tiu'j vort'o'j, sed mi kred'as ke la du'a est'as evident'a. Ĝi akord'as kun ĉiu'j vort'o'j jam diskut'it'a'j:
ĉiu'j ekzist'aĵ'o'j

1. la tekst'o'n. Rimark'u ankaŭ ke Platon'o egal'ig'as la liter'o'j'n ξ ks kaj χ ĥ.

2. Laŭ la supoz'o ke katoptron [spegul'o] form'iĝ'is el la vort'o'j kat'a [laŭ] kaj opsis [aspekt'o].

Fik'os est'is la form'o de la vort'o Sfinks'o en la Beoti'a dialekt'o. Platon'o ne dir'as kial li opini'as ĝi'n la pra'form'o de la vort'o sfing'a sfinks'o, sed supoz'ebl'e ĉar la Beoti'a dialekt'o est'is parol'at'a en Egipti'o, kie la Sfinks'o situ'is. NB:
en la helen'a ortografi'o de la epok'o de Platon'o, la liter'kombin'o γγ indik'is son'o'n parenc'a'n al ng/nk, ebl'e iom simil'a al la Angl'a ng en “sing”.

3. Iliad'o 6:
265

mov'iĝ'as, kaj ĉio ir'ant'a mal'bon'e [kakōs i'o'n] est'as mal'virt'o [kaki'a].

Kiam ĝi est'as en la psik'o — kiam oni mal'bon'e ir'as rilat'e al objekt'o'j — ĝi ricev'as la pli ĝeneral'a'n nom'o'n kaki'a. Mi kred'as ke kio est'as “mal'bon'e ir'i” montr'iĝ'as per la vort'o mal'kuraĝ'o [deilia], kiu'n ni ankoraŭ ne diskut'is, ĉar ni preter'ir'is ĝi'n kvankam ĝi dev'us ekzamen'iĝ'i kun kuraĝ'o [andreia] 1 — mi kred'as ke ni preter'ir'is ankaŭ mult'a'j'n ali'a'j'n vort'o'j'n.

Psik'a mal'kuraĝ'o [deilia] signif'as ke ekzist'as fort'a ĉen'o [desmos], ĉar li'a'n est'as spec'o de fort'o. 2 Do mal'kuraĝ'o est'as la plej eg'a kaj grand'a ĉen'o de la psik'o.

Mal'facil'o [aporia] est'as mal'bon'o, kaj tia est'as ĉio, mi opini'as, kiu mal'help'as ir'ad'o'n kaj marŝ'ad'o'n [poreuesθai]. 3 Tio laŭ'aspekt'e signif'as “mal'bon'e ir'i”, si'n're'ten'e kaj mal'help'at'e marŝ'i. Kiam la psik'o hav'as tio'n, ĝi plen'iĝ'as per mal'virt'o. Kiam tiel est'as, la signif'o est'as “mal'virt'o”, la kontraŭ'o de “virt'o”. “Virt'o” [aretē] signif'as. unu'e, facil'a'n ir'o'n, kaj, du'e, la ĉes'o'n de la ĉiam'a flu'o de bon'o en la psik'o. Tial, ŝajn'e, ĝi ricev'is la nom'o'n kiu signif'as “ĉiam flu'i ne'reg'ebl'e kaj ne'halt'ig'ebl'e”:
la korekt'a form'o de tiu nom'o est'us aeireitēs [ĉiam-flu'a] (ebl'e ĝi dev'as est'i hairetē signif'ant'a “plej elekt'ind'a si'n'ten'o [hairetōtatēs]”.) 4 Mal'long'ig'it'e ĝi est'as simpl'e aretē .

Ebl'e vi dir'os ke mi el'pens'as tio'n. Sed mi dir'as ke se la antaŭ'a diskut'o, pri mal'bon'o, prav'as, do ankaŭ la diskut'o pri ĉi tiu vort'o “virt'o”

416 HERMOGENO:
Sed kio'n pri mal'bon'o [kak'os] kiu'n vi mult'e uz'is en vi'a'j diskut'o'j? Kiel est'iĝ'is tiu vort'o?

Sokrat'o:
Je Zeŭso! Tio ŝajn'as al mi est'i ekster'ordinar'a kaj mal'facil'e klar'ig'ebl'a vort'o. Mi uz'os la sam'a'n rimed'o'n por ĝi.

Sokrat'o:
Ke ankaŭ ĉi tiu vort'o ŝajn'as est'i pren'it'a el barbar'a lingv'o.

HERMOGENO:
Mi kred'as ke vi prav'as. Se vi akcept'as, ni las'u tio'n kaj ni prov'u trov'i la korekt'ec'o'n de la vort'o'j “bel'a” kaj “mal'bel'a”.

1. Diskut'it'a en la fin'o de sekci'o 413.

3. Pli preciz'e, li'a'n oni uz'is kun la signif'o “eg'e”.

4. La prefiks'o a- en la helen'a lingv'o funkci'is simil'e al mal- en ni'a lingv'o.

5. La vort'o'j inter parentez'o'j ver'ŝajn'e est'is en'marĝen'a koment'o.

Sokrat'o:
Rilat'e al mal'bel'a [aisĥros] est'as evident'e al mi kio'n ĝi signif'as: ĝi akord'as kun ni'a'j antaŭ'a'j diskut'o'j. Mi kred'as ke la nom'far'int'o vol'is insult'i la mal'ebl'ig'o'n kaj halt'ig'o'n je la flu'o de ekzist'o, per ĉiu'j si'a'j vort'o'j. Kaj nun al tio kio pov'as konstant'e flu'i [aei isĥonti ton hroun] li don'is la nom'o'n aeisĥoroun, kaj mal'grand'ig'ant'e tio'n li uz'is la vort'o'n aisĥros.

Sokrat'o:
Est'as mal'pli facil'e kompren'i tio'n, tamen ĝi klar'ig'as si'n: nur la kombinaĵ'o ou kaj ĝi'a long'o est'as modif'it'a. 1 HERMOGENO:
Kiel?

Sokrat'o:
Nu, kio, laŭ vi'a opini'o, est'as la kaŭz'o de ĉiu nom'o? Ĉu la nom'don'int'o?

Sokrat'o:
Kaj la nom'iĝ'o [to kalesan] de objekt'o'j kaj la bel'o [to kaloun] est'as la sam'a afer'o:
mens'o, ĉu ne? 2 HERMOGENO:
Ŝajn'as tiel.

Sokrat'o:
Medicin'o est'ig'as kurac'ad'o'n, la ĉarpent'art'o est'ig'as ĉarpent'aĵ'o'j'n, ĉu ne?

1. Kiel ni vid'os, la vort'o kaloun (nom'ant'o) far'iĝ'as kal'o'n (bel'o), se oni ŝanĝ'as la “long'a'n” silab'o'n lou al la “mal'long'a” silab'o lo.

2. Vort'lud'o:
kalein (nom'i) kaj kaloun (bel'ec'o). Krom'e, la vort'o kaloun son'as tre simil'e al la particip'o kal'o'n. La cel'o de la vort'lud'o:
la nom'ant'o = la bel'o (to kaloun).

Sokrat'o:
Sekv'e bel'o est'as korekt'a nom'o por la intelekt'o, ĉar ĝi est'ig'as tio'n kio'n ni nom'as kaj akcept'as kiel bel'a'n.

Sokrat'o:
Kaj kio'n est'ig'as la mens'o kaj la intelekt'o, tio est'as laŭd'ind'a; kio'n ili ne est'ig'as, tio est'as mal'akcept'ind'a, ĉu ne?

Sokrat'o:
Medicin'o est'ig'as kurac'o'j'n kaj la ĉarpent'art'o est'ig'as ĉarpent'aĵ'o'j'n, ĉu vi konsent'as?

Sokrat'o:
Sekv'e, “bel'o” est'as korekt'a nom'o por la intelekt'o kiu est'ig'as tio'n kio'n ni dir'as kaj aprob'as kiel bel'a'n.

417 HERMOGENO:
Vort'o'j rilantantaj al bon'o kaj bel'o: valor'o [sumferon] kaj profit'ig'o [lusiteloun] kaj avantaĝ'o [ōfelima] kaj profit'don'o [kerdalea], kaj la mal'o'j.

Sokrat'o:
Valor'o: Vi mem pov'us trov'i tio'n laŭ la antaŭ'a'j esplor'o'j. Ĝi ŝajn'e est'as frat'o de kompren'o. Ĝi signif'as neni'o'n ali'a'n ol la sam'temp'a'n port'iĝ'o'n [hama for'a] de la psik'o kun objekt'o'j, 1 kaj kio est'as far'at'a per tio nom'iĝ'as kun'port'aĵ'o'j [sumferonta], do sumperiferesθai {kun'ĉirkaŭ'port'iĝ'i]. Profit'don'o [kerdaleon]:
tiu vort'o ven'as el profit'o. Profit'o [kerdos], se la d ŝanĝ'iĝ'as en n, indik'as si'a'n signif'o'n. Ĝi est'as ali'a manier'o esprim'i la bon'o'n. Kiam ĝi est'as kun'miks'it'a [kerannutai] tra'ir'ant'e ĉio'n, ĉi tiu nom'o ricev'as si'a'n signif'o'n:
d en'met'iĝ'is anstataŭ n, tiel ke ĝi son'as kerdos.

Sokrat'o:
Ŝajn'as ke ĝi'a signif'o, Hermogeno, ne est'as kiel la vend'ist'o'j uz'as ĝi'n:
ke la kost'o'n ĝi nul'ig'as [apoluei]. Mi kred'as ke lusiteloun ne signif'as tio'n. Ĝi signif'as ke ĝi est'as la plej rapid'a real'aĵ'o, ke ĝi ne permes'as ke est'u halt'o. Kaj ke mov'iĝ'o, ating'int'e fin'o'n [tel'os], ne ĉes'as mov'iĝ'i, ne halt'as, sed konstant'e liber'iĝ'as [luei], se ĝi prov'as proksim'iĝ'i al fin'o [tel'os]. Ĝi liber'iĝ'as sen'ĉes'a kaj sen'mort'a. Tial mi kred'as ke la bon'o dir'iĝ'as est'i lusiteloun, ĉar ĝi nul'ig'as la fin'o'n [lu'o'n to tel'os] de mov'iĝ'o.

ofelimos [avantaĝ'a] est'as fremd'a vort'o. Homero oft'e uz'as ĝi'n en la form'o ofellein [avantaĝ'i]. Tiel nom'iĝ'as “kresk'i kaj far'i”.

Sokrat'o:
Mi opini'as ke ne neces'as diskut'i tiu'j'n vort'o'j'n kiu'j est'as nur la kontraŭ'o'j.

Sokrat'o:
mal'valor'o [asumforon], kaj mal'avantaĝ'a [anōfeles], kaj mal'profit'ig'o [alusiteles], kaj mal'profit'o [akerdes].

