Pli ol unu semajn'o'n neni'u pov'us loĝ'i en Winnebago sen ek'sci'i pri sinjor'in'o Brandeis. Winnebago est'is urb'o kun dek'mil loĝ'ant'o'j, kaj ĉiu'j est'is grav'a'j person'o'j, de Hen Cody, dum la labor'tag'o'j vetur'il'ist'o, en blu'a sekur'ig'a kitel'o, (dimanĉ'maten'e trans'sorĉ'it'a per nigr'a tog'o en mild'anim'a'n diakon'o'n de la preĝ'ej'o) de Hen Cody ĝis A. J. Dawes, kiu est'is posed'ant'o de la akv'o'konduk'il'ar'o, antaŭ ol la urb'estr'ar'o aĉet'is ĝi'n.
Nu, sinjor'in'o Brandeis est'is la superlativ'o de grav'ec'o.
Winnebago ne sci'is tio'n. La Winnebaganoj, kiu'j aĉet'is lud'il'o'j'n, argil'aĵ'o'j'n, ruband'o'n, lad'a'j'n il'o'j'n kaj pup'o'j'n ĉe sinjor'in'o Brandeis en la bazar'o de Brandeis, nur iom'et'e kompren'is, ke ŝi ja est'as ali'a iu.
Kiam oni en'ir'is la tub'form'a'n, mal'varm'aspekt'a'n vend'ej'o'n en Elmstrato, sinjor'in'o Brandeis mem ir'is renkont'e por serv'i, se ŝi ne est'is okup'it'a de serv'ad'o de du albäj klient'o'j. Serv'is du komiz'o'j en la butik'o, pli ĝust'e tri, se oni kun'nombr'is Aloision, la komisi'bub'o'n — sed sinjor'in'o Brandeis rezerv'is al si la rajt'o'n mal'ferm'i la inter'trakt'ad'o'n kun la klient'o'j. Kiam okaz'e est'is neni'u aĉet'ant'o en la butik'o, oni, en'ir'int'e, preskaŭ cert'e pov'is trov'i sinjor'in'o'n Brandeis leg'ant'a en la mal'dekstr'a antaŭ'a angul'o apud la ŝrank'o de la pup'o'kap'o'j, plum'o'j, krajon'o'j kaj lern'il'o'j. Kaj tiam oni vid'us fortik'a'n, rekt'e'star'a'n vir'in'o'n; ŝi est'is de la tip'o, kiu ŝajn'as est'i pli grand'a ol ŝi est'as efektiv'e, vir'in'o kun rekt'a, inteligent'a naz'o, kiu don'as impres'o'n pri ŝi'a karakter'o. Ja ĉio en ŝi efik'is tiel: ŝi'a dens'a kaj abund'a bukl'o'har'ar'o ne mal'pli ol la manier'o, en kiu ŝi met'is la kalkan'um'o'j'n sur la ter'o'n. Ŝi est'is, oni pov'us dir'i, tre decid'em'a vir'in'o. Sed unu'e frap'is la atent'o'n ja ŝi'a'j okul'o'j. Okul'o'j pov'as est'i penetr'a'j kaj sam'temp'e velur'a'j, ĉu ne? Nu, mi supoz'as, ke la penetr'ad'a en ŝi'a'j okul'o'j est'as spirit'a ec'o, la velur'a, io fizik'a. Sed kiel ajn, ŝi'a'j okul'o'j ĉiam pens'ig'is pri sovaĝ'a'j viol'o'j, la brun'a spec'o. Se Winnebagano est'us pen'int'a atent'i la titol'o'n de la libr'o, kiu'n ŝi met'is renvers'e sur la krajon'skatol'o'j'n, kiam iu en'ir'is, tiu Winnebagano est'us vid'int'a, ke est'as libr'o de Balzac aŭ ebl'e de Zangwill aŭ Zola.
Ŝi ne pov'is preter'las'i okaz'o'n ŝtel'leg'i ĉapitr'o'n en tiu'j sen'klient'a'j moment'o'j; ŝi ne pov'is venk'i tiu'n kutim'o'n.
Vesper'e ŝi est'is tro lac'a por pov'i leg'i. Okaz'is oft'e, ke ŝi hav'as moment'o'n por si'n for'don'i al tiu kutim'o, kiam la Wisconsina urb'et'o kuŝ'is ferment'ant'a en la aŭgust'a sun'o aŭ kiam ĝi for'mal'dilat'iĝ'is dum la januar'a'j pluv'o'vent'eg'o'j kaj la plej grav'a butik'strat'o est'is sam'e sen'hom'a kiel la ĉef'strat'o de tre for'a vilaĝ'o. Sed pli oft'e ŝi ven'is en tia'j tag'o'j el la mal'antaŭ'aĵ'o de la butik'o kun ĉie sur la nigr'atlas'a antaŭ'tuk'o tuf'o'j da lign'o'fibr'aĵ'o. Tiam oni sci'is, ke ŝi help'as Aloision ĉe la el'pak'ad'o de send'aĵ'o da lav'pelv'o'j aŭ de kest'o da porcelan'aĵ'o'j aŭ glas'ar'o. Per kreto ŝi skrib'is la prez'o'n sur ĉiu pec'o, kiam ĝi est'is el'fos'it'a el si'a nest'o el pajl'o kaj paper'o.
”Kiel vi fart'as?” ŝi ĉiam dir'is, ”per kio mi pov'as serv'i?”
Kaj dir'ant'e tio'n, ŝi jam klasifik'is kaj taks'is iu'n. Ĉu oni est'is kamp'ar'an'in'o kun nigr'a ŝal'o kaj tre el'uz'it'a ĉapel'o, kiu'n flirt'ant'a velk'int'a roz'o ornam'is, ĉu unu el la dand'in'o'j el la orient'a kvartal'o, kiu'j frekvent'is la Brandeisbazaron, (ĉar sinjor'in'o Brandeis posed'is tiel abund'sortiment'a'n, sen'egal'a'n kolekt'o'n da ruband'o'j kaj bant'o'j, kiel neni'e ĉi'flank'e de Ĉikago), se sinjor'in'o Brandeis, salut'int'e, vok'is: ”Sadi'e, ŝtrump'o'j'n!” (supoz'it'e, ke vi pet'is pri tio), nepr'e vi sci'is, ke sinjor'in'o Brandeis taks'is vi'n kaj konstat'is i'o'n ne'kontent'ig'a'n en vi.
Ĉiam est'is ili'a butik'o, almenaŭ tiom long'e, kiom Fanny pov'is memor'i. Oft'e ŝi pens'is pri tio, ke est'os mir'ig'e, se ŝi dev'os a ĉ e t i pingl'o'j'n, kudr'il'o'j'n, teler'o'j'n, sap'o'n aŭ ali'a'j'n mercer'o'j'n. Ĉiu'j ĉi tiu'j objekt'o'j est'is en proviz'o en la vend'ej'o kaj ankoraŭ pli. Oni nur bezon'is rigard'i la fenestr'a'n el'montr'ej'o'n por hav'i ide'o'n pri la divers'ec'o intern'e. Winnebago trov'is tiu'j'n el'montr'ej'o'j'n ver'dir'e iom ne'dign'ind'a'j. Est'is ankoraŭ antaŭ la mod'o de sobr'ec'o pri dekoraci'o kaj la du stabl'o'j, star'ant'a'j sub la fenestr'o'j est'is abund'e proviz'it'a'j per lamp'o'j, vaz'o'j, kaldron'o'j, bala'il'o'j kaj korb'et'o'j. Foj'e la ”Winnebaga Kurier'o” publik'ig'is sarkasm'a'n artikol'et'o'n, en kiu tem'is pri ”orient'a bazar'o” (la kaŭz'o est'is, ke la ĉef'redaktor'o, Lem Davis, iu'n foj'o'n est'is fal'et'int'a pro el'star'ant'a lud'vetur'il'o, kiu skrap'vund'et'is li'n), sed sinjor'in'o Brandeis las'is ĉio'n tia, kia ĝi est'is. Ŝi sci'is, ke la farm'ist'in'o'j, kiu'j kun si'a'j edz'o'j preter'ir'is en viv'o'plen'a'j sabat'o'j, neni'o'n kompren'os pri la ”sobr'ec'o en la el'montr'ej'o,” sed ke ili kompren'os plej bon'e tio'n, kio'n sur'hav'as la prez'il'o'j, pend'ant'a'j de la el'montr'it'a'j artikl'o'j — ĉi tiu frukt'vaz'ar'o 1,59 dolar'o'j'n, ĉi tiu lamp'o 1,23 dolar'o'j'n, ke ili parol'os pri tio kaj for'paŝ'et'os, re'ven'os kaj post'e en'ir'os por aĉet'i.
Ŝi tre bon'e sci'is, kiam ŝi est'u antikv'a kaj kiam modern'a. Sinjor'in'o Brandeis ver'e pov'is est'i hiper'modern'a si'a'temp'e. Ŝi est'is la unu'a en Winnebago, kiu port'is mal'long'a'j'n jup'o'j'n. Tiu'j long'a'j jup'o'j nur tren'iĝ'is sur la plank'o kaj kaŭz'is nub'o'j'n da polv'o. Unu el ŝi'a'j indign'it'a'j najbar'in'o'j (sinjor'in'o Nathan Pereles) foj'e ŝtel'e flustr'is al ŝi, ke dec'a vir'in'o ne pov'as vest'i si'n tiel.
”Ven'ont'jar'e, kiam ankaŭ vi port'os tia'j'n jup'o'j'n,” dir'is sinjor'in'o Brandeis, ”mi memor'ig'os vi'n foj'e pri tio.” Kaj ŝi far'is tio'n efektiv'e. Ŝi port'is ĉemiz'bluz'o'n kun larĝ'a ŝultr'o'fald'et'aĵ'o, ”à la Gibson,” kiam la ali'a'j Winnebaganinoj marŝ'is ankoraŭ laĉ'prem'it'a'j en korset'o'j kaj rigid'a'j sub'ŝtof'o'j.
Tamen ne supoz'u, ke ŝi okup'iĝ'as pri emancip'ad'o aŭ femin'ism'o aŭ io ali'a progres'em'a. Oni apenaŭ pens'is pri tio en tiu'j tag'o'j. Ŝi ne est'is io pli'a ol ekster'ordinar'e vigl'a vir'in'o, kaj spirit'e kaj fizik'e, kun klar'a kompren'pov'o pri la komerc'o.
Molly Brandeis ne pov'is pret'ig'i tabl'o'n sen forges'i kuler'o'j'n, sal'o'n aŭ i'o'n ali'a'n, sed fulm'rapid'e ŝi adici'is parker'e du vic'et'o'j'n da cifer'o'j.
Ferdinand'o Brandeis est'is rev'ul'o kaj ĉiu'rilat'e poet'o kaj tio est'as mal'bon'a'j ec'o'j por vir'o, kiu komerc'as ĉi'a'j'n artikl'o'j'n. Kvar'foj'e post si'a edz'in'iĝ'o Molly Brandeis mal'star'ig'is si'a'j'n mastr'um'aĵ'o'j'n, adiaŭ'is si'a'j'n ge'amik'o'j'n kaj sekv'is kun si'a'j du id'o'j, Fanny kaj Teodor'o, si'a'n edz'o'n sur nov'a'j voj'o'j. Tio est'is lament'ig'a histori'o, sed pli'vast'ig'is la rigard'o'n. Ĵus edz'in'iĝ'int'e, ŝi neni'o'n sci'is pri aĉet'ad'o kaj vend'ad'o, sed en la daŭr'o de la jar'o'j ŝi lern'is ne'konsci'e, kio'n oni prefer'e ne far'u en komerc'o, nur vid'int'e, kiel Ferdinand'o Brandeis far'is ĉio'n mal'ĝust'e. Ŝi eĉ decid'is propon'i ŝanĝ'o'n, sed tio neniel efik'is. Ferdinand'o est'is dolĉ'anim'a kaj afabl'a vir'o hejm'e, sed en si'a butik'o li est'is grumbl'ul'o kaj koler'em'ul'o. Tio'n kaŭz'is la fakt'o, ke li vid'is de la komenc'o, ke li'a entrepren'o est'as mal'sukces'o kaj li rest'is okup'ant'a si'n pri ĝi tiel long'e, ke pas'is la temp'o por komenc'i i'o'n ali'a'n. Li ne far'iĝ'is amik'o de la mult'gest'a'j vojaĝ'ist'o'j, kiu'j atak'e en'kur'is li'a'n butik'o'n, frap'is li'a'j'n ŝultr'o'j'n, propon'is cigar'o'n, inform'iĝ'is pri li'a san'stat'o, mal'ŝlos'is si'a'j'n specimen'kofr'o'j'n, fi'okul'um'is al la butik'ist'in'o, ĉio en unu spir'o. Li est'is vir'o, kiu mal'mult'e parol'is, aŭd'is mal'mult'e kaj lern'is mal'mult'o'n.
Li neniam sukces'is kapt'i la artifik'o'n rapid'e en- kaj el'spez'i mon'o'n, tiu'n artifik'o'n nepr'e neces'a'n por la bon'fart'o de provinc'a vend'ej'o.
Kaj tial okaz'is, ke en la jar'o antaŭ la mort'o de Ferdinand'o Brandeis oft'e mal'afabl'a vizit'ant'o en'ir'is la butik'o'n. Herman'o Walthers, kas'ist'o de la ”Unu'a naci'a bank'o” en Winnebago, ali'temp'e est'is bon'ec'a, kvankam ruz'a urb'et'a bankier'o, sed al Ferdinand'o Brandeis kaj li'a edz'in'o tiu'j ad'e pli'nombr'iĝ'ant'a'j vizit'o'j ŝajn'is ĉiel terur'a'j kaj tim'ig'a'j, por ili tiu'j vizit'o'j signif'is mizer'o'n kaj sen'esper'iĝ'o'n. Li kutim'is, ekzempl'e, en'ir'i en bel'a somer'maten'o kun afabl'a salut'o. Tiam li rest'is moment'o'n star'ant'a en la antaŭ'a part'o de la vend'ej'o, dolĉ'e balanc'iĝ'ant'e jen sur'kalkan'e, jen sur'pied'fingr'e, ĉirkaŭ'rigard'is, laŭ'vic'e per'okul'e laŭ'ir'is ĉiu'j'n bret'o'j'n kaj ŝrank'o'j'n kaj sam'e re'e'n, kun parad'a si'n'ten'ad'o, rapid'e kalkul'ant'e. Post tio li kviet'e kaj atent'e promen'is laŭ'long'e de la bret'ar'o, dum li'a'j ruz'a'j german'a'j okul'et'o'j taks'is la proviz'o'n. Zum'kant'ant'e ne'diven'ebl'a'n ari'et'o'n, li vag'is tut'e kviet'e tra la unu'a inter'ir'ej'o kaj post'e tra la du'a (est'is nur du), okaz'e el'pren'is porcelan'a'n tas'o'n, turn'is ĝi'n por rigard'i la mark'o'n, frap'is kontraŭ ĝi per'fingr'e, re'met'is ĝi'n si'n'gard'e, post kio, akompan'ant'e si'n per mal'laŭt'a muzik'o, li plu'ir'is al la lav'il'ar'o, lamp'o'j, ŝtrump'o'j, fer'a'j il'o'j, lud'il'o'j. Kaj fin'e, ĉiam zum'et'ant'e, kun la man'o'j sur la dors'o, li ir'is tra la ekster'e'n mal'ferm'ebl'a pord'o, re'e'n al la sun'bril'a Elmstrato, post'las'ant'e tim'o'n kaj angor'o'n. Iu'n jar'o'n, post kiam Molly Brandeis est'is trans'pren'int'a la komerc'o'n, la vizit'o'j de Herman'o Walthers ĉes'is kaj ankoraŭ unu jar'o'n pli post'e eĉ okaz'is, ke li ek'star'as en si'a angul'et'o por salut'i ŝi'n, kiam ŝi en'ir'is la bank'o'n.
Ne'vol'e mi nun dev'os tuŝ'i la afer'o'n pri la pluŝ'a portret'album'o. La pluŝ'a portret'album'o est'as konkret'a ekzempl'o por montr'i, kiel butik'entrepren'o pov'os sukces'i aŭ ne. Pli ĝust'e, la mal'long'a histori'o de la pluŝ'a portret'album'o karakteriz'as komplet'e Ferdinand'o'n kaj Molly’n Brandeis. Antaŭ dek jar'o'j Ferdinand'o aĉet'is grand'a'n kvant'o'n da krist'nask'artikl'o'j, celuloid'a'j tualet'il'o'j, led'a'j kol'um'skatol'o'j, velur'a'j gant'uj'o'j. Ankaŭ trov'iĝ'is en tiu kolekt'o glan'form'a, gigant'a fot'o'album'o kun pluŝ'a bind'aĵ'o, ĝi est'is abomen'ind'a kaj krom tio tre mult'e'kost'a. Ĝi star'is sur kupr'a sub'ten'il'o, la foli'o'j est'is sur la rand'o or'um'it'a'j, la kolor'o'j est'is pal'blu'a kaj pal'verd'a kaj ĉio'n konsider'ant'e, oni destin'us ĝi'n por ornam'i mal'varm'aspekt'a'n, sen'viv'a'n, pomp'a'n ĉambr'o'n de iu Wisconsina farm'dom'o. Ferdinand'o Brandeis fiks'is la prez'o'n je ses dolar'o'j kaj el'montr'is ĝi'n kiel krist'nask'a'n donac'o'n. Tio okaz'is antaŭ dek jar'o'j.
Ĝi est'is tro mult'e'kost'a aŭ tro parad'a, ebl'e eĉ tro mal'bel'a, por mistifik'i kamp'ar'an'o'n. Kiel ajn, ĉiu'jar'e ili re'pren'is ĝi'n el la el'montr'ej'o, sen'polv'ig'is ĝi'n kaj de'nov'e star'ig'is ĝi'n sur la star'il'o'n, dek si'n'sekv'a'j'n jar'o'j'n. La tag'o'n post Krist'nask'o ĝi ĉiam ĉe'est'is, kun si'a bril'glat'a pluŝ'a ”vizaĝ'o” konfuz'e rigard'is super la rest'aĵ'o'j'n de la krist'nask'a ekspon'ej'o. Post tio ĝi re'foj'e est'is pak'it'a en si'a'n skatol'o'n por si'a somer'dorm'ad'o. Tri urb'o'j'n ĝi vid'is kaj grand'a'n ar'o'n da ŝanĝ'o'j, sed la dolar'kvar'o, kiu'n Ferdinand'o invest'is en ĝi'n, rest'is sen'profit'a.
En iu neĝ'a tag'o en novembr'o (Ferdinand'o Brandeis mort'is du semajn'o'j'n post'e), sinjor'in'o Brandeis, en'ir'int'e la butik'o'n, vid'is du vir'in'o'j'n mok'rid'ant'a'j'n antaŭ la krist'nask'stabl'o. Unu el ili riverenc'is tre elegant'e antaŭ io ne'vid'ebl'a. Sinjor'in'o Brandeis neni'o'n kompren'is.
Unu'e ŝi rigard'is la vir'in'o'j'n, el kiu'j ŝi unu kon'is. Fin'e ŝi paŝ'is al la vir'in'o'j kaj demand'is kun sen'esprim'a mien'o, lakon'e, kvankam ŝi'a sagac'a pri'juĝ'o jam konjekt'ig'is si'n tio'n, kio okaz'as: ”Antaŭ kio vi riverenc'as?”
La riverenc'int'in'o facil'e ruĝ'iĝ'is, sed sub'rid'ant'e, ŝi respond'is: ”Mi salut'as mi'a'n mal'nov'a'n amik'o'n, la pluŝ'a'n album'o'n. Kvin si'n'sekv'a'j'n jar'o'j'n okaz'e de Krist'nask'o mi ĝi'n re'vid'is.”
Ferdinand'o Brandeis mort'is subit'e pli ol unu semajn'o'n post tio. Tio est'is terur'a temp'o, kiu tut'e est'us embaras'int'a mal'pli decid'em'a'n vir'in'o'n. Montr'iĝ'is est'i mal'nov'a'j ŝuld'o'j, krom la pag'ot'a sum'o por la tut'a proviz'o da krist'nask'artikl'o'j.
La tag'o'n post la en'ter'ig'o Winnebago est'is mut'konstern'it'a. La dom'o de Molly Brandeis est'is laŭ'vort'e super'ŝut'it'a de kondolenc'ant'a'j vizit'ant'o'j. Ĉiu'j an'o'j de la mal'grand'a jud'a societ'o en Winnebago far'is funebr'a'n vizit'o'n, sam'e kiel ili ĉe'est'is la en'ter'ig'o'n. Kaj tiu'j, kiu'j tiam ne kun'port'is kuk'o'n, salat'o'n, viand'o'n aŭ tort'o'n, far'is tio'n nun laŭ ne'tuŝ'ebl'a pra'kutim'o en la funebr'a'j tag'o'j.
Sed ankaŭ ali'a'j hom'o'j el la urb'o vizit'is ŝi'n, est'is amik'o'j kaj kon'at'o'j de Ferdinand'o Brandeis. Kaj kio ĉiu'j'n tiu'j'n hom'o'j'n gap'ig'is, est'is tio: sinjor'in'o Brandeis for'las'is la dom'o'n. Laŭ ĉies supoz'o, ŝi nun est'us sid'ant'a hejm'e en mal'lum'ig'it'a ĉambr'o, en nigr'a vest'o, kun Fanny kaj Teodor'o prem'at'a'j kontraŭ ŝi, dum ŝi ten'is poŝ'tuk'o'n kun nigr'a rand'o en la man'o, por sen'larm'ig'i la ruĝ'a'j'n okul'o'j'n. Kaj por dir'i la ver'o'n, ŝi ŝat'us far'i tio'n ĉi, ĉar ŝi am'is si'a'n edz'o'n mult'e kaj volont'e plen'um'is ceremoni'a'j'n kutim'o'j'n. Sed tamen ŝi far'is ali'e: la tag'o'n post la en'ter'ig'o ŝi sur'met'is maten'e je la sep'a blank'a'n bluz'o'n kaj nigr'a'n antaŭ'tuk'o'n. La butik'o est'is ferm'it'a la antaŭ'a'n tag'o'n. Kvar'on'o'n antaŭ la ok'a ŝi en'ir'is la butik'o'n, kie Aloisio est'is bala'ant'a per seg'aĵ'o kaj bala'il'et'o. Je la ok'a aŭ iom pli post'e al'ven'is la vend'ist'in'o'j, special'e dung'it'a'j por Krist'nask'o, supoz'ant'e, ke dum unu hor'o almenaŭ aŭ du est'os festen'o por la mus'o'j. Dek minut'o'j'n post la ok'a Molly Brandeis paŝ'is ne'atend'it'e al la pluŝ'a album'o, for'ig'is la prez'montr'il'o'n de ses dolar'o'j kaj al'lig'is al ĝi bel'aspekt'a'n kart'et'o'n, sur kiu est'is zorg'e skrib'it'e: ”Hodiaŭ 79 cend'o'j'n!” Tiu'n post'tag'mez'o'n la pluŝ'a album'o est'is port'at'a en farm'ist'a vetur'il'o al nov'a hejm'o.
Nun mi rakont'u iom pri Fanny Brandeis. Sed ŝajn'as al mi, kiam mi vol'as okup'i mi'n pri ŝi, kvazaŭ mi sent'as ŝi'a'n patr'in'o'n tir'ant'a mi'a'n manik'o'n. Tiam mi re'foj'e vid'as sinjor'in'o'n Brandeis ir'i tra la Norrisstrato, kiel ŝi far'is ĉiu'n maten'o'n kvar'on'o'n antaŭ la ok'a, paŝ'ant'e firm'e kaj mezur'it'e kiel marŝ'ant'a soldat'o kun kap'o alt'e'n lev'it'a kaj kun menton'o iom el'star'ant'a, tut'e kiel soldat'o, nur ne milit'em'a, kun la griz'a, mal'long'a jup'o kaj la ŝultr'o'j preskaŭ konsci'e ten'at'a'j larĝ'e. En tiu hor'o ali'a'j vir'in'o'j okup'is si'n per plekt'ad'o de vost'o'simil'a'j har'lig'o'j de si'a'j fil'in'et'o'j ir'ont'a'j lern'ej'o'n, aŭ per bros'pur'ig'ad'o de la peron'o aŭ per akv'um'ad'o de flor'o'j en la ekster'dom'a'j flor'uj'o'j. La loĝ'ant'o'j de Norrisstrato baldaŭ aranĝ'is si'a'j'n okup'aĵ'o'j'n laŭ la preter'ir'ad'o de sinjor'in'o Brandeis. Kiam ŝi preter'pas'is je kvar'on'o antaŭ la ok'a kaj oni okaz'e rigard'is ekster'e'n, oni komenc'is rapid'i pri la har'aranĝ'ad'o.
Kiam ŝi de'nov'e preter'ir'is, iom antaŭ la dek'du'a, tiam est'is instig'o por pli'hejt'i la forn'o'n sub la ter'pom'o'j kaj pret'ig'i la farun'o'n por la gras'aĵ'o.
Sinjor'in'o Brandeis kompren'is baldaŭ, ke Fanny kaj Teodor'o tre bon'e pov'os vest'i si'n sen help'o, kvankam kelk'foj'e ili bezon'is admon'o'n de la serv'ist'in'o Mattie. Sed ŝi'a kontrol'o est'is neces'a por mal'kovr'i, ke Aloisio forges'is la angul'o'j'n ĉe la pur'ig'ad'o kun mal'sek'a seg'aĵ'o. Ŝi absolut'e ĉe'est'u, se ŝi vol'as est'i cert'a, ke oni je la ok'a est'os for'met'int'a kaj kun'fald'int'a la stabl'o'kovr'il'o'j'n, ke la ekster'a el'montr'ej'o est'os sen'polv'ig'it'a kaj re'aranĝ'it'a, ke la fenestr'o'j est'os viŝ'pur'ig'it'a'j kaj la tut'a butik'o est'as freŝ'a kaj pret'a por akcept'i la klient'o'j'n. Kaj tiel Fanny lern'is mem komb'i si'a'j'n dens'a'j'n, bril'e nigr'a'j'n har'o'j'n, kiu'j bukl'ant'e pend'is sur la ŝultr'o'j'n kaj kiu'j'n ŝi ten'is kun'e per nigr'a bant'o. Est'is mal'sek'a'j, ”obe'em'a'j” kaj trakt'ebl'a'j bukl'o'j je la ok'a maten'e, sed proksim'um'e je la kvar'a, kiam ŝi el'ir'is el la lern'ej'o, tiu'j bukl'o'j est'is ne'trakt'ebl'a'j kaj sovaĝ'a'j, kvazaŭ ili est'us ŝarĝ'it'a'j per elektr'o. Ebl'e tio pov'us est'i ver'a, ĉar ja la bukl'o'j est'is port'at'a'j de tia mal'grand'a dinam'o!
Sinjor'in'o Brandeis bezon'is iom mal'pli ol du'on'hor'o'n por ating'i de la butik'o preter la ses flank'strat'o'j la hejm'o'n, por rapid'e tie manĝ'i kaj laŭ'ir'i la sam'a'n voj'o'n re'e'n.
Por mal'pli san'a kaj energi'a vir'in'o tio signif'us mort'ig'o'n, ĉiu'tag'e ir'ad'i tie'n kaj re'e'n, al ŝi ĝi efik'is kiel stimul'o kaj ŝi tial rest'is korp'e kaj mens'e fort'a kaj freŝ'a en aĝ'o, en kiu ali'a'j vir'in'o'j far'iĝ'as mal'vigl'a'j, inert'a'j kaj mal'rapid'a'j.
Somer'e la urb'et'o oft'e kuŝ'is sufer'eg'ant'a pro varm'eg'o, la flav'a strat'o far'iĝ'is bak'forn'o, la ruĝ'a'j tegol'o'j de la lern'ej'o far'iĝ'is fajr'aĵ'o, eĉ la pin'arb'o'j de la flank'voj'o'j far'iĝ'is mal'sek'a'j, glu'ec'a'j pro rezin'o, tiel ke ili dis'don'is odor'o'n, kiu pens'ig'is pri arb'ar'o kaj kiu tamen far'is la aer'o'n sufok'prem'a. En tia'j tag'o'j la tent'o ne pov'is ne est'i ne'el'ten'ebl'a por ŝi, ŝi ja ŝat'is moment'o'n re'konsci'iĝ'i en la ombr'o de la varm'et'a butik'portik'o kun ĝi'a'j verd'farb'it'a'j flor'uj'o'j, sub la dens'a foli'ar'o de la platan'o. Sed ŝi ne far'is tio'n. Est'is io, kvazaŭ pasi'o en ŝi'a'j energi'o kaj decid'em'o. La ne'pag'it'a'j ŝuld'o'j ŝveb'is antaŭ ŝi'a'j okul'o'j; la infan'o'j ja bezon'is vest'o'j'n kaj la lern'o'pag'o est'is kvit'ig'ot'a; la mastr'um'ad'o postul'eg'is mon'o'n; ŝi ne pov'is neglekt'i la violon'instru'o'n de Teodor'o — absolut'e ne post tio, kio'n profesor'o Bauer dir'is pri ĝi.
Vi ebl'e opini'os, ke mi tro laŭd'as ŝi'a'j'n energi'o'n kaj fervor'o'n. Sed ne forges'u, ke daŭr'os dek kvin jar'o'j'n aŭ ankoraŭ pli, antaŭ ol la vir'in'o'j mil'op'e est'os surpriz'e venk'int'a'j la mond'o'n por postul'i si'a'n lok'o'n, flank'o ĉe flank'o kaj salajr'o laŭ salajr'o, flank'e de la vir'o'j. Ho, jes, est'is sufiĉ'e da vir'in'o'j, kiu'j per'labor'is si'a'j'n por'viv'aĵ'o'j'n: stenografi'ist'in'o'j, instru'ist'in'o'j, ofic'ist'in'o'j. En la paper'fabrik'o kaj ankaŭ en la konserv'aĵ'fabrik'o ja nur labor'ist'in'o'j. Sed jen est'is bon'e eduk'it'a vir'in'o, neni'o'n sci'ant'a pri komerc'o, vidv'in'o kun du id'o'j, tri'dek'ok'jar'a, sen'mon'a, ne, pli terur'e, dron'ant'a en ŝuld'o'j. Krom tio, kiel edz'in'o de Ferdinand'o Brandeis ŝi okup'is cert'a'n pozici'o'n en la mal'grand'a jud'a societ'o de Winnebago. Cert'e, ili neniam est'is sufiĉ'e riĉ'a'j, dum ili'a'j sam'religi'an'o'j en la urb'et'o jam per'labor'is si'a'n rent'o'n kaj pro tio est'is fier'a'j. La pli'mult'o de ili posed'is vetur'il'o'j'n kun du ĉeval'o'j kaj ili'a'j dom'o'j est'is vast'a'j, hav'is verand'o'n kaj star'is en ombr'o'plen'a'j kamp'o'j. Kiam la famili'o Brandeis antaŭ kvin jar'o'j ek'loĝ'is en Winnebago, ĉi tiu'j sam'religi'an'o'j unu'e atend'is, inform'iĝ'is pri ili kaj fin'e vizit'is ili'n. Ili est'is tia'j, kia'j'n oni trov'as en ĉiu mal'grand'a urb'o, bon'stat'a'j, konservativ'a'j, bon'a'j civit'an'o'j kun mult'e da sent'o pri mal'sam'rang'ec'o, sed tamen ne tiom, kiom ili'a'j parenc'o'j en la grand'a'j urb'o'j. Ja la cirkonstanc'o'j ebl'ig'is, ke ili rilat'is kun la elit'o de la urb'et'o, dum ili viv'is komfort'e, el'spez'is si'a'n mon'o'n laŭ'plaĉ'e, zorg'ant'e plej bon'e pri la eduk'ad'o de si'a'j ge'fil'o'j.
Nu, jen Molly Brandeis ne'atend'it'e komenc'is per'labor'i si'a'n pan'o'n en butik'o, kiel vir'o. Ne est'as mir'ig'e, ke la jud'a kongregaci'o trem'eg'is ĝis'fundament'e. Jud'in'o'j ja ne ag'is tiel. Ili ja ig'is si'a'j'n frat'o'n aŭ fil'o'n labor'en'spez'i. ”Ho, tio'n mi ne sci'is,” dir'is sinjor'in'o Brandeis, kiam ŝi ek'sci'is pri tio, ”sed mi memor'et'as, ke iam est'is jud'in'o, Rut ŝi nom'iĝ'is, kies edz'o mort'is kaj kiu ja rikolt'is spik'o'j'n sur la kamp'o por viv'ten'i si'n. Kaj, kiom mi sci'as, ŝi'a'j najbar'in'o'j neniam prikl'aĉ'is ŝi'n. Eĉ mi kred'as, ke oni ĝis hodiaŭ honor'ad'as ŝi'n ĝust'e pro tiu far'o.”
Sed tio neniel efik'is, ŝi'a reputaci'o inter la ge'amik'o'j tial sufer'is. Oni ne facil'e mal'lig'as si'n de ”dec'ec'o” kaj de tio, kio est'is tia! Molly Brandeis tamen est'is tro okup'it'a de si'a butik'o por ĉagren'iĝ'i de ti'aĵ'o'j. La mult'okup'ig'a krist'nask'a temp'o post la mort'o de ŝi'a edz'o est'is terur'a period'o, sed ankaŭ tre ne'ordinar'a. Ĉar ĝi est'is fajr'o'prov'o por Molly Brandeis, en kiu ŝi montr'iĝ'is pur'or'a. En la unu'a semajn'o de januar'o ŝi inventar'is kun Sadi'e kaj Pearl — la du komiz'in'o'j — kaj Aloisio si'a'j'n komerc'aĵ'o'j'n.
Tio est'is ĉagren'a afer'o, sald'ad'o de kont'o'j, ĉar evident'iĝ'is tiel konvink'e, ke la bilanc'o indik'as mis'ir'a'n progres'o'n.
La tri vir'in'o'j kaj la knab'o labor'is kun iu spec'o de obstin'a bon'humor'o: nombr'is, glu'is etiked'o'j'n, sen'polv'ig'is, lav'is. Ili trov'is bret'o'j'n plen'a'j'n de forges'it'a'j proviz'o'j, kun polv'o'tavol'o kaj tut'e sen'valor'iĝ'int'a'j. Ili trov'is ĉia'spec'a'j'n tiel'nom'it'a'j'n ”pra'aĵ'o'j'n,” parenc'o'j'n de la pluŝ'a album'o; ekzempl'e: est'is ole'uj'ar'o'j — dum apart'a'j botel'et'o'j est'is modern'a'j — lamp'o'j kun rekt'a meĉ'o, en la temp'o, kiam rond'meĉ'a'j jam ĝu'is prefer'o'n. Ili sap'pur'ig'is la bret'o'j'n, mult'jar'a polv'o for'bros'iĝ'is de skatol'o'j, vic'amas'o'j da teler'o'j, tas'o'j, sub'tas'o'j kaj ankoraŭ mult'e pli est'is lav'at'a'j.
Est'is pez'a, mal'pur'a labor'eg'o, kiu ĝis'ost'e lac'ig'is, kiu detru'is la ung'o'j'n de la fingr'o'j, mal'bon'ig'is la humor'o'n kaj teg'is la gorĝ'o'n per polv'o'tapet'o. Krom tio, la part'o de la butik'o apud la pord'o est'is frost'o'trem'ig'e mal'varm'a pro la mal'sufiĉ'a hejt'ad'o. La vir'in'o'j pro tio sur'met'is ŝal'o'j'n, kiu'j'n ili ĉirkaŭ'volv'is kaj kun'lig'is antaŭ'e per'pingl'e.
La tut'a kvar'op'o est'is ankoraŭ mult'a'j'n semajn'o'j'n post'e mal'varm'um'e mal'san'a.
La inventar'ad'o kaŭz'is nov'a'n mal'afabl'a'n trajt'o'n ĉirkaŭ la buŝ'o de sinjor'in'o Brandeis kaj fos'is unu pli'a'n sulk'o'n en ĉiu okul'angul'o. Kiam ĝi fin'iĝ'is, ŝi lav'is si'a'j'n har'o'j'n, pren'is vapor'ban'o'n super pelv'o kun varm'eg'a akv'o kaj pak'is du valiz'o'j'n. Ŝi don'is al Mattie detal'a'j'n kaj akcent'a'j'n instrukci'o'j'n pri la mastr'um'ad'o kaj al Sadi'e kaj Pearl pri la butik'o kaj ek'ir'is al Ĉikago por si'a unu'a komerc'a vojaĝ'o. Ŝi kun'pren'is Fanjon pro ekvilibr'ig'o. Tio est'is risk'a entrepren'o, kiu'n pli ol unu vir'o ne kuraĝ'us far'i. De la ĝust'a konsider'ad'o kaj ruz'ec'o dum ĉi tiu unu'a aĉet'vojaĝ'o de'pend'is la est'ont'ec'o de la Brandeisa bazar'o, de sinjor'in'o Brandeis, de Fanny kaj Teodor'o.
Sinjor'in'o Brandeis oft'e est'is akompan'int'a si'a'n edz'o'n dum li'a'j afer'ekskurs'o'j al Ĉikago. Ŝi eĉ akompan'is li'n, kiam li vizit'is la grav'a'j'n po'grand'komerc'ist'o'j'n en la kvartal'o de Sallestrato en Madison kaj Kvin'a Avenu'o, sed neniam ŝi mem aĉet'is por valor'o de unu dolar'o. Ŝi bon'e vid'is, ke li aĉet'as mal'rapid'e, prudent'e kaj sen fantazi'o. Kaj ŝi intenc'is far'i aĉet'o'j'n rapid'e kaj intuici'e. Ŝi kon'is iom'et'e kelk'a'j'n vend'ist'o'j'n de firm'o'j, oni donac'is al ŝi foj'e vaz'et'o'n, not'libr'et'o'n, poŝ'tuk'o'n aŭ ornam'aĵ'o'n, kiu'j'n ŝi akcept'is ĉiam kontraŭ'vol'e, almenaŭ se ŝi akcept'is ili'n. Post'e konsider'int'e, ŝi nun ĝoj'is, ke ŝi ĉe'est'is tiu'j'n vizit'o'j'n, tiel ke ŝi nun memor'is pri ili'a'j detal'o'j. Fiks'iĝ'is en ŝi'a kap'o, ke ĉi foj'e nenial ŝi akcept'os donac'o'j'n, nek invit'o'j'n al la teatr'o, lunĉ'o aŭ festen'et'o. Ŝi ja ven'is por komerc'i. Jes, est'is pli ol komerc'ad'o, est'is sen'kompat'a milit'o.
La vojaĝ'o al Ĉikago daŭr'is nur ses hor'o'j'n. La okul'o'j de Fanny Brandeis, origin'e ja sufiĉ'e grand'a'j, cert'e far'iĝ'is du'obl'e pli grand'a'j ol ordinar'e dum la du'cent'mejl'a vojaĝ'o. Ili lunĉ'os en la vagon'ar'o! Ili loĝ'os en hotel'o! Ili ir'os al teatr'o! Fanny est'us for'rev'iĝ'int'a en la ruĝ'pluŝ'a'j kupe'kusen'o'j en ebri'ec'o pro ĝoj'eg'o, se ŝi ne pov'us rigard'i tiom da vid'ind'aĵ'o'j en la kupe'o mem kaj tra la fenestr'o'j.
”Ni nun pren'os i'o'n, kio'n ni hejm'e neniam manĝ'is,”
dir'is sinjor'in'o Brandeis, kiam ili sid'is en la restoraci'a vagon'o por lunĉ'i, ”ĉu plaĉ'as al vi?”
”Ho, jes,” respond'is Fanny, flustr'ant'e pro ekscit'ec'o, ”i'o'n strang'a'n, i'o'n ali'a'n, kio . . . nu . . . est'as ne tiel san'ig'a!”
Ili ricev'is ostr'o'j'n (Novjork'an'o est'us supr'e'n'tir'int'a la naz'o'n pro ili), kok'aĵ'pasteĉ'o'n en ia uj'o, asparag'o'j'n kaj glaci'aĵ'o'n. Se tio ne nom'iĝ'as mal'ŝpar'eg'o, mi volont'e sci'us, kio efektiv'e est'as mal'ŝpar'eg'o! Ili elekt'is la hotel'o'n Windsor-Clifton kiel loĝ'ej'o'n, ĉar ĝi est'is pli kviet'a ol Palmer House kaj ne tiel mult'e'kost'a, kvankam oni trov'is tie mal'pli da pluŝ'o kaj nuks'lign'o. Krom'e, ŝi est'is loĝ'int'a kun si'a edz'o en Palmer House, kaj ŝi sci'is, kiel tie la aĉet'ant'o'j ver'dir'e est'as sieĝ'at'a'j de la vend'em'ul'o'j kaj super'ŝut'at'a'j per klar'ig'il'o'j pri artikl'o'j, zorg'e el'montr'it'a'j en la divers'a'j ekspon'o'ĉambr'o'j.
Fanny Brandeis est'is dek'tri'jar'a, inteligent'a, vigl'a kaj ne'kred'ebl'e lern'em'a. Est'as ne'ebl'e rakont'i, kio'n ŝi lern'is dum tiu vojaĝ'o al Ĉikago, est'is tia abund'o da ŝat'ind'aĵ'o'j.
Ŝi ir'is kun si'a patr'in'o al la po'grand'ist'o'j, aŭskult'is ĉio'n, vid'is ĉio'n kaj asimil'is ĉio'n ne'konsci'e. Kiam ŝi lac'iĝ'is pro la sufok'a aer'o en la mal'freŝ'a'j el'montr'a'j salon'o'j kun sen'fin'a'j vic'o'j da fak'o'j, en kiu'j oni ekspon'is ĉia'spec'a'j'n artikl'o'j'n, ŝi sid'ig'is si'n sur seĝ'o'n en kviet'a angul'o kaj rigard'is la elegant'a'j'n, ĝis'sat'e manĝ'int'a'j'n vend'ist'o'j'n. Ili aspekt'is tiel gaj'a'j kaj ili maĉ'is iom'et'e ekscit'it'a'j si'a'n cigar'o'n, kiam sinjor'in'o Brandeis ne konsent'is pri ili'a'j ofert'o'j. Kelk'foj'e ŝi ne akompan'is si'a'n patr'in'o'n, sed rest'is en la lit'o, rav'e agrabl'e, ĝis pas'is la pli grand'a part'o de la maten'o, tiam ŝi vest'is si'n, babil'ant'e kun la irlanda ĉambr'ist'in'o kaj post'e leg'is iom ĝis fin'e tag'mez'e ŝi'a patr'in'o re'ven'is por kun'pren'i ŝi'n. Ĉio, kio'n ŝi far'is kaj vid'is, est'is rav'a aventur'o, est'is nov'a. Fanny Brandeis vid'os mult'o'n strang'a'n kaj bel'a'n en si'a aventur'plen'a viv'o, sed ver'ŝajn'e neniam ŝi est'os sent'ant'a re'foj'e tiu'n emoci'o'n, kiu'n kaŭz'is la mal'bel'a'j, prem'aer'a'j hotel'koridor'o'j kun la ruĝ'a'j ir'tapiŝ'o'j kaj la gas'lamp'o'j aŭ la mal'hejm'a dorm'o'ĉambr'o kun si'a'j nuks'lign'a'j mebl'o'j kaj Nottinghamtolaj kurten'o'j.
Kio koncern'as la strat'o'j'n de Ĉikago, kun la danĝer'a'j kruc'iĝ'o'j (tiu'temp'e ankoraŭ ne est'is la ”blu'vest'it'a'j ĉar'o'j,”
kiu'j regul'ig'as la trafik'o'n), pli mal'jun'a'j kaj naiv'a'j pied'ir'ant'o'j sufer'is ja sufiĉ'e mult'e pro angor'o, risk'ant'e trans'ir'i ĉe la angul'o de Stat'e kaj Madison.
La vojaĝ'o daŭr'is dek tag'o'j'n. La aĉet'ad'o est'is lac'ig'a afer'o, kaj korp'e kaj mens'e. Dum mult'a'j hor'o'j oni dev'is paŝ'ad'i laŭ'long'e de la el'montr'ej'o'j en la ekspon'ej'o'j. Tio nur kaŭz'is korp'a'n el'ĉerp'iĝ'o'n. Sed unu'a'lok'e la mens'a streĉ'iĝ'o far'is sinjor'in'o'n Brandeis ĝis'spin'e lac'a en la fin'o de la tag'o. Ĉu ŝi aĉet'is prudent'e? Ĉu tro mult'e? Kio'n ŝi fakt'e sci'is pri aĉet'o? Kelk'foj'e ŝi est'is, re'ven'int'e je la ses'a en la hotel'o'n, tiel lac'a, ke ŝi ne pov'is atent'i la manĝ'ej'o'n nek la manĝ'aĵ'o'j'n. Ŝi port'ig'is la manĝ'aĵ'o'j'n en si'a'n ĉambr'o'n — de'nov'e entuziasm'ig'a aventur'o por Fanny. Ŝi klopod'is tiam tent'i la tut'e lac'a'n vir'in'o'n en ŝi'a lit'o per ĉi'a'j frand'aĵ'o'j de la sen'nombr'a'j plad'o'j al'port'it'a'j. Sed Molly Brandeis, sen'energi'a kaj sen'pov'a pro lac'eg'o, neniel kapabl'is manĝ'i. Sed kelk'foj'e est'is ali'e. Jen okaz'is la ne'forges'ebl'a vesper'o por rigard'i la grand'a'n Sarah Bernhard. Fanny pas'ig'is lu tut'a'n post'a'n maten'o'n antaŭ la dorm'ej'a spegul'o kun sen'ord'a har'tuf'o sur la frunt'o, kun mal'nov'a mustel'pelt'a ŝal'o alt'e kaj dens'e volv'it'a ĉirkaŭ la kol'o, dum ŝi pen'is rid'i kun tiu melankoli'a, splen'a, penetr'a, larm'ig'a rid'et'o, sed malgraŭ si'a'j mim'ik'a'j talent'o'j ŝi dev'is rezign'i. Ŝi nur sukces'is far'i mien'o'n, kvazaŭ iu pik'us ŝi'n per pingl'o. La propr'a rid'et'o de Fanny ja est'is gaj'a, vid'ig'is bel'bril'a'j'n blank'a'j'n dent'o'j'n kaj ŝi forges'is ĉiam tro mal'fru'e al'don'i medit'em'a'n trajt'o'n.
Mi sci'vol'as, ĉu la histori'o pri la porcelan'a'j sankt'ul'a'j figur'o'j al vi don'os mal'bon'a'n impres'o'n pri sinjor'in'o Brandeis. Kred'ebl'e ne, kiam vi pens'as pri la mal'dik'a'j, preskaŭ blank'a'j lip'o'j de ĉi tiu vir'in'o, en kiu'j manifest'iĝ'is ŝi'a ne'venk'ebl'a vol'o por konker'i el la mond'o la viv'ten'aĵ'o'j'n por si kaj si'a'j ge'fil'o'j. Ili est'is unu semajn'o'n en Ĉikago kaj ŝi far'is aĉet'o'j'n ĉe Bauder kaj Peck. La import'ist'o'j Bauder kaj Peck est'is mond'kon'at'a'j kaj ver'ŝajn'e ne est'as uson'an'o, kiu neniam ricev'is i'a'n import'it'a'n porcelan'a'n aŭ kristal'a'n objekt'o'n, franc'a'n binokl'o'n, art'plen'a'n lud'il'o'n, kiu de'ven'is el la grand'a'j magazen'o'j de tiu firm'o en Ĉikago kaj Nov'jork'o.
La jun'a Bauder mem serv'is sinjor'in'o'n Brandeis kaj li iom koler'is, ĉar li absolut'e ne ŝat'is vend'i al vir'in'o'j. La jun'a Bauder, ĝust'e dir'it'e, est'is ekzil'it'a al la Ĉikaga fili'o kaj ne far'is mister'o'n pri si'a opini'o tiu'rilat'e. Je la fin'o de long'a el'montr'ej'o la akr'e'vid'a'j okul'o'j de Molly Brandeis mal'kovr'is mult'kolor'a'n kolekt'o'n da polv'o'kovr'it'a'j kaj mal'pur'a'j porcelan'a'j figur'o'j. Est'is tia'j, kia'j'n oni renkont'as sur kamen'kadr'o'j en la pomp'a'j ĉambr'o'j de provinc'urb'a'j katolik'a'j famili'o'j. La en'loĝ'ant'ar'o de Winnebago konsist'is el tri tri'on'o'j da tre pi'a'j katolik'o'j, german'a'j kaj irlandaj.
Sinjor'in'o Brandeis ne long'e pri'pens'is. ”Kiom kost'as tiu kolekt'o?” ŝi montr'is la bret'o'n. Bauder mir'e rigard'is.
La figur'o'j est'is alt'a'j de kvin col'o'j ĝis unu fut'o, kolor'ig'it'a'j akr'e blu'a'j, ruĝ'a'j kun blank'a fon'o, or'um'it'a'j. Ĉiu'j sankt'ul'o'j ĉe'est'is, divers'spec'a'j, krom'e lul'il'o en trog'o; est'is en'tut'e proksim'um'e du cent aŭ eĉ pli. ”Tiu'j?” demand'is la jun'a Bauder ne'interes'it'e, ”ho, tio ja est'as neni'o por vi.
Nu, tiu'j'n Limoges-porcelan'aĵ'o'j'n mi pov'os don'i al vi por special'a prez'o, se . . .”
”Kiom kost'as tiu kvant'o?” ripet'is sinjor'in'o Brandeis.
”Ho, tio est'as rest'int'a'j specimen'o'j de la pas'int'a jar'o.
Rub'o'j! Mi eĉ ne sci'is, ke ili est'as tie.”
”Kiom kost'as tio?” tri'a'foj'e sinjor'in'o Brandeis demand'is pacienc'e.
”He, mi ver'e ne sci'as, sed mi dir'u . . . tri'cent dolar'o'j'n, sed . . .”
”Mi don'os du'cent,” risk'is sinjor'in'o Brandeis kun kor'o plen'a de angor'o kaj buŝ'o plen'a de kuraĝ'o.
”Pardon'u, sinjor'in'o Brandeis! Bauder kaj Peck ja tiel ne negoc'as, vi cert'e sci'as. Prefer'e ni ne vol'us vend'i al vi tiu'n aĉ'aĵ'ar'o'n, ver'e! Ĝi apenaŭ valor'as iom, por ni neniom, sed ankaŭ ne por vi, sed tri'cent dolar'o'j'n, nu . . .”
”Du'cent,” ripet'is sinjor'in'o Brandeis, ”se ne, tiam mi nul'ig'as mi'a'n tut'a'n mend'o'n pro tiu'j Limoges-figur'o'j. Mi vol'as nepr'e hav'i ili'n.” Kaj ŝi akir'is ili'n.
Sed tio ne est'as la kern'o de la rakont'o. La figur'o'j est'is bon'a'j specimen'o'j de ekster'land'a'j var'o'j kaj sub la polv'o'tavol'o la kolor'o'j montr'iĝ'is klar'a'j kaj pur'a'j, kia'j'n oni vid'as sur figur'o'j en eŭrop'a'j preĝ'ej'o'j. Ili al'ven'is bon'stat'a'j al Winnebago, pak'it'a'j en pajl'o kaj paper'o, ĉiam ankoraŭ polv'o'hav'a'j kaj mal'pur'a'j pro konserv'ad'o. Sinjor'in'o Brandeis, Sadi'e kaj Pearl sid'is sur renvers'it'a'j kest'o'j ĉirkaŭ la kolekt'o en la magazen'a ĉambr'et'o mal'antaŭ la butik'o, kie ili ĉiam el'pak'is la al'ven'int'a'j'n var'o'j'n. Aloisio ĉiu'foj'e sving'is si'n en la kest'o'n kaj sam'foj'e aper'ig'is figur'o'n, kiu'n la vir'in'o'j ban'is en sap'akv'o, tiel ke fin'e la tut'a societ'o de sankt'ul'o'j, anĝel'o'j kaj kerub'o'j, dec'e pur'ig'it'a'j, aspekt'is freŝ'a kaj al'log'a.
Aloisio sent'is vek'iĝ'i en si si'a'j'n irlandajn el'pens'em'o'n kaj art'am'o'n, kiam li ĉiu'foj'e re'e mal'aper'is en la kest'o'n kaj el ĝi serĉ'kapt'is mult'kolor'a'n figur'o'n. ”Tio far'iĝ'os bel'eg'a el'montr'ej'o,” li cert'ig'is el la profund'o sub la pajl'o, dum li'a long'a korp'o kiel kun'fald'ebl'a tranĉ'il'o pend'is trans la rand'o de iu kest'o, ”kaj mal'mult'e'kost'a!” Ĉar li jam tuj antaŭ'diven'is, kiom est'os la vend'o'prez'o'j.
— ”Se frat'o Fitzpatrick morgaŭ maten'e okaz'e preter'pas'os, mi vet'us, ke morgaŭ vesper'e la tut'a proviz'o est'os for'vend'it'a. Ĉu mi aranĝ'u per tio bel'a'n fenestr'o'n, sinjor'in'o Brandeis?”
Vesper'e li re'ven'is por far'i si'a'n bel'a'n el'montr'ej'o'n kaj li met'is en ĝi'n si'a'n tut'a'n anim'o'n, kiu dank’al li'a'j pra'patr'o'j kaj propr'a temperament'o est'is de sufiĉ'e alt'a tensi'o, almenaŭ koncern'e provinc'urb'a'n el'montr'a'n fenestr'o'n.
Li stern'is nigr'a'n krep'paper'o'n sur la plank'o kaj pend'ig'is ĝi'n en grand'a'j ruband'o'j, kvazaŭ kurten'o'j, sur la mur'o'j.
Kontraŭ tia fon'o efektiv'e trem'bril'is la or'um'it'aĵ'o de la baston'o'j kaj laŭr'o'kron'o'j kaj pli bel'e kontrast'is la viol'a, ruĝ'a kaj blu'a kolor'o'j de la mantel'o'j. La tut'o est'is spektakl'o, okul'frap'a per kolor'o kaj bril'o.
Ver'e, frat'o Fitzpatrick, tre grand'a kaj rekt'e'star'a, bel'a figur'o, kun si'a'j griz'a'j har'o'j kaj knab'in'ec'e ruĝ'et'a'j vang'o'j, preter'pas'is la post'a'n maten'o'n sur'voj'e al la poŝt'ofic'ej'o.
Laŭ oni'flustr'o frat'o Fitzpatrick est'is en si'a jun'ec'o aktor'o. Li for'las'is sen'iluzi'ig'it'e la scen'ej'a'n lum'o'n por la altar'lum'o. Nu, la perd'o de la dram'a art'o est'is mal'perd'o por la preĝ'ej'o. Est'is absolut'e aŭskult'ind'e, kiam li dimanĉ'maten'e altern'e laŭt'e riproĉ'as aŭ laŭd'eg'as ili'n. Li ĉiam ankoraŭ posed'is la fleks'ebl'a'n aktor'voĉ'o'n, vibr'ant'a'n, sonor'ant'a'n kaj akr'a'n laŭ dezir'o. Neni'u fast'ad'o aŭ pi'eg'ad'o, malgraŭ si'a long'a daŭr'o, pov'is iam mal'pli'fort'ig'i cert'a'n i'o'n en li'a'j okul'o'j, kio far'as dimanĉ'maten'a'j'n pi'ul'o'j'n.
Ne nur li preter'pas'is ĉi tiu'n maten'o'n, sed li eĉ turn'is si'n kaj re'ven'is, rest'is star'ant'a antaŭ la butik'o. ”Sinjor'in'o,” li dir'is al sinjor'in'o Brandeis, ”vi ver'ŝajn'e sav'os per vi'a el'montr'ej'o pli da anim'o'j ol mi pov'us far'i, eĉ se mi predik'us unu monat'o'n sen'ĉes'e pri la purgatori'o.” Li lev'is la man'o'n: ”Vi ricev'as la ben'o'n de la eklezi'o.” Kaj tio est'is la komenc'iĝ'o de strang'a amik'ec'o inter la katolik'a pastr'o kaj la jud'a komerc'ist'in'o, kiu daŭr'is tiom long'e, kiom viv'is Molly Brandeis.
Ĉirkaŭ tag'mez'o la tut'a loĝ'ant'ar'o de Winnebago ŝajn'e far'iĝ'is pi'a. La figur'o'j, kiu'j tre moder'prez'e est'is vend'at'a'j, kvankam ili don'is grand'a'n profit'o'n, ŝajn'is for'fand'iĝ'i de la stabl'o'j. Je la tri'a sinjor'in'o Brandeis anonc'is: ”Oni nur vend'os po unu figur'o al aĉet'ant'o!” Kelk'a'j'n tag'o'j'n post'e la bel'a spektakl'o mal'aper'is de la fenestr'a stabl'o, kaj unu semajn'o'n pli post'e nur rest'is mal'mult'a'j figur'o'j, mal'pli bel'a'j kaj mal'pli hav'ind'a'j . . . la ”mal'alt'rang'a'j” sankt'ul'o'j, ni pov'us dir'i.
Tiu'n sabat'vesper'o'n sinjor'in'o Brandeis far'is kalkul'et'o'n sur pec'o da paper'o. La kvant'o kost'is al ŝi du'cent dolar'o'j'n. Ŝi en'spez'is por ĝi ses'cent dolar'o'j'n. Ses mal'pli du est'as kvar. Kvar'cent dolar'o'j'n! Kviet'e ŝi ripet'is ĝi'n. Ŝi pens'is pri la pluŝ'a album'o kaj pri la jun'a Bauder, pri li'a si'n'de'ten'ad'a ag'manier'o. Kaj tiam super'ŝut'is ŝi'n bon'far'a ard'o de cert'ec'o kaj venk'o. Kvar'cent dolar'o'j'n. Ne mult'e en temp'o'j de vast'a komerc'o. Sed ja ne est'is grand'a entrepren'o, kiu'n ŝi prezent'is al si, est'is nur inter'akt'a negoc'et'o, sed honest'a negoc'et'o kaj sam'temp'e bel'a, ĉar ĝi don'is al Molly Brandeis tiu'n kar'a'n ec'o'n: mem'fid'o'n, kiu nask'as sukces'o'n.
Printemp'e la farm'ist'in'o'j ven'is por aĉet'i ĉe sinjor'in'o Brandeis mastr'um'il'o'j'n kaj kuir'il'o'j'n kaj la aristokrat'a'j loĝ'ant'o'j de Westend por aĉet'i la premi'o'j'n por si'a'j vist'vesper'o'j. Konvink'it'a, ke la favor'a'j tag'o'j por ĉio'vend'ej'o est'as mal'mult'nombr'a'j, ŝi fervor'is special'e okup'i si'n pri mercer'o'j. Est'is io kruel'a en la obstin'a manier'o, en kiu ŝi ofer'is si'n al la afer'o. Ŝi ne est'is pli ol tri'dek'ok'jar'a, ŝi est'is inteligent'a, san'a kaj gaj'a, sed neniam ŝi for'las'is la butik'o'n. Ŝi aŭskult'is ĉiu'n, parol'is kun ĉiu kaj lern'is mult'e. Ŝi far'is al si cent'o'j'n da amik'o'j kaj amik'o'j en komerc'o valor'as kapital'o'n. La gaj'anim'a'j, elegant'e vest'it'a'j kaj ĉiam flu'e parol'ant'a'j vojaĝ'ist'o'j rakont'is al ŝi si'a'j'n zorg'o'j'n, por kio ili sid'iĝ'is sekur'e en la angul'et'o apud la forn'o; ili montr'is al ŝi la portret'o'n de si'a fianĉ'in'o, kiu'n ili konserv'is en si'a poŝ'horloĝ'o kaj propon'is al ŝi feston'o'n ĉe Haley. Ŝi aŭskult'is la rakont'o'j'n pri ili'a'j ĉagren'o'j, konsil'is ili'n; ŝi admir'is la portret'o'n de la fianĉ'in'o, dis'don'is util'a'j'n atent'ig'o'j'n pri la sol'ec'e hejm'sid'ant'a'j edz'in'o'j de la vojaĝ'ist'o'j; sed ŝi neniam kun'ir'is festen'i ĉe Haley.
Ŝi ankaŭ aŭskult'is la farm'ist'in'o'j'n, la fabrik'labor'ist'in'o'j'n, kapt'is la kar'a'j'n perl'o'j'n, kiu'j mal'oft'e gut'fal'is de la aristokrat'in'a'j lip'o'j el Westend. Est'is io en ŝi'a'j brun'a'j okul'o'j, en ŝi'a rekt'a, inteligent'a naz'o, kio nask'is fid'o'n, kaj neni'u vid'is en ŝi i'o'n de tiu preskaŭ kruel'a obstin'ec'o, kiu'n ŝi hav'is, ne pov'is ne posed'i, ĉar ali'e ŝi ne est'us pov'int'a kontraŭ'star'i tiu'j'n sen'iluzi'ig'o'j'n, el'ten'i la pen'ad'o'n, la pez'a'n batal'o'n de la viv'o.
Oni pov'as don'i de la pli'mult'o de la famili'o'j pur'a'n bild'o'n kontraŭ la fon'o de ili'a hejm'o, sed koncern'e la famili'o'n Brandeis la butik'o est'is la spin'o de la hejm'o. La manĝ'o-, distr'o- kaj dorm'o-temp'o'j est'is fiks'it'a'j laŭ la butik'o. Ili ĉiu'j lern'is mult'e per la butik'o, viv'is per la butik'o kaj al ili mank'is mult'o pro la butik'o. Fanny Brandeis ĉiam dir'is, ke ŝi mal'am'as la butik'o'n, sed la butik'o far'is ŝi'n prudent'a, toler'em'a kaj post'e fam'a. Ja de kiu ajn entrepren'o oni pov'us pli atend'i. La butik'o kontakt'ig'is ŝi'n kun vir'o'j kaj vir'in'o'j kaj instru'is ŝi'n inter'rilat'i kun ili. Re'ven'int'e el la lern'ej'o, ŝi oft'e vizit'is si'a'n patr'in'o'n, dum Teodor'o ir'is hejm'e'n por ekzerc'i kaj sid'ant'e sur taburet'o, ŝi aŭskult'is kaj asimil'is. Est'is bon'eg'a instru'ad'o por la impres'iĝ'em'a, inteligent'a kaj dram'ec'e sent'em'a jud'a knab'in'o.
Est'is proksim'um'e la temp'o, kiam Fanny Brandeis ek'konsci'is, ke ŝi est'as mal'sam'a kompar'e kun ali'a'j. Nu, jes, la patr'in'o'j de ali'a'j knab'in'o'j en Winnebago kompren'ebl'e ne labor'is en butik'o kiel vir'o. Kaj ŝi kaj Bella Weinberg est'is tiu'j du el la klas'o, kiu'j ne ir'is al la lern'ej'o en la Grand'a Sabat'o, la Nov'jar'tag'o'j kaj en la mal'pli grav'a'j jud'a'j fest'o'tag'o'j. Ŝi ja ir'is al preĝ'ej'o en vendred'vesper'o'j kaj sabat'o'maten'o'j, dum ali'a'j knab'in'o'j, kiu'j'n ŝi kon'is, ir'is dimanĉ'e al la preĝ'ej'o. Pro ĉio tio ŝi star'iĝ'is iom apart'a en la mal'grand'a mez'okcident'a urb'o, sed ankaŭ est'is ali'a diferenc'o. Ŝi lud'is, dorm'is kaj manĝ'is, lern'is si'a'j'n lecion'o'j'n kiel tiu'j ali'a'j sam'aĝ'a'j ul'in'o'j. La efektiv'a diferenc'o trov'iĝ'is ĉu en la temperament'o, ĉu en la sentiment'o aŭ en la dram'ec'a sent'em'o aŭ en la histori'am'o, ebl'e en ĉiu'j kvar ec'o'j. Ekzempl'e, la infan'o'j est'is lud'ant'a'j en unu el la varm'et'a'j, ombr'o'plen'a'j valet'o'j, kiu'j est'is la bel'a'j lok'o'j ĉirkaŭ la urb'et'o. Tiu'j valet'o'j kuŝ'is kiel nest'o'j, ŝirm'at'a'j de la mont'o'j kaj la urb'an'a liber'vol'o ankoraŭ ne kovr'is ili'n per mal'plen'a'j skatol'o'j, lad'a'j legom'uj'o'j, cindr'o, mal'pur'aĵ'o kaj for'ĵet'ind'aĵ'o'j, por post'e vend'i ili'n kiel konstru'teren'o'n. La indi'an'o'j si'a'temp'e kamp'is kaj ĉas'is tie. Precip'e la valet'o sub la Courtstrat-pont'o apud la katolik'a'j preĝ'ej'o kaj pastr'ej'o est'is prefer'at'a lud'ej'o. Ĝi kuŝ'is tie dorm'ant'a kaj graci'a ĉe la pied'o de la varm'eg'a urb'et'o, tut'e verd'a, suk'plen'e freŝ'a; river'et'o serpent'um'et'is tra ĝi. La dik'a'j kapucen'a'j frat'o'j en si'a'j krud'a'j, brun'a'j rob'o'j, ten'at'a'j ĉe la tali'o per ŝnur'o, sur sandal'o'j, ven'is promen'i aŭ si'n dorlot'i en la sun'bril'o sur ŝton'a benk'o, ne tre mal'proksim'e de la monaĥ'ej'o sur la mont'dekliv'o.
Kaj tiam okaz'is foj'e, ke Fanny mez'e de kur'lud'ad'o halt'is, traf'it'a de bild'o, kiu'n la nun'temp'o don'is pri la pas'int'ec'a. Kun si'a orient'a karakter'o ŝi pov'is kombin'i la sek'a'n tekst'o'n de si'a histori'libr'o kun la verd'aĵ'o de la arb'o'j, la griz'aĵ'o de la preĝ'ej'o kaj la brun'aĵ'o de la monaĥ'a'j rob'o'j, ŝi kre'is el tiu kombinaĵ'o viv'ant'a'n bild'o'n. La kur'lud'o kaj ŝi'a'j bru'ant'a'j kamarad'o'j mal'aper'is kaj ŝi vid'is en la bild'o de si'a imag'o si'n'gard'e ŝtel'ir'ant'a'j'n indi'an'o'j'n, kiu'j ard'is pro kuraĝ'eg'o kaj batal'em'o. Ili est'is tut'e mal'simil'a'j al la ĉifon'a'j, aĉ'a'j oneidoj kun ili'a haladz'o, kiu'j ven'is somer'e fru'maten'e al la mal'antaŭ'a'j pord'o'j en ŝir'it'a'j katun'a'j kitel'o'j kun korb'et'o'j da virteloj; ili est'is kaduk'iĝ'int'a'j est'aĵ'o'j de sub'prem'at'a kaj venk'it'a popol'o. Ŝi vid'is sovaĝ'a'j'n, liber'a'j'n, majest'a'j'n indi'an'o'j'n kaj inter ili ne est'is gras'aĵ'a'j oneidoj. Ili est'is siu-id'o'j kaj potavaton-id'o'j (tio son'as ver'e indi'an'e), winnebag-id'o'j, menomon-id'o'j, utagam-id'o'j. Ili est'is silent'em'a'j indi'an'o'j kun bril'a'j okul'o'j kaj elast'a'j korp'o'j kaj rapid'a'j pied'o'j kaj kun ĉi'a'j ebl'a'j ec'o'j, kiu'j'n oni pov'us indik'i per adjektiv'o'j, el'pens'ebl'a'j per si'a fantazi'o kaj help'e de la histori'libr'o.
La dik'a'j, pac'am'a'j kapucen'o'j sur la mont'o'dekliv'o far'iĝ'is jezuit'o'j, tim'trem'ig'a'j, mister'a'j, potenc'a'j, sub'ten'at'a'j de Franc'uj'o kaj la Roma eklezi'o. De mal'antaŭ tiu dik'a kverk'o en ĉiu moment'o pov'us aper'i Nicolet, la kuraĝ'a, kiu est'is la unu'a, kiu esplor'is Wisconsinon kaj la last'a, por kiu tem'is pri merit'o pro aŭdac'plen'a viv'o, Je'a'n Nicolet! Ŝi am'is la son'o'n de tiu nom'o. Kun li est'is La Salle, rekt'e'star'a, svelt'a kaj graci'a, kiu kompren'ebl'e port'is fald'man'um'o'j'n kaj plum'o'j'n sur la ĉapel'o, bel'a'n glav'o'n, eĉ kiam li vetur'vag'is en kanot'o. Kaj jen est'is Tonty, li'a indi'an'a amik'o kaj kun'vag'ul'o, Tonty, la vir'o en atlas'o kaj velur'o, elegant'a, takt'plen'a, sambrava — ceter'e iom mister'a figur'o — kun si'a minac'a, fer'a man'o, tiam tim'at'a de la mal'kler'a'j sovaĝ'ul'o'j, ĉiam kovr'at'a per gant'o. Kompren'ebl'e est'is parfum'it'a gant'o . . .
Bum! Mal'delikat'a puŝ'o, kiu klin'eg'is ŝi'a'n kap'o'n mal'antaŭ'e'n kaj preskaŭ fal'ig'is ŝi'n antaŭ'e'n, traf'is ŝi'n. ”Hop, jen, tuŝ'it'a, vi'a vic'o, Fanny dev'as persekut'i!” Indi'an'o'j, jezuit'o'j, kavalir'o'j, arb'ar'eg'vag'ist'o'j, ĉiu'j for'iĝ'is subit'e, Fanny tiam star'is moment'o'n konstern'it'a, sed tuj post'e ŝi kur'eg'is jam re'foj'e rapid'e kiel la plej lert'a knab'o, persekut'is unu el la kun'lud'ant'o'j, tut'e entuziasm'a por la lud'o mem. Ŝi est'is strang'a miks'aĵ'o de petol'em'ul'in'o kaj libr'o'mani'ul'in'o — ceter'e bon'eg'a kombinaĵ'o, kaj por la mens'o kiel por la korp'o. Ŝi'a spirit'o ĉiam palp'is, serĉ'is kaj prov'is, kiel oni renkont'as plej oft'e en knab'in'o'j kun ekster'ordinar'e fantazi'a spirit'o kaj patr'in'o labor'e tre okup'it'a. Tiu serĉ'ad'o kaj palp'ad'o kaŭz'is en iu Grand'a Sabat'o (jud'e: Jam Kippur) post la mort'o de ŝi'a patr'o, memor'ind'a'n okaz'aĵ'o'n. Neniam est'is permes'it'e al Fanny fast'i en tiu tag'o, la plej grav'a kaj solen'a el ĉiu'j jud'a'j fest'o'tag'o'j. Molly Brandeis kun si'a modern'a spirit'o ne pov'is decid'i instig'i al la infan'o'j si'n de'ten'i de ĉiu nutr'aĵ'o dum tut'a tag'o. Fanny do sci'is, ke ŝi'a patr'in'o ne konsent'os, kiam ŝi, for'manĝ'int'e grand'a'n kvant'o'n da bifstek'o kaj frit'it'a'j ter'pom'o'j, kon'ig'is si'a'n intenc'o'n post ĉi tiu manĝ'o fast'i ĝis la sekv'ont'a tag'o. Dir'ant'e tio'n, ŝi ĝust'e prezent'is si'a'n teler'o'n por tri'a porci'o da ter'pom'o'j. Kaj Teodor'o, kiu ĵus sukces'is mal'plen'ig'i si'a'n unu'a'n teler'o'n, protest'is indign'it'e.
”Kio'n vi nun far'as, vi ne est'as la sol'a ŝat'ant'o de frit'it'a'j ter'pom'o'j, ne pens'u tio'n!”
Fanny ŝmir'is kviet'e ankoraŭ grand'a'n pec'o'n da buter'o sur la jam abund'e proviz'it'a'n pren'it'aĵ'o kaj en'buŝ'ig'is ĝi'n kun si'n'ten'o de aplomb'a virt'ec'o. ”Mi dev'os manĝ'i mult'eg'o'n. Ĉi tio est'as la last'a, kio'n mi pren'os ĝis morgaŭ vesper'e.”
”Kio est'as tio,” riproĉ'is sinjor'in'o Brandeis. ”Jen, bel'a afer'o!” mok'is Teodor'o. Fanny kviet'e plu'e manĝ'is, klar'ig'ant'e la okaz'o'n.
”Bella Weinberg kaj mi fast'os morgaŭ la tut'a'n tag'o'n.
Ni vol'as vid'i, ĉu ni pov'os el'ten'i.”
”Tio'n vi ja ne pov'os,” dir'is Teodor'o.
Sinjor'in'o Brandeis rigard'is si'a'n fil'in'et'o'n kun interes'iĝ'o. ”Sed tio ne est'as la cel'o de la fast'ad'o, Fanny, nur prov'i, ĉu oni pov'os el'ten'i. Se vi dum la Jam Kippur-serv'o nur pens'ad'os pri manĝ'aĵ'o'j . . .”
”Tio'n mi ne far'os,” protest'is Fanny emfaz'e. ”Tio'n far'us Teodor'o, sed ne mi!”
”Tio'n mi tut'e ne far'us,” cert'ig'is Teodor'o, ”sed se mi dev'os lud'i violon'sol'o'n en la memor'ig'a serv'o, mi bezon'as mi'a'n kutim'a'n porci'o'n, mi pens'as.”
Teodor'o nom'e lud'is kelk'okaz'e en la sinagog'o. Kaj la mal'grand'a religi'an'ar'o nur hav'is ne'klar'a'n kompren'o'n pri tio, ke est'as io konfuz'e kaj kor'tuŝ'e bel'a en la puls'ant'a'j pli'fort'iĝ'o kaj mal'fort'iĝ'o de li'a lud'ad'o. Ili ne sci'is, ke est'as io geni'a, kio'n ili aŭd'is. Tiu'n ĉi antaŭ'sabat'a'n vesper'o'n de la grav'a tag'o Molly Brandeis ir'is al la preĝ'ej'o, modest'e vest'it'a, kun si'a'j ge'fil'o'j flank'e de si. Ŝi decid'is ne tro embaras'iĝ'i pro la kor'tuŝ'e bel'a di'serv'o de la sekv'ont'a tag'o. Est'is la unu'a Grand'a Sabat'o post la mort'o de la edz'o kaj ĝust'e la memor'ig'a serv'o okaz'ont'a je la tri'a post'tag'mez'e, est'is la fier'ind'aĵ'o de raben'o Thallmann. Ĉi tiu raben'o Thallmann est'is kler'ul'o, brav'a mild'anim'a vir'o. Sed li'a kongregaci'o ne mult'e ŝat'is li'n. Li ĉerp'is si'a'j'n tekst'o'j'n el la bibli'o, ĉar li trov'is Moseon pli grand'a gvid'ant'o ol Roosevelt kaj la mirakl'o de la brul'ant'a rubus'arb'ar'o est'is li'a'opini'e pli mir'ind'a ol la mirakl'o'j de la du'dek'jar'cent'a'j teknik'o kaj elektr'o. Li est'is mal'grand'a vir'o kaj li'a'j man'o'j kaj pied'o'j ne est'is mal'pli delikat'a'j kaj mal'grand'a'j ol tiu'j de vir'in'o. Fanny ĉiam ĝu'is, rigard'ant'e li'n en li'a raben'a tog'o, port'ant'a ambaŭ okul'vitr'o'j'n sur si'a mal'dik'a naz'et'o, kiam li leg'is. En la katedr'o li star'is tut'e rekt'a, sed sur'strat'e oni pov'us vid'i, ke li'a dors'o est'as kurb'a — est'as ebl'e, ke tio'n nur kaŭz'is, ke li ĉiam medit'ant'e ir'is tra la strat'o'j, la rigard'o'n ter'e'n, kaj ke li fum'is si'a'j'n mal'dik'a'j'n, amuz'e hel'brun'a'j'n cigar'et'o'j'n, kiu'j est'is kvazaŭ special'e fabrik'it'a'j por li.
La vesper'serv'o komenc'iĝ'is je la sep'a. La kongregaci'an'o'j de ĉiu'j flank'o'j ir'is al la preĝ'ej'o, vest'it'a'j per krak'ant'a silk'o. Intern'e est'is obtuz'a zum'ad'o de voĉ'o'j. La lok'o de la famili'o Brandeis est'is mal'antaŭ'e, kiel dec'as al mal'pli bon'stat'a'j an'o'j de la riĉ'a kongregaci'o. Sed pro tio ili akir'is bel'a'n vid'aĵ'o'n trans la ornam'e vest'it'a ĉe'est'ant'ar'o.
Fanny, kun si'a'j bril'a'j okul'o'j, ĝu'is mult'e. La sen'ornam'a'j, flav'e lak'it'a'j benk'o'j bril'is pro la reflekt'ad'o de la lamp'lum'o. La sep'brak'a'j kandelabr'o'j ambaŭ'flank'e de la predik'ej'o est'is ornam'it'a'j per heder'o. Anstataŭ la ruĝ'pluŝ'a kurten'o, kiu pend'is en ordinar'a'j tag'o'j antaŭ la Kest'o de Inter'lig'o kaj la ruĝ'pluŝ'a katedr'o'tuk'o, oni met'is tuk'o'j'n el blank'a, bril'ant'a atlas'o, border'it'a de or'a franĝ'o kaj kun pez'a'j or'um'it'a'j kvast'o'j ĉe la angul'o'j. Kiel bril'is la blank'a atlas'o en la elektr'a lum'o! Fanny Brandeis ĉiam est'is rav'at'a de tiom da lum'o, da bril'ad'o kaj de la solen'a muzik'o, rav'iĝ'is pro la mal'grand'a raben'o, atent'e sid'ant'a kontraŭ la alt'a apog'il'o de si'a seĝ'o aŭ star'ant'a, kiam li leg'is en la grand'a bibli'o. Ĉio ĉi vek'is en ŝi emoci'iĝ'o'n, kiu, mi tim'as, ne ek'est'is pro religi'a fervor'o. Est'is precip'e la dram'ec'o en la tut'a afer'o, kiu kapt'is ŝi'n. Kaj ankaŭ la dev'o, per kiu ŝi ŝarĝ'is si'n tiu'n tag'o'n, nur mal'mult'e koncern'is religi'o'n. Sinjor'in'o Brandeis ja kompren'is tio'n ĝust'e. Ĝi est'is plan'it'a kiel el'ten'prov'o. Fanny en si'a plen'san'a ekzist'ad'o neniam fast'is. Re'ven'int'e el la lern'ej'o, ŝi for'konsum'is amas'et'o'n da buter'pan'o'j kun brun'a suker'o aŭ pom'sirop'o, pren'is kelk'a'j'n pom'o'j'n el la barel'o en la kel'o kiel desert'o'n. Du hor'o'j'n post'e ŝi atak'is la tag'manĝ'o'n el frit'it'a'j ter'pom'o'j kun hepat'o, te'o, persik'a konfit'aĵ'o, post'e de'nov'e porci'o'n da buter'pan'o'j. Kaj ni nun ne menci'is la ĉeriz'uj'o'j'n en la ĝarden'o kaj la ber'arbust'o'j'n, ni eĉ ne tuŝ'is la sak'et'o'j'n kun ĉi'a'j frand'aĵ'o'j suker'a'j, kiu'j tiel bon'eg'e taŭg'as por ne'rimark'it'a uz'ad'o en la lern'ej'o.
Bella Weinberg ne mal'pli ol Fanny Brandeis ŝat'is mult'a'j manĝ'ind'aĵ'o'j, kvankam ŝi est'is nur blond'ul'in'o kun krem'simil'a kolor'o. Dum la vesper'serv'o la du knab'in'o'j inter'ŝanĝ'is daŭr'e sign'o'j'n de inter'kompren'iĝ'o. La Weinberganoj sid'is, konform'e al si'a rang'o, en la tri'a vic'o dekstr'e, kaj Bella dev'is turn'ad'i si'n por don'i sign'o'n al Fanny. La vesper'serv'o daŭr'is nur mal'long'e. Raben'o Thallmann sam'e kiel la urb'an'o'j vol'is ŝpar'i fort'o'j'n por la sekv'ont'a tag'o. Sinjor'in'o Brandeis promen'is en la prem'varm'et'a septembr'a vesper'o hejm'e'n kun si'a'j id'o'j, kiu'j pen'is konserv'i si'a'n Jam-Kippuran dign'ec'o'n, ne sur'tret'ant'e provente kolekt'iĝ'int'a'n amas'o'n da sek'a'j aŭtun'foli'o'j.
Teodor'o ir'is rekt'e al la kel'o kaj serĉ'is pom'o'n, kiu'n li manĝ'is, laŭ Fanny, kun mult'e da super'flu'a ŝmac'ad'o. Est'is grand'a suk'plen'a pom'o, kiu krak'is, kiam Teodor'o en'fos'is si'a'j'n dent'o'j'n. Fanny rigard'is tio'n kun aplomb'o de mal'estim'a super'ec'o kaj ir'is en la lit'o'n. Ŝi intenc'is long'e dorm'i, pro gastronomi'a'j konsider'o'j, sed la korp'o ne kapabl'is obe'i la mens'o'n kaj ŝi fru'e vek'iĝ'is kun pez'a sent'o. Sed malgraŭ la fru'a hor'o Molly Brandeis est'is jam moment'o'n supr'e'n'ir'int'a por rigard'i si'a'n strang'a'n fil'in'et'o'n. Ŝi far'is tio'n pli ol unu foj'o'n sabat'e, kiam ŝi fru'maten'e ir'is al la butik'o kaj Fanny long'e dorm'is. La har'o'j de Fanny kuŝ'is stern'it'a'j sur la kusen'o, unu brak'o est'is etend'it'a, la du'a sur la brust'o. Est'is ĉarm'eg'a bild'o en nigr'a, blank'a kaj ruĝ'et'a kolor'o'j, kiam ŝi kuŝ'is dorm'ant'a. Fanny mem oft'e far'is tia'j'n desegn'aĵ'o'j'n kun grand'a'j, akr'a'j kolor'fak'o'j. Sinjor'in'o Brandeis rigard'is la infan'o'n kun si'a'j nigr'a'j har'o'j kaj ruĝ'a'j lip'o'j kaj ŝi re'foj'e vid'is tiu'n decid'em'a'n i'o'n en la form'o de la blank'a frunt'o. Ŝi mal'mult'e dir'is pri la plan'o de Fanny fast'i, ŝi ne konsent'is pri ĝi, sed en'kor'e ŝi esper'is, ke la infan'o persist'os, kio'n ŝi unu'foj'e komenc'is. Fanny vek'iĝ'is du'on'o'n post la sep'a kaj ŝi'a'j naz'o'lob'o'j trem'et'is pro la tent'a, agrabl'a odor'o de freŝ'a kaf'o. La dom'o est'is plen'ig'it'a de tiu odor'o, kiu incit'is la sent'o'j'n kaj vek'is vizi'o'j'n pri varm'a'j, brun'bak'it'a'j bulk'o'j, ov'o'j kaj buter'o. Precip'e la maten'manĝ'o est'is tiel bon'gust'a manĝ'o! Fanny turn'is si'n kaj intenc'is re'ek'dorm'i, sed ŝi ne sukces'is. Ŝi el'lit'iĝ'is, vest'is si'n mal'rapid'e kaj zorg'e. Neni'u nun est'is, kiu rapid'ig'is ŝi'n per vok'o: ”Fanny! Vi'a ov'o mal'varm'iĝ'as,” mal'supr'e de la ŝtup'ar'o. Ŝi sur'met'is pur'a'j'n, susur'ant'a'j'n sub'vest'o'j'n kaj tre atent'is si'a'n har'ar'o'n. Por ne fuŝ'i si'a'n nov'a'n silk'a'n vest'o'n antaŭ la temp'o por ir'i en preĝ'ej'o'n, ŝi sur'met'is grand'a'n antaŭ'tuk'o'n, kiu aspekt'is kvazaŭ jup'o. Ŝi supoz'is, ke Teodor'o jam est'os pret'a per la maten'manĝ'o. Sed mal'supr'e'n'ven'int'e, ŝi vid'is li'n sid'ant'a ĉe la tabl'o, ĵus komenc'int'a.
Ov'o, or'flav'a kaj blank'a kun frit'brun'a'j rand'o'krust'o'j kuŝ'is sur li'a teler'o. Teodor'o manĝ'is si'a'n ov'o'n kutim'e pli-mal'pli laŭ matematik'a sistem'o. Unu'e li rapid'e manĝ'is la blank'aĵ'o'n, kiu'n li ne ŝat'is, sed sinjor'in'o Brandeis postul'is, ke li manĝ'u ĝi'n. Post'e li sid'is en ador'o antaŭ la flav'aĵ'o, kiu kuŝ'is komplet'a kaj ne'tuŝ'it'a en la mez'o de li'a teler'o, kvazaŭ sukcen'a, ambr'a juvel'o. Tiam li subit'e met'is si'a'n fork'o'n en la kor'o'n de la juvel'o, tiel ke la flav'aĵ'o dis'flu'is sur la teler'o, miks'iĝ'is kun la buter'o kaj en tiu'n miks'aĵ'o'n li tremp'is la varm'a'j'n freŝ'pan'a'j'n krust'o'j'n. Fanny preter'pas'is la tabl'o'n, ĝust'e kiam Teodor'o tra'pik'is la flav'aĵ'o'n. Ŝi re'ten'is la spir'o'n kaj ferm'is la okul'o'j'n. Post tio ŝi fuĝ'is al la antaŭ'pord'o kaj en'spir'is avid'e kaj profund'e la fort'ig'a'n vent'o'n, tia'n, kia blov'as en septembr'a'j maten'o'j en Wisconsin. Tia, kiel ŝi star'is tie kun si'a'j rigid'a'j, mal'long'a'j, nigr'a'j, ankoraŭ mal'sek'e bril'ant'a'j bukl'o'j, kun si'a'j fest'o'tag'a'j ŝu'o'j kaj ŝtrump'o'j, si'a fortik'a, akr'e kontur'iĝ'ant'a figur'et'o en la ĉio'kovr'ant'a antaŭ'tuk'o, la bril'o'n pro batal'o kaj obstin'ec'o en si'a'j trajt'o'j, ŝi est'is tip'o de sur'ter'a bel'ec'o. Sed la ver'a batal'o ven'os nur post'e. Ili ir'is je la dek'a al la preĝ'ej'o, Teodor'o kun si'a am'at'a violon'o, prem'it'a sub la brak'o. Bella Weinberg atend'is apud la en'ir'ej'o.
”Ĉu vi . . . ?” ŝi demand'is rapid'e.
”Kompren'ebl'e ne,” Fanny respond'is super'ul'e rigard'ant'e.
”Ĉu vi pens'as, ke mi maten'manĝ'os, se mi dir'is, ke mi fast'os la tut'a'n tag'o'n!” kaj ne'atend'it'e kun ia suspekt'o: ”Ĉu vi?”
”Ne!” tre akcent'e.
Ili en'ir'is la preĝ'ej'o'n, al si'a'j lok'o'j. Est'is bel'et'a vid'aĵ'o: la en'ir'ad'o de la urb'an'o'j, la vir'in'o'j susur'ant'a'j, la vir'o'j mal'lert'a'j pro la ne'kutim'a solen'ec'o de nigr'a'j vest'o'j en labor'tag'o. Unu rigard'o super la flav'a'j benk'o'j don'is komplet'a'n tra'rigard'o'n pri la soci'a kaj financ'a katalog'o'j de la kun'ven'ant'o'j. La klasifik'o de la lok'o'j est'is la Gotha almanak'o de la kongregaci'o. La mal'jun'a Be'n Reitmann, la patriark'o de la jud'a koloni'o de Winnebago, kiu ven'is kiel jun'a en'migr'ant'o kaj kiu nun posed'is cent'o'j'n da hektar'o'j da frukt'o'don'a ter'o, mult'a'j'n dom'o'j'n, fabrik'o'j'n kaj bank'o'j'n, est'is la reĝ'o, kiu pretend'is si'a'n tron'o'n sur la plej antaŭ'a sid'lok'o en la mez'o. Li est'is bel'eg'a tip'o de mal'jun'ul'o kun ruĝ'et'kolor'a vizaĝ'o, karakteriz'a kap'o kun dens'a'j, griz'a'j har'o'j, klar'a'j okul'o'j, kiu'j ne perd'is si'a'n bril'o'n pro mal'jun'iĝ'o kaj kun surpriz'a kav'et'o en unu el si'a'j vang'o'j, kiu don'is al li petol'a'n, knab'ec'a'n aspekt'o'n. Mal'antaŭ ĉi tiu alt'rang'ul'o sid'is li'a'j fil'o'j kun si'a'j edz'in'o'j kaj li'a'j fil'in'o'j kun si'a'j edz'o'j kaj ge'fil'o'j, mal'antaŭ ili la Weinberganoj ktp. ĝis Molly Brandeis kun si'a'j infan'o'j en la tri'a benk'o de mal'antaŭ'e. Sekv'is nur kelk'a'j dub'rang'a'j famili'o'j, stamp'it'a'j kiel ”rus'o'j” — kiel nur la german'nask'it'a jud'o pov'as brul'stamp'i iu'n, kiu mal'feliĉ'e nask'iĝ'is en la vast'a region'o, en'lim'ig'at'a per la nom'o ĝeneral'a ”preter'berlin'a.”
La maten'o preter'pas'is kun si'a muzik'o, si'a'j respond'kant'o'j, la german'lingv'a predik'o, plen'a de kvar aŭ kvin'silab'a'j german'a'j vort'o'j, kia'j ”Barmherzigkeit” kaj ”Eigentümlichkeit”. Dum la predik'o Fanny sid'is rev'e rigard'ant'a la ombr'o'n sur la fenestr'o pro la pin'arb'o flank'e de la preĝ'ej'o aŭ ŝi amuz'is si'n per la fiŝ'ec'a vizaĝ'o de la rid'ind'e ornam'it'a sinjor'in'o Nathan Pereles, kiu'n ĝust'e kapt'is lum'radi'o tra la flav'a vitr'o. De temp'o al temp'o Bella rigard'is mal'antaŭ si'n kaj pren'is mien'o'n, kiu klopod'is esprim'i profund'a'n sufer'ad'o'n, sed sam'temp'e ĝis'mort'a'n sen'ŝancel'em'o'n. Fanny absolut'e ignor'is ĉi tiu'j'n sen'vort'a'j'n komunik'o'j'n. Ili ekscit'is ŝi'n, kvankam ŝi ne pov'us dir'i kial. En la temp'o inter la maten'a kaj post'tag'mez'a di'serv'o'j, ŝi ne ir'is hejm'e'n, kie est'is tent'o en form'o de #manĝ'aĵ'a odor'o, sed ŝi promen'is tra la urb'a park'et'o, laŭ'long'e de la river'o, kie ŝi sid'iĝ'is por sent'i si'n tre virt'a, religi'a kaj mal'plen'stomak'a. Kiam la post'tag'mez'a serv'o komenc'iĝ'is, ŝi re'foj'e sid'is sur si'a lok'o. Kelk'a'j pi'ul'o'j est'is rest'int'a'j por preĝ'i. Sed la pli'mult'o de ili for'ir'is kaj jen re'ven'is du'op'e, tri'op'e. Mult'a'j vir'in'o'j anstataŭ'ig'is la ornam'aĵ'o'n de la maten'o, en kiu ili est'is en'prem'it'a'j, per pli simpl'a vest'o, kvankam ĝi est'is ankaŭ el silk'o.
Sinjor'in'o Brandeis, kiu for'rest'is ĉi tiu'n tut'a'n sankt'a'n tag'o'n el la butik'o, al'ven'is ĉirkaŭ la du'a, rapid'ant'e, kaj preskaŭ angor'e rigard'is si'a'n kuraĝ'a'n fil'in'et'o'n. La memor'ig'a serv'o komenc'iĝ'os iom post la tri'a kaj daŭr'os preskaŭ du hor'o'j'n. Je kvar'on'o antaŭ la tri'a Bella Weinberg ŝtel'ir'is el la benk'o, ir'is tra la flank'a inter'ir'ej'o kaj man'gest'is kaŝ'invit'e al Fanny por kun'ir'i. Fanny rigard'is si'a'n patr'in'o'n.
”Do ir'u,” dir'is sinjor'in'o Brandeis. ”La freŝ'a aer'o est'os bon'a por vi, sed zorg'u est'i re'e antaŭ ol la memor'ig'a serv'o komenc'iĝ'os.”
Fanny kaj Bella renkont'iĝ'is mok'rid'et'ant'e en la vestibl'o.
”Kun'ir'u al mi'a hejm'o,” flustr'is Bella, ”mi montr'os al vi i'o'n.”
La dom'o, grand'a kaj komfort'a, bel'e konstru'it'a, kun ĉirkaŭ'ant'a verand'o kaj bon'e pri'zorg'at'a gazon'o, est'is tuj apud'e. Ili trans'ir'is la strat'o'n kaj tra'ir'is la mal'antaŭ'a'n pord'o'n. En la grand'a sun'plen'a kuir'ej'o est'is neni'u. Est'is tut'e kviet'e en la dom'o. Est'is odor'o de freŝ'a bak'it'aĵ'o.
Bella kun mien'o de tent'at'a sen'kulp'ul'in'o, kun'tren'is Fanjon al la proviz'o'ĉambr'o, kiu est'is grand'a kiel mez'grand'a kuir'ej'o. Tie star'is sur plad'o'j kaj lad'a'j plat'o'j, sur pur'a'j blank'a'j buŝ'tuk'o'j ar'o da bon'gust'aĵ'o'j, kompar'e kun kiu'j tiu'j, propon'it'a'j al Tantal'o, est'is nur bagatel'o.
En la antikv'a'j jud'a'j famili'o'j est'as kutim'o komenc'i la vesper'manĝ'o'n post plen'tag'a si'n'de'ten'ad'o per kaf'o kaj ĉiu'spec'a'j kuk'o'j. Tio kuŝ'as kvazaŭ plumb'o en la stomak'o, sed est'as ekster'ordinar'e bon'gust'a. La patr'in'o de Bella pov'is sen'egal'e kuir'i kaj instru'is la du serv'ist'in'o'j'n sam'e bon'e pri la kuir'art'o. Ĉi tiu'n vesper'o'n la ge'frat'o'j kaj parenc'o'j ekster'urb'a'j far'os vizit'o'n kaj sinjor'in'o Weinberg super'is si'n mem.
”Ho!” Fanny ĝem'is aŭd'ebl'e. Preskaŭ est'is sufer'ĝem'o, kvazaŭ agoni'o.
”Nu, pren'u sen'ĝen'e!” dir'is Bella, la tent'ant'in'o. Odor'is en la manĝ'o'proviz'ej'o kiel en ĝarden'o kun spic'o'j, est'is odor'o de frukt'o'j, de ĵus'bak'it'a, suker'iz'it'a past'o. Tie star'is plad'eg'o plen'a de rosin'tort'et'o'j, rond'a'j tort'et'o'j el sufiĉ'e ŝvel'int'a past'o kun intern'aĵ'o el rosin'a konfit'aĵ'o, ĉio kovr'it'a de neĝ'simil'a pudr'a suker'o. Est'is ankaŭ tort'et'o'j kun abrikot'o'j, pur'a, fand'it'a or'o en la bril'o de la sun'o. Est'is makul'hav'a'j kamp'o'j de fromaĝ'pan'o'j kun fend'et'o'j en la or'brun'a krust'o, tra kiu'j oni pov'is vid'i la citron'flav'a'n fromaĝ'o'n; tut'freŝ'a, mol'a fromaĝ'o ĝi est'is, bat'miks'it'a kun ov'o'j, spic'o'j, suker'o kaj citron'o'j. Est'is konfit'aĵ'tort'et'o'j kaj cinam'aĵ'pan'o'j, geni'e kombin'it'a'j bak'it'aĵ'o'j, teg'it'a'j de migdal'a'j de'tranĉ'aĵ'o'j. Est'is freŝ'a pan'o — plekt'it'a'j pan'o'j kun papav'sem'o'j sur la plekt'kav'o'j kun bril'a'j flank'o'j pro la abund'a buter'o, sur'ŝmir'it'a antaŭ ol ili en'ŝov'iĝ'is en la bak'forn'o'n. Fanny Brandeis pri'gap'is ĉio'n tio'n, konstern'it'e. Dum ŝi rigard'is, Bella pren'is rosin'tort'et'o'n, mord'is en ĝi'n, plen'a, avid'a mord'o ĝi est'is, tiel ke ŝi'a'j blank'a'j dent'o'j renkont'is si'n mez'e en la mol'a ruĝ'brun'a konfit'aĵ'o, kiu ĉiu'flank'e el'iĝ'is tra la krust'o, tiel ke aŭd'iĝ'is ŝmac'o. Fanny trem'eg'is per si'a tut'a dorlot'it'a, sed nun mal'sat'ant'a korp'et'o.
”Nu, komenc'u,” dir'is Bella mal'avar'e — ”rapid'e, neni'u rimark'os ĝi'n, ni ja fast'is sufiĉ'e laŭ ni'a aĝ'o. Mi facil'e pov'us fast'i ĝis hodiaŭ vesper'e, se mi vol'us, sed mi ne vol'as.”
Ŝi for'glut'is la ali'a'n part'o'n de la tort'et'o, serĉ'elekt'is du'a'n, abrikot'a'n tort'et'o'n ĉi'foj'e, kaj de'nov'e ŝi'a'j mal'sek'a'j lip'o'j ek'pren'is. Sed ŝi atend'is moment'o'n (la inkvizici'o cert'e ne aplik'is pli trivial'a'n artifik'o'n ol Bella), ŝi pren'is ankoraŭ du'a'n kaj propon'is ĝi'n al Fanny. Fanny sku'is mal'rapid'e si'a'n kap'o'n. Ŝi'a man'o ne'vol'e supr'e'n'iĝ'is. Ŝi'a'j okul'o'j fiks'e rigard'is la vizaĝ'o'n de Bella.
”Pren'u, do,” insist'is Bella, ”pren'u unu, ili est'as bon'eg'a'j! Mmm!”
La unu'a buŝ'pren'aĵ'o da abrikot'o'j mal'aper'is inter la du vic'o'j da akr'a'j dent'o'j. Fanny ferm'is la okul'o'j'n, kvazaŭ iu, kiu sufer'eg'as. Ŝi batal'is la grand'a'n batal'o'n de si'a viv'o.
Ŝi ja renkont'os ali'a'j'n tent'o'j'n en si'a viv'o, kiu'j ebl'e est'os pli fort'a'j, sed ĝis si'a mort'o ŝi ne forges'os tiu'n unu'a'n batal'o'n inter la karn'o kaj la mens'o tie en la manĝ'aĵ'o'proviz'ej'o kun la dolĉ'a odor'o. Kaj la mens'o venk'is.
Kiam Bella pren'is la du'a'n plen'buŝ'o'n da abrikot'o'j — ŝi'a'j okul'o'j jam serĉ'is migdal'aĵ'a'n tort'et'o'n, dum ŝi en la man'o ten'is la tent'il'o'n por Fanny — ĉi tiu turn'is si'n sur la kalkan'o'j kiel soldat'o, el'paŝ'is decid'em'e el la dom'o, de la ŝtup'ar'o, trans la strat'o'n kaj re'e'n al la preĝ'ej'o.
Oni ĵus ek'brul'ig'is la lamp'o'j'n. La hom'o'j en la preĝ'ej'o est'is lac'a'j, sen'energi'a'j, el'ĉerp'it'a'j de mal'sat'o, la pli'mult'o sid'is silent'a kaj sen'atent'a, escept'e kiam la preĝ'o'libr'o postul'is parol'it'a'j'n respond'o'j'n. La voĉ'o de la mal'grand'a raben'o, mal'fort'iĝ'int'a pro lac'ec'o, son'is nun ekster'ordinar'e mal'fort'a, klar'a kaj melodi'a. Fanny ŝtel'ir'is al si'a lok'o apud sinjor'in'o Brandeis kaj prem'is si'a'n mal'sek'a'n mal'varm'a'n man'et'o'n en la varm'a'j'n, labor'e el'uz'it'a'j'n man'o'j'n de si'a patr'in'o. Ĉi tiu turn'is la okul'o'j'n, en kiu'j bril'is larm'o'j, de la preĝ'o'libr'o al la pal'a vizaĝ'et'o, kiu rigard'is al ŝi kun preskaŭ pet'eg'a rid'et'o. La preĝ'o'libr'o est'is mal'ferm'it'a ĉe la mal'ĝust'a paĝ'o. Ĝust'e kiam Fanny rimark'is tio'n, dum moment'o ĝem'o tra'ir'is la ne'inter'romp'it'a'n di'serv'o'n de la fest'o'tag'o — la memor'ig'a serv'o komenc'iĝ'is. La mal'grand'a doktor'o Thallmann skrap'e tus'is. La preĝ'ant'o'j sid'ig'is si'n ali'manier'e por rekt'ig'i la krur'o'j'n. Bella, la pek'int'in'o, kaŝ'e en'ir'is; ŝi est'is bild'o en or'o kaj ruĝ'et'o kvazaŭ anĝel'o. Fanny rigard'is ŝi'n kaj sent'is si'n tre alt'e super ŝi, en pli alt'a sfer'o de sen'pek'ec'o.
Est'is, kvazaŭ Molly Brandeis sent'is, kio okaz'is. — ”Vi ja ne far'is ĝi'n, ĉu?” Fanny ne'e sku'is la kap'o'n.
Raben'o Thallmann sid'is en si'a grand'a skulpt'it'a seĝ'o.
Li'a'j okul'o'j est'is ferm'it'a'j. La lac'e spirant'a, mal'grand'a orgen'o en la ĥor'ej'o en la mal'antaŭ'o de la preĝ'ej'o ek'ĝem'is la unu'a'j'n ton'o'j'n de ”Traümerei” de Schumann.
Kaj tiam, super la raŭk'et'a son'o de la orgen'o son'is kor'tuŝ'a plend'lud'o de violon'o. Teodor'o Brandeis komenc'is lud'i. Vi sen'dub'e kon'as lud'ad'o'n de ordinar'a, dek'kvin'jar'a knab'o, tiu'n nerv'ig'a'n, sen'sent'a'n skrap'ad'o'n. Sed neni'o tia est'is en la son'o'j, kiu'j'n ĉi tiu knab'o sci'pov'is kant'ig'i per arĉ'o el la lign'a skatol'o kun streĉ'it'a'j trip'kord'o'j. Kio ajn ĝi est'u — ĉu la long'ec'o de mal'dik'a'j, sent'em'a'j fingr'o'j, la mov'ad'o de la man'artik'o, la elast'a rapid'ec'o de la sub'brak'o aŭ io strang'a en la cerb'o — aŭ ebl'e ĉio kun'e, Teodor'o Brandeis nepr'e posed'is i'o'n, kio antaŭ'destin'as al la art'ist'ec'o. Pri tio ĉiu konsci'is, kiu vid'is li'n klin'iĝ'i kun kaj super si'a violon'o, por el'ig'i el ĝi la mal'alt'a'j'n son'o'j'n, kvazaŭ violonĉel'a'j'n. Dum li'a lud'ad'o ĉi tiu'n tag'o'n ĉiu sid'is tre trankvil'e kaj medit'is pri tio, kio'n li dezir'is kaj neniam ating'is, pri perd'it'a am'o, pri ne'plen'um'it'a dev'o, pri sen'iluzi'iĝ'o, pri mal'bon'o neniam re'bon'ig'it'a, pri perd'o de iu, kies memor'ig'o vek'is pent'o'n. La ĉe'est'ant'o'j sid'is trankvil'e kaj pli ol unu sent'is i'o'n sur si'a'j lip'o'j, kio hav'is sal'a'n gust'o'n, lev'is la man'o'n por kaŝ'e viŝ'pur'ig'i si'a'n vang'o'n kaj vid'is, ke tiu, kiu sid'as antaŭ li, far'as sam'e. Tio okaz'is, kiam ĉi tiu dek'kvin'jar'a knab'o met'is si'a'n arĉ'o'n sur si'a'n violon'o'n. Kaj tiu, kiu kapabl'as okaz'ig'i ĉio'n tio'n, cert'e posed'as tio'n ne'difin'ebl'a'n, magi'a'n, grandioz'a'n, kio'n oni nom'as geni'o.
Kiam est'is pas'int'e, tra la salon'o ir'is ĝem'o de mal'streĉ'iĝ'o. Raben'o Thallmann met'is dum moment'o si'a'n man'o'n sur la lac'iĝ'int'a'j'n okul'o'j'n, kvazaŭ li re'ven'us de mal'proksim'a spirit'a vojaĝ'o, post tio li ek'star'is kaj paŝ'is al la katedr'o. Li parol'is, hebre'lingv'e, la komenc'a'j'n vort'o'j'n de la memor'ig'a serv'o kaj daŭr'ig'is ĝis la preĝ'o'j, en la angl'a lingv'o, kun ili'a'j vort'o'j de sen'fin'a'j humil'ec'o kaj saĝ'ec'o: ”Ci met'is en ni'n la pov'o'n far'i pek'o'n, sed ne la pek'o'n mem.” Fanny ek'tim'is. Antaŭ du'on'hor'o ŝi mem spert'is.
La serv'o est'is daŭr'ig'at'a, emoci'e kaj kor'tuŝ'e. La amen'o'j el'iĝ'is kun re'nov'ig'it'a fort'o el la buŝ'o'j de la aŭskult'ant'o'j.
Nun est'is neni'o komik'a en la manier'o, en kiu la mal'jun'a Be'n Reitmann kun si'a'j mal'rapid'e leg'ant'a'j okul'o'j, ĉiam est'is kvin vort'o'j'n post la ali'a'j, tiel ke li'a'j vort'o'j implik'iĝ'is en la laŭt'a'j respond'o'j, kaj li'a bel'a, mal'jun'a voĉ'o kun iom da raŭk'et'o kaj hezit'o en sol'a majest'o post'son'ig'is la ”Omein.”
Oni ating'is la juvel'o'n de si'n'don'o, la mal'nov'a'n kaj ĉiam solen'a'n preg'o'n ”Kaddiŝ”. Ne ekzist'as skrib'it'a'j vort'o'j, kiu'j pov'as prezent'i la impon'eg'o'n de la ”Kaddiŝ” tiel, kiel ĝi est'as kantat'a hebre'e. Kiam raben'o Thallmann ek'kant'is kun si'a monoton'a ripet'ad'o de honor'ig'o, kelk'a'j nigr'e vest'it'a'j urb'an'o'j ek'star'is kaj rest'is star'ant'a'j, kun la kap'o klin'it'a super la preĝ'o'libr'o. Ili est'is la hom'o'j, de kiu'j la mort'o postul'is si'a'j'n ofer'aĵ'o'j'n. Fanny star'iĝ'is sam'temp'e kun si'a patr'in'o kaj Teodor'o, kiu re'ven'is al ili el la ĥor'ej'o. La mal'grand'a orgen'o lud'is tre mal'laŭt'e. La nigr'e vest'it'a'j figur'o'j klin'is si'n. Tie kaj ali'e oni aŭd'is moment'a'n singult'o'n, tuj post'e re'ten'at'a'n. Fanny sent'is brul'a'n vual'o'n, kiu mal'klar'ig'is la vid'o'n. Ŝi frot'is per'man'e la okul'o'j'n, sed la nebul'o rest'is. Ŝi'a'j ŝultr'o'j singult'e sku'iĝ'is.
Ŝi sent'is la man'o'n de si'a patr'in'o sur si'a, per kiu ŝi ten'is la libr'o'n. La preĝ'o — preĝ'o ne de funebr'o, sed honor'ig'a, fin'iĝ'is per #fin'kresĉend'o de la orgen'o. La silent'a'j nigr'a'j figur'o'j re'sid'iĝ'is.
Super la lac'iĝ'int'a pi'ul'ar'o ven'is atmosfer'o de grandioz'a liber'iĝ'o. Ĉi tiu'j jud'o'j, kiu'j tie aŭskult'is la vort'o'j'n, parol'it'a'j'n de la profet'o'j de Izraelo, ĉi tiu'n tag'o'n ir'is imag'e re'e'n mil'o'j'n da jar'o'j, al la temp'o, kiam la detru'o de la templ'o est'is sam'e real'a, kiel nun la detru'o de la kolon'o'j kaj kupol'o de la Reimsa katedral'o. La mal'jun'a Be'n Reitmann sent'ant'e si'n mal'bon'a pro fast'ad'o, est'is for de si'a'j ĉiu'tag'a'j zorg'o'j pri ĉeval'o'j, seg'ej'o'j, farm'dom'o'j kaj hipotek'o'j. Eĉ sinjor'in'o Nathan Pereles, en nigr'a atlas'o, kun si'a'j vitr'a'j kaj gagat'a'j perl'o'j, si'a mal'agrabl'a, kutim'e mal'seren'a mien'o, sen hel'iĝ'o pro simpati'o aŭ am'o, ŝajn'is sent'i i'o'n de la emoci'a ond'o. Fanny est'is embaras'it'a de ĝi. Ŝi'a kap'o dolor'is (tio'n kaŭz'is la mal'sat'o) kaj ŝi'a'j man'o'j est'is glaci'e mal'varm'a'j. La mal'grand'a ”rus'a”
knab'in'o tuj mal'antaŭ ili ĉes'ig'is la turn'iĝ'ad'o'n kaj pied'frap'ad'o'n kaj dorm'is, apog'ant'e si'n al si'a patr'in'o. Raben'o Thallmann tie sur la podi'o ŝajn'is est'i tre mal'proksim'a kaj for'iĝ'ant'a. La odor'o de kariofil'a ole'o kaj sal'amoniak'o plen'ig'is la aer'o'n. La aer'o kvazaŭ strang'e trem'et'is kaj bril'et'is. La blank'a atlas'o antaŭ la ”Kest'o” radi'is kaj mov'iĝ'et'is.
La long'daŭr'a serv'o preskaŭ fin'iĝ'is. Subit'e ĥor'o kaj orgen'o sam'temp'e eksplod'is en honor'ig'a kant'o. La mal'grand'a doktor'o Thallmann lev'is la man'o'j'n kaj la preĝ'ant'o'j ek'star'is, kvazaŭ super'ŝut'e amas'iĝ'is ĉe li'a'j pied'o'j.
Fanny ankaŭ star'iĝ'is, ŝi'a vizaĝ'o est'is tre pal'a en si'a bukl'a kadr'o, ŝi'a'j okul'o'j bril'is. Ŝi lev'is si'a'n vizaĝ'o'n al la vort'o'j de la pra'a ben'preĝ'o, kiu'j el'iĝ'is en si'a'j simpl'ec'o kaj grandioz'ec'o de la lip'o'j de la raben'o: ”La ben'o de la Sinjor'o ven'u super vi'n ĉiu'j, la Sinjor'o ben'u kaj gard'u vi'n.
Li bril'ig'u si'a'n favor'a'n hel'o'n sur vi'n kaj indulg'u vi'n. Li favor'u vi'n kaj don'u al vi pac'o'n.”
La Grand'a Sabat'o est'is fin'iĝ'int'a. Est'is tre trankvil'a id'ar'o, kiu dis'iĝ'is sub'ig'it'a kaj lac'a, ĉiu al si'a hejm'o. Fanny el'ir'is kaj apenaŭ pens'is pri Bella. Ŝi sent'is ne'preciz'e, ke ŝi kaj ŝi'a amik'in'et'o est'as form'it'a'j el ali'a'j konsist'ig'aĵ'o'j. Ŝi sci'is, ke la inklin'o de unu al la ali'a est'as nur tiu de mal'ind'a, fizik'a, knab'in'ec'a amik'ec'o kaj ke ili re'kont'iĝ'os neniam en spirit'a rilat'o, kvankam ŝi ne pov'is esprim'i ĉi tiu'n sci'o'n per'vort'e. Molly Brandeis met'is man'o'n sur la ŝultr'o'n de si'a fil'in'et'o.
”Ĉu lac'a, Fanjo?”
”Iom'et'e.”
”Sed, mal'sat'eg'a, ĉu?” dir'is Teodor'o.
”Mi est'is, sed nun ne plu est'as mal'sat'a.”
”Nur atend'u! Nudel'sup'o kaj kok'id'aĵ'o!”
Ŝi intenc'is rakont'i pri la klopod'o en la Weinberga proviz'ej'o. Sed nun est'is io en ŝi — io bel'a, nask'it'a ĉi tiu'n tag'o'n — kio re'ten'is ŝi'n de tio. Sed Molly Brandeis, por kiu oft'e du plus du est'as kvin, pov'is iom diven'i, kio okaz'is. Ŝi sent'is si'n super'ŝut'at'a de fier'o, kiam ŝi'a fil'o kapt'is per la magi'o de si'a muzik'o la kongregaci'o'n. Ŝi kis'is li'n bon'a'n nokt'o'n am'o'plen'e kaj kares'e. Sed en'ir'int'e la ĉambr'o'n de si'a fil'in'o, post kuŝ'iĝ'o, ŝi klin'is si'n super ŝi kaj met'is mal'varm'a'n man'o'n sur ŝi'a'n frunt'o'n.
”Ĉu vi fart'as tut'e bon'e, kar'ul'in'o mi'a?”
”Umf-f-f” respond'is Fanny du'on'dorm'e.
”Fanjo, ĉu ne far'as vi'n feliĉ'a kaj fort'a, ke vi pov'is el'ten'i, kio'n vi komenc'is?”
”Umf-f-f.”
”Sed,” Molly Brandeis nun pens'is laŭt'e kaj forges'is, ke ŝi parol'as nur al et'a knab'in'o, ”sed, la viv'o ŝajn'as mult'foj'e ŝat'i prezent'i tent'aĵ'o'j'n al tiu'j, kiu'j pov'os ili'n el'ten'i.
Mi ne sci'as kial, sed est'as fakt'o. Mi esper'as, mi'a et'ul'in'o, injo mi'a, mi esper'as . . .”
Sed neniam Fanny sci'is, ĉu ŝi'a patr'in'o fin'is ĉi tiu'n fraz'o'n aŭ ne. Ŝi memor'is, ke ŝi atend'as la fin'iĝ'o'n por sci'i, kio'n ŝi'a patr'in'o esper'as. Kaj ŝi sent'is subit'e, ke varm'a gut'o fal'as sur si'a'n man'o'n, super kiu ŝi'a patr'in'o klin'is si'n. Kaj neni'o'n pli ŝi sci'is, ol, ke re'foj'e est'as maten'o kun bon'far'e varm'a sun'bril'o.
Fanny Brandeis kutim'is ĉiu'n sabat'post'tag'mez'o'n ir'i al la publik'a leg'o'salon'o (kun sak'et'o da tre glu'ec'a'j avel'suker'aĵ'o'j en si'a poŝ'o, kia ĝu'em'ul'in'o!) kaj tie si'n instal'int'e en seĝ'eg'o'n, ŝi rev'is, mord'et'is aŭtomat'e la frand'aĵ'o'n, dum ŝi'a vizaĝ'o pli kaj pli ruĝ'iĝ'is pro la mal'freŝ'a aer'o de la mal'bon'e aer'um'at'a salon'o kaj ŝi leg'is, leg'is kio'n ajn. Est'is neni'u, kiu cenzur'is, kio'n ŝi leg'as, tial ŝi leg'is terur'a'n miks'aĵ'o'n, fuŝ'aĵ'o'n klasik'a'n, histori'a'n kaj histeri'a'n kaj en ĉio ŝi trov'is i'o'n interes'a'n. Ŝi leg'is seri'roman'o'n, en kiu frenez'a'j edz'iĝ'propon'o'j est'is far'at'a'j en flor'odor'plen'a'j varm'ej'o'j; ŝi leg'is Dickens kaj Thelma, mal'nov'a'j'n bind'it'a'j'n period'aĵ'o'j'n, Zola kaj de Maupassant, ”Wide wide world”, ”Hans Brinker” aŭ la ”Arĝent'a'j glit'kuril'o'j” kaj ”Jane Eyre”. Jen kelk'a'j ekzempl'o'j, por montr'i ŝi'a'n ver'a'n ĝeneral'a'n am'o'n al literatur'o. Kiam ŝi leg'is, ŝi tut'e ne atent'is la afekt'e rid'ant'a'j'n ge'knab'o'j'n, kiu'j tro'bru'e en'ir'is kaj far'is ŝerc'aĵ'o'j'n, tiel ke la acid'humor'a fraŭl'in'o Perkins, la bibliotek'ist'in'o, ek'koler'is pro ili. Ŝi leg'is, ĝis fin'e la krepusk'o kompren'ig'is al ŝi, ke la mal'long'a vintr'a tag'o est'as fin'iĝ'ont'a. Tiam ŝi ven'is ekster'e'n, frost'trem'ant'e pro la trans'ir'o el la tro'varm'a atmosfer'o de la salon'o en la freŝ'a'n Wisconsinan aer'o'n. Kelk'foj'e ŝi ir'is al la butik'o de si'a patr'in'o, sed sam'e oft'e ŝi ir'is rekt'e hejm'e'n sol'a. Kaj tiam ŝi ir'is, dum la neĝ'o krak'is sub si'a'j pland'o'j, obsed'it'a de tre ne'infan'a sent'o de mal'seren'ec'o kaj mal'trankvil'ec'o, kiam ŝi vid'is la vintr'o'sun'o'n mal'lev'iĝ'ant'a en nuanc'o'miks'aĵ'o de subtil'ruĝ'o, oranĝ'kolor'o, or'ruĝ'o kaj hel'flav'o. Kelk'foj'e ŝi'a kor'o dolor'is pro la vid'o de tia bel'a, kolor'abund'a ĉiel'o; pli post'e kelk'foj'e okaz'is, ke ŝi de'nov'e sent'is tiu'n dolor'o'n, kiam ŝi rigard'is la okul'o'j'n de kolport'ist'o, kiu #antaŭ'e'n'puŝ'as ĉar'et'o'n kaj ankaŭ okaz'is, ke ŝi sent'is tiu'n dolor'o'n, kiam est'is neni'u kial'o — kiel iu'foj'e pov'as okaz'i, se oni est'as jud'in'et'o kun ”mult'a'j jar'cent'o'j da sufer'ad'o post ŝi.” Iu'n sabat'o'n ŝi pren'is libr'o'n el la bibliotek'o. Fraŭl'in'o Perkins, leg'int'e la titol'o'n, sur'pren'is mal'aprob'a'n mien'o'n kaj iom hezit'is stamp'i la kart'o'n.
”Ĉu ĉi est'as por vi mem?”
”Jes, fraŭl'in'o.”
”Ne est'as libr'o por knab'in'et'o'j,” akr'a'ton'e dir'is fraŭl'in'o Perkins.
”Jam mi leg'is ĝi'n du'on'e,” dir'is Fanny afabl'e kaj for'ir'is kun la libr'o sub la brak'o. Est'is libr'o de Zola ”En la paradiz'o de sinjor'in'o'j” (Au bonheur des dames”). La histori'o de la butik'ist'in'o kaj la frakas'o de la detal'komerc'ist'o de la grand'a kaj mon'hav'a entrepren'o interes'eg'is kaj streĉ'is ŝi'a'n atent'o'n. Ŝi'a'j pens'o'j ankoraŭ plen'e okup'is si'n pri tiu libr'o, kiam ŝi laŭ'ir'is la angul'o'n de la Norris-strat'o kaj subit'e si'n trov'is en band'o da bru'ant'a'j, petol'ant'a'j kaj mok'rid'ant'a'j knab'o'j. Ili form'is, inter'puŝ'iĝ'ant'e, cirkl'o'n ĉirkaŭ io, kio'n ili turment'is, pugn'o'puŝ'is, unu'vort'e trakt'is, kiel tiom'aĝ'a'j knab'o'j pov'as far'i en si'a ne'prudent'ec'o.
Fanny halt'is kaj puŝ'is si'n inter la knab'o'j'n. La objekt'o turment'at'a montr'iĝ'is est'i mal'fortik'a bub'et'o kun kav'a brust'o, kiu ne pov'is batal'i, ĉar li est'is tro mal'kuraĝ'a kaj tre mal'fort'a; krom'e li'a nom'o (ho, kompat'ind'ul'o!) est'is Clarence, Clarence Heyl. Ja kio'n ajn band'o da petol'a'j strat'bub'o'j ne pov'as far'i per nom'o tia, kia Clarence! Ili hurl'is ĝi'n, kat'blek'is ĝi'n, ili imit'is vok'i ĝi'n en falset'o per kvazaŭ alt'akr'a vir'in'ton'o de li'a patr'in'o. Li est'is pal'eg'a, kompat'vek'a knab'et'o kun grand'a buŝ'o, kies pip'tub'a'j krur'o'j ŝajn'is ankoraŭ pli mal'dik'a'j kompar'e kun la long'a'j, mal'larĝ'a'j pied'o'j. Kio komplet'ig'is li'a'n kompat'ind'ec'o'n: li krom tio port'is okul'vitr'o'j'n, kiu'j mal'atent'ig'is pri la sol'a agrabl'aĵ'o, kiu'n li posed'is, pri li'a'j grand'a'j, dolĉ'a'j, rev'em'a'j okul'o'j. Li est'is de tiu spec'o de knab'o'j, kiu'n la patr'in'o dorlot'as en prem'ferm'a'j vest'o'j kaj galoŝ'o'j por la lern'ej'a vizit'o. Li'a blu'a serĝ'a kostum'o neniam bril'is aŭ est'is makul'kovr'it'a. Li'a'j ŝtrump'o'j est'is sen'difekt'a'j sur la genu'part'o. Li port'is jam surtut'o'n en mild'a'j aŭtun'tag'o'j.
Fanny ne ŝat'is li'n kaj sam'temp'e bedaŭr'is li'n. Ni ne far'os tio'n, ĉar en tiu et'a, tim'em'a, mal'bel'a dek'kvin'jar'a knab'et'o vi re'trov'os la hero'o'n de ĉi tiu rakont'o. Li pen'e ek'star'is, ĝust'e kiam Fanny aper'is. Li'a lern'il'uj'o est'is kot'ŝmir'it'a. Li'a'j ŝtrump'o'j est'is ŝir'it'a'j, li'a ĉap'o est'is for kaj li'a'j har'o'j dis'taŭz'it'a'j. Est'is skrap'vund'o sur unu vang'o, el kiu flu'et'is sang'o.
”Mi rakont'os al mi'a patr'in'o!” li plor'is sen'pov'e kaj mal'rekt'iĝ'is pro mizer'o kaj angor'o, ”kaj tiam vi spert'os . . . las'u mi'n sol'a, nun tuj!”
Fanny sent'is mal'agrabl'a'n ek'pik'o'n en si'a stomak'o kaj en si'a gorĝ'o.
”Li rakont'os al pa'nj'o!” bru'kri'is la knab'et'o'j ĥor'e.
”Ho, pa'nj'o!” kaj re'foj'e ili kripl'ig'is la mal'feliĉ'a'n nom'o'n.
Kaj jen sovaĝ'a kat'in'o eksplod'is inter ili. Ne avert'ant'e, kvazaŭ furi'o kun flam'a'j okul'o'j kaj flirt'ant'a'j har'o'j, kun blank'a'j dent'o'j en grumbl'o, ŝi atak'is ili'n per'pugn'e.
Se ŝi est'us batal'int'a honest'e aŭ se ŝi est'us ne surpriz'int'a ili'n per la ne'atend'it'a furioz'o, ŝi cert'e est'us sen'pov'a kontraŭ ili. Sed ŝi subit'e ek'atak'is, pied'frap'is kaj pugn'o'bat'is dis'e'n, mord'is, fingr'e grat'is. Ŝi ne sent'is la bat'eg'o'j'n, kiu'j'n la knab'o'j rekompenc'e dis'don'is kaj ŝi'a'j man'o'j ferm'iĝ'is kaj re'mal'ferm'iĝ'is altern'e por jen bat'i kaj jen grat'i. ”Ir'u hejm'e'n!” ŝi kri'is al Clarence, sam'temp'e batal'ant'e. Kaj Clarence serĉ'is si'a'j'n libr'o'j'n kaj pren'is la pied'o'j'n en la man'o'j'n. Post'e Fanny lert'e salt'is flank'e'n por evit'i la brun'a'j'n pugn'o'j'n de la knab'o'j. En tiu moment'o ŝi ŝanĝ'iĝ'is el furioz'ul'in'o en angor'e trem'et'ant'a'n knab'in'o'n, kiu rigard'as pet'eg'e kaj tim'em'e el kadr'o el nigr'a'j bukl'o'j. Sed la knab'o'j re'foj'e est'is atak'ont'a'j.
”Tim'eg'ul'o'j! Kvin kontraŭ unu knab'in'o,” plor'is Fanny, kun trem'ant'a sub'lip'o, ”do ven'u, bat'u mi'n! Vi tim'as ĉiu'n, escept'e knab'in'o'n! Sen'kuraĝ'ul'o'j!”
Patos'a larm'o rul'iĝ'is sur ŝi'a vang'o. Per tio la koler'o for'flu'is. Rest'is nur kvin bub'et'o'j, kiu'j star'is gap'ant'e al ŝi en sen'pov'a ekscit'ec'o.
”Vi ja bat'is unu'e,” plor'is unu el la knab'o'j, ”kial vi furioz'is inter ni, mi volont'e sci'us, vi fik'at'in'o!”
”Li est'as mal'san'a,” dir'is Fanny, ”li ne pov'as batal'i, mank'as io en li'a'j pulm'o'j aŭ io ajn ali'a, eĉ li for'las'os la lern'ej'o'n. Krom'e li est'as mil'foj'e pli bon'a ol vi op'e!”
Subit'e ili ĝoj'kri'is: ”Fanny am'ind'um'as Clarencon. Fanny am'as Clarencon!”
Fanny lev'is la iom ĉif'it'a'n ”Zola” de la lok'o, kie'n ĝi ĵet'iĝ'is ĉe la unu'a atak'o. — ”Tio est'as mensog'o!” ŝi ve'kri'is kaj paf'is si'n for, persekut'at'a de la knab'o'j kaj ili'a mok'kant'o. Ŝi en'ir'is tra la mal'antaŭ'a pord'o kaj klopod'is aspekt'i kiel kutim'e. Sed la akr'avid'a okul'o de Mattie mal'kovr'is la post'sign'o'j'n de la batal'o, kvankam ŝi est'is okup'it'a de ter'pom'sen'ŝel'ig'o. ”Fanny Brandeis, rigard'u vi'a'n mantel'o'n, kaj kio okaz'is al vi'a'j har'o'j?”
Fanny rigard'et'is la dis'ŝir'it'a'n mantel'poŝ'o'n, pend'flirt'ant'a liber'e. ”Ho, tio, nu . . . ” ŝi dir'is mal'serioz'e, preter'pas'ant'e la tabl'o'n en la kuir'ej'o, for'pren'is tranĉ'aĵ'o'n da mal'varm'a bov'id'aĵ'o de la plad'o kaj supr'e'n'ir'is al si'a ĉambr'et'o. Tia batal'eg'o est'is mal'sat'ig'a. Kiam sinjor'in'o Brandeis ven'is hejm'e'n je la ses'a, ŝi'a fil'in'et'o sid'is kviet'e leg'ant'a. Ĉe la tag'manĝ'o, sinjor'in'o Brandeis riproĉ'e dir'is: ”Fanny, injo, est'as skrap'o sur vi'a vang'o de la tempi'o ĝis la menton'o!”
Fanny palp'is si'a'n vizaĝ'o'n.
”Ĉu ver'e?”
”Vi ja sent'is tio'n, kia'manier'e ĝi okaz'is?”
Fanny dir'is neni'o'n.
”Mi vet'as, ke ŝi batal'is!” dir'is Teodor'o kun intuici'o, per kiu unu infan'o ĉio'n diven'as pri ali'a.
”Fanny!” La sever'a'j brun'a'j okul'o'j rigard'is ŝi'n.
”Ho, kelk'a'j knab'o'j bat'eg'is Clarencon Heyl kaj mi ek'koler'is pri ili, ili insult'is li'n iel.”
”Kiel?”
”Nu, kiel ajn!”
”Sed injo mi'a, se vi ir'os batal'i, ĉiu'foj'e kiam vi aŭd'os insult'nom'o'n . . .”
Fanny pens'is pri la ŝir'it'a mantel'o, la ĉif'it'a ”Zola,” la sur'vang'a skrap'o.
”Tiam ĝi far'iĝ'os mult'e'kost'a,” ŝi dir'is medit'e.
Post la tag'manĝ'o ŝi de'nov'e en'profund'iĝ'is en si'a libr'o.
Teodor'o dev'is labor'i pri si'a algebr'o'task'o post la re'aranĝ'o de la tabl'o, sed anstataŭ far'i tio'n, li sur'met'is si'a'n ĉap'o'n, ŝtel'ir'is for, por lud'i ekster'e sub la ark'lamp'o ĉe la strat'angul'o. Fanny preskaŭ neniam kun'port'is libr'o'j'n el la lern'ej'o kaj malgraŭ tio ŝi sufiĉ'e bon'e progres'is, precip'e en la fak'o'j, kiu'j'n ŝi prefer'is. En la vintr'o post la mort'o de si'a edz'o sinjor'in'o Brandeis al'kutim'iĝ'is post la tag'manĝ'o distr'i si'n per sol'ul'a kart'lud'o. Ŝi pov'is tiam pri'pens'i la okaz'int'aĵ'o'j'n de la tag'o, si'a'j'n problem'o'j'n kaj sam'temp'e ĝi efik'is trankvil'ig'e. Ŝi mal'supr'e'n'klap'is la tabul'o'n de la skrib'tabl'o kaj sid'ig'is si'n sur la pian'taburet'o'n. Mult'a'j'n jar'o'j'n Fanny re'memor'is tiu'n vintr'o'n, la leg'ad'o'n, akompan'at'a'n de la susur'ad'o de la ŝov'at'a'j lud'kart'o'j; ĉiam, kiam ŝi leg'is libr'o'n de Dickens, ŝi pens'is pri tiu'j long'a'j kviet'a'j vesper'o'j. Ŝi tiam prefer'e leg'is verk'o'j'n de Dickens. Ŝi sent'is spec'o'n de mal'estim'o pri li'a sentiment'o, li'a'j ”grand'a'j” sinjor'in'o'j ted'is ŝi'n. Sed ŝi ne sci'is, ke tio'n kaŭz'as la fakt'o, ke ili est'as mal'bon'e desegn'it'a'j.
Ŝi tamen ŝat'is la humur'o'n en li'a'j libr'o'j kaj ŝi pov'is re'leg'i la part'o'j'n pri Samuel Weller, Mr. Micawber, Sairy Gamp kaj Fanny Squeers. Ŝi trov'is, ke est'as tent'o leg'i Dickensaĵon antaŭ la vesper'manĝ'o, precip'e la histori'o de Pickwick est'is fatal'a. Ĝi pel'is ŝi'n en ekstaz'o al la manĝ'aĵ'o'ŝrank'o por esplor'i, ĉu est'as ankoraŭ io manĝ'ebl'a, ĉu kuk'o aŭ pom'o aŭ mal'varm'a viand'o, io ajn. Tamen kio'n ajn ŝi trov'is, tio ne est'is kompar'ebl'a kun la delikat'aĵ'o'j, pri kiu'j ŝi leg'is, kun la saliv'aper'ig'a'j viand'pasteĉ'o'j, la ŝaf'aĵ'o kaj la varm'eg'a grog'o per ananas'aĵ'o. Tiu'n vesper'o'n, post kiam sinjor'in'o Brandeis est'is moment'o'n en la kuir'ej'o por pri'parol'i i'o'n kun Mattie, ŝi re'ven'is kaj vid'is, ke ŝi'a fil'in'o kred'ebl'e est'as babil'inklin'a, kvankam ŝi ten'is la libr'o'n antaŭ si.
”Pa'nj'o, ĉu vi jam leg'is tio'n ĉi?”
Ŝi montr'is la titol'o'n: ”Au Bonheur des Dames”.
”Jes, sed infan'o mi'a, kial vi leg'as i'o'n tia'n? Tio ja ne est'as leg'aĵ'o por vi. Ho, mi dezir'us, hav'i pli da temp'o, por . . .”
Fanny klin'apog'is si'n antaŭ'e'n, ŝajn'e komunik'em'a. ”Ĝi pens'ig'is mi'n tiom pri vi mem, pa'nj'o. Vi ja kon'as la histori'o'n pri la grand'a entrepren'o, kiu frakas'as la mal'grand'a'n, pri ĉio ĉi. Tio est'as sam'e kiel tio, pri kio vi antaŭ ne'long'e kun tiu sinjor'o . . . vi sci'as. Vi dir'is i'o'n pri tio, kio mort'ig'as la detal'komerc'o'n en mal'grand'a'j urb'o'j kaj li dir'is, ke ĝi iu'tag'e est'os kontraŭ'leĝ'a kaj vi dir'is, ke vi tio'n ne ĝis'viv'os.”
”Ho, jes, ni pri'parol'is la poŝt'eksped'afer'o'j'n, kaj kiel mal'facil'e est'as konkurenc'i kun tio, kiam la farm'ist'o'j mend'as laŭ katalog'o kaj ricev'as plen'kest'o'j'n da var'o'j hejm'e'n'port'at'a'j. Mi ne sci'is, ke vi aŭskult'as tio'n, Fanjo.”
”Jes tio'n mi ĉiam far'as, kiam vi parol'as kun vojaĝ'ist'o aŭ iu tia, tio ver'e interes'as mi'n.” Fanny re'ir'is al si'a libr'o.
Sed Molly Brandeis sid'is ankoraŭ medit'e, rigard'ant'e si'a'n strang'a'n id'in'o'n. Post'e ŝi ĝem'is kaj aranĝ'is la kart'o'j'n por lud'o. Je la ok'a ŝi plej oft'e est'is tiel lac'a, ke ŝi ek'dorm'is sur la el'uz'it'a led'teg'it'a kanap'o en la famili'a ĉambr'o, tiam ŝi est'is tut'e el'ĉerp'it'a. La dom'o est'is tre kviet'a, se ne Mattie en la kuir'ej'o aŭ en si'a angul'a ĉambr'et'o supr'e bru'is. Kelk'foj'e la lac'iĝ'int'a vir'in'o vek'iĝ'is subit'e tim'ig'it'a kaj ek'kri'is singult'e: ”Ne! Ne! Ne!” Unu'e la infan'o'j ek'salt'is terur'ig'it'a'j, kiam ili aŭd'is ŝi'n, sed ili al'kutim'iĝ'is al tio, nur rigard'is por dir'i, kiam ŝi demand'is, kio vek'is si'n: ”Vi hav'is la neneon!”
Ŝi mem neniam parol'is pri tio, kio vek'is ŝi'n kaj kri'ig'is ŝi'n tiel. Ebl'e nur est'is protest'o de la el'ĉerp'it'a korp'o kaj la tro'lac'ig'it'a'j nerv'o'j. Fin'iĝ'is ordinar'e per la anonc'o, ke ŝi kuŝ'iĝ'os, post kiam ŝi el'tir'is la har'pingl'o'j'n el la mal'long'a'j, dens'a'j har'o'j. Ŝi insist'is, ke ankaŭ la infan'o'j ir'u en la lit'o'n, kvankam ili oft'e sukces'is gajn'i krom'hor'et'o'n per prokrast'a'j pretekst'o'j. Sed est'is tre san'ig'e por ili, tiu regul'a kuŝ'iĝ'o je la naŭ'a; ili hav'is per tio la neces'a'n dorm'o'n, kiu'n ili'a'j aĝ'o kaj vigl'a karakter'o nepr'e bezon'is.
”Ven'u, infan'o'j,” ŝi kutim'is dir'i kun osced'o.
”He, pa'nj'o, moment'o'n, fin'leg'i la ĉapitr'o'n.”
”Kiom da paĝ'o'j?”
”Nur mal'mult'a'j, jen, nur tiom!”
”Nu, bon'e, sed ne pli,” ĉar sinjor'in'o Brandeis, kiel saĝ'a vir'in'o, sci'is, kio'n signif'as ne'fin'leg'it'a ĉapitr'o por leg'o'am'ant'o. Sed Fanny kaj Teodor'o ne ĉiam est'is honest'a'j tiu'rilat'e, ili avid'e en'glut'is la permes'it'a'n ĉapitr'o'n, ruĝ'vang'a'j pro ekscit'ec'o. Ebl'e sinjor'in'o Brandeis re'foj'e ek'dorm'os! Kaj tiu'okaz'e la du konspir'ant'o'j komenc'is la sekv'ant'a'n ĉapitr'o'n mal'laŭt'e kaj lert'e turn'ant'e la foli'o'j'n, ili en'ŝtop'is tiam si'a'n mens'o'n, sam'e kiel bub'et'o'j tro'avid'e plen'ig'as si'a'n buŝ'o'n per kuk'o post la dors'o de pa'nj'o. Sed est'is, kvazaŭ ŝi vek'iĝ'as pro streĉ'iĝ'o en la libr'o mem kaj tiam ven'is la tim'it'a rezult'o, la fin'o. La patr'in'o subit'e ek'salt'is konfuz'it'e, ĉirkaŭ'e'n rigard'is kaj ek'vid'is la du infan'o'j'n, en'sorb'iĝ'ant'a'j'n en leg'ad'o.