Sokrat'o:
Sed ind'as diskut'i “damaĝ'a” [blaberos] kaj “pere'ig'a” [zēmiōdes].

Sokrat'o:
Rilat'e al damaĝ'a [blaberon]: ĝi signif'as mal'help'i flu'o'n [blapt'o'n ton hroun]. “Mal'help'i” signif'as “vol'i al'lig'i” boulomenon haptein]. “Al'lig'i” est'as sinonim'o de lig'i [dein]:
“nepr'e kulp'ig'i”. “Vol'i lig'i flu'o'n”

[boulomenon haptein hroun] dev'as est'i boulapteroun, sed bel'ig'it'e ĝi est'as, mi kred'as, blaberon.

HERMOGENO:
La vort'o'j montr'iĝ'as tre kompleks'a'j, Sokrat'o, kaj nun, ŝajn'as al mi, est'as kvazaŭ vi imit'as flut'o'n per vi'a buŝ'o kaj pen'as son'ig'i prelud'o'n de Atena leĝ'o, proklam'ant'e ke tiu nom'o signif'as boulapteroun.

Sokrat'o:
Kio do est'as pere'ig'a [zēmiōdes]? Rimark'u, Hermogeno, ke mi dir'is ver'o'n kiam mi dir'is ke al'don'ant'e kaj el'pren'ant'e liter'o'j'n la mens'o mult'e ŝanĝ'as nom'o'j'n. Kelk'foj'e mal'grand'a ŝanĝ'o mult'e ŝanĝ'as la senc'o'n, far'ant'e kontraŭ'o'n. Ekzempl'e, mi pens'as pri “neces'a” [de'o'n], ĉar tiu vort'o nun memor'ig'as al kio'n mi cel'is dir'i, ke ni'a t.n. “bel'a”

modern'a lingv'o invers'ig'is la signif'o'n de “neces'a” [de'o'n] kaj pere'ig'a [zēmiōdes] kaj mal'aper'ig'is la senc'o'n kiu'n ambaŭ mal'nov'a'j vort'o'j cel'is.

Sokrat'o:
Mi klar'ig'os al vi. Vi sci'as ke ni'a'j pra'ul'o'j mult'e uz'is la liter'o'j'n i kaj d, kaj ne mal'plej la vir'in'o'j, kiu'j plej konserv'as la arkaik'a'n lingv'o'n.

Nun anstataŭ la i oni uz'as ē aŭ e, kaj anstataŭ d ili uz'as z, opini'ant'e ili'n pli grandioz'son'a'j.

Sokrat'o:
Kiel la antikv'ul'o'j dir'is himeran anstataŭ hemeran, nun'temp'e anstataŭ hemeran oni dir'as hēmeran.

Sokrat'o:
Ĉu vi sci'as ke nur tiu'j mal'nov'a'j nom'o'j montr'as la intenc'o'n de la nom'int'o'j? Tiam oni ĝoj'e sopir'is [himeirousin] la far'iĝ'o'n de lum'o el la mal'lum'o, kaj nom'is tio'n tag'o [himeran].

Sokrat'o:
Sed nun, tragik'e, oni tut'e ne kompren'as la signif'o'n de hēmera [tag'o]. Kelk'a'j eĉ kred'as ke hēmera hav'as si'a'n nom'o'n ĉar ĝi mild'ig'as [hēmera poiei].

HERMOGENO:
Evident'e Sokrat'o:
Kaj vi sci'as ke la antikv'ul'o'j dir'is duogon anstataŭ zugon [jug'o].

Sokrat'o:
Nu, la vort'o zugon montr'as neni'o'n. Korekt'e ĝi nom'iĝ'us duogon, ĉar ĝi kun'ig'as du'o'n [duoin agōgēn], kaj tio far'iĝ'is zugon. Est'as simil'e pri mult'a'j ali'a'j vort'o'j.

Sokrat'o:
Sam'tem'e, la vort'o de'o'n [ĝust'ec'o] esprim'as la mal'o'n de la ali'a'j vort'o'j rilat'ant'a'j al bon'o. Kvankam “ĝust'ec'o” est'as koncept'o parenc'a al “bon'o”, ĝi montr'iĝ'as est'i ĉen'o [desmos], do ĝi mal'ebl'ig'as mov'iĝ'o'n, kvazaŭ frat'o de la vort'o “damaĝ'a”.

419 Sokrat'o:
Sed ne se oni uz'as la mal'nov'a'n vort'o'n kiu mult'e pli ver'ŝajn'e est'as la korekt'a form'o, anstataŭ la nun'a'n. La vort'o akord'as kun la bon-vort'o'j kiu'j'n ni diskut'is, se oni anstataŭ'ig'as la e per i kaj uz'as la mal'nov'a'n form'o'n diion [Zeŭsa]. Tio indik'as “bon'o'n”, do ĝi est'as laŭd'a vort'o, eĉ kvankam de'o'n ne est'as tia. Tiel la nom'far'int'o ne kontraŭ'dir'as si'n mem, kaj “ĝust'ec'o, avantaĝ'o, profit'don'o, profit'ig'o, bon'o, valor'o, prosper'o” indik'as la sam'a'n afer'o'n:
kelk'a'j laŭd'e indik'as ord'ig'o'n kaj ĉie'mov'iĝ'o'n, ali'a'j mal'aprob'e indik'as re'ten'o'n kaj lig'o'n.

Zēmiōdes [pere'ig'a], laŭ la mal'nov'a form'o kun d anstataŭ z, montr'iĝ'as est'i vort'o nom'ant'a lig'o'n de mov'iĝ'o [dounti to i'o'n]:
dēmiōdes .

HERMOGENO:
Kio'n pri plezur'o [hēdonē] kaj mal'plezur'o [lupē] kaj emoci'o [epiθumia], Sokrat'o?

Sokrat'o:
Nu, plezur'o [hēdonē] ne ŝajn'as al mi est'i mal'facil'a, Hermogeno.

Ver'ŝajn'e ĝi ricev'is si'a'n nom'o'n ĉar ĝi inklin'as al avantaĝ'o [onēsin]. — La liter'o d en'met'iĝ'is, tiel ke la vort'o est'as hēdonē anstataŭ honēs.

Mal'plezur'o [lupē] evident'e nom'iĝ'is pro la nul'iĝ'o [dialuseōs] kiu'n la korp'o sent'as dum tiu emoci'o.

Algēdōn [dolor'o] ŝajn'as al mi est'i fremd'a vort'o, kaj nom'it'a laŭ algeinos [sufer'ig'a].

Odunē [mal'ĝoj'o] ver'ŝajn'e est'as nom'it'a ĉar ĝi vest'as si'n [enduseōs] per mal'plezur'o.

Aĥθēdōn [ĉagren'o] tut'e klar'e est'as bild'o de prem'o far'at'a de ŝarĝ'o. 1 Ĥara [ĝoj'o] ver'ŝajn'e ricev'is si'a'n nom'o'n pro gaj'ec'o kaj prosper'o [diaĥusei kai euporia] de la flu'o de la psik'o.

Terpsis [ĝu'o] el terpnon [ĝu'ig'a]:
terpnon nom'iĝ'as pro bild'ig'o de la psik'o kiel herpsis [marŝ'o] de pnoē [spir'o]. Korekt'e ĝi nom'iĝ'us herpnoun, sed dum la pas'o de temp'o ĝi ŝanĝ'iĝ'is al terpnon.

Eufrosunē [feliĉ'o] tut'e ne bezon'as special'a'n klar'ig'o'n. Est'as klar'e al ĉiu ke ĝi est'as el eu sumferesθai [bon'a mov'iĝ'o] de la psik'o laŭ la

real'aĵ'o'j. La korekt'a vort'o est'us euferosunē, tamen ni dir'as eufrosunē.

Ankaŭ epiθumia [emoci'o] ne est'as mal'facil'a. Est'as evident'e ke ĝi ricev'is si'a'n nom'o'n pro la ir'o de potenc'o en la mens'o'n [θumon iousē].

Θumos [mens'o] ricev'as si'a'n nom'o'n pro la θuseōs [furioz'o] kaj zeseōs [bol'ad'o] de la psik'o.

420 Himeros [sopir'o] nom'iĝ'is laŭ la river'o kiu plej tir'as la psik'o'n. Ĝi flu'as fervor'e [hiemenos] cel'ant'e objekt'o'j'n, kaj tiel ĝi tir'eg'as la psik'o'n pro la cel'ad'o de la flu'o [hroēs], kaj pro ĉi tiu tut'a potenc'o ĝi nom'iĝ'as himeros.

Poθos [nostalgi'o] ricev'is si'a'n nom'o'n ĉar ĝi indik'as ne apud'est'o'n [de la sopir'o kaj flu'o] 1 sed ali'lok'a'n [alloθi] est'o'n ie [po'u], do for'est'o'n [apontos]. Tial oni uz'as la vort'o'n poθos, kiam io for'est'as, sed himeros kiam ĝi ĉe'est'as.

Erōs [am'o] ĉar ĝi eisrei [en'flu'as] el ekster'e, kaj ĝi'a flu'o ne aparten'as al la hav'ant'o sed est'as en'konduk'at'a tra la okul'o'j. Tial ĝi antikv'e nom'iĝ'is esros pro si'a en'flu'o — ĉar oni uz'is o anstataŭ ō — sed nun ĝi nom'iĝ'as erōs pro la ŝanĝ'o de la o al ō. Nun pri kio ni diskut'u?

Sokrat'o:
Doksa nom'iĝ'is aŭ laŭ diōksei [ĉas'o] al sci'o pri kia'j est'as afer'o'j; aŭ, pli ver'ŝajn'e, laŭ ĵet'o de sag'o [toksou].

oiēsis [supoz'o] akord'as kun tio. Ĝi simil'e signif'as la “mov'iĝ'o'n” [oisin] 2 de la psik'o al ĉio ajn, rilat'e al kia est'as ĉiu real'aĵ'o.

Ankaŭ decid'o [boulē] parenc'as al ĵet'o [bolē] kaj vol'i [boulesθai], ĝi signif'as kaj al'ĵet'o'n kaj pri'pens'o'n [bouleuesθai]. Ĉiu'j tiu'j vort'o'j ŝajn'as est'i bild'ig'it'a'j laŭ ĵet'o [bolē]. Est'as sam'e pri la mal'o, aboulia [sen'zorg'o] kiu klar'e est'as mis'fortun'o de person'o kiu mal'traf'as kio'n li cel'is kaj vol'is kaj dezir'is.

Sokrat'o:
Mi jam kur'as al fin'o. Mi ankoraŭ vol'as diskut'i anankē [neces'o], kiu sekv'as tiu'j'n vort'o'j'n, kaj hekousios [laŭ'vol'a].

1. La vort'o'j inter parentez'o'j ebl'e est'is en'marĝen'a koment'o.

2. Platon'o iom imag'o'plen'e invent'as ĉi tiu'n vort'o'n, sur'baz'e de unu el la form'o'j de la verb'o “port'i”.

Hekousios [laŭ'vol'a] signif'as ced'o'n [eikon] kaj ne'rezist'o'n. Kiel mi dir'is, montr'iĝ'as ke ĝi est'as ek'ced'o al oni'a vol'o [boulēsis].

Kontrast'e, “neces'a” kaj “rezist'ant'a” est'as kontraŭ'vol'a'j; ili tem'as pri erar'o kaj stult'ec'o. La vort'o anankaios [neces'a] est'as bild'o de tra'ir'o de val'o [ankē]; ĉar la val'o est'as mal'facil'e ir'ebl'a kaj mal'glat'a kaj mult'e sur'kresk'it'a, ĝi mal'help'as ir'o'n [ienai]. Ver'ŝajn'e tio est'as la kial'o de la vort'o anankaios [neces'a]:
la bild'o de vetur'o tra val'o.

421 HERMOGENO:
Mi demand'as pri la plej grav'a'j kaj nobl'a'j vort'o'j: ver'o kaj fals'o kaj ekzist'o — kaj ankaŭ pri tio kio'n ni nun diskut'as:
la vort'o nom'o [onoma] mem.

Sokrat'o:
Ver'ŝajn'e onoma [nom'o] est'as kun'met'aĵ'o el fraz'o signif'ant'a ke ĝi est'as [on] tio kio'n oni serĉ'as [zētēma]. Vi pli facil'e kompren'os per la vort'o onomastos [renom'a], ĉar ĝi tut'e klar'e dir'as ke ĝi est'as on hou masma estin [tio je kio est'as serĉ'o].

Alēθeia [ver'o] simil'e est'as kun'met'it'a el fraz'o. Mov'iĝ'o est'as la di'ec'o [θeia] de ekzist'o, do ŝajn'as ke la vort'o alēθeia [ver'o] far'iĝ'is el la fraz'o θeia alē [di'a vag'ad'o].

Pseudos [fals'ec'o] est'as la mal'o de mov'iĝ'o. Ĝi est'as ankoraŭ ali'a riproĉ'vort'o kiu signif'as “si'n're'ten'o” kaj “dev'o halt'i”, kio est'as kompar'ebl'a kun dorm'ant'o'j [kaθeudousi]. La en'met'it'a ps kaŝ'as la cel'o'n de la vort'o.

On [est'o] kaj ousia [esenc'o] sinonim'as kun ver'o. ili est'as la vort'o i'o'n [ir'o] sen la i. Simil'e est'as pri mal'est'o [ouk on], vort'o kiu'n iu'j uz'as, tio est'as ne ir'o [ouk i'o'n].

HERMOGENO:
Ŝajn'as al mi ke vi eg'e brav'e konstru'as tiu'j'n vort'o'j'n, Sokrat'o; sed se iu demand'us pri la korekt'ec'o de la vort'o'j i'o'n [ir'o] kaj hreon [flu'o] kaj doun [lig'ad'o]...

Sokrat'o:
Ni respond'us kiel ni jam dir'is, kaj tiel ni kred'ig'us ke ni klar'ig'as ili'n.

Sokrat'o:
Ke tiu'j kiu'j'n ni ne kompren'as est'as fremd'lingv'a'j vort'o'j; ebl'e io tia est'as ver'a pri ili. Kvankam pov'as est'i ke pro si'a antikv'ec'o la origin'a form'o de la vort'o'j ne plu est'as trov'ebl'a. La vort'o'j tiom modif'iĝ'is ke tut'e ne mir'ig'as se la antikv'a lingv'o tut'e ne diferenc'as de fremd'a lingv'o, por ni.

Sokrat'o:
Mi'a'j dir'o'j est'as ver'ŝajn'a'j. Sed ne atend'u ke mi prav'ig'u ili'n. Ni dev'as fervor'e ekzamen'i ili'n, tamen pri'pens'u:
se iu ĉiam plu ekzamen'as la vort'o'j'n kiu'j'n li uz'as por klar'ig'i ali'a'j'n vort'o'j'n, kaj de'nov'e pri'demand'as tiu'j'n vort'o'j'n, sen'fin'e, ne'evit'ebl'e li fin'e ating'os fin'o'n de si'a kapabl'o respond'i, ĉu ne?

422 Sokrat'o:
Ĉu oni ne prav'e ĉes'ig'as, kiam oni lac'iĝ'is per tio, kiam oni ating'as la vort'o'j'n kiu'j est'as kvazaŭ la baz'a'j element'o'j de ali'a'j parol'o'j kaj nom'o'j? Ne plu ŝajn'as prav'e supoz'i ke ili est'as kompil'it'a'j el ali'a'j vort'o'j, kiam tio okaz'as. Ekzempl'e, ni ĵus dir'is ke agaθos konsist'as el agastos [admir'ind'a] kaj θoos [rapid'a]. Ver'ŝajn'e ni pov'us dir'i ke θoos [rapid'a] konsist'as el ali'a'j vort'o'j, kaj ili el ankoraŭ ali'a'j. Sed se ni ating'as vort'o'n kiu ne konsist'as el iu'j ali'a'j vort'o'j, ni prav'e dir'us ke ni ating'is la baz'a'j'n element'o'j'n kaj ne bezon'as plu analiz'i ĝi'n.

Sokrat'o:
Ver'ŝajn'e, Hermogeno. Ŝajn'as ke ĉio jam dir'it'a konduk'as al tio.

Se est'as tiel, kiel mi kred'as, do ven'u ekzamen'i kun mi, por ke mi ne dir'u sen'senc'aĵ'o'j'n, kia dev'as est'i la korekt'ec'o de la origin'a'j nom'o'j.

Sokrat'o:
Nu, est'as unu sol'a korekt'ec'o por ĉiu nom'o, ne'grav'e ĉu baz'nivel'a ĉu kun'met'it'a, tiu'rilat'e la nom'o'j tut'e ne vari'as. Mi kred'as ke vi akord'as kun mi pri tio.

Sokrat'o:
Kaj ĉi tiu korekt'ec'o de la vort'o'j kiu'j'n ni ĵus diskut'is cel'as est'i tia 46ke ĝi klar'ig'as la esenc'o'n de ĉio.

Sokrat'o:
Tio dev'as valid'i egal'e pri la baz'nivel'a'j kaj la kun'met'it'a'j nom'o'j.

Sokrat'o:
Sed la kun'met'it'a'j nom'o'j evident'e est'as deriv'it'a'j el la baz'nivel'a'j nom'o'j.

Sokrat'o:
Bon'e. La baz'nivel'a'j nom'o'j, kiu'j ne est'as deriv'it'a'j el ali'a'j, kiel ili laŭ'ebl'e plej klar'ig'as al ni la esenc'o'n — se ili ver'e est'as nom'o'j? Nu, respond'u al mi ĉi tio'n:
se ni ne hav'us voĉ'o'n aŭ lang'o'n, sed ni vol'us indik'i unu al la ali'a divers'aĵ'o'j'n, ĉu ni ne prov'us indik'i ni'a'n cel'o'n per la man'o'j kaj kap'o kaj ali'a'j korp'o'part'o'j, sam'e kiel la mut'ul'o'j nun?

423 Sokrat'o:
Mi supoz'as ke se ni vol'us indik'i supr'o'n aŭ sen'pez'ec'o'n, ni lev'us la man'o'j'n ĉiel'e'n, imit'ant'e la natur'o'n de tio kio'n ni cel'as esprim'i. Se ni vol'us indik'i mal'supr'o'n aŭ pez'ec'o'n, ni mal'lev'us la man'o'j'n ter'e'n.

Kaj se ni vol'us indik'i kur'ant'a'n ĉeval'o'n aŭ ali'a'n best'o'n, sen'dub'e ni imit'us ili'n laŭ'ebl'e bon'e per ni'a'j korp'o'j.

Sokrat'o:
Mi supoz'as ke por indik'i per la korp'o ni imit'us tio'n kio'n ni cel'as, per ni'a korp'o.

Sokrat'o:
Kaj kiam ni vol'as indik'i i'o'n per la voĉ'o kaj lang'o kaj buŝ'o, ni'a'j imit'aĵ'o'j kongru'as kun tio kio'n ni vol'as imit'i.

Sokrat'o:
Do nom'o est'as per'voĉ'a imit'o de tio kio'n ĝi imit'as, kaj imit'ant'o tiel nom'as la imit'aĵ'o'n per si'a voĉ'o.

Sokrat'o:
Ĉar laŭ tiu argument'o, ni dev'us dir'i ke hom'o'j kiu'j imit'as ŝaf'o'j'n kaj kok'o'j'n kaj ali'a'j'n best'o'j'n nom'as ili'n per si'a imit'ad'o.

Sokrat'o:
Unu'e, mi kred'as, kiam ni imit'as i'o'n, ni ne imit'as sam'manier'e kiel muzik'o, kvankam ambaŭ uz'as son'o'j'n. Kiam ni ja imit'as sam'manier'e kiel muzik'o, ni ne don'as nom'o'j'n. Mi propon'as al vi ĉi tio'n:
ĉu objekt'o'j hav'as son'o'n kaj form'o'n, kaj mult'a'j el ili ankaŭ hav'as kolor'o'n?

Sokrat'o:
Nu, ŝajn'as ke kiam oni imit'as tiu'j'n aspekt'o'j'n, tio ne est'as la nom'don'a art'o. Tem'as, anstataŭ'e, pri muzik'o aŭ skrib'ad'o, ĉu ne?

Sokrat'o:
Nu, pri'pens'u: ĉu ne ĉio hav'as esenc'o'n, kiel ankaŭ kolor'o'n kaj la dir'it'aĵ'o'j'n? Unu'e, ĉu kolor'o kaj son'o ne ambaŭ hav'as esenc'o'j'n, kaj ĉio ali'a ekzist'ant'a?

Sokrat'o:
Do sekv'e? Se iu pov'us imit'i la esenc'o'n de ĉio per liter'o'j kaj silab'o'j, li esprim'us ties natur'o'n, ĉu ne?

Sokrat'o:
Kaj kio, laŭ vi, est'us tiu person'o? Simil'e kiel vi dir'is ke la antaŭ'a'j est'is muzik'ist'o kaj skrib'ist'o, kio est'as ĉi tiu?

Sokrat'o:
Nu, ŝajn'as al mi, Sokrat'o, ke li est'as la person'o kiu'n ni de long'e serĉ'as:
la nom'don'ist'o.

Sokrat'o:
Se tiel est'as, ni bezon'as nun ekzamen'i la vort'o'j'n kiu'j'n vi antaŭ'e indik'is:
hroē [flu'o], ienai [ir'i], kaj sĥeseōs [re'ten'o], por trov'i ĉu li ver'e elekt'is ili'a'j'n liter'o'j'n kaj silab'o'j'n por esprim'i ili'a'n esenc'o'n.