”Fanny, Teodor'o! Nun tuj, neni'o'n pli!”
Fanny klopod'is, arogant'e ignor'i tiu'n admon'o'n.
”He, pa'nj'o, nur tiom'et'e da paĝ'o'j ĝis la fin'o, tie.”
”Mistifik'o! Vi jam leg'is kvar ĉapitr'o'j'n, post kiam mi dir'is, ke vi fin'os, supr'e'n, al la lit'o!”
Molly Brandeis tiam inspekt'is, ĉu la pord'o kaj fenestr'o'j est'as ferm'it'a'j, pri'zorg'is la horloĝ'o'n kaj tuj kiam la infan'o'j est'is ating'int'a'j la supr'a'n portal'o'n laŭ la ŝtup'ar'o, ŝi esting'is la lum'o'n, mem supr'e'n'ir'is, kun la har'pingl'o'j en unu man'o, la korset'o en la ali'a. Iom post la naŭ'a la tut'a famili'o dorm'is, la infan'o'j kviet'e, sen'sonĝ'e, la lac'a vir'in'o mal'trankvil'e kaj mult'mov'e, ĉar ŝi'a tro'streĉ'it'a cerb'o okup'is si'n per la tag'a'j problem'o'j. Ne est'is famili'o ripoz'ant'a. Est'is kvazaŭ spirit'a aĵ'o, post'trem'et'ant'a moment'o'n, mal'streĉ'int'e la nerv'o'j'n kaj muskol'o'j'n.
Nun ne plu est'is ”pra'aĵ'o'j” en la bazar'o de Brandeis. La pak'ĉambr'o ĉiam est'is sur'sem'it'a de rest'aĵ'o'j de pajl'o kaj lign'o'fibr'aĵ'o el la kest'o'j kaj krad'o'j. Aloisio nun estr'is super mal'grand'a, ru ̧hara satelit'o, kiu si'a'vic'e mal'aper'is en la kest'o'j'n, la kap'o'n antaŭ'e'n, kaj kies task'o nun est'is el'sorĉ'i jen lamp'o'n, jen pup'o'n aŭ kristal'aĵ'o'n, kvazaŭ magi'ist'o. Fanny ŝat'is sid'i sur renvers'it'a kest'et'o kaj rigard'i, kiam li fervor'e klopod'is komplet'ig'i iu'n servic'o'n aŭ vaz'ar'o'n. Ekzempl'e: la unu'a plonĝ'o aper'ig'is la unu'a'n pec'o'n el ses'o da respond'a'j artikl'o'j, zorg'e en'volv'it'a'n en diafan'a paper'o. Unu man'um'o de Aloisio mal'kovr'is la el'fos'it'aĵ'o'n per for'ŝir'o de la en'volv'il'o kaj jen el'rigard'is ruben'kolor'a pokal'o. Sekv'is du'a plonĝ'o, tri'a kaj tiel plu, ĝis fin'e ses bril'ant'a'j glas'o'j vic'iĝ'is, kvazaŭ ses kok'id'o'j sen kok'in'patr'in'o. Okaz'is last'a plonĝ'o kun mult'a'j serĉ'ad'o kaj palp'ad'o, kio dis'flug'ig'is amas'o'n da pajl'o kaj pak'material'o kaj tiam el'merg'iĝ'is el la paper'flu'o ruĝ'kap'a, spirant'a kaj blov'ant'a la bub'o, triumf'e ten'ant'e en la man'o la karaf'o'n, kiu komplet'ig'is la feliĉ'a'n kok'famili'o'n. Inter'temp'e Aloisio babil'is sen'ĉes'e, amuz'is si'n per unu el tiu'j rakont'o'j, kiu'j'n li ĉiam hav'is en proviz'o, sekur'e konserv'it'a en uj'o, kiel juvel'o, nur montr'it'a si'a'temp'e al ŝat'ant'o. Sinjor'in'o Brandeis mal'aprob'is tia'j'n butik'babil'aĵ'o'j'n kaj ĉiam koler'et'is. Sadi'e kaj Pearl, re'ten'e rid'ant'e, la kap'o'j'n preskaŭ tuŝ'a'j, aŭskult'is li'a'j'n ŝerc'o'j'n. Sed kelk'foj'e okaz'is, ke Molly Brandeis mem ne pov'is ne atent'e aŭskult'i li'n. Neni'u kompren'is, de kie Aloisio pren'is si'a'j'n nov'aĵ'o'j'n. Li rakont'is ĉio'n, kio'n la du ĵurnal'o'j de Winnebago neniam pov'is kapt'i kaj ne kuraĝ'us pres'ig'i, eĉ se ili pov'us kapt'i ĝi'n.
Kiam Fanny Brandeis est'is dek'kvar'jar'a kaj Teodor'o preskaŭ hav'is dek'ses, okaz'is menci'ind'aĵ'o en Winnebago. Schabelitz, la fam'a violon'ist'o, ven'is al Winnebago por don'i koncert'o'n sub la aŭspici'o de la Jun'ul'a Dimanĉ'vesper'a Klub'o. Ĉi tiu Jun'ul'a Klub'o fier'is, kaj ne mal'prav'e, pri si'a, laŭ la gazet'o'j almenaŭ, aŭspici'o. Ĝi rifuz'is regal'i Winnebagon per ordinar'a'j klub'al'log'aĵ'o'j, kia'j: svis'a'j sonor'il'ist'o'j, negr'orkestr'o'j kaj dub'fam'a'j art'ist'trup'o'j.
Anstataŭ tio sinjor'in'o Schumann-Heink aŭd'ig'is si'a'j'n kant'o'j'n aŭ McCuteheon preleg'is, dum li ilustr'is per propr'a desegn'ad'o aŭ sinjor'in'o Blomfield-Zeisler lud'is fortepian'o'n. Winnebago est'is unu el tiu'j mez'okcident'a'j urb'et'o'j, kies loĝ'ant'ar'o ŝat'as la plej bon'a'n kaj est'as pret'a pag'i por tio. Kaj tiel la ven'o de Schabelitz est'is grav'a okaz'aĵ'o, sed tamen ne sen'egal'a, escept'e por Teodor'o.
Teodor'o hav'is en'ir'bilet'o'n por la koncert'o (li'a patr'in'o zorg'is pri tio) kaj li babil'is nur pri tio. Li ir'os kun si'a muzik'instru'ist'o, Emil Bauer. Strang'a'j rakont'o'j cirkul'is pri la kial'o, kial Emil Bauer, kiu ja est'is talent'a art'ist'o, decid'is si'n en'ter'ig'i en ĉi tiu mal'grav'a Wisconsina urb'et'o.
Est'is kon'at'e, ke li hav'as bon'a'j'n rilat'o'j'n kun grand'a'j fam'a'j person'o'j el la muzik'mond'o. La ”East End” glor'is li'n tro'ig'e kaj li'a'j stud'ej'a'j vesper'manĝ'o'j est'is pri'parol'ind'a'j festen'o'j por la Winnebaga elit'o.
Schabelitz est'is lud'ont'a vesper'e.
Je du'on'o post la tri'a en'ir'is en la Bazar'o'n unu knab'o kun pal'eg'a vizaĝ'o kaj larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'o'j, unu pez'a, dik'eg'a, ekscit'it'a vir'o — tio est'is Emil Bauer — kaj unu mal'grand'a, dik'et'a vir'o, kiu aspekt'is kiel ekster'land'a meti'ist'o, plumb'ist'o aŭ gas'ist'o aŭ io tia, en si'a'j dimanĉ'a'j vest'o'j. Tio est'is Levine Schabelitz.
Molly Brandeis est'is ĝust'e vend'ant'a lav'kaldron'o'n al bru'gest'a mastr'um'ist'in'o, kiu en la tim'o, ĉu ĝi est'as absolut'e taŭg'a kaj sen'difekt'a, rigard'is kaj turn'is la aĉet'ot'aĵ'o'n, tiel ke oni pov'us supoz'i, ke ŝi est'is grimp'ont'a en la kaldron'o'n por konvink'iĝ'i pri ĝi'a intern'a stat'o.
Jam de long'e est'is en'kap'ig'it'e al la infan'o'j de sinjor'in'o Brandeis, ke ili'a patr'in'o ne pov'as est'i ĝen'at'a dum serv'ad'o de klient'o. Ili oft'e en'kur'is bru'e la butik'o'n, eksplod'ont'e pro si'a'j nov'aĵ'o aŭ plan'o'j, sed ili lern'is re'ten'i si'a'n dezir'o'n rakont'i. Tamen nun ne est'is ordinar'a nov'aĵ'o, kiu kaŭz'is tia'n pal'ec'o'n de la vizaĝ'o de Teodor'o.
Vid'int'e en'ir'i la tri'o'n, sinjor'in'o Brandeis trans'don'is kviet'e la klient'in'o'n al Pearl kaj ir'is renkont'e al ili.
”Ho, pa'nj'o!” vok'is Teodor'o histeri'ton'e, ”ho, pa'nj'o!”
En la sam'a moment'o Molly Brandeis kompren'is. Emil Bauer prezent'is reciprok'e per flat'a'j vort'o'j. Molly etend'is la man'o'n kaj ŝi'a'j akr'a'j, brun'a'j okul'o'j rigard'is rekt'e en tiu'j'n hel'blu'a'j'n de la talent'plen'a rus'o. Konform'e al ĉiu'j regul'o'j li tiam est'u al'parol'int'a ŝi'n per dram'ec'a voĉ'o, la man'o'n sur la kor'o. Sed la grand'a Schabelitz de'ven'is de farm'ist'a bub'o Schabelitz kaj tra tiu tut'a proced'o li vid'ebl'e konserv'is sukces'e si'a'n simpl'ec'o'n, kiu est'is li'a ĉarm'o. Tamen est'is io strang'a kaj fremd'a en la manier'o, en kiu li si'n klin'is super la man'o de sinjor'in'o Brandeis. Oni ne riverenc'is tiel en Winnebago.
”Sinjor'in'o Brandeis, est'as por mi grand'a honor'o renkont'i vi'n.”
”Kaj por mi kon'at'iĝ'i kun vi,” respond'is la butik'ist'in'o kun la nigr'atlas'a antaŭ'tuk'o.
”Ĵus mi aŭd'is vi'a'n fil'o'n lud'i kaj est'is por mi grand'a plezur'o,” komenc'is Schabelitz.
”Sinjor'o Bauer ven'ig'is mi'n el la lern'ej'o, pa'nj'o, kaj dir'is . . .”
”Teodor'o!”
Teodor'o re'ten'is si'n.
”Li est'as nur knab'o,” daŭr'ig'is Schabelitz, met'ant'e man'o'n sur la ŝultr'o'n de Teodor'o, ”sed li est'as natur'dot'it'a knab'o. Ho, mi aŭskult'is cent'o'j'n da tia'j, est'is oft'e sufer'ad'o por mi aŭskult'i ili'a'n diabl'a'n skrap'ad'o'n. Kaj jen mi'a amik'o Bauer re'e ven'is al mi kun la kon'at'a laŭd'o: ’Vi nepr'e aŭskult'u tiu'n mi'a'n lern'ant'o'n. Li est'as geni'ul'o!’ Ha! Geni'ul'o! — mi dir'is — kaj mi ver'e sakr'is al li, ĉar Bauer est'as mi'a amik'o, sed mi ir'is kun li al li'a stud'ej'o . . . tio est'as ver'e ĉarm'a ej'o, tie super la drog'vend'ej'o, tiu ĉambr'o hav'as rav'a'n ampleks'o'n kaj mi rakont'u al vi, ke la tapiŝ'et'o'j tie, ho . . .”
”Jes, ne tuŝ'u nun la tapiŝ'et'o'j'n, Schabelitz, jen, sinjor'in'o Brandeis . . .”
”Jes, jes, nu kar'a sinjor'in'o, tiu vi'a fil'o far'iĝ'os grand'a violon'ist'o, se li vol'as labor'i, labor'ad'i, labor'eg'i. Li hav'as, kio'n vi en Uson'o nom'as ’fajr'er'o’. Por ke flam'o nask'iĝ'u el ĝi, vi ig'u li'n labor'i, ad'e labor'eg'i. Est'us dezir'ind'e send'i li'n al Dresdeno, sub la gvid'o de Auer!”
”Dresdeno,” ripet'is Molly Brandeis mal'laŭt'e kaj met'is unu man'o'n sur la tabl'o'n kun fajenc'a'j tas'o'j kaj sub'tas'o'j kaj ili tint'is.
”Ebl'e unu'e unu jar'o'n al Wolfsohn en Nov'jork'o.”
”Wolfsohn! Nov'jork'o! Dresdeno!” est'is tro mult'e por la ĉiam ekvilibr'a cerb'o de Molly Brandeis. Ŝi sent'is dum moment'o kap'turn'iĝ'o'n. Sed en la sam'a moment'o Pearl hezit'em'e al'proksim'iĝ'is, kaj dir'is: ”Pardon'u, sinjor'in'o Brandeis, sed sinjor'in'o Trost sci'os volont'e, ĉu ŝi ankoraŭ hodiaŭ ricev'os la kaldron'o'n hejm'e. Ŝi bezon'as ĝi'n por la morgaŭ'a lav'ad'o fru'maten'e.”
Tio el'embaras'ig'is la sinjor'in'o'n. ”Dir'u al sinjor'in'o Trost, ke ŝi hav'os ĝi'n antaŭ la ses'a hodiaŭ vesper'e.”
Tiam ŝi rigard'is al Teodor'o, kun ruĝ'iĝ'ant'a'j vang'o'j, post'e ŝi turn'is si'n al Schabelitz kaj rigard'is li'n mal'kaŝ'e: ”Vi cert'e ne sci'as, ke ni viv'as per ĉi tiu butik'o. Mi per'labor'as ĉi tie la por'viv'aĵ'o'n por mi kaj la du infan'o'j. Vi vid'as mem, kio est'as simpl'a galanteri'vend'ej'o en provinc'a urb'et'o. Mi neces'e parol'u pri tio, ĉar tio est'as grav'a afer'o. Mi sci'is jam long'e, ke la lud'o de Teodor'o ne est'as tiu de mez'talent'a knab'o. Kio'n vi ĵus dir'is, tio ne tut'e surpriz'as mi'n. Sed kiam vi parol'as pri Dresdeno, nu, est'as long'a vojaĝ'o de la Brandeis-bazar'o en Wisconsin al Auer en Dresdeno en unu post'tag'mez'o!”
”Kompren'ebl'e vi bezon'as temp'o'n por pri'pens'i, sed ĝi real'iĝ'u, kiel ajn.”
”Kiel ajn,” sinjor'in'o Brandeis sen'vid'e rigard'is kaj est'is kvazaŭ oni aŭd'us pen'ad'i si'a'n ne'brid'ebl'a'n vol'o'n, kiu for'ĵet'as ĉiu'j'n ĝen'aĵ'o'j'n kaj sub'fos'as ĉiu'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n.
Teodor'o rigard'is ŝi'n, re'ten'ant'e la spir'o'n, kvazaŭ li atend'as, ke ŝi pren'os en la sam'a moment'o decid'o'n. La okul'o'j de li'a patr'in'o renkont'is li'a'j'n kaj ĉirkaŭ si'a mov'iĝ'em'a buŝ'o aper'is rid'et'o.
”Vi rigard'as mi'n, knab'o mi'a, kvazaŭ vi atend'as, ke perl'o'j el'iĝ'u el mi'a buŝ'o. Sed ĉu vi ankaŭ ne opini'as, ke, ĉar vi ir'os al la koncert'o hodiaŭ vesper'e, est'os bon'a ide'o, ke vi dediĉ'u hor'et'o'n al vi'a stud'ad'o. Vi ja pov'as est'i muzik'a mirakl'o, sed geometri'o est'as geometri'o.”
”Ho, pa'nj'o, mi pet'as . . .”
”Mi dezir'as parol'i sol'a kun sinjor'o'j Schabelitz kaj Bauer.”
Ŝi frap'is sur li'a ŝultr'o kaj la last'a frap'o ŝanĝ'iĝ'is en afabl'a'n puŝ'et'o'n: ”Hejm'e'n, labor'i.”
”Mi vol'os labor'i, pa'nj'o. Vi sci'as bon'e, ke mi labor'os,”
sed tio'n dir'ant'e, li tiel simil'is si'a'n patr'o'n, ke li'a patr'in'o sent'is pik'o'n ĉe la kor'o.
Kiam Teodor'o est'is for'ir'int'a, montr'iĝ'is, ke est'as ankoraŭ mal'mult'e por pri'parol'i. Schabelitz est'is tiel cert'a kaj Bauer rest'is triumf'e fier'a. Schabelitz dir'is kviet'e: ”Kompren'ebl'e Wolfsohn postul'os po dek dolar'o'j por unu instru'hor'o.”
”Dek dolar'o'j'n!”
”Sed lern'ant'o'n tia'n, kia Teodor'o,” rapid'is Bauer dir'i, ”ni pov'as rigard'i kiel invest'o'n. Tio est'as reklam'o. Aŭd'int'e li'n lud'i kaj ek'sci'int'e, kio'n Schabelitz dir'is pri li, Wolfsohn cert'e neni'o'n postul'os pro la instru'o aŭ preskaŭ neni'o'n. Vi ja sci'as, ke ankaŭ mi propon'is al li instru'o'n sen'pag'e, sed vi mem ne ŝat'is tio'n.”
Schabelitz frap'is si'a'n amik'o'n fort'e sur la ŝultr'o.
”Vi, ver'a muzik'ist'o! Ho, Bauer, Bauer, ke vi en'ter'ig'as vi'n en ĉi tiu urb'aĉ . . .”
Bauer inter'romp'is li'n per gest'o: ”Sinjor'in'o Brandeis est'as tre okup'it'a vir'in'o kaj kiel ŝi dir'as, ŝi dev'as pri'pens'i la konsil'o'n.”
”Fakt'e, mi ne mult'e bezon'as pens'i pri ĝi, ĉar mi preciz'e sci'as, kiel stat'as la afer'o'j, est'as simpl'e afer'o de kalkul'ad'o. Ĉi tiu entrepren'o nun ĝust'e komenc'as far'iĝ'i profit'o'don'a. De nun mi pov'os ŝpar'i iom kaj apart'ig'i ĉiu'jar'e. Tio tamen preciz'e sufiĉ'as por kovr'i la el'spez'o'j'n de li'a stud'ad'o. Tio sam'temp'e signif'as, ke mi kaj mi'a fil'in'o Fanny dev'os rezign'i pri ĉio. Por mi mem tio ne est'us grav'a, mi est'us fier'a pro ĝi, sed je la fil'in'o, ŝajn'as al mi ne honest'e, ŝi ja est'as fin'e knab'in'o . . .”
”Ne est'as just'e,” konfes'is Schabelitz, ”ne est'as just'e, sed tio ja est'as unu'foj'e la rajt'o de geni'o. Neniam est'as just'e. Tio postul'et'as, postul'as, pren'ad'as. Mi sci'as ĉio'n pri tio. Mi'a patr'in'o pov'us rakont'i pri tio, se ŝi ankoraŭ viv'us. Ŝi vend'is si'a'n farm'bien'o'n kaj mi'a'j frat'in'o'j ofer'is si'a'n dot'o'n kaj per tio ili ced'is la esper'o'n pri bon'a edz'in'iĝ'o, ili viv'is per pan'o kaj brasik'o. Tio ne serv'is por pag'i mi'a'j'n lecion'o'j'n, tio eĉ nepr'e ne sufiĉ'is. Tio nur pov'is kovr'i la vojaĝ'kost'o'j'n al Moskvo. Ni est'is mal'riĉ'eg'a'j, kaj mi tim'as, ke ili pere'is pro mal'sat'ad'o. Tio ver'e ne valor'is la pen'o'n, nun mi sci'as. Neni'o valor'as tia'n ofer'ad'o'n.”
”Tio cert'e valor'as tia'n ofer'o'n. Vi'a patr'in'o sen'hezit'e far'us ĝi'n du'a'foj'e, por tio ni, patr'in'o'j, ja ekzist'as!”
Bauer rigard'is si'a'n poŝ'horloĝ'o'n.
”Ĉiel'o! jam la kvar'a! kaj mi dev'as instru'i je la kvar'a!”
Tiam turn'ant'e si'n rapid'e al sinjor'in'o Brandeis: ”Mi don'os hodiaŭ hejm'e mal'grand'a'n vesper'manĝ'o'n . . .”
”Di'o, mi'a!” ĝem'eg'is Schabelitz.
”Jes, je la honor'o de Schabelitz. Vi vid'as, kiel tio traf'as li'n. Ĉu mi pov'os kun'pren'i Teodor'o'n post la koncert'o al mi'a hejm'o? Oni muzik'os iom kaj ebl'e li ankaŭ vol'os lud'i i'o'n por ni.”
”Kaj ankaŭ vi honor'os ni'n per vi'a ĉe'est'o, sinjor'in'o Brandeis,” dir'is Schabelitz, riverenc'ant'e laŭ si'a strang'e fremd'a kutim'o. Schabelitz ja ne kon'is Winnebagon.
”Cert'e, cert'e!” Bauer rapid'is dir'i tro'akcent'e, ĉar li bon'e kon'is la urb'et'o'n.
”Ĉu mi?”
Molly Brandeis rigard'is mal'supr'e'n al si'a antaŭ'tuk'o kaj glat'ig'is ĝi'n per la fingr'o'j. Post tio ŝi ek'rigard'is kun afabl'a rid'et'o, kiu ne est'is tiel afabl'a kiel kutim'e. Moment'o'n ŝi hav'is vizi'o'n pri sinjor'in'o G. Manville Smith.
Sinjor'in'o G. Manville Smith en vesper'vest'o, kies dekolt'aĵ'o est'is pri'parol'it'a de la tut'a urb'o, de la ”Haley House” ĝis la grand'a ĉio'vend'ej'o de Gerretson, est'is regul'a vizit'ant'in'o de la vesper'festen'o'j ĉe Bauer hejm'e.
”Ne, mi dank'as, sed est'as ne'ebl'e. Kaj Teodor'o nur est'as knab'o, lern'ej'bub'o. Ĝust'e en si'a aĝ'o li bezon'as pli ol kiam ajn naŭ'hor'a'n dorm'o'n. Pli post'e li cert'e hav'os temp'o'n por hejm'a'j festen'o'j. Kiam la voĉ'o de knab'o ŝanĝ'iĝ'as kaj li ne sci'as, kiel li dev'as ten'i si'a'j'n brak'o'j'n kaj krur'o'j'n, tiam li prefer'e trov'iĝ'u hejm'e ĉe pa'nj'o.”
”Bon'a Di'o, jen patr'in'o!” kri'is Schabelitz, ”kio'n ili ne sci'as. Mi trov'as, ke vi est'as prav'a.”
Bauer jen bedaŭr'is ĝi'n, jen ĝoj'is pri ĝi. Est'us bel'et'e, se li pov'us parad'i pri Teodor'o, kiu est'is li'a lern'ant'o kaj protekt'ant'o de Schabelitz, sed parad'i per sinjor'in'o Brandeis . . . Ne, tio absolut'e est'is ne'postul'ebl'a.
”Nu, ni ir'u. Ni ankoraŭ'foj'e pri'parol'os tio'n ĉi, sinjor'in'o Brandeis. Post du semajn'o'j Schabelitz re'vizit'os Winnebagon, en la re'vojaĝ'o al Ĉikago. Inter'temp'e li skrib'os al Wolfsohn. Ankaŭ mi. Inter'konsent'it'e! Kun'ir'u Schabelitz!”
Kiam li turn'is si'n por rigard'i si'a'n amik'o'n, li ek'vid'is, ke ĉi tiu ir'as al unu el la stabl'o'j, mal'antaŭ kiu li mal'kovr'is per spert'ul'okul'o'j fraŭl'in'o'n Sadi'e en si'a blank'a bluz'o kaj prem'ferm'it'a antaŭ'tuk'o. Sadi'e sci'is ĉiam preciz'e, kio'n oni port'as en la Stat'e-strat'o en Ĉikago, du'on'hor'o'n post kiam sinjor'in'o Brandeis est'is re'ven'int'a de si'a afer'a vojaĝ'o. Ĉemiz'bluz'o'j ĝust'e est'is laŭ'mod'a'j kun al'ĝust'iĝ'ant'a'j led'a rimen'o kaj buk'o, ĉirkaŭ la kol'part'o flirt'is du fald'aĵ'o'j el blank'a krisp'iĝ'ant'a atlas'o, kun'ten'at'a'j sur la dors'o.
Sadi'e neniam ating'us la vend'lert'ec'o'n de Pearl, sed ŝi tamen mult'e valor'is por la butik'o pro si'a'j ĉiam'a bon'humor'o kaj gaj'a mem'fid'o. Krom'e ŝi aspekt'is ĉarm'e! Sinjor'in'o Brandeis sci'is, kiom valor'as ĉarm'a vend'ist'in'o.
Ĉe la proksim'iĝ'o de la fremd'ul'o Sadi'e apog'is si'n prud'e kontraŭ la ŝtrump'ŝrank'o, palp'ant'e si'a'j'n paper'a'j'n ŝirm'manik'o'j'n, kiu'j est'is fiks'it'a'j per kaŭĉuk'a'j ten'il'o'j ĉe la man'artik'o kaj kubut'o. Tia'n si'n'ten'ad'o'n neniam iu ajn vojaĝ'ist'o pov'is kontraŭ'star'i. Nun ŝi pret'ig'is si'n por prov'i ĝi'n je la mond'fam'a virtuoz'o. Kaj ŝi mem surpriz'iĝ'is pri la facil'a sukces'o, kvankam ŝi ja kutim'is konker'i tiu'rilat'e.
”Do ven'u, Schabelitz!” dir'is Bauer re'foj'e, ”mi nepr'e dev'os for'ir'i.”
”Nu, do ir'u, amik'o mi'a! Ir'u kaj pri'zorg'u la festen'o'n.
La sol'a vir'in'o, kiu est'as interes'a — kaj li riverenc'is al sinjor'in'o Brandeis — ne ĉe'est'os, bedaŭr'ind'e Ho, mi kon'as ili'n, tiu'j'n provinc'elit'a'j'n bel'ul'in'o'j'n, kiu'j imit'as la grand'urb'a'j'n kutim'o'j'n. Ili sen'escept'e est'as mal'dik'a'j. Mi amuz'as mi'n ĉi tie kaj rest'os prefer'e.”
Kaj li rest'is. Sadi'e post'e rakont'is pri tio al Pearl kaj Aloisio proksim'um'e jen'e: ”Oni dir'as, ke li est'as la plej bon'a violon'ist'o de la mond'o. Nu, tio mal'mult'e interes'as mi'n, ĉar mi ne ŝat'as violon'o'n. Tro mult'e da knar'ad'o, laŭ mi. Mi nur vol'as montr'i, ke ili ja ĉiu'j est'as sam'a'j. Ĉu ne ver'e? Mi mistifik'is li'n sam'e, kiel unu hor'o'n antaŭ'e mi far'is je Sam Bloom de la firm'o Ganz & Pick, nov'nov'aĵ'o'j. Li ĝust'e rid'is pri tio, pri kio Sam rid'is, kaj ambaŭ parol'is sen'senc'aĵ'o'n pri mi'a'j har'o'j kaj okul'o'j, nur kun tiu ĉi diferenc'o: Sam dir'is, ke mi est'as pup'o, dum tiu Schabelitz aŭ kio ajn est'as li'a nom'o, dir'is, ke mi est'as sam'e for'log'a kiel Lorelej. Li cert'e supoz'is, ke li super'ruz'is mi'n per tio, sed mi ne sen'efik'e leg'is pri kio ajn instru'a kaj interes'a. — ’Se vi pens'as, ke vi flat'as mi'n per tio, vi tut'e erar'as,’ mi dir'is. ’Vi ja sci'as, tiu Lorelej est'is tiu mal'jun'a sorĉ'ist'in'o, kiu sid'is sur rok'o, komb'ant'e si'a'j'n har'o'j'n, frenez'e kant'ant'e por log'i la preter'vetur'ant'a'j'n ŝip'ist'o'j'n. Nu, se mi dev'us streĉ'i mi'n tiom, por ke oni atent'u mi'n, mi jam de long'e est'us rezign'int'a pri tio kaj mi serĉ'us konsol'o'n ĉe kat'o kaj te'pot'o.’ Pro tio Schabelitz eksplod'is en rid'o kaj kiam sinjor'in'o Brandeis proksim'iĝ'is, li dir'is i'o'n pri la sprit'ec'o de amerik'a'j vir'in'o'j. Sinjor'in'o Brandeis nur respond'is pri tio: ’Est'as neni'o, kio pli akcel'as la evolu'o'n de spirit'o kaj sprit'o ol labor'o,’ kaj sen'inter'romp'e ŝi daŭr'ig'is al Pearl: ’Ĉu Aloisio send'is Eddy’n special'e kun tiu kaldron'o?’ kaj pli da atent'o ŝi ne don'is al li, ol ŝi est'us don'int'a al vojaĝ'ist'o, kiu prezent'as al ŝi kolekt'o'n da specimen'o'j, pri kiu ŝi neniel interes'iĝ'as. Mi supoz'as, ke li ĝust'e tial sent'is si'n hejm'e ĉi tie.”
Sadi'e est'is prav'a, tio absolut'e est'is la kial'o. Kiam Fanny du'on'hor'o'n post'e en'ir'is la butik'o'n, ŝi vid'is la vir'o'n, kiu mil'o'j'n da hom'o'j entuziasm'ig'is per si'a muzik'o, ramp'ant'a sur'genu'e en la lud'il'sekci'o. Kun Sadi'e kaj Aloisio li est'is funkci'ig'ant'a ĉi'a'j'n mov'ebl'a'j'n lud'il'o'j'n, ekz.: urs'o'j'n, klaŭn'o'n, lokomotiv'o'j'n, vetur'il'et'o'j'n, kiu'j ĉiu'j rul'iĝ'is frenez'ig'e sur la plank'o. Kelk'foj'e minac'is okaz'i kolizi'o kontraŭ amas'o da bala'il'et'o'j aŭ tur'o el zink'a'j kuv'et'o'j, sed tiam Schabelitz mal'help'is ĝi'n per ĝust'a'temp'a salt'eg'o kaj sukces'is turn'i la vetur'il'o'j'n en ali'a direkt'o.
”Ĉi tio'n mi kun'port'os por mi'a fil'et'o en Nov'jork'o!” kaj li triumf'e lev'is miniatur'a'n fajr'o'esting'ist'a'n aŭtomobil'o'n, kaj tiu'n vent'muel'il'o'n, kiu tiel bel'e turn'iĝ'as. Mi'a mal'grand'a Le'o hav'as sep jar'o'j'n kaj li ŝat'eg'as maŝin'o'j'n, motor'o'j'n kaj il'o'j'n, kiu'j vetur'as. Pri muzik'o li sci'as nur tiom, kiom iu mason'ist'bub'o.”
”Kiu est'as tiu vir'o?” Fanny demand'is flustr'e.
”Levine Schabelitz.”
”Schabelitz? Ĉu tiu viol . . .”
”Jes.”
”Kaj . . . li lud'as sur la plank'o, kiel knab'et'o. Kiel li pov'as rid'i! Ver'e, pa'nj'o, li est'as tia, kia . . . kiu ajn, sed nur pli afabl'a.”
Fanny rigard'is al li medit'e. Ŝi aŭd'is mult'o'n pri li. La babil'ad'o de Teodor'o abund'is pri li'a nom'o. Fanny sci'is, ke ĉi tiu hom'o sci'pov'as i'o'n pli bon'e ol iu ajn en la mond'o. Ŝi konfuz'iĝ'is pro tiu pens'o. Ŝi admir'is ĉiu'n, kiu posed'is kvalit'o'j'n, ig'ant'a'j'n li'n super'a. Schabelitz pren'is mirakl'a'n skatol'et'o'n kaj ĉiu'foj'e, kiam la aĉ'a kap'et'o kun si'a rikan'a arleken'a mien'o el'salt'is de sub la kovr'il'o, li rid'eg'is kiel knab'o. Fanny star'is mal'antaŭ la pak'um'stabl'o, apog'ant'e si'n sur la kubut'o'j, por pli bon'e rigard'i li'n kaj preter'vol'e ŝi rid'is kun li ĉiu'foj'e. Ŝi ne sci'is, ke ŝi kun'rid'as. Est'is refleks'o de li'a sen'zorg'a gaj'ec'o sur ŝi'a spirit'o. Kaj sam'e ŝi ne sci'is, kial ŝi koncentr'ig'as si'a'n mens'o'n tiel, ke ŝi sulk'ig'as la frunt'o'n, kial ŝi pren'as krajon'o'n el la pupitr'o kaj klin'as si'n super la foli'o de la flav'a en'volv'a paper'o, kiu kuŝ'is antaŭ ŝi. Ŝi'a lang'o'pint'o vid'ebl'iĝ'is en la buŝ'angul'o inter la lip'o'j. Ŝi'a kap'o klin'iĝ'is flank'e'n.
Rapid'e ŝi skiz'is krud'a'n, sed frap'e simil'a'n desegn'aĵ'o'n de Levine Schabelitz, tia, kia li star'is tie kun la rid'ind'a lud'il'o en la man'o. Est'is amuz'aĵ'o, pri kiu ŝi okup'is si'n oft'e en la lern'ej'o. Unu foj'o'n ŝi tiel desegn'is la instru'ist'in'o'n, kiu star'is ĉe la vizit'o de la inspektor'o, kvankam li est'is edz'o, en ador'o antaŭ li. Kaj naiv'e kaj ne'konsci'e ŝi traf'is preciz'e la ador'a'n rigard'o'n en la okul'o'j de fraŭl'in'o Cook, tiel ke tiu fraŭl'in'o, kiam ŝi hazard'e kapt'is la skiz'o'n, trakt'is Fanjon en manier'o tut'e ne dec'a laŭ la regul'o'j. Kaj ankaŭ nun ne est'is la nur'a ekster'a simil'ec'o, kiu'n ŝi ĝust'e traf'is; la hirt'a'j har'o'j kvazaŭ bros'o, la kvadrat'a'j, flav'a'j, kamp'ul'a'j dent'o'j, la fortik'a'j man'o kaj man'artik'o, la dik'et'a figur'o, la el'star'a'j vang'ost'o'j, la strang'a'j ŝu'o'j kun larĝ'a'j pint'o'j kaj la pantalon'o, kiu mal'supr'e est'is tiel larĝ'a, ke neni'u uson'a tajlor'o iam ajn far'is tia'n, simil'eg'is.
Sed ŝi don'is al la skiz'o, mi ne sci'as kia'manier'e, la simpl'ec'o'n de la vir'o, kiu star'is plen'rid'e al reciprok'e rikan'ant'a satan'kap'o el la skatol'o. Ŝi mal'kovr'is mal'antaŭ tiu ne'diafan'a mask'o de civiliz'o, ek'est'ant'a pro sukces'o kaj flat'ad'o, la rus'a'n kamp'ar'an'o'n, kiu est'is gaj'a pro la sen'valor'a lud'il'o en si'a man'o. Kaj tio'n ŝi sur'paper'ig'is rapid'e, akcent'ant'e ĝi'n per ombr'et'o aŭ strek'et'o.
Sinjor'in'o Brandeis, kiu ven'is al la stabl'o por ŝanĝ'i mon'o'n kaj en'pak'i vaz'et'o'n por klient'o, rigard'is trans ŝi'a ŝultr'o. Ŝi iom pli atent'e rigard'is kaj neni'o'n ali'a'n dir'is ol: ”Fanny, vi fi'ul'in'et'o!”
Fanny ĝem'et'is pro kontent'iĝ'o kaj sku'is la kap'o'n, tiel ke ŝi'a'j bukl'o'j fal'is sur la ŝultr'o'j'n: ”Sed ĝi simil'as, ĉu ne?”
”Ĝi simil'as al li pli ol li simil'as al si mem.”
Per kio Molly Brandeis ne'konsci'e don'is difin'o'n pri la art'o de portret'desegn'o. Fanny rigard'is ĝi'n rid'et'ant'e.
Sinjor'in'o Brandeis ŝanĝ'is si'a'n mon'o'n kaj pren'is la sekv'ant'a'n foli'o'n da paper'o por en'volv'i la vaz'et'o'n.
Schabelitz ek'rigard'is kaj ir'is al ŝi, kun la skatol'o en la man'o: ”Sinjor'in'o, mi esper'as, ke mi ne dis'aranĝ'is vi'a'n tut'a'n butik'o'n. Mi ĝoj'eg'is ver'e pro tio. Ĉu vi vol'us kred'i, ke ĉi tiu arleken'et'o est'as plen'a portret'o de mi'a impresari'o, Weber, kiam la koncert'o al'tir'as mult'e da publik'o kaj li mult'e en'spez'as. Li tiam sam'e rikan'as tiel . . .”
Subit'e li'a rigard'o fal'is sur la desegn'aĵ'o'n, kiu'n Fanny klopod'is kovr'i per brun'a man'et'o. ”Halo’, kio est'as tio?”
Li rigard'is al Fanny, firm'prem'is ŝi'a'n brak'o'n per si'a'j fer'a'j fingr'o'j kaj re'foj'e rigard'is al la desegn'aĵ'o, kiu rid'is al li incit'e.
”Tondr'e!” kri'is Schabelitz kaj li'a voĉ'o en'hav'is amuz'iĝ'o'n, surpriz'iĝ'o'n kaj ŝat'eg'o'n, kiu ig'is pardon'pet'o'n super'flu'a.
”Kaj kiu est'as tiu ĉi fraŭl'in'o kun tiom da humur'o?”
”Tio est'as mi'a fil'in'et'o, Fanny.”
Li jen rigard'is la krud'a'n skiz'o'n kun la ĝust'e prezent'it'a satir'o, jen la knab'in'o'n kun por'lern'ej'a mantel'o kaj ruĝ'a biret'o, tim'em'e, sed sam'temp'e provok'e rigard'ant'a'n al li.
”Vi'a fil'in'o Fanny! Ho, tiu, kiu dev'os rezign'i pri ĉio por ebl'ig'i al Teodor'o far'iĝ'i virtuoz'o.”
De'nov'e li rigard'is la desegn'aĵ'o'n kaj li lev'is delikat'e la kap'o'n de Fanny per si'a fingr'o, tiel ke plen'a lum'o fal'is sur ĝi'n.
”Nu, jen Fanny. Jes, nun mi ver'e ne sci'as, ĉu est'as just'e. Efektiv'e, mi sci'as cert'e, ke ne est'as just'e! Ne!”
Fanny atend'is ĉi tiu'n vesper'o'n si'a'n patr'in'o'n kaj ili ir'is kun'e hejm'e'n. Ili nun hav'is preskaŭ la sam'a'n paŝ'o'n, ĉar la krur'o'j de Fanny est'is pli'long'iĝ'int'a'j. Ŝi nun ating'is la adolesk'ant'in'a'n aĝ'o'n. ”Pa'nj'o, kio'n li do cel'is, dir'ant'e, ke Teodor'o far'iĝ'os violon'ist'o kaj ke ne est'as just'e? Kio ne est'as just'a? Kiel li fakt'e en'iĝ'is en la butik'o'n? Li aĉet'is amas'o'n da lud'il'o'j, ĉu ne? Li cert'e est'as riĉ'eg'a!”
”Ĉi tiu'n vesper'o'n, infan'o mi'a, kiam Teodor'o vizit'as la koncert'o'n, mi rakont'os al vi ĉio'n, kio'n li cel'as.”
”Mi volont'e aŭskult'us li'n lud'ant'a, ĉu vi? Mi trov'us tio'n rav'a!”
Ven'is strang'a trajt'o sur la vizaĝ'o de Molly Brandeis.
”Vi pov'us ir'i aŭskult'i anstataŭ Teodor'o. Mi dir'os al Teodor'o, ke li rest'u hejm'e.”
Fanny mal'ferm'is buŝ'o'n kaj okul'o'j'n mal'larĝ'e pro ek'tim'o.
”Teodor'o rest'us hejm'e! Sed sinjor'in'o Brandeis, vi ŝerc'as, ĉu ne?” kaj ŝi re'foj'e rid'is.
”Ne, mi ne ŝerc'as. Se vi nepr'e vol'os ir'i, mi dir'os al Teodor'o, ke li don'u si'a'n en'ir'bilet'o'n al vi.”
”Ĉiel'o! Kiel vi mi'n rigard'as? Mi ne dezir'us, ke Teodor'o rest'u hejm'e, eĉ ne por milion'o da dolar'o'j.”
”Tio'n mi ja sci'is,” dir'is Molly Brandeis, kiam ili laŭ'ir'is la angul'o'n de Nor'is-strat'o kaj ŝi rakont'is konciz'e, kio'n Schabelitz dir'is pri Teodor'o.
Dum la tag'manĝ'o Teodor'o manĝ'is kiel ĉiam. Kaj Fanny, kiu est'is tiel ekscit'it'a, kiel ŝi atend'is, ke ŝi'a frat'o est'us, rigard'is li'n tut'e konfuz'it'e. Ŝi preskaŭ ne pov'is manĝ'i kaj babil'is. Kiam Teodor'o ek'konsum'is si'a'n du'a'n porci'o'n da frit'it'a'j ter'pom'o'j kun saŭc'o, ŝi ne plu pov'is re'ten'i si'n.
”Sed, Teodor'o, mi ne kompren'as, kiel vi pov'as . . .”
”Kio'n pov'as?”
”Manĝ'i tiel, dum vi tuj aŭskult'os li'n lud'i . . . kaj pro tio, kio'n li dir'is pri vi, kaj tiel plu . . .”
”Tio ja ne est'as kial'o, ke mi mort'u pro mal'sat'o.”
”Mi nur dir'as, ke mi ne pov'as imag'i,” dir'is Fanny sen'help'e kaj rigard'is si'a'n patr'in'o'n. Ĉi tiu verŝ'is ankoraŭ iom da saŭc'o super la frit'it'a'j'n ter'pom'o'j'n de Teodor'o, ŝtel'rigard'ant'e al Fanny kaj en si'a'j okul'o'j est'is ruz'a rid'et'o, kvazaŭ dir'ant'a: ”Mi ankaŭ ne kompren'as.”
Tio re'sid'ig'is Fanjon kaj ŝi'n kontent'ig'is. Ŝi'a patr'in'o almenaŭ akord'iĝ'is kun ŝi. Je du'on'o post la sep'a Teodor'o, zorg'e bros'it'a kaj glat'har'a, ir'is por renkont'i Emil'o'n Bauer. Sinjor'in'o Brandeis est'is ekzamen'int'a li'n kaj dir'int'e: ”Vi'a'j ung'o'j!” ŝi re'send'is li'n al la ban'ĉambr'o. Ŝi apenaŭ pov'is rezign'i don'i kis'o'n al li, sed li tut'e ne ŝat'is tia'n ”afekt'ec'o'n”.
”Mi mal'ŝat'eg'as est'i kares'at'a,” li dir'is ĉiam. Kiam li est'is for'ir'int'a, sinjor'in'o Brandeis ir'is al Fanny en la manĝ'o'ĉambr'o. Mattie re'aranĝ'is la tabl'o'n kaj Fanny klin'is si'n super libr'o. Est'is aritmetik'libr'o. Ŝi ne est'is super'a en tiu fak'o kaj est'is unu el la mal'oft'a'j okaz'o'j, ke ŝi kun'port'is libr'o'n el la lern'ej'o hejm'e'n. La problem'vic'o'j est'is terur'aĵ'o por ŝi: en unu A. fos'as put'o'n, profund'a'n 20 fut'o'j'n kaj larĝ'a'n 9 fut'o'j'n ktp aŭ A. kaj B. prepar'as du ĉambr'o'j'n, teg'as ili'n per tapet'o. A. bezon'as 9 1 / 2 tag'o'j'n, la ĉambr'o est'as long'a tiom da fut'o'j, larĝ'a, alt'a tiom kaj tiom. Kiom da temp'o bezon'as B, se li labor'as ktp. Fanny mal'am'eg'is tiu'j'n ne'venk'ebl'a'j'n A kaj B kaj ankoraŭ pli sinjor'o'n C, kiu pli'komplik'ig'is la afer'o'n. Kelk'foj'e sinjor'in'o Brandeis sav'is si'a'n fil'in'o'n el la ĥaos'o de tapet'miks'aĵ'o aŭ el la profund'o de la put'o, kiam evident'iĝ'is, ke ŝi rest'os tie etern'e, se ke ŝi ne est'os liber'ig'it'a. Kutim'e ŝi insist'is, ke Fanny krak'u si'a'j'n propr'a'j'n matematik'a'j'n nuks'o'j'n. Tio est'is bon'a mens'a ekzerc'ad'o, kaj cert'e ne mal'pli moral'e eduk'a. Sed ĉi tiu'n vesper'o'n ŝi baldaŭ help'is si'a'n fil'in'o'n per si'a klar'a kompren'pov'o solv'i la problem'o'j'n, kiu'j konstern'is ŝi'n kaj klar'ig'is ili'n en mal'mult'a temp'o. Kaj post kiam ŝi est'is fald'int'a la solv'o'j'n en la libr'o'n kaj apog'is si'n mal'antaŭ'e'n kun ĝem'o pro liber'iĝ'o, Molly Brandeis klin'is si'n al Fanny en la lamp'lum'o kaj komenc'is tre sever'e parol'i. Fanny, ruĝ'vang'a kaj grand'okul'a pro la ĵus'a'j streĉ'ad'o kaj mens'a batal'o, aŭskult'is interes'it'e, post'e sci'vol'e kaj fin'e absorb'iĝ'int'e. Kelk'foj'e ŝi inter'romp'is sen'intenc'e per: ”Sed, pa'nj'o, kiel . . .”
sed tiam sinjor'in'o Brandeis sku'is la kap'o'n kaj daŭr'ig'is.
Ŝi rakont'is al Fanny iom pri si'a viv'o post la edz'in'iĝ'o, kio kaŭz'is, ke Fanny rigard'is ŝi'n per nov'a'j okul'o'j. Ŝi ĉiam pens'is pri si'a patr'in'o, kiel dek'kvar'jar'ul'in'o kutim'e pens'as. Ŝi neniam pens'is, ke ĉi tiu pa'nj'o, kiu est'as tiel kler'a, tiel fid'ind'a, tiel mond'kon'a, foj'e est'is tre jun'a fianĉ'in'o kun la tut'a viv'o antaŭ si en rav'a esper'o kaj kun am'o, kiu est'is sam'grad'a al tiu esper'o. Fanny sid'is mut'konfuz'it'a, aŭd'int'e la histori'o'n de tiu knab'in'o, kiu edz'in'iĝ'is malgraŭ la mal'konsil'o de la famili'o kaj de ŝi'a'j amik'o'j.
Molly Brandeis rakont'is ĉio'n konciz'e, sen'ornam'e, sed ĝust'e tial ĝi impres'is tiel. Est'is histori'o pri kuraĝ'o kaj fier'o, el'star'a pro real'ism'o, pri ne'venk'ebl'a vol'o, persist'ad'o, obstin'ec'o, kiu'j tiel oft'e kaŝ'iĝ'as sub laŭ'ŝajn'a adapt'iĝ'o ĉiu'tag'a.
”Kaj tiel okaz'is,” jen kiel fin'iĝ'is la rakont'o, ”ke mi mir'is kelk'foj'e, ĉu est'os valor'e persist'i en iu manier'o, ĉu serv'os al iu. Sed nun mi sci'as. Teodor'o montr'os al mi, kial mi pen'is tiom. Nur ni dev'os help'i li'n unu'e. Tio est'os mal'agrabl'a por vi, Fanjo. Mi nun parol'as al vi, kvazaŭ vi est'us dek'ok'jar'a. Mi vol'as, ke vi bon'e kompren'u. Ne est'os just'e por vi, sam'e mal'just'e kiel est'as, ke mi postul'as, ke vi ĉio'n tuj kompren'u. Sed mi ne vol'as, ke vi post'e tro mal'am'u mi'n, kiam vi est'os vir'in'o plen'aĝ'a kaj mi ne plu est'os ĉi tie kaj vi memor'os, ke . . .”
”Ho, pa'nj'o, ĉes'u do tiel parol'i, mal'am'i vi'n?”
”Jes, pro tio, kio'n mi est'os for'pren'int'a de vi por don'i al li, Fanny. Vi nun ne kompren'as tio'n. Ni dev'os facil'ig'i la voj'o'n por Teodor'o. Tio signif'as, ke vi kaj mi dev'os ŝpar'ad'i kaj viv'i mal'pli oportun'e. Ne nun kaj iom pli post'e, ne, ĉiam! Ni ne plu pov'os vizit'i teatr'o'n, koncert'o'n eĉ ne escept'e. Tio signif'as, ke vi'a'j vest'o'j ne aspekt'os tiel bel'a'j kiel tiu'j de la ali'a'j knab'in'o'j. Vi sid'os antaŭ la pord'o vesper'e kaj vid'os vi'a'j'n sam'aĝ'ul'in'o'j'n preter'pas'i en nov'a vest'o, dum vi dev'os rest'i . . .”
”Ĉu tio do est'us tiel ĉagren'a?”
”Cert'e, tio aflikt'os vi'n, mi sci'as, mi ver'e sci'as. Est'as tre facil'e parol'i pri ofer'ad'o pro bon'far'a impuls'o, sed ofer'ad'i ĉiu'tag'e, kiam tio for'konsum'as kaj el'uz'as vi'n, est'as terur'e. Vi vol'os posed'i vest'o'j'n, libr'o'j'n, ornam'aĵ'o'j'n, vi rajt'as hav'i bon'a'n eduk'o'n kaj ĉio'n ĉi. Vi efektiv'e rajt'as kaj tio est'as postul'ind'a!” Subit'e la brak'o'j de Molly Brandeis kun'fald'iĝ'is sur la tabl'o, ŝi'a kap'o fal'is sur tiu'j'n brak'o'j'n kaj ŝi plor'eg'is, mal'laŭt'e, sed sku'e, kiel vir'o plor'as. Fanny rigard'is al ŝi, kvazaŭ ne kred'ant'e, kio'n ŝi vid'is. Post la mort'o de Ferdinand'o Brandeis ŝi ne plu vid'is si'a'n patr'in'o'n plor'i. Ŝi salt'is el la seĝ'o kaj met'is si'a'n kap'o'n apud tiu'n de si'a pa'nj'o, tiel ke ŝi'a varm'eg'a, velur'a vang'o tuŝ'is la mal'varm'a'n, mal'sek'a'n patr'in'a'n. ”Ho, pa'nj'o, ne plor'u! Do ĉes'u, Molly, kar'a. Mi ne pov'os el'ten'i tio'n ĉi, mi mem ankaŭ plor'os. Ĉu vi pens'as, ke mi ĉagren'iĝ'os pro mal'bel'a'j vest'aĉ'o'j. Tut'e ne. Est'os ĝust'e tre agrabl'e, ne ĉiam port'i, kio'n la ali'a'j port'as. Est'os kvazaŭ mi hav'us sekret'o'n aŭ i'o'n simil'a'n. Nu, ĉes'u fin'e, ni ne plu parol'u pri tio.”
Molly sek'viŝ'is la okul'o'j'n, re'sid'iĝ'is kaj ek'rid'et'is. Est'is nebul'a, eĉ nebul'eg'a rid'et'o, sed ĝi pruv'is, ke ŝi de'nov'e reg'as si'n.
”Ne,” ŝi dir'is, ”ni ne plu parol'u pri tio. Mi est'as lac'a, tio est'as la kaŭz'o, kaj mi, sufiĉ'e stult'e, ne pens'is pri tio.
Mi hav'as propon'o'n. Mi ir'os serĉ'i mi'a'n kimon'o'n kaj vi prepar'u ĉokolad'aĵ'o'n por ni. Ĉu vi vol'as? Ni festen'os du'op'e kaj se Mattie morgaŭ koler'os pro la lakt'o, kiu mank'as, nu, vi dir'u, ke mi permes'is far'i tio'n ĉi. Kaj mi kred'as, ke est'as en la tri'a skatol'o sur la bret'o en la manĝ'o'ĉambr'o kelk'a'j pec'o'j da nugat'o, ni for'manĝ'os ĉiom.”
Teodor'o ven'is hejm'e'n ĉi tiu'n vesper'o'n je nokt'o'mez'o. Li malgraŭ la mal'permes'o est'is ir'int'a al la stud'ej'a festen'o ĉe Bauer. Est'is la unu'a foj'o, ke li si'n'liber'ig'e mal'obe'is si'a'n patr'in'o'n rilat'e al grav'a afer'o. Sinjor'in'o Brandeis kaj Fanny trink'is la tut'a'n vesper'o'n ĉokolad'o'n kaj la inter'rilat'ad'o far'iĝ'is ĉiam pli mild'a kaj dolĉ'a; ili kuŝ'iĝ'is je la kutim'a temp'o. Je du'on'o post la dek'a sinjor'in'o Brandeis vek'iĝ'is pro la konsci'o, ke Teodor'o ne est'as hejm'e. Ŝi kuŝ'is, fiks'e rigard'ant'e en la mal'lum'o ĝis la dek'unu'a. Tiam ŝi el'lit'iĝ'is kaj ir'is al li'a ĉambr'o, kvankam ŝi sci'is, ke li ne est'as tie. Ŝi tut'e ne mal'trankvil'ig'is si'n pri li'a for'est'o, ĉar ŝi pov'is diven'i, kie li est'as. Sed ŝi koler'is, konfuz'iĝ'is pro tio, ke li kuraĝ'is far'i tio'n. Ŝi re'en'lit'iĝ'is kaj sent'is puls'i la sang'o'n en si'a kap'o. Molly Brandeis hav'is temperament'o'n kaj ĝi nun minac'is eksplod'i. Ĝi bat'eg'is sur la bar'il'o'j de ŝi'a mem'fid'o. Ŝi asert'is al si, ke ŝi trankvil'e kaj mal'afabl'e trakt'os li'n, sed ŝi sent'is grand'a'n inklin'o'n regal'i li'n per bat'ar'o. Ŝi aŭd'is iu'n ven'i tre rapid'paŝ'e sur la strat'o. Ŝi ek'sid'is en la lit'o por pli bon'e aŭskult'i. La paŝ'o'j preter'ir'is la dom'o'n. Du'on'hor'o pas'is. Iu laŭ'ir'is la strat'angul'o'n, fajf'ant'e gaj'e. Ne, tio ne pov'as est'i li. Li ne fajf'us. Est'is iom post la dek'du'a, kiam ŝi aŭd'is mal'ferm'i la ĉef'pord'o'n. (En Winnebago oni mal'oft'e ŝlos'as la pord'o'j'n). Je si'a mir'o ŝi aŭd'is rapid'e bat'i si'a'n kor'o'n. Li klopod'is est'i kviet'a kaj pro tio li sen'intenc'e bru'is.
Li'a'j ŝu'o'j kaj la krak'ant'a kvin'a ŝtup'o de la ŝtup'ar'o jam est'us perfid'int'a'j li'n. Tiu pens'o ig'is ŝi'n rid'et'i, eĉ malgraŭ ŝi'a koler'o, kiel li furioz'as pro tiu ŝtup'ar'aĉ'o!
”Teodor'o!” ŝi vok'is mal'laŭt'e, ĝust'e kiam li est'is pied'fingr'e ir'ont'a preter ŝi'a pord'o.
”Hm!”
”Ven'u ĉi tie'n kaj far'u lum'o'n.”
Li obe'is kaj rest'is star'ant'a en la pord'o'kadr'o. Molly Brandeis, sid'ant'e en si'a lit'o kun la lit'kovr'il'o'j ĉirkaŭ si en la mal'varm'a ĉambr'o, ek'hav'is sent'o'n kvazaŭ naŭz'et'a'n, ne pro tio, ke ŝi ne est'is obe'it'a, sed pro la fakt'o, ke la fil'o si'a star'as tie kun stult'a, ne'mem'fid'a mien'o, kiel hund'o, kiu for'ramp'as kun la vost'o inter la krur'o'j, pro la minac'ant'a vip'o.
”Ĉu Bauer?”
Moment'o'n li silent'is. Tiam: ”Jes.”
”Kial?”
”Mi intenc'is rest'i nur mal'long'a'n temp'o'n post la koncert'o kaj tiam Bauer prezent'is mi'n al ĉiu'j kaj ili pet'is mi'n lud'i.”
”Kaj vi lud'is aĉ'e!”
”Jes, mi ne hav'is mi'a'n propr'a'n violon'o'n.”
”Dimanĉ'o'n vi ne pied'pilk'lud'os kaj ne hav'os poŝ'mon'o'n ĉi tiu'n semajn'o'n. Al la lit'o!”
Pez'e spirant'e, kun re'ten'at'a grumbl'o li for'ir'is. Ĉe la maten'manĝ'o Fanny atak'is li'n per demand'o'j kaj ek'koler'is, ĉar li mal'long'e respond'is kaj est'is mal'komunik'em'a.
”Ĉu est'is mirakl'e, Teodor'o? Ĉu li lud'is, nu, kiel anĝel'o?”
”Li lud'is tre bel'e, escept'e tiu'n ’Cignaĵon’. Ebl'e li trov'is ĝi'n tro facil'a aŭ kia ajn, sed mi trov'is, ke li fuŝ'as ĝi'n.
Trans'don'u al mi pan'o'n, antaŭ ol vi ĉio'n for'manĝ'os.”
La post'a'n aŭtun'o'n Teodor'o ir'is al Nov'jork'o. Kio unu'e ŝajn'is ne'ebl'a, tamen okaz'is. Li loĝ'os ĉe ”pra”-parenc'o de Ferdinand'o Brandeis en Brooklyn kaj vizit'os Nov'jork'o'n tri'foj'e ĉiu'semajn'e por instru'o. Sinjor'in'o Brandeis akompan'is li'n ĝis Ĉikago, kie ŝi regal'is li'n per ekstravaganc'a manĝ'o, post tio ŝi re'instal'is li'n en la vagon'ar'o kaj ŝi apenaŭ pov'is re'ten'i la dezir'o'n, rekomend'i li'n al la bon'vol'a atent'o de ĉiu'j kun'vojaĝ'ant'o'j. Li ŝajn'is ne'kred'ebl'e plen'kresk'a en si'a'j nov'a kostum'o kaj ĉapel'o, kiu'n last'a'n ŝi saĝ'e aĉet'is en Ĉikago. Ŝi tut'e ne plor'is (en la vagon'ar'o) kaj kis'is li'n nur du'foj'e kaj neni'u vir'o en la mond'o pov'us pli postul'i de patr'in'o.
Molly Brandeis re'ir'is al Winnebago kaj si'a butik'o, la ŝultr'o'j'n ankoraŭ iom pli mal'antaŭ'e'n ten'ant'e kaj la buŝ'o'n pli firm'e ferm'ant'e. Est'is io tim'ig'a en ŝi'a koncentr'iĝ'em'o. De tiu tag'o ili komun'e komenc'is ŝpar'ad'i kiel ajn, ili viv'is en si'n'ofer'em'o kiel nur vir'in'o kapabl'as. Ili ŝpar'is pri bagatel'o'j, inkluziv'e de glaci'aĵ'o, krem'o, frand'aĵ'o'j eĉ pri vest'o'j. Unu'e tio est'is amuz'a. Kiam ne plu est'is amuz'e, far'iĝ'is kutim'o. Rilat'e al Fanny pri du punkt'o'j ŝi decid'is: unu'e, ke ŝi almenaŭ akir'os diplom'o'n pri mez'grad'a lern'ej'o, kaj du'e, ke ŝi kiel ebl'e plej mal'mult'e pov'os help'i en la butik'o.
La unu'a'n decid'o'n Fanny volont'e plen'um'is, pri la du'a ŝi ne konsent'is.
”Kial ne? Se vi pov'os labor'i, mi sam'e pov'as. Mi tre bon'e pov'os help'i vi'n ekzempl'e sabat'e, post'tag'mez'e kaj dum Krist'nask'o kaj post la lern'ej'a'j hor'o'j.”
”Ĝust'e tio'n mi ne vol'as,” dir'is sinjor'in'o Brandeis preskaŭ koler'e, ”sufiĉ'os, ke mi mem ofer'as mi'a'n viv'o'n por tio. Vi neniel bezon'as okup'i vi'n pri aĉet'ad'o kaj vend'ad'o. Vi ne bezon'os kon'i la diferenc'o'n inter ŝarg'dokument'o kaj vend'atest'o. Vi ne bezon'os sci'i, ĉu ’f.o.b.’ est'as sen'faden'a signal'o aŭ framason'a loĝi'o.”
Pro tiu dir'o Fanny ek'grimac'is. Neni'u pov'us ŝat'i pli la humor'o'n de si'a patr'in'o, ol ŝi.
”Sed mi ver'e jam sci'as tio'n ĉi. Antaŭ ne'long'e mi aŭd'is tiu'n dik'a'n vir'o'n, kiu al vi vend'is la promen'vetur'il'o'j'n, dir'i, ke la prez'o est'as ’f.o.b.’ ĝis Buffalo. Mi pet'is klar'ig'o'n al Aloisio kaj li instru'is mi'n pri tio.”
Ne est'is evit'ebl'e, ke Fanny Brandeis sci'iĝ'as pri ĉiu'j tiu'j afer'o'j, ĉar la tut'a famili'o en'volv'iĝ'is en la Butik'o en Elmstrato. Kiam ŝi for'las'is la lice'o'n en si'a dek'ok'a jar'o, ŝi kon'is tiom da afer'o'j, kiu'j'n ali'a'j sam'aĝ'ul'in'o'j ne kon'as kaj sam'e tiom da afer'o'j ŝi ne kon'is, kiu'j'n ali'a'j dek'ok'jar'ul'in'o'j tre bon'e kon'as, tiel ke oni en Winnebago ebl'e prav'e trov'is ŝi'n, nu, iom strang'a. Tio ne signif'as, ke Fanny tra'viv'is si'a'n lern'ej'a'n epok'o'n sen ador'ant'o'j, kontraŭ'e; ĉiam est'is iu, kiu port'is ŝi'a'j'n libr'o'j'n aŭ kiu est'is ŝi'a kavalir'o en bal'o'j kaj dum la hejm'e'n'ir'o el la debat'asoci'a'j kun'ven'o'j ĉiu'vendred'e.
Clarence Heyl — kies ekzist'o'n vi apenaŭ plu memor'as — ne'cert'e vag'is ĉirkaŭ ŝi, kvazaŭ li volont'e propon'us akompan'i ŝi'n, sed li ne kuraĝ'is. Ili sukces'is sam'temp'e pri la abiturient'a ekzamen'o kaj Clarence est'is laŭt'leg'int'a solen'e si'a'n koncern'a'n verk'aĵ'o'n: ”Kie rest'as la ĉeval'o?” Ĝust'e en tiu temp'o la aŭtomobil'o'j komenc'is tim'ig'i la Elmstratloĝantojn per si'a bru'vetur'ad'o. Clarence rest'is mal'san'aspekt'a malgraŭ la nudel'sup'o kaj la krom'aĵ'o'j de si'a patr'in'o. Li est'is send'it'a al Okcident'o, al Kolorad'o aŭ al farm'dom'o en Wyoming. Fanny ne preciz'e sci'is kie'n, ĉar ŝi tut'e ne interes'iĝ'is pri tio. Iu'n post'tag'mez'o'n li ven'is por adiaŭ'i kaj li, for'ir'ont'e, tiel ted'e hezit'et'is, ke ŝi ne pov'is ne ĵet'ferm'i la pord'o'n antaŭ li'a naz'o.
Kiam ŝi est'is dek'ses'jar'a, ŝi sent'is kun si'a'j vigl'ec'o kaj elokvent'ec'o inklin'o'n al iu german'a silent'em'a knab'o.
Li'a'n stult'ec'o'n ŝi rigard'is sagac'ec'o kaj daŭr'is sufiĉ'e long'e, antaŭ ol ŝi el'trov'is, ke li'a silent'ad'o ne est'as sekv'o de profund'a medit'ad'o, sed de la fakt'o. ke li hav'as neni'o'n por dir'i. En la last'a lern'ej'a jar'o ŝi est'is la favor'at'in'o de Herm'a'n Kent, la dand'o de la lice'o. Li'a'j vest'o'j est'is far'it'a'j de Schwartze, la tajlor'o, dum ĉiu'j ali'a'j jun'ul'o'j port'is kostum'o'j'n, aĉet'it'a'j'n okaz'e de aŭtun'a aŭ printemp'a rest'vend'ad'o'j en la magazen'o ”Or'a Agl'o.” Li ĉiam dev'is eg'e cerb'um'ad'i pro la du'on'jar'a'j ekzamen'o'j, ĉar oni mal'permes'is al ne'fervor'a'j lern'ant'o'j part'o'pren'i en atlet'ik'a'j konkurs'o'j. Li est'is unu el tiu'j knab'o'j, kiu en aĝ'o de dek sep jar'o'j posed'as ĉarm'o'n kaj poz'o'n, dum ili bezon'as uz'i sav'ant'a'j'n slip'o'j'n en la manik'fald'o'j en la ekzamen'o. Li ĉiam trov'iĝ'is ĉe la kap'o en aranĝ'ad'o de festen'o'j kaj societ'o'j; dum la lice'a'j bal'o'j li kutim'e port'is ruband'o'n en la buton'tru'o, kiu mark'is kontrol'komitat'estr'o'n. Ĉiu'j instru'ist'o'j sci'is, ke li est'as bluf'ant'o, sed per si'a'j afabl'a'j, impon'a'j manier'o'j, li tra'pas'is la mal'facil'aĵ'o'j'n. Kiam li for'ir'is al la universitat'o li ig'is Fanjon solen'e promes'i, ke ŝi skrib'os kaj ir'os al Madison por la pied'pilk'a'j konkurs'o'j. Li unu'foj'e skrib'is leter'aĉ'o'n plen'a'n de erar'o'j, kaj ŝi respond'is. Sed li est'is unu el tiu'j, kiu'j'n oni ĉiu'tag'e renkont'u por ne forges'i ili'n. Li neni'o'n pov'is post'las'i pri si'a person'ec'o. Kiam li re'ven'is en la krist'nask'a feri'o, Fanny help'e serv'is en iu butik'o. Li en'ir'is ne'atend'it'e iu'n post'tag'mez'o'n, kiam ŝi vend'is viski'glas'o'j'n al Mike Hearn de la ”Farm'ist'a Hotel'o.” La sekv'a'j'n monat'o'j'n li tut'e ne korespond'is kaj en la somer'a feri'o ili okaz'e renkont'is unu la ali'a'n sur'strat'e kaj inter'ŝanĝ'is nur kelk'a'j'n ĝentil'a'j'n salut'o'j'n kaj vort'o'j'n. Subit'e klar'iĝ'is al Fanny, ke li si'n ten'as kiel id'o de patrici'a famili'o, kiu renkont'as la sufiĉ'e ĉarm'a'n serv'ist'in'o'n sur la ŝtup'ar'o. Ŝi palp'lud'is per imag'a antaŭ'tuk'a pint'o, riverenc'et'is mal'lert'e kaj mal'ceremoni'e turn'is si'n, post'las'ant'e li'n mut'mir'ig'it'a ĝust'e antaŭ la gazet'ej'o de la ”Kurier'o.”
En la abiturient'a ekzamen'o ŝi far'is i'o'n, kio prav'ig'is la Winnebaganojn nom'i ŝi'n ”mal'sam'a” ul'in'o. La lern'ant'o'j el la plej alt'a klas'o pov'is mem elekt'i tem'o'n por verk'aĵ'o. Fanny verk'is i'o'n ”Pri pec'o da paper'o.” Apud la Fox-river'o de Winnebago star'is kvant'o da plej grand'a'j paper'fabrik'o'j de la land'o. En kelk'a'j oni fabrik'is paper'o'n el lign'o, en ali'a'j el ĉifon'o'j. Oni flar'is la sulfur'odor'o'n, tuj kiam oni trans'ir'is la pont'o'n al la labor'ist'a kvartal'o.
Kiam la vent'o blov'is en unu direkt'o, oni eĉ percept'is la penetr'a'n haladz'o'n tra la tut'a urb'o. Fremd'ul'o'j supr'e'n'tir'is la naz'o'n pro ĝi acid'mien'e, sed la urb'an'o'j ver'e ŝat'is ĝi'n.