Sokrat'o:
Bon'e. Ni vid'u ĉu nur ili est'as la origin'a'j nom'o'j, aŭ ĉu est'as mult'a'j ali'a'j.

Sokrat'o:
Ver'ŝajn'e. Sed kiu'n princip'o'n de analiz'o la imit'ist'o uz'is kiam li komenc'is imit'ad'i? Ĉar la imit'ad'o de esenc'o uz'as silab'o'j'n kaj liter'o'j'n, sen'dub'e est'as plej prav'e unu'e ekzamen'i la son'o'j'n — sam'e kiel person'o'j prov'ant'a'j ritm'o'j'n unu'e konsider'as la potenc'o'j'n de la baz'a'j son'o'j, kaj post'e de la kombinaĵ'o'j kaj nur post tio trans'ir'as al ekzamen'o de ritm'o'j.

425 Sokrat'o:
Nu, unu'e ni dev'as ekzamen'i la vokal'o'j'n, post'e la ali'a'j'n, la konsonant'o'j'n kaj la mut'a'j'n liter'o'j'n — jen la nom'o'j uz'at'a'j de la ekspert'o'j — kaj la liter'o'j'n kiu'j est'as nek vokal'o'j nek mut'a'j, kaj ankaŭ la divers'a'j'n spec'o'j'n de vokal'o'j. Kaj plen'e ekzamen'int'e ĉio'n, ni dev'os don'i al ili nom'o'j'n; ni vid'u ĉu ili hav'as i'o'n komun'a'n, sam'e kiel son'o'j.

Post tio ni ekzamen'u ĉu ili hav'as kategori'o'j'n, simil'e al son'o'j. Kaj tre zorg'e konsider'int'e ĉi ĉio'n, ni pov'os aplik'i ili'n al ili'a'j imit'at'aĵ'o'j — unu'op'e aŭ plur'op'e, sam'e kiel pentr'ist'o kiu kelk'foj'e uz'as nur purpur'o'n, ali'foj'e uz'as ali'a'n kolor'aĵ'o'n, kaj kelk'foj'e prepar'as kolor'miks'aĵ'o'n kia haŭt'o'kolor'o aŭ io tia — laŭ mi'a sci'o, li uz'as kolor'aĵ'o'n taŭg'a'n por ĉiu bild'o — simil'e ni aplik'u la son'o'j'n al objekt'o'j, unu'op'e, kiam tio ŝajn'as taŭg'a, aŭ plur'op'e tiel ke ni far'as tio'n kio'n oni nom'as “silab'o'j”.

Kun'met'int'e silab'o'j'n ni far'os substantiv'o'j'n kaj verb'o'j'n. Kaj el la substantiv'o'j kaj verb'o'j ni kun'met'os i'o'n grand'a'n kaj bel'a'n kaj komplet'a'n sam'e kiel oni desegn'as best'o'n, ni far'os parol'o'n per nomad'o aŭ orator'ad'o aŭ kia ajn est'as la art'o. Kompren'ebl'e ne ni, ĉar mi for'port'iĝ'is per long'a parol'ad'o — la antikv'ul'o'j kun'met'is la vort'o'j'n; se ni fak'e ekspert'as, ni'a task'o est'as ekzamen'i ili'n ĉiu'j'n por vid'i ĉu aŭ ne la pra'form'o'j kaj la kun'met'aĵ'o'j est'as ĝust'a'j. Ĉar ni nepr'e ne ekzamen'u mal'ĝust'e aŭ erar'e, mi'a amik'o Hermogeno.

Sokrat'o:
Sed, ĉu vi opini'as vi'n kapabl'a ekzamen'i ili'n tiel? Mi ne pov'as.

Sokrat'o:
Ĉu vi vol'as ke ni las'u la afer'o'n, aŭ ke ni prov'u laŭ'ebl'e, eĉ se ni mal'mult'e kapabl'as ekzamen'i ili'n? Ni agnosk'u unu'e, kiel antaŭ ne'long'e pri la di'o'j, ke ni neniom sci'as la ver'o'n, ni nur far'as hom'a'j'n konjekt'o'j'n pri ili. Ni nun dir'u al ni, ke se ni aŭ iu ali'a dev'us cert'a'manier'e diskut'i ili'n, do tiel est'u; sed nun'moment'e ni dev'as pri'trakt'i ili'n laŭ ni'a kapabl'o. Ĉu vi konsent'as, aŭ ne?

426 Sokrat'o:
Mi supoz'as ke ŝajn'as absurd'e, Hermogeno, ke ebl'as trov'i est'aĵ'o'j'n imit'at'a'j'n per liter'o'j kaj silab'o'j; sed neces'as, ĉar ni ne hav'as pli bon'a'n rimed'o'n ekzamen'i la ver'o'n de la pra'nom'o'j — krom se vi vol'as ke ni ag'u kiel la dram'ist'o'j kiam ili perpleks'as kaj mekanik'e en'konduk'as di'o'j'n. Ver'ŝajn'e ni pov'us simil'e eskap'i el la embaras'o dir'ant'e ke la di'o'j far'is la unu'a'j'n nom'o'j'n do tial ili est'as korekt'a'j. Ĉu tiu est'as la plej bon'a rimed'o? Aŭ ebl'e ke ni trans'pren'is de iu'j barbar'o'j la nom'o'j'n, ĉar la barbar'o'j est'as pli antikv'a'j ol ni. Aŭ ke la nom'o'j est'as ne plu ekzamen'ebl'a'j pro si'a antikv'ec'o, sam'e kiel la barbar'o'j. Jen plur'a'j tre plaĉ'a'j rimed'o'j por person'o kiu ne vol'as prav'ig'i la pra'nom'o'j'n. Sed se oni ne sci'as la korekt'ec'o'n de la pra'nom'o'j, ne est'as ebl'e kompren'i la korekt'ec'o'n de la kombinaĵ'o'j kiu'j de'pend'as de ili.

Est'as klar'e ke person'o pretend'ant'a est'i ekspert'o dev'as pov'i plej konvink'e eksplik'i la pra'nom'o'j'n, ali'e li sci'u ke li nur sen'senc'e parol'os pri la kombinaĵ'o'j. Ĉu vi konsent'as?

Sokrat'o:
Tio kio'n mi kompren'as pri la pra'nom'o'j ŝajn'as al mi rid'ind'a kaj arogant'a, Tamen, se vi vol'as, mi kon'ig'os ili'n al vi. Se vi pov'as trov'i pli bon'a'n klar'ig'o'n, pen'u kon'ig'i ĝi'n al mi.

Sokrat'o:
Unu'e, r ŝajn'as al mi est'i esprim'il'o por ĉia mov'ad'o [kinēsis].

Kinēsis [mov'ad'o] est'as vort'o kiu'n mi ankoraŭ ne eksplik'is. Klar'e ĝi signif'as cel'ad'o'n [hes'is]. La antikv'ul'o'j ne uz'is la liter'o'n ē, nur e. La vort'o deriv'iĝ'is el kiein [ir'i], fremd'a vort'o — tio signif'as “ir'i”. Se iu trov'us la antikv'a'n vort'o'n en modern'a form'o ĝi ĝust'e est'us hes'is. Nu, el la fremd'a vort'o kiein, kun ŝanĝ'o de la ē kaj en'met'o de n far'iĝ'as kinēsis, kiu dev'us est'i kieinēsis. Stasis [situ'o] est'as la mal'o de hes'is, ortografi'e iom pli'bel'ig'it'a.

La liter'o r, kiel mi dir'is, ŝajn'is al la nom'don'int'o est'i bon'a esprim'il'o por mov'iĝ'o, kaj li oft'e uz'is ĝi'n tiu'cel'e. Unu'e en hrein [flu'i] kaj hroe [flu'o] li esprim'as mov'iĝ'o'n per la liter'o r, ankaŭ en tromos [trem'ad'o], treĥein [kur'i], kaj en tia'j vort'o'j:
krouein [bat'i], θrauein [frakas'i], ereikein [ŝir'i], θruptein [dis'er'ig'i], kermatizein [dis'hak'i], hrumbein. [kirl'i].

Li esprim'as ĉi ĉiu'j'n per la liter'o r; mi supoz'as ke li rimark'is ke la lang'o mal'plej ripoz'as dir'ant'e tiu'n liter'o'n kaj plej mov'iĝ'as, tial li uz'is ĝi'n.

La liter'o i est'as por subtil'aĵ'o'j, kiu'j plej tra'ir'as ĉio'n. Tial li esprim'is ienai [ir'i] kaj hiesθai [ĵet'i] per la liter'o i.

427 Simil'e, f kaj ps kaj s kaj z — liter'o'j dum kiu'j oni el'spir'as — uz'iĝ'as por psuĥron [frid'a], kaj ze'o'n [varm'eg'a], kaj seiesθai [sku'iĝ'i] kaj, en'tut'e, seism'os [sku'o]. La nom'far'int'o ŝajn'as est'i uz'int'a tiu'j'n liter'o'j'n kiam ajn li vol'is esprim'i blov'o'n [fusōdes].

La kompakt'ec'o kaj lang'a firm'ec'o de la liter'o'j d kaj t ŝajn'e opini'iĝ'is util'a'j por esprim'i lig'o'n [desmos] kaj sen'mov'ec'o'n [stasis ].

Ĉar li rimark'is ke la lang'o plej'e glit'as dir'ant'e la liter'o'n l, li uz'is ĝi'n por leia [glat'aĵ'o], la vort'o olisθanein [glit'i] mem, kaj lipar'os [glat'a], kaj kollōdes [viskoz'o], kaj ĉiu'j ali'a'j tia'j vort'o'j.

La fort'o de la liter'o g re'ten'as la glit'o'n de la lang'o, kaj esprim'as glisĥros [mal'avar'a], gluk'us [dolĉ'a], kaj gloiōdes [viskoz'ec'o].

Li percept'is ke la liter'o n prononc'iĝ'as intern'e kaj esprim'as “enecon”; ĝi'a funkci'o kaj prononc'iĝ'o est'as sam'a'j. Ekzempl'e:
end'o'n [intern'e] kaj ent'os [en].

Li asign'is al la liter'o a la signif'o'n “grand'o”, kaj al la liter'o ē la signif'o'n “larĝ'o”, ĉar ili est'as grand'a'j liter'o'j.

La liter'o o esprim'as rond'ec'o'n, tial ĝi est'as abund'e met'it'a en la vort'o'n gongulon [rond'ec'o].

Ŝajn'as ke la leĝ'far'int'o simil'e kun'lig'is liter'o'j'n kaj silab'o'j'n kun ĉiu ekzist'aĵ'o por far'i sign'o'j'n kaj nom'o'j'n, simil'e kun'met'is ili'n por la ceter'a'j vort'o'j. Tia est'as la korekt'ec'o de nom'o'j, Hermogeno, laŭ mi'a opini'o — krom se Kratilo ĉi tie dir'as i'o'n ali'a'n.

HERMOGENO:
Nu, Sokrat'o, Kratilo oft'e mult'e ĝen'is mi'n, kiel mi dir'is komenc'e, per deklar'o ke ekzist'as ia korekt'ec'o de nom'o'j, kvankam li neniam klar'ig'as kio ĝi est'as. Mi tut'e ne sci'as ĉu li intenc'e aŭ kontraŭ'vol'e parol'as tiel mal'klar'e. Do, Kratilo, dir'u al mi ĉi tie antaŭ Sokrat'o:
ĉu vi konsent'as kun kio'n dir'as Sokrat'o pri nom'o'j, aŭ ĉu vi pov'as dir'i i'o'n pli ĝust'a'n? Se vi pov'as dir'i i'o'n pli ĝust'a'n, do dir'u ĝi'n, por ke aŭ vi lern'u de Sokrat'o aŭ vi instru'u ambaŭ ni'n.

KRATILO:
Kio'n, Hermogeno? Ĉu vi supoz'as ke est'as facil'e lern'i aŭ instru'i i'o'n tiel rapid'e — precip'e tio'n, kio ŝajn'as est'i la plej grand'a tem'o?

428 HERMOGENO:
Je Zeŭso, ne mi. Sed mi kred'as ke Hesiodo prav'is kiam li dir'is ke al'don'i iom'et'o'n al iom'et'o est'as util'e. 1 Do se vi pov'as eĉ iom'et'o'n al'don'i, ne hezit'u help'i ne nur Sokrat'o'n — ĉar vi est'as just'ul'o — sed ankaŭ mi'n.

Sokrat'o:
Kratilo, mi kaj mi'a koleg'o tut'e ne plen'e fid'as kio'n ni dir'is dum ni'a ekzamen'o. Do kuraĝ'e parol'u, se vi ebl'e pov'as dir'i i'o'n pli bon'a'n.

Ne mir'ig'us mi'n ke vi pov'as dir'i i'o'n pli bon'a'n, ĉar est'as klar'e al mi ke vi mem ekzamen'is la tem'o'n kaj ankaŭ lern'is de ali'a'j. Do se vi dir'os i'o'n pli bon'a'n, vi pov'os kalkul'i ankaŭ mi'n kiel unu el vi'a'j lern'ant'o'j.

KRATILO:
Kiel vi dir'is, Sokrat'o, mi okup'iĝ'is pri la tem'o kaj ebl'e mi pov'os far'i vi'n lern'ant'o. Sed mi tim'as ke far'iĝ'os invers'e, ke vi ek'dir'os al mi la vort'o'j'n uz'it'a'j'n de Aĥil'o kiu'j'n li dir'is al Ajaks'o en Preĝ'o'j:
Ajaks'o, Popol'estr'o, di'a fil'o de Telamono, Vi ŝajn'as est'i dir'int'a ĉio'n en mi'a mens'o. 2 Efektiv'e, Sokrat'o, vi ŝajn'as est'i ia orakol'o, ĉu inspir'it'a de Eŭtifro, ĉu parol'as ali'a Mus'o jam de'long'e trov'iĝ'ant'a en vi.

Sokrat'o:
Kratilo, amik'o, Jam de'long'e mi mem mir'as pro mi'a saĝ'ec'o kaj mi mal'fid'as ĝi'n. Mi opini'as ke ni dev'as re'ekzamen'i kio'n mi dir'as, ĉar si'n'tromp'o est'as plej aĉ'a. Kiam la tromp'ant'o eĉ ne iom'et'e for'est'as sed ĉiam ĉe'est'as, ja est'as terur'e, ĉu ne? Oft'e neces'as re'konsider'i la jam'dir'aĵ'o'j'n kaj pen'i, laŭ la vort'o'j de la poet'o, rigard'i “kaj antaŭ'e'n kaj mal'antaŭ'e'n” 3 . Do nun ni rigard'i kio'n ni dir'is. Ni dir'as ke korekt'a nom'o est'as tiu kiu montr'as kia est'as la objekt'o — ĉu tio jam est'as sufiĉ'e diskut'it'a?

Sokrat'o:
Ĉu ĉi tiu art'o establ'iĝ'as inter hom'o'j simil'e al la ali'a'j, aŭ ne? Mi cel'as dir'i ĉi tio'n:
iu'j pentr'ist'o'j est'as pli kompetent'a'j ol ali'a'j, ĉu ne?

Sokrat'o:
La pli bon'a'j far'as si'a'j'n labor'aĵ'o'n — la bild'o'j'n — pli bon'e; kaj la mal'pli bon'a'j mal'pli bon'e far'as bild'o'j'n, ĉu ne? Kaj est'as sam'e pri dom'konstru'ist'o'j, kelk'a'j konstru'as pli bon'a'j'n dom'o'j'n ol ali'a'j.

Sokrat'o:
Ĉu ankaŭ inter leĝ'far'ist'o'j, kelk'a'j pli bon'e labor'as ol ali'a'j?

Sokrat'o:
Vi, do, ne kred'as ke kelk'a'j leĝ'o'j est'as pli bon'a'j ol ali'a'j?

Sokrat'o:
Sed kio'n ni dir'u pri la nom'o de Hermogeno, se li efektiv'e tut'e ne hav'as Hermesan karakter'o'n? Ĉu ĝi do ne ver'e est'as li'a nom'o, aŭ ja est'as li'a nom'o sed ĝi est'as mal'korekt'a?

KRATILO:
Ĝi ne ver'e est'as li'a nom'o, Sokrat'o, ĝi nur ŝajn'as est'i li'a nom'o.

Sed efektiv'e ĝi est'as nom'o de iu ali'a person'o kiu hav'as kongru'a'n karakter'o'n.

Sokrat'o:
Sed ĉu oni ne mensog'as 1 asert'ant'e ke li est'as Hermogeno? Ĉar ja est'us mensog'o asert'i ke li est'as Hermogeno kvankam li ne est'as tio.

1. En la helen'a, “mensog'i” (kaj “dir'i fals'aĵ'o'n”) kaj “erar'e parol'i” est'as sam'a verb'o, pseudomai, t.e. la verb'o ne disting'as inter intenc'o dir'i mal'ver'o'n kaj ne'intenc'it'a mal'ver'dir'o. Ĉi tiu disting'o ebl'e, laŭ ni'a vid'punkt'o, est'us tamen far'end'a por ĝust'e diskut'i la tem'o'n nun diskut'ot'a'n.

Sokrat'o:
Nu, laŭ vi'a pretend'o, oni tut'e ne pov'as mensog'i — kvankam, amik'o Kratilo, tre mult'a'j person'o'j ja mensog'as, kaj nun'temp'e kaj antikv'e.

KRATILO:
Sed Sokrat'o, kiel pov'us person'o kiu dir'as i'o'n tamen dir'i neni'o'n?

Sokrat'o:
Amik'o, vi'a argument'o est'as tro subtil'a por mi je mi'a aĝ'o. Sed dir'u al mi:
ĉu laŭ vi oni ne “dir'as” fals'aĵ'o'n, sed oni ja “asert'as” ĝi'n?

Sokrat'o:
Nek “parol'as” nek “deklar'as”? Se iu renkont'us vi'n en fremd'a land'o, pren'us vi'a'n man'o'n, kaj dir'us:
“Salut'o'n, fremd'a Aten'an'o, Hermogeno fil'o de Smikriono,” — se li dir'us, aŭ asert'us, aŭ parol'us, aŭ deklar'us, tiu'j'n vort'o'j'n — ĉu la vort'o'j cel'us tamen Hermogenon? Aŭ ebl'e neniu'n?

Sokrat'o:
Nu mi bezon'as sci'i ĉu la son'o'j est'as ver'o aŭ fals'aĵ'o. Aŭ ĉu part'o de ili est'as ver'o, ali'a part'o fals'aĵ'o? Ankaŭ tio sufiĉ'us.

HERMOGENO:
Laŭ mi tiu person'o nur far'as bru'o'n, li nur mov'as si'a'j'n lip'o'j'n sen'signif'e, sam'e kiel se iu bat'as latun'o'n.

Sokrat'o:
Nu ebl'e ni pov'us tamen inter'konsent'i, Kratilo, ĉi tiel: ĉu vi konsent'as ke nom'o est'as unu afer'o, kaj la objekt'o kiu'n oni nom'as est'as ali'a afer'o?

Sokrat'o:
Sed vi ankaŭ akcept'as ke pentr'aĵ'o imit'as objekt'o'n ali'manier'e?

Sokrat'o:
Bon'e — ebl'e mi nur mis'kompren'is. Bon'vol'u dir'i ĉu vi akcept'as ĉi tio'n:
— oni pov'as atribu'i ambaŭ spec'o'j'n de imit'ad'o — bild'o'j kaj nom'o'j — al la objekt'o'j kiu'j'n ili imit'as, ĉu ne?

Sokrat'o:
Unu'e konsider'u ĉi tio'n: oni pov'as supoz'i ke bild'o pri vir'o tem'as pri vir'o, kaj bild'o pri vir'in'o tem'as pri vir'in'o, kc., ĉu ne?

Sokrat'o:
Kaj ankaŭ pov'as est'i invers'e, ke bild'o pri vir'o tem'as pri vir'in'o, kaj bild'o pri vir'in'o al vir'o.

Sokrat'o:
Por ke ni ne inter'batal'u per vort'o'j — ĉar mi kaj vi est'as amik'o'j — las'u mi'n klar'ig'i. Mi uz'as la vort'o'n “korekt'a” por esprim'i ke la supoz'o est'as aplik'ebl'a al kaj la bild'o'j kaj la nom'o'j; kiam tem'as nur pri nom'o'j, mi uz'as la vort'o'j'n “korekt'a” kaj “ver'a”. Pri la ali'a supoz'o, kiu kun'lig'as mal'simil'aĵ'o'j'n, mi dir'as ke ĝi “ne'korekt'a”; kaj “fals'a” kiam tem'as pri nom'o'j.

KRATILO:
Sed Sokrat'o, tio valid'as nur pri bild'o'j; kiam tem'as pri nom'o'j, ili dev'as ĉiam est'i korekt'a'j.

Sokrat'o:
Kial vi dir'as tio'n? Kia est'as la diferenc'o? Mi ja pov'as ir'i al vir'o kaj dir'i al li “jen vi'a bild'o” kaj montr'i aŭ bild'o'n de li mem, aŭ bild'o'n de vir'in'o. Per “montr'i” mi cel'as dir'i “percept'ig'i per li'a'j okul'o'j”.