La fabrik'o'j est'is grand'a'j, mal'bel'a'j konstru'aĵ'o'j, kies fenestr'o'j est'is blend'it'a'j per kurten'o'j da polv'o. Iu'j el tiu'j fabrik'o'j, alt'konstru'it'a'j kvazaŭ tur'o'j, star'is iom for'e kaj posed'is mal'mult'a'j'n fenestr'o'j'n; tie oni proced'is per sekret'a'j acid'o'j. Antaŭ'e mult'a'j labor'ist'o'j trov'is labor'o'n en la fabrik'o'j, sed la novel'trov'it'a'j maŝin'o'j si'n'sekv'e for'pel'is la man'labor'ant'o'j'n. Nur en la ĉifon'el'sark'ej'o'j labor'is ankoraŭ cent'o'j da knab'in'o'j, kiu'j el'sark'is, elekt'is, kolekt'is sur grand'a'j transport'a'j rimen'o'j, kiu'j amas'o'j'n da vest'rub'aĵ'o preter'glit'ig'is antaŭ ili. La hal'o'j, en kiu'j ili labor'is, est'is griz'a'j pro polv'o. Ili port'is tuk'o'j'n ĉirkaŭ la har'o'j por ŝirm'i ili'n de la polv'aĉ'o, kiu plen'ig'is la aer'o'n, tiel ke oni pov'is vid'i ĝi'n bril'ant'a en la akv'ec'a sun'lum'stri'o, kiu okaz'e, mal'oft'e, trov'is tra'penetr'ej'o'n en la polv'o'teg'it'a'j vitr'o'j.
Neniam tamen ili kompren'is, ke ĉi tiu'j tuk'o'j, kiu'j'n ili tir'as tiel zorg'e trans la kap'o'n, ne pov'as ŝirm'i la pulm'o'j'n kontraŭ la polv'o. La ”ĉifon'ul'in'o'j'n” oni ekster'e tuj re'kon'is per ili'a special'a, griz'ec'a pal'ec'o. Fanny unu foj'o'n rigard'is tiu'n fabrik'o'n intern'e kaj tiu'okaz'e oni montr'is, kiel kelk'a'j mal'pur'a'j, gras'plen'a'j blu'a'j labor'ist'kitel'o'j est'as sen'polv'ig'at'a'j, pur'ig'at'a'j, post'e tremp'at'a'j en si'n'sekv'a'j'n acid'kuv'o'j'n, pro kio ili ĉiam pli blank'iĝ'is kaj past'ec'iĝ'is.
Fin'e ili est'is plat'ig'at'a'j inter la rol'o'j de lamen'il'o, kio el'ig'is la likv'aĵ'o'n kaj aper'ig'is la amas'o'n en la bezon'at'a dik'ec'o, ĝis fin'fin'e oni liver'is ĝi'n kiel foli'o'j'n da susur'ant'a, blank'a paper'o. Tio ĉi ŝajn'is est'i mirakl'o.
La unu'a'n tag'o'n de la pask'a feri'o Fanny Brandeis ir'is al la kontor'o de la Winnebaga Paper'kompani'o kaj aspir'is pri posten'o. Ŝi ricev'is ĝi'n. Ĝeneral'e est'is mank'o da labor'fort'o'j en la ĉifon'el'sark'ej'o. Kiam sinjor'in'o Brandeis ek'sci'is pri tio, sekv'is unu al la mal'oft'a'j tumult'a'j scen'o'j inter patr'in'o kaj fil'in'o. ”Kial vi far'is tio'n?” demand'is sinjor'in'o Brandeis.
”Tio est'is neces'a por ek'sci'i preciz'e la detal'o'j'n.”
”Ho, ne est'u tiel stult'a. Vi ja pov'os rigard'i la fabrik'o'n, kiom vi vol'os.”
Fanny inter'plekt'is la fingr'o'j'n, kiel ŝi kutim'is far'i, kiam ŝi vol'is pri'parol'i serioz'a'n afer'o'n kaj dir'is: ”Sed mi tut'e ne intenc'as verk'i i'o'n pri la fabrik'proced'o de paper'o.”
”Kio'n vi cel'as per tio ating'i?”
”Nu, mi intenc'as verk'i i'o'n pri la kitel'o de iu fer'voj'ist'o, ekzempl'e, aŭ pri la blu'katun'a antaŭ'tuk'o de iu pur'ig'ist'in'o. Kiel ili mal'pur'iĝ'as, dis'ŝir'iĝ'as kaj fin'e el'uz'iĝ'as.
Kiel ili post'e en'iĝ'as en la mal'pur'aĵ'uj'o'j'n kaj fin'e en la paper'fabrik'o'n. Kiel ili tie est'as el'sark'at'a'j de la knab'in'o'j, tra'ir'as la divers'a'j'n labor'ej'o'j'n, la mult'a'j'n kuv'o'j'n kun acid'o'j, laŭ la tut'a radar'o, radar'eg'o, sed kruel'a radar'eg'o, ĉar est'as grand'a, terur'e grand'a il'ar'o. La man'o'j'n de la vir'o'j, kiu'j labor'as ĉe la kuv'o'j, korod'us la acid'o'j. Kaj ili'a'j'n ŝu'o'j'n ankaŭ. Pri tio mi vol'as skrib'i. Pri la bel'a blank'a paper'o, kiu'n ĉio ĉi liver'as, kia'manier'e ni uz'as ĝi'n, fuŝ'as ĝi'n kaj post tio ĵet'as ĝi'n en paper'korb'o'n. Ĝi est'as nur pec'o da paper'o, neni'o pli ol for'ĵet'ind'a paper'et'o kaj pro tio . . .”
Ŝi ĉes'is parol'i moment'o'n, sulk'ig'ant'e la frunt'o'n, pen'is pli akcent'i ĝi'n, sed rezignaci'e fin'is per: ”Ĉu vi kompren'as, kio'n mi cel'as, pa'nj'o, ĉu vi kompren'as, kio'n mi vol'as dir'i?”
Molly Brandeis tim'ig'it'e rigard'is si'a'n fil'in'o'n, kiel iu mir'rigard'as, kiu laŭ'ir'ant'e kon'at'a'n voj'o'n, subit'e si'n trov'as antaŭ tut'e nov'a spektakl'o, ĝis nun ne konjekt'it'a aŭ antaŭ'e ne traf'int'a li'n, kiu ebl'e est'as nask'at'a el hazard'a lum'nuanc'o, nub'kolekt'iĝ'o aŭ arb'o'foli'ar'o aŭ pro kun'efik'o de ĉiu'j tri.
”Mi bon'e kompren'as, kio'n vi cel'as,” ŝi dir'is, ”sed mi prefer'e vid'us, ke vi ne far'u tio'n. Mi vol'us, ke vi ne sent'u, ke tio est'as neces'a por vi.”
”Sed . . . kiel mi pov'os pri'skrib'i, se mi ne sci'as, kia ĝi efektiv'e est'as?”
”Tio'n vi ne pov'os far'i,” konfes'is Molly Brandeis, ”vi prav'as, tio est'os ne'ebl'a al vi.”
En la pask'a feri'o Fanny ĉiu'n maten'o'n el'lit'iĝ'is je la ses'a kaj ir'is al la fabrik'o kun buter'pan'uj'o en la man'o.
Vesper'e ŝi re'ven'is mort'lac'a. Ŝi ne pren'is la tram'o'n, por ir'i al kaj de la fabrik'o, ĉar, ŝi dir'is, tiel mult'a'j knab'in'o'j de la el'sark'ej'o ĉiam ven'is per'pied'e, eĉ el la plej mal'proksim'a'j lok'o'j de la urb'o. Sinjor'in'o Brandeis dir'is, ke ŝi pri tio eg'e tro'ig'as, sed Fanny el'ten'is ĝi'n du semajn'o'j'n, post kio ŝi uz'is tut'a'n dimanĉ'o'n por ĝis'sub'haŭt'e pur'ig'i si'n per har'lav'ad'o, vapor'ban'o'j, manikur'o ktp. Ŝi pret'ig'is si'a'n verk'aĵ'o'n laŭ not'o'j en la fabrik'o kaj prezent'is ĝi'n al la lice'estr'o, est'ant'e ne tut'e kontent'a pri la rezult'o. Semajn'o'n post'e profesor'o Henning ven'ig'is si'n en si'a'n ĉambr'o'n. Ŝi'a verk'aĵ'o kuŝ'is sur li'a pupitr'o.
”Mi leg'is vi'a'n tez'o'n,” li komenc'is kaj ĉes'is, skrap'tus'ant'e. Li ne est'is tre elokvent'a hom'o.
”De kie vi kapt'is ĉi tiu'j'n inform'o'j'n?”
”El la fabrik'o!”
”De iu el la labor'ist'o'j?”
”Ne, mi mem labor'is kelk'a'n temp'o'n en la ĉifon'el'sark'ej'o.”
Sinjor'o Henning ne pov'is re'ten'i kri'o'n pro ek'tim'o, kiu'n li feliĉ'e sukces'is ŝanĝ'i en tuŝ'bru'o'n.
”Mi opini'as, ke ebl'e pov'os est'i artikol'o por la redakci'o de la ’Kurier'o’, ĝi est'as io pri'urb'a kaj interes'a.”
Li mem port'is ĝi'n al la redakt'ej'o de la gazet'o kaj inter'konsent'is, ke li re'ven'os post kelk'a'j hor'o'j, kiam Lem Davis est'os fin'leg'int'a ĝi'n. Lem Davis leg'is ĝi'n kaj bru'spir'is, blov'is kaj pied'puŝ'is ĝi'n sur la amas'o'n da paper'o sub si'a skrib'tabl'o kaj far'is ĉio'n, kio'n li kutim'is far'i, kiam li eg'e koler'is.
”Ĉu mi leg'is?” li eĥ'is post la demand'o de sinjor'o Henning. ”Ĉu mi leg'is? Jes, mi far'is kaj vi pov'as kred'i al mi, ĝi prezent'as la plej tim'ind'a'n social'ism'o'n. Anarĥismo tio est'as. Kia knab'in'o tio est'as? La fil'in'o de sinjor'in'o Brandeis! El la bazar'o? Nu, mi ŝat'us ir'i al ŝi, por laŭd'i ŝi'a'n bon'a'n metod'o'n de eduk'ad'o — se ŝi ne reklam'us en ni'a gazet'o . . . ’Pec'o da paper'o’. Tondr'e!” kaj por montr'i si'a'n mal'estim'o'n li pren'is amas'o'n da kurz'not'aĵ'o'j, kiu'j kuŝ'is dis'e sur li'a skrib'tabl'o, ĉif'is ili'n kaj far'is el ili bul'o'n, kiu'n li koler'e ĵet'eg'is sur la plank'o'n kaj sekv'ig'is ĝi'n per plen'buŝ'o da tabak'kraĉ'aĵ'o.
”Mi bedaŭr'as,” dir'is profesor'o Henning, kaj ek'star'is por for'ir'i, sed ĉe la pord'o li turn'is si'n kaj dir'is i'o'n ne'dec'a'n: ”Tamen est'as damn'e bel'a verk'et'o!” kaj li bru'e ĵet'ferm'is la pord'o'n, el'ir'int'e.
Ĉe la tag'manĝ'o tiu'n vesper'o'n li rakont'is pri ĝi al sinjor'in'o Henning. Sinjor'in'o Henning est'is praktik'a vir'in'o, kiel edz'in'o de mal'grand'urb'a lice'estr'o bezon'as est'i.
”Ĉu vi ver'e ne sci'as,” ŝi dir'is, ”ke Roscoe Moore, kiu est'as prezid'ant'o de Outagamie Past'fabrik'o kaj de Winnebaga Paper'kompani'o, efektiv'e est'as posed'ant'o de la ’Kurier'o’?”
Profesor'o Henning glit'ig'is embaras'it'e la fingr'o'j'n tra la har'o'j, pent'o'plen'a, kiel bub'o.
”Ne, Martha, mi ne sci'is. Se mi ver'e sci'us tia'j'n afer'o'j'n, mi ver'ŝajn'e ne manĝ'us kolbas'et'o'j'n hodiaŭ ĉe la tag'manĝ'o.”
Sekv'is mal'long'a silent'o inter ili, tiam li dir'is: ”Ebl'e mi bedaŭr'os iu'n tag'o'n, ke ĉi tiu fil'in'o de Brandeis est'as instru'it'a de mi.”
Fanny nun mult'e ĉe'est'is en la butik'o. Post kiam ŝi fin'is la stud'ad'o'n, ili mal'dung'is Mattie’n kaj Fanny trans'pren'is la mastr'um'a'j'n dev'o'j'n, sed tio'n ŝi ne ŝat'is, kvankam ŝi cert'e far'is si'a'n ebl'o'n. Ŝi tut'kor'e dediĉ'is si'n al prepar'ad'o de manĝ'aĵ'o'j kaj kiam ŝi far'is kuk'o'n kun glaci'aĵ'o, ŝi plej oft'e ornam'is ĝi'n per arabesk'o'j el gelat'o. La dom'o bril'is ankoraŭ pli ol dum la reĝim'o de Mattie. Sed est'is, kvazaŭ buter'ig'il'o est'as mov'it'a de la mult'ĉeval'fort'a maŝin'o. Est'is period'o'j de frenez'ig'a sen'ripoz'a aktiv'ec'o.
Ekzempl'e ŝi subit'e komenc'is pur'ig'i la kel'o'n, ĝi est'is kel'o tri'sekci'a, kun ŝton'a plank'o, kun tiu karakteriz'a kel'haladz'o pro ŝim'o, karb'o, ter'pom'o'j, cep'o'j, putr'ant'a lign'o kaj konserv'aĵ'o'j.
Ali'a'j knab'in'o'j sam'aĝ'a'j escept'e pur'ig'us la tir'kest'o'j'n de si'a skrib'tabl'o aŭ leg'us mal'permes'it'a'j'n roman'o'j'n.
Fanny kontraŭ'e proviz'is si'n per bala'il'o kaj bros'o, viŝ'is kaj lav'is, sap'um'is la bret'o'j'n, pur'ig'is la vitr'o'j'n de la konserv'aĵ'pot'o'j kaj far'iĝ'is mem polv'o'kovr'it'a, ruĝ'a kaj nigr'a.
Tiu kel'o est'is bel'a sekur'ig'a klap'o, nur est'is bedaŭr'ind'e, ke la dom'o ne posed'is sub'tegment'ej'o'n. Ven'is la long'a'j, sen'energi'ig'a'j, somer'a'j post'tag'mez'o'j, kiam nur leg'ad'o pov'is don'i distr'o'n, kiam oni pov'is rev'i, rigard'i la hom'o'j'n, kiu'j hejm'e'n'ir'as por tag'manĝ'i. Mi supoz'as, ke tio est'as la kaŭz'o, ke tiel mult'a'j grand'a'j, grav'a'j person'o'j, de'ven'as de mal'grav'a'j urb'o'j kaj vilaĝ'o'j. Ili hav'is en si'a jun'ec'o temp'o'n por rev'i. Ili ne bezon'as kur'i post tram'o, vizit'i post'tag'mez'a'j'n prezent'aĵ'o'j'n, tie ne est'as hom'plen'a'j strat'o'j, neni'o tie est'as pri tiu mult'mov'a, sen'valor'a kaj tamen energi'postul'a ag'ad'o de la grand'urb'an'o'j. Ekzist'as sufiĉ'e da okaz'o'j por ek'hav'i impres'o'j'n en aĝ'o, ĝust'e tiel taŭg'a tiu'cel'e; est'as long'a'j vesper'o'j por leg'ad'o kaj long'a'j tag'o'j por vag'i tra kamp'o'j kaj arb'ar'o'j. Pret'ig'int'e la tabl'o'n, la pan'o'n, puding'o'n kaj flan'o'n, kiam la ter'pom'o'j est'is kuir'at'a'j, Fanny sid'iĝ'is sur la benk'o'n antaŭ la dom'o kaj atend'is, ĝis fin'e la kon'at'a figur'o de ŝi'a patr'in'o aper'os ĉe la angul'o de Norris-strat'o.
Ŝi tiam sid'is, port'ant'e la blu-kaj-blank'a'n antaŭ'tuk'o'n, — kiu, elegant'e kun'tir'it'a ĉe la koks'o'j, ĉarm'ig'is ŝi'n atent'ig'e — kaj rigard'is la preter'pas'ant'o'j'n. Ŝi vid'is Hen Cody kun li'a knar'ant'a ĉar'o, la knab'o'j'n de la lice'o, kiu'j ŝvit'ant'a'j kaj lac'a'j en sport'kostum'o de la sport'kamp'o kur'is al la lern'ej'o, por duŝ'i si'n, sinjor'in'o'n Mosher, kiu preskaŭ trot'kur'e al'ven'is pro la tro long'a vist'lud'ad'o, la mal'grand'a'n Ernie Trost, kiu port'is korb'et'o'n, kovr'it'a'n per buŝ'tuk'o kaj kiu atend'is la region'a'n tram'o'n de 6.15, por trans'don'i si'a'n korb'et'o'n kun manĝ'aĵ'o'j al si'a patr'o, kiam ĉi tiu preter'vetur'is. Ven'is Rudie Maas, la buĉ'ist'serv'ist'o kun mal'sek'a pec'o da viand'o en la man'o, kiu ĉiam marŝ'is zigzag'e kun mien'o, supoz'ig'ant'a provok'o'n. Fanny ver'ŝajn'e neniam konsci'is, kiom ŝi lern'as kaj asimil'as, kiam ŝi sid'is apud la pord'o kaj vid'is hejm'e'n'ir'i la manĝ'ont'a'j'n Winnebaganojn. Ĉirkaŭ Krist'nask'o ŝi help'is serv'i en la butik'o, post'tag'mez'e kaj vesper'e. Iu'n foj'o'n, ĝust'e antaŭ Krist'nask'o, sinjor'in'o Brandeis dev'is rest'i hejm'e dum tri semajn'o'j pro grip'o kaj oni bezon'is help'o'n por la mastr'um'ad'o. Kiam sinjor'in'o Brandeis re'ven'is, Sadi'e for'las'is la butik'o'n, por edz'in'iĝ'i al . . . ne al unu el la vojaĝ'ist'a'j viktim'o'j, sed al brav'a tapet'ist'o, kies perspektiv'o'j antaŭ'e ŝajn'is sen'esper'a'j. De tiam Fanny anstataŭ'is ŝi'n daŭr'e. Ŝi montr'iĝ'is est'i tre lert'a kaj taŭg'a pri vend'ad'o. Tio tamen, konsider'ant'e la kvalit'o'j'n de ŝi'a instru'ist'in'o, ne est'is mir'ig'a. Ŝi lern'is, kiel pov'as lern'i nur iu, kiu ĉiu'tag'e kontakt'as kun la publik'o. Fakt'e est'is pli ol kontakt'o, est'is kvazaŭ intim'ec'o inter klient'o kaj vend'ist'o. Ŝi lern'is juĝ'i la hom'o'j'n, ĉar ŝi nepr'e dev'is far'i tio'n. Ali'e ja negoc'ist'o ne pov'os diven'i la gust'o'n, la temperament'o'n kaj precip'e la mon'uj'en'hav'o'n de klient'o. Kaj ili ven'is kaj ir'is tag'o'n post tag'o: vojaĝ'ist'o'j, lern'ant'o'j, mastr'um'ist'in'o'j, farm'ist'o'j, pension'estr'in'o'j, jun'a'j ge'edz'o'j, kiu'j instal'is nov'a'n hejm'o'n, kaj komerc'ist'o'j. Ŝi lern'is, ke la fabrik'labor'ist'in'o'j aĉet'as la mult'e'kost'a'j'n mur'bild'o'j'n — tiu'j'n man'pentr'it'a'j'n kun ruĝ'a'j roz'o'j kaj verd'a'j foli'o'j — kiu'j kost'as du kaj du'on'a'n dolar'o'j'n, dum la estr'ar'an'o'j de la golf'klub'o elekt'as por premi'o aŭ donac'o la simpl'a'j'n blank'a'j'n kun la dub'blu'a desegn'aĵ'o, kiu'j kost'as nur tri'dek naŭ cend'o'j'n. Iu'n foj'o'n, kiam ŝi el'spez'is mult'e da temp'o kaj pacienc'o dum la vend'o de preskaŭ sen'valor'a mur'ornam'aĵ'o al unu el la alt'rang'ul'a'j Winnebaganinoj, ŝi ne plu pov'is si'n re'ten'i kaj tuj post la for'ir'o de la ”grav'a” klient'o, ŝi ribel'e grumbl'is: ”Ĉu vi vid'is tio'n? Unu hor'o'n mi pen'is, mi montr'is ĉio'n, de Limoges-vaz'o ĝis Sevres-tas'o'j kaj sub'tas'o'j kaj ĉio, kio'n ĉi tiu sorĉ'ist'in'o aĉet'is, est'as tiu bombon'uj'aĉ'o kun la cejan'o'j.” Sinjor'in'o Brandeis parol'is el la profund'o de si'a saĝ'ec'o: ”Mi dum la tut'a hor'o sekv'is vi'a'n ag'ad'o'n kaj mi preskaŭ marŝ'is sur pingl'o'j, tiom mi dezir'is help'i vi'n, trans'pren'ant'e la ted'ul'in'o'n. Mi tamen rezign'is, ĉar est'as bon'a instru'o por vi; mi bon'e sci'is, ke tiu McNultyino el'spez'as neniam pli ol kvar'on'dolar'o'n. Ne grav'as, kiom vi vend'is, sed est'as afer'o de spert'o, oni ek'kon'u la hom'o'j'n. Se vi est'os tiom progres'int'a, ke vi sci'as, al kiu vi montr'u la mult'kost'a'j'n man'pentr'it'aĵ'o'j'n kaj al kiu vi sen'hezit'e prezent'u la aĉ'aĵ'o'j'n — laŭ vi'a propr'a dir'manier'o — nur tiam vi ĝis'fund'e kon'os la hom'a'n natur'o'n. Sed ne atend'u tio'n ĉi en vi'a aĝ'o!”
Molly Brandeis ankoraŭ ne mal'kutim'iĝ'is babil'i kun klient'o'j aŭ aŭskult'i ili'a'j'n rakont'o'j'n, se la okaz'o nur iom'et'e permes'is. Kelk'a'j eĉ sen'kial'e en'ir'is la butik'o'n, instal'is si'n komfort'e en seĝ'o'n apud la ard'ant'a fajr'uj'o kaj ek'babil'is. Est'is ne'kred'ebl'e, kiom da sekret'o'j tie est'is konfid'at'a'j pri afer'o'j, am'o kaj mal'favor'o, pri esper'o'j, sopir'o'j, ĉagren'o kaj feliĉ'o. Fanny ĉiam de'nov'e mir'is pri la rezignaci'a si'n'don'em'o de la farm'ist'in'o'j, inter kiu'j sinjor'in'o Brandeis cert'ig'is si'n pri grand'a ar'o da lojal'a'j disĉipl'o'j. Est'is ankoraŭ antaŭ la temp'o, kiam ĉiu farm'dom'o vant'is pri aŭtomobil'o, telefon'o aŭ fonograf'o.
Fanny oft'e est'is konstern'at'a, kiam tiu'j vir'in'o'j dir'is si'a'n aĝ'o'n. Du'dek kvin, du'dek ok, tri'dek, sed mal'jun'a'j kaj velk'int'a'j pro pez'a tro'labor'o, nask'ad'o de id'o'j, mal'bon'a kaj mal'san'ig'a nutr'ad'o. Ne'sci'ant'a'j vir'in'o'j, perd'int'a'j en sol'ec'a monoton'ec'o de si'a ekzist'ad'o ĉiu'n viv'dezir'o'n, kio'n montr'is ili'a'j sen'bril'a'j, sen'ard'a'j okul'o'j. Kiam ili rid'is, oni vid'is du vic'o'j'n da blu'et'aĉ'a'j, fals'a'j dent'o'j, kiu'j strang'e kontrast'is kun ili'a'j el'turment'it'a'j, ŝrump'int'a'j, el'uz'it'a'j vizaĝ'o'j. Sinjor'in'o Brandeis volont'e ĝentil'e demand'is ili'n pri ĉio.
”Ĉu ge'fil'o'j?” — ”Dek.” — Ĉu viv'ant'a'j.” — ”Nur kvar.”
— ”Ĉu kurac'ist'o?” — ”Neniam est'is unu en la dom'o.” — ”Kial?” — ”Oni ne kred'u en kurac'ist'o'j'n.”
Ili ne posed'is komfort'a'n kuir'il'ar'o'n, neniu'n el tiu'j mal'grand'a'j help'il'o'j, kiu'j mild'ig'as la monoton'ec'o'n de la ĉiu'tag'a en'dom'a labor'o. Sed la vir'o mem propr'ig'is al si ĉi'a'j'n nov'a'j'n labor'il'o'j'n, erp'il'o'j'n, plug'il'o'j'n, traktor'o'n, muel'il'o'j'n, falĉ'maŝin'o'j'n, taŭg'a'j'n bud'o'j'n kaj magazen'o'j'n. Gut'et'e el'flu'is la mizer'a histori'o el la buŝ'o de tia vir'in'o, kia ŝi sid'is tie en la butik'o, el'uz'it'a, sen io in'a sur si, kun fend'et'plen'a'j, mal'varm'a'j man'o'j, labor'man'o'j (tia'j, kia neniam vir'in'man'o est'as antaŭ'destin'it'a), kuŝ'ant'a'j ne'aktiv'a'j, mal'kutim'e sen'labor'a'j en la sin'o.
Kred'ebl'e sinjor'in'o Brandeis ŝuld'is ili'a'n lojal'ec'o'n al si'a simpati'a mal'kaŝ'em'o. Ŝi ĉiam parol'is sincer'e al ili.
Kiam Minnie Mahler el Centerville edz'in'iĝ'is, ŝi sukces'is aĉet'ig'i de la parenc'o'j la plej konven'a'j'n donac'o'j'n por la mastr'um'a instal'ad'o.
”Mi intenc'as aĉet'i bufed'a'n vaz'ar'o'n,” la onkl'in'o de Minnie konfes'is al ŝi, ”sed . . . ”
”Ĉu est'as por Minnie Mahler el Centerville?”
”Jes, ŝi edz'in'iĝ'os dimanĉ'o'n proksim'a'n.”
”Mi vend'is jam tia'n vaz'ar'o'n kaj ankaŭ plad'ar'o'n, sed salon'lamp'o'n mi ankoraŭ ne vend'is por ŝi. Kial vi ne aĉet'as lamp'o'n por ŝi. Se ŝi ne ŝat'os ĝi'n, vi pov'os ĝi'n ŝanĝ'i . . . Jen, kia vi trov'as ĉi tiu'n bul'a'n kun la ruĝ'a'j roz'et'o'j?”
Kaj la onkl'in'o fin'is per aĉet'o de la propon'it'a objekt'o.
La butik'o nun don'is profit'o'n. Ne mult'e, sed sufiĉ'e. La pli grand'a part'o ir'is al Teodor'o en Dresden. Li progres'is, sed ne tiel fenomen'e kiel Bauer kaj Schabelitz antaŭ'dir'is. Nu, tia'j afer'o'j postul'as temp'o'n. Fanny kelk'foj'e hav'is la impres'o'n, ke ŝi'a patr'in'o bezon'as mal'pez'ig'i si'a'n kor'o'n per propon'o al ŝi. Fin'e ŝi efektiv'e far'is tio'n: ”Fanny, ir'u al la desegn'a kurs'o,” (mal'grand'a societ'o kun sen'pretend'a'j art'produkt'o'j). Fanny klopod'is labor'i dum kelk'a'j monat'o'j, sed ŝi ne pov'is al'kutim'iĝ'i, ŝi ne ŝat'is ĉiam far'i pentr'aĵ'o'j'n, prezent'ant'a'j jen frukt'o'j'n, flor'o'j'n en vaz'o kun libr'o, jen buked'o'n el grand'a makul'o da blank'a'j aŭ ruĝ'a'j flor'o'j. Fin'e tiu'j sen'viv'aĵ'o'j naŭz'is si'n. Krom tio, la butik'o postul'is ŝi'a'n help'o'n.
Oft'e ven'is vir'in'o al Winnebago, kiu'n Fanny entuziasm'e admir'is. Ŝi est'is vojaĝ'ist'in'o, sukces'a, magnet'e rigard'ant'a kaj tre vigl'a. Ŝi nom'ig'is sinjor'in'o Emma McChesney kaj inter ŝi kaj sinjor'in'o Brandeis ekzist'is varm'a amik'ec'o. Ŝi kutim'is tag'manĝ'i ĉe sinjor'in'o Brandeis kaj Fanny, kiu'j far'is si'a'n ebl'o'n por dorlot'i ŝi'n per ĉi'a'j plej simpl'a'j plad'o'j, kiu'j'n ŝi neniam kuraĝ'us mend'i dum si'a sen'fin'a migr'ad'o de hotel'o en hotel'o'n.
”Nudel'sup'o!” ŝi pov'is dir'i lirik'e: ”El ver'a'j man'prepar'it'a'j ov'o'nudel'o'j! Vi ne pov'as imag'i, kiel tio log'as mi'n. Vi ne ad'e manĝ'is en Illinois kaj Wisconsin vermiĉel'sup'o'n.”
”Nur atend'u! Vi ankoraŭ ne sci'as, kio'n ni manĝ'os kiel desert'o'n.”
”Molly Brandeis, ĉu tio signif'as, ke vi ne kuraĝ'as dir'i, kio'n vi prepar'is? Ho, se est'us hejm'bak'it'a frag'tort'o, tio est'us tro'ig'aĵ'o.” Kompren'ebl'e ŝi diven'is ĝust'e. Fanny Brandeis imag'is, ke ŝi vest'os si'n sam'e kiel sinjor'in'o McChesney, kiam ŝi mem est'os sukces'a vojaĝ'ist'in'o kaj per'labor'os por'vir'a'n salajr'o'n. Sinjor'in'o McChesney ĉiam est'is vest'it'a en blu'serĝ'a'j kostum'o'j kaj tiu serĝ'o neniam est'is glace'a sur la dors'o. Ŝi'a'j kol'um'et'o, ĵabot'o, kravat'o aŭ iu ajn blank'a vest'ornam'aĵ'o, kiu'j'n ŝi port'is, est'is ĉiam plej freŝ'a'j kaj neĝ'blank'a'j. La ĉapel'o'j, kiu'j'n ŝi port'is, est'is ĉiam mal'grand'a'j kaj nepr'e plen'um'is la postul'o'n pri fason'o. Kutim'e ŝi aranĝ'is tiel, ke ŝi pov'is pas'ig'i tut'a'n dimanĉ'o'n en Winnebago kaj la tri humur'am'a'j, vigl'a'j kaj brav'a'j vir'in'o'j, far'iĝ'int'a'j saĝ'a'j kaj toler'em'a'j pro mult'e da kontakt'o kun hom'a'j est'aĵ'o'j, komun'e ĝu'is plej agrabl'a'n tag'o'n.
”Molly,” sinjor'in'o McChesney okaz'e dir'is, kiam ili sid'is komfort'e en la famili'a ĉambr'o, ”vi per vi'a'j ruz'o, sagac'o, spert'o kaj saĝ'o, vi pov'us aparten'i al tiu'j vojaĝ'ist'in'o'j, kiu'j ĉiu'jar'e en'spez'as kvin- aŭ eĉ dek'mil dolar'o'j'n.
Vi sci'as, kiel trakt'i la hom'o'j'n kaj kiel plej oportun'e vend'i. Vi kon'as la prez'o'j'n, mi ne konsil'os al vi, migr'i kiel mi, tio'n mi eĉ dev'os mal'konsil'i al mi'a mal'amik'o, sekv'e nenial al amik'in'o. Sed vi pov'us far'i i'o'n pli bon'a'n, gajn'i pli da sukces'o, pli profit'i. Vi kon'as ja ĉiu'j'n po'grand'ist'o'j'n kaj po'mal'grand'ist'o'j'n. Kial vi ne klopod'as trov'i posten'o'n de sekci'a ĉef'o. Ĉu mi pov'os serĉ'esplor'i por vi tiu'rilat'e?”
Molly Brandeis ne'e'sku'is la kap'o'n, tamen kun okul'o'j plen'a'j de dezir'o kaj interes'iĝ'o.
”Vi ja kompren'as, ke ankaŭ mi mult'foj'e pens'is pri tio, ho tiom da foj'o'j, sed vi sci'as, mi tim'as, mi risk'os tro mult'e. Supoz'u, ke mi ne sukces'os. Kio'n far'i? La est'ont'ec'o de Teodor'o de'pend'as de mi, almenaŭ en la plej proksim'a'j jar'o'j. Kaj kio far'iĝ'os el Fanny? Ne, mi est'as tro mal'jun'a por tio. Pri la negoc'ej'o ĉi tie mi est'as cert'a, malgraŭ ĝi'a mal'grav'ec'o!”
Sinjor'in'o McChesney ŝtel'rigard'is al Fanny.
”Kio koncern'as Fanjon, mi supoz'as, ke ŝi pov'os far'iĝ'i tre sukces'plen'a komerc'ist'in'o, se ŝi vol'os.”
Fanny re'ten'is la spir'o'n kaj ŝi'a mien'o bril'is pro ek'ĝoj'o, kiel ĉiam, kiam ŝi eg'e interes'iĝ'is.
”Ĉu vi sci'as, kiel mi ag'us, se mi est'us vi'a patr'in'o? Mi far'us grand'a'n ek'salt'o'n, kaj risk'us la trans'salt'o'n de la Rubikon'o. Kio'n ŝi pov'os far'i en ĉi tiu urb'aĉ . . . pardon'u . . . neni'o'n, ĉu ne? Dum si'a tut'a viv'o ŝi preter'las'is bon'ŝanc'o'n kaj kio'n tio port'is al ŝi?”
”Ĝi port'is al mi cert'a'n ekzist'ad'o'n kaj la am'o'n de mi'a'j du ge'fil'o'j, la estim'o'n de la loĝ'ant'ar'o ĉi tie'a.”
”Estim'o'n! Kiel ili ne estim'us vi'n? Vi ja est'as la plej dec'a vir'in'o en Winnebago kaj vi fakt'e labor'as plej fervor'e.”
Emma McChesney absorb'iĝ'is moment'o'n en pens'ad'o kaj post'e demand'is: ”Kio'n vi, du vir'in'o'j, hav'as ĉi tie por distr'o?”
”Mi tim'as, ke mi tiu'rilat'e mal'hav'as mult'o'n, Fanny sen'dub'e. Mi mem ne sopir'as al tio, mi vesper'e est'as tro lac'a, mi nur dezir'as for'ig'i la har'pingl'o'j'n kaj en'lit'iĝ'i.”
”Kaj Fanny?”
”Ho, mi leg'as, leg'ad'as. Tio don'as la avantaĝ'o'n, ke mi almenaŭ pov'as elekt'i la amik'o'j'n, kiu'j'n mi ŝat'as.”
”Kio'n vi cel'as per tio, mi'a knab'in'o, tio son'as iom amar'e.”
”Mi pens'is pri tio, kio'n Chesterfield dir'as en unu el si'a'j leter'o'j al si'a fil'o: ’Serĉ'u ĉiam la societ'o'n de tiu'j, kiu'j super'as vin’. Sed li cert'e neniam loĝ'is en Winnebago. Mi est'as vir'in'o, kiu labor'as kaj est'as jud'in'o, mi posed'as nek nom'o'n nek pozici'o'n. Mi est'as fortun'e mal'dot'it'a provinc'an'in'o, kiu pov'us dezir'is al si iu'n konstelaci'o'n de la ĉiel'o, kiel brust'pingl'o'n tiel sam'e, kiel ŝi dezir'us hav'i ĉi tie amik'in'o'j'n, kiu'j'n ŝi efektiv'e bezon'as.”
De Molly Brandeis al Emma McChesney trans'flug'is mult'signif'a rigard'o, kiu en'hav'is: ”Nu, ĉu vi vid'as?”
Kaj de Emma al Molly re'ir'is rigard'o, kiu vol'is dir'i: ”Mi vid'as, sed est'as vi'a kulp'o!”
”Aŭskult'u, Fanny, ĉu vi neniam renkont'is jun'ul'o'j'n, vir'o'j'n?”
”Ne, ili ne est'as tie ĉi. Kiu'j est'as saĝ'a'j, est'as energi'a'j, for'ir'as al Milwaŭkeo, Ĉikago aŭ Nov'jork'o; kiu'j rest'as, nu, tiu'j edz'iĝ'as . . . kun la kar'a fil'in'o de la bank'ist'o, ekzempl'e . . .”
Emma McChesney rid'is kaj Molly ankaŭ. Fanny kun'rid'is, kvankam ŝi mem ek'tim'is pro si'a naiv'a eksplod'o. Ŝi ir'is al si'a patr'in'o kaj met'is la man'o'j'n sur ŝi'a'j'n vang'o'j'n, rigard'is ŝi'n sen'fin'e mild'e kaj kares'e en la vizaĝ'o'n (mal'dik'iĝ'int'a'n dum la last'a'j jar'o'j) kaj met'is kis'o'n sur la naz'o'pint'o'n.
”Tio ver'e ne tuŝ'as ni'n, ĉu ne, pa'nj'o? Ni est'as kaj rest'as ’mal'riĉ'a'j labor'ist'in'o'j’, sed ni est'as fier'a'j pri tio. Vi'a erar'o, pa'nj'o, est'as, ke vi ne imit'is Ruton!”
”Ĉu, Ruton?”
”El la bibli'o. Ĉu vi ne memor'as, hm, kiu ajn est'u la nom'o de ŝi'a edz'o, kiam ĉi tiu mort'is, ĉu ŝi re'ir'is al la urb'o, kie ŝi antaŭ'e loĝ'is? Ne, ŝi ne far'is tio'n. Ŝi sci'is ja ĉio'n pri tiu urb'o. Kaj ŝi dir'is al si'a bo'patr'in'o Naomi: tie'n, kie'n vi ir'os, mi akompan'os vi'n. Kaj kiam ili al'ven'is en Betleĥemon, Rut atent'e rigard'is, prudent'e, kiam ŝi ek'vid'is Boazon, la nobel'o'n de la urb'o. Ŝi komenc'is post'kolekt'i spik'o'j'n sur li'a'j kamp'o'j, pren'is mien'o'n, tiel anĝel'a'n, kvazaŭ ŝi est'us kerub'in'o, neni'o'n sci'ant'a, sed inter'temp'e ŝi ŝtel'e observ'is Boazon. Kiam Boaz kontrol'is la labor'o'n, li preter'ir'is ankaŭ ŝi'n, vid'is ŝi'n kaj demand'is: ’Kiu est'as tiu fraŭl'in'o, ŝi est'as am'ind'ul'in'o!’ ”
”Fanny Brandeis, hont'u!”
”Sed pa'nj'o, tiel ja est'as pri'skrib'it'e en la bibli'o, laŭ'vort'e! ’Kies est'as ĉi tiu jun'ul'in'o?’ Li sci'iĝ'is, ke est'as Rut, la plor'ant'a vidv'in'o kaj de tiu temp'o la knab'in'o'j de Betleĥemo plu ne interes'is li'n, est'is, kvazaŭ ili plu ne ekzist'as. Li edz'iĝ'is al Rut, kiu far'iĝ'is ’sinjor'in'a moŝt'o’. Nu, se oni aranĝ'as la afer'o'j'n nur prudent'e jen la sekret'o de sukces'o!”
”Vi vid'ebl'e leg'is mult'e, Fanny,” dir'is Emma McChesney. Ŝi rid'et'is, sed ŝi'a'j okul'o'j aspekt'is serioz'a'j, ”aŭskult'u do bon'e, injo. La unu'a'n foj'o'n, kiam re'foj'e iu vojaĝ'ist'o, kiu ajn, en brun'a kostum'o kaj kun ruĝ'a kravat'o, invit'as vi'n al festen'o ĉe Haley, eĉ kiam est'as por unu el tiu'j modest'a'j urb'fam'a'j dimanĉ'a'j festen'o'j, vi akcept'u.”
”Ĉu ankaŭ mi akcept'u, kiam li port'as perl'a'n kravat'pingl'o'n kaj framason'a'n insign'o'n, diamant'a'n ring'o'n kaj brun'a'n surtut'o'n?”
”Eĉ tiam, se li montr'os al vi la leter'o'j'n de si'a fianĉ'in'o en Neni'ej'o,” dir'is sinjor'in'o McChesney solen'e, ”provizor'e vi vid'is tro mult'e pri Fanny Brandeis mem.”
Teodor'o for'ir'is jam antaŭ ses jar'o'j. Li'a'j leter'o'j, ĉiu'j tro konciz'a'j, est'is grav'a'j okaz'aĵ'o'j en la viv'o de ambaŭ vir'in'o'j. Ili leg'is, re'leg'is ili'n. Fanny ne'konsci'e pli'bel'ig'is ili'n per fantazi'o'j, al'don'it'a'j detal'o'j.
”Ver'e est'as imit'ind'aĵ'o'j rilat'e al stult'ec'o kaj mal'grav'ec'o, tiu'j leter'o'j,” ŝi dir'is foj'e indign'it'e, kiam la sopir'at'a leter'o re'foj'e est'is rimark'ebl'e ted'a kaj sen'senc'a.
”Imag'u al vi! Dresdeno, Munkeno, Lejpcig'o, Vieno, Berlino! Kaj el li'a'j leter'o'j oni konklud'us, ke li neniam for'las'is Winnebagon. Mi kred'as, ke li ver'e vid'as neni'o'n de tiu'j urb'o'j, de la hom'o'j, konstru'aĵ'o'j, plac'o'j. Ali'a urb'o por li est'as neni'o ol ali'a podi'o, ali'a aŭskult'ant'ar'o, ali'a fortepian'o, ĉio kun'e nur ali'a fon'o por li'a violon'o. Li pov'us tra'migr'i la tut'a'n mond'o'n kaj tio eĉ ne tuŝ'us li'n iel. Li nur sid'us kun spirit'a'j man'o'j, unu plekt'it'a en ali'a.”
Teodor'o nun lud'is en koncert'o'j kun iom da sukces'o, sed la profit'o ankoraŭ ne est'is grand'a. Li ankoraŭ ne est'is kon'at'a. Tio postul'os temp'o'n. Li bezon'is far'iĝ'i fam'a en Eŭrop'o antaŭ ol li pov'is prezent'i si'n en Uson'o. Nun'temp'e Greinerit est'is la favor'at'o. Tiu ricev'is plen'plen'a'j'n salon'o'j'n. Li send'is si'a'n portret'o'n, kiu'n ili unu'e mir'ig'it'e, post'e rid'ant'e rigard'is. Li aspekt'is tiel terur'e german'a, tiel tut'e ali'a.
”Tio'n kaŭz'as la manier'o, en kiu li'a'j har'o'j est'as tond'it'a'j, mi opini'as,” dir'is Fanny. ”Tiel hirt'e! Kaj rigard'u li'a'j'n vest'o'j'n! Kia kravat'o! Kia pantalon'o! Kiel abomen'a kol'um'o! Li'a tut'a aspekt'o est'as ver'e german'a! Mi supoz'as, ke est'as la efik'o de ĉiu'j tiu'j ekster'a'j sen'grav'aĵ'o'j!”
Unu monat'o'n post la fotograf'aĵ'o al'ven'is leter'o, en kiu li sci'ig'is, ke li edz'iĝ'is. Fanny leg'is la leter'o'n rapid'e, klopod'ant'e absorb'i la detal'o'j'n per unu ĝeneral'a rigard'o.
Ŝi'a nom'o est'is Olga Stumpf. (En si'a abomen'o pri tio, io cert'ig'is ŝi'n, ke Olga posed'as dik'a'j'n, ruĝ'a'j'n man'o'j'n, ja kun tia nom'o!) Ŝi est'is orf'in'o, ŝi kant'is en unu el la vienaj koncert'kaf'ej'o'j, sed ŝi est'is tut'e ali'a ol iu ajn knab'in'o. Li est'is tiel feliĉ'a. Li mal'ŝat'eg'is pet'i, sed li ŝat'us ricev'i telegraf'e cent dolar'o'j'n aŭ iom pli, se ebl'e. Tio help'os tiom star'ig'i la hejm'o'n. Ĉi kun'e ŝi'a portret'o. Jen ŝi'a portret'o. Unu el tiel'nom'it'a'j viv'am'a'j tip'o'j el la mal'alt'rang'a viena medi'o kun afekt'it'a rid'et'o, zorg'e friz'it'a'j har'o'j, alt'e ten'at'a'j mam'o'j, prem'tali'a, kun ring'o'j en la orel'o'j, kol'ĉen'o'j, bracelet'o'j. Est'is, kvazaŭ oni flar'as la penetr'a'n parfum'o'n, kiu'n ŝi uz'ad'as. Ŝi est'is pli aĝ'a ol Teodor'o aŭ ebl'e nur ŝajn'is tia pro la orel'ring'o'j. Ili send'is la cent dolar'o'j'n.
Post la unu'a sen'iluzi'ig'a ŝok'iĝ'o Molly Brandeis el'trov'is ĉi'a'j'n ekskuz'o'j'n por li. ”Li ja est'is tie terur'e sol'a, Fanny.
Nun li trov'os trankvil'o'n kaj efektiv'e progres'os. Li nun stud'os pli mult'e.”
”Ne! Li tio'n ne far'os, sed vi kaj mi labor'eg'u, ĉu ne? Mi konsent'us labor'eg'i por Teodor'o, de'ten'i mi'n de ĉio, rezign'i pri ĉio ŝat'at'a, ĉu bluz'o'j, ĉu muzik'o, sed mi nepr'e rifuz'as ofer'i mi'n pro la plezur'o'j de grand'a, dik'a, sen'valor'a german'a ’bar’-fraŭl'in'o, aŭ kio ajn ŝi est'u. Mi ne far'os tio'n!”
Sed ŝi tamen far'is. Kaj Molly Brandeis, la vir'in'o kun la fort'a, rekt'a statur'o, bril'ant'a'j okul'o'j kaj gaj'a humor'o, — ŝajn'is, ke ŝi subit'e perd'is iu'n si'a'n elektr'a'n kvalit'o'n. Ŝi ŝajn'ig'is est'i la sam'a, sed la spirit'o est'is for. Ĉu vi vid'is iam bon'a'n kur'ĉeval'o'n, kiu subit'e perd'as si'a'n, ”el'port'pov'o'n,” ĝi klopod'as, pen'as, pen'eg'as re'trov'i ĝi'n, sed van'e, la spirit'o est'as romp'it'a. Jen Molly Brandeis en la mez'o de la konkurs'o.
Fanny nun plej oft'e far'is la aĉet'o'j'n. Ŝi aĉet'is rapid'e kaj sam'temp'e prudent'e, sam'e kiel ŝi'a patr'in'o. Eĉ ŝi ir'is al Haley-House, se neces'e, kaj plur'a'j Winnebaganoj rest'is star'ant'a'j antaŭ la hotel'o, kiam ili, preter'pas'ant'e, vid'is ŝi'a'n svelt'a'n rekt'a'n figur'et'o'n, kiam ŝi pas'is laŭ'long'e de la plen'a'j tabl'o'j kun porcelan'aĵ'o'j, glas'ar'o'j aŭ krist'nask'artikl'o'j aŭ kio ajn, kio'n la special'a komerc'ist'o ofert'is tie.
Ili oft'e inklin'is suspekt'e supr'e'n'tir'i la brov'o'j'n, sed kiel ajn, oni ne pov'us serĉ'i fi'rilat'o'n inter tiu parad'e vest'it'a vojaĝ'ist'o, kiu fanfaron'e ten'is cigar'o'n en la buŝ'o kaj not'libr'o'n en la man'o kaj la naiv'a knab'in'o, kiu'n li sekv'is tra la specimen'salon'o. En la daŭr'o de la temp'o ŝi en'konduk'is kelk'a'j'n nov'aĵ'o'j'n en la afer'o'n kaj for'ig'is la mal'modern'aĵ'o'j'n. La el'star'a'j el'montr'ej'o'j pli kaj pli mal'pli'grand'iĝ'is kaj fin'e tut'e mal'aper'is. Fanny pri'zorg'is mem la fenestr'a'n el'montr'ej'o'n kaj oft'e vesper'e re'ven'is, por aranĝ'i kun Aloisio la nov'a'n. Ili pend'ig'is pec'o'n da muslin'o mal'antaŭ la vitr'o por ne est'i ĝen'at'a'j de sci'vol'a'j preter'pas'ant'o'j kaj instal'is la montr'aĵ'ar'o'n en manier'o, ke ĝi ind'e anstataŭ'is la antaŭ'a'j'n ekster'dom'a'j'n ekspon'ej'o'j'n.
La krist'nask'a period'o, kiu sekv'is la edz'iĝ'o'n de Teodor'o, est'is la plej sukces'a en la histori'o de la Brandeisa Bazar'o. Pro ĝi Fanny sent'is post'e mal'am'o'n al la feri'a period'o ĉirkaŭ Krist'nask'o. Ŝi post'e ĉiam klopod'is el'turn'i si'n el la butik'o en tiu mult'mov'a, pen'postul'a temp'o. La du vir'in'o'j labor'is tiom, kiom kvar vir'o'j. Ili hav'is grand'a'n proviz'o'n. Sinjor'in'o Brandeis est'is ĉie sam'temp'e. Ŝi ekspluat'is la fort'o'j'n de si'a'j help'ist'in'o'j ekstrem'e, sed tiel, ke ili ne konsci'is tio'n. Tio est'as karakteriz'a en ĉiu natur'dot'it'a gvid'ant'o. Ŝi mem neniam ripoz'is kaj la help'ant'in'o'j imit'is ŝi'n sen instig'o. Ŝi neniam plend'is pro lac'iĝ'o, neniam perd'is si'a'n bon'a'n humor'o'n. Ŝi ĉiam dediĉ'is mult'e da pacienc'o al la klient'o'j, eĉ al krud'man'a'j farm'ist'o'j, kiu'j tri'foj'e turn'as mon'er'o'n antaŭ ol ili el'spez'as ĝi'n, ĉar ili ja tord'akir'is ĝi'n el la ter'o. En la super'ŝut'a mult'okup'iĝ'o ŝi konserv'is si'a'n bon'kor'a'n afabl'ec'o'n al la klient'o'j.
Unu farm'ist'in'o ven'is por aĉet'i pup'kap'o'n kaj van'e serĉ'is en la kolekt'o, antaŭ ol ŝi fin'e trov'is i'o'n plaĉ'a'n. Kiam ŝi est'is en'pak'ont'a la kap'o'n, la farm'ist'in'o rakont'is, ke ĝi est'as por la et'a Minjo. La sekv'ont'a'n jar'o'n ŝi donac'os korp'o'n sub la kap'o. Molly Brandeis kompat'is la et'ul'in'o'n, kiu dev'us dediĉ'i si'a'n ”patr'in'am'o'n” al nur'a pup'kap'o. Ŝi rigard'is al la strang'a kap'o, prezent'is al ŝi, kiel ĝi el'iĝ'os mal'real'e de sub la kusen'o'j sur la kanap'o en la pomp'a ĉambr'o kaj kiel Minjo en'ir'os por ĝoj'i pri ĝi'a blond'a vaks'a bel'ec'o.
”Jen, kun'port'u!” ŝi dir'is, ”kaj sur'glu'u la kap'o'n, tiam Minjo almenaŭ posed'os i'o'n per'man'e ten'ind'a'n,” kaj ŝi en'pak'is kun la kap'o roz'kolor'a'n pup'korp'et'o'n plen'ig'it'a'n per seg'aĵ'o.
Est'is neĝ'o'riĉ'a, pitoresk'a kaj mal'varm'eg'a Krist'nask'o, blov'is la fort'a, sek'a, penetr'a mal'varm'eg'o Wisconsina.
En la butik'o frost'is ĉe la pord'o kaj est'is sufok'varm'e apud la forn'o, sed ĉiu'foj'e, kiam la pord'o mal'ferm'iĝ'is, mal'varm'eg'a flu'o en'iĝ'is. Pro la mult'eg'o da klient'o'j est'is preskaŭ ne'ebl'e mov'i si'n sen fal'ig'i iu'n frakas'ebl'a'n objekt'o'n. Sed la alt'a'j tur'o'j el fajenc'aĵ'o'j kaj plad'o'j iom post iom for'fand'iĝ'is, sam'e kiel la pup'o'proviz'o. Sinjor'in'o Brandeis mem import'is fajenc'o'n kaj pup'o'j'n kaj neni'u magazen'o en Winnebago, eĉ ne la ĉio'vend'ej'o de Gerretson pov'is fier'i pri tia kolekt'o. La du vir'in'o'j apenaŭ pren'is temp'o'n por manĝ'i en la tag'o'j de la feri'a klient'flu'o.
Oft'e Annie, la anstataŭ'ant'in'o de Mattie al'port'is ili'a'n tag'manĝ'o'n en la butik'o'n, varm'eg'a'n, kaj rapid'e ili en'glut'is ĝi'n en la mal'larĝ'a koridor'o, kie star'is glit'vetur'il'o'j, pup'vetur'il'o'j kaj lad'skatol'o'j. Nokt'e (ĉar la butik'o rest'is mal'ferm'it'a ĝis la dek'a aŭ dek'unu'a dum la krist'nask'a feri'o) ili stumbl'is hejm'e'n tra la neĝ'o, tiel lac'eg'a'j, ke ili apenaŭ percept'is la frost'eg'o'n. La glaci'a vent'o tranĉ'is la vizaĝ'o'j'n kaj dolor'ig'is la tempi'o'j'n, la neĝ'o krak'is sub la pied'o'j. Mal'ferm'int'e la antaŭ'pord'o'n, preskaŭ fal'ŝancel'iĝ'ant'e ili en'ir'is; la dom'o ŝajn'is tiel kviet'a kaj pac'a post la ĥaos'a kur'ad'o en la butik'o.
”Ĉu vi ŝat'as sandviĉ'o'n, pa'nj'o, kun glas'o da bier'o?”
”Mi est'as tro lac'a por manĝ'i, Fanjo, mi tuj ir'os lit'e'n.”
Fanny komenc'is mal'ŝat'i la ĉiam'a'j'n demand'o'j'n, kiu'j'n ĉiu klient'o de'nov'e far'is: ”Mi dezir'us i'o'n por dek'jar'a knab'o, sed li posed'as ĉio'n . . .” aŭ, ”Mi serĉ'as i'o'n por amik'in'o, ĉu ne plaĉ'us al ŝi . . . ?”
Ŝi kondamn'is tiu'j'n sat'ŝtop'it'a'j'n knab'et'o'j'n kaj mal'kon'at'a'j'n amik'in'o'j'n, pro kiu'j ŝi dev'is dolor'ig'i si'a'n cerb'o'n.
Ili ŝpar'is ĉi tiu'n jar'o'n mal'grand'a'n fortun'o'n. La vesper'o'n antaŭ Krist'nask'tag'o ili rid'is unu al la ali'a, kiel du kamarad'o'j, kiu'j batal'is kun'e, ofer'is si'a'n sang'o'n kaj venk'is.
Kiam ili stumbl'is hejm'e'n, est'is ĉirkaŭ nokt'o'mez'o. Ili renkont'is ankoraŭ kelk'a'j'n hom'o'j'n, kiu'j mal'fru'e aĉet'is donac'o'j'n kaj nun tro'ŝarĝ'it'a'j kaj abund'e proviz'it'a'j kur'is preter ili'n, kun pak'o'j, el kiu'j si'n montr'is tra la brun'a paper'o strang'a'j ten'il'o'j, rikan'ant'a'j kap'o'j, kun grand'a'j fask'o'j da ileks'o. Ili mem mal'mult'e parol'is, ili ne kapabl'is pro el'lac'iĝ'eg'o. En'ir'int'e la pord'o'n Fanny, kiu serĉ'is la ŝlos'il'tru'o'n de la inter'pord'o, fal'puŝ'iĝ'is kontraŭ grand'a lign'a kest'o, kiu'n tie'n met'is evident'e iu pak'liver'ist'o aŭ ekspres'dis'port'ist'o. Est'is tre pez'a kest'o.
”Jen krist'nask'a donac'o!” kri'is Fanny.
”Ĉu vi kred'as tio'n? Sed ne pov'as ne est'is tio!”
Ŝi ekzamen'is la adres'o'n: ”Al Fraŭl'in'o Fanny Brandeis.”
Ŝi ir'is al la kuir'ej'o por serĉ'i tranĉ'il'o'n kaj re'ven'is ankoraŭ ĉiam port'ant'e mantel'o'n kaj ĉapel'o'n. Ŝi de'tranĉ'is la kovr'il'o'n lert'e kaj for'ig'is la pak'il'o'j'n, fin'e mal'kovr'is komplet'a'n led'bind'it'a'n libr'o'seri'o'n de Balzac kaj sub tiu kolekt'o, sufiĉ'e mal'kongru'e, libr'o'n de Mark Twain.
”Kial?” Fanny ek'kri'is, sid'iĝ'ant'e sur la plank'o. Tiam ŝi ek'vid'is kart'o'n inter la paper'amas'o, ĉe la el'pak'ad'o ne'atent'it'a'n. Ŝi pren'is la kart'o'n kaj leg'is: ”Feliĉ'a'n Krist'nask'o'n al la plej bon'a el ĉiu'j fil'in'o'j de si'a patr'in'o.”
Sinjor'in'o Brandeis est'is for'met'int'a la super'vest'o'j'n kaj star'is apud la forn'o, frot'ant'e la frost'rigid'iĝ'int'a'j'n man'o'j'n kaj rid'et'is.
”Ho, pa'nj'o!” ek'plor'is Fanny kaj impuls'e ĉirkaŭ'brak'is ŝi'n, ”kar'ul'in'o! Kiel vi trov'is temp'o'n en tiu frenez'ig'a tro'okup'it'ec'o, por pens'i pri mi! Kiel?”
Ŝi'a'j brak'o'j met'iĝ'is ĉirkaŭ la ŝultr'o'j, ard'ant'a vang'o prem'iĝ'is kontraŭ la mal'varm'a, pal'a patr'in'a. Ili kun'e plor'et'is pro emoci'o, lac'ec'o, kor'mal'pez'iĝ'o kaj ĝoj'o, kiel vir'in'o'j kelk'foj'e kutim'as far'i. Fanny sukces'is la post'a'n maten'o'n ten'i si'a'n patr'in'o'n en la lit'o, kvankam sinjor'in'o Brandeis ne'volont'e far'is tio'n. Post la tro'streĉ'ad'o de la fest'o'tag'o'j ŝi'n ĉiam kapt'is akr'a mal'varm'um'o, kvazaŭ protest'o de la korp'o, kiu du, tri semajn'o'j'n tro mult'e labor'is kaj est'is ne'sufiĉ'e nutr'at'a. Kiam ŝi est'is mal'san'a, ŝi est'is ted'a kaj ŝanĝ'iĝ'em'a kiel vir'o, turn'is si'n en la lit'o kaj ĉiu'foj'e intenc'is el'ir'i, pet'is jen varm'ig'a'n akv'uj'o'n, jen mal'varm'a'j'n kompres'o'j'n, jen alkohol'masaĝ'o'n. Ŝi cerb'um'is pri la butik'o kaj imag'is, ke la afer'o absolut'e halt'as pro ŝi'a for'est'o.
Fanny mem el'lit'iĝ'is fru'e. Ŝi'a jun'a, tut'e san'a korp'o bezon'is nur unu'nokt'a'n dorm'o'n por neni'ig'i la streĉ'ad'o'n de unu monat'o. Ŝi el'pens'is ver'a'n Krist'nask'a'n festen'o'n por for'viŝ'i la memor'o'n de la rapid'ig'a'j, sen'apetit'a'j, for'glut'ig'a'j manĝ'o'j dum la labor'tro'a'j tag'o'j. Est'is meleagr'aĵ'o, kaj Fanny admon'is Annie’n ne tuŝ'i ĝi'n. Ŝi mem vol'is prepar'i la ŝtop'ot'aĵ'o'n kaj rost'i ĝi'n. La tut'a'n maten'o'n ŝi pas'ig'is en la kuir'ej'o, escept'e la temp'o'n, kiu'n ŝi bezon'is por mal'laŭt'e, sur la pied'fingr'o'j, ŝtel'vizit'i la dorm'o'ĉambr'o'n de si'a patr'in'o. Je la dek'unu'a ŝi trov'is ŝi'n jam el la lit'o kaj neni'u admon'o sukces'is decid'ig'i ŝi'n re'foj'e en'ir'i ĝi'n. Ŝi est'is leg'int'a la gazet'o'j'n kaj dir'is, ke ŝi sufiĉ'e ripoz'is. La meleagr'aĵ'o est'is sur'tabl'ig'it'a, or'brun'a kun krak'et'ant'a'j krust'o'j.
Kiam Fanny est'is konsum'int'a femur'part'o'n kaj ek'rigard'is, traf'is ŝi'n subit'e la fakt'o, ke la okul'o'j de ŝi'a patr'in'o est'as ne'ordinar'e en'kav'iĝ'int'a'j kaj ke apud ŝi'a'j tempi'o'j kaj sub la menton'o, kie la ŝal'o ne kovr'is la kol'o'n, est'as strang'e flav'e kaj si'n montr'as mult'a'j sulk'et'o'j. Ŝi preskaŭ neni'o'n manĝ'is.
”Pa'nj'o, vi neni'o'n manĝ'is! Est'as ver'e dezir'ind'e, ke vi manĝ'u iom.”
Sinjor'in'o Brandeis ŝajn'ig'is uz'i si'a'j'n fork'o'n kaj tranĉ'il'o'n, sed ŝi fin'e rezign'is, ŝov'is si'n ne'vol'e rid'et'ant'e mal'antaŭ'e'n en si'a'n seĝ'o'n.
”Mi kred'as, ke mi est'as pli lac'a ol mi supoz'is, injo. Mi cert'e mal'varm'um'iĝ'is. Post la manĝ'o mi de'nov'e kuŝ'iĝ'os, tiam mi morgaŭ est'os re'foj'e vigl'a kiel bird'et'o. La meleagr'aĵ'o est'as bon'gust'a, ĉu? Mi pren'os iom da mal'varm'a, hodiaŭ vesper'e sur pan'o.”
Post la tag'manĝ'o est'is varm'e kaj intim'ec'e en la ĉambr'o. Ekster'e est'is mal'varm'eg'e, sed sun'bril'e. Dik'a neĝ'o'tavol'o kovr'is la ter'o'n, sed sur la trotuar'o'j plej oft'e ĝi est'is for'ig'at'a de kol'en'volv'it'a'j fil'o'j kaj patr'o'j. Ĉe Brandeis mank'is vir'o kaj Fanny mem est'is tro okup'it'a por far'i la labor'o'n, ver'e por'vir'a'n. Tial la neĝ'o ankoraŭ kuŝ'is antaŭ ili'a dom'o, almenaŭ kiom la preter'pas'int'a'j pied'o'j ne plat'ig'is ĝi'n.
”Mi sen'neĝ'ig'os la trotuar'o'n,” dir'is Fanny subit'e. ”Ĉirkaŭ'e, ĝis la lign'uj'o. Kie est'as mi'a'j mal'nov'a'j pugn'o'gant'o'j? Annie, kie est'as la ŝovel'il'o? Kial mi ne far'u tio'n?”
Ŝi ŝovel'is, skrap'is kaj puŝ'is, ĉiu'foj'e ŝi klin'is si'a'n korp'o'n ritm'e, for'ŝovel'is amas'o'n da neĝ'o per si'a'j fort'a'j, jun'a'j brak'o'j, ĝi'n ĵet'is flank'e'n, re'komenc'is, ĝu'is pro la pez'a labor'o. Kiam okaz'e preter'ir'is najbar'o ŝi man'salut'is gaj'e kaj respond'is li'a'n ŝerc'o'n. ”Feliĉ'a'n Krist'nask'o'n!” ŝi vok'is, kaj kiam la ali'a unu'e dezir'is, ”Mi dank'as, sam'e al vi.”
Je la du'a Bella Weinberg telefon'is al ŝi kaj dir'is, ke ili en mal'grand'a grup'o intenc'as ir'i al la river'o por glit'kur'i. La glaci'o est'is bon'eg'a. Ĉu ŝi kun'ir'os? Fanny bon'e sci'pov'is glit'kur'i, sed ŝi hezit'is. Sinjor'in'o Brandeis, kiu dorm'et'is sur la sof'o, kompren'is tio'n, kio okaz'as en ŝi'a fil'in'o kaj ek'salt'is kun iom de si'a mal'nov'a elast'ec'o. ”Ne est'u mal'saĝ'a, injo! Ir'u tuj. Vi ja ne vol'os sid'i ĉi tie la tut'a'n post'tag'mez'o'n por rigard'i vi'a'n dorm'ant'a'n patr'in'o'n, ĉu?
Nu, rapid'e!” Sekv'e Fanny sur'met'is ali'a'j'n vest'o'j'n kaj kun la glit'kuril'o'j en la man'o ŝi el'ir'is. Jam vesper'iĝ'is, kiam ŝi re'ven'is hejm'e'n, gaj'okul'a, tut'e plen'a de ard'o, bril'o kaj freŝ'ec'o. Ŝi'a sang'o puls'is fort'e tra la vejn'o'j. Ŝi'a'j lip'o'j est'is iom'et'e mal'ferm'it'a'j. La pen'ad'o de la pas'int'a'j tri semajn'o'j est'is forges'it'a pro ĉi tiu unu'nur'a rav'a post'tag'mez'o.
Est'is mal'lum'e en la dom'o, kiam ŝi re'ven'is. Est'is tre kviet'e, prem'kviet'e kaj mal'hel'e post la gaj'ec'o kaj ĝoj'o de la post'tag'mez'o.
”Pa'nj'o, ĉu vi ankoraŭ dorm'as?”
Sinjor'in'o Brandeis vek'iĝ'is kun ĝem'eg'o. Fanny far'is lum'o'n. Ŝi'a patr'in'o sid'is, prem'e en'volv'it'a en kimon'o sur la sof'o. Iom du'on'dorm'e ŝi rigard'is al Fanny.
”He, ĉu jam tiel mal'fru'e? Jen, mi for'dorm'is la tut'a'n tag'o'n. Vi'a pa'nj'o mal'jun'iĝ'as, infan'o.”
Ŝi osced'is kaj subit'e re'ten'is la spir'o'n, ĝem'et'ant'e pro dolor'o.
”Kio est'as, pa'nj'o mi'a, kio do est'as?”
Molly Brandeis prem'is unu man'o'n sur la brust'o.
”Est'as pik'o, mi supoz'as. Kompren'ebl'e est'as tiu aĉ'a mal'varm'um'o. Ĉu est'as ankoraŭ aspirin'o ie en la ŝrank'o?
Hodiaŭ vesper'e mi pren'os iom da ĝi post la manĝ'o, post tio pied'ban'o'n kaj tuj post'e en'lit'iĝ'os. Mi est'as tut'lac'a.”
Tiu'n vesper'o'n ŝi manĝ'is ankoraŭ mal'pli ol je tag'mez'o. Ŝi apenaŭ el'trink'is la te'o'n, kiu'n Fanny insist'is prepar'i por ŝi, ŝi ŝancel'iĝ'is, kiam ŝi sid'is, apenaŭ pov'is ten'i la okul'o'j'n mal'ferm'it'a'j, kvazaŭ ŝi'a'j palpebr'o'j est'us tro pez'a'j. Je la sep'a ŝi jam kuŝ'iĝ'is, tuj ek'dorm'is mal'facil'e spirant'e.
Ĉirkaŭ la dek'unu'a Fanny vek'iĝ'is tuj ek'tim'ant'e, ŝi sid'iĝ'is en la lit'o kaj aŭskult'is. Ŝi aŭd'is iu'n parol'i per alt'a, strang'a voĉ'o, kiu simil'is tiu'n de ŝi'a patr'in'o, sed tamen ĝi est'is mal'sam'a. Ŝi rapid'is, frost'trem'ant'e al la ĉambr'o de si'a patr'in'o kaj far'is lum'o'n. Sinjor'in'o Brandeis kuŝ'is sur'dors'e, ŝi'a'j okul'o'j est'is preskaŭ tut'e ferm'it'a'j, nur mal'larĝ'a fend'et'o vid'ebl'ig'is stri'o'n da okul'blank'aĵ'o inter la palpebr'o'j. Ŝi'a kap'o sku'iĝ'is sur la kusen'o. Ŝi parol'is, kelk'foj'e kompren'ebl'e, sed plej oft'e murmur'e.
”Granddekduon da tas'o'j kaj sub'tas'o'j . . . kaj kiel vi opini'as pri tio, kiel du'a premi'o . . . en la kel'o . . . Aloisio . . . vagon'ar'o . . . mi far'os mi'a'n ebl'o'n por hejm'port'ig'i ili'n ankoraŭ hodiaŭ . . .”
”Patr'in'o! Pa'nj'o, kar'a Molly.”
Ŝi sku'is ŝi'n, unu'e delikat'e, post'e preskaŭ krud'e. La delir'o ĉes'is, sed la okul'o'j ne ŝanĝ'iĝ'is.
”Bon'a Di'o!”
Ŝi en'ir'is la koridor'o'n.
”Annie! Annie! Lev'iĝ'u! Pa'nj'o est'as mal'san'a, ŝi delir'as.
Mi telefon'os al la kurac'ist'o, rest'u tiel long'e ĉe ŝi!”
Daŭr'is long'e antaŭ ol ŝi ating'is li'n. Ŝi pen'is reg'i si'a'n voĉ'o'n kaj kred'is, kun cert'a fier'o, ke ŝi sukces'is. Tiam ŝi re'ir'is supr'e'n. La delir'ad'o re'foj'e komenc'iĝ'is, sed la voĉ'o nun ŝajn'is pli ŝvel'a. Ŝi vest'is si'n rapid'e, trem'eg'ant'e pro la mal'varm'o kaj pri'pens'is sistem'e, kiel ŝi ĉiam far'is en kriz'a moment'o, kio okaz'u neces'e. Ŝi pend'ig'is pur'a'j'n tuk'o'j'n en la ban'ĉambr'o, ŝov'is la tabl'o'n apud la lit'o'n, plen'ig'is glas'o'n per akv'o, aranĝ'is la lit'kovr'il'o'j'n, for'met'is la vest'o'j'n, kiu'j'n la lac'iĝ'int'a vir'in'o de'met'is, ne'atent'e dis'fal'ig'ant'e ili'n en la ĉambr'o.
Doktor'o Hertz ven'is. Li far'is la kutim'a'j'n demand'o'j'n, frap'is, aŭskult'is, nombr'is kaj fin'e ek'star'is.
”Freŝ'a aer'o!” li dir'is ”mal'varm'a aer'o! Mal'ferm'u ĉiu'j'n fenestr'o'j'n.”
Ili improviz'is salon'et'o'n per ŝirm'il'o kaj lit'tuk'o'j por ŝirm'i la lit'o'n de tra'blov'o. Fanny obe'is silent'e, kiel soldat'o.
Sed ŝi'a'j okul'o'j ir'is de la vizaĝ'o sur la kusen'o al tiu de la vir'o, klin'iĝ'int'a super la lit'o. Io ne'difin'ebl'a, mal'sek'et'a kvazaŭ volv'is si'n ĉirkaŭ ŝi'a kor'o, est'is glaci'simil'a man'o, kiu prem'ad'is. Subit'e ek'est'is tiu strang'a atmosfer'o de mal'san'ul'ej'o, de mal'san'ul'a ĉambr'o, kie est'as batal'at'a la grav'a batal'o pro'viv'a. Botel'et'o'j sur la tabl'o, kelk'a'j glas'o'j, kuler'o, paper'a ŝirm'il'et'o sur la elektr'a ampol'o.
”Kio est'as?” Fanny fin'e demand'is, ”ĉu grip'o . . . grip'o?”
Doktor'o Hertz moment'o'n hezit'is, post'e li mal'rapid'e dir'is: ”Pneŭmoni'o, pulm'inflam'o.”
Fanny ĉirkaŭ'pren'is la mal'supr'a'n lit'ornam'aĵ'o'n.
”Ĉu mi ven'ig'u fleg'ist'in'o'n?”
”Jes.”
Fanny est'is moment'o'n mir'ig'it'a, kiam montr'iĝ'is, ke la fleg'ist'in'o jam al'ven'is. La maten'o ven'is. En la kuir'ej'o Annie ek'labor'is mal'pli bru'e ol kutim'e. La hieraŭ'o ŝajn'is tre mal'proksim'a. Far'iĝ'is post'tag'mez'o, krepusk'iĝ'is kaj doktor'o Hertz rest'is mult'a'j'n hor'o'j'n, for'ir'is, re'ven'is kaj kun'ir'is kun li ali'a kurac'ist'o, doktor'o Thorn. Sinjor'in'o Brandeis nun ne plu parol'is, sed nur anhel'is. Tiu mal'facil'a anhel'ad'o plen'ig'is la ĉambr'o'n, ĝi plen'ig'is la tut'a'n ĉambr'o'n. Fanny pren'is la man'o'n de si'a patr'in'o en si'a'n, tiu'n man'o'n kun la labor'kal'iĝ'a man'plat'o kaj la stump'iĝ'a'j ung'o'j. Est'is mal'varm'eg'e en la ĉambr'o.
Fanny rigard'is la man'o'n. Ŝi ek'rigard'is al la vizaĝ'o'j de la du vir'o'j. Ŝi pren'is la ali'a'n man'o'n kaj ek'tim'is.
”Rigard'u, jen, rigard'u!” ŝi kri'et'is. Tiam ŝi star'iĝ'is. La mal'varm'a, mal'sek'et'a io, kio volv'iĝ'is ĉirkaŭ ŝi'a kor'o, subit'e for'iĝ'is, est'is kvazaŭ ard'a flu'o, sam'temp'e mal'varm'eg'a, tra'ir'as ŝi'n kaj trem'ig'as ŝi'n. Ŝi ir'is al la mal'supr'a part'o de la lit'o kaj apog'is si'n sur ambaŭ man'o'j, ŝi el'star'ig'is si'a'n menton'o'n kaj ŝi'a'j okul'o'j bril'is minac'e. Ŝi tiel simil'is al si'a patr'in'o. Sur ŝi'a vizaĝ'o altern'is batal'o kaj sen'esper'iĝ'o.
”Atent'u,” ŝi komenc'is kaj je si'a mir'o ŝi nur pov'is flustr'i. Ŝi mal'sek'ig'is si'a'j'n lip'o'j'n kaj rid'et'is kaj re'komenc'is, si'n'gard'e form'ant'e la vort'o'j'n per la lip'o'j. ”Atent'u . . . ŝi mort'as, ĉu ne? Ĉu ne, ŝi est'as mort'ant'a.”
Doktor'o Hertz pint'ig'is la lip'o'j'n. La fleg'ist'in'o ir'is al ŝi kaj met'is man'o'n si'a'n sur si'a'n ŝultr'o'n. Fanny for'sku'is ĝi'n.
”Respond'u mi'n! Mi rajt'as sci'i tio'n. Jen, rigard'u ĉi tiu'n man'o'n!”
Ŝi klin'is si'n, kapt'is la sen'mov'a'n, mal'varm'a'n, strang'e ŝrump'int'a'n, blu'a'n man'o'n.
”Infan'o mi'a, mi tim'as, ke jes!”
El ŝi'a gorĝ'o el'iĝ'is plor'ĝem'o, alt'a, akr'a unu'e, post'e mal'fort'iĝ'ant'a al trem'eg'o, kiu ŝajn'is neni'iĝ'i en ŝi'a kor'o.
Post tio re'e est'is kviet'e en la ĉambr'o, nur la anhel'ad'o, tamen pli'raŭk'iĝ'ant'a, est'is aŭd'ebl'a. Fanny fiks'rigard'is la vir'in'o'n en la lit'o, la long'form'a'n, delikat'a'n kap'o'n kun la nigr'a'j har'o'j, kiu'j nun dis'taŭz'it'a'j kuŝ'is sur la kusen'o, la long'a'n, rekt'a'n, inteligent'a'n naz'o'n, la mild'a'n buŝ'o'n. Ŝi sent'is, ke est'iĝ'as en ŝi furioz'a, blind'a kontraŭ'star'o. Kio'n prezent'is al ŝi la viv'o? Kio'n, fakt'e neni'o'n. Ŝi grinc'ig'is la dent'o'j'n. Ŝi spir'eg'is tra la naz'o'tru'o'j, kvazaŭ ŝi ĵus kur'eg'is. Subit'e ŝi ek'preĝ'is, ne ceremoni'e kun Ci kaj Ci'a kiel en la preĝ'ej'o, ne elegant'e, ne elokvent'e, per bel'e form'it'a'j fraz'o'j, sed minac'e, raŭk'e, kiel sen'esper'iĝ'ant'o, preskaŭ provok'e preĝ'as.
”Rigard'u do, Di'o,” kaj neni'o profan'a est'is en tio, kio'n ŝi dir'is, ”rigard'u, Di'o kaj vid'u, kio okaz'is ĉi tie. Ŝi far'is si'a'n plej'ebl'o'n. Nun est'as vi'a vic'o! Ne las'u ŝi'n mort'i!
Rigard'u ŝi'n, rigard'u al ŝi!”
Ŝi preskaŭ sufok'iĝ'is pro emoci'o kaj ŝi'a korp'o sku'iĝ'is pro sen'brid'a mal'pacienc'o. Ĉu tio est'as just'a? Tio est'as trivial'aĵ'o je vir'in'o, kiu ĉio'n don'is, kio'n ŝi hav'is. Kio'n ŝi ĝu'is dum tut'a si'a viv'o? Neni'o'n! Tiu mizer'ig'a, aĉ'a butik'o kaj tiu'j sam'e aĉ'a'j klient'o'j! Ĉu tio est'as ŝi'a rekompenc'o? Vi don'u al ŝi ŝanc'o'n, ĉu vi aŭd'as, Di'o, ali'e mi . . .”
Ŝi'a voĉ'o romp'iĝ'is en singult'o'n. La fleg'ist'in'o turn'is si'n abrupt'e kaj sen'kompat'e kaj konduk'is ŝi'n el la ĉambr'o.
Vi pov'as mal'supr'e'n'ir'i. Ĉiu'j ĉe'est'as, mi kred'as. Doktor'o Thallmann est'as komenc'ont'a.”
Fanny en'profund'iĝ'is en seĝ'eg'o'n en si'a dorm'ĉambr'o, ek'rigard'is la indiferent'e afabl'a'n vizaĝ'o'n de la vir'in'o, kiu klin'is si'n super ŝi'n. Ŝi ek'star'is, obe'e ir'is al la ŝtup'ar'o per pez'a'j stumbl'o'paŝ'o'j.
”Mi mal'lev'us mi'a'n vual'o'n, se mi est'us vi,” dir'is la najbar'in'o kaj ŝi intenc'is pren'i la vual'o'n por help'i al Fanny, kiu mem jam palp'is la fald'aĵ'o'j'n sur la kap'o.
”Mi ver'e forges'is, ver'e mi ne atent'is ĝi'n!”
La dens'a krep'o fal'is ĉirkaŭ si'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj kaŝ'is indulg'e la ŝvel'int'a'n, sen'kolor'a'n vizaĝ'o'n. Ŝi mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n. Obtuz'a bru'ad'o de son'o'j, ne'kompren'ebl'a, sed tamen iom emoci'a, kiel simpati'atest'o, flu'is al ŝi, kiam ŝi preter'ir'is la plen'a'n famili'a'n ĉambr'o'n al la antaŭ'ĉambr'o, kie raben'o Thallmann atend'is kun libr'o en la man'o apud tio, kio star'is tie, kovr'it'a de flor'o'j. Fanny ek'sid'is. Ŝi hav'is sent'o'n, kvazaŭ ĉio ĉirkaŭ ŝi ne est'us real'aĵ'o. Doktor'o Thallmann skrap'tus'is kaj mal'ferm'is si'a'n libr'o'n. Est'is tut'e mal'grav'e, kiel raben'o Thallmann redakt'is si'a'n funebr'a'n predik'o'n, ĝi neniel difin'is la rang'o'n de Molly Brandeis en la kongregaci'o, nur la konsist'ig'ant'o'j de la societ'o, kiu'j aŭskult'is, kio'n la raben'o dir'as, indik'is si'a'n lok'o'n en la urb'o. Ĉiu hav'is si'a'n opini'o'n pri Molly Brandeis, kiu'n last'a panegir'o cert'e ne pov'us ŝanĝ'i iel ajn. Pastr'o Feitzpatrick est'is tie; li'a bel'a, grand'a figur'o kun la blank'a'j ambaŭ'vang'a'j, flirt'ant'a'j har'o'j don'is al li en ĉi tiu medi'o pli ol iam la si'n'ten'o'n de gvid'ant'o. Li aparten'is al tiu'j, kiu'j sid'is en la tiel'nom'it'a, — laŭ li'a dir'o — konfes'ej'o de sinjor'in'o Brandeis, tie apud la forn'o en la butik'o.
Ili ambaŭ parol'is oft'e pri ĉiel'a'j kaj sur'ter'a'j afer'o'j. Li'a instru'it'a kaj ekzerc'int'a spirit'o ne est'is egal'valor'a konkur'ant'o por ŝi'a, sed ili ambaŭ posed'is humur'a'n, sam'e kiel dram'ec'a'n inklin'o'n kaj iu'n tag'o'n ili kun'e mal'kovr'is, sufiĉ'e strang'e, ke ili kult'as la sam'a'n Di'o'n. Ĉiu el tiu'j afer'o'j apart'e jam sufiĉ'as por nask'i amik'ec'o'n. Krom tio, Molly Brandeis sci'pov'is rakont'i en ne'imit'ebl'a manier'o irland'an fabel'o'n. Ĉu vi jam aŭskult'is pastr'o'n Fitzpatrick, kiam li rakont'is tiu'n de Ikey kaj la nikel'mon'er'o? Nu, tio est'us plezur'o por vi. Ne, efektiv'e, tiu katolik'a pastr'o, kiu ŝajn'is streĉ'e aŭskult'i, nur mal'mult'o'n lern'is per tio, kio'n raben'o Thallmann dir'is.
Herman'o Walthers, la bank'ist'o de la ”Unu'a Naci'a Winnebaga,” kies vizit'o'j mult'foj'e tim'ig'is Molly’n Brandeis, ĉe'est'is. Augustus G. Gerretson kun tri el si'a'j sekci'ĉef'o'j est'is tie. Tuj mal'antaŭ li sid'is Emil Bauer. En angul'o sid'is Sadi'e, la koket'ul'in'o, nun tre modest'a, kio rilat'as ŝi'a'j'n vest'o'j'n; ŝi tut'e ne sam'progres'is kun la mod'o, escept'e koncern'e la suĉ'infan'a'j'n. Hen Cody, kiu oft'e pri'zorg'is transport'o'n por sinjor'in'o Brandeis, sid'is, mal'lert'e ne'kutim'iĝ'int'a al nigr'a'j vest'o'j, flank'e de la urb'estr'o A. J.
Dawes. La jud'a kongregaci'o, preskaŭ tut'e komplet'a, kun'funebr'is. Sur la antaŭ'a seĝ'o'vic'o sid'is ĉiu'j estr'ar'an'in'o'j de la Sinjor'in'a Sub'ten'a Komitat'o. Neniam ili pet'is al Molly Brandeis okup'i estr'ar'an'a'n posten'o'n, kvankam ŝi ĉiu'j'n afer'o'j'n de la komitat'o, soci'a'j'n sam'e kiel politik'a'j'n, pov'us plen'um'i kun unu man'o sur'dors'e kaj ambaŭ okul'o'j ferm'it'a'j. En la kuir'ej'o kaj en la koridor'o star'is grand'nombr'e ne'kon'at'o'j, vir'in'o'j, kies fingr'o'pint'o'j aper'is el la katun'a'j gant'o'j kaj kies jup'o'j rid'ig'e mal'antaŭ'e'n el'star'is.
Nur Molly Brandeis est'us pov'int'a ident'ig'i ili'n al vi. Sinjor'in'o Brosch, la buter- kaj ov'o'vend'ist'in'o star'is en la pord'o de la manĝ'o'ĉambr'o. Ŝi kontribu'is en la funebr'a manĝ'o per funt'o da buter'o por la viand'o, kiu'n ŝi ŝtel'met'is en la kuir'ej'o'n. Birdie Callahan, ĉef'kelner'in'o ĉe Haley, sid'is flank'e de la elegant'a sinjor'in'o Morehouse, la super'a lud'ant'in'o de la golf'klub'o. Birdie est'is en la restoraci'o tro'fier'a jun'ul'in'o, en si'a rigid'e glad'it'a blank'a bluz'o, sed sub la glaci'a krust'o de fier'o kuŝ'is abund'e bon'kor'ec'o kaj afabl'ec'o. Ŝi kaj Molly Brandeis iom simil'is unu la ali'a'n.
Nur du'on'e Fanny kompren'is, ke ĉiu'j ĉi hom'o'j ĉe'est'as.
Mi eĉ supoz'as, ke ŝi sent'is mal'mild'a'n ĝu'o'n pro tio, ke ili est'as ĉi tie. Ŝi'a ĉagren'o ne est'is tiu de fort'ul'o'j, kiu'j sufer'eg'as sek'okul'e, sen'larm'e, kaj pri kiu'j oni oft'e leg'as. Ŝi plor'is dum'tag'e kaj dum'nokt'e, sen'esper'e, ne'konsol'ebl'e, dum ŝi dolor'ig'is si'n mem per pent'ig'a'j demand'o'j. Kial ŝi ne insist'is, ke la kurac'ist'o ven'u, kiam ŝi'a patr'in'o ne vol'is manĝ'i dum Krist'nask'o? Blind'a kaj ego'ist'a ŝi est'is. Ŝi'a vizaĝ'o est'is ŝvel'e mis'form'it'a kaj ŝi not'is, ke ŝi port'as vual'o'n. La Winnebaganoj est'is indign'it'a'j, rimark'int'e, ke ŝi ne est'as nigr'e vest'it'a.
Sinjor'in'o Brandeis neniam est'is konsent'int'a, ke ŝi port'u nigr'a'j'n vest'o'j'n; ŝi ne posed'is sufiĉ'e da kolor'o por tio, ŝi dir'is. Ŝi tial port'is si'a'n mal'hel'blu'a'n vintr'a'n kostum'o'n kaj la ĉapel'o'n kun la hel'blu'a plum'o.
La voĉ'o de la mal'grand'a raben'o sen'ĉes'e daŭr'iĝ'is kaj Fanny sci'is, ke ne pov'as est'i ver'o. Kiel rilat'is la parol'ad'o ”est'i polv'o kaj re'far'iĝ'i polv'o” pri iu tiel vigl'a, elast'a kaj tiel konstru'it'a, kiel Molly Brandeis?
Mez'e en la predik'o est'is akr'a singult'o, plor'ad'o kaj post'e ĝem'ad'o. Est'is Aloisio, kies irlanda kor'o, irlande fidel'a kor'o, est'is tut'e romp'it'a. Fanny kun'prem'eg'is la dent'o'j'n por pov'i konserv'i si'a'n si'n'reg'ad'o'n.
La funebr'a solen'o fin'iĝ'is kaj oni el'ir'is en respekt'plen'a grup'o el la dom'o al la jud'a tomb'ej'o. Tie kuŝ'is ankoraŭ virg'a la Krist'nask'a neĝ'o, escept'e sur tiu lok'o, kie la tomb'fos'ist'o kaj li'a'j serv'ist'o'j far'is si'a'n labor'o'n.
Post'e oni re'ir'is trot'paŝ'e tra la frost'a krepusk'o de la vintr'o'post'tag'mez'o. La rad'o'j de la vetur'il'o'j knar'is sur la mal'mol'a, sek'a neĝ'o.
Fanny Brandeis pens'is en si (ŝi'a kap'o ver'ŝajn'e turn'iĝ'is pro mal'sat'o kaj aflikt'iĝ'o): ”Nun mi sci'os, ĉu est'as ver'e aŭ ne, kiam mi re'ven'os hejm'e'n. Se ŝi est'as tie, ŝi cert'e dir'os: ’Nu, Fanjo, ĉu mal'sat'a? Ho, jen la man'et'o'j de mi'a injo est'as tut'e mal'varm'a'j! Ven'u ĉi tie'n al la forn'o, por varm'ig'i ili'n.’ — Ho, Di'o, ke ŝi est'u tie! Ig'u ŝi'n est'i tie!”
Sed ŝi ne est'is hejm'e. La dom'o est'is re'aranĝ'it'a de fremd'a'j, indiferent'a'j man'o'j. En la manĝ'o'ĉambr'o oni bru'et'e flustr'is kaj el la kuir'ej'o tent'is apetit'ig'a'j odor'o'j de kuir'it'aĵ'o'j. Fanny ir'is al seĝ'o, kiu est'is mis'lok'it'a kaj ŝov'is ĝi'n re'e'n al la mur'o, kie ĝi kutim'e star'is. Ŝi aranĝ'is tapiŝ'et'o'n, trans'lok'is la paper'korb'o'n de la skrib'tabl'o sur lok'o'n tuj mal'antaŭ la famili'a tabl'o, kie ĝi ĉiam star'is por kaŝ'i el'uz'it'a'n ”makul'o'n” de la tapiŝ'o. Fanny ir'is al la supr'a etaĝ'o — preter'ir'is ”la ĉambr'o'n”, kiu nun re'foj'e est'is la intim'ec'a, mal'modern'a dorm'o'ĉambr'o anstataŭ salon'o, plen'a de angor'ig'a mister'o, — ŝi lav'is si'a'n vizaĝ'o'n, ord'ig'is la har'o'j'n, mal'supr'e'n'ir'is, manĝ'is kaj trink'is varm'a'j'n aĵ'o'j'n, kiu'j est'is bon'gust'a'j kaj re'viv'ig'a'j. La dom'o est'is plen'a de afabl'a'j hom'o'j.
Fanny rimark'is, ke ŝi al'kroĉ'iĝ'as al ĉi tiu'j san'aspekt'a'j, ŝajn'kar'a'j vir'in'o'j, kiu'j'n ŝi antaŭ'e apenaŭ kon'is. Ili est'is tie kaj ili'a'j edz'o'j ankaŭ, bon'kor'e mal'lert'a'j vir'o'j, kiu'j frap'et'is ŝi'n sur la ŝultr'o'j, kiu'j parol'is pri Molly Brandeis kun tiu sincer'a admir'o, kiu'n vir'o'j kutim'as don'i nur al vir'o'j. Ad'e en'ir'is hom'o'j, kiu'j port'is i'o'n sub buŝ'tuk'o en korb'et'o aŭ sur plad'o. Est'as ja bel'eg'e, tiu mal'grand'urb'a simpati'o, kiu kon'as la valor'o'n de korp'a pli'fort'ig'o en temp'o'j de mens'a mizer'o.
Du tag'o'j'n post la en'ter'ig'o Fanny Brandeis ir'is al la butik'o, proksim'um'e sam'e kiel si'a patr'in'o far'is post la mort'o de si'a edz'o. Ŝi rigard'is ĉirkaŭ'e'n, laŭ la plen'a'j bret'ar'o'j, tabl'o'j, ŝrank'o'j, sed per nov'a'j okul'o'j, taks'ant'a'j okul'o'j. La krist'nask'a sezon'o est'is pas'int'a. Januar'o est'is la temp'o por inventar'o kaj komplet'ig'o de la proviz'o. En la du'a semajn'o de januar'o sinjor'in'o Brandeis ĉiam ir'is al Ĉikago por la printemp'a'j aĉet'o'j. Sed subit'e ek'est'is en Fanny Brandeis ide'o, tiel konstern'a, ke ŝi apenaŭ kuraĝ'is spir'i. Ŝi'a cerb'o funkci'is mirakl'e rapid'e kaj klar'e post la ĉagren'a vent'eg'o, kiu sku'is ŝi'n dum la ĵus pas'int'a semajn'o.
”Kio'n vi nun far'os?” kelk'a'j demand'is ŝi'n, jen pro interes'iĝ'o, jen pro sci'vol'o.
”Ĉu Teodor'o re'ven'os?”
”Mi ankoraŭ ne sci'as,” respond'e al la unu'a kaj: ”Kial li re'ven'u, li ja hav'as si'a'n labor'o'n,” respond'e al la du'a.
”Sed li pov'us vi'n help'i.”
”Mi ne bezon'os help'o'n,” dir'is Fanny, kaj ŝi rid'et'is per rid'et'o, kiu est'is pli amar'a ol mild'a, kia neni'u rid'et'o rajt'as est'i, por ne far'iĝ'i grimac'o.
Sinjor'in'o Brandeis post'las'is testament'o'n, kiel far'as antaŭ'vid'a, saĝ'a komerc'ist'in'o. Est'is konciz'e redakt'it'a, klar'a dokument'o, kiu destin'is al ”Fanny Brandeis, mi'a fil'in'o” ses'mil dolar'o'j'n de la viv'asekur'o, la tut'a'n butik'en'hav'o'n de la Brandeisa Bazar'o, la mebl'ar'o'n kaj mal'mult'a'j'n antikv'a'j'n juvel'o'j'n. Teodor'o ricev'is mil kvin'cent dolar'o'j'n, li ja ricev'is si'a'n part'o'n dum si'a stud'ad'o.
Fanny Brandeis en januar'o ne ir'is al Ĉikago. Ŝi inventar'is zorg'e kaj akurat'e la bazar'o'n. Kaj post'e ŝi inventar'is sam'e ekzakt'e la posed'aĵ'o'j'n de Fanny Brandeis. Kaj ĉi tiu mem'analiz'o est'is preskaŭ kruel'a pro objektiv'ec'o.
Ŝi promen'is mult'e tiu'n vintr'o'n kaj plej oft'e ŝi ir'is al la mal'proksim'a tomb'ej'et'o. Dum ŝi promen'is, ŝi'a mens'o labor'is, labor'is. Ŝi parol'is al si mult'foj'e kaj foj'e ŝi eĉ ek'tim'is pro tio, ke ŝi laŭt'e parol'is. Ŝi surpriz'iĝ'is kaj ŝi demand'is si'n, ĉu ŝi jam plur'foj'e far'is tio'n. Inter'temp'e matur'iĝ'is en ŝi'a cerb'o plan'o, dum ŝi ankoraŭ batal'is kontraŭ ŝi mem jen'e: ”Vi ja neniam far'os tio'n, Fanjo, vi ja ne konsist'as el tia materi'o.”
”Ho, ĉu mi ne vol'as? Nur atent'u mi'n, se mi hav'as okaz'o'n.”
”Vi pri'pens'u, kio'n vi'a patr'in'o est'us far'int'a en tia'j cirkonstanc'o'j kaj tio'n ankaŭ vi far'u.”
”Ne, mi ne vol'os far'i tio'n, almenaŭ se mi ne konklud'os, ke tio est'as plej bon'e far'ebl'a. Mi super'as sentimental'ec'o'n kaj ne'profit'am'o'n. Kio'n ili port'is al ŝi? Neni'o'n.”
Si'n'sekv'e la semajn'o'j pas'is, Fanny labor'eg'is en la butik'o, mal'mult'e aĉet'is. Februar'o ven'is, printemp'o sekv'is kaj tiam la monat'long'a'j pri'pens'o'j komenc'is port'i frukt'o'j'n. Ŝi far'is la grav'a'n decid'o'n. Ŝi mem met'os si'n sur el'star'a'n lok'o'n. Ĉiu'j'n talent'o'j'n, kiu'j'n ŝi posed'as, ĉiu'n gren'o'n da sci'o, ŝi serv'ig'os por ating'i la cel'o'n: ŝi vol'as far'i si'n super'a. Tio est'is mond'um'a, mem'profit'ig'a decid'o, nask'it'a el amar'a ĉagren'iĝ'o, ambici'o kaj sentiment'o. Ŝi decid'is, ke neni'u mal'help'aĵ'o venk'os si'n. Ras'o'n, religi'o'n, ekzerc'ad'o'n, person'a'j'n inklin'o'j'n, ĉiu'j'n ŝi flank'e'n'puŝ'os, se ili bar'os al ŝi la voj'o'n tie'n. Ŝi for'ir'os el Winnebago. Se ŝi rest'us tie, ŝi neniam far'iĝ'us pli ol estr'in'o de plej flor'ant'a provinc'urb'a entrepren'o. Ŝi ne vol'is est'i grav'a person'o, sed neni'u! Ŝi for'ig'is la mal'grand'a'n knab'in'o'n, kiu fast'is la tut'a'n Grand'a'n Sabat'o'n; ŝi neni'ig'is la pli matur'a'n knab'in'o'n, kiu verk'is i'o'n pri la paper'fabrik'a ĉifon'el'sark'ej'o; ŝi nul'ig'is la jun'a'n vir'in'o'n, kiu pen'is en la Elmstrata vend'ej'o. Anstataŭ tio ŝi gis'is firm'decid'a'n, se neces'e mal'mild'a'n vir'in'o'n kun akr'a rigard'o, kies religi'o est'os: sukces'i, kaj kies sukces'o signif'os: konven'a lok'o en la viv'o. Ŝi'a kap'o ne taŭg'is por matematik'aĵ'o'j, sed el la konstern'a ĥaos'o de matematik'a'j kaj geometri'a'j problem'o'j, ŝi memor'is klar'e unu ne'ŝancel'ig'ebl'a'n ver'o'n: ke la rekt'a lini'o est'as la plej mal'long'a voj'o inter du punkt'o'j.
Per spirit'a okul'o ŝi fiks'is la du punkt'o'j'n kaj start'int'e de la unu'a, ŝi ne de'flank'iĝ'ant'e si'n mov'os al la du'a.
Oni'dir'o cirkul'is, ke la Brandeisa Bazar'o est'is vend'ot'a.
En la printemp'o Gerretson propon'is al Fanny la pozici'o'n de ĉef'aĉet'ist'in'o pri fajenc'o, glas'ar'o'j kaj kuir'il'o'j.
Gerretson nun impon'is per tut'vitr'a fasad'o de si'a vend'ej'a kompleks'o kaj li ricev'is la mend'o'j'n de dek'du'o da vigl'industri'a'j urb'et'o'j en la Foksrivervalo. Fanny mal'akcept'is la propon'o'n.
En mart'o ŝi vend'is Brandeis-Bazar'o'n kun ĉio en'hav'ant'a, proviz'o, klient'ar'o kaj instal'aĵ'o'j al vojaĝ'ist'o, kiu sufiĉ'e migr'is si'a'opini'e, kaj kiu ŝat'is viv'i de nun pli kviet'e. Ankaŭ ŝi vend'is la mebl'ar'o'n de la hejm'o, ĉiu'j'n tiu'j'n intim'a'j'n pec'o'j'n el lign'o kaj ŝtof'o, kiu'j far'iĝ'is part'o'j de ŝi'a viv'o. Ŝi kresk'is, ver'dir'e kun ili. Ŝi kon'is la histori'o'n de ĉiu pec'o, de ĉiu en'prem'aĵ'o, ĉiu skrap'o kaj el'uz'it'a lok'o. Ŝi'a patr'in'o re'viv'iĝ'is en ĉiu tia lok'o. La mal'nov'a kanap'o est'is for'port'it'a sur farm'ist'a ĉar'et'o. Fanny for'ir'is, kiam oni tren'is ĝi'n mal'supr'e'n kaj lok'is sur la vetur'il'o.
Est'is kvazaŭ ripet'iĝ'a funebr'a ceremoni'o. Ŝi furioz'is pro si, kiu plor'eg'is de'nov'e, ŝi promes'is si'n pun'i pro tio. En si'a dorm'ĉambr'o ŝi mal'ferm'is la mal'supr'a'n tir'kest'o'n de si'a skrib'tabl'a ŝrank'o. Mal'antaŭ'e en angul'o, sub amas'et'o da tol'aĵ'o, kuŝ'is rigid'e kun'fald'it'a lig'pak'aĵ'o de vest'o. Fanny aper'ig'is ĝi'n kaj ten'is ĝi'n moment'o'n antaŭ si, en la man'o. Ŝi dis'fald'is ĝi'n. Est'is pal'iĝ'int'a blu'a-blank'a mastr'um'ist'in'a antaŭ'tuk'o, tia, kia'n antaŭ'met'as vir'in'o'j, kiam ili intenc'as okup'i si'n pri grav'mastr'um'ad'a special'aĵ'o: rost'ad'o, konserv'ot'aĵ'o'j, sezon'a dom'pur'ig'o, k. s. Ĝi ferm'iĝ'is per bend'o'j trnas la ŝultr'o'j, kun'ten'at'a'j mal'antaŭ'e, kaj kovr'is la tut'a'n korp'o'n. Ĝi ali'kolor'iĝ'is kelk'lok'e pro brun'a'j, ruĝ'brun'a'j makul'o'j, post'las'it'a'j de frukt'suk'o. Molly Brandeis port'is ĝi'n dum konfit'ad'o de frukt'o'j. Fanny trov'is ĝi'n en la kuir'ej'o, ie sur hok'o, post tiu semajn'o en decembr'o. Vid'int'e ĝi'n, ĉiu'j ŝi'a'j fort'o kaj si'n'reg'o for'flu'is, ŝi prem'is la mal'rigid'a'n, mut'a'n kaj tamen al ŝi parol'ant'a'n tuk'o'n sur si'a brust'o kaj plor'eg'is kaj singult'is tiel sovaĝ'e kaj sen'lim'e, ke ŝi absolut'e el'ekvilibr'ig'is si'n. Neni'o, kio rilat'as al la mort'o de ŝi'a patr'in'o, pov'us vek'i tiel dolor'ig'a'j'n memor'o'j'n, kiel ĉi tiu mastr'um'intim'a tol'aĵ'o. Ŝi re'e imag'e vid'is la kuir'ej'o'n, plen'a'n de vapor'o, bon'gust'e odor'ant'a'n pro la kuir'at'a'j frukt'o'j aŭ je la tent'a, apetit'ig'a spic'hav'a vinagr'o. Sur la forn'o star'is la konserv'kaldron'o kaj la konfit'aĵ'uj'o'j kun kaŭĉuk'bend'a'j ferm'il'o'j en la bol'ant'a akv'o. Apud ĝi star'is la granit'emajl'a kaserol'o kun la ŝmac'e bolet'ant'a frukt'aĵ'o. Molly Brandeis en si'a blu'a-blank'a antaŭ'tuk'o star'is klin'iĝ'ant'e super la kuir'forn'o kaj kirl'is ritm'e, konstant'e, kun la solen'o de pastr'in'o. Ŝi'a vizaĝ'o est'is varm'eg'a kaj mal'sek'a de vapor'o kaj aspekt'is lac'a, ĉar oft'e ŝi re'ven'is jam lac'a de la butik'o por star'i ĝis la dek'a super la kaldron'o. Sed kiel fier'a ŝi est'is, kiam la or'flav'a'j aŭ ruben'ruĝ'a'j glas'a'j pot'o'j, vic'ig'it'a'j bril'is al ŝi, dum ili mal'varm'iĝ'is sur la kuir'ej'a tabl'o!
”Dek'kvin pot'o'j'n da ber'konfit'aĵ'o, Fanjo! Kaj neniu'n pec'o'n da pom'o mi al'don'is. Mi supoz'is, ke nur dek pot'o'j'n liver'os la frukt'proviz'o. Kaj jen naŭ pot'o'j da cidoni'aĵ'o; tio far'as, mi nombr'u ankoraŭ'foj'e, ok'dek tri, naŭ'dek ok, cent sep kun'e.”
”Tio'n ni neniam for'manĝ'os, pa'nj'o.”
”Tio'n vi sam'e dir'is la pas'int'a'n jar'o'n kaj en april'o ĉio est'is for.”
Sed sinjor'in'o Brandeis ja est'is fam'a per si'a'j konfit'aĵ'o'j, kio'n pastr'o Fitzpatrick, Aloisio kaj raben'o Thallmann kaj kiom ajn da ali'a'j pov'us atest'i. Post la aktiv'ec'o kaj streĉ'o de la tag'o en la butik'o, est'is io kviet'ig'a en tiu mastr'um'a, hejm'a okup'aĵ'o, ĝi don'is iom da pac'o al Molly Brandeis.
Fanny ir'is al la ter'etaĝ'o kun la antaŭ'tuk'o en la man'o'j, mal'ferm'is la pord'o'n, kiu konduk'is al la kel'o, laŭ'ir'is la ŝtup'ar'o'n kaj ir'is al la forn'o de la centr'a hejt'ad'o. La fajr'o bril'is ruĝ'a kaj viol'kolor'a kaj blank'a'j flam'et'o'j danc'is super la ard'aĵ'o. Fanny rigard'is tio'n, kvazaŭ rav'it'e. Ŝi'a'j dent'o'j prem'iĝ'is unu'j sur la ali'a'j, ŝi'a'j okul'o'j bril'is kaj subit'e ŝi ĵet'is la prem'volv'it'a'n pak'aĵ'o'n en la mez'o'n de la fajr'o. Ŝi ferm'is la okul'o'j'n. La fajr'o moment'o'n ŝajn'is mal'fort'iĝ'i, sed tuj ĝi kapt'is si'a'n nutr'aĵ'o'n. La pak'aĵ'o tord'iĝ'is, serpent'um'is, ŝrump'is, kuŝ'is kiel nigr'e cindr'iĝ'int'a amas'et'o, dis'iĝ'is, for'iĝ'is fin'e tut'e. La fajr'o est'is re'foj'e ruĝ'a en la mez'o, escept'e de nigr'et'a punkt'o en la kor'o de la ard'o. Fanny trem'et'is. Ŝi ferm'is la forn'pord'o'n kaj re'ir'is supr'e'n.
”Odor'as ĉi tie de brul'ant'a ŝtof'o aŭ io simil'a,” vok'is Annie el la kuir'ej'o.
”Jes, mi for'brul'ig'is mal'nov'a'n antaŭ'tuk'o'n, kiu ŝim'iĝ'is en la tir'kest'o de mi'a skrib'tabl'o.”
Fanny kiel ebl'e plej baldaŭ ŝpin'is la faden'o'j'n, rekt'e aŭ ne'rekt'e konduk'ont'a'j'n al la cel'o dezir'at'a. Ŝi ricev'is du propon'o'j'n de butik'o'j el Milwaŭkeo. Ŝi tut'e ne intenc'is akcept'i ili'n, eĉ ne konsider'is. Ankaŭ ĉio'vend'ej'o du'a'rang'a en Ĉikago (je la mal'favor'a flank'o de Stat'e-strat'o) ne pov'is plaĉ'i al ŝi. Ŝi kon'is si'a'n valor'o'n kaj ŝi pov'is permes'i al si atend'ad'o'n. Est'is sufiĉ'e da mon'o por viv'i komfort'e kaj por atend'i, ĝis fin'e la bon'a ŝanc'o si'n prezent'os.
Ŝi pov'is si'n'sekv'e nom'i ĉiu'j'n si'a'j'n kvalit'o'j'n: ĉarm'a inter'rilat'ad'o kun klient'o'j, tio, kio nom'iĝ'as magnet'ec'o, kompren'pov'o, imag'o, pel'ant'a fort'o, san'o, jun'ec'o kaj kio plej mult'e valor'as: tio, kio nek est'as aĉet'ebl'a per mon'o, nek per eduk'ad'o: spert'o. Spert'o, tiu ne'pag'ebl'a arm'il'o, kiu nur nask'iĝ'as el daŭr'a inter'rilat'ad'o kun hom'o'j kaj kiu akr'iĝ'as nur pro ad'a inter'frot'iĝ'o kun la krud'a'j el'star'aĵ'o'j de ĉi tiu mond'o.
En april'o ven'is ŝi'a ŝanc'o, tut'e hazard'e, kiel oft'e okaz'as. En la Elmstrato ŝi renkont'is vojaĝ'ist'o'n, de kiu Molly Brandeis dum mult'a'j jar'o'j aĉet'is. Li fal'ig'is si'a'j'n du specimen'kofr'o'j'n, por prem'i la man'o'n de Fanny, kaj li admir'e rigard'is ŝi'n per kompetent'a'j, sed ne impertinent'a'j okul'o'j. Li est'is hom'o, kolekt'int'a migr'ant'e mult'e da saĝ'o kaj spert'o inter si'a'j koleg'o'j, griz'iĝ'int'a dum mult'jar'a serv'ad'o kaj far'iĝ'int'a hipokondri'a. Ebl'e tio'n kaŭz'is ĉef'e la mal'bon'a digest'o pro sen'ĉes'a uz'ad'o de hotel'manĝ'aĵ'o'j, kiu'j plej oft'e est'is aĉ'a'j.
”He, ĉu vi vend'is la tut'a'n afer'o'n?”
”Jes, jam antaŭ unu monat'o.”
”Ha, est'is bon'a entrepren'o. Vi'a patr'in'o prosper'ig'is ĝi'n per propr'a fort'o. Jen, kia vir'in'o! Tondr'e! Ŝi eĉ regul'e pag'is la faktur'o'j'n en la kriz'a temp'o.”
Fanny rid'et'is. ”Per tio vi plej bon'e karakter'e sign'as mi'a'n patr'in'o'n. Ŝi'a tut'a viv'o est'is seri'o da kriz'o'j, sed neniam ŝi perd'is la prudent'o'n kaj tial ŝi pag'is.”
Li etend'is la man'o'n. ”Mi ĝoj'is ver'e, renkont'i vi'n,” li lev'is de'nov'e la kofr'o'j'n, ”ĉu vi for'ir'os el Winnebago?”
”Jes.”
”Vi intenc'as ir'i al la urb'eg'o, mi supoz'as. Nu, vi est'as brav'a knab'in'o kaj vi est'as la fil'in'o de vi'a patr'in'o. Cert'e vi sukces'os, mi opini'as. En kiu entrepren'o vi labor'os?”
”Tio'n mi ne sci'as. Mi atend'as bon'a'n ŝanc'o'n. Plej grav'e est'us, ke la komenc'o est'u bon'a, vi sci'as, tiam labor'o du'on'a. . . . Krom tio, mi ne bezon'as rapid'i.”
Li re'met'is si'a'j'n kofr'o'j'n kaj li'a'j okul'o'j ek'bril'is. Per si'a larĝ'a dekstr'a montr'o'fingr'o li akcent'e gest'is.
”Aŭskult'u, knab'in'o! Mi est'as tiel'nom'it'a mal'modern'ul'o. Nun'temp'e oni dezir'as tiu'j'n potenc'a'j'n ok'cilindr'a'j'n ul'o'j'n sur la voj'o kaj ni nur mem sub'ten'u ni'n, kiel ajn.
Sed mi hav'as i'o'n, kio mank'as al ili sen'dub'e. Mi neniam aŭd'is pri afer'a psikologi'o, sed mi kon'as la hom'o'j'n de Elmstrato, Winnebago ĝis Kvin'a Avenu'o en Nov'jork'o.”
”Sen'dub'e,” dir'is Fanny ĝentil'e, far'ant'e paŝ'et'o'n antaŭ'e'n, kvazaŭ fin'ont'e la konversaci'o'n.
”Ne, nur atend'u ankoraŭ iom. Oni dir'as, ke la plej bon'a lern'o'manier'o est'as farad'o de erar'o'j. Se tio est'as ĝust'a, mi est'as la plej kler'a el la klas'o, ĉar mi jam far'is ĉiu'j'n ebl'a'j'n erar'o'j'n. Nu, ig'u, las'u vi'n konsil'i! Komenc'u per special'iĝ'o. Nur intens'e atent'u, okup'u vi'n pri unu sol'a afer'o kaj far'iĝ'u ekspert'o pri ĝi. Nur, est'u cert'a, ke ĝi est'as la plej taŭg'a afer'o.”
”Sed kiel mi ek'sci'as, kio est'as la ĝust'a afer'o?”
”Per akr'avid'o, tiel penetr'a, ke vi pov'os rigard'i dek jar'o'j'n antaŭ'e'n. Se la afer'o post dek jar'o'j ŝajn'as al vi konven'a, pli ol en la tuj proksim'a'j jar'o'j, jen est'as la ĝust'a afer'o. Tio est'as, laŭ oni'dir'o, imag'o aŭ fantazi'o. Mi neniam posed'is ĝi'n kaj tial ankoraŭ ĉiam per'labor'as mi'a'n pan'o'n per migr'ad'o. Se mi rigard'as vi'n, nu, mi dir'us, ke vi hav'as tro da imag'o. Ebl'e mi erar'as, sed neniam mi vid'is vir'in'o'n kun tia buŝ'o, tiel taŭg'a'n por komerc'o, escept'e de vi'a patr'in'o. Tamen vi'a'j okul'o'j est'as mal'sam'a'j. He, pri kio mi parol'is?”
”Special'iĝ'o.”
”Ĝust'e, kaj tio memor'ig'as mi'n pri inter'parol'ad'o, kiu'n mi aŭskult'is hieraŭ vesper'e en la vagon'ar'o, pri HaynesCooper. Vi'a patr'in'o mal'am'is tiu'n entrepren'o'n kiel venen'o'n, sam'e kiel ĉiu negoc'ist'o en la mal'grand'a'j urb'o'j mal'am'as la poŝt'eksped'a'n entrepren'o'n. Sed mi ek'sci'is, ke ili'a sekci'o ’beb'o'vest'o'j’ mal'bon'e progres'as pro mank'o de bon'a gvid'ad'o. Vi ja est'as ankoraŭ tre jun'a. Ili far'is al vi mult'e da mal'util'o dum tiu'j jar'o'j. Sed se vi pov'us en'iĝ'i en tiu'n sekci'o'n, nu, vi'a progres'ad'o ver'e ne est'us lim'ig'it'a kaj vi'a ekzist'ad'o cert'ig'it'a. Sen'lim'a, kun vi'a'j cerb'o kaj spert'o!”
Tio est'is la komenc'o. De tiam la afer'o evolu'is kun ia ne'evit'ebl'ec'o. Ĝust'e est'is la vast'ec'o de la entrepren'o, kiu al'tir'is, log'is Fanjon. Jen est'is organiz'o, kies brak'o'j kvazaŭ ĉirkaŭ'pren'is la tut'a'n mond'o'n. Haynes-Cooper est'is la gigant'o de la poŝt'mend'a'j entrepren'o'j kaj oni dir'is, ke li for'manĝ'as ĉiu'n tag'o'n unu provinc'a'n negoc'ist'o'n ĉe la maten'manĝ'o.
”En ĉiu farm'ist'a kuir'ej'o oni trov'as katalog'o'n de Haynes-Cooper,” dir'is Molly Brandeis ĉiam, ”la bibli'o kuŝ'as en la pomp'a ĉambr'o, sed la H-C libr'o'n ili hav'as sub la man'o en la famili'a ĉambr'o.”
Fanny trov'is tio'n iom komik'a, jen ŝi est'is lig'ont'a si'n al tiu firm'o. Ripet'foj'e ŝi aŭd'is, ke ŝi'a patr'in'o klopod'as argument'i antaŭ la obstin'stult'a'j kamp'ul'o'j, ke ili mis'ag'is, mend'ant'e si'a'j'n forn'o'n, manĝ'il'ar'o'n, plug'il'o'n, kaserol'o'j'n laŭ la tent'rav'a katalog'o. ”Mi ver'e kred'as, ke ili nur far'as tio'n pro la ekscit'ec'o, kiu'n kaŭz'as la surpriz'o,”
ŝi oft'e est'is dir'int'a, ”ili absolut'e bezon'as spert'i la emoci'o'n, kiam ili pov'as mal'ferm'i la kest'eg'o'n el Ĉikago, for'met'i la en'volv'il'o'j'n, tiel ke fin'e aper'os la mend'it'aĵ'o pri kiu ili sci'as neni'o'n, ĉu ĝi est'as bon'a aŭ ne.”
Ĝeneral'e ŝi'a'j asert'o'j neniel efik'is je la farm'ist'o'j, ili ven'is al la urb'o, en'kest'ig'is la pen'e skrib'it'a'n leter'o'n kun la mend'o, pri'zorg'is la ŝarĝ'o'n da pom'o'j, fromaĝ'o aŭ legom'o'j kaj post'e gaj'anim'e re'e'n vetur'is en si'a'j mal'plen'a'j ĉar'o'j, kiu'j bru'puŝ'ig'is kaj rad'knar'is sur la mal'nov'a krisp'ig'a voj'o. Frajt'o, romp'ig'risk'o, ĉiu'j ali'a'j risk'o'j, solidar'ec'o al la loĝ'ant'o'j de la region'o, neniu'j argument'o'j ne tuŝ'is ili'n.
En maj'o, post mult'a'j inter'trakt'o'j, korespond'ad'o kaj du inter'parol'ad'o'j, ven'is definitiv'a propon'o de la Haynes-Cooper kompani'o. Est'is mal'pli ol la butik'o'j en Stat'e-strat'o propon'is al ŝi kaj Fanny est'is iom sen'iluzi'ig'it'a pro ĉi. Haynes-Cooper, kiel kutim'as far'i potenc'a'j entrepren'o'j, postul'is mult'o'n kaj ofer'is mal'mult'o'n. Sed Fanny memor'is la dek'jar'a'n antaŭ'vid'o'n de la mal'jun'a, rutin'a vojaĝ'ist'o.
Ŝi akcept'is la propon'o'n; ŝi preskaŭ tuj dev'is for'ir'i al Ĉikago por ek'deĵor'i la unu'a'n de juni'o. Ebl'e est'as menci'ind'e cit'i la du parol'ad'o'j'n, kiu'j'n ŝi hav'is antaŭ si'a ek'vojaĝ'o. Unu okaz'is kun pastr'o Fitzpatrick de la Sankt'a Ignacio-preĝ'ej'o, la du'a kun raben'o Thallman de la Emanuel-kongregaci'o. Impuls'o port'is ŝi'n al pastr'o Fitzpatrick. Tio okaz'is unu semajn'o'n antaŭ ŝi'a for'ir'o. Ŝi est'is lac'a. Mult'o'n ŝi far'is, labor'is, sub'skrib'is paper'o'j'n, najl'is kest'o'j'n, pak'is kofr'o'j'n. Kiam tio star'is al ŝi ĝis super en la gorĝ'o, ŝi sur'met'is la ĉapel'o'n por promen'i en la maj'a vesper'o por komfort'e fin'i la mult'mov'a'n tag'o'n. Ŝi ir'is okcident'e'n tra la intim'aspekt'a'j strat'et'o'j de la urb'et'o, ĝis fin'e ŝi star'is sur la pont'o super la valet'o, kie ŝi lud'is kiel infan'o, la valet'o, kiu'n ŝi'a infan'a fantazi'o plen'ig'is per ru ̧haŭtuloj, pastr'o'j, pionir'o'j kaj kavalir'o'j. Ŝi apog'is si'n sur la fer'a balustrad'o kaj rigard'is mal'supr'e'n. Kie iam kresk'is herb'o kaj arbust'o'j, sovaĝ'a'j flor'o'j, nun kuŝ'is haladz'a'j amas'o'j da mal'pur'aĵ'o'j, cindr'o, romp'it'a'j botel'o'j, skatol'o'j. La dis'vast'ig'a'j, for'glut'a'j konvulsi'o'j de Winnebago komenc'iĝ'is. Fanny turn'is si'n pro naŭz'o. Ŝi sur'ir'is la pont'o'n al la katolik'a preĝ'ej'o. Flank'e de la preĝ'ej'o star'is la pastr'ej'o, kie pastr'o Fitzpatrick loĝ'is. La dom'o ĉiam aspekt'is, kvazaŭ ĝi est'us skrap'e pur'ig'it'a per akr'a'pint'a brik'pec'o. Ĝi'a'j fenestr'o'j est'is riproĉ'o kaj provok'o al ĉiu'j dom'mastr'in'o'j de Winnebago. Fanny sent'is em'o'n parol'i pri tiu valet'o, ŝi'a kor'o abund'is pri tio. La labor'salon'o de pastr'o Fitzpatrick ĝust'e don'is rigard'o'n sur ĝi'n. Krom tio, ŝi vol'is adiaŭ'i de li, antaŭ ol ŝi for'ir'is. Ŝi vid'is antaŭ si li'a'n bel'a'n vizaĝ'o'n kun la sulk'et'iĝ'a haŭt'o kaj la gaj'bril'a'j okul'o'j, ŝi vid'is li'n tia, kia ŝi tiel oft'e vid'is li'n en'ir'i la butik'o'n de si'a patr'in'o por babil'i kun ŝi.
Ŝi tra'ir'is la bar'il'pord'et'o'n, sur'ir'is la sen'makul'a'n, griz'farb'it'a'n peron'o'n, kiu ĉiam aspekt'is, kvazaŭ la farb'o est'as ankoraŭ mal'sek'a. ”Mi volont'e sci'us, ĉu la mastr'um'ist'in'o ĉiu'maten'e antaŭ la manĝ'o pren'as pot'o'n da farb'o por kolor'ig'i ĉi tiu'n peron'ŝtup'ar'o'n,” Fanny dir'is al si, dum ŝi sonor'ig'is. Kutim'e tiu mastr'um'ist'in'o mal'ferm'is la pord'o'n, sed ĉi tiu'n foj'o'n est'is pastr'o Casey, kiu mal'ferm'is. Pastr'o Casey est'is hom'o acid'mien'a, suspekt'rigard'a, kies vizaĝ'o port'is nigr'a'j'n okul'vitr'o'j'n sur pint'a naz'o. Li neni'o'n posed'is de tiu pastr'a bon'kor'ec'o. Li nur mal'long'e est'is en la urb'o, sed tamen li re'kon'is Fanjon kaj rigard'is ŝi'n kun dub'hezit'a mien'o.
”Ĉu pastr'o Fitzpatrick est'as hejm'e? Mi est'as Fanny Brandeis.”
”La honor'ind'a pastr'o est'as okup'it'a,” kaj jam la pord'o est'is ek'fermat'a.
”Kiu est'as tie?” vok'is en'dom'a voĉ'o, ”kiu'n vi for'ordon'as tie, Casey?”
”Vir'in'o, ŝi ne est'as paroĥ'an'in'o,” la pord'o nun est'is preskaŭ ferm'it'a.
Pied'paŝ'o'j aŭd'iĝ'is en la koridor'o. — ”Bon'e, en'ir'ig'u ŝi'n!”
La pord'o hezit'eg'e re'mal'ferm'iĝ'is. Pastr'o Fitzpatrick star'is apud la mal'bon'humor'a kapel'an'o, kiel gigant'o apud pigme'o. Li rigard'is, kiu est'as la vizit'ant'in'o sur la peron'o.
”Je la am'o de . . . ! Casey, vi est'as frenez'a, est'as al mi ne'kompren'ebl'e, kiel vi iam super'os vi'a'n altar'knab'a'n si'n'ten'ad'o'n! En'ir'u, infan'o mi'a, do en'ir'u. Tiu vir'o bon'e taŭg'as kiel provos'o, ne kiel pastr'o!”
Li prem'is ambaŭ man'o'j'n de Fanny en unu si'a kaj li konduk'is ŝi'n tra la koridor'o al si'a labor'ĉambr'o. Est'is ĉambr'o de kler'ul'o kaj de vir'o, la sol'a en la dom'o, kie la pur'ig'il'o'j de la mastr'um'ist'in'o ne potenc'is. Est'is tre intim'a ĉambr'o, fam'a pro si'a intern'a aranĝ'ad'o koncern'e libr'o'j, fiŝ'kapt'il'o'j, seĝ'o'j kun plej bon'a'j risort'o'j kaj sof'o kun mult'e de ”amik'ec'a'j” tru'o'j. Pip'o'j kuŝ'is sur la ne'ord'ig'it'a skrib'tabl'o. Ekzempler'o de ”Mr. Dorley” kuŝ'is renvers'e, mal'ferm'it'a sur tio, kio ver'ŝajn'e est'is la predik'o por la proksim'a dimanĉ'o.
Fanny, kiu ja ne est'is mal'grand'a, dev'is tamen rigard'i supr'e'n al li'a vizaĝ'o.
”Mi sent'is tiel fort'a'n inklin'o'n iom parol'i kun vi pri ĉi tiu ravin'et'o mal'supr'e, sed fakt'e mi ven'is por adiaŭ'i.”
”Sid'iĝ'u, knab'in'o, ek'sid'u!”
Mem li sid'ig'is si'n en si'a'n krak'ant'a'n seĝ'eg'o'n.
”Se vi est'us for'vojaĝ'int'a, ne adiaŭ'int'e mi'n pro tiu Casey, mi est'us ekskomunik'int'a li'n. Konfidenci'e dir'it'e, ĉi tiu hom'o ne est'as saĝ'a. Li'a plej taŭg'a okup'aĵ'o est'us ’duenna’ ĉe hispan'a fraŭl'in'o, sed li ne est'as taŭg'a help'ant'o de pastr'o, kiu inklin'as al pek'o de la karn'o.”
Pastr'o Fitzpatrick parol'is kun io, kio'n oni pov'us nom'i ”mal'ceremoni'ec'o,” sed est'is io pli delikat'a. Oni ja ne parol'as pri la odor'o de bon'a, mal'oft'a vin'o, sed pri ĝi'a ”bouquet”, io subtil'a, kio nur tuŝ'e incit'as la sens'o'j'n, sed ne tikl'e ekscit'as. Io tia est'is en li'a parol'manier'o, iu preter'flug'a riĉ'ec'o, mal'facil'e difin'ebl'a.
”Nu, vi do for'ir'os, mi aŭd'is pri tio. Kie'n?”
”Al Ĉikago. Haynes-Cooper. Bel'eg'a ŝanc'o.”
Pastr'o Fitzpatrick tambur'et'is per la fingr'o'j sur la brak'o de la seĝ'o kaj rigard'is al Fanny per du'on'ferm'it'a'j okul'o'j.
”Do malgraŭ ĉio en la komerc'o'n? Tio ja ne est'is evit'ebl'a. Vi'a patr'in'o kaj mi oft'e parol'is pri vi. Mi ne sci'as, ĉu vi kun'e iam parol'is serioz'e pri tiu talent'o pri desegn'a art'o, kiu'n vi posed'as. Ŝi pens'is pri ĝi. Ŝi foj'e dir'is, ke ŝi rigard'as ĝi'n pli ol kapric'o. Ŝi parol'is pri natur'dot'o, kiu'n oni evolu'ig'u. Sed Teodor'o kompren'ebl'e for'postul'is ĉio'n. Ŝi eĉ cerb'um'is pri tio ĉi.”
”Ho, sen'senc'aĵ'o, tio est'is! Est'is nur distr'aĵ'o mi'a.”
”Jes, kio por vi est'os distr'aĵ'o, ankaŭ pov'os est'i distr'aĵ'o por ali'a'j hom'o'j. Ja ne est'as tiel mult'e da bon'a distr'o en la mond'o. Vi'a patr'in'o est'is brav'a vir'in'o, Fanny. La plej brav'a vir'in'o, kiu'n mi iam renkont'is.”
”Eĉ se mi vol'us daŭr'ig'i en tiu direkt'o, ne est'us perspektiv'o'j en ĝi. Kiel ĝi serv'us al mi? Kiu iam aŭd'is parol'i pri vir'in'a karikatur'ist'o. Kaj mi ne vol'us est'i ilustr'ist'in'o, desegn'ist'in'o de tiu'j roz'kolor'a'j bild'o'j por ĵurnal'o'j. Mi vol'as per'labor'i mon'o'n, mult'e da mon'o. Nu, kaj sekv'e . . .” Ŝi ek'star'is kaj ir'is al la fenestr'o, rigard'is al la verd'a fend'o de la ravin'et'o, kiu kiel natur'a amfiteatr'o kuŝ'is sub ŝi.
”Mon'o,” murmur'is pastr'o Fitzpatrick, ”nu, tio est'as popular'a dezir'o, tio est'as oportun'a. Kaj vi ŝajn'as al mi la knab'in'o, kiu ricev'os ĝi'n, se vi iam ek'ag'is pro ĝi. Mi mem neniam posed'is mult'e da ĝi. Laŭ oni'dir'o ĝi neni'iĝ'as en la buŝ'o, kiam oni unu'foj'e posed'as plen'buŝ'o'n da ĝi. Sed tio nur est'as oni'dir'o'j, mi supoz'as.”
Fanny rid'et'is, dum ŝi rest'is rigard'ant'a la valet'o'n.
”Mi nun'temp'e al'kutim'iĝ'as al polv'o kaj cindr'o, ne est'us io nov'a por mi.”
Fanny abrupt'e turn'is si'n. ”Tio'n mi intenc'is dir'i, kiam vi parol'as pri polv'o kaj cindr'o. Ĉu tio ne est'as skandal'o! Krim'o! Kial neni'u fin'as ĉi tio'n? Kial vi ne fin'as tio'n?”
Ŝi montr'is la valet'o'n, kiu ŝanĝ'iĝ'is en mal'pur'aĵ'ej'o'n.
Ŝi'a'j okul'o'j bril'is, ŝi'a vizaĝ'o trem'et'is. Pastr'o Fitzpatrick ir'is al ŝi apud la fenestr'o kun ĉagren'a mien'o.
”Tio est'as . . .”
Li subit'e ĉes'is parol'i kaj rigard'is ŝi'a'n ekscit'it'a'n vizaĝ'o'n. Li tus'is.
”Est'as tut'e natur'a ir'ad'o, evolu'o,” li dir'is kviet'e. ”Winnebago pli'vast'iĝ'as. Precip'e tie okcident'e'n, kie la nov'a fabrik'ej'o est'as konstru'at'a kaj la tram'voj'o est'as pli'long'ig'at'a. Oni bezon'as la ter'o'n por konstru'i. Tio est'as komerc'o. Tio est'as mon'o.”
”Komerc'o! Est'as skandal'o! Est'as vandal'uj'o! Tiu'j valet'o'j est'as la plej bel'a'j pec'o'j de la natur'o en Wisconsin.
Est'as histori'a'j lok'o'j, romantik'a'j ej'o'j kaj ili est'as bel'eg'a'j!”
”Ĉu vi ili'n trov'as nur tia'j?”
”Kompren'ebl'e! Ĉu vi ne sam'opini'as? Ĉu vi ne pov'os ĉes'ig'i tio'n . . . per pet'skrib'o aŭ . . .”
”Cert'e mi ankaŭ trov'as tio'n ne'toler'ebl'a. Sed mi est'as nur mal'jun'a, ted'a, sentimental'a pastr'o, kiu tut'e ne taŭg'as por komerc'o. Sed vi, vi est'as komerc'ist'in'o, tut'e ali'a.”
”Ĉu mi, vi mok'as pri mi!”
”Aŭskult'u atent'e, infan'o mi'a. La mond'o konsist'as el du afer'o'j: ravin'o'j kaj la aĵ'o'j por plen'ig'i ili'n. Kaj la plen'ig'ist'o'j ĉiam ag'ad'as, al'port'as, ĵet'eg'as kaj detru'as, kiam neni'u atent'as ili'n. Vi ja elekt'is vi'a'n viv'o'voj'o'n, vi ja aparten'as al tiu'j plen'ig'ist'o'j. Ĉu vi nun rajt'as kri'eg'i pro tiu profan'ad'o de ĉi tiu val'o?”
”Cert'e, pro la rajt'o, kiu'n ĉiu posed'as, kiu ŝat'as ĝi'n.”
”Injo, ĉe Haynes-Cooper vi vid'os plen'ig'i tiom da ravin'o'j, ke vi baldaŭ plu ne prefer'os i'o'n ali'a'n.”
Fanny turn'is si'n pasi'e: ”Mi ne est'os tia. Kaj se mi ag'os tiel, nu, ebl'e est'os plej bon'e. Ver'ŝajn'e est'as tro da ravin'o'j sur'ter'e. Kio'n mi ali'e dev'os far'i? Rest'i ĉi tie kaj for'ŝrump'i kiel ĉiam'a fraŭl'in'o, sam'e kiel Irma Klein ekzempl'e, kiu jam ĝoj'as, kiam ŝi pov'as akompan'i ge'edz'o'j'n al kun'ven'o'j de iu bon'far'a instituci'o aŭ al la kart'lud'o'vesper'o'j en dimanĉ'o! Ĉu mi edz'in'iĝ'u kun vojaĝ'ist'o, kia Le'e Kohn de la ”Or'a Agl'o?” Mi est'as tut'e sam'a, kiel kiu ajn vir'in'o kun saĝ'o, kiu dezir'as i'o'n de la viv'o pro ambici'o.”
”Ne, vi est'as mal'sam'a! Kaj mi rakont'os al vi kial. Vi est'as jud'in'o.”
”Bedaŭr'ind'e, tio est'as mal'feliĉ'o mi'a!”
”Kontraŭ'e, Fanny, tio est'as avantaĝ'o. Ekster'e, vi est'as knab'in'o, kiel kiu ajn sam'aĝ'ul'in'o. Sed intern'e vi est'as modl'it'a de labor'ad'o, pen'ad'o, religi'o, histori'o, temperament'o, ras'o en i'o'n . . .”
”La etn'olog'o'j pruv'is, ke efektiv'e jud'a ras'o ne ekzist'as.”
”Tio est'as ebl'a. Nom'u ĝi'n kiel ajn. Popol'o, kiu est'is persekut'at'a kaj pel'at'a dum mil'o'j da jar'o'j de urb'o al urb'o, kiu'n oni amas'ig'is en mal'lum'a'j kaj mal'pur'a'j strat'et'o'j . . . nu el tio ĝi nepr'e konserv'os stamp'o'n, kiu diferenc'ig'as ĝi'n. Tiu stamp'o oft'e ne est'as vid'ebl'a ekster'e, sed intern'e ĝi ekzist'as. Fanny, oni ja dir'as, ke neni'u art'ist'o far'iĝ'os geni'ul'o antaŭ ol li est'as sufer'int'a. Kaj vi, jud'o'j, sufer'is mult'a'j'n jar'cent'o'j'n kaj tial vi ĉiu'j est'as art'ist'o'j, kiu'j kompren'as intuici'e la dram'o'n, ĉar vi tra'viv'is dram'o'n, kiu'j est'as emoci'e hiper'sent'em'a'j kaj fanfaron'em'a'j, sed sam'temp'e fidel'a'j, am'plen'a'j kaj nobl'anim'a'j.
Ebl'e la etn'olog'o'j prav'as, dir'ant'e ke ne ekzist'as jud'a ras'o. Sed, dir'u, kio do est'as, kio instru'is vi'n karikatur'e desegn'i mi'n tiel, kiel en tiu maten'o en la di'serv'o. Vi met'is en tiu'n karikatur'o'n, kio'n mi van'e prov'is kaŝ'i dum du'dek jar'o'j, ĝis fin'e mi kred'ig'is ĉiu'n, inkluziv'e mi'n mem, ke tio ne ekzist'as. Mi'a preĝ'ej'o ĉiam est'as hom'plen'a, sed neni'u antaŭ vi rimark'is tio'n. Mi cert'ig'as al vi, Fanny, kio'n mi ĉiam dir'is: ”La irland'an'o'j est'us la plej grand'a popol'o, se la jud'o'j ne ekzist'us.”
Ili rid'is kun'e pro tiu cert'ig'o kaj la streĉ'o est'is for.
”Ĉiu'okaz'e,” dir'is Fanny, met'ant'e si'a'n man'o'n sur li'a'n brak'o'n, ”mi ĉiam prefer'is parol'i kun vi ol kun ali'a vir'o.”
”Mi esper'as, ke vi tio'n plu ne dir'os post unu jar'o, kar'a mi'a.”
Tiel ili adiaŭ'is. Li mem konduk'is ŝi'n al la pord'o kaj long'e post'rigard'is ŝi'a'n figur'et'o'n trans la ravin'pont'o kaj trov'is, ke ŝi mult'e simil'as si'a'n patr'in'o'n, kiam ŝi marŝ'as kun la larĝ'ten'at'a'j ŝultr'o'j, lev'it'a menton'o kaj ne'balanc'iĝ'ant'a'j koks'o'j. Li rest'is ankoraŭ iom rigard'ant'a la sun'sub'ir'o'n kaj re'en'ir'is la dom'o'n. En la vestibl'o li renkont'is la acid'humor'a'n Casey.
”Ĉu mi nun maŝin'skrib'u vi'a'n predik'o'n, se ĝi est'as pret'a?”
”Ĝi ne est'as pret'a. Casey, vi sci'as tio'n bon'e. Ho, Casey! Casey, vi est'as pli bon'a pastr'o ol mi . . . sed pli bedaŭr'ind'a hom'o . . .”
Fanny est'is for'ir'ont'a la proksim'a'n sabat'o'n el Winnebago. Vendred'o'n vesper'e, antaŭ tiu tag'o, ŝi ir'is al la sinagog'o. La vesper'di'serv'o komenc'iĝ'os je la sep'a. Je du'on'o post la sep'a Fanny est'is fin'manĝ'int'a. Ŝi intenc'is vizit'i doktor'o'n Thallmann kaj ir'i kun'e kun li al la preĝ'ej'o, almenaŭ se li ne est'is for'ir'int'a.