Sokrat'o:
Nu, mi pov'as ankaŭ re'ir'i al li kaj dir'i “jen vi'a nom'o”. Nom'o est'as imit'o sam'e kiel bild'o. Do, mi dir'as al li “jen vi'a nom'o”, kaj post tio mi percept'ig'as per li'a'j orel'o'j la imit'aĵ'o'n, mi dir'as al li “vir'o”, aŭ “vir'in'o”

se tem'as pri in'a hom'o. Ĉu vi akcept'as ke tio est'as ebl'a kaj kelk'foj'e okaz'as?

Sokrat'o:
Vi prav'as per tio, amik'o, se tiel est'as, kaj ni ne bezon'as inter'batal'i pri ĝi. Nu, se la unu'a supoz'o far'iĝ'as, ni pov'as uz'i la vort'o'n “korekt'a”; kaj se la du'a supoz'o far'iĝ'as, “fals'a”. Sekv'e, se oni ja pov'as korekt'e aŭ fals'e uz'i la nom'o'j'n, oni pov'as simil'e uz'i verb'o'j'n. Kaj se verb'o'j kaj nom'o'j est'as tiel uz'ebl'a'j, sam'e est'as pri fraz'o'j, ĉar mi kred'as ke fraz'o'j konsist'as el ili. Ĉu vi konsent'as, Kratilo?

Sokrat'o:
Nu, se ni kompar'as pra'nom'o'j'n kun bild'o'j, simil'a situaci'o okaz'as kiel dum portret'ad'o:
oni pov'as uz'i ĝust'a'j'n kolor'o'j'n kaj form'o'j'n; aŭ oni pov'as uz'i nur kelk'a'j'n kaj ne uz'i kelk'a'j'n, el'las'i kelk'a'j'n; aŭ oni pov'as al'don'i ekstr'a'j'n; ĉu ne?

Sokrat'o:
La person'o kiu uz'as ĉiu'j'n far'as bon'a'j'n bild'o'j'n; la person'o kiu al'don'as aŭ el'las'as ankaŭ far'as bild'o'j'n, sed mal'bon'a'j'n.

Sokrat'o:
Do kio'n pri la person'o kiu imit'as la real'o'n per silab'o'j kaj liter'o'j?

Ĉu ne valid'as la sam'a argument'o:
se li uz'as ĉiu'j'n taŭg'a'j'n, la bild'o — la nom'o — est'as bon'a; sed se kelk'foj'e li el'las'as aŭ al'don'as iom'et'e, bild'o far'iĝ'as sed ĝi ne est'as bon'a; sekv'e, kelk'a'j nom'o'j est'as bon'e far'it'a'j, kaj ali'a'j mal'bon'e.

Sokrat'o:
Do ver'ŝajn'e unu person'o est'as bon'a nom'meti'ist'o, kaj ali'a mal'bon'a.

Sokrat'o:
Ver'ŝajn'e est'as, je Zeŭso, kiel en la ali'a'j art'o'j, ke unu leĝ'far'ist'o est'as bon'a, ali'a mal'bon'a, se ni inter'konsent'is pri la jam'dir'aĵ'o'j.

432 KRATILO:
Prav'e. Sed kompren'u, Sokrat'o, kiam ni uz'as la liter'o'j'n a kaj b kaj ĉiu'j'n ali'a'j'n liter'o'j'n por skrib'i nom'o'n, se ni el'pren'as aŭ al'don'as aŭ ŝanĝ'as i'o'n, la nom'o ne est'as skrib'at'a de ni, nek korekt'e nek iel ajn; ĝi tuj far'iĝ'as io ali'a, kiam tio okaz'as.

Sokrat'o:
Ver'ŝajn'e tio kio'n vi dir'as est'as valid'a pri numer'o — se tem'as pri la numer'o dek, aŭ iu ajn ali'a numer'o, kaj vi for'pren'as aŭ al'don'as i'o'n, ĝi far'iĝ'as ali'a numer'o. Sed la korekt'ec'o de kvalit'o aŭ de bild'o ne est'as tia. Mal'e, ĝi tut'e ne reprezent'as la tut'a'n natur'o'n de tio kio'n ĝi bild'ig'as, se ĝi est'as bild'o. Ni ekzamen'u kio'n mi dir'as:
supoz'u ke est'as du objekt'o'j — Kratilo kaj bild'o de Kratilo. Kaj iu di'o ne nur bild'ig'as vi'a'j'n kolor'o'n kaj form'o'n, kiel far'as portret'ist'o, sed ankaŭ ĉio'n intern'a'n preciz'e kia ĝi est'as, inkluziv'e de mol'ec'o kaj varm'ec'o, kaj mov'iĝ'o'n kaj psik'o'n kaj mens'o'n ĝust'e kia'j ili est'as en vi. Unu'vort'e, ĉio'n kio'n vi hav'as, kaj star'ig'as tiu'n du'obl'aĵ'o'n apud vi'n. Ĉu tem'as pri Kratilo kaj bild'o de Kratilo, aŭ du Kratiloj?

Sokrat'o:
Do vi vid'as, amik'o, ke ni dev'as trov'i ali'a'n korekt'ec'o'n en bild'o'j kaj nom'o'j kia'j'n ni diskut'is, kaj ne postul'i ke neni'o est'u el'pren'it'a aŭ al'don'it'a. Ĉu vi ne kompren'as kiom al bild'o'j mank'as atribut'o'j de tio kio'n ili bild'ig'as?

Sokrat'o:
Est'us absurd'e, Kratilo, se nom'o'j hav'us ĉiu'j'n atribut'o'j'n de tio kio'n ili nom'as. Ekzist'us du'obl'aĵ'o'j de ĉio, kaj neni'u pov'us dir'i kiu est'as la objekt'o kaj kiu est'as la nom'o.

Sokrat'o:
Do, amik'o, kuraĝ'e akcept'u ke unu nom'o est'as bon'e far'it'a kaj ali'a ne, kaj ne postul'u ke la liter'o'j est'u preciz'e kia est'as la objekt'o kiu'j ili nom'as. Permes'u ke ne'taŭg'a'j liter'o'j uz'iĝ'u. Kaj se tio est'as valid'a pri liter'o'j, ĝi ankaŭ est'as valid'a pri vort'o'j en fraz'o. Kaj se tio valid'as pri vort'o, do ankaŭ fraz'o en parol'o pov'as en'hav'i mal'ĝust'aĵ'o'j'n.

Malgraŭ tio ĝi nom'as kaj esprim'as afer'o'j'n sufiĉ'e, se ĝi'a kern'o est'as simil'a al la afer'o kiu'n ĝi esprim'as. Est'is tiel, se vi memor'as kio'n mi kaj Hermogeno antaŭ ne'long'e dir'is, pri la nom'o'j de la liter'o'j de la alfabet'o.

Sokrat'o:
Tut'e bon'e. Do afer'o esprim'iĝ'as kiam tiu kern'o en'est'as, eĉ kvankam ne ĉio en ĝi est'as taŭg'a. Est'as plej'bon'e kiam ĉio ja est'as ĝust'a, ne'bon'e kiam mal'mult'o est'as ĝust'a. Ni akcept'u tio'n, amik'o, por ke ni ne simil'u al person'o'j en Egino 1 kiu'j vag'as laŭ'long'e de strat'o mal'fru'e

en la nokt'o. Ni ne vol'as risk'i verdikt'o'n de la Ver'o ke est'as tro mal'fru'e por ni. Se vi ne akcept'as, do vi dev'os trov'i ali'a'n princip'o'n de korekt'ec'o de nom'o'j, kaj ne plu dir'i ke silab'o'j kaj liter'o'j manifest'as objekt'o'n. Se vi dir'os ambaŭ princip'o'j'n, vi kontraŭ'dir'os vi'n mem.

Sokrat'o:
Ĉar ni ating'is tiu'n inter'konsent'o'n, nun ni ekzamen'u i'o'n pli'a'n: se ni dir'as ke nom'o est'as bon'e don'it'a, ĝi dev'as uz'i taŭg'a'j'n liter'o'j'n.

Sokrat'o:
Do la diskut'o pri bon'a nom'don'o est'as fin'it'a. Se nom'o est'as mal'bon'e don'it'a, la plej'part'o konsist'as el taŭg'e simil'a'j liter'o'j, por ke la nom'o est'u bild'o, sed ankaŭ en'est'as io ne'taŭg'a, tiel ke la nom'o ne est'as bon'a aŭ bon'e form'it'a. Ĉu ni inter'konsent'as pri tio?

KRATILO:
Mi opini'as ke prefer'e ni ne disput'u pri tio, Sokrat'o, ĉar ne plaĉ'as al mi la deklar'o ke pov'as ekzist'i nom'o kiu ne est'as bon'e far'it'a.

Sokrat'o:
Sed ke kelk'a'j nom'o'j konsist'as el ali'a'j, origin'a'j nom'o'j, kaj ali'a'j nom'o'j mem est'as origin'a'j, ĉu vi akcept'as ke tio est'as ver'a?

Sokrat'o:
Nu, por ke la origin'a'j nom'o'j manifest'u la objekt'o'j'n, ĉu vi kon'as pli bon'a'n metod'o'n ol ke ili plej'ebl'e simil'u al tio kio'n ili manifest'as?

Aŭ ĉu vi prefer'as akcept'i kio'n dir'as Hermogeno kaj mult'a'j ali'a'j person'o'j, ke nom'o'j est'as konvenci'o kaj indik'as objekt'o'j'n por la person'o'j kiu'j antaŭ'sci'as la signif'o'n? Laŭ tiu vid'punkt'o, la korekt'ec'o de nom'o'j est'as konvenci'o, kaj tut'e ne grav'as ĉu ili hav'as si'a'n nun konvenci'a'n form'o'n, ĉu la invers'o'n — ke kio'n ni nun nom'as “mal'grand'a” oni rajt'as nom'i “grand'a”, kaj kio'n ni nun nom'as “grand'a” oni rajt'as nom'i “mal'grand'a”. Ĉu tiu metod'o plaĉ'as al vi?

434 KRATILO:
Mult'eg'e pli prefer'ind'e, Sokrat'o, est'as ke la nom'o'j indik'u kia'j est'as la signif'at'o'j, kaj ne est'u nur akcident'a'j.

Sokrat'o:
Vi plen'e prav'as. Nu, se nom'o est'as simil'a al la objekt'o, nepr'e la liter'o'j dev'as simil'i al la objekt'o'j el kiu'j oni far'is la origin'a'j'n nom'o'j'n.

Jen mi'a pens'o:
ĉu oni pov'us far'i la portret'a'j'n bild'o'j'n kiu'j'n ni menci'is, simil'a'j'n al la real'aĵ'o'j, se ne ekzist'us simil'ig'a'j kolor'aĵ'o'j por bild'ig'i la objekt'o'j'n? Aŭ ĉu ne est'us ebl'e?