”Ne'in, de'n Herr Rabbi ist noch hier 1 ”, cert'ig'is la serv'ist'in'o, respond'e al la demand'o de Fanny. La Thallmannfamilio hav'is german'a'n serv'ist'in'o'n, Min'a, fam'a pro si'a'j nuks'kuk'o'j, sed kiu ĉiam kverel'is kun la mal'san'a sinjor'in'o Thallmann kaj kiu turment'is ne'lingv'o'posed'ant'a'j'n vizit'ant'o'j'n.
Raben'o Thallmann est'is en si'a stud'ej'o. Fanny kuret'is supr'e'n.
”Kiu est'as tie, Emil'o? Ho, tiu Min'a, lund'o'n la semajn'o fin'iĝ'os kaj mi for'mal'dung'os ŝi'n.”
1 ”Ne, sinjor'o raben'o est'as ankoraŭ ĉi tie.”
”Ne est'as Min'a, sinjor'in'o Thallmann, est'as Fanny Brandeis.”
”Ha. Fanny! Kio'n vi opini'as pri tio?”
En la lum'a pord'apertur'o aper'is raben'o Thallmann, sur unu pied'o mal'nov'a'n pantofl'o'n, sur la ali'a jam bot'o'n. Li etend'is ambaŭ man'o'j'n.
”Manĝ'ant'e ni ankoraŭ parol'is pri vi, ĉu ne, Harriet?”
li vok'is al la du'on'hel'ig'it'a ĉambr'o.
”Mi ven'as por adiaŭ'i kaj mi esper'as, ke ni kun'e pov'os ir'i al la preĝ'ej'o. Kiel fart'as sinjor'in'o Thallmann?”
La mal'grand'a raben'o sku'is mal'ĝoj'e la kap'o'n kaj gest'is ĉagren'e per la man'o. Sed tio nur est'is vid'ebl'a al Fanny. Li dir'is tamen: ”Ho, ŝi fart'as bon'eg'e hodiaŭ, ebl'e iom lac'a. Sed tio ne grav'as.”
”Sed Emil'o,” son'is grumbl'et'o el la mal'lum'a ĉambr'o, ”kiel vi pov'as dir'i tio'n? Kiel? Kiom mi ja re'e sufer'is? Ĉar mi ne plend'as, mi tamen est'as mal'san'a.”
”En'ir'u!” dir'is raben'o Thallmann.
Fanny ir'is en la ĉambr'o'n, kie kuŝ'is la mal'san'ul'in'o kun si'a pal'flav'a vizaĝ'o; ĝi est'is antikv'a dorm'o'ĉambr'o kun nuks'lign'a'j mebl'o'j kaj ruĝ'pluŝ'a kamen'tapiŝ'o. Sinjor'in'o Thallmann etend'is la man'o'n. Fanny prem'is ĝi'n kaj sid'iĝ'is sur la lit'flank'o. Ŝi kares'is la sek'a'n, sen'viv'ec'a'n man'o'n kaj prem'is ĝi'n en si'a fort'a. Sinjor'in'o Thallmann lev'is la kap'o'n de la kusen'o.
”Ĉu ŝi port'is blank'a'n antaŭ'tuk'o'n?”
”Ĉu blank'a antaŭ'tuk'o?”
”Jes, Min'a, la serv'ist'in'o.”
”Ho!” Fanny memor'is iom pri nigr'a antaŭ'tuk'o de la in'o, kiu mal'ferm'is antaŭ ŝi la pord'o'n kaj mensog'is: ”Jes, blank'a'n antaŭ'tuk'o'n kun falbal'o. Bel'eg'e!”
Sinjor'in'o Thallmann re'fal'is sur la kusen'o'n kun kontent'a mien'o.
”Tio est'as mirakl'o!” Ŝi sku'is la kap'o'n. ”Ve, Ve! Kiel mal'ŝpar'as tiu knab'in'o, kiam mi kuŝ'as mal'san'a ĉi tie!”
La raben'o nun en'ir'is la ĉambr'o'n, ambaŭ pied'o'j'n bot'vest'it'a'j, kaj met'is la pantofl'o'j'n zorg'e, pint'o'j'n sam'direkt'e, sub la lit'o'n.
”Ho, kar'a Harriet, stat'as bon'eg'e pri tiu knab'in'o. Vi nur imag'as la kontraŭ'o'n. Kun'ir'u, Fanny!”Li el'poŝ'ig'is grand'a'n poŝ'horloĝ'o'n el la vest'o, ”est'as temp'o.”
Sinjor'in'o Thallmann met'is mal'rigid'a'n man'o'n sur la brak'o de Fanny. ”Vi ja oft'e vizit'os mi'n en Winnebago?”
”Mi tim'as, ke ne! Ebl'e unu'foj'e ĉiu'jar'e.”
La mal'san'a'j okul'o'j rigard'is la freŝ'a'n jun'a'n vizaĝ'o'n.
”Vi'a'n patr'in'o'n, Fanny, nu, ni, jud'in'o'j en Winnebago, ni ne tiel bon'e kompren'is si'n. Ŝi est'is mal'sam'a. Mi oft'e pens'as pri ŝi, nun kuŝ'ant'e inter kvar mur'o'j, tut'e sol'a. Ni est'as ’aber dumm 1 ’, ni vir'in'o'j, sed kiel mal'saĝ'a'j! Ŝi est'is tro brav'a por ni, vi'a patr'in'o, tro brav'a. ’Und eine sehr brav'e Frau 2 ’. Subit'e Fanny klin'is si'n, Fanny, kiu decid'is 1 ”tamen stult'a'j.”
2 ”kaj tre brav'a vir'in'o”
for'ig'i ĉiu'n emoci'o'n for de si kaj prem'is si'a'n ard'ant'a'n vang'o'n sur la velk'int'a'n de la mal'san'ul'in'o kaj jen la mal'jun'a man'o kares'is. Fanny rest'is tiel kuŝ'ant'a, silent'a. Post tio ŝi ek'star'is, aranĝ'is si'a'n ĉapel'o'n kaj rid'et'is.
”Auf Wiedersehen! 1 ”, ŝi dir'is en si'a plej bon'a german'a lingv'o, ”und gut'e gesserung 2 ”.
Sed la edz'in'o de la raben'o sku'is la kap'o'n. ”Adiaŭ!”
En la vestibl'o mal'supr'e doktor'o Thallmann vok'is: ”Ven'u, infan'o, kun'ir'u!”
La distanc'o al la sinagog'o ne est'is tiel grand'a, nur ”kvar strat'o'j'n”. Sed est'is jam mal'fru'e, ili sekv'e marŝ'is rapid'e, tiel ke est'is mal'mult'e da okaz'o por parol'i. La brak'o de Fanny apog'et'is sur li'a, kiu montr'iĝ'is iom mal'dik'a, ŝi opini'is. Dum la kur'ad'o ŝi sent'is, kvazaŭ li'a ir'ad'o mal'rapid'iĝ'as. Fanny mal'facil'e pov'is re'ten'i si'n, intenc'ant'e help'i li'n dum pez'a part'o de la voj'o, aŭ ĉe la trotuar'o. Tamen io subtil'a en ŝi mal'help'is tio'n. Sed la rapid'diven'a spirit'o de la mal'jun'ul'o bon'e sent'is tio'n, kio far'iĝ'as en ŝi.
”La mal'jun'a raben'o far'iĝ'as mal'fort'eg'a, ĉu?”
”Tut'e ne, ver'e mi apenaŭ pov'as sam'rapid'e sekv'i vi'n, vi eĉ kur'eg'as.”
”Jes, jes, mi sci'as, mi kompren'as. Ne ĉiu'j est'as tiel afabl'a'j, Fanny. Ili tro mult'e prosper'as, mi'a'j kongregaci1 ”Ĝis la re'vid'o!”
2 ”baldaŭ'a'n re'san'iĝ'o'n.”
an'o'j. Iam la tag'o ven'os en kiu ili dir'os: ’For, tiu mal'jun'ul'o!’ Anstataŭ'os mi'n iu jun'ul'o kun naz'um'o anstataŭ okul'vitr'o'j. La rakont'ad'o pri profet'o'j ted'as ili'n. La bibli'a'j tekst'o'j est'as tro mal'modern'a'j. Vi opini'as, ke mi ne vid'as mok'rid'i ili'n. Ili grimac'as, tiu'j ge'jun'ul'o'j. Ke mi ne aŭd'as la flustr'ad'o'n en la ĥor'o, kaj la bru'a'n mal'aprob'o'n, kiam mi ek'star'as post la du'a kant'o. Ĉu li komenc'os predik'o'n?
Kompren'ebl'e li est'as predik'ont'a. Nu, mi'a anstataŭ'ont'o don'os al ili, kio'n ili dezir'as. Pri'seks'a'j'n predik'o'j'n. Politik'a'j'n preleg'o'j'n. Ĝust'e, preleg'o'j'n, tio'n ili dezir'as.”
Ili en'ir'is la preĝ'ej'o'n.
”Jen est'as la vic'o de la pli jun'a'j, Fanny, mi far'iĝ'as mal'jun'a!”
Ŝi prem'is kares'e la mal'jun'a'n brak'o'n kaj dir'is: ”Kar'a, mi'a kar'a, mi'a kar'a raben'o!” kaj re'foj'e ŝi est'is mal'fidel'a je si'a'j intenc'o'j plej nov'a'j.
Unu'op'e, du'op'e, la hom'o'j en'ir'is por la vendred'vesper'a di'serv'o, tiu'j kviet'a'j, bon'fart'a'j hom'o'j, kiu'j ne est'is mal'komplez'a'j, tut'e ne, sed nur indiferent'a'j pro si'a bon'fart'ad'o.
”Li pli valor'as ol dek tia'j kun'e,” Fanny dir'is al si, ek'sid'ant'e sur si'a lok'o, est'ont'a plu ne ŝi'a . . . post morgaŭ . . .
” ’Kar'a mal'jun'ul'o’, ’Pri'seks'a'j predik'o'j’, ’Jen la vic'o de la ge'jun'ul'o'j’, kiel prav'a li est'as. Nu, mi ne dir'u, ke mi est'as tro mal'fru'a, tio'koncern'e.”
La ĥor'o ĝust'e ek'kant'is la unu'a'n himn'o'n, kiam mal'antaŭ'e en la nav'o al'ven'is fremd'ul'o. Tio kaŭz'is iom da sensaci'o en la pi'ul'ar'o, fremd'ul'o'j est'is mal'oft'a'j. Li est'is mal'hel'aspekt'a kaj svelt'a, svelt'a kiel ŝtal'drat'o. Mal'cert'e, hezit'et'e li tra'ir'is la nav'o'n. Iu vojaĝ'ist'o, hazard'e en'iĝ'ant'a, kiel kelk'foj'e plu okaz'is, por dir'i: ”kadiŝ” por patr'o aŭ patr'in'o. Tiam ŝi'a pens'o ŝanĝ'iĝ'is. Ŝi'a'j rapid'a'j okul'o'j konstat'is i'o'n strang'a'n, ŝi atent'is li'a'n ir'ad'o'n, kiu est'is elast'a. Nur iu, kiu ne al'kutim'iĝ'is al la glat'a pavim'o, pov'is marŝ'i tiel. Indi'an'o'j laŭ'dir'e posed'as tia'n facil'a'n, muskol'ec'a'n pas'o'n. Li mal'lert'e sid'ig'is si'n sur mal'plen'a lok'o, en la flank'mez'o de la preĝ'ej'o. Fanny trov'is li'n tro'ig'e mal'bel'a, eĉ por vir'o. Subit'e li ek'rigard'is, kap'salut'is kaj rid'et'is al Le'e Kohn, kiu sid'is ĉe la kontraŭ'a flank'o. Li'a'j dent'o'j est'is tre blank'a'j kaj li'a rid'et'o est'is mild'a. La pens'o de Fanny de'nov'e ŝanĝ'iĝ'is. Post'e konsider'it'e, li ja ne est'is tiel mal'bel'a. Nur mal'sam'a al la vir'o'j tie'a'j. Kaj tiam . . . he, kompren'ebl'e, li est'is Clarence Heyl. La mal'grand'a Heyl re'ven'is el la okcident'o. Li est'is Clarence Heyl, la mal'kuraĝ'ul'o. Ŝi'a'j pens'o'j re'ir'is al la tiam'a strat'batal'o. Ŝi rid'et'is. En tiu moment'o Clarence Heyl, kiu mov'is si'n mal'dec'e sur si'a seĝ'o, kvazaŭ li serĉ'us iu'n, turn'is si'n kaj respond'is ŝi'a'n rid'et'o'n, al neni'u direkt'it'a'n, per unu si'a ĝoj'radi'a plen'rid'o, klar'vid'ebl'e destin'it'a al ŝi.
Li preskaŭ ek'salt'is de si'a seĝ'o, subit'e memor'is kaj re'sid'iĝ'is, sed klar'e montr'ant'e, ke li ne intenc'as long'e rest'i tie. Antaŭ mult'a'j jar'o'j li for'ir'is el Winnebago. Kiam li'a patr'in'o est'is mort'int'a, oni van'e klopod'is ating'i li'n kaj daŭr'is mult'a'j'n semajn'o'j'n antaŭ ol oni sukces'is pri tio.
Li trov'iĝ'is en la mont'ar'o en ekspedici'o, plur'a'j'n cent'o'j'n da mejl'o'j mal'proksim'e de fer'voj'o kaj telegraf'drat'o. Fanny memor'is, ke ŝi leg'is i'o'n pri li en la ”Winnebaga Kurier'o.” Ŝajn'is, ke li okup'is si'n ĉef'e pri mont'grimp'ad'o — special'e mal'facil'e sur'ir'ebl'a'j mont'o'j ŝajn'is log'i li'n — kaj oni mult'e pri'trakt'is tio'n en la gazet'o. Tio, nu, est'is strang'a okup'o de tim'em'ul'o. Aper'is ankaŭ libr'o pri ”Rockies,” cert'e pri la Rok'mont'ar'o. Ŝi ne leg'is ĝi'n. Ŝi ne ŝat'is natur'pri'skrib'a'j'n libr'o'j'n, sam'e kiel la pli'mult'o de tiu'j, kiu'j am'as la natur'o'n. Ŝi opini'is, ke, kiam ŝi vid'as flor'ant'a'n acer'o'n en oktobr'o, sufiĉ'as, ke ŝi ek'sci'is, ke tiu arb'o est'as acer'o. Precip'e, kiam ŝi pov'as varm'ig'i si'a'n anim'o'n per ĝi'a ard'o. Tamen . . . ja . . . ankaŭ en la ”Ĉikaga Herold'o” oni foj'e menci'is i'o'n pri eminent'a jun'a natur'esplor'ist'o Clarence Heyl. Li est'is akompan'ont'a ekspedici'o'n de Roosevelt, sed kontuz'it'a maleol'o aŭ io ali'a mal'help'is tio'n. Fanny re'e rid'et'is en si. Li'a patr'in'o, kiu est'is respond'a pri li'a'j bel'a'j vest'o'j, tro'bril'a'j ŝu'o'j kaj ankaŭ pri li'a sen'kuraĝ'ec'o, ĉiam rev'is, ke ŝi'a fil'o far'iĝ'u raben'o. De tiu rev'o la pens'o'j de Fanny re'foj'e vag'is al la mal'jun'a predik'ist'o en la katedr'o. Ŝi preskaŭ neni'o'n aŭd'is pri la serv'o. Ŝi rigard'is la raben'o'n, de li al la aŭskult'ant'ar'o, kiu, vid'ebl'e ted'at'e, sid'is tie ne'atent'a. ”Jen la viv'o, jen kiel ĝi trakt'as oni'n. Oni est'is el'prem'at'a kaj el'pel'at'a, mal'jun'iĝ'int'e, oni est'as sen'suk'a ŝel'o, for'ig'ind'aĵ'o.
Ne, neniam ĝi sukces'os trakt'i ŝi'n tia'manier'e.”
Tio ne est'is nepr'e religi'a'j pens'o'j. Ŝi'a sid'lok'o est'is kviet'a kaj mal'proksim'a, tiel ke ŝi pov'is du'on'e ek'dorm'i.
La voĉ'o de la raben'o son'is kiel voĉ'o de hom'o, griz'iĝ'int'a en la katedr'o, pov'as son'i. Fanny re'ek'pens'is pri la mult'klient'a, vigl'ig'a butik'o en Elmstrato kaj jen ŝi'a'j pens'o'j trans'salt'is al la entrepren'o de Haynes-Cooper, al si'a est'ont'a batal'o. Ĉirkaŭ ŝi'a'j lip'o'j ek'est'is amar'a trajt'o, strang'e efik'ant'a sur tiel jun'a vizaĝ'o. La di'serv'o daŭr'is.
La orgen'prelud'o komenc'iĝ'is, ĝi est'is prepar'o al la pro'funebr'a preĝ'o. Raben'o Thallmann komenc'is la ”kadiŝon”. Fanny ek'star'is, la preĝ'libr'o'n en si'a man'o. Clarence Heyl sam'e star'iĝ'is, tro subit'e, kiel iu, kiu ne plu kutim'as al la serv'o, sed li star'is kun ne'klin'it'a kap'o, interes'it'e, rigard'ant'e respekt'plen'e la raben'o'n. Ili ambaŭ est'is la nur'a'j, kiu'j star'is. La mort'o est'is bon'vol'a je la kongregaci'o Emanuel ĉi tiu'n jar'o'n. La preĝ'o fin'iĝ'is. Fanny for'viŝ'is la larm'o'j'n, kun iom'a post'koler'o. Ŝi re'sid'iĝ'is kaj ŝut'iĝ'is super ŝi'n iu sent'o de fin'iĝ'o. Io, kvazaŭ fin'o de unu'a volum'o de libr'eg'o, konsist'ant'a el tri part'o'j. Ŝi dir'is al si: ”Winnebago kaj mi'a ĉi tie'a viv'o fin'iĝ'is. Rimark'ind'e est'as, ke mi tiel cert'e sent'as tio'n ĉi. Ŝajn'as est'i unu el tiu'j koncert'o'j de Teodor'o. Jen la du'a part'o, sed tiu est'os pli vigl'a: ’Fortissimo Prest'o!’ ”
Raben'o Thallmann lev'is la man'o'j'n por don'i la ben'o'n.
Fanny fiks'e rigard'is li'n, kvazaŭ vol'ant'e gravur'i en si'a'n memor'o'n tiu'n bild'o'n. Li'a'j okul'o'j tut'e afabl'a'j est'is turn'it'a'j al ŝi, aŭ ebl'e ŝi imag'is, ke li parol'as nur al ŝi, kiam li ek'parol'is la vort'o'j'n de la mal'nov'a preĝ'o: ”La ben'o de la Sinjor'o ven'u sur vi'n ĉiu'j'n. La Sinjor'o ben'u vi'n kaj gard'u vi'n. Li hel'ig'u vi'n per si'a favor'o kaj indulg'u vi'n . . .”
Ĉe tiu'j vort'o'j Fanny kur'is el la preĝ'ej'o, laŭ la ŝtup'ar'o en la dolĉ'a'n bel'ec'o'n de la maj'a vesper'o. Ŝi sent'is, ke ŝi ne pov'as el'ten'i adiaŭ'a'n scen'o'n. En si'a hotel'ĉambr'o ŝi re'e okup'is si'n pri la kofr'o'j kaj valiz'o'j, du'on'pak'it'a'j.
Tiel okaz'is, ke ŝi ne vid'is la mal'hel'vizaĝ'a'n jun'ul'o'n, kiu klopod'is ŝi'n kur'ating'i, sed kiu est'is halt'ig'it'a ĉiu'foj'e de grup'o'j da hom'o'j, kiu'j bon'ven'ig'is li'n. Li murmur'is mal'laŭt'a'n, sed profund'e el'ig'it'a'n ”Damn'e”, kiam li vid'is.
for'ŝveb'i la rekt'a'n, bel'a'n statur'o'n de la ŝtup'ar'o kaj mal'aper'i mal'antaŭ la angul'o. Laŭt'e aŭd'iĝ'is li'a voĉ'o per: ”He, dank'o'n! Mi ĝoj'as est'i re'e'n” kaj ”Jes, mult'o ŝanĝ'iĝ'is ĉi tie, escept'e de la sinagog'o kaj raben'o Thallmann.”
Fanny for'ir'is el Winnebago la sekv'a'n maten'o'n je la ok'a.
Sinjor'o Fenger pov'as akcept'i vi'n nun.”
Daŭr'is long'e antaŭ ol sinjor'o Fenger, la ĝeneral'a funkci'estr'o tiu'cel'e pov'is liber'ig'i si'n. Kaj la atent'ad'o est'is nov'a spert'o por Fanny. Ĝis nun ŝi posed'is la privilegi'o'n atend'ig'i iu'n ali'a'n. Sed la atend'ad'o'n en la antaŭ'kontor'o de Michael Fenger ŝi tut'e ne trov'is mal'agrabl'a. Ĉar sid'ant'e tie, ŝi pov'is hav'ig'i al si ĝust'a'n impres'o'n pri la ne'vid'ebl'a vir'o, kies voĉ'o'n ŝi aŭd'is, kiam li parol'is antaŭ la mikrofon'o en si'a privat'a kontor'o. Est'is karakteriz'e por Michael Fenger, ke li'a person'ec'o tiel fort'e reg'is li'a'n ĉirkaŭ'aĵ'o'n, ke oni jam sent'is la tuŝ'o'n de ĝi, antaŭ ol oni kontakt'iĝ'is kun li mem.
Fanny sci'is pri li long'a'n temp'o'n antaŭ ol ŝi ir'is al Haynes-Cooper. Li est'is la ard'il'o de la inkandesk'a lamp'o. Tra la gigant'a konstru'aĵ'o (ŝi jam renkont'is sekci'estr'o'j'n, aĉet'ist'o'j'n, var'estr'o'j'n) oni aŭd'is li'a'n nom'o'n kaj sent'is la stamp'o'n de li'a spirit'o. ”Pri tio vi parol'u kun sinjor'o Fenger,” aŭ cel'ant'e nov'a'n transport'il'o'n okaz'e ŝi aŭd'is, ”tio ĵus instal'ig'is, est'as ide'o de sinjor'o Fenger. La efik'o de ni'a eksped'ad'o du'obl'iĝ'is per ĝi. Antaŭ'e ni uz'is korb'o'j'n, lev'at'a'j'n per ŝnur'o.”
Efik'o, efik'o, efik'eg'o. Tio est'is la ĉef'a deviz'o de sinjor'o Fenger ĉe la entrepren'o Haynes-Cooper, long'a'n temp'o'n antaŭ ol ĉi tiu vort'o trov'ig'is en ni'a vort'ar'o. Michael Fenger mem est'is sistem'o. Li kapabl'is far'i el ĥaos'o da mend'o'j, el sovaĝ'ej'o de ne'sub'skrib'it'a'j kontrakt'o'j kaj el band'o da ne'kompetent'a'j labor'ist'o'j, glat'funkci'ant'a'n kaj efik'a'n unu'o'n. Dis'volv'ad'o de implik'aĵ'o'j est'is li'a am'at'a ĉeval'o. Regul'o kaj ord'o est'is li'a'j idol'o'j. Li'a batal'kri'o est'is: ”Rezult'o'j!”
Je la dek'unu'a Fanny si'n prezent'is en li'a kontor'o. La tut'a atmosfer'o abund'is de li'a person'ec'o. Ŝveb'is en la atend'ej'o aer'o de re'ten'at'a atend'o. La tut'a ĉambr'o est'is ŝarĝ'it'a de la alt'volt'a kurent'o de la hom'o en la privat'a ĉambr'o. Li'a sekretari'in'o est'is vir'in'o tre mal'dik'a, mez'aĝ'a, en griz'brun'a vest'o; ŝi port'is okul'vitr'o'j'n. Li'a stenografi'ist'o est'is blond'a jun'ul'o, ankaŭ okul'vitr'e proviz'it'a kaj avid'mien'a. Li'a kontor'bub'o est'is serioz'mien'a, port'is mal'long'a'n pantalon'o'n kaj neniel simil'is la ru ̧haran, kaŭĉuk'maĉ'ant'a'n bub'o'n el la amuz'a'j revu'o'j.
La fort'a, mal'alt'a voĉ'o, potenc'e parol'is antaŭ la telefon'o en la apud'a ĉambr'o. Fenger aparten'is al tiu spec'o de hom'o'j, kiu'j parol'as kun Nov'jork'o, est'ant'a'j en Ĉikago kaj invers'e. La vagon'ar'o'j, indik'at'a'j per ”Limited 1 ”
est'as el'trov'it'a'j por tia'j person'o'j. Zum'vok'il'o son'is kaj tuj funkci'ig'is la bub'o'n, ek'salt'ig'is la avid'mien'a'n stenogra1 Societ'o anonim'a (akci'a kompani'o).
fon al la pord'o, la not'libr'o'n en'man'e, pret'a. Je la sekretari'in'o ĝi efik'is tiel, ke ŝi proksim'iĝ'is al Fanny.
”Temperament'o, ”Fanny pens'is, ”aŭ hiper'nerv'a'j kaj tro'ekscit'it'a'j. Ili est'as marionet'o'j, salt'ant'a'j laŭ la ŝnur'mov'o'j.”
En la sam'a moment'o la mal'dik'a sekretari'in'o komunik'is, ke sinjor'o Fenger vol'as akcept'i ŝi'n. Fanny ek'hav'is ne mal'agrabl'a'n sent'o'n de ekscit'ec'o. Ŝi en'ir'is la privat'kontor'o'n. Karakteriz'is sinjor'o'n Fenfier, ke li ne uz'as la kutim'a'j'n mistifik'o'j'n. Li ne ŝajn'ig'is est'i okup'it'a, kiam Fanny en'ir'is. Li ne telefon'is. Li nur atend'e star'is apud la skrib'tabl'o, atend'ant'e fraŭl'in'o'n Fanny Brandeis. Kiam ŝi ven'is, li rigard'is ŝi'n, kaj ŝi imag'is, ke ŝi'a mens'a organism'o kuŝ'as mal'ferm'it'a antaŭ li, kvazaŭ muskol'o'j, nerv'o'j kaj pli profund'a'j organ'o'j mal'kovr'iĝ'as antaŭ operaci'ist'o, kiu ĵus for'ig'is la haŭt'o'n kaj karn'o'n. Li etend'is la man'o'n.
Fanny don'is si'a'n. Ili renkont'iĝ'is sen'vort'e, nur man'prem'e, kiel vir'o'j kutim'as salut'i si'n reciprok'e. Sam'e kiel li klasifik'is ŝi'n, si'a'vic'e Fanny kun si'a lert'a spirit'o okup'iĝ'is dis'er'ig'i, analiz'i, en'grup'ig'i li'n. Ili komun'e posed'is iu'n fort'o'n, puŝ'ant'a'n, pel'ant'a'n fort'o'n.
Laŭ li'a invit'o Fanny sid'ig'is si'n kontraŭ li sur seĝ'o. Li re'sid'iĝ'is en si'a'n komfort'a'n kontor'seĝ'o'n kaj kruc'ig'is la krur'o'j'n. Li est'is alt'a hom'o kun fortik'a'j, kvadrat'a'j ŝultr'o'j, long'form'a kap'o kaj ne'regul'a, pint'a naz'o; li posed'is la tip'o'n de la angl'o'j, kiu'j intenc'as aŭ imag'as ir'i Kanadon, Uson'o'n aŭ Aŭstrali'o'n. Li port'is okul'vitr'o'j'n, ne tia'j'n kun ceratin'a'j ten'il'o'j, sed kun or'a'j orel'part'o'j. Per tio li'a vizaĝ'o, kiu ali'e est'us tro krud'a aŭ fortik'a. ricev'is normal'e hom'a'n esprim'o'n. Li pov'is est'i proksim'um'e kvar'dek'kvin'jar'a. Li unu'a parol'is: ”Vi est'as pli jun'a ol mi supoz'is.”
”Sam'e vi.”
”Intern'e mal'jun'a.”
”Mi sam'e.”
Li klin'is si'n antaŭ'e'n kaj nun kruc'ig'is la brak'o'j'n sur la skrib'tabl'o.
”Ĉu vi jam rigard'is la entrepren'o'n, fraŭl'in'o Brandeis?”
”Jes, du'foj'e. Unu'a'foj'e kun ordinar'a turist'a societ'o, du'a'foj'e kun special'a gvid'ant'o.”
”Bon'e. Vi ekzamen'u la afer'o'n kiel ebl'e plej oft'e. Vi ne rest'u nur en vi'a propr'a sekci'o. Tio far'as vi'n mal'larĝ'spirit'a.” Li ĉes'is parol'i moment'o'n. ”Ebl'e vi opini'as, ke est'as hazard'o, blind'a hazard'o, ke vi sukces'is en'ofic'iĝ'i ĉe Haynes-Cooper, . . . nur pro vi'a'j klopod'ad'o kaj bon'ŝanc'o, ke vi akir'is la beb'o'vest'a'n sekci'estr'in'a'n posten'o'n.”
”Jes.”
”Vi erar'as tiu'rilat'e. Mi zorg'e elekt'is vi'n kaj mi kred'as, ke mi ne erar'is. Mi supoz'as, ke vi neni'o'n sci'as pri aĉet'ad'o kaj vend'ad'o de beb'o'vest'o'j, ĉu?”
”Jes, mal'pli ol pri kiu ajn artikl'o.”
”Jes, mi do prav'as, sed tio ne grav'as. Mi sci'as, kio'n mi nepr'e sci'u pri vi, tio est'as, mi sci'as, kie vi ricev'is vi'a'n kapabl'ig'o'n. Vi est'as jun'a, ambici'a, spert'a, fantazi'plen'a.
Per tio vi pov'os ĉio'n ating'i. Tio nur de'pend'as de la akr'a kompren'pov'o pri cert'a'j afer'o'j. Aŭskult'u bon'e, fraŭl'in'o Brandeis, mi ne konstern'os vi'n per babil'ad'o pri milion'o'j. Tio'n mi las'as al la gvid'ist'o'j. Vi sci'as, ke ni aĉet'as kaj vend'as milion'kvant'e. Nu, vi'a sekci'o, beb'o'vest'o'j, ne pov'as produkt'i mil'o'j'n en sam'a grad'o, kiel la ali'a'j la milion'o'j'n kaj tio ja pov'us est'i ebl'a, ĉar ĉiu'jar'e nask'iĝ'as milion'o'j da beb'o'j kaj la beb'o'j kun or'a'j kuler'o'j est'as nur mal'mult'nombr'a'j.
Mi decid'is, ke tiu sekci'o bezon'as vir'in'o'n, estr'in'o'n tia'n, kia vi. Est'as regul'o, ke mi ne pren'as vir'in'o'n, kiam mi pov'as hav'ig'i vir'o'n. Nur est'as unu vir'in'o en ĉi tiu entrepren'o, kiu hav'as ver'e grav'a'n pozici'o'n rilat'e la negoc'a'j'n afer'o'j'n. Tio est'as Ella Monahan, la ĉef'in'o de la sekci'o gant'o'j; ŝi est'as geni'a. Ŝi est'as vir'in'o, kiu est'as mez'grav'a koncern'e ĉiu'j'n ali'a'j'n kvalit'o'j'n, sed pri gant'o'j kaj material'o por'gant'a, ŝi est'as ne'super'ebl'a. Prefer'e mi hav'us vir'o'n en la gant'sekci'o, sed okaz'e mi ne kon'as vir'a'n gant'geni'ul'o'n. Kia vi trov'as tiu'n ĉi akvafort'o'n?”
Fanny klopod'is, — tamen sukces'plen'e — kaŝ'i si'a'n surpriz'iĝ'o'n, turn'ant'e si'n por rigard'i la bild'o'n, kiu'n li montr'is. Ŝi ek'star'is kaj marŝ'is cert'paŝ'e al ĝi, ĝoj'ant'e pro tio, ke ŝi'a vest'o mal'antaŭ'e bon'e aspekt'ig'as ŝi'n.
”Ĝi ne tre plaĉ'as al mi. Mi trov'as ĝi'n mal'pli bon'a ol io ali'a ĉi tie.” La mur'o abund'e sur'hav'is akvafort'o'j'n. ”Kompren'ebl'e vi kompren'as, ke mi ne est'as kompetent'a pri'juĝ'ant'in'o, sed laŭ mi ĝi est'as tro bel'a por est'i bon'a. Tro mult'a'j lini'o'j, est'as kiel verk'ist'o, kiu fuŝ'as si'a'n verk'aĵ'a'n efik'o'n pro uz'o de tro da vort'o'j.”
Fenger ek'marŝ'is kaj star'iĝ'is apud ŝi kaj atent'e rigard'is la bild'o'n.
”Mi ver'e sam'opini'as kun vi . . .”
Post'e li rigard'is ŝi'n, dir'ant'e: ”Ĉu jud'in'o?”
Ek'est'is sen'spir'a moment'o.
”Ne,” dir'is Fanny Brandeis.
Michael Fenger unu'a'foj'e rid'et'is. Fanny est'us don'int'a ĉio'n, kio'n ŝi iam esper'is posed'i en la mond'o, se ŝi est'us pov'int'a re'pren'i, neni'ig'i ĉi tiu'n unu'silab'a'n vort'o'n.
Ŝi est'is terur'it'a de si'a far'o. Tamen tiu unu'nur'a silab'o est'is la rezult'o de mult'monat'a intern'a batal'o, ŝi dir'is meĥanik'e tiu'n vort'o'n.
”Nun mi komenc'as kompren'i vi'n,” daŭr'ig'is Fenger.
”Vi decid'is for'ig'i ĉiu'j'n krom'kresk'aĵ'o'j'n, ekzempl'e sentiment'o'n ktp. Nu, mi pov'as, fakt'e dir'it'e, klar'ig'i tio'n ĉi al mi. Ja, en negoc'o'j jam est'as mal'help'aĵ'o al vir'in'o la cirkonstanc'o, ke ŝi est'as in'a.”
Li'a rigard'o fiks'iĝ'is sur ŝi'a'n figur'o'n.
”Bedaŭr'ind'e, vi est'as tiel ĉarm'a.”
”Mi mal'ĉarm'as!” dir'is Fanny mal'afabl'e kiel bub'in'o.
”Tio est'as problem'o, pri kiu ni ne diskut'u, infan'o mi'a, bel'ec'o ja est'as io subjektiv'a.”
”Mi ne kompren'as, kial ĝi diferenc'ig'as.”
”Ho, jes, vi bon'e vid'as . . .” Li ĉes'is parol'i. ”Ebl'e vi ne vid'as tio'n, mi forges'as, ke vi est'as ankoraŭ tiel jun'a. Sed nun, fraŭl'in'o Brandeis, ni atend'as la efik'o'n de vi'a vir'in'a saĝ'o kaj vir'a afer'spert'o por ni'a beb'o'vest'a sekci'o. La aĉet'ist'o de tiu sekci'o, sinjor'o Slosson, ne agrabl'ig'os al vi la viv'o'n. Kompren'ebl'e. Mi ne sci'as, ĉu vi sukces'os en unu monat'o, en du'on'jar'o aŭ en tut'a jar'o. Ebl'e vi eĉ neniam pov'os sukces'i, sed tio'n mi mem ne kred'as; ne, ni cert'e pov'os uz'i vi'n. Vi ja loĝ'is en mal'grand'a urb'o kaj ĝust'e la provinc'urb'a'n vid'punkt'o'n ni bezon'as. Tiu'n vi posed'as, ĉu ne?”
Jen, est'is kon'at'a teren'o por Fanny.
”Jes, mi kon'as la vir'in'o'j'n el la urb'et'o'j kaj la kamp'ul'in'o'j'n — sam'e la kamp'ul'o'j'n — el Wisconsin, se tiu'j el Iowa, Oregon kaj Wyoming est'as simil'a'j, nu, tiu'okaz'e mi posed'as provinc'urb'a'n vid'punkt'o'n.”
”Bon'eg'e!” Michael Fenger ek'star'is, ”mi ne plen'ŝtop'os vi'n per instrukci'o'j kaj konsil'o'j. Plej bon'e est'as, ke vi ag'u laŭ'plaĉ'e kaj laŭ'impuls'e, puŝ'iĝ'os vi'a kap'o kelk'foj'e. Nu . . . per tio vi lern'as, kie est'as la mal'alt'a'j trab'o'j, kie vi klin'u vi'n. He, fraŭl'in'o Brandeis, memor'u, ke ni ŝat'as ide'o'j'n, el'pens'aĵ'o'j'n, ni akcept'as ili'n tiel sam'e de la lift'bub'o, kiel de la prezid'ant'o.”
Li'a ton'o est'is afabl'a, sed ne kuraĝ'ig'a. Fanny ankaŭ star'iĝ'is, pret'a por for'ir'i, sed ŝi turn'is si'n kaj mal'kaŝ'e rigard'is li'n.
”Ĉu tio est'as ver'a?”
”Sen'dub'e.”
”Nu, jen mi'a el'pens'aĵ'o. La knab'o'j kaj knab'in'o'j, kiu'j dev'as port'i komisi'o'j'n kaj ordon'o'j'n, ĉiu'tag'e kur'as mult'a'j'n mejl'o'j'n tra la dek'kvin'etaĝ'a konstru'aĵ'o, ĉu ne? Hieraŭ mi atent'e observ'is ili'n, dum ili svarm'as en la sekci'o'j, port'ant'e pak'aĵ'o'n aŭ komisi'o'n, ili tra'pas'as grand'a'j'n distanc'o'j'n de unu al'o al la ali'a, de supr'e mal'supr'e'n, re'e al la kontor'o k.t.p. La plank'o konsist'as el beton'o aŭ cement'o, aŭ el iu simil'a miks'aĵ'o, ĉu ne? Mi pens'is pri la bub'o, kiu en Wisconsin dis'port'as la ĵurnal'o'n, li tra'ir'as la tut'a'n distanc'o'n per rad'ŝu'o'j. Tio ŝpar'as al li unu hor'o'n. Kial vi ne proviz'as vi'a'j'n ge'bub'o'j'n per rad'ŝu'o'j?”
Fenger fiks'e rigard'is ŝi'n. Ŝi ek'hav'is la impres'o'n, kvazaŭ li'a cerb'o funkci'us aŭd'ebl'e, kiel maŝin'o, funkci'ant'a sur glob'lagr'o.
”Rad'ŝu'o'j.”
Li ne el'parol'is la vort'o'n konsider'e, sed decid'ton'e. Li prem'is zum'o'buton'o'n, la buton'o'n por la sekretari'in'o griz'brun'vest'it'a.
”Dir'u al Claney, ke li ven'u tuj ĉi tie'n.”
Du tag'o'j'n post'e sur ĉiu'j etaĝ'o'j la knab'o'j kaj knab'in'o'j sur'met'is mal'pez'a'j'n rad'ŝu'o'j'n. Ili unu'e far'is cirk'o'n per ili.
Ili komenc'e romp'is objekt'o'j'n, kiam ili tro rapid'e vol'is laŭ'ir'i angul'o'n, oni tro mult'e amuz'is si'n per la flug'ant'a'j help'ist'o'j. Sed tio daŭr'is nur unu semajn'o'n. En du semajn'o'j la rad'ŝu'o'j est'is kvazaŭ part'o'j de ili'a korp'o; ĝust'e dir'it'e: labor'ŝpar'il'o'j. La raport'o, prezent'it'a antaŭ Fenger, est'is jen'a: ”Temp'o kaj energi'o ŝpar'it'a'j, kvin'dek kvin procent'o'j'n; proviz'o-serv'ist'ar'o mal'pli'grand'ig'it'a je tri'on'o.”
Est'is pentr'ind'a vid'aĵ'o, la rad'ŝu'vetur'ant'a bub'ar'o, la konstern'a simpl'ec'o de la el'pens'o impres'is la tut'a'n ofic'ist'ar'o'n. Ĝi incit'is la humor'sent'o'n de ĉiu'j el tiu dek'mil'o da ge'serv'ist'o'j.
En la unu'a semajn'o post si'a en'ofic'iĝ'o ĉe HaynesCooper Fanny Brandeis far'iĝ'is pli popular'a ol iu ajn mal'nov'a ofic'ist'o antaŭ'e. Eĉ la prezid'ant'o Nathan Haynes, ven'ig'is si'n al si por gratul'i ŝi'n. Ceter'e, kial ni atent'u Nathanon Haynes. Li jam antaŭ mult'a'j jar'o'j est'is en'glut'it'a de la monstr'a entrepren'o, kre'it'a de li mem. Li star'is antaŭ si'a mirakl'o, kiel konfuz'it'a patr'o antaŭ si'a gigant'a fil'o; tia est'is tiu vend'ej'a kompleks'o, kiu dis'vast'ig'is si'n en la centr'o de Ĉikago. Ĝi est'is unu el la admir'ind'aĵ'o'j, kun la dok'o'j, la Art'institut'o kaj la park'eg'o.
Antaŭ dek kvin jar'o'j est'is fond'it'a firm'o, kiu ek'okup'is si'n pri var'eksped'a dis'vend'o, kaj ĝi tuj prosper'is. Ĝi est'is vast'a konstru'aĵ'o, plan'it'a por eventual'a dis'vast'ig'ebl'o. Cert'e ĝi est'is sufiĉ'e grand'a por permes'i al la ”fil'o”
kresk'i en suĉ'infan'a'j vest'o'j ĝis la du'dek'kvin'a aĝ'o. En dek jar'o'j tamen la vest'o'j krev'is jam, en dek'du jar'o'j la vest'o'j est'is tro mal'vast'a'j, la fil'o super'kresk'is la supoz'o'n. Nov'a'j ruĝ'brik'a'j dom'o'j est'is al'konstru'at'a'j, ad'e sekv'is nov'a'j.
Sur unu est'is met'it'a'j kvin etaĝ'o'j, sur ali'a ses, dek'kvin'etaĝ'ul'o fin'is la vic'o'n provizor'e. La firm'o ek'kutim'is kalkul'i per dek'milion'o'j. La akci'o'j est'is or'galon'it'a'j. Ĉiu feliĉ'ul'o, kiu tiam aĉet'is si'a'n akci'o'n, tro'hezit'e je bagatel'o super alpar'o kaj imag'is akir'i — nur en fantazi'o — maksimum'e kvar aŭ kvin procent'o'j'n da rent'o, vid'is du'obl'iĝ'i si'a'j'n mil'o'j'n, tri'obl'iĝ'i, kvar'obl'iĝ'i eĉ, fin'e obl'iĝ'i al ne'imag'ebl'a lim'it'o. Aŭskult'u la gvid'ist'o'n (kiu per'labor'as mem dek kvin dolar'o'j'n ĉiu'semajn'e) kiu konduk'as ar'o'j'n da gap'ant'a'j vizit'ant'o'j tra la gigant'a entrepren'ej'o. Aŭskult'u, kiel li ĵongl'as per cifer'o'j, kiel grandioz'a'j ili rul'iĝ'as de li'a lang'o. Kiel flu'e li spez'as la milion'o'j'n de Nathan Haynes. ”Jen, ge'sinjor'o'j, ni'a poŝt'sekci'o. Ĉiu'tag'e ni ricev'as ĉi tie du'mil ĝis du'mil kvin cent funt'o'j'n da korespond'aĵ'o'j, inter kiu'j pli ol cent'mil leter'o'j. Cert'e, sinjor'in'o, en unu tag'o. Proksim'um'e la du'on'o de ĉi tiu'j leter'o'j est'as mend'o'j. La last'a'n jar'o'n ni'a bank'sekci'o pag'is cent tri'dek milion'o'j'n da dolar'o'j. Cent tri'dek milion'o'j'n.” Li tiam halt'as en si'a mal'bon'fason'a kostum'o kaj kun si'a dolar'aŭreol'o, kaj frot'as la ost'montr'a'j'n man'o'j'n. ”Kompat'u mi'n!”
dir'as turist'in'o el Idah'o laŭt'et'e — laŭt'eg'e, nu kia el'kri'o fakt'e proporci'e al'ĝust'iĝ'as al tiom da milion'o'j.
Fanny Brandeis, krem'freŝ'a el Winnebago adapt'iĝ'is bon'e al la kompleks'ampleks'o ĉe Haynes-Cooper, kiel er'o de desegn'aĵ'o en perfekt'e projekt'it'a blu'a paŭs'aĵ'o. Ŝajn'is, ke ŝi est'as el'pens'it'a kaj konstru'it'a por ĝust'e en'ing'iĝ'i sur la lok'o, kie oni ek'plant'is ŝi'n. La kial'o de tiu al'ĝust'iĝ'o nur est'is Winnebago, Wisconsin, ĉar Haynes-Cooper kresk'is kaj prosper'is per tia'j urb'et'o'j kun ĝi'a'j ĉirkaŭ'ant'a'j farm'dom'o'j kaj vilaĝ'o'j. Tio est'is do la medi'o, kiu'n Fanny Brandeis elekt'is. Kaj supr'aĵ'e konsider'it'e, ŝi'a elekt'o est'is ĝust'a. La inspir'aĵ'o pri la rad'ŝu'o'j ne est'is hazard'e feliĉ'a ek'pens'o. Tiu ek'pens'o est'is er'o de la tut'a konsist'aĵ'o. Ŝi posed'is la spirit'o'n de si'a patr'in'o, sed pli'mult'ig'it'a'n al la n-oa potenc'o kaj pli'fort'ig'it'a'n de la element'o'j, kiu'j'n ĝi klopod'is sub'prem'i. Ĉi tiu'j ja ne est'is tiel facil'e neni'ig'ebl'a'j, ili rifuz'is mort'i kaj prezent'iĝ'is nun en grandioz'a'j el'pens'o'j, el kiu'j la rad'ŝu'afer'o est'is la unu'e'nask'it'a.
Fanny al'ven'is en dimanĉ'o al Ĉikago. Ŝi ir'is tuj al la Mend'ot'a hotel'o en Michigan-Avenu'o en la supr'a urb'o, mal'proksim'e de la mult'mov'a centr'o. Est'is aristokrat'a hotel'o, tre kviet'a, nepr'e luks'a. Ŝi tut'e ne intenc'is rest'i ĉiam loĝ'ant'a tie, sed ŝi vol'is rest'i, ĝis fin'e ŝi est'is trov'int'a ĉambr'o'j'n, kiu'j ne est'as tro grand'a'j, intim'a'j, apud la lag'o kaj ne tro mal'proksim'a'j de la labor'ej'o.
Lund'o'n sekv'int'a'n ŝi prezent'is si'n ĉe Haynes-Cooper.
Tiu'n tag'o'n kaj mard'o'n ŝi pas'ig'is, rigard'ant'e la grand'a'n ĉio'vend'ej'o'n. Est'is lac'ig'e, ekscit'eg'e. Merkred'e ŝi est'is pet'at'a al inter'parol'o kun sinjor'o Fenger. Ĵaŭd'e ŝi sid'is antaŭ si'a kontor'tabl'o je du'on'a post la ok'a. Slosson, la aĉet'ĉef'o de la sekci'o, ven'is je le naŭ'a. Fanny ek'star'is por salut'i li'n. Ŝi iom kompat'is Slossonon. Imag'e ŝi sci'is li'n jam kondamn'it'o.
”He, He!” Li est'is hom'o, kiu uz'ad'as admirveojn. ”Vi est'as tre fru'a, fraŭl'in'o . . . eh . . .”
”Brandeis.”
”Ĝust'e, jes, jes, fraŭl'in'o Brandeis. Nu, bon'a komenc'o est'as ja grav'a afer'o . . .”
”Mi ŝat'as foj'e inspekt'i mem la sekci'o'n,” dir'is Fanny.
”Vi kompren'as, tra'rigard'i la bret'ar'o'j'n, fak'o'j'n kaj la numer'sistem'o'n. Mi vid'as, ke la nov'a'j patr'in'ec'a'j vest'o'j ĵus al'ven'is.”
”Ho, jes, ĉu ili plaĉ'as al vi?”
”Mi opini'as, ke ili est'as ne'neces'e mal'bel'a'j, sinjor'o Slosson.”
”Mi'a kar'a fraŭl'in'o, oni ŝat'as simpl'aspekt'a'n rob'o'n kaj ne tro parad'a'n.”
”Jes, ne tro parad'a'n, sed kiu tamen est'as fason'hav'a.
En tiu temp'o vir'in'o est'as plej ne'prezent'ebl'a. Se ŝi pov'os akir'i ĝi'n, ŝi almenaŭ ŝat'as port'i rob'o'n, kiu far'as ŝi'n ne pli mal'al'log'a ol ŝi est'as.”
”Hm. Jes, eh, vi ne est'as edz'in'iĝ'int'a, ĉu ne?”
”Ne.”
”Nu, ĝust'e, mi est'as edz'o kun tri id'o'j, tri fil'in'o'j.”
Li frot'is nerv'e la man'o'n sur la kap'o kaj fingr'e komb'is la har'o'j'n.
”Tio est'as mult'e'kost'a afer'o, kred'u mi'n, tri fil'in'o'j. Sed, nu, kio'n mi dir'u, vi kompren'os, mi est'as iom spert'a nun pri beb'o'j, hm.” Tiam tir'iĝ'is trans si'a vizaĝ'o la mal'mild'a mask'o, kiu tiel oft'e mis'form'as afabl'a'n vizaĝ'o'n.
La ĉiu'maten'a poŝt'aĵ'ar'o al'ven'is, la plej grav'a de la tag'o, est'is flu'o, torent'o da leter'o'j. La aĉet'ist'o'j kaj help'aĉet'ist'o'j neniam vid'is mem la mend'leter'o'j'n, sed ili'n nur ating'is la ekster'ordinar'a'j leter'o'j, la plend'o'j aŭ protest'o'j.
Mal'supr'e cent'o'j da man'o'j el'sark'is, stamp'is, distribu'is, post kiam la mal'ferm'maŝin'o est'is ŝir'int'a la kovert'o'j'n.
Rimark'ind'a, tiu leter'mal'ferm'il'o! Fanny klin'is si'n super ĝi, tut'e impon'it'a. Ĝi en'glut'is la ferm'it'a'j'n leter'o'j'n. Flup, zut, flup, mal'ferm'it'a'j. Pli rapid'e ol la okul'o pov'is sekv'i.
Est'is ne'kred'ebl'e! Est'is iom komik'e, est'is kvazaŭ dres'it'a hund'o, kiu prezent'as si'a'j'n lert'aĵ'o'j'n. Oni ne pov'is kred'i, ke tiu maŝin'o far'as, kio'n oni tamen efektiv'e percept'is.
Du jar'o'j'n post'e la smirg'paper'a leter'mal'ferm'il'o est'is instal'it'a, tio est'is mirakl'o de simpl'ec'o. Kompar'e kun ĉi tiu la mal'nov'a maŝin'o est'is mal'komplet'a, improviz'a il'o.
Manipul'at'a de Izzy, la ekspert'o, ĝi kapabl'is mal'ferm'i per si'a mal'glat'a lang'o ses'cent kvin'dek kovert'o'j'n ĉiu'minut'e.
Dek'kvin minut'o'j'n post la al'ven'o de la mend'o'j ili est'is plen'um'at'a'j kaj mal'plen'iĝ'is bret'o'j, bret'ar'o'j, ŝrank'o'j kaj kest'o'j. De unu flank'o al la ali'a flug'is la serv'ist'o'j, amas'o'j da var'o'j est'is transport'at'a'j en la glit'korb'o'j al la grand'a spiral'a glit'ej'o, konduk'ant'a al la eksped'ej'o; de tie ili trans'iĝ'is per la poŝt'o en vagon'ar'o'n aŭ ŝip'o'n, jen mult'kolor'a ĉapel'o por kamp'ar'a bel'ul'in'o en Nebrask'o, jen tomb'ŝton'o por la mort'int'a edz'in'o de farm'ist'o; jen hel'ruĝ'a farb'it'a plug'il'o, kaf'o, te'o, konfit'aĵ'o'j, ĉio destin'it'a por Alasko, jen punt'o'j, muslin'o, tol'aĵ'o'j, tuk'o'j, ĉio por dot'vest'ar'o de edz'in'iĝ'ont'in'o en Georgia.
Dum la unu'a monat'du'o Fanny tut'e ne met'is si'n sur la antaŭ'aĵ'o'n. Ŝi kvazaŭ nur mal'ferm'is la por'o'j'n de si'a spirit'o por absorb'i ĉiu'n detal'o'n de si'a sekci'o. Ŝi dir'is mal'mult'o'n kaj sekv'is la instrukci'o'j'n de Slosson, ne propon'ant'e ŝanĝ'o'j'n en la jam'a situaci'o. La angor'a antaŭ'sent'o de Slosson for'iĝ'is jam kaj li'a si'n'ten'o re'e est'is protekt'a kaj mastr'et'a. Fanny far'iĝ'is por li er'o de la tie'a rutin'o. Fenger tut'e ne ven'ig'is ŝi'n al si.
En juni'o kaj juli'o est'is ne'el'ten'ebl'e varm'eg'e. Sed Fanny est'is en si'a element'o, ŝi simil'is flor'o'n, kiu dis'montr'as la petal'o'j'n pro la varm'eg'o, dum ĉiu'j ali'a'j blov'is kaj bru'spir'e ĝem'is. La printemp'a katalog'o est'is prepar'ot'a en oktobr'o, ses monat'o'j'n antaŭ si'a aper'o.
En la unu'a semajn'o de aŭgust'o Fanny pet'is inter'parol'o'n kun Fenger. Slosson est'is sam'e pet'at'a tie'n. Je la dek'a ŝi en'ir'is la privat'a'n kontor'o'n de Fenger. Li telefon'is, tem'is pri fest'manĝ'o en ”Uni'o'n League Club.” Li'a voĉ'o est'is afekt'it'a, li'a ton'o melodi'a kaj li parol'is korekt'e, sen'erar'e la angl'a'n lingv'o'n. Tamen Fanny, rigard'ant'e la akvafort'o'j'n, turn'int'e la dors'o'n al li, ne'vol'e rid'et'is. La voĉ'o, ton'o kaj akcent'o, ĉio son'is ne'ver'a. Ĉio est'is tro elegant'a, sed bon'a imit'aĵ'o de la real'aĵ'o. Fanny Brandeis kon'is tiu'n lud'o'n, ŝi mem ja lud'is sam'a'n rol'o'n. Fenger pend'ig'is la telefon'o'n.
”Nu, do tio postul'is du monat'o'j'n! Mi ver'e tim'eg'is, ke vi post vi'a debut'o en unu semajn'o est'os re'foj'e ĉi tie kun plen'sak'o da nov'a'j ide'o'j.”
Fanny rid'et'is aprez'e. Li star'is tre proksim'e al la ver'o.
”Mi ver'e bezon'is uz'i ĉiu'n mi'a'n si'n'reg'o'n en tiu unu'a semajn'o. Post'e est'is pli facil'e.”
Fenger penetr'e ŝi'n rigard'is: ”Sufiĉ'e cert'a pri vi mem, ĉu ne?”
”Jes,” dir'is Fanny. Ŝi proksim'iĝ'is al la skrib'tabl'o.
”Mi dezir'us, ke sinjor'o Slosson ne bezon'as ĉe'est'i hodiaŭ maten'e, konsider'ant'e ĉio'n. Mi pri'pens'u, ke li labor'as ĉi tie dum mult'a'j jar'o'j kaj mi, nu, nur est'as sen'spert'ul'in'o, kaj li est'as mult'e pli aĝ'a . . . ĉu vi ne vol'us . . .”
Sed Fenger sku'is la kap'o'n.
”Slosson mem est'as kulp'a, li mem nun en'glut'u si'a'n medikament'o'n. Tio est'as komerc'o, fraŭl'in'o Brandeis. Vi bon'e sci'u, kio'n tio vol'as dir'i. Se vi nun ne est'us prezent'ant'a nov'a'n el'pens'aĵ'o'n, nu, Slosson pov'us rid'i, pri'rid'i vi'n; ĉu li ne far'us tio'n?”
Slosson en'ir'is en tiu moment'o kaj li anticip'e diven'ig'is si'a'n kontraŭ'star'em'o'n. Tio'n montr'is la manier'o, en kiu li ten'is la brust'o'n kaj en kiu li sid'iĝ'is. Li tambur'is per'fingr'e sur la genu'o'j. Li ŝajn'is est'i koler'a patr'o, saĝ'e pun'ont'a obstin'a'n infan'o'n.
Fenger rigard'is si'a'n poŝ'hor'log'o'n.
”Nu, fraŭl'in'o Brandeis, kio nun mank'as al la beb'o'vest'a sekci'o de Haynes-Cooper?”
Fanny Brandeis profund'e spir'is.
”La mank'o en la beb'o'vest'a sekci'o est'as tio, ke ĝi tut'e ne kompren'as la vir'in'o'j'n. Ĉiu'jar'e nask'iĝ'as milion'o da suĉ'infan'o'j. Ne'fiks'ebl'a nombr'o de tiu'j et'ul'o'j est'as ’eksped'firm'a'j’ beb'o'j. Tio signif'as: id'o'j de lac'iĝ'int'a'j mal'delikat'man'a'j en'migr'int'a'j vir'in'o'j, vir'in'o'j el fabrik'o'j, labor'ej'o'j, el izol'it'a'j vilaĝ'o'j, est'as tiu'j, kiu'j bezon'as ni'a'j'n var'o'j'n. Tio, kio'n mi sci'as pri tia'j vir'in'o'j est'as jen'a: ĉu ili dezir'is ek'hav'i la infan'o'n aŭ ne, se iam ĝi ven'os aŭ ven'is, ili prefer'os mal'sat'i kaj tro'ŝpar'i pri ĉi'a'j afer'o'j, si'n vest'i per ĉifon'o'j, eĉ almoz'pet'i aŭ ŝtel'i, por don'i al la nov'nask'it'o vest'et'o'j'n, bel'a'j'n vest'et'o'j'n kun bant'o'j kaj punt'o'j, bel'a'j'n, blank'a'j'n vest'et'o'j'n. Mi ne sci'as, kial tio est'as ver'a, sed est'as fakt'o. Tiu'j'n vir'in'o'j'n ni ne ating'as. Ni'a'j artikl'o'j ne est'as al'log'a'j. Ili est'as pak'at'a'j kaj for'send'at'a'j ne'al'log'e. La sol'a, kio'n ni'a sekci'o bezon'as, est'as iom da psikologi'o . . . Iom da punt'o, kiu ne aspekt'as skulpt'it'a per hak'il'o. Tio, kio'n ni bezon'as por tiu'j vir'in'o'j, est'as ĉarm'et'a'j, elegant'a'j aĵ'et'o'j. Ili dezir'as hav'i bel'a'j'n vest'o'j'n por si'a'j beb'o'j, sam'e kiel la patr'in'o'j, kiu'j manĝ'as per arĝent'a'j kuler'o'j. Ni liver'u al ili arĝent'kuler'a'j'n mod'o'j'n je stan'kuler'a'j prez'o'j.”
”Tio est'as ne'ebl'a,” dir'is Slosson.
”Atent'u, moment'o'n, Slosson,” inter'ven'is Fenger afabl'e. ”Fraŭl'in'o Hrandeis don'is al mi bon'a'n ĝeneral'a'n gvid'il'o'n. Nun ni bezon'as ekzempl'o'j'n. Ĉu vi pov'os prezent'i al ni praktik'ebl'a'n plan'o'n?”
”Jes. Almenaŭ ĝi ŝajn'as al mi praktik'a . . . kaj se vi kaj sinjor'o Slosson akord'iĝ'u . . .
”Humf” grumbl'is tiu sinjor'o, el'ig'ant'e si'a'j'n mal'fid'o'n kaj mal'kred'o'n, montr'ant'e, ke li ne est'as super'ruz'ebl'a.
Tio tamen est'is instig'il'o por Fanny. Ŝi klin'is si'n antaŭ'e'n en si'a seĝ'o kaj rekt'e parol'is al la grand'a vir'o, kiu rigard'is kaj atent'e sekv'is si'n.
”Mi insist'as, ke ni pov'os imit'i la mult'e'kost'a'j'n mod'o'j'n per mal'kar'a'j material'o'j. Ĉar plej oft'e ne la material'o pli'kar'ig'as la objekt'o'j'n, sed la model'o, la fason'o, la ĉarm'ig'il'o. Ni pov'os hav'ig'i tio'n. Ĝis nun ni ofert'is artikl'o'j'n, kiu'j est'is tiel al'log'a'j, kvazaŭ ili est'as fabrik'it'a'j en mal'liber'ej'a'j labor'ej'o'j. Nun ni pri'parol'u la aspekt'o'n de ni'a nov'a katalog'o. Ĝi far'iĝ'u okul'frap'a. Ni ne ofert'u en ĝi apart'a'j'n objekt'o'j'n, ne unu'op'e, sed per komplet'a'j garnitur'o'j, komplet'a'j vind'uj'o'j kun akcesor'aĵ'o'j. Ni pret'ig'u skatol'o'j'n, pret'a'j'n por tuj'a eksped'o, je prez'o'j inter du'dek kvin dolar'o'j kaj tri dolar'o'j naŭ'dek naŭ.”
”Absolut'e ne'ebl'e!” kri'is Slosson, ”tri naŭ'dek naŭ!
Komplet'a'j vind'uj'o'j!”
”Tio nepr'e est'as ebl'a. Mi jam kalkul'is. Al'don'e mi eĉ send'os sortiment'o'n da sen'danĝer'a'j pingl'o'j, po tri'dek pec'o'j. Krom tio oni en'pak'u ’ni'a'j'n emerĝ'a'j'n vest'ar'o'j'n’ en skatol'o'j'n divers'kolor'a'j'n, tiu'j'n de pli ol kvin dolar'o'j en roz'kolor'a'j aŭ hel'blu'a'j. La bant'o'j posed'u la konform'a'n kolor'o'n de la skatol'o. Tio est'as la person'a diferenc'ig'il'o . . .”
”Person'a'j sen'senc'aĵ'o'j!” grumbl'is Slosson. ”Tio ne est'as negoc'o, tio est'as sentimental'a vir'in'babil'aĉ'ad'o!”
”Prav'e,” dir'is Fanny, ”sentimental'a, sed konsider'u, ke ni'a sekci'o est'as la sol'a sentimental'a sekci'o en ĉi tiu entrepren'o. Ni'a debit'o far'iĝ'os proksim'um'e unu kaj kvar'on'a milion'o'j tiu'okaz'e, sed se vi trov'os ĉi tiu'j'n propon'o'j'n tro sentimental'a'j, mi tim'as ke la sekv'ont'a jar'o montr'os . . .”
”Nu, daŭr'ig'u, fraŭl'in'o Brandeis,” kuraĝ'ig'is Fenger kviet'e.
”Nu,” ŝi rid'et'ant'e rigard'is al Slosson, ”ni star'ig'u sekci'o'n ’konsil'o'j kaj gvid'il'o'j por patr'in'o'j’. Ni help'u vir'in'o'n, kiu dezir'as sci'i i'o'n. Ni trov'u iu'n, al kiu ili pov'os skrib'i, iu, kiu'n ili imag'as bon'patr'in'aspekt'a, griz'har'a. Ni ja ricev'as cent'o'j'n da demand'o'j, ĉu ili mend'u flanel'a'j'n aŭ du'obl'e trik'it'a'j'n umbilik'bandaĝ'o'j'n kaj simil'e. Kaj kiu respond'os ili'n? Dek'ses'jar'a knab'in'o en la korespond'ej'o, kiu mem ne pov'as disting'i umbilik'bandaĝ'o'n de ŝtrump'et'o, kaj ni don'u al ŝi intim'ĉiu'tag'a'n nom'o'n: Emily Brand, ekzempl'e. Est'u facil'e memor'ebl'a nom'o. Tiel long'e, ke ni ne hav'as tia'n knab'in'o'n, mi mem respond'os.
Tiu'j demand'o'j est'as por mi sam'e grav'a'j kiel por tiu'j vir'in'o'j. Nun pri la akuŝ'a'j akcesor'aĵ'o'j, il'ar'o'j. Tiu'j'n ni ofert'u en tri spec'o'j, ĉiu'j tri praktik'a'j, simpl'a'j, komplet'a'j. Ni'a drog'sekci'o vend'as ĉiu'j'n tiu'j'n artikl'o'j'n apart'e, sed ni pret'ig'u . . .”
”Ĉiel'o mi'a!” murmur'is Slosson, kaj konfuz'it'e li fal'kaŝ'is si'n en la seĝ'o. Sed Fenger ek'star'is, ir'is al Fanny kaj moment'o'n met'is man'o'n sur ŝi'a'n ŝultr'o'n.
”Mi ja sci'is, ke vi sukces'os ŝanĝ'i ĝi'n.” Li rid'et'is. ”Kie vi lern'is do tio'n ĉi ĉio'n?”
”M-mi n-ne-sci'as,” balbut'is Fanny ĝoj'ig'it'e, ”ebl'e en la Brandeis-bazar'o.”
Post inter'parol'ad'o de dek minut'o'j, Slosson for'ir'is.
Fenger dir'is neni'o'n al li, sed klar'e kompren'ig'is al li, ke li for'iĝ'u. Fanny rest'is. Jen la ir'ad'o de la afer'o'j ĉe HaynesCooper. Ne temp'o'fuŝ'o. Ne prokrast'o.
”Ĉu vi dezir'as, ke mi ĉiu'j'n detal'o'j'n ankoraŭ'foj'e pri'parol'u, mi nur pov'is don'i skiz'o'n, vi ja ne permes'is al mi mult'e da temp'o.”
Fenger, re'foj'e sid'iĝ'int'e antaŭ si'a tabl'o, ne respond'is, eĉ ne rigard'is ŝi'n. La vizaĝ'o de Fanny subit'e ruĝ'et'iĝ'is pro ek'koler'o.
”Mi pet'as pardon'o'n!” Fenger ir'is rapid'e laŭ la skrib'tabl'o al ŝi. ”Mi en'profund'iĝ'is en pens'o'j'n. Fraŭl'in'o Brandeis. Ĉu vi vol'os hodiaŭ vesper'e manĝ'i kun mi, kie ajn?
Ĉu morgaŭ vesper'e? Sed mi absolut'e dev'as parol'i kun vi.”
”Nu, parol'u, mi ja est'as ĉi tie.”
”Sed mi dezir'as person'e parol'i kun vi.”
Tiam Fanny for'sav'is si'n el la kriz'a situaci'o, eksplod'ant'e en san'a, laŭt'a rid'ad'o. Ceter'e ŝi opini'is la okaz'o'n ver'e rid'ind'a. Ĝi amuz'is ŝi'n.
”Kar'a sinjor'o Fenger, vi leg'is tro da sensaci'a'j roman'o'j, tio est'as mal'bon'a leg'aĵ'o por vi.”
La rid'et'o de Fenger for'tir'iĝ'is.
”Kial vi ne ŝat'as manĝ'i kun mi?”
”Ĉar tio est'as ne'konven'a, est'us ne'dec'a. Mi respekt'as konvenci'o'j'n. Ili est'as tiel delikat'a'j kaj krom'e est'us mal'just'e al vi kaj al sinjor'in'o Fenger kaj je mi mem.”
”Mi tre bedaŭr'as tio'n, fraŭl'in'o Brandeis, terur'e bedaŭr'as. Vi vid'as, vi interes'as mi'n mult'e, tre mult'e eĉ.”
”Dank'o'n,” sek'ton'e.
”Ne ir'u ankoraŭ, mi ne est'as fripon'o. Ver'e. Tio vol'as dir'i, ne intenc'e fi'ag'ant'a hom'o, sed kiam mi vid'as i'o'n bel'a'n, i'o'n al'log'a'n, i'o'n rav'a'n, i'o'n tia'n, kia'j ĉi tiu'j akvafort'o'j ekzempl'e, mi ne facil'e pov'as ne intrig'i. Mi dezir'as ĝi'n posed'i, kiel ajn, ĝi'n pri'stud'i, rigard'i.”
Fanny ne respond'is, sed ŝi pens'is: ”Tio est'as danĝer'a, lert'a hom'o, tro lert'a por vi. Vi ja kon'as li'n tiel mal'mult'e.”
Fenger atend'is. La pli'mult'o da vir'in'o'j est'us serĉ'int'a'j rifuĝ'o'n per vort'o'j, la mal'ĝust'a'j vort'o'j. Nur la pli fort'a'j pov'as silent'i en dub'kriz'a moment'o.
”Ĉu vi ebl'e vol'os manĝ'i ĉe mi hejm'e iu'n vesper'o'n, se sinjor'in'o Fenger invit'as vi'n?”
”Mi tim'as, ke mi ĝeneral'e est'os tro lac'a post la ĉiu'tag'a labor'o, por vesper'e . . . mi bedaŭr'as . . .”
”Nu, iu'n dimanĉ'o'n, ebl'e, nur por trink'i te'o'n ĉe ni?”
”Jes, volont'e.”
Sam'temp'e ŝi el'sav'is si'n preter la mal'dik'a'n sekretari'in'o'n, la avid'mien'a'n stenograf'o'n, la serioz'a'n kontor'bub'o'n al la hal'koridor'o, en la lift'o'n, por fin'e rifuĝ'i mal'antaŭ si'a'n skrib'tabl'o'n. Slosson est'is for por lunĉ'i en unu el la grand'a'j restoraci'o'j por la serv'ist'ar'o trans la strat'o.
Ŝi rest'is kviet'e sid'ant'a.
Ella Monahan aper'ig'is si'a'n kap'o'n de mal'antaŭ la pord'o. La gant'sekci'o est'is en la sam'a etaĝ'o. La du vir'in'o'j vid'is unu la ali'a'n nur mal'oft'e, escept'e ĉe la lunĉ'o.
”Mi ne renkont'is vi'n dum'lunĉ'e,” dir'is Ella. Ŝi est'is vir'in'o kun ruĝ'et'a'j vang'o'j kaj bril'a'j okul'o'j, hav'is kvar'dek unu-du jar'o'j'n, tro fru'e griz'iĝ'is kaj rest'is okul'frap'e jun'a en si'a ag'manier'o, tia, kia'j vir'in'o'j oft'e est'as, kiam ili antaŭ si'a temp'o griz'iĝ'as.
Fanny rapid'mov'e ek'star'is: ”Mi ĝust'e est'as ir'ont'a.”
”Vi gust'um'u la vin'ber'tort'o'n! Rav'a!”
Ŝi for'marŝ'is laŭ la sen'fin'a galeri'o de la dom'al'eg'o.
Fanny rest'is star'ant'a, moment'o'n post'rigard'ant'e si'n, kvazaŭ vol'ant'e re'vok'i ŝi'n. Sed subit'e si'a'j pens'o'j ŝajn'is ŝanĝ'iĝ'i, ĉar ŝi dir'is laŭt'e: ”Ho, frenez'aĵ'o!” Ŝi ir'is lunĉ'i kaj mend'is vin'ber'tort'o'n kaj ĝu'eg'is ĝi'n.
Si'a'temp'e ven'is la invit'o de sinjor'in'o Fenger por la te'o. Mal'dik'a, kverel'pret'a voĉ'o per telefon'o prepar'is pri tio, kio'n Fanny vid'os per la mal'dik'a, mal'bon'humor'a sinjor'in'o Fenger mem. Ŝi est'is pal'a vir'in'o, kiu ĉiam plend'is, precip'e pri mal'bon'e funkci'ant'a kor'valv'o. Ŝi konfidenci'e komunik'is al Fanny, ke tiu kor'valv'o en'danĝer'ig'as ŝi'a'n viv'o'n ĉe ĉiu fort'o'streĉ'o. Krom tio ŝi tre facil'e pov'is mal'varm'um'i pro ĝi. Ŝi ĉiam port'is ŝal'o'n sur la ŝultr'o'j, kiu konstant'e mal'lev'iĝ'is kaj sam'e konstant'e est'is lev'at'a de Michael Fenger. La vid'aĵ'o de tiu vir'o, korp'a kaj mens'a gigant'o, kiu ad'e ĝentil'e kaj pacienc'e re'lev'is la ŝal'o'n, kaŭz'is en Fanny sent'o'n de kompat'o kaj Fenger sci'is tio'n.
Fenger loĝ'is en unu el la dom'eg'o'j apud la lag'o, en dom'o tiel pomp'a, kiel oni nur trov'as en Ĉikago. Ĝi don'is vid'o'n rekt'e sur la lag'o'n, posed'is ĉambr'o'j'n tro'vast'a'j'n kun sen'nombr'a'j fenestr'o'j, tut'vitr'a'n verand'o'n kun gaj'a'j kurten'o'j kaj kan'a'j mebl'o'j, ne'kred'ebl'a'n nombr'o'n da ban'ĉambr'o'j. Krom la famili'o Feniger loĝ'is tie jun'a'j ge'edz'o'j, kiu'j interes'iĝ'is nur pri lu'pag'o'j, tapet'o'j kaj kurten'o'j kaj pri tio, ĉu la Firenza stil'o est'as prefer'ind'a al la ”Jakoba” por manĝ'o'ĉambr'a'j mebl'ar'o'j. Ankaŭ ŝi est'is prezent'it'a al iom mal'zorg'e vest'it'a, sed ĉarm'a sinjor'o tri'dek'du- aŭ -tri'jar'a kun okul'vitr'o'j, kiu est'is meĥanik'a inĝenier'o. Fanny ne atent'is sufiĉ'e li'a'n nom'o'n, sed post'e ŝi ek'sci'is ĝi'n. En si ŝi nom'is li'n pro oportun'ec'o ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” kaj tio rest'is tia ĝis nun. Li'a konversaci'o regul'e komenc'ig'is per: ”Hodiaŭ ja okaz'is io tiel rimark'ind'a en la fabrik'o . . .” La rest'o simil'is rakont'o'n, kiu'n oni ĉiu'tag'e trov'as kiel pied'not'o sur kalendar'foli'o.
Ĉe la te'o oni parad'is per abund'o da arĝent'o kaj punt'o, sed Fanny opini'is, ke la bird'aĵ'o est'as nur mez'bon'e prepar'it'a, mank'is en ĝi paprik'o kaj ”karakter'o.” Sinjor'in'o Penger daŭr'e inter'parol'is apart'e en incit'a manier'o kun unu el la du elegant'e vest'it'a'j serv'ist'in'o'j. Post la te'o Michael Fenger montr'is al Fanny si'a'j'n bild'o'j'n, ne fanfaron'e, sed kiel iu, kiu ŝat'as ili'n kaj tial mal'kovr'as si'a'j'n trezor'o'j'n antaŭ bon'a amik'o. Li ankaŭ konduk'is ŝi'n al si'a bibliotek'o, kiu aspekt'is kiel tiu de leg'am'ant'o. Ili est'is tut'e absorb'it'a'j en libr'o'diskut'o kiam ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” en'ir'is kun acid'a mien'o kaj trud'ant'e ili'a'n konversaci'o'n per si'a kondut'o de iu, kiu ne leg'as kaj ne hont'as pri tio.
”Ver'e, sinjor'o Fenger, mi mort'ig'e enu'as,” li komenc'is plend'i, ”tiu'j ambaŭ vir'in'o'j pren'is mezur'il'o'n el la kudr'il'ar'uj'o de vi'a edz'in'o kaj kaŭr'as super tapiŝ'et'o mezur'ant'e ĝi'n; tem'as pri vi'a tapiŝ'o kaj ni'a aŭ pri simil'a afer'o kaj jen vi for'konduk'is fraŭl'in'o'n Brandeis en la bibliotek'o'n.”
”Nu, rest'u ankaŭ vi ĉi tie por pri'parol'i libr'o'j'n,” dir'is Fanny.
”Mi'a'j libr'o'j,” cert'ig'is ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” gaj'e, ”est'as desegn'o'paŭs'aĵ'o'j. Mi neniam hav'as temp'o'n por leg'i, est'as sufiĉ'e da fantazi'o kaj romantik'o, da aventur'o en mi'a profesi'o por hav'ig'i al mi ĉiu'n emoci'o'n, kiu'n mi bezon'as. Pas'int'a'n mard'o'n . . . ne . . . ĵaŭd'o'n okaz'is en la fabrik'o . . .”
”Ĉu cigar'o'n?” dir'is Fenger, esperant'e halt'ig'i la vort'o'flu'o'n.
”Ne, mi bedaŭr'as. Sed, Fenger, ĉu pip'fum'ad'o est'us ĝen'aĵ'o?”
”Ĉu vi pren'os la nigr'a'n, kiu odor'aĉ'as?”
”Tiu'n mi cel'as, jes.”
”Nu, tio est'us ĝen'aĵ'o,” kaj Fenger rigard'is al si'a edz'in'o en la ali'a ĉambr'o kaj rid'et'is. ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j”
el'poŝ'ig'is bedaŭr'e si'a'n man'o'n.
”Tio hezit'ig'us vir'o'n edz'iĝ'i, ver'e. Unu'e tiu'j ambaŭ in'o'j kun la ĉikan'ad'o pri kurten'o kaj tapiŝ'o, damn'e! Pardon'u, fraŭl'in'o Brandeis. Kaj nun, sinjor'in'o, kiu ne pov'as toler'i mi'a'n pip'o'n. Vi ja ne trakt'us mi'n en tia manier'o, ĉu, fraŭl'in'o Brandeis?”
Est'is io pet'eg'a en li'a voĉ'o, io amuz'e knab'ec'a.
”Ne, tio'n mi ne far'us. Pro mi vi pov'us fum'i turk'a'n pip'o'n kaj eĉ vi pov'us ĉirkaŭ'volv'i ĝi'n per paŭs'aĵ'paper'o, se al vi plaĉ'us.”
”Jes, mi sci'as tio'n kaj rekompenc'e pro tio mi vetur'ig'os vi'n hejm'e'n.”
Efektiv'e tiel okaz'is en li'a rapid'a mal'grand'a du'sid'lok'a vetur'il'o. Antaŭ la pord'o de ĝi'a dom'o — ŝi nun ne plu loĝ'is en Mend'ot'a hotel'o — li surpriz'is ŝi'n subit'e per: ”Mi volont'e renkont'os vi'n ankoraŭ'foj'e, fraŭl'in'o Brandeis, se est'os ebl'e . . .”
”Mi est'as tro okup'it'a,” ŝi dir'is kaj pri'pens'is, ke li ver'ŝajn'e sci'as neni'o'n pri ŝi. ”Mi labor'as ĉe Haynes-Cooper, kiel sub'ĉef'o de la beb'o'vest'a sekci'o.”
”Jes, mi sci'as tio'n. Mi supoz'as, ke vir'in'o kiel vi ne mult'e interes'ig'as pri ul'o kia mi, sed mi pens'is, ke ebl'e vi ja . . .”
”Cert'e mi ŝat'as tio'n,” impuls'e dir'is Fanny, ”mi kontraŭ'e ŝat'us.”
”Ĉu ver'e? Ebl'e vi prefer'us vetur'i kun mi iom, vesper'e, por ripoz'i post la tag'o.”
”Volont'e, ĉu vi vol'os telefon'i al mi iam.”
Tio est'is la honest'a, sincer'a Fanny, parol'ant'a kiel en Winnebago, Winconsin. Sed, ven'int'e en si'a'n ĉambr'o'n, Fanny ŝanĝ'iĝ'is en iu'n ali'a'n, la ambici'a, kalkul'ant'a Fanny re'aper'is kaj dir'is: ”Nu, kial mi far'u tio'n, kial mi dir'is tio'n, mi ver'e ne ŝat'as re'vid'i tiu'n jun'ul'o'n.”
Tio, kio mank'is al Fanny, est'is nutr'aĵ'o por la kre'ant'a fajr'o, kiu brul'is en ŝi. Tiu nutr'aĵ'o ne konsist'u el objekt'o'j, var'o'j, sed el hom'o'j. Tamen ŝi'a labor'o ĉe HaynesCooper nur hav'ig'is al ŝi sen'anim'a'j'n artikl'o'j'n. La tri monat'o'j de ŝi'a loĝ'ad'o en Ĉikago est'is plen'a'j de okaz'int'aĵ'o'j.
Haynes-Cooper postul'is ĉiu'n unc'o'n de ŝi'a energi'o, ĉiu'n gran'o'n de ŝi'a'j mens'o kaj el'trov'em'o. Kompens'e ŝi ricev'is salajr'o'n. Kia'n salajr'o'n, ne tro grand'a'n! Tio est'is afer'o por pli post'a konsider'o.
Mal'feliĉ'e, Fanny Brandeis bezon'is iom pli ol salajr'o'n, ŝi bezon'eg'is hom'o'j'n, ŝi sopir'is al inter'rilat'ad'o kun hom'o'j. Ŝi dezir'is person'e vid'i tiu'j'n mil'o'j'n da hom'o'j, por kiu'j ŝi labor'is, tiu'j'n vir'in'o'j'n, infan'o'j'n kaj vir'o'j'n ŝi vol'is kon'i, renkont'i. Est'is sam'e kiel ŝat'ant'o de dram'o, sopir'as vid'i la favor'at'a'n aktor'in'o'n, anstataŭ admir'i ŝi'n en mal'bon'e konstru'it'a film'o.
Tiel far'iĝ'is, ke Fanny ir'is vag'i tra la urb'o. Est'as kelk'a'j person'o'j, kiu'j hav'as prefer'o'n por urb'o'j, eĉ pli ol tio'n, eĉ talent'o'n, por sent'i la ritm'o'n, la puls'o'n de la urb'eg'o, por aŭskult'i ĝi'n, sam'e kiel ali'a'j person'o'j est'as sent'em'a'j pri muzik'o aŭ posed'as hiper'inklin'o'n al iu kolor'o. Tio est'as kun'nask'it'a, ne'lern'ebl'a. Fanny posed'is special'a'n inklin'o'n al son'o'j kaj nuanc'o'j de urb'o'j. Nu, Ĉikago est'is gigant'a, mult'lingv'a orkestr'o, konsist'ig'it'a de lud'ant'o'j kun plej strang'a'j vest'o'j, kiu'j lud'is sur ĉiu'j imag'ebl'a'j instrument'o'j, sen orkestr'estr'o, terur'e mal'harmoni'e, tamen kelk'foj'e ek'son'is melodi'o, dolĉ'a aŭ dolor'ig'a, aŭd'ebl'a super la bru'eg'o kaj la mult'son'ad'o. Promen'o laŭ'long'e de da Stat'e-strat'o (la mal'ĝust'a flank'o) aŭ Michigan Avenu'o je la kvin'a aŭ tra unu el la fremd'ul'kvartal'o'j aŭ laŭ'long'e de la lag'o en krepusk'o, efik'is sur Fannyn kiel fort'a vin'o.
Ŝi ebri'iĝ'is per tio. Ŝi sent'is ĝi'n tiel fort'a, ke ŝi avert'is si'n mem, ke ŝi est'as blind'e frenez'et'a. ”Atent'u, ke ĝi ne kapt'u vi'n, rigard'u ĝi'n sed ne pri'pens'u ĝi'n. Ne kor'tuŝ'iĝ'u pro la profund'a hom'ec'o en ĝi, neniel ĝi al'port'os profit'o'n al vi.”
Sed inter'temp'e ŝi ĝu'is pro la mult'mov'ad'o kaj pro la hom'o'j, kaŭz'ant'a'j ĝi'n, pro la vizaĝ'o'j en la hom'amas'o.
Est'is, kvazaŭ tiu'j vizaĝ'o'j gest'as al ŝi, vok'as ŝi'n. Ŝi skiz'is ili'n, dir'ant'e al si, ke ŝi far'as tio'n por mal'streĉ'iĝ'o kaj distr'o.
Ŝi vag'is tra la get'o kaj desegn'is tiu'j'n pacienc'a'j'n, jud'a'j'n vizaĝ'o'j'n, oft'e abomen'ind'a'j'n, kelk'foj'e for'puŝ'a'j'n, sed viv'o'plen'a'j'n. Ŝi promen'is tra South Clark-strat'o, hel'e lum'ig'at'a per ark'lamp'o'j kaj rigard'is al la bril'a'j var'o'j aŭ ŝi rigard'is al butik'o, en kiu magi'ist'o kun blank'a ĉap'o kaj ver'e fripon'a mien'o, prezent'is super bak'forn'o imit'at'a'j'n artifik'aĵ'o'j'n per pat'kuk'a turn'il'o.
”Kok'id'aĵ'a tag'manĝ'o. Sudspeca kun vafl'o'j kaj ver'a fig'sirop'o, 35 cend'o'j'n” est'is la mensog'a sur'skrib'o de reklam'il'o. Preter tiu'j fenestr'o'j promen'is la Clarke-strat'a'j vir'in'o'j kun mal'dolĉ'a'j okul'o'j, kun alt'a'j kalkan'um'o'j kaj plum'hav'a'j ĉapel'o'j; ĉe la strat'angul'o'j mal'labor'e pend'apog'is si'n la vir'o'j kun ”blu'raz'it'a'j” vang'o'j, romb'o'stri'a'j kostum'o'j, mal'pur'a'j, hel'brun'a'j ŝu'o'j kaj diamant'a'j pingl'o'j sur la kravat'o'j.
Fanny el'trov'is Cottage Grove Avenu'o'n, Halsted-strat'o'n, Jefferson kaj ”South Stat'e,” kie ŝi prefer'e ne promen'is. La kvartal'aĉ'o'j de Ĉikago est'as pli abomen'a'j kaj pli mal'pur'a'j, pli mal'fid'ind'a'j ol ie ajn en la mond'o. Londono posed'as si'a'j'n mal'pur'a'j'n nigr'e'fum'aĵ'it'a'j'n urb'o'part'o'j'n, kiu'j est'as mal'bel'a'j, kiel la krim'o est'as mal'bon'a, sed emoci'a'j. Ili simil'as mal'jun'a'n sorĉ'ist'in'o'n, kiu jam viv'is si'a'n viv'o'n, kiu pov'us far'i mir'ind'a'j'n rakont'o'j'n, se ŝi vol'us. Promen'ant'e tra tiu'j kvartal'aĉ'o'j, oni pens'as pri Fagin kaj ali'a'j ĉef'person'o'j el la verk'o'j de Dickens: i.a. ”Id'o'j de la get'o” kaj ”Rakont'o'j pri strat'aĉ'o'j.”
Napolo est'as miel'ĉel'ar'o da mal'larĝ'a'j, kot'a'j strat'et'o'j, kovr'it'a'j per for'ĵet'aĵ'o'j de cent'jar'o'j, kun kolor'o de mal'jun'a Stilton-fromaĝ'o kaj kun odor'aĉ'o ankoraŭ pli naŭz'a.
Sed kie oni trov'as du'a'n Cottage Grove Avenu'o'n (Ho, dolĉ'a nom'o, mis'nom'o!). Ĝi est'as mal'bel'eg'a strat'et'o kaj haladz'aĉ'a! Ĉar'o'j sur mal'alt'a'j rad'o'j, bud'o'j por manĝ'aĵ'o'j, kin'o'teatr'et'o'j, bru'tint'a'j sonor'il'o'j, prostitu'ist'in'o'j, vir'o'j, kiu'j ŝtel'ir'as kun kruĉ'o en la man'o kun alt'buton'um'it'a palt'o por kaŝ'i la nud'a'n korp'o'n, sur kiu mank'as sub'tol'aĵ'o.
Michigan Avenu'o rav'is ŝi'n plej mult'e. Tie ŝi pov'is vid'i dis'volv'iĝ'i strat'o'n antaŭ si'a'j okul'o'j. Kiu tra'ir'is ĝi'n, ek'hav'is imag'o'n, ke li ĉe'est'as nask'iĝ'o'n. Est'as unu el la mal'mult'a'j mond'fam'a'j strateg'o'j. Nov'jork'o posed'as du tia'j'n, Parizo cent'o'j'n, Londono neniu'n, Vieno unu. Kio koncern'as Berlinon, ”Unter de'n Lind'e'n” est'is la strat'o, kiu'n la uson'an'o'j kaj la german'a'j provinc'an'o'j kun si'a'j dik'a'j edz'in'o'j frekvent'is antaŭ la milit'o. Sed tiu Michigan Avenu'o, ne fin'konstru'it'a kiel Ĉikago mem, ĉiu'tag'e kresk'ant'a, ankoraŭ est'as serĉ'ant'a karakteriz'a'n form'o'n kaj fortik'a'n bel'ec'o'n.
Est'as kompren'ebl'e, ke la temp'o'pas'ig'o por aĉet'ist'in'o'j kaj ĉef'o'j en liber'a'j sabat'post'tag'mez'o'j aŭ dimanĉ'o'j prefer'e ne est'u vag'ad'o tra la strat'et'o'j kaj strat'aĉ'o'j de urb'o.
Fanny ja ne pov'is ne sci'i, ke tio est'as la spirit'o de Molly Brandeis en ŝi, tiu de la patr'in'o de Molly Brandeis, tiu de ties av'in'o, ĝis tiu de la pra'av'in'o Sarah tra la mult'a'j jar'cent'o'j. Ili est'is sub'prem'it'a'j vir'in'o'j, sufer'ant'a'j vir'in'o'j, al'trud'it'a'j, pacienc'a'j, nomad'in'o'j, kies ec'o'j nun prezent'iĝ'is en ŝi.
La nov'a katalog'o est'is pres'at'a, aper'ont'a. Fanny labor'eg'is por ĝi, mal'help'at'a de Slosson. Fakt'e Fenger las'is ŝi'n liber'e aĝ'i. Rezult'o'j montr'iĝ'os post sufiĉ'e long'a temp'o. La krist'nask'a period'o ne est'os kun'konsider'at'a, ĉar tiu ĉiam est'is ne'normal'e mult'mov'a temp'o. Ne antaŭ ol la kviet'a sezon'o ven'os, pruv'iĝ'os la efik'o de la aranĝ'o.
Slosson est'is amas'o da sen'kuraĝ'iĝ'o. Li ne plu mastr'is, sed si'n ten'is kompat'ant'a, kaj tio tim'iĝ'is Fanjon. Ŝi dezir'is, ke li iom furioz'u. Sed, ricev'int'e la pres'prov'o'j'n de la katalog'o, kiom rilat'is ŝi'a'n sekci'o'n, ŝi re'e est'is trankvil'a. Ver'e, ĝi aspekt'is al'log'a. La nov'a beb'o'libr'o tre bon'e aspekt'is kun kolor'hav'a kovr'il'o, kiu parol'os kaj efik'os al ĉiu, kiu iam est'is beb'o aŭ vid'is tia'n et'ul'o'n.
En septembr'o al'ven'is leter'o de Teodor'o. Leter'o de Teodor'o ĉiam en'hav'is la sam'o'n. Fanny hezit'is mal'ferm'i la kovert'o'n, ŝi ĉiam hezit'is antaŭ ol dis'ŝir'i kovert'o'n de leter'o, ven'int'a de Teodor'o. Dum ŝi hezit'is, la mal'nov'a batal'o re'foj'e ek'est'is en ŝi.
”Mi neni'o'n ŝuld'as al li,” parol'is ŝi'a en'a voĉ'o. ”Di'o sci'as, ke tio est'as ver'a. Dum mi'a tut'a viv'o mi far'is neni'o'n ol don'i, don'i, don'ad'i por Teodor'o! Li est'as vir'o, mi vir'in'o. Li labor'u per si'a'j man'o'j, kiel mi far'as. Li ricev'is si'a'n part'o'n kaj sen'dub'e pli ol si'a'n part'o'n.” Tamen ŝi send'is unu mil'o'n da dolar'o'j el la ses, kiu'j'n ŝi hered'is. Ŝi ne bezon'is far'i tio'n, tamen ŝi far'is, kvankam ŝi kontraŭ'star'is si'n mem. Nun, kiam ŝi ten'is la leter'o'n en la man'o kaj rigard'is sen'vid'e al la bavar'a poŝt'mark'o, ŝi dir'is al si: ”Li bezon'as iom. . . . da mon'o. Se mi send'os ĝi'n, mi ne pov'os aĉet'i tiu'n nov'a'n rob'o'n aŭ tiu'n pelt'o'n. Mi nepr'e bezon'as ili'n, mi ne pov'as mal'hav'i ili'n.” Ŝi dis'ŝir'is la kovert'o'n.
”Kar'a, bon'a Fanjo! Kiel vi vid'as, est'as Olga kaj mi re'e en Munkeno. Mi supoz'as, ke ni rest'os la tut'a'n vintr'o'n ĉi tie, kvankam Olga tio'n mal'ŝat'as. Ŝi dir'is ke ne est'as ”lustig 1 ” ĉi tie. Ver'e ne est'as Vieno kaj mi esper'as, ke mi hav'os ŝanc'o'n akir'i amerik'a'j'n lern'ant'o'j'n. En Munkeno svarm'as uson'a'j famili'o'j, kiu'j rest'ad'as ĉi tie unu aŭ du jar'o'j'n. Mi pov'os, esper'ebl'e, kolekt'i sufiĉ'e grand'a'n klas'o'n, special'e per la rekomend'o de Auer. Mi mal'ŝat'eg'as tamen instru'i, vi sci'as, bon'a Di'o, kiom. Auer okup'iĝ'as aranĝ'i por mi seri'o'n de kvin'dek koncert'o'j, kiu'j ne pov'os ne sukces'i, almenaŭ se mi'a pen'ad'o kontribu'os al tio. La tut'a'n somer'o'n mi labor'is ĉiu'tag'e ses hor'o'j'n. Vi kompren'os, ke mi pli volont'e est'us ir'int'a, almenaŭ part'o'n de la somer'o, al Holzhausen am Ammersee, kiu est'as mal'grand'a vilaĝ'o, art'ist'a kun'ven'ej'o en mont'val'o, unu hor'o'n de ĉi tie, kun bel'a panoram'o de la Bavar'a'j Alp'o'j. Ni pov'is ricev'i la vila'o'n de Kurt Stein, preskaŭ sen'pag'e. Sed al Olga tio tut'e ne plaĉ'is, ŝi sent'is si'n mal'bon'a, kompat'ind'ul'in'o, tiel ke ni ir'is al Interlaken, terur'e. Kaj nun mi fin'e sci'ig'as, kio'n mi fakt'e intenc'is komunik'i al vi: al ni beb'o est'as nask'iĝ'ont'a! Sen'util'e est'as dir'i, ke mi ne est'as gaj'a, nek mi, nek Olga. Okaz'os en februar'o proksim'um'e. Olga est'is mort'mal'san'a, sed la kurac'ist'o dir'is, ke la stat'o nun pli'bon'iĝ'os. Tem'as nun pri kelk'a'j afer'o'j, kiu'j'n mi ne pov'os hav'ig'i al ŝi. Mi jam rakont'is al vi, ke mi 1 gaj'amuz'e.
verk'is koncert'o'n, kelk'foj'e mi sent'as, ke ĝi far'iĝ'os sukces'o, se mi nur hav'us la temp'o'n kaj la trankvil'o'n, tiel neces'a'j'n por labor'i kviet'e. Vi tut'e ne sci'as, kio'n vol'as dir'i, ambici'e labor'i pri tio kaj tiam est'i mal'help'at'a de . . .”
”Ne, ho, ne, tio'n mi ne sci'as,” dir'is Fanny tra la kun'prem'it'a'j dent'o'j kaj ĉif'ŝanĝ'is la leter'o'n en bul'et'o'n per si'a'j fort'a'j fingr'o'j.
”Tio'n mi ne sci'as!” kaj ŝi komenc'is pas'i tie'n kaj re'e'n en si'a mal'grand'a kontor'o. Vir'o oft'e tiel klopod'as trankvil'ig'i si'a'j'n sent'o'j'n, sed vir'in'o tio'n far'as mal'oft'e.
Fenger, kiu eĉ ne du'foj'e est'is vizit'int'a ŝi'n de'post ŝi'a en'ofic'iĝ'o ĉe Haynes-Cooper, elekt'is tiu'n moment'o'n por en'ir'i, kun la man'o'j plen'a'j de paper'o'j, la kap'o'n plen'a de plan'o'j. Li tuj percept'is, ke io ne est'as en ord'o, tiel, kiel alt'e organiz'it'a hom'a instrument'o re'ag'as tuj al simil'e konstru'it'a il'o.
”Kio ĉagren'as vi'n, knab'in'o?”
”Ĉio, kio ajn, kaj ne nom'u mi'n knab'in'o.”
Fenger vid'is la ĉif'it'a'n leter'o'n en ŝi'a man'o.
”Ĉu la frat'o?”
Ŝi rakont'is al li antaŭ'e jam pri Teodor'o kaj li interes'iĝ'is mult'e pri tio.
”Jes.”
”Re'foj'e, mon'o'n, ĉu ne?”
”Jes, sed . . .”
”Ĉu vi sci'as, ke vi'a salajr'o est'as pli'alt'ig'ot'a, post Krist'nask'o?”
”Ĉu kun katalog'o aŭ sen katalog'o?”
”Katalog'o pret'a aŭ ne!”
”Kial?”
”Ĉar vi merit'as tio'n.”
Fanny rigard'is li'n mal'kaŝ'e.
”Mi sci'as, ke Haynes-Cooper ne special'e est'as filantrop'a instituci'o. Salajr'o'pli'grand'iĝ'o ĉi tie est'as nepr'e lig'it'a al venk'o post batal'eg'o. Mi nur est'as ĉi tie tri monat'o'j'n.”
Fenger sid'ig'is si'n kviet'e en la seĝ'o'n apud ŝi'a skrib'tabl'o kaj foli'um'is trankvil'e la paper'o'j'n, kiu'j'n li ten'is en la man'o.
”Knab'in'o, mi'a? . . . pardon'u, fraŭl'in'o, mi forges'is . . . estim'at'a fraŭl'in'o, se vi prefer'as tio'n, vi port'is nov'a'n, freŝ'a'n sang'o'n en sekci'o'n, kiu est'is mort'ont'a. Kred'ebl'e ven'os post Krist'nask'o mal'progres'o, kio'n mi tamen pri'dub'as. Pro tio vi ricev'os pli da mon'o kaj ne, ĉar mi nun hazard'e interes'iĝ'as mult'e pri vi.”
Fanny ruĝ'iĝ'is subit'e.
”Tio'n mi ne cel'is.”
”Tio'n vi absolut'e cel'is! Jen mi hav'as la kompar'ot'a'j'n list'o'j'n, kiu'j'n vi send'is al mi. Se mi ne est'us cert'a pri la fidel'ec'o kaj fid'ind'ec'o de Slosson, mi pov'us kred'i, ke li vend'is ni'n al liver'ist'o'j kaj fabrik'ant'o'j. Ne est'as mir'ig'e, ke ĉi tiu sekci'o neniel est'is profit'don'a. Li pag'is la plej alt'a'j'n prez'o'j'n, prez'eg'o'j'n por fuŝ'aĵ'o'j. Kio nun est'as vi'a nov'a plan'o?”
Subit'e Fanny forges'is ĉio'n pri Teodor'o, pri la nov'a vintr'o'kostum'o, pri la pelt'o kaj ŝi nur pens'is pri si'a nov'a plan'o, antaŭ ne'long'e est'iĝ'ant'a. Ŝi sid'is antaŭ la skrib'tabl'o, ŝi'a'j fingr'o'j lud'is per slip'o; fald'ant'e kaj mal'fald'ant'e ĝi'n, ŝi parol'is kun vigl'a, ĝoj'radi'a mien'o.
”Mi'a plan'o est'as en'ofic'ig'i por ĉiu sekci'o vir'o'n, kies nur'a okup'o est'os elekt'i ĉe la fabrik'ant'o'j la artikl'o'j'n. Li zorg'u, ke ni akir'u la krem'o'n de la lakt'o anstataŭ la sen'krem'a lakt'o. Ĉe le nun'a aranĝ'o la sekci'estr'o sam'temp'e aĉet'as kaj elekt'as. Tio est'as mal'bon'a, li ne pov'as far'i du afer'o'j'n kaj akir'i pri ambaŭ rezult'o'n. Est'as dezir'ind'e, ke ni dispon'ig'u al la fabrik'ant'o'j tut'a'n etaĝ'o'n, kie ili pov'os el'montr'e aranĝ'i si'a'j'n specimen'o'j'n kaj kie la elekt'ist'o pov'os far'i si'a'n task'o'n ses monat'o'j'n antaŭ la nov'a sezon'o. Kompren'ebl'e li ankaŭ ir'u al la printemp'a'j foir'o'j, ne por aĉet'i, sed por elekt'i. Li do fiks'as nur la tip'o'n, la kvalit'o'n, la prez'o'n eventual'e, kaj post tio la aĉet'ist'o sen'per'e inter'trakt'u kun la fabrik'ant'o pri kvant'o kaj liver'temp'o k. s. Vi ja sci'as, ke tiu labor'o jam est'as sufiĉ'a task'o por okup'i tut'a'n person'o'n. La aĉet'ist'o ne bezon'os ĉikan'i pri fason'o, stil'o kaj kolor'o'j, tio est'as antaŭ'e pri'zorg'at'a. La aĉet'ist'o si'n ŝarĝ'as pri la respond'ec'o. Ĉu vi kompren'as la simpl'ec'o'n kaj la manier'o'n, en kiu ĝi kvazaŭ ŝmir'as la maŝin'o'n?”
Fenger far'iĝ'is serioz'a.
”Pri tio ni aranĝ'u kun'ven'o'n. Ĉu vi est'us pret'a detal'e klar'ig'i tiu'n plan'o'n antaŭ sinjor'o Haynes kuj ambaŭ sinjor'o'j Cooper en oficial'a pri'parol'ad'o en la oficial'a mahagon'a direkci'a ĉambr'o? Merkred'o'n, ekzempl'e?”
”Mi pens'as, ke jes.”
Fenger ek'star'is.
”Atent'u bon'e, fraŭl'in'o Brandeis. Vi bezon'as liber'a'n tag'o'n por ir'i ekster la urb'o'n. Kial vi dimanĉ'e ne ir'u al vi'a nask'iĝ'urb'o? Ĉu ne est'as Wisconsin?”
”Ho, ne! Ne, mi vol'as dir'i, jes, tio est'as Wisconsin, sed mi ne dezir'as ir'i tie'n.”
”Ĉu mi dispon'ig'u al vi mi'a'n aŭtomobil'o'n?”
”Aŭtomobil'o'n? Ne, dank'o'n. Tio'n mi ne nom'as ekster la urb'o, al la kamp'ar'o.”
”Est'is nur propon'o; kio'n vi nom'as la kamp'ar'o?”
”Promen'i, marŝ'i la tut'a'n tag'o'n kaj vag'i, perd'i la voj'o'n, eventual'e. Kuŝ'i mult'a'j'n hor'o'j'n sub arb'o kaj las'i la formik'o'j'n migr'i sur mi. Rev'i kaj post tio re'ven'i, lac'eg'a, mal'sat'eg'a, polv'o'kovr'it'a kaj tamen re'freŝ'iĝ'int'a.”
”Tio son'as nepr'e mal'komfort'a. Sed, ĉu vi dezir'as far'i tio'n ĉi tiu'n semajn'o'n?”
”Ĉu mi aspekt'as tiel mal'san'a?” demand'is Fanny, preskaŭ flat'e.
”Aspekt'as!”
La voĉ'o de Fenger vibr'is.
”Vi aspekt'as tiel san'a, vigl'a kaj viv'plen'a, kiel neni'u vir'in'o, kiu'n iam mi renkont'is. Kiam vi tiu'n unu'a'n maten'o'n en'ir'is mi'a'n kontor'o'n, vi ŝajn'is radi'i pro san'ec'o, fort'o kaj re'ten'at'a energi'o, vi dis'radi'is elektr'o'n. Hom'o'j, kiu'j pov'as far'i tio'n, stimul'as. Tiel vi efik'as sur mi'n, vi est'as stimul'o por mi.”
Ŝi subit'e memor'is kelk'a'j'n fakt'o'j'n, kiu'j'n ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” rakont'is al ŝi, kiam li hejm'e'n konduk'is ŝi'n, tiu'n vesper'o'n.
”Li est'as afabl'a hom'o, Fenger. Gigant'o pri komerc'o.
Salajr'o de reĝ'o. Nepr'e est'os abomen'a infer'o por tia hom'o, est'i tiel katen'it'a, ĉe'man'e kaj ĉe'pied'e . . .”
”Ĉu katen'it'a?”
”Li'a edz'in'o est'as du'on'invalid'in'o. Tamen mi ne kred'as, ke ŝi est'as tiel help'bezon'a, kiel ŝi ŝajn'ig'as. Ŝi katen'as li'n per tiu ŝal'o, kiu daŭr'e mal'lev'ig'as. Vi sci'as, li komenc'is kiel maŝin'bub'o en la lan'fabrik'o de ŝi'a patr'o. Kaj ili kon'at'iĝ'is, kiam li est'is avanc'int'a al la kontor'o kaj de tiu temp'o li progres'is kiel lokomotiv'o.”
Tiu'j komunik'o'j klar'ig'is mult'e al Fanny en tiu konversaci'o, ceter'e ne'interes'a. Kaj ŝi pens'is pri tio, dir'ant'e al Fenger: ”Mi dank'as pro la liber'temp'a propon'o. Mi ir'os i'e'n, ne sci'as kie'n. Mi kutim'as sekv'i last'minut'a'n ek'pens'o'n, mi ne prefer'as plan'o'n antaŭ'e, tio rezult'as pli bon'e. Mi prepar'os mi'n por la merkred'a kun'ven'o.”
Ŝi'a ton'o est'is decid'a kaj adiaŭ'a. La ĉif'it'a leter'o kuŝ'is sur la skrib'tabl'o. Ŝi glat'ig'is ĝi'n kaj la sulk'o'j de la paper'o trans'iĝ'is sur si'a'n frunt'o'n. Fenger rest'is moment'o'n star'ant'a kaj rigard'is ŝi'n. Tiam li turn'is si'n abrupt'e kaj for'las'is la kontor'o'n. Fanny ne atent'is li'n.
Tio okaz'is vendred'o'n. Sabat'o'n ŝi'a feri'a plan'o strang'e al'pren'is fiks'a'n form'o'n. Ŝi intenc'is, sam'e kiel ali'a'j ĉef'o'j pro la varm'a veter'o, ir'i hejm'e'n je tag'mez'o. Kiam ŝi'a telefon'o son'is, ŝi indiferent'e respond'is, supoz'ant'e, ke re'foj'e iu fabrik'ant'o est'as ted'ont'a si'n aŭ ke est'as inform'o pri la kontor'o aŭ sci'ig'o de la pres'ist'o pri la katalog'o. La nom'o, kiu'n ŝi aŭd'is en la telefon'o, klar'ig'is neni'o'n al ŝi.
”Kiu?” Re'foj'e son'is la nom'o — ”Heyl?”
Ŝi hezit'e ripet'is la nom'o'n.
”Pardon'u, mi supoz'is . . . ho, kompren'ebl'e, nun mi sci'as: Clarence Heyl, kiel vi fart'as?”
”Mi vol'as parol'i kun vi,” dir'is la voĉ'o decid'em'e.
Prezent'iĝ'is antaŭ la okul'o'j de Fanny kruel'e klar'a bild'o de la knab'et'o, kun la naz'katar'a vizaĝ'o, la knab'et'o kun la grand'a'j okul'vitr'o'j, la tro'bril'a'j ŝu'o'j kaj la mal'fort'a'j pulm'o'j el ŝi'a knab'in'a aĝ'o.
”Mi bedaŭr'as,” ŝi sam'e decid'e respond'is, ”sed mi tim'as, ke tio est'os ne'ebl'a, mi for'ir'os fru'e kaj mi est'as lac'a.”
Tio est'is mensog'o.
”Hodiaŭ vesper'e, ebl'e?”
”Mi mal'oft'e el'ir'as vesper'e, mi est'as ĉiam lac'a . . .”
”Tro lac'a por vetur'i?”
”Mi tim'as, ke jes.”
Mal'long'a silent'o sekv'is. Post'e: ”Mi ven'os al vi por inter'parol'o.”
”Kie, ĉi tie? Tio ne est'as ebl'a, sinjor'o Heyl. Mi tre bedaŭr'as, sed mi ne pov'os . . .”
”Jes, mi sci'as tio'n, mi ver'e est'as konvink'it'a, ke mi nur pov'os ating'i vi'n trans la kadavr'o de la kontor'bub'o. Nu, arm'ig'u li'n antaŭ'e, mi ven'os tuj, ĝis tiam!”
”Atend'u moment'o'n! Sinjor'o Heyl! Clarence! Hal'o!
Hal'o!”
Ŝi frap'is sur la telefon'o.
”Kiu'n numer'o'n?” son'is la voĉ'o de la telefon'ist'in'o.
Fanny ĵet'is la telefon'o'n sur la kroĉ'il'o'n kaj komenc'is labor'i, la lip'o'j kun'prem'it'a'j, kun du sulk'eg'o'j inter la okul'o'j. Du'on'hor'o'n post'e li est'is ĉe ŝi. La bub'o al'port'is li'a'n nom'kart'o'n, kiel ŝi ordon'is al li. Fanny tuj rimark'is, ke est'as de mal'bon'kvalit'a spec'o. Ŝi montr'os al li, kio okaz'as al en'trud'ant'o'j, kiu'j ĝen'as labor'ant'a'j'n vir'in'o'j'n en deĵor'a'j hor'o'j.
”En'ir'ig'u li'n post du'dek minut'o'j,” ŝi dir'is mal'bon'humor'e. Ŝi'a pord'ist'o (kaj sklav'o) obe'is ŝi'n ĉiam ekzakt'e kaj si'n'don'e. Ŝi iom'et'e esper'is, ke li ne trakt'os li'n tro mal'afabl'e kaj turn'is si'n al si'a labor'o. Tri'dek naŭ sekund'o'j'n post'e Clarence Heyl en'ir'is.
”Bon'a'n tag'o'n, Fanjo!” kaj li kapt'is ŝi'a'n delikat'a'n man'o'n tiel, ke ĝi dolor'tord'iĝ'is.
”Sed mi ja ordon'is . . .”
”Jes, mi sci'as. Sed la bub'o nun kuŝ'as tie frakas'it'a, mi ne pov'is ne est'i mal'kares'a al li, nepr'e!”
Fanny ek'star'is, ver'e koler'eg'ant'e nun. Ŝi rigard'is Clarencon per flam'a'j okul'o'j. Clarence Heyl si'a'vic'e rigard'is ŝi'n per radi'ant'a'j okul'o'j, kiu'j far'is la impres'o'n sur ŝi'n, ke ŝi neniam vid'is okul'o'j'n, en kiu'j spegul'iĝ'as tia bon'a kaj gaj'a kor'o. Est'is okul'o'j de sol'ec'a knab'et'o, plen'kresk'int'a al vir'o. Est'is okul'o'j, kiu'j mult'o'n vid'is dum tiu proced'o.
Fanny sent'is, ke for'ŝveb'as, neni'iĝ'as ŝi'a'j mal'bon'a humor'o kaj koler'o.
”Jen la tiam'a knab'in'o,” dir'is Heyl, met'ant'e si'a'n man'o'n sur ŝi'a'n, ”nun, vi ne plu trov'as mi'n mal'afabl'a, ĉu?
Se vi nur pov'os forges'i la ne'vid'ind'a'n mal'sek'naz'a'n et'ul'o'n, kiu'n vi tiam mal'ŝat'is.”
Li far'is paŝ'o'n mal'antaŭ'e'n kaj graci'gest'e dis'buton'um'is si'a'n surtut'o'n.
”Kiel mi aspekt'as?” li demand'is.
”Aspekt'as?” ripet'is Fanny hezit'em'e.
”Mi prepar'is mi'n dum tiom da hor'o'j por tio, mult'a'j'n jar'o'j'n eĉ kaj nun mi supoz'as, ke mi . . . Nu, rigard'u unu'e tiu'n kravat'o'n.”
Fanny mord'is si'a'j'n lip'o'j'n, en van'a klopod'o konserv'i si'a'n serioz'ec'o'n, sed ŝi rezign'is kaj eksplod'is en rid'et'o'n kaj dir'is mal'kaŝ'e.
”Nu, se vi vol'os sci'i, tiu kravat'o . . . ”
”Kio mank'as al tiu kravat'o?”
Fanny re'foj'e rid'is.
”Ĝi est'as ruĝ'a, jen la mank'o.”
”Jes, ĝi est'as ruĝ'a, ĉu ruĝ'o ne est'as bon'a kolor'o? Mi rigard'as ĝi'n kiel unu el la ĉef'a'j kolor'o'j.”
”Sed vi prefer'e ne port'u ĝi'n.”
”Ĉu ĝi ne bon'aspekt'ig'as mi'n, kial ne?”
”Ĉar vi'a haŭt'o est'as pli brun'a ol tiu de brun'ul'in'o. Kaj brun'vizaĝ'ul'o'j ŝajn'as posed'i fort'a'n inklin'o'n al ruĝ'a kolor'o. Tio est'as fatal'a por ili. Vi simil'as kun tiu kravat'o Mafi'a-rab'ist'estr'o'n en profesi'a kostum'o.”
”Jen, kio'n mi antaŭ'sent'is jam,” ĝem'is Heyl. ”Io flustr'is mi'n pri tio.”
Li fal'sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n apud la skrib'tabl'o kaj prezent'is bild'o'n de sen'esper'iĝ'int'o.
”Mi elekt'is ĝi'n post long'a konsider'o el ar'o da ili, blu'a'j, nigr'a'j, verd'a'j, kaj mi elekt'is tiu'n ĉi.”
Li kovr'is si'a'n vizaĝ'o'n per'man'e.
Fanny ankaŭ sid'iĝ'is por tut'kor'e pri'rid'i li'n, ŝi rid'is, rid'is tiom, kiom ŝi ne rid'is dum la tut'a pas'int'a jar'o.
”Vi est'as frenez'a,” ŝi dir'is fin'e.
Tiam Heyl rigard'is per si'a ĉio'n'venk'ant'a rid'et'o.
”Sed tamen mal'sam'a, konfes'u, tio'n, Fanjo. Est'u sincer'a, nun, mi est'as mal'sam'a, ĉu ne, pli plaĉ'a?”
”Mal'sam'a,” dir'is Fanny, ”ebl'e ne est'as la ĝust'a vort'o, sed, ĉar vi nun est'as ĉi tie, dir'u, kio'n vi serĉ'as ĉi tie?”
”Vi'n.”
”Mi cel'as en Ĉikago.”
”Mi jam dir'is, mi est'as sur'voj'e de Winnebago al Nov'jork'o kaj mi est'as en Ĉikago por vid'i Fanjon Brandeis.”
”Ne supoz'u, ke mi kred'as tio'n.”
Heyl met'is brak'o'n sur la skrib'tabl'o'n, apog'is si'n sur ĝi, kun serioz'a, ver'e serioz'a mien'o.
”Mi atend'as, ke vi efektiv'e kred'u al mi. Mi atend'as, ke vi kred'u ĉio'n, kio'n mi dir'os nun. Kaj ankoraŭ pli, mi dezir'as, ke vi ne mir'u pri tio, kio'n mi dir'os. Mi pens'is pri vi tiom, dum la pas'int'a jar'dek'o, ke mi mem ne pov'as imag'i, ke mi apenaŭ vid'is vi'n en tiu temp'o. Pens'u, mi pet'as, ke okaz'is al mi, kio est'as pri'skrib'it'a en la sentimental'a kant'o: ”Vi far'is el mi tio'n, kio mi est'as nun.”
”Ĉu mi? Vi nun re'foj'e komenc'as prezent'i fars'o'n, ĉu ne?”
”Mal'pli ol iam ajn en mi'a viv'o! Aŭskult'u, Fanjo. Tiu mal'kuraĝ'a, mal'san'em'a knab'et'o, pro kiu vi tamen en Winnebago batal'is, montr'is ĉiu'j'n antaŭ'sign'o'j'n kresk'i al sam'e tim'em'a ne'vid'ind'a vir'o. Vi nur est'as la kaŭz'o, ke tio ne okaz'is. Ne, atend'u moment'o'n. Mi est'is impres'iĝ'em'a mal'san'ul'et'o, mi kred'as. Mi admir'is kaj mal'am'eg'is vi'n de tiu tag'o. Mi admir'is vi'n, ĉar vi est'is tiel vigl'aĉ'a, bel'anim'a, furioz'ant'a, fajr'on'sput'a diabl'in'o, kiu tamen montr'is posed'i ’anim'o'n’. Mi mal'am'eg'is vi'n, ĉar . . . nu, kiu knab'o ne mal'am'as la knab'in'o'n, kiu batal'is por li. Ve, mi ankoraŭ nun pov'as sent'i naŭz'o'n pri mi mem, kia past'a'viz'aĝ'ul'o mi est'is.”
”Kia sen'senc'aĵ'o! Mi de'long'e forges'is tio'n.”
”Tio ne est'as la ver'o! Rakont'u sincer'e: kio'n vi ek'pens'is, kiam mi subit'e aper'is en la preĝ'ej'o kaj vi vid'is mi'n, tiu'n vesper'o'n antaŭ vi'a for'ir'o? Sed la ver'o'n!”
Post'e ŝi kompren'is, ke oni neniam prov'u dir'i al li mensog'o'n. Nun ŝi klopod'is kaj dir'is iom hont'ant'e en'e.
”Nu, mi pens'is: ’Jen est'as Clarence Heyl, la tim'em'a kunikl'o’.”
”Prav'e, kaj pro tio mi nun est'as ĉi tie. Mi ja sci'is, ke vi pens'as tiel pri mi. Mi sci'is tio'n la tut'a'n temp'o'n, kiam mi trov'iĝ'is en Kolorad'o, kie mi ŝanĝ'iĝ'is el mal'san'em'a bub'et'o kun mal'fort'a pulm'o en fortik'a'n vir'o'n. Tio instig'is mi'n al far'o'j, al risk'aĵ'o'j, pro kies memor'o mi nun ankoraŭ sent'as la angor'ŝvit'o'n el'iĝ'i. Knab'in'o, mi batal'is kun leon'o'j, urs'o'j kaj lup'o'j nur pro vi, diabl'in'o kun la ruĝ'a ĉap'o. Mi sur'ir'is ne'grimp'ebl'a'j'n mont'eg'o'j'n. Mi sufer'is pro frost'iĝ'int'a'j pied'o'j. Mi vag'is tri plen'tag'o'j'n sur mont'o'pint'o, mi ne pov'is trov'i re'turn'voj'o'n kaj viv'is per rosin'o'j kaj lakt'a ĉokolad'o. Di'o sci'as, kiel mi mal'ŝat'as ĉokolad'o'n! Mi eskap'is antaŭ lavang'o'j kaj dorm'is sur arb'eg'o'j.
Mi sufer'eg'is de mal'sat'o, mal'varm'o kaj soif'o — pro vi.
Daŭr'is mult'a'j'n jar'o'j'n antaŭ ol mi sukces'is preter'pas'i lup'o'n, ne trem'eg'ant'e pro tim'o, sed mi lern'is tio'n per pens'ad'o pri vi. Vi far'is tio'n el mi. Oni send'is mi'n al Kolorad'o kiel mizer'a'n knab'et'o'n, kiu ne pov'is ne mort'i pro si mem. Mi ver'e est'us mort'int'a tie, se mi'n ne est'us akompan'int'a la pens'o pri vi. Jen, kaj kio'n vi nun opini'as pri ĉi tiu prov'o de spontane'a parol'ad'o, vi'a fraŭl'in'a moŝt'o? Ho, atend'u ankoraŭ iom, memor'u ankaŭ, ke mi'a nom'o est'as Clarence. Tio mi'n nepr'e dev'ig'is persist'i pri viv'o.”
Fanny rigard'is al li mir'okul'e kaj mal'ferm'buŝ'e.
”Sed kial vi far'as tio'n ĉi?” ŝi dir'is hezit'em'e, ”kial do.”
Heyl rid'is per si'a strang'a, simpati'vek'a rid'et'o. ”Se vi dev'ig'as mi'n dir'i ĝi'n, nu jen . . . ĉar mi supoz'as, ke mi en'am'iĝ'is en tiu'n bon'kor'a'n fajr'o'sput'ant'in'o'n kun la ruĝ'a ĉap'o. Jen la kial'o.”
Fanny sid'is antaŭ'e'n'klin'it'a nun. Ŝi est'is prem'int'a si'a'j'n man'o'j'n sur la apog'il'o'j de la seĝ'o, ŝi'a vizaĝ'o jen esprim'is ĝoj'o'n, jen kompat'o'n, jen simpati'o'n. Subit'e tamen ĝi ŝanĝ'iĝ'is tut'e, ŝi mal'mild'iĝ'is. Ŝi rigard'is si'a'j'n man'o'j'n kaj pugn'ig'is ili'n, tiam ŝi dir'is al li: ”En tiu kaz'o, vi pov'os for'las'i tiu'n streĉ'a'n viv'o'n kun trankvil'a konscienc'o. Vi ne plu bezon'os grimp'i sur mont'pint'o'j'n, nek batal'i kontraŭ hipopotam'o'j. La knab'in'o kun la ruĝ'a ĉap'o mort'is.”
”Ĉu ŝi mort'is?”
”Ŝi mort'is antaŭ unu jar'o. Se tiu, kiu anstataŭ'as ŝi'n, preter'pas'us vi'n nun kaj vid'us vi'n, atak'at'a de kvar'dek rab'ist'o'j, ŝi neniel atent'us vi'n. Ŝi dir'us: ”Li mem por si batal'u. Tio ne est'as mi'a afer'o. Mi mem sufiĉ'e dev'as batal'i.”
”Sed . . . Fanjo . . . tio ne est'as sincer'e dir'it'a, ĉu ne?
Kial ŝi far'iĝ'is tia?”
”Ĉar ŝi kompren'is, ke batal'o por ali'a'j ne efik'as profit'ig'e. Ŝi ek'sci'is, ke iu ali'a far'is tio'n si'a'n tut'a'n viv'o'n kaj ŝi mort'is pro tio.”
”Ĉu vi'a patr'in'o?”
”Jes.”
Est'is moment'o da silent'o, tiam li dir'is: ”Fanjo, ĉu ni ir'os morgaŭ amuz'i ni'n ekster'e, lud'i la tut'a'n tag'o'n, ĉu vi vol'as?”
Preter'vol'e Fanny rigard'is ĉirkaŭ si'n en la ĉambr'o: paper'o'j, katalog'o'j, paper'lig'il'o'j, skrib'tabl'o, seĝ'o, skrib'maŝin'o.
”Mi tim'as, ke mi plu ne sci'as lud'i.”
”Mi instru'os vi'n. Vi aspekt'as, kvazaŭ tio far'os al vi mult'e da bon'o.”
”Mi'a aspekt'o ŝajn'e ne est'as al'log'a. Vi est'as la du'a vir'o, kiu dir'as tio'n al mi!”
Heyl klin'is si'n antaŭ'e'n.
”Ĉu ver'e? Kiu est'as tiu ali'a?”
”Fenger, la ĝeneral'a direktor'o.”
”Ho, cert'e iu afabl'a, patr'a mal'jun'ul'o, mi supoz'as. Ne?
Nu, ĉiu'okaz'e, kio'n ajn li cel'is per tio, ni morgaŭ ir'os al la dun'o'j, al Indi'an'a, pas'ig'os tie la tut'a'n tag'o'n.”
”La dun'o'j, al Indi'an'a?”
”Neni'o est'as tiel bel'a, kiel tiu'j dun'o'j. Laŭ'vort'e. En septembr'o la kombinaĵ'o de flav'a sabl'o, blu'a lag'o kaj la mal'hel'a fon'o de la arb'ar'o, est'as . . . ne, vi vid'u ĝi'n mem. Est'as vagon'ar'ekskurs'o de iom pli ol unu hor'o. Mi for'viŝ'os tiu'n lac'a'n trajt'o'n de vi'a vizaĝ'o, Fanjo.”
Li ek'star'is.
”Morgaŭ je la ok'a proksim'um'e mi pren'os vi'n el la dom'o, tio est'as sufiĉ'e fru'e en dimanĉ'o, sed tio sen'dub'e valor'os la pen'o'n.”
”Jes, sed mi ne'ebl'e pov'os ir'i kaj mi kred'as, ke mi fakt'e ne vol'as, krom tio . . .”
”Mi promes'as, ke mi ne preleg'os pri la natur'o, se tio est'as ekscit'aĵ'o al vi,” li pren'is ŝi'a'n man'o'n adiaŭ'ant'e, ”kun'port'u kvant'o'n da sandviĉ'o'j, ĉu vi vol'as, prefer'e sufiĉ'e mult'e. Mi zorg'os pri ali'a'j aĵ'o'j en mi'a dors'o'sak'o.
Sur'met'u almenaŭ i'o'n, kio pov'os mal'pur'iĝ'i. Vi cert'e posed'as ankoraŭ ruĝ'a'n biret'o'n, ĉu?”
”Ĉiel'o, ne!”
”Est'as nur por help'i mi'n rest'i humil'a. Ĉu vi kompren'as?”
Li jam est'is apud la pord'o kaj ŝi'a man'o kuŝ'is en li'a.
”Je la ok'a! Kiel vi pov'as el'ten'i ĉi tie, Fanjo, nu, tio'n mi ek'sci'os ja morgaŭ, adiaŭ!”
Fanny re'ir'is al si'a skrib'tabl'o kun la paper'o'j. La ĉambr'o al ŝi ŝajn'is est'i nun tre prem'aer'a, ŝi'a'j paper'o'j, leter'o'j est'is sek'a'j objekt'o'j, mal'grav'aĵ'o'j. En la apud'a kontor'o, apart'ig'it'a de ŝi'a per du'on'e vitr'a du'on'e lign'a vand'o, ŝi vid'is la kalv'a'n vert'o'n de Slosson, li ferm'is si'a'n skrib'tabl'a'n klap'o'n, mal'modern'a'n rul'iĝ'ferm'il'o'n. Li est'is for'ir'ont'a. Ŝi rigard'is tra la fenestr'o. Ella Monahan jam kun ĉapel'o kaj mantel'o, preter'pas'is, re'ven'is kaj met'is la kap'o'n tra la pord'o'fend'o.
”Sav'u vi'n for,” ŝi dir'is, ”est'as sabat'o post'tag'mez'e. Vi far'os sufiĉ'e da krom'labor'o, kiam la krist'nask'a atak'o komenc'iĝ'os. Rapid'e, knab'in'o kaj fin'u do iam por hodiaŭ!”
Fanny kolekt'is la paper'o'j'n, leter'o'j'n, list'o'j'n, ĵet'is la amas'o'n en tir'kest'o'n, ŝlos'is ĝi'n, ek'star'is, re'puŝ'is la seĝ'o'n kaj for'ir'is.
Antaŭ ol Fanny kuŝ'iĝ'is tiu'n vesper'o'n, ŝi asert'is al si, ke ŝi dezir'as morgaŭ pluv'eg'o'n de la sep'a ĝis tag'mez'o. Sed kiam Princess vek'is ŝi'n je du'on'o post la sep'a, kiel ŝi ordon'pet'is per krajon'e skrib'it'a leter'et'o sur la kuir'ej'a tabl'o, ŝi, turn'int'e si'n al la fenestr'o, ĝoj'eg'is, ke la sun'o bril'eg'as. Princess, tiu nom'o est'is la sol'a reĝ'a en la vir'in'o, kiu hav'is biskvit'kolor'a'n vizaĝ'o'n kaj nigr'a'n, mal'grav'a'n edz'o'n, kies kutim'o'j dev'ig'is Princesson en'ir'i la kvar'ĉambr'a'n loĝ'ej'o'n de Fanny je la sep'a maten'e kaj ne for'las'i ĝi'n antaŭ la ok'a vesper'e. Ŝi hav'is ne'kred'ebl'e dolĉ'a'n kaj melodi'a'n voĉ'o'n kaj ŝi est'is majstr'in'o pri kuir'art'o. Ŝi zorg'is pri Fanny koncern'e vest'flik'ad'o'n, kaj ĉiel; ŝi nur ne akord'is kun Fanny pri la elekt'o de bluz'o'j (ŝi post Fanny far'iĝ'is posed'ant'in'o), ĉar ŝi'a gust'o est'is mal'sam'a, ŝi pli inklin'is al la pli sever'fason'a kaj eĉ tre dec'a model'o.
”Bon'maten'o'n, fraŭl'in'o Fanny. Vir'o atend'as vi'n, tie.”
”Kio atend'as mi'n?” dir'is Fanny, re'ten'ant'e osced'o'n.
”Unu vir'o, sinjor'o . . . dir'as, ke vi ir'os piknik'i kun li.
Li est'as en la bel'a ĉambr'o, rigard'as la desegn'o'paper'o'j'n.
Ĉu mi rost'u kok'id'aĵ'o'n por vi, por kun'port'i, sandviĉ'o'j ja ne sufiĉ'os, est'as ne taŭg'a'j por dimanĉ'o, ĉu?”
Fanny for'puŝ'is la kovr'il'o'j'n, per unu salt'o el'lit'ig'is kaj dir'is: ”Vi ja ne vol'as dir'i, ke li sid'as jam tie?”
El la loĝ'o'ĉambr'o son'is: ”Mi kred'as, ke est'os dec'e, se mi dir'as al vi, ke mi pov'as aŭd'i ĉio'n dir'at'a'n. He, Fanjo, tiu'j desegn'aĵ'o'j vi'a'j est'as . . . tondr'e, mi ver'e ne sci'is, ke vi okup'as vi'n per tio ĉi. Ĉi tiu kun la ’knab'in'a vizaĝ'o en hom'amas'o’ . . .
”Kio'n vi, ĉiel'o mi'a, far'as jam ĉi tie je du'on'o post la sep'a kaj . . . mi al neni'u iam montr'is tiu'j'n desegn'aĵ'o'j'n.
Vi ja dir'is: je du'on'o post la ok'a?”
”Mi tim'is, ke vi est'us ŝanĝ'int'a vi'a'n intenc'o'n por hodiaŭ kaj nun jam est'as du'dek kvin minut'o'j antaŭ la ok'a.
Bon'vol'u dir'i al tiu sinjor'in'o, ke est'as mirakl'a ide'o, mi cel'as, pri la kok'id'aĵ'o. Ŝi nur komenc'u tuj.”
Rapid'ig'at'a de intermit'a'j instig'o'j el la loĝ'o'ĉambr'o tra la ferm'it'a pord'o, Fanny si'n trov'is ban'int'a, vest'it'a kaj pret'a por maten'manĝ'o je dek minut'o'j post la ok'a. Kiam ŝi mal'ferm'is la pord'o'n de la ĉambr'o, Clarence star'is en la mez'o kun kelk'a'j skiz'o'j en la man'o, atend'ant'e ŝi'n.
”Fraŭl'in'o, mi ver'e mir'as, tio est'as bel'eg'a, sen'flat'e grand'a labor'o, ĝi entuziasm'ig'as. Jen tiu mal'jun'ul'o kun si'a barb'o, vend'ant'a fiŝ'o'n, aspekt'as kiel unu el la disĉipl'o'j mem kaj jen ĉi tiu . . . tondr'e, kial vi ag'aĉ'as en poŝt'eksped'a ĉio'vend'ej'o aŭ kio ajn ĝi est'as, se vi pov'as desegn'i tiel. Nu, klar'ig'u.”
”Bon'a'n maten'o'n,” dir'is Fanny kviet'e, ”mi rakont'os al vi neni'o'n, antaŭ ol mi est'os pret'a per mi'a maten'manĝ'o.
Nun mi interes'iĝ'as nur pri varm'eg'a kaf'o. Ĉu vi ankaŭ maten'manĝ'os? Ebl'e vi jam far'is, sed ne mal'util'os al vi, maten'manĝ'i du'foj'e, ĉu? Vi ja lev'iĝ'is sen'dub'e je la tri'a aŭ proksim'um'e tiam.”
Ŝi ir'is al la intim'a kuir'ej'et'o: ”Rest'u tie, ĉe la kok'id'aĵ'o, Princess, mi mem pov'os serv'i ni'n bon'e.”
Princess est'is iu, kiu pov'is rost'i kok'id'aĵ'o'n, en'volv'i ĝi'n per freŝ'a'j salat'aĵ'o'j, pret'ig'i sandviĉ'o'j'n, en'pak'i la tut'a'n manĝ'aĵ'ar'o'n, sukces'ant'e tra'lukt'i tiu'j'n mastr'um'aĵ'o'j'n sen perd'i si'a'n bon'a'n humor'o'n kaj sen mal'pur'ig'i la kuir'ej'o'n.
Dank’al ŝi Fanny kaj Heyl trov'iĝ'is ĝust'a'temp'e en la staci'dom'o por kapt'i la vagon'ar'o'n je 8.53, port'ont'a'n ili'n al la dun'o'j.
Clarence sving'ĵet'is si'a'n dors'o'sak'o'n en la pak'aĵ'ret'o'n, de'met'is si'a'n ĉap'o'n kaj en'poŝ'ig'is ĝi'n. Li grimac'is kiel lern'ej'a bub'o. Fanny turn'is si'n de la fenestr'o kaj rid'et'is pri tio, kio'n ŝi vid'is en li'a mien'o. Tio kaŭz'is, ke li ek'salt'is pro ĝoj'o kiel tro petol'a infan'o kaj etend'is la man'o'n por kares'e tuŝ'i ŝi'a'n.
”Pri tio mi rev'is mult'a'j'n jar'o'j'n.”
”Vi est'as . . . ĉu vi sci'as kiom'jar'a vi nun est'as? Dek'kvar'jar'a, apenaŭ dek'kvin'jar'a!” turment'et'is Fanny.
”Mi sci'as, tio est'as rav'a! Ĉu ne ankaŭ vi dezir'us est'i tia? Forges'u, ke vi est'as preskaŭ financ'a ministr'o aŭ kio ajn, forges'u, ke vi per'labor'as ĉiu'monat'e ses'foj'e tiom, kiom mi, distr'iĝ'u, ekstravaganc'u, el'uj'iĝ'u. Ne montr'u tiu'n acid'mien'a'n mask'o'n al mi, for'met'u ĝi'n fin'e. Vi ne forges'u, ke mi vid'is kaj kon'is vi'n, kiam la falbal'o'j de vi'a'j krur'ing'o'j est'is vid'ebl'a'j sub vi'a jup'et'o.”
”Clarence Heyl!”
Sed li klin'is si'n antaŭ'e'n preter ŝi'n kaj atent'ig'is pri io ekster la fenestr'o.
”Ĉu vi vid'as tiu'n dens'fum'a'n kurten'o'n? Tio est'as SudĈikago, la Hammond kaj Gary Ŝtal'fabrik'o'j. Atent'u, tuj vi vid'os la fum'tub'o'j'n kontraŭ la ĉiel'o, ĉu vi iam vid'is ili'n de proksim'e, tiu'j fer'a'j instal'aĵ'o'j, trab'ar'o'j, tio simil'as gigant'a'n punt'o'n, vi prezent'u al vi la mont'o'j'n el skori'o'j, la amas'o'j'n da karb'o kaj la mirakl'a'j'n cistern'o'j'n. Diabl'e! Tio est'as terur'a, sed bel'eg'a vid'aĵ'o, est'as fabel'o!”
”Mi ir'is tie'n per tram'o iu'n dimanĉ'o'n,” dir'is Fanny kviet'e.
”Ĉu ver'e?” Li fiks'rigard'is ŝi'n.
”Est'is varm'eg'e! Ĉiu'j tie est'is ekster'dom'e. La vir'in'o'j marŝ'is kun ŝal'o'j, ili simil'is karn'o'stump'o'j'n, kiu'j serĉ'as re'freŝ'iĝ'o'n. La jun'ul'in'o'j ir'is en roz'kolor'a'j, silk'a'j rob'o'j kaj blank'a'j ŝu'o'j, la jun'ul'o'j svarm'is ĉe la strat'angul'o'j kaj kri'is post ili. Ĉie sur la trotuar'o'j infan'o'j, beb'o'j, kaj memor'u la vir'o'j'n, dimanĉ'ornam'e vest'it'a'j'n, per blank'a'j glad'it'a'j super'ĉemiz'o'j, kun mal'mild'a'j vizaĝ'o'j, el'star'a'j vang'ost'o'j, kun grand'a'j brun'a'j man'o'j kaj stump'iĝ'int'a'j ung'o'j, konservativ'ul'o'j! Nu, je la kvin'a al'ven'is re'vetur'ant'a'j aŭtomobil'o'j de ekskurs'o'j el la ĉirkaŭ'aĵ'o, al Ĉikago. Tiam ankaŭ son'is la fajf'il'o kaj vi pov'us vid'i la tag'labor'ist'a'n grup'o'n el'ir'i. Est'is ar'eg'o da vir'o'j laŭ'long'e de la voj'o, lac'a'j kun mal'lev'at'a'j ŝultr'o'j, ili'a'j mal'plen'a'j lunĉ'uj'o'j sving'pend'is, ili est'is mal'pur'a'j, odor'aĉ'is je ŝvit'o. La aŭtomobil'o'j tamen est'is plen'a'j de sovaĝ'a'j floks'o'j, lekant'et'o'j kaj fikari'o.”
Clarence sid'is klin'iĝ'ant'e al ŝi kaj rigard'is ŝi'n.