Sokrat'o:
Ĉu sam'e ankaŭ nom'o'j ne simil'iĝ'us al io ajn, se ne ili ne konsist'us el ia origin'a simil'ec'o al la objekt'o'j kiu'j'n la nom'o'j bild'ig'as? Kaj nom'o'j konsist'as el liter'o'j.

Sokrat'o:
Do mi prezent'as ankaŭ al vi la argument'o'n kiu'n jam akcept'is HERMOGENO:
vi akcept'as ke est'as bon'e dir'it'e ke r est'as ĝust'a por impuls'o kaj mov'iĝ'o kaj rigid'ec'o, ĉu ne?

Sokrat'o:
Ĉu vi sci'as ke ni dir'as “sklērotēs ” kaj la Eretrianoj 1 dir'as “sklērotēr ” por la sam'a afer'o [rigid'ec'o]?

Sokrat'o:
Ĉu r kaj s ambaŭ simil'as al sam'a afer'o, kaj la r en la fin'aĵ'o signif'as la sam'o'n por ili kiel la s por ni, aŭ ĉu est'as ali'a signif'o por ili kaj por ni?

Sokrat'o:
Eĉ kvankam en'est'as l? Ĉu ĝi ne signif'as la mal'o'n de rigid'ec'o?

KRATILO:
Ebl'e ĝi erar'e en'est'as, Sokrat'o. Kiel vi dir'is antaŭ ne'long'e al Hermogeno, ke neces'as el'pren'i kaj en'met'i liter'o'j'n; mi kred'as ke vi

Sokrat'o:
Bon'a respond'o. Sed, kiel ni dir'is, ĉu ni ne kompren'as unu la ali'a'n dir'ant'e la vort'o'n sklēros [rigid'a], kaj ĉu vi ne kompren'as kio'n mi dir'as nun?

Sokrat'o:
Dir'ant'e “kutim'o”, ĉu vi kred'as ke tem'as pri io ali'a ol “konvenci'o”? Aŭ ĉu vi difin'as “kutim'o” ali'e ol mi? Kiam mi prononc'as tiu'j'n son'o'j'n mi kompren'as la senc'o'n, kaj vi sci'as ke mi kompren'as, ĉu ne?

Sokrat'o:
Do malgraŭ mal'simil'ec'o mi kompren'ig'as mi'n, eĉ kvankam la l est'as mal'simil'a al tio kio'n vi dir'as est'i rigid'a. Se est'as tiel, kio ali'a est'as ol ke vi est'ig'as konvenci'o'n kun vi mem? La korekt'ec'o de la nom'o est'as konvenci'o por vi, ĉar la liter'o'j esprim'as kaj simil'ec'o'n kaj mal'simil'ec'o'n; do tem'as pri kutim'o'j kaj konvenci'o. Eĉ se vi far'us kiel ebl'e plej grand'a'n disting'o'n inter “kutim'o” kaj “konvenci'o”, vi nepr'e dev'us dir'i ke ne simil'ec'o sed kutim'o kaŭz'as la signif'o'n. Ŝajn'as al mi ke kutim'o esprim'as signif'o'n kaj per simil'ec'o kaj per mal'simil'ec'o. Ĉar ni inter'konsent'is, Kratilo — mi supoz'as ke vi'a silent'o est'as konsent'o — ne'evit'ebl'e kaj konvenci'o kaj kutim'o unu'iĝ'as esprim'ant'e tio'n kio'n ni cel'as dir'i:
dir'u, amik'o, se vi vol'as pri'trakt'i numer'o'j'n, kiel, laŭ vi'a supoz'o, nom'o'j hav'as simil'ec'o'n al ĉiu el la numer'o'j, se vi ne akcept'as ke vi'a inter'konsent'o kaj konvenci'o est'as estr'o de la korekt'ec'o de nom'o'j?

Al mi mem plaĉ'as ke la nom'o'j laŭ'ebl'e simil'as al la objekt'o'j. Sed ne est'as ver'e, kiel dir'as Hermogeno, ke la tir'o de simil'ec'o est'as eg'e grand'a, do ni dev'as uz'i la konvenci'o'n por kompren'i pri la korekt'ec'o de nom'o'j. Ja plej'bon'e est'as kiam aŭ la tut'a aŭ la plej'mult'o de nom'o konform'as al simil'ec'o al la rilat'aĵ'o, laŭ'ebl'e; kaj plej mal'bon'a est'as la mal'o. Sed dir'u al mi, post tio, kia'n pov'o'n por ni hav'as la nom'o'j kaj kia, laŭ ni, est'as ili'a valor'o?

KRATILO:
Ŝajn'as al mi ke ili'a valor'o est'as instru'i, Sokrat'o; tiel ke tut'e simpl'e kiam person'o sci'as la nom'o'j'n, tiu ankaŭ sci'as kiu'j'n objekt'o'j'n ili nom'as.

Sokrat'o:
Sen'dub'e, Kratilo, vi dir'as ĉi tio'n: ke kiam iu sci'as kia est'as la nom'o — kiu simil'as al la objekt'o — tiu sci'as ankaŭ la objekt'o'n, ĉar ĝi simil'as al la nom'o. Ĉi tiu est'as la unu'sol'a art'o aplik'ebl'a al ĉiu'j simil'aĵ'o'j. Laŭ tio, vi ŝajn'as dir'i al mi ke kiu ajn sci'as la nom'o'j'n, tiu sci'as ankaŭ la objekt'o'j'n.

Sokrat'o:
Bon'e. Ni vid'u kiu est'as ĉi tiu instru'manier'o pri est'aĵ'o'j kiu'n vi dir'as nun, kaj ĉu est'as ankaŭ ali'a, kvankam ĉi tiu est'as tamen pli bon'a, aŭ ne est'as ali'a. Kio'n vi opini'as?

436 KRATILO:
Mi opini'as ke ne ekzist'as ali'a metod'o, ĉi tiu est'as la sol'a kaj plej bon'a.

Sokrat'o:
Ĉu tem'as pri unu'sol'a metod'o por trov'i est'aĵ'o'j'n, tiel ke oni sam'e trov'as la nom'o'j'n kaj ankaŭ trov'as la objekt'o'j'n kiu'j'n ili nom'as? Aŭ ĉu serĉ'i kaj trov'i dev'as est'i ali'a afer'o, kaj ĉi tio est'as lern'o'metod'o?

KRATILO:
Nepr'e oni uz'as la sam'a'n metod'o'n por serĉ'i kaj trov'i kiel por instru'i.

Sokrat'o:
Sed ni pri'pens'u, Kratilo: se iu serĉ'as objekt'o'j'n kaj sekv'as la nom'o'j'n, por trov'i la signif'o'n de ĉio, ĉu vi konsci'as ke ekzist'as ne mal'grand'a danĝer'o tromp'iĝ'i?

Sokrat'o:
Klar'e ke la unu'a nom'don'int'o don'is la nom'o'j'n laŭ si'a supoz'o pri la natur'o de la objekt'o'j, kiel ni dir'is, ĉu ne?

Sokrat'o:
Se tiu nom'don'int'o erar'e supoz'is, kaj don'is nom'o'j'n laŭ si'a supoz'o, kiel ni kiu'j sekv'as li'n pov'as lern'i, ali'e ol erar'e?

KRATILO:
Sed ne est'as tiel, Sokrat'o. Tut'e sen dub'o la nom'don'int'o sci'is don'i nom'o'j'n; se ne est'us tiel, kiel mi jam dir'is, ili ja ne est'us nom'o'j. Jen la plej bon'a pruv'o por vi ke la nom'don'int'o ne erar'is:
ĉar tut'e ne est'us plen'a ord'o inter ĉiu'j objekt'o'j. Ĉu vi ne konsci'as dum vi mem parol'as ke ĉio est'as ord'o'hav'a kaj la nom'o'j far'iĝ'is laŭ unu'sol'a princip'o?

Sokrat'o:
Sed tio, mi'a bon'a amik'o Kratilo, tut'e ne est'as defend'o. Se la nom'don'int'o jam en la komenc'o erar'is, li per'fort'e ord'ig'is ĉio'n ali'a'n konform'e. Ne est'as mir'ind'e, sam'e kiel kelk'foj'e diagram'o'j est'as origin'e iom'et'e kaj ne'klar'e erar'a'j kaj ĉio ceter'a rezult'ant'a el ili inter'akord'as. Jam en la komenc'o de ĉio, ĉiu person'o nepr'e tre zorg'e konsider'u kaj ekzamen'u ĉu ĝi jes aŭ ne est'as korekt'a. Sufiĉ'e ekzamen'int'e, la ceter'o montr'iĝ'as sekv'i. Do mi ne mir'us se la nom'o'j inter'akord'us. Ni ekzamen'u kio'n ni argument'is en la komenc'o:
ke ĉio ir'as kaj mov'iĝ'as kaj flu'as, kaj ni dir'is ke la nom'o'j indik'as al ni tiu'n real'o'n. Ĉu vi opini'as ke ili montr'as i'o'n ali'a'n?

Sokrat'o:
Ni rigard'u. Unu'e ni elekt'u la nom'o'n epistēmē [sci'o]. Ĝi est'as ambigu'a, kaj pli ŝajn'as indik'i ke ni halt'ig'is [histēsi] ni'a'n psik'o'n ĉe objekt'o'j. ol ke ĝi ĉirkaŭ'port'iĝ'as; pli korekt'e est'as komenc'i kiel nun, kaj anstataŭ en'met'i la liter'o'n e por far'i hepeistēmē, en'met'i la liter'o'n i. 1 Kaj bebaion [firm'a], ĉar ĝi est'as re'produkt'o de baz'o [bas'is] kaj situ'o, ne de mov'iĝ'o.

Kaj histori'a [ekzamen'o] mem indik'as ke flu'o ek'halt'is [histēsi]. Pist'o'n [fid'ind'ec'o] nepr'e signif'as “star'is” [hist'a'n].

438 Mnēmē [memor'o] ne'dub'ebl'e indik'as ke est'as rest'o [monē] kaj ne mov'iĝ'o.

Se vi vol'as, hamartia [erar'o] kaj sumfora [mis'fortun'o], se oni sekv'as la nom'o'n, ŝajn'as est'i sam'a'j kiel sunesis [konsci'o] kaj epistēmē [sci'o] kaj ali'a'j vort'o'j kiu'j ĉiu'j est'as nom'o'j de ind'aĵ'o'j. Ankaŭ amaθia [stult'ec'o] kaj akolasia [mal'dec'em'o] est'as preskaŭ sam'a'j.

Amaθia[stult'ec'o] klar'e est'as hama θeō iontos poreia [vetur'o de ir'ant'o kun Di'o]; akolasia [mal'dec'em'o] est'as akolouθia tois pragmasi [sekv'ad'o laŭ la far'aĵ'o'j].

Tiel, la nom'o'j kiu'j'n ni opini'as signif'i plej'fi'aĵ'o'j'n montr'iĝ'as simil'a'j al la nom'o'j kiu'j signif'as la plej'bon'aĵ'o'j'n. Kaj se oni em'as trakt'i ili'n, mult'a'j nom'o'j trov'ebl'as kiu'j kred'ig'as ke la nom'don'int'o nom'is ne ir'ant'a'j'n aŭ mov'iĝ'ant'a'j'n objekt'o'j'n sed sen'mov'a'j'n.

KRATILO:
Sed, Sokrat'o, vid'ebl'as ke la plej mult'a'j ja signif'as mov'iĝ'o'n.

Sokrat'o:
Ĉu grav'as, Kratilo? Ĉu ni kalkul'u nom'o'j'n kvazaŭ balot'o'j'n, kaj kred'u ke tiel ni trov'as korekt'ec'o'n? Ke tio kio'n montr'as la plej mult'a'j nom'o'j est'as pro tio la ver'o?

Sokrat'o:
Tut'e mal'ver'ŝajn'e, amik'o. Sed ni las'u tio'n 1 , kaj ni de'nov'e konsider'u antaŭ'a'n tem'o'n. En la komenc'o, memor'u, est'as dir'it'e ke la nom'don'int'o ne'dub'ebl'e sci'is la afer'o'j'n kiu'j'n li nom'is. Ĉu vi ankoraŭ tiel opini'as?

Sokrat'o:
Sed per kiu'j nom'o'j li lern'is aŭ trov'is la afer'o'j'n, ĉar la pra'nom'o'j ankoraŭ ne ekzist'is, se ni dir'as ke ne est'as ebl'e lern'i kaj trov'i afer'o'j'n escept'e per lern'o de la nom'o'j aŭ el'trov'o pri kia'j la nom'o'j est'as?

Sokrat'o:
Do dir'u: ĉu la unu'a'j nom'don'int'o'j sci'is la afer'o'j'n kiu'j'n ili nom'is, aŭ ne sci'is ili'n?

Sokrat'o:
Kiel ni dir'u ke ili est'is nom'don'int'o'j aŭ sci'is, antaŭ ol ekzist'is nom'o'j kiu'j'n ili sci'u, se ne ebl'as lern'i afer'o'j'n escept'e de per nom'o'j?

KRATILO:
Nu, laŭ mi, Sokrat'o, la plej ver'a fakt'o tiu'rilat'e est'as ke Pov'o pli grand'a ol la hom'a don'is la origin'a'j'n nom'o'j'n al afer'o'j, tiel ke tiu'j nom'o'j dev'as est'i korekt'a'j.

Sokrat'o:
Ĉu vi do opini'as ke la nom'don'int'o, ĉu dajmon'o ĉu di'o, si'n kontraŭ'is? Aŭ ĉu vi kred'as ke ni parol'is sen'senc'aĵ'o'j'n?

1. En'marĝen'a not'o en grav'a manuskript'o al'don'as tekst'o'n ĉi tie:
Ni ekzamen'u ĉi tio'n: ĉu vi konsent'as kun ni, aŭ ne, ke, laŭ ni'a ĵus'a deklar'o, la nom'don'int'o'j en la civit'o'j ĉiam, inter la helen'o'j kaj inter la barbar'o'j, est'is la leĝ'far'ist'o'j kaj la art'o far'i tio'n est'as la leĝ'farad'o?

Sokrat'o:
Ĉu, nobl'a amik'o, tiu'j kiu'j tem'as pri sen'mov'ec'o, aŭ pri mov'iĝ'o?

Sokrat'o:
Se la nom'o'j mal'pac'as, kaj iu'j el ili pretend'as reprezent'i la ver'o'n, sed la ali'a'j pretend'as mem far'i tio'n, kiel ni decid'u? Al kio ni apelaci'u? Ne al ankoraŭ ali'a'j nom'o'j, ĉar ili ne ekzist'as. Evident'e neces'as apelaci'i al io ali'a ol nom'o'j, io kiu indik'os sen uz'o de vort'o'j kiu'j el ili est'as ver'a'j, montr'ant'e la ver'o'n pri est'aĵ'o'j.

Sokrat'o:
Sekv'e, Kratilo, ŝajn'as ke ja ebl'as lern'i la real'o'n sen vort'o'j 1 , se vi akcept'as tio'n.

Sokrat'o:
Per kio ali'a vi supoz'as ke est'as lern'ebl'e? Ĉu per io ali'a ol tio kio'n ili ĝust'e reprezent'as? Unu per la ali'a, se ili hazard'e est'as parenc'a'j, kaj per si mem? Kio mal'parenc'as al ili dev'as signif'i i'o'n ali'a'n.

Sokrat'o:
Sed, je Zeŭso, pens'u: ĉu ni ne mult'foj'e inter'konsent'is ke nom'o'j est'as ĝust'a'j kiam ili simil'as al tio kio'n ili reprezent'as kaj est'as bild'o'j de afer'o'j?

Sokrat'o:
Se est'us ebl'e laŭ'vol'e mult'e lern'i afer'o'j'n aŭ per nom'o'j aŭ per la objekt'o'j mem, kiu est'us pli bon'a kaj saĝ'a lern'o'metod'o? Lern'i per la bild'o mem ĉu ĝi est'as bon'e far'it'a kaj est'as bild'o de la ver'o, aŭ lern'i per la ver'o mem kio ĝi est'as kaj ĉu ĝi'a bild'o est'as taŭg'e far'it'a?

Sokrat'o:
Kiel, do, neces'as lern'i aŭ trov'i la real'o'n, ver'ŝajn'e est'as pli grand'a task'o ol mi kaj vi pov'as decid'i; neces'as inter'konsent'i pri ĉi tio, ke ne per nom'o'j sed mult'e prefer'e per la objekt'o'j mem ni dev'as lern'i kaj serĉ'i.

440 Sokrat'o:
Nun ni ekzamen'u sekv'a'n tem'o'n, por ke ni'n ne tromp'u la simil'tendenc'o de tiu'j mult'a'j nom'o'j, se efektiv'e la nom'don'int'o'j far'is ili'n pro si'a kred'o ke ĉio konstant'e mov'iĝ'as kaj flu'as — mi mem opini'as ke ili ja kred'is tio'n — nu, se tiel est'is, ili erar'is, kaj ili mem kvazaŭ fal'is en turn'akv'o'n kaj ĉirkaŭ'turn'iĝ'as kaj pen'as ankaŭ en'tir'i ni'n.

Plej kar'a Kratilo, rigard'u kio'n mi oft'e rev'is:
ĉu ni dir'u ke ekzist'as bel'o kaj bon'o mem kaj ĉiu tia real'o, aŭ ne?

Sokrat'o:
Ni ekzamen'u tio'n: ne ĉu ies vizaĝ'o est'as bel'a, aŭ io tia, ĉar ĉio tia ŝajn'as flu'a, sed ni demand'u ĉu la bel'o est'as etern'a, konstant'a, sen'ŝanĝ'a.

Sokrat'o:
Ĉu ebl'as ĝust'e atribu'i tio'n se ĝi konstant'e mov'iĝ'as, unu'e est'as tia, post'e est'as ali'a? Ĉu ĝi ne ne'evit'ebl'e ek'est'iĝ'as kaj for'iĝ'as kaj ne plu ekzist'as eĉ dum ni parol'as?

Sokrat'o:
Kiel pov'as ekzist'i io kio neniam rest'as sam'a? Se ĝi rest'as sam'a, klar'e ĝi ne pov'as sam'temp'e ŝanĝ'iĝ'i. Se ĝi rest'as konstant'a, sam'a, kiel ĝi pov'as ŝanĝ'iĝ'i aŭ mov'iĝ'i, se ĝi neniam for'don'as si'a'n propr'a'n form'o'n?

Sokrat'o:
Sekv'e ĝi tut'e ne est'as kon'ebl'a, ĉar tuj kiam la enket'ant'o proksim'iĝ'as ĝi far'iĝ'as ali'a, tiel ke oni neniam pov'as sci'i kia kaj kio ĝi est'as. Oni ja ne pov'as kon'i i'o'n tut'e sen est'o. 1 KRATILO:
Est'as kiel vi dir'as.

Sokrat'o:
Sed, Kratilo, logik'e tut'e ne pov'as ekzist'i sci'o, se ĉiu'j aĵ'o'j ŝanĝ'ig'as kaj neni'o rest'as. Ĉar sci'o por est'i sci'o ne ŝanĝ'iĝ'as, sed rest'as konstant'a. Se la natur'o de sci'o ŝanĝ'iĝ'as, dum la ŝanĝ'o ne ekzist'as sci'o, ĉar ĝi sam'temp'e far'iĝ'as ali'a spec'o de sci'o kaj ne est'as sci'o. Se ĝi konstant'e ŝanĝ'iĝ'as, neniam ekzist'as sci'o, kaj laŭ tiu argument'o nek ekzist'us sci'ant'o nek sci'at'o.

bel'o, ĉu la bon'o, ĉu iu ali'a real'o; mi opini'as ke ili tut'e ne pov'as simil'i al flu'o kaj mov'iĝ'ad'o, kiel ni antaŭ'e dir'is. Ĉu tiel est'as, aŭ ĉu est'as kiel la disĉipl'o'j de Heraklit'o kaj mult'a'j ali'a'j dir'as, est'as mal'facil'e enket'i.

Saĝ'a person'o ne dediĉ'as si'n al serv'ad'o al nom'o'j, fid'ant'e ili'n kaj ili'a'j'n don'int'o'j'n, kaj apog'ant'e si'n kvazaŭ sci'ant'e, kaj tiel kondamn'ant'e si'n al mal'san'ec'o; tiel ke li supoz'as ke ĉio simpl'e flu'as kiel pot'o kaj simil'as al hom'o'j sufer'ant'a'j kataron, li kred'as ke ĉiu'j aĵ'o'j flu'as kaj for'flu'as.

Ebl'e ja est'as tiel, Kratilo, kaj ebl'e ne. Vi dev'os enket'i kuraĝ'e kaj bon'e, kaj ne simpl'e akcept'i — ĉar vi est'as jun'a kaj bel'aĝ'a — enket'u, kaj se vi trov'os, inform'u ankaŭ mi'n.

KRATILO:
Mi ja far'os tio'n. Tamen, sci'u, Sokrat'o, ke mi ne sen'pri'pens'e ag'as nun, mi jam mult'e enket'is kaj mult'e labor'is, kaj mi em'as kred'i ke Heraklit'o prav'as.

Sokrat'o:
Do, kamarad'o, instru'u al mi kiam vi re'ven'os. Sed nun, promen'u en la kamp'ar'o'n, kiel vi plan'is. Hermogeno eskort'os vi'n.

Kratilo - Verk'is Platon'o