”Ĉu vi hav'as skiz'o'n pri tio?”
”Jes, mi almenaŭ klopod'is far'i iu'n.”
”Ĉu vi ĉiam tia'manier'e pas'ig'as vi'a'j'n dimanĉ'o'j'n?”
”Ho, mi tre ŝat'as vag'i kaj gap'i tie.”
”Mm,” murmur'is Clarence, post'e subit'e: ”Kiel fart'as la afer'o'j, Fanny?”
”Afer'o'j?”
Est'is, kvazaŭ ŝi sent'is puŝ'iĝ'o'n en si'a mens'o.
”Ni prefer'e ne tuŝ'u la afer'o'j'n en dimanĉ'o, ĉu ne?”
”Jen mi'a opini'o,” dir'is Clarence enigm'e, ”nun aŭskult'u do bon'e!”
”Mi aŭskult'os,” ŝi inter'romp'is, ”se vi parol'os pri vi mem. Mi est'as sci'vol'a pri tio, kio'n vi far'as, kial vi ir'os al Nov'jork'o. Kia'n afer'o'n pov'os hav'i natur'esplor'ist'o en Nov'jork'o?”
”Mi tut'e ne intenc'as esplor'i la natur'o'n en Nov'jork'o.
Tio'n vi facil'e pov'os konstat'i per mi'a si'n'ten'ad'o. Sed oni ja ne pov'as vag'i ĉiu'tag'e inter arb'ar'o'j kaj rok'o'j, en neĝ'o kaj sur mont'o'j sen ek'sci'i i'o'n pri tiu'j objekt'o'j. Mult'a'j semajn'o'j for'pas'is, dum kiu'j mi nur vid'is pin'arb'o'j'n kaj strang'form'a'j'n mont'o'pint'o'j'n. Tiel mi nepr'e al'kutim'iĝ'is lern'i i'o'n pri tio.”
”Sed vi ja re'ir'os tie'n, ĉu ne? Ekzist'as oni'dir'o pri la en'sorĉ'o de la mont'o'j aŭ kio ajn ĝi est'as?”
”Tio efektiv'e ekzist'as. Mi ver'e ne pov'us viv'i sen mont'o'j, mi absolut'e bezon'as viv'i tie ses monat'o'j'n de ĉiu jar'o. La rest'ant'a'j'n ses monat'o'j'n mi dezir'as pas'ig'i en la sin'o de la hom'ar'o. Mi ne nur viv'os inter ili, sed mi ankaŭ verk'os pri tio, verk'i est'as mi'a profesi'o, efektiv'e.
Tio'n mi plej volont'e far'as.”
”Pri la natur'o?”
”La hom'a natur'o. Mi ir'is al Kolorad'o kiel sol'ec'a knab'et'o kun difekt'a pulm'o. La pulm'o re'san'iĝ'is, sed pri tio ali'a, la sol'em'o, nu, mi ne re'san'iĝ'is tut'e. Antaŭ du jar'o'j mi renkont'is en la mont'ar'o Charles Lasker, la posed'ant'o'n de la Nov'jork'a gazet'o ”Star.” Oni dir'as, ke ĝi est'as la plej grav'a maten'gazet'o en la land'o. Lasker est'as geni'ul'o. Kaj li pov'as frit'i plej bon'e lard'o'n, mi neniam gust'um'is pli bon'a'n ol li'a'n. Mi invit'is li'n al kvar'semajn'a rajd'ekskurs'o tra la mont'ar'o. Ni kon'at'iĝ'is, eĉ intim'iĝ'is.
La fin'o est'is, ke li propon'is al mi ofic'o'n. Nu, vi sci'u, ke mi neniam vid'is ĥor'ist'in'o'n aŭ la Woolworthkonstruaĵon, nek kabared'o'n aŭ kuir'it'a'n omar'o'n, nek la sub'ter'a'n fer'voj'o'n. Sed mi interes'iĝ'is kaj est'is tre sci'vol'a pri tiu'j ’nov'aĵ'o'j’. Lasker dir'is, ke li opini'as, ke tiu, kiu pov'as mal'kovr'i i'o'n hom'a'n en rok'o, arb'o kaj eĉ en urs'o, cert'e kapabl'os ŝajn'ig'i ĉi tiu'j'n nov'aĵ'o'j'n hom'a'j. Mi posed'is, li'a'opini'e, la freŝ'a'n vid'punkt'o'n. Mult'nombr'a'j person'o'j cirkul'as en Nov'jork'o kun ekran'a vual'o antaŭ la okul'o'j, sed mult'a'j el tiu'j ir'is al Nov'jork'o el Winnebago kaj sam'spec'a'j urb'et'o'j, vi surpriz'iĝ'us, se vi nombr'us kiom da ili ankoraŭ ĉiam leg'as la hejm'urb'a'j'n gazet'o'j'n. Ver'e, iu'n tag'o'n, kiam mi ven'is en la kontor'o'n de Le'e Kohl, kie est'is grav'a'j person'o'j, ĉef'o'j kaj mult'a'j hom'o'j ekster la pord'o, kiu'j dezir'is parol'i kun li, li sid'is kun la pied'o'j sur si'a skrib'tabl'o kaj leg'is la ”Gazet'o'n” el Sheffield, Illinois.
Kaj nun Lasker kred'as, ke mi pov'os prezent'i al tiu'j hom'o'j bild'o'n de Nov'jork'o tia'n, kia'n ili kutim'is vid'i, antaŭ ol ili far'iĝ'is kolor'blind'a'j. Po unu kolon'o ĉiu'tag'e mi verk'u pri kiu ajn tem'o, kiu frap'as mi'n. Kia vi trov'as tiu'n ofic'o'n por natur'esplor'ist'o?
”Ĝi est'as task'o por hom'esplor'ist'o. Mi supoz'as, ke vi sukces'os.”
Se vi kon'as la dun'o'j'n de Indi'an'a, — kio tamen ne est'as ver'ŝajn'a —, vi sci'as, ke ili ne el'vagon'iĝ'is ĉe Miller kun'e kun la grand'a flu'o da vizit'ant'o'j, sed ili plu'e vetur'is, ĝis ili est'is liber'ig'it'a'j de la dimanĉ'a'j piknik'ant'o'j. Fin'e ili el'ir'is el la vagon'ar'o kaj vag'is tra kamp'o'j, laŭ voj'o'j, preter drink'ej'aĉ'o'j, preter kelk'a'j grup'iĝ'int'a'j dom'aĉ'o'j, kiu'j est'is abomen'e flav'e farb'it'a'j kaj plu'e'n, plu'e'n laŭ ŝajn'e sen'fin'a voj'o. Ili transvers'is unu'e skori'kamp'o'n, post'e tra'vad'is polv'o'n, trans'ir'is ne'rimark'ind'a'n mont'et'o'n kaj ating'is vast'a'n eben'aĵ'o'n el flav'a sabl'o kaj fin'e . . . la lag'o'n! Ni dir'is: la lag'o'n! kun kri'sign'o post la vort'o, ĉar ĝi est'as tut'e mal'simil'a al la Michigan-lag'o, kiu'n la Ĉikagan'o'j kon'as. Ĉi tiu blu'a, vast'a rav'aĵ'o neniel rilat'as al tiu griz'a, sen'viv'a, ŝlim'a akv'uj'o, kiu'n la urb'an'o'j nom'as la lag'o.
En'est'is ĉiu'j nuanc'o'j de blu'o imag'ebl'a'j kaj ĉiu super'ŝveb'ant'a nub'o ŝanĝ'is ĝi'a'n kolor'o'n. Safir'o est'is, ne, kobalt'o. Ne, tio est'as tro mal'varm'a. Mediterane'a, turkis'a, kun la sabl'o kiel or'a kontrast'o. Sabl'o, mult'a'j'n mejl'o'j'n mal'proksim'e'n, laŭ'long'e de la bord'o sabl'o est'is vid'ebl'a kaj dun'o'j post la sabl'o. Nu, ĉiu skot'o kaj ĉiu vort'ar'o pov'os al vi cert'ig'i, ke la dun'o'j est'as mont'et'o'j el mal'kompakt'a sabl'o. Sed ĉi tiu'j dun'o'j est'as form'it'a'j laŭ amerik'a fason'o, tre grandioz'a'j. Est'as sabl'o'mont'o'j tiel mal'proksim'e, kiel pov'os vid'i la okul'o kaj sur tiu'j mont'o'j ne'kred'ebl'e grand'a'j pin'arb'o'j, kiu'j sub'e al'kroĉ'iĝ'as en la kvarc'o'n per gigant'a'j radik'fingr'o'j. Mal'antaŭ tiu'j dun'o'j etend'iĝ'as preskaŭ ne'kred'ebl'e bel'a'j arb'ar'o'j kun sovaĝ'a'j flor'o'j, plen'a'j de strang'a'j kresk'aĵ'o'j, neni'e trov'ebl'a'j krom tie, kun arbust'o'j, grimp'plant'o'j kaj ad'e la penetr'a odor'o de la pin'arb'o'j. Unu'iĝ'int'a'j kuŝ'as tie la blu'a lag'o, la or'a'j sabl'a'j mont'o'j kaj la verd'a arb'ar'o. Fanny kaj Clarence star'is sur la bord'o, silent'a'j, du rid'ind'a'j figur'et'o'j en ĉi tiu sovaĝ'a bel'aĵ'ar'o.
Tiam dir'is Fanny: ”Mi vol'us grimp'i al la pint'o de tia dun'o, al la plej alt'a kaj tie sid'i.”
Ili far'is kun'e la task'o'n. Tio pli'jun'ig'is Fanjon Brandeis proksim'um'e dek, dek du jar'o'j'n, tiel ke ŝi re'e far'iĝ'is la knab'in'o, kies kor'et'o pli fort'e bat'is pro la rigard'o al la pal'ruĝ'o kaj oranĝ'kolor'o de vintr'a sun'mal'lev'iĝ'o en Winconsin. Ŝi tut'e ne plu pens'is pri vind'uj'o'j, umbilik'bandaĝ'o'j kaj sen'danĝer'a'j pingl'o'j, ŝi'a spirit'o est'is blank'a paper'o rilat'e al ŝtrump'et'o'j, katalog'o'j, artikl'o numer'o 29E, 8437, al ĉiam mal'larĝ'faŭk'a'j eksped'korb'o'j, kiu'j postul'as, postul'ad'as pli kaj pli. Ŝi forges'is pri Michael Fenger, Teodor'o kaj la nov'a pelt'o.
Ili stumbl'e grimp'is sur la dun'o'j'n, en'iĝ'ant'e en la sabl'o'n, unu'e ĝis la kalkan'um'o'j, post'e sekv'is la ŝu'pint'o'j kaj fin'e la tut'a'j ŝu'o'j, ĝis la maleol'o'j, tiel ke ili dev'is ĉirkaŭ'prem'i la strang'form'a'j'n radik'ung'o'j'n por antaŭ'gard'i fal'ŝov'iĝ'o'n. Unu paŝ'o'n antaŭ'e'n, du paŝ'o'j'n mal'antaŭ'e'n, jen dun'grimp'ad'o. Ili manĝ'is en olimp'a liber'ec'o supr'e sur la dun'pint'o kaj Heyl prezent'is ĉiu'j'n ne'supoz'at'a'j'n aĵ'o'j'n el si'a dors'o'sak'o, jen lakt'a'n ĉokolad'o'n aŭ leg'aĵ'o'n, jen vin'ber'suk'o'n aŭ cigared'o'j'n. Ili manĝ'is kiel mal'sat'a'j sovaĝ'a'j best'o'j, sed laŭ pet'o de Heyl ili konserv'is, sav'is kelk'a'j'n sandviĉ'o'j'n por la last'a part'o de la tag'o. Li ek'brul'ig'is fajr'et'o'n per la paper'o'j kaj ost'et'o'j, laŭ la mal'nov'a kutim'o de la arb'ar'vag'ist'o'j. Post tio ili stern'iĝ'is en la post'tag'mez'a sun'o sur la varm'a, pur'a sabl'o.
”Kiu est'as la plej moder'a prez'o por flanel'a vest'o?”
demand'is Heyl.
”Ho, mal'aper'u kun tio,” respond'is Fanny.
”Ni laŭ'ir'os la bord'o'n ĝis tuj apud Miller,” li anonc'is.
”Ver'ŝajn'e ni pov'os rigard'i la nord'lum'o'n, hodiaŭ vesper'e. Ĉu vi vid'is ĝi'n jam, ĉu vi dezir'as rest'i ĝis tiam.”
”Sen'dub'e, mi ne ir'os hejm'e'n antaŭ ol mi vid'is ĝi'n.”
L i fiks'e rigard'is la sun'sub'ir'o'n, kiu subit'e ek'ard'ig'is la ĉiel'o'n.
”Tio preskaŭ for'pren'as la spir'o'n, ĉu ne? Kia'j nuanc'o'j!” dir'is Fanny, turn'ant'e la vizaĝ'o'n al la ard'o.
”Mi trov'as ĝi'n tro hel'a. Mi prefer'as ĝi'n iom pli mal'intens'ig'it'a.”
Ili star'is supr'e sur la dun'o kaj Heyl re'kuŝ'ig'is si'n, rigard'ant'e la lag'o'n kaj la ĉiel'o'n. Subit'e li ek'sid'is kaj kri'is: ”He, klopod'u rigard'i ĝi'n en tiu si'n'ten'o, kuŝ'iĝ'u plat'e. Tio mal'hel'ig'as la nuanc'o'j'n. Jes, tiel. Rigard'u nun, la lag'o simil'as fand'it'a'n kupr'o'n, fluid'iĝ'int'a'n, kaj vi pov'as vid'i tiu'n strang'a'n sun'o'n, kiu mal'lev'iĝ'as puŝ'et'iĝ'e kiel aerostat'o lig'it'a per ŝnur'o.”
Ili kuŝ'is tie, silent'a'j, la hel'ruĝ'o far'iĝ'is oranĝ'kolor'a, tio mal'hel'iĝ'is al mal'hel'ruĝ'o, roz'kolor'o, or'brun'o, fin'e griz'o.
La unu'a stel'o komenc'is mal'fort'e bril'i kaj la obtuz'a'j lum'o'j de Gary en la nord'o provok'is ĝi'n. Fanny ek'sid'is kun ĝem'et'o kaj trem'et'is.
”Kun'lig'u la vest'o'n supr'e ĉirkaŭ la kol'o,” dir'is Heyl, ”ĉu vi hav'as pingl'o'n?”
Ili manĝ'is la rest'int'a'j'n bulk'o'j'n, kiu'j iom mal'sek'fuŝ'iĝ'is kaj for'trink'is la last'a'n part'o'n de la vin'ber'suk'o.
”Ni prov'os hav'ig'i al ni varm'a'n vesper'manĝ'o'n en la urb'o en iu el la restoraci'o'j, kie oni ne mal'ŝat'as dimanĉ'a'j'n ekskurs'ant'o'j'n. Antaŭ'e'n, Fanjo, laŭ la bord'o, nord'e'n, rigard'ant'e la inter'temp'e ek'bril'ont'a'n nord'lum'o'n.”
”Est'is rav'eg'a tag'o,” murmur'is Fanny.
”Sun'o, sun'sub'ir'o, nord'lum'o, kio ajn dezir'ind'a. Mi kred'as, ke se ni est'us pet'int'a'j ĉiel'ark'o'n kaj eklips'o'n, ni cert'e ricev'us ili'n.”
Est'is, kvazaŭ Clarence sent'is ŝi'a'j'n pens'o'j'n.
”Ĉu vi nun ne sent'as, ke vi mal'proksim'iĝ'u tuj kaj por ĉiam de tiu'j damn'it'a'j pak'korb'o'j, kiu'j ad'e postul'as plen'ig'o'n. Mi rigard'is moment'o'n la bub'o'j'n, kiam mi est'is ekster vi'a kontor'o. Di'o mi'a!”
Fanny fos'is si'a'n kalkan'um'o'n furioz'e en la sabl'o'n.
”Kelk'a'j'n tag'o'j'n mi inklin'as for'sav'i mi'n de la kontor'o, for'ir'i sen ĉapel'o, sen mantel'o, rekt'e al la strat'o kaj kur'i, kur'ad'i kelk'foj'e, ĝis fin'e mi est'os ating'int'a la horizont'o'n.
Jes, tia mi sent'is mi'n oft'e.”
”Kaj en iu tag'o, Fanjo, kiam tiu inklin'o far'iĝ'os tro fort'a, kio'n vi far'os? Nu, atent'e aŭskult'u. Kaŝ'u tio'n ĉi en vi'a'n sub'konsci'a'n mens'o'n, konserv'u ĝi'n, ĝis vi ĝi'n bezon'os. Kiam tiu tag'o ven'os, vi pren'u la vagon'ar'o'n al Denver. El Denver vetur'u al Estes Park. Tio situ'as en la Rok'mont'ar'o, tio est'as vi'a cel'lok'o, ĉar tie ek'est'as kaj ekzist'as real'a horizont'o. Kiam vi est'os tie, vi pet'u la voj'o'n al la kaban'o de Heyl. Vi est'os trans'don'at'a de unu al la ali'a kaj fin'e ating'os la cel'o'n. Ebl'e mi est'os tie, sed ver'ŝajn'e, pli kred'ebl'e, ne. Tie vi trov'os ŝlos'il'o'n pend'ant'a sur ŝnur'o en la leter'kest'o. Vi trov'os en la forn'o lign'o'n kaj fajr'il'o'n por tuj pov'i prepar'i fajr'o'n. Vi trov'os ankaŭ pin'frukt'o'j'n, tut'sek'a'j'n, kiu'j tuj ek'flam'as. Vi trov'os tie mi'a'j'n libr'o'j'n sur la bret'o'j kontraŭ la mur'o. Kiam vi mal'ŝlos'os la cedr'o'lign'a'n kest'o'n, vi trov'os en ĝi lit'bezon'aĵ'o'j'n kaj la lamp'o'j est'as plen'ig'it'a'j. En la ŝrank'o vi trov'os lad'a'j'n uj'o'j'n kun manĝ'aĵ'o'j. Krom tio, vi trov'os tie la mont'eg'o'j'n, kiu'j pov'os spirit'e pur'ig'i kaj san'ig'i vi'n. La pin'arb'o'j est'as la natur'a'j kurac'il'o'j, la antaŭ'gard'a'j bros'o'j kaj pri la ĉiel'o . . . Tio son'as kiel fer'voj'a gvid'libr'o tekst'as, sed tio est'as ver'a. Mi sci'as.”
Ili marŝ'is silent'a'j dum mal'long'a temp'o.
”Ĉu inter'konsent'it'e?”
”M-m,” respond'is Fanny, ne'interes'iĝ'e, ne rigard'ant'e li'n.
La mien'o de Heyl far'iĝ'is sever'a.
”Ĉu vi bon'vol'us dir'i al mi, kio'n vi far'os, kio'n vi intenc'as. Vi aspekt'is tiel decid'em'a, tiel firm'intenc'a en tiu damn'it'a kontor'o. Kun kiu vi rilat'as? Kiu est'as tiu Fenger — ĉu li ne nom'iĝ'as tiel — kiu dir'is al vi, ke vi aspekt'as tiel lac'a?”
”Bon'e, Clancy, mi rakont'os ĉio'n al vi,” konsent'is Fanny abrupt'e.
”Bon'e, sed kio est'as tio: Clancy?”
”Nu, mi ne pov'os vi'n nom'i Clarence. Tiu nom'o ne konform'iĝ'as al vi mem. Ni far'u vi'n por hodiaŭ Clancy, eĉ se vi pren'os mien'o'n de unu el la mal'alt'rang'a'j jud'a'j profet'o'j . . . kompren'ebl'e mank'as la barb'o.”
Ŝi komenc'is rakont'i al li pri si'a labor'o, si'a'j intenc'o'j.
Kio'n ŝi rakont'is, tamen ne vol'ant'e tio'n ĉi, tio est'is preskaŭ konfes'o. Ŝi rakont'is pri Teodor'o, ties edz'iĝ'o, pri la mort'o de si'a patr'in'o, pri si'a en'ofic'iĝ'o ĉe Haynes-Cooper, kaj la ŝanĝ'o'j, kiu'j'n ŝi far'is tie. Ŝi montr'is al li la ne'lim'ig'it'a'j'n perspektiv'o'j'n, kiu'j mal'ferm'iĝ'us al ŝi en tiu entrepren'o. Slosson est'is simpl'e for'ŝov'at'a kaj pli'mal'pli hezit'e ŝi rakont'is pri Fenger pri li'a komerc'ist'a geni'o, pri li'a'j bon'eg'a'j kvalit'o'j, pri li'a karier'o. Eĉ ŝi prezent'is vort'bild'o'n de ties mal'san'a, trud'a edz'in'o.
”Ĉu tiu Fenger en'am'iĝ'is al vi?” Heyl demand'is akcent'e.
”Clancy, mi pet'as! Li est'as edz'o!”
”Ne est'u ŝajn'sincer'a, Fanjo. Ne parol'u kiel naiv'ul'in'o.
Ĉio, kio'n vi rakont'is, al mi est'as preciz'e skiz'it'a viv'o'plan'o, kiu est'as tiel klar'a kaj fid'ig'e diafan'a kiel kristal'o, sed nun vi est'u sam'e sincer'a, ĉu vi vol'as?”
”Ho, mi supoz'as, ke mi al'log'as li'n iom'et'e, kiu vir'o li'a'spec'a kun edz'in'o tia ne est'us al'tir'it'a de san'eg'a, lert'a vir'in'o, kies ide'o'j sam'direkt'iĝ'as je li'a'j. Sed mi dezir'us, ke vi ne parol'u tia'manier'e al mi. Tio incit'as mi'n.”
”Mi ĝoj'as pro tio, mi jam kred'is, ke vi ne menci'os tiu'n punkt'o'n. Kaj kio'n far'i per vi'a'j desegn'aĵ'o'j, nu? Vi ja cert'e sci'as, ke tiu'j skiz'o'j en pli mal'pli krud'a pri'labor'it'ec'o, tamen pro tio des pli fort'e traf'ant'a'j, est'as almenaŭ sam'e bon'a'j, kiel la plej bon'a'j nun'temp'e far'at'a'j.”
”Ho, sen'senc'aĵ'o!”
Sed tiam ŝi ĉes'is parol'i subit'e kaj met'is ambaŭ si'a'j'n man'o'j'n sur li'a'n brak'o'n, rigard'is per radi'ant'a'j okul'o'j en la griz'a'n krepusk'o'n.
”Ĉu vi efektiv'e kred'as, ke ili est'as bon'a'j?”
”Mi cert'ig'as vi'n, ke ili absolut'e est'as bon'eg'a'j. Ne est'as gazet'o en la land'o, kiu ne ĝoj'us, se ĝi pov'us ricev'i tia'j'n regul'e. Eĉ mi cert'ig'as, ke ne ekzist'as tri hom'o'j en la land'o, kiu'j pov'as far'i tio'n. Ne est'as afer'o, ĉu oni pov'as desegn'i aŭ ne, est'as afer'o, ĉu oni pov'as rigard'i la viv'o'n en apart'a lum'o kaj bril'ig'i tiu'n lum'o'n tiel, ke ali'a'j person'o'j ricev'u la ard'o'n. La skiz'o'j, kiu'j'n mi vid'is hodiaŭ maten'e, prezent'as, sent'ig'as la krud'a'n, sen'mask'a'n viv'o'n.
Tio est'as natur'dot'o, Fanjo, diabl'e, kial vi ne uz'as ĝi'n?”
Sed Fanny jam re'trov'is si'a'n mem'reg'ad'o'n: ”Ne est'as talent'o,” ŝi dir'is facil'anim'e, ”nur est'as lert'ec'o, per kiu mi amuz'as mi'n. Mi neniam pov'os en'spez'i iom per ĝi. Krom'e, est'as nun tro mal'fru'e por tio. Oni nun prezent'u i'o'n super'hom'a'n, por ke oni est'u re'kon'at'a. Desegn'i mi ne pov'as pli bon'e ol iu ajn, sed pri beb'o'vest'o'j mi est'as virtuoz'ul'in'o, kompar'e kun ali'a'j vir'in'o'j. Post kelk'a'j jar'o'j mi per'labor'os ĉe Haynes kaj Cooper dek'mil ĉiu'jar'e kaj post kvin jar'o'j . . . ”
”Nu, kiom post kvin jar'o'j?”
La man'o'j de Fanny pugn'iĝ'is konvulsi'e, kvazaŭ ŝi vol'us al'kroĉ'i si'n al tio, pri kio ŝi pens'is.
”Tiam mi ating'is la cel'o'n. Al mi est'os ebl'ig'at'e admir'i la grandioz'a'j'n, mir'ind'a'j'n aĵ'o'j'n de ĉi tiu mond'o kaj est'i egal'a al tiu'j person'o'j, kiu'j ili'n posed'as.”
”Dum vi kapabl'as mem far'i ili'n, frenez'et'ul'in'o! Ho, cert'e! Ne rigard'u al mi tiel konfuz'it'e. Mi asert'as, ke ĉi tiu'j desegn'aĵ'o'j est'as la esprim'o'j de vi'a propr'a esenc'o.
Tial vi turn'as vi'n al ili, kiam la vend'ej'a'j afer'o'j star'as al vi en la gorĝ'o, ili est'as la relief'o de vi'a est'ad'o. Vi ne pov'os ne far'i tio'n, ili est'as vi mem.”
”Ho, mi facil'e pov'os de'ten'i mi'n de ili. Ili amuz'as mi'n, jen ĉio.”
”Vi ne'ebl'e pov'os rezign'i pri tio; ĝi sid'as en vi'a sang'o, tio est'as la jud'a en vi.”
”La . . . bon'e, mi montr'os tio'n al vi. Mi dum unu tut'a jar'o ne desegn'os. Mi pruv'os al vi, ke la pra'av'a religi'o neniel influ'as mi'a'j'n labor'o'n aŭ distr'aĵ'o'j'n.”
”Kar'a mi'a, tio'n vi plu ne pov'os pruv'i, ĉar vi de long'e pruv'is la kontraŭ'o'n. Vi pruv'is tio'n al vi mem, kiam vi skiz'is tiu'n mal'jun'a'n fiŝ'vend'ist'o'n en la gett'o. Tiu'n barb'ul'o'n, vi sci'as. Mil'o'j'n da jar'o'j da persekut'ad'o, sufer'ad'o kaj esper'o stamp'is tiu'n rigard'o'n sur li'a vizaĝ'o kaj sam'e mult'a'j jar'o'j kresk'ig'is en vi la sent'o'n, la talent'o'n por ek'vid'i kaj sur'paper'ig'i ĝi'n. Fanjo, ĉu vi jam leg'is Fishbergon?”
”Ne,” dir'is Fanny mal'laŭt'e.
”Nu, vi nepr'e leg'u li'a'n libr'o'n, kiam vi pov'os liber'ig'i vi'n de la al'tir'em'o de vi'a'j eksped'a'j katalog'o'j. Fishberg dir'as — mi dezir'us laŭ'vort'e pov'i laŭt'leg'i ĝi'n antaŭ vi — ke ne est'as la fizik'a ekster'aĵ'o, kiu karakteriz'as la jud'o'n, est'as li'a anim'o. La tip'o ne est'as antrop'olog'a aŭ fizik'a, ĝi est'as soci'a, psik'a. Ne est'as la kolor'o de la vizaĝ'o, nek la lip'o'j, la naz'o aŭ la kap'o, nur est'as la anim'o, kiu montr'as li'a'n fid'o'n. Jar'cent'long'a ekzil'o en gett'o, ostracism'o, sen'ĉes'a sufer'ad'o est'ig'is psik'a'n tip'o'n. La stamp'it'aĵ'o sur la anim'o tra'gut'et'is en la vejn'o'j'n, tiel magi'e trov'is voj'o'n al la ekster'aĵ'o, al la vizaĝ'o.”
”Jes, sed mi prefer'e ne parol'us pri anim'o'j, vi mal'bon'ig'as la tut'a'n bel'a'n tag'o'n.”
Feliĉ'e en tiu kriz'a moment'o la natur'o mem hav'ig'is distr'aĵ'o'n. Tra la nigr'a ĉiel'o ĵet'is si'n du lum'radi'fask'o'j.
Nord'a lum'o, mal'fort'a fenomen'o, parenc'a al tiu kromat'a glor'o, kiu'n oni pov'as admir'i en la mal'proksim'a nord'o, sed tamen bel'eg'a kaj sorĉ'e rav'a. Fanny kaj Heyl halt'is kaj lev'is la kap'o'j'n ĉiel'e'n. La fantom'a'j radi'o'j trem'et'is, etend'iĝ'is, ard'is en pal'a'j nuanc'o'j, kiel ĉiel'a serĉ'lum'o. Subit'e el la pint'o de ĉiu fask'o ĵet'iĝ'is ar'et'o da subtil'a'j lini'o'j, kiel en plum'tuf'o kun arĝent'a lig'il'o. Ĉi tiu'j ar'et'o'j kun'iĝ'is, form'is tri'a'n, kvar'a'n fask'o'n. Est'is kvazaŭ la radi'ar'o, kiu'n aŭreol'e prezent'as mal'nov'a'j pentr'aĵ'o'j de la Sankt'a Famili'o.
Kun'e Fanny kaj Heyl rigard'is ĝi'n, ĝis fin'e la last'a fask'o for'pal'iĝ'is kaj tut'e for'iĝ'is, nur la reflekt'ad'o de la lum'o'j de Gary, mal'proksim'e fier'is kontraŭ la mal'lum'a ĉiel'o. Ili sam'temp'e ĝem'is. Post'e ili rid'is unu al la ali'a.
”Kurten'o,” dir'is Fanny.
Ili kur'eg'is al la staci'dom'o, malgraŭ la sabl'o. Ili'a kupe'o est'is plen'a de mol'karn'a'j beb'o'j, kiu'j kuŝ'is dorm'ant'a'j sur la brak'o'j de si'a'j patr'in'o aŭ patr'o; mult'a'j pan'korb'o'j dis'don'is naŭz'et'a'n odor'o'n de banan'o'j; abund'is sovaĝ'et'a'j infan'o'j, kiu'j prem'ten'is en la ŝvit'mal'sek'a'j man'o'j grand'a'j'n buked'o'j'n da de'ŝir'it'a'j flor'o'j.
La vagon'ar'o vetur'ig'is ili'n preter la ĉiel'alt'a'j'n fum'tub'o'j'n de Gary, tra sud'a Ĉikago, la fuŝ'aĵ'ej'o de la metropol'o, preter Jackson Park, kiu dis'don'is re'freŝ'ig'a'n spir'o'n, kaj re'e'n al la urb'a centr'o. Ili rigard'is ĉio'n ĉi per mir'eg'a'j okul'o'j de hom'o'j, kiu'j dum sen'nombr'a'j hor'o'j vid'is nur sabl'o'n, aer'o'n kaj akv'o'n. Lund'o, ŝajn'int'a tiel mal'proksim'a, far'iĝ'is morgaŭ'a aktual'aĵ'o.
Lac'eg'a'j, ili halt'is antaŭ unu el tiu'j al'log'a'j, intim'aspekt'a'j manĝ'ej'o'j, kiu'j gaj'ig'as la mal'hel'a'j'n flank'strat'o'j'n de Ĉikago. Tie oni kutim'e konsum'as kaf'o'n kaj pan'o'n kun varm'a viand'o. La fin'iĝ'o de la luks'a tag'o prezent'is al vi ili'n ambaŭ en taksi'o, kiu vetur'ig'is ili'n hejm'e'n, kaj en kiu Fanny la tut'a'n voj'o'n oportun'e kuŝ'is, osced'ant'e.
”Ĉu vi sci'as,” dir'is Fanny, kiam ili adiaŭ'is, ”ni parol'is pri anim'o, suĉ'infan'a'j vest'o'j kaj ni est'as fin'parol'int'a'j.
Est'as avantaĝ'o, ke vi ir'os al Nov'jork'o. Sekv'o tamen ne ven'os.”
”Fraŭl'in'a moŝt'o,” dir'is Heyl emfaz'e, ”sekv'o absolut'e ven'os. La knab'in'o kun la ruĝ'a biret'o ne mort'is, ŝi viv'as, kaj dis'pied'frap'is kiel iam, ĉar ĉiu el tiu'j Ĉikag'o'skiz'o'j supr'e en la paper'uj'o est'as pied'frap'o. Vi dir'is, ke ŝi ne plu batal'os por ali'ul'o. Vi, stult'ul'in'o. Ŝi batal'is por iu ali'a en ĉiu desegn'aĵ'o, en tiu pri la knab'in'o en la hom'amas'o, en tiu de la mal'jun'ul'o apud la fiŝ'bud'o, en ĉiu'j. Tiu ĉi knab'in'o ne mort'os . . . neniam mort'os, ĉar ŝi hav'as spirit'o'n. Sed la ali'a for'mort'os, nur ŝi mem ne sci'as tio'n. Iu'n tag'o'n tamen ŝi rimark'os, ke ŝi est'as en'ter'ig'at'a. Tiam mi ĉe'est'os por sur'ŝovel'i iom da ter'o.”
De la unu'a de decembr'o la eksped'ej'o de la firm'o Haynes-Cooper simil'is la Nov'jork'a'n bors'o'n, la tag'o'n post panik'o. La al'o'j est'is mont'o'j el paper'o, sur kiu'j arme'o da bub'o'j batal'is kiel neĝ'o'for'ig'ist'o'j, kiu'j van'e kontraŭ'as neĝ'o'vent'eg'o'n. La gvid'ist'o ne plu parol'is pri mil'o'j, sed pri cent'mil'o'j da leter'o'j kaj li ŝmac'is per si'a'j lip'o'j. Dek'mil'o'j da hom'o'j labor'is ĝis mal'fru'vesper'e, ili inter'romp'is nur por rapid'a manĝ'o je la ses'a kaj ir'is re'e'n al la skrib'tabl'o, bret'ar'o aŭ bret'o ĝis la naŭ'a, por ke Oklahom'a kaj Minnesota ricev'u si'a'j'n krist'nask'kest'o'j'n ĝust'a'temp'e.
Fanny Brandeis, labor'ant'e sub la verd'ŝirm'il'a kontor'lamp'o, mir'e pri'pens'is amar'e, ĉu Krist'nask'o iam signif'os al ŝi i'o'n ali'a'n ol labor'eg'o'n, pel'iĝ'o'n kaj lac'ec'o'n. Ŝi rakont'is al ŝi, ke ŝi ne vol'as pens'i pri la pas'int'a Krist'nask'o, antaŭ unu jar'o. Kiam ŝi ĉirkaŭ'rigard'is si'a'n ord'ig'it'a'n kontor'et'o'n, tra la vitr'o'j al la sekci'ej'o, kaj al la skrib'tabl'o, ĉio ŝajn'is al ŝi tiel ne'real'a. Ja est'is ne'ebl'e! Est'is ja kvazaŭ antaŭ mult'a'j jar'o'j, antaŭ hom'a tut'viv'o, kiam ŝi de'kroĉ'iĝ'is de la tro'plen'a Winnebaga butik'o, kie ŝi tra'bat'is per'kubut'e al si voj'o'n kun'e kun tiu brav'a, fort'a vir'in'o.
La Beb'o'libr'o aper'is de la pres'ej'o kaj ĝi est'is bon'a. Eĉ Slosson grumbl'ant'e konfes'is tio'n. Fanny rigard'is la libr'et'o'n kun prav'a fier'o, sed ŝi ne est'is kontent'a.
”Kio mank'as al ni, est'as stil'o,” ŝi persist'is. ”La objekt'o'j est'as praktik'a'j, sed ili ne far'as sensaci'o'n. Ili dev'os efik'i unu'a'vid'e, posed'i fason'o'n, graci'ec'o'n. Tiu'j mank'as, mi ir'os al Nov'jork'o por kapt'i ili'n.”
Tio ĉiam est'is la labor'o de Slosson.
Ŝi kaj Ella Monahan ir'os kun'e al la printemp'a foir'o.
Ella Monahan ir'is al Nov'jork'o regul'e unu'foj'e en ĉiu semajn'tri'o. Fanny neniam vojaĝ'is orient'e'n de Ĉikago. Ŝi envi'is Ellan pro si'a kon'at'iĝ'o kun Nov'jork'a'j po'grand'ist'o'j kaj fabrik'ant'o'j. Ella en'ir'is en la kontor'o'n de Fanny nur por moment'o. La du vir'in'o'j hav'is mal'mult'o'n komun'a'j krom si'a labor'o, sed ili pov'is inter'rilat'i kiel bon'a'j amik'in'o'j, ĉiu el ili ambaŭ opini'is, ke ŝi pov'os lern'i i'o'n de la ali'a.
”Ŝajn'as al mi, ke vi ĉi tie kontribu'as mult'o'n bon'a'n,”
dir'is Ella Monahan, rigard'ant'e la streĉ'e ruĝ'a'n vizaĝ'o'n de Fanny.
”Tio'n vi ankaŭ far'is,” respond'is Fanny, ”ali'e vi ne est'us ating'int'a, kio'n vi jam ating'is.”
”Jes, vi est'as prav'a,” konfes'is Ella kaj rid'et'is kruel'et'e, ”jes mi dispon'ig'is ĉi tie ĉio'n al ili, kio'n mi posed'is, kaj krom tio kelk'a'j'n ec'o'j'n, pri kiu'j mi mem antaŭ'e ne sci'is, ke mi hav'as ili'n. La viv'o ver'e est'as strang'a lud'o. Se mi'a mal'jun'a patr'o ne est'us posed'int'a tan'ej'o'n en Racin'e kaj mi ne est'us pen'int'a tie la tut'a'n tag'o'n, tiel ke mi akir'is la diferenc'ig'a'n sci'kon'o'n por sent'i kaj flar'i la led'o'kvalit'o'j'n laŭ la fel'o'j, mi neniam est'us far'iĝ'int'a estr'in'o de la gant'sekci'o de Haynes-Cooper kaj vi . . . ?”
”Brandeisa Bazar'o.”
Kaj Fanny intenc'is daŭr'ig'i, kiam knab'o en'ir'is kaj dir'is al ŝi nom'o'n. Ella ek'star'is por for'ir'i, sed Fanny mal'help'is tio'n.
”Pastr'o Fitzpatrick! En'ir'ig'u li'n tuj. Vi kon'at'iĝ'u kun li!
Li est'as . . . ”
Tiam jam la alt'a statur'o de la bel'a mal'jun'a pastr'o plen'ig'is la pord'apertur'o'n kaj dir'is: ” . . . prav'e, li est'as pastr'o Fitzpatrick.”
”Ella Monahan.”
La blank'har'a irland'an'o kaj la blank'har'a irland'an'in'o prem'is la man'o'n unu al la ali'a.
”Kaj kiu vi est'as, fil'in'o mi'a, krom Ella Monahan?”
”Aĉet'ist'in'o de sekci'o gant'o'j ĉe Haynes-Cooper, vi'a honor'ind'a moŝt'o.”
”Nu, gant'o'j, vi ne komunik'is tio'n,” li turn'is si'n al Fanny, met'is si'a'j'n ambaŭ grand'a'j'n man'o'j'n sur ŝi'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj turn'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n al la lum'o.
”Hm,” li murmur'is, mal'kontent'e.
”Kio'n signif'as hm?” demand'is Fanny. ”Ne son'as kuraĝ'ig'e, iel ajn.”
”Hm, gant'o'j,” ripet'is pastr'o Fitzpatrick, liber'ig'int'e Fanjon, ”cert'e vi jam vend'is por valor'o de milion'o'j da dolar'o'j en tiu temp'o, kiam vi labor'is ĉi tie.”
”Du kaj du'on'a'n en mi'a sekci'o dum la pas'int'a jar'o,”
respond'is Ella neniel fanfaron'ant'e. Oni ja nur kalkul'is per milion'o'j ĉe Haynes-Cooper.
”Kia'n temp'o'n ni tra'viv'as, kiam du delikat'a'j fraŭl'in'o'j pov'as en'spez'i salajr'o'n, kompar'e kun kiu la mal'nov'a'j irlandaj reĝ'o'j est'is almoz'pet'ant'o'j.”
Li okul'um'is al la pli aĝ'a kaj dir'is: ”Kaj kia liber'a sent'o, ĉu ne! Tiel sen'de'pend'a, est'as bel'e!”
”Mi zorg'is pri mi mem, de mi'a dek'ses'a jar'o,” dir'is Ella, ”mi prefer'e ne dir'u, kiom da temp'o pas'is post tiu tag'o.”
Galant'a murmur'o el'iĝ'is el la kavalir'a irland'an'a buŝ'o.
”Mi dank'as pro la kompliment'o, patr'o, kiu'n mi vid'as en vi'a'j okul'o'j. Kio'n mi vol'as dir'i est'as jen'a: koncern'e la sen'de'pend'ec'o'n vi prav'as. Tio valor'as mult'o'n. Unu'e, sed post iom da temp'o tio komenc'as super'i vi'n. Ne demand'u kiel. Tio'n mi ne sci'as. Sed mi esper'as, ke vi ne opini'as mi'n fi'a, kiam mi mal'kaŝ'e dir'as al vi, ke mi pov'us am'ind'um'i ĉiu'n vir'o'n, kiu pend'ig'us ĉirkaŭ mi'a kol'o blank'vulp'a'n pelt'o'n aŭ perl'ĉen'o'n kaj kiu demand'us mi'n, ĉu mi sufer'as pro tra'blov'o.”
”Fi'a! Absolut'e ne, knab'in'o mi'a, tio ja est'as tut'e laŭ'natur'a kaj bon'a, escept'e de tiu'j perl'o'j, ebl'e.”
”Bon'e, mi rezign'as pri tiu'j,” rid'is Ella kaj don'int'e la man'o'n al li, ŝi for'ir'is. Pastr'o Fitzpatrick rigard'is post ŝi: ”Brav'a vir'in'o tio est'as.”
Li el'poŝ'ig'is si'a'n horloĝ'o'n, est'is dik'a, arĝent'a. ”Nun est'as du'on'o post la dek'unu'a. Mi'a vagon'ar'o for'vetur'os je la kvar'a. Nu, Fanjo, se vi sur'met'os vi'a'n ĉapel'o'n, kaj pov'os ŝtel'pren'i hor'et'o'n aŭ iom pli, por for'las'i ĉi tiu'n gigant'a'n Belialid’ej'o'n — tio est'as fort'a vort'o, knab'in'o mi'a, kaj pli simil'a al sakr'o ol kiu ajn vort'o, kiu'n mi kon'as — mi tiu'okaz'e kun'pren'os vi'n al Blackstone, neni'e'n ali'e'n, por lunĉ'o. Kio'n vi opini'as pri ĉi tiu plan'o de mal'jun'a, mal'riĉ'a pastr'o?”
”Ho, vi, bon'ul'o, mi ne pov'os eĉ pens'i pri tio. Cert'e mi pov'os el'iĝ'i el ĉi tie, sed ni lunĉ'u en ĉi tiu dom'eg'o, en la restoraci'o.”
”Neniam, mi pov'us ne'ebl'e manĝ'i ĉi tie. Ne pet'u tio'n, ĉi tiu ej'o tim'ig'as mi'n. Mi supr'e'n'ir'is per lift'o kun amas'et'o da hom'o'j kaj gvid'ist'o, li ĵongl'is per milion'o'j, kiel gazet'bub'o per unu cend'o. Mi nur est'as vilaĝ'a pastr'o, sed mi est'as ankaŭ fier'a. Mi ir'os al Blackstone. Mi preter'pas'is plur'foj'e, sed neniam mi en'ir'is en tiu'n palac'o'n kun ĝi'a'j ruĝ'silk'a'j kurten'o'j kaj fenestr'a'j apart'sid'ej'o'j. Ni serv'ig'os ni'n de velur'pied'a'j kelner'o'j, knab'in'o, pren'u vi'a'n ĉapel'o'n!”
Ili en'ir'is la varm'dis'radi'a'n, luks'a'n hal'o'n de la restoraci'o, mal'facil'e spirant'e, kiel ĉiu'j hom'o'j, kiu'j tro'rapid'e kur'is kontraŭ la vent'o. La ĉef'kelner'o sen'dub'e rigard'is pastr'o'n Fitzpatrick kardinal'o, ĉar li instal'is ili'n ĉe apud'fenestr'a tabl'o, kiu don'is liber'a'n el'rigard'o'n sur la glaci'mal'varm'a'n strat'o'n, sur Grant Park'o'n, sur la neĝ'o'tavol'o'n, kiu mal'kovr'is ĉio'n kaj sur la griz'a'n lag'o'n. La grandioz'a salon'o est'is plen'a de kolor'o'j, parfum'o kaj obtuz'a voĉ'bru'ad'o. Font'o en la mez'o ŝpruc'is gaj'e kaj sur la akv'o naĝ'is lili'foli'o'j kaj ali'a'j flor'o'j kun delikat'a'j, roz'kolor'a'j, or'brun'a'j nuanc'o'j kaj lavend'o. Ĉe la tabl'o sid'is elegant'a'j, svelt'a'j fraŭl'in'o'j kaj tre si'n'konsci'a'j student'o'j, kiu'j pas'ig'is hejm'e la feri'o'n, kaj aristokrat'a'j akompan'ant'in'o'j en pelt'o'j kaj plum'o'j. La ruĝ'o sur la vang'o'j de Fanny far'iĝ'is pli mal'hel'a. Ŝi ŝat'eg'is luks'o'n. Ŝi rid'et'is kaj okul'um'is al la bon'a, mal'jun'a pastr'o, kontraŭ ŝi.
”Vi est'as diboĉ'ant'o,” ŝi dir'is, ”sed est'as rav'eg'e, ĉu ne?” kaj ŝi gust'um'is unu'a'foj'e plen'kuler'o'n de la bon'gust'eg'a sup'o.
”Est'as agrabl'e, por unu foj'o ni bezon'as est'i ekstravaganc'a'j de temp'o al temp'o.”
Oportun'e sid'ant'e li ĉirkaŭ'rigard'is la luks'a'n solon'o'n, kaj post'e ekster'e'n, al la vent'pur'ig'it'a strat'o. Li apog'is si'n profund'e en si'a seĝ'o kaj tambur'et'is mal'laŭt'e per la fingr'o'j sur la glat'atlas'a tabl'o'tuk'o.
”Unu foj'o'n, dir'u Fanny, ne pri'pens'int'e, kio'n vi trov'as plej interes'a aĵ'o, vid'at'a de ĉi tie? Vi kutim'is elekt'i subit'e, ne'atend'it'e, kio'n ajn, kio'n vi nom'us la hom'a flank'o de la viv'o. Vi'a patr'in'o sam'e posed'is tiu'n kutim'o'n.”
Fanny, rid'et'ant'e, rigard'is ĉirkaŭ si'n, unu'e en la salon'o'n, ne'vol'e sekv'ant'e la voj'o'n de li'a rigard'o, post'e al la mal'varm'a, strat'o, ekster'e'n.
”Plej interes'a?”
De'nov'e re'e'n vag'is la rigard'o intern'e'n al la bon'odor'a salon'o kun flor'o'j kaj muzik'o, kun la tint'ad'o de glas'o'j, la intim'a voĉ'susur'ad'o, tiam re'foj'e al la strat'o.
”Ĉu vi vid'as tiu'n vir'o'n, star'ant'a trans'e de la strat'o, apud la mur'o. Li preskaŭ pend'as kontraŭ la lantern'fost'o. Ĉu vi vid'as li'n? Jes, gust'e ĉi tiu, flank'e de la grand'a griz'a aŭtomobil'o. Li pro frost'o preskaŭ for'ŝrump'as. Vi pov'as sent'i li'n trem'eg'ant'a. Li aspekt'as, kvazaŭ li vol'us kaŭr'i intern'e de si mem por trov'i varm'o'n. Jam de kiam ni en'ir'is ĉi tie'n, mi observ'is li'n, dum li fiks'rigard'is al la fenestr'o'j, mal'antaŭ kiu'j ni ĉiu'j sid'as sen'zorg'e, grand'sinjor'e, sat'manĝ'int'e. Mi sci'as, kio'n li pens'as nun, ĉu vi? Kaj mi dezir'us, ke mi ne est'u tiel mal'feliĉ'a, ĉar mi sci'as tio'n tiel preciz'e. Mi dezir'us, ke ni ne est'u mend'int'a'j kuir'it'a'n omar'o'n, mi dezir'us . . . jen, tiu polic'ist'o for'ordon'as li'n nun.”
Pastr'o Fitzpatrick pren'is ŝi'a'n man'o'n trans la tabl'o kaj prem'is ĝi'n kor'tuŝ'e fort'e.
”Fanjo, mi'a knab'in'o, mi sci'as, kio'n mi dezir'is sci'i. Ĉu Haynes-Cooper aŭ ne, ĉu milion'o'j aŭ ne, vi'a'j ravin'et'o'j ankoraŭ ne est'as detru'it'a'j per cindr'o kaj for'ĵet'aĵ'o'j, kar'ul'in'o, dank'u Di'o'n!”
En januar'o Fanny mal'kovr'is Nov'jork'o'n. Ŝi ir'is tie'n kiel elekt'ist'in'o de si'a sekci'o. Post la elekt'ad'o, Slosson nur bezon'os aĉet'i. Ŝi decid'u pri kvalit'o, prez'o'j, ŝtof'o'j kaj ĉio koncern'a. Ella Monahan akompan'is ŝi'n, ĉar est'is temp'o por ŝi'a ĉiu'monat'a vojaĝ'o.
Fanny envi'is ŝi'n mal'kaŝ'e pro ŝi'a kon'at'ec'o ĉe la Nov'jork'a po'grand'komerc'a distrikt'o. Ella propon'is al ŝi help'o'n.
”Ne,” respond'is Fanny, ”mi dank'as. Mi supoz'as, ke mi prefer'e ne far'u tio'n. Vi hav'as vi'a'n propr'a'n labor'o'n kaj krom'e, mi sci'as, kio'n mi bezon'as kaj kie ĝi est'as akir'ebl'a. Plej mal'facil'e est'os sukces'i ced'ig'i tio'n al mi.”
Ili ek'loĝ'is en la sam'a hotel'o kaj pren'is komunik'iĝ'ant'a'j'n ĉambr'o'j'n. Ĉiu el ili ir'is si'a'n voj'o'n, ili ne vid'is unu la ali'a'n dum la tut'a tag'o, sed vesper'e ili ĝu'is la trankvil'ig'a'n, agrabl'a'n ĉe'est'o'n unu de la ali'a, sid'ant'e komfort'e en kimon'o'j. Fanny el'spez'is mult'a'j'n semajn'o'j'n por prepar'i si'a'n atak'plan'o'n. Ŝi intenc'is nur pren'i la mal'mult'kost'a'j'n spec'o'j'n, kiu'j tamen est'is delikat'e fin'labor'it'a'j. Ŝi pens'is re'foj'e pri la punt'ornam'it'a'j vind'est'aĵ'o'j, kiu'j'n la farm'ist'in'a'j aŭ la fabrik'ist'in'a'j brak'o'j port'is tiel kares'plen'e. Por tio ili ekstravaganc'e vol'is el'spez'i mon'o'n, pro tio ili ne inklin'is al ŝpar'em'o; kiel lert'a komerc'ist'in'o ŝi vol'is profit'i per tiu mal'fort'ec'o ili'a. Mend'o de HaynesCooper neniam est'as tia, ke po'grand'ist'o pov'as permes'i al si rezign'i pri ĝi. Fanny sci'is tio'n kaj tiel intenc'is ir'i rekt'e al la firm'o Hor'n kaj Udell. Nu, sci'u, ke Hor'n kaj Udell est'as la en'konduk'int'o'j de la trik'it'a'j kalson'et'o'j, kiu'j la knab'in'o'j port'as sub la rob'o'j, anstataŭ la mal'komfort'a'j, antikv'a'j sub'jup'o'j, ke ili kiel unu'a'j ofert'is tiu'j'n graci'fason'a'j'n antaŭ'tuk'o'j'n anstataŭ la sak'simil'a'j por'labor'ist'in'a'j, ke ili prezent'is la oportun'a'j'n patent'led'a'j'n rimen'o'j'n por beb'o'j, pri kiu'j ni'a'j av'in'o'j absolut'e est'us lev'int'a'j la man'o'j'n en abomen'o. Ili kompren'ig'is al la hom'o'j, ke kelk'a'j col'o'j da man'brod'it'aĵ'o valor'as pli ol tut'a uln'o da mal'kar'a punt'o. Kaj ne parol'u pri model'o'j, fason'o aŭ ornam'o — oni pov'is tuj ek'kon'i Hor'n kaj Udellvestitan infan'o'n en grup'o el tri'dek bel'vest'it'a'j.
Kiam Fanny en'ir'is la kontor'o'n, ŝi sent'is si'n sam'e sen'help'a, kiel antaŭ long'e, en tiu januar'a maten'o, kiam ŝi unu'a'foj'e ven'is al Ĉikago.
Kelk'a'j'n tag'o'j'n antaŭ'e ĉi tiu kun'ven'o est'is inter'konsent'it'a. Fanny neniam konsci'is pri la sku'o, kiu'n ŝi'a jun'a, sci'vol'a vizaĝ'o kaŭz'is al la mal'jun'a sinjor'o Udell. Li turn'is si'n for de la skrib'tabl'o, por salut'i ŝi'n kaj li'a ĝentil'a rid'et'o trans'form'iĝ'is en rikan'et'o'n pro surpriz'o: ”Sed vi ja ne ven'as por aĉet'i, fraŭl'in'o Brandeis?”
”Ne, por tio ven'os sinjor'o Slosson.”
”Mi jam supoz'is.”
”Sed mi elekt'os por la tut'a sekci'o. Mi decid'u pri ni'a'j bezon'at'a'j model'o'j, kvalit'o'j, prez'o'j, pri fason'o, pri ĉio kaj jam nun, ses monat'o'j'n antaŭ'e. Post'e sinjor'o Slosson ven'os por la efektiv'a amas'aĉet'o.”
”Ĉu nov'a aranĝ'o?” inform'iĝ'is Sid Udell, ”ho, kompren'ebl'e ni neniam vend'is al vi mult'o'n, ni'a'j material'o'j ne taŭg'as . . .”
”Tio'n mi sci'as, sed vi ver'ŝajn'e tamen inklin'as komerc'i kun ni, ĉu ne?”
”Ni'a'j var'o'j ne est'as ĝust'e tio, kio'n vi bezon'as, fraŭl'in'o.”
”Prav'e, ĝust'e. Kaj nur pro tio mi est'as tie ĉi. Mi'a sekci'o far'os dum la proksim'a'j du jar'o'j negoc'o'n kun vi, en kiu tem'os pri unu kaj kvar'on'a milion'o'j.”
Neni'u firm'o, eĉ ne Hor'n kaj Udell pov'as intenc'e for'rifuz'i mend'o'n de tiu sum'o. Sid Udell rid'et'is moment'o'n: ”Ĉu vi absolut'e cel'as transakci'o'n pri unu kaj kvar'on'a milion'o'j?”
”Jes.”
”Nu, mi inter'trakt'is kun aĉet'ist'o'j dum pli ol kvar'on'a jar'cent'o kaj mi ver'e kred'as, ke vi sukces'os akir'i tia'n debit'o'n.”
Tiam Fanny komenc'is parol'i. Dek minut'o'j'n post'e Udell inter'romp'is ŝi'n por ven'ig'i la gvid'ant'o'n de la fabrik'o'j, Hor'n. Li ven'is kaj est'is prezent'it'a, rigard'is dub'plen'e. Fanny posed'is statistik'o'j'n. Fanny hav'is argument'o'j'n, ŝi est'is firm'e decid'int'a.
”Kaj kio'n ni bezon'as,” ŝi daŭr'ig'is kviet'ton'e, ”est'as ŝik'a'j artikl'o'j. Est'as la nur'a ec'o, kiu mank'as al ni'a'j var'o'j.
Mi pov'us kopi'i ĉiu'j'n vi'a'j'n model'o'j'n, ig'i fabrik'i ili'n de pli mal'mult'e'kost'a fabrik'ant'o, milion'kvant'e je kvin'on'o de la prez'o. Tio ne est'as minac'o. Tio signif'as: komerc'o, kaj vi sci'as tio'n sam'e bon'e kiel mi. Mi parker'e skiz'as ĉio'n, kio'n mi unu'foj'e vid'is kaj nun mi nur vol'os sci'i ĉi tio'n: ĉu vi vol'as neces'ig'i mi'n al tio aŭ ĉu vi est'as pret'a'j liver'i al ni la alt'prez'a'j'n model'o'j'n je pli moder'a'j kondiĉ'o'j kaj fin'labor'o. Ni pov'us uz'i vi'a'n tut'a'n proviz'o'n. Mi kon'as la labor'ist'edz'in'o'j'n en la provinc'o, mi ek'sci'is, ke ili mem port'ad'as kol'tuk'o'n, por don'i al si'a id'o drap'a'n mantel'o'n kun bril'buton'o'j kaj velur'a kol'part'o.”
Kaj Hor'n kaj Udell, kies si'n'ten'o unu'e est'is tiu de plen'saĝ'a'j komerc'ist'o'j antaŭ dorlot'it'a infan'o, baldaŭ trov'is si'n mem ofert'ant'a'j al ŝi, fiks'ant'a'j liver'temp'o'j'n, kvalit'o'j'n kaj kvant'o'j'n. La ĉef'aĵ'o est'is: temp'o'sufiĉ'o.
”Ni el'don'os special'a'n somer'katalog'o'n,” dir'is Fanny, ”por esplor'i, ĉu ili plaĉ'os. La post'e aper'ont'a katalog'o est'u tut'e komplet'a pri model'o'j.”
”Tio ne est'os al ni ebl'a koncern'e la temp'o'n,” ek'kri'is ambaŭ vir'o'j en unu spir'o.
”Vi aranĝ'u tio'n, kiel ajn, sed est'as neces'e. Ĉu vi ne pov'os vast'ig'i la labor'ej'o'j'n, dung'i pli da labor'ist'o'j, cert'e valor'os la pen'o'n.”
En ordinar'a'j cirkonstanc'o'j ili pov'us klopod'i tio'n. Sed jen est'is intenc'it'a strik'o, pri kiu ĉiu'foj'e cirkul'is oni'dir'o en ne mal'pli ol cent lok'o'j. Por si'a'j var'o'j ili bezon'is unu'a'klas'a'j'n labor'ist'in'o'j'n. Tiu'j knab'in'o'j per'labor'is po dek du ĝis du'dek kvin dolar'o'j ĉiu'semajn'e.
Sed Fanny bon'e kompren'is, ke ŝi en'puŝ'is la kojn'o'n ĝust'a'lok'e. Ŝi for'ir'is, inter'konsent'int'e pri pri'parol'ad'o en la proksim'a tag'o.
La fabrik'o de Hor'n kaj Udell situ'is en part'o de Nov'jork'o, kie trov'iĝ'as mult'a'j nov'a'j konstru'aĵ'o'j, ĉirkaŭ Madison, Kvin'a Avenu'o kaj la tri'dek'tiom'a'j strat'o'j. Ŝi'a hotel'o est'is tuj proksim'a. Ŝi promen'is iom sur Kvin'a Avenu'o kaj mir'is, ke ŝi ne est'as pli gaj'a. Ŝi'a tiu'tag'a sukces'o super'is si'a'j'n atend'o'j'n.
Est'is bel'eg'a januar'a post'tag'mez'o kun okcident'a vent'o. La hom'flu'o preter'ond'um'is kaj Fanny batal'is kontraŭ la tent'o mir'e post'rigard'i ĉiu'n tri'a'n aŭ kvin'a'n preter'ir'ant'a'n sinjor'in'o'n. Ili ĉiu'j est'is tiel elegant'e vari'e vest'it'a'j. Neni'u sign'o de mal'zorg'em'o aŭ velk'int'ec'o, kiu'j'n oni renkont'as kelk'foj'e sur Michigan Avenu'o. Ĉiu vir'in'o ŝajn'is est'i ĵus pret'liver'it'a de masaĝ'ist'in'o kaj ĉambr'ist'in'o.
La har'o'j est'is tiel friz'it'a'j, ke ili al'ĝust'iĝ'is al la ĉapel'o kaj la ĉapel'o si'a'vic'e plej ĉarm'e aspekt'ig'is la kap'form'o'j'n, la kap'o komplet'e harmoni'is kun la pelt'o, kiu ĉirkaŭ'is la kol'o'n. Ĉiu'j ili est'is elegant'e ŝu'vest'it'a'j. Ili'a'j blank'a'j gant'o'j ver'e est'is blank'a'j (rimark'ind'a fakt'o, kiu precip'e traf'u Ĉikagan'o'j'n, kies gant'o'j ĉiam est'as fulg'pluv'e pur'ig'it'a'j).
Ili'a vizaĝ'kolor'o konkur'is kun tiu de roz'petal'o'j kaj nenies naz'o est'is ruĝ'a.
”Di'o sci'as, ke mi neniam pretend'is est'i bel'ul'in'o,” dir'is Fanny, ĉi tiu'n vesper'o'n, en konversaci'o kun Ella Monahan, ”sed mi supoz'is, ke mi hav'as ankoraŭ bon'a'n ŝanc'o'n. Tamen, kiam mi ating'is la Kvar'dek'du'a'n strat'o'n, mi plu ne el'spez'is du cend'o'j'n por mi'a ŝanc'o ĉe kavern'loĝ'ant'o sur ne'civiliz'it'a insul'o.”
Ŝi decid'is ir'i re'e'n al si'a hotel'o, sur'met'i dik'a'n surtut'o'n kaj vetur'i sur unu el tiu'j komfort'eg'a'j aŭtobus'o'j sur Kvin'a Avenu'o. Tio ŝajn'is al ŝi ideal'a manier'o por rigard'i tiu'n mirakl'a'n strateg'o'n. Ŝi re'ating'is si'a'n hotel'o'n en dek minut'o'j. Ella ankoraŭ ne est'is re'e'n. Ili hav'is ĉambr'o'j'n en la dek'a etaĝ'o. Fanny kapt'is si'a'n surtut'o'n, rigard'is preter'pas'ant'e si'a'n bild'o'n en la spegul'o, ĝem'is, sku'is la kap'o'n kaj kur'is al la lift'o por mal'supr'e'n'iĝ'i. Ŝi trans'ir'is Kvin'a'n Avenu'o'n kaj sur'ir'is ĝi'n ĝis la Kvar'dek'kvin'a strat'o. Tiam ŝi grimp'is la spiral'ŝtup'ar'o'n de Washingtonplaca aŭtobus'o. La aer'o est'is freŝ'a, klar'a, gaj'ig'a. Al ŝi'a'j Ĉikagaj okul'o'j, ĉio, strat'o'j, dom'o'j, eĉ la aer'o ŝajn'is lav'pur'ig'it'a'j. Trafik'polic'ist'o lev'is la man'o'n. La aŭtobus'o sku'iĝ'is plu'e'n. Nom'o'j, kiu'j est'is ĝis nun mit'ologi'a'j antaŭ ŝi'a'j okul'o'j, far'iĝ'is real'aĵ'o. Maillard, kaj tiu ru ̧ŝtona kastel'o est'is Waldorf. Preskaŭ histori'a ĝi est'is kaj tamen aspekt'is pli nov'a ol la fum'aĵ'it'a Blackstone en Ĉikago. Kaj tie rekt'e antaŭ ŝi ne pov'is ne est'i la Flatiron-konstru'aĵ'o.
Ĝi el'horizont'iĝ'is, kvazaŭ gigant'a antaŭ'kil'o de ne'imag'ebl'a ŝip'o. Brentano, Madisonplaco. Neniam antaŭ'e ŝi vid'is i'o'n tiel konstern'a'n, terur'e bel'eg'a'n kaj puls'ant'a'n, kiel Kvin'a Avenu'o en la mal'fru'a vintr'a post'tag'mez'o kun la ruĝ'flav'a nebul'o super si, kun la or'flav'a'j lum'o'j, ĵus ek'bril'ant'a'j tra la griz'aĵ'o.
Ven'int'e sur Madisonplacon ŝi intenc'is plu'promen'i.
Tre lert'e por nov'ul'in'o, ŝi mal'supr'e'n'stumbl'is la ŝtup'ar'o'n kaj post tio trans'ir'is la danĝer'a'n voj'kruc'iĝ'o'n. Ŝi sur'ir'is Madisonplacon, kies mal'pur'ec'o'n O’Henry pri'kant'is, anstataŭ ĝi'a bel'ec'o, bedaŭr'ind'e! Ĝi kuŝ'is kiel profund'a purpur'a ombr'o'put'o, ĉirkaŭ'it'a de la mult'fenestr'a'j kontor'o'j, kvazaŭ ametist'o en'iĝ'int'a en cirkl'o'n el diamant'o'j.
”Est'as fe'a land'o!” trov'is Fanny, kaj ŝi mir'is, ke urb'o pov'as est'i tiel bel'a. Apud ŝi subit'e ek'son'is voĉ'o: ”Ho, bon'a sinjor'in'o, pro Di'a indulg'o!”
Tim'ig'it'e ŝi turn'is la kap'o'n kaj apud ŝi ek'star'is ne'raz'it'a blu'okul'a gigant'o, kiu ĉif'is si'a'n ĉap'o'n inter la blu'ŝvel'int'a'j fingr'o'j.
”Bon'a sinjor'in'o, mi est'as mal'varm'a kaj mal'sat'a. Mi sid'is ĉi tie mult'a'j'n hor'o'j'n.”
Fanny prem'ten'is iom angor'e si'a'n man'sak'et'o'n. Ŝi rigard'is la fortik'a'n statur'o'n.
”Kial vi ne labor'as?”
”Labor'o!” Li rid'aĉ'is. ”Ne est'as labor'o. Rigard'u, jen,”
li montr'is si'a'n nud'a'n pland'o'n, nigr'a'n, abomen'ind'a'n kun franĝ'o de la supr'a ŝu'led'o ĉirkaŭ ĝi en preskaŭ komik'a kontrast'o.
”Indulg'u mi'n!” kri'is Fanny, post kio la vir'o komenc'is plor'i, singult'i kiel mal'san'a bub'o.
”Ne far'u tio'n, ne far'u, jen!”
Ŝi mal'plen'ig'is si'a'n mon'uj'o'n kaj io intern'e de ŝi dir'is: ”Vi, frenez'ul'in'o, kial vi far'as tio'n. Li ja est'as almoz'pet'ist'o.”
Tiam la vir'o viŝ'pur'ig'is si'a'n vizaĝ'o'n per la ĉap'o, singult'is kaj dir'is: ”Mi ne bezon'os ĉio'n, mi ne vol'as vi'n ĝen'i, nur don'u tio'n ĉi. Mi sid'is sur tiu ĉi benk'o, rigard'ant'e tiu'n tent'a'n tabul'o'n, jen trans la strat'o. ’Manĝ'u’, ĝi tekst'as. Ĝi ŝajn'as mi'n ig'i frenez'a.”
Fanny en'man'ig'is al li ĉif'it'a'n kvin'dolar'a'n bilet'o'n, paf'is si'n for en ek'tim'o kaj daŭr'ig'is si'a'n voj'o'n ĝis la Tri'dek'tri'a strat'o. Tie ŝi re'konsci'iĝ'is iom kaj ŝi dir'is al si mal'laŭt'e: ”Ne grav'as, ne plu pri'pens'u.”
Est'is preskaŭ la sep'a, kiam ŝi re'ven'is en si'a'n ĉambr'o'n.
Ĉambr'ist'in'o, vest'it'a nigr'e kaj blank'e, ĝust'e ven'is el ŝi'a ĉambr'o kun plen'brak'o da tuk'o'j. Ŝi'a telefon'o tint'sonor'is. Est'is Ella.
”Knab'in'o, kie vi trov'iĝ'is tiel long'e, ĉiel'o! Mi est'is tre mal'trankvil'a pri vi. Mi kred'is, ke vi est'as erar'vag'int'a.”
”Mi iom vetur'is per bus'o,” klar'ig'is Fanny.
”Ĉu vi vid'is i'o'n de Nov'jork'o?”
”Ĉio'n!” cert'ig'is Fanny. Ella rid'is, sed Fanny parol'is serioz'mien'e.
”Kiel vi stat'as pri Hor'n kaj Udell? Ne, atend'u moment'o'n, mi tuj ven'os al vi, ĉu bon'e?”
”Volont'e, mi bezon'as vi'n por pri'parol'i.”
Moment'o'n post'e Ella en'ir'is, re'freŝ'ig'it'a kaj kun ru ̧etaj vang'o'j post varm'a ban'o kaj dorm'et'o, en pur'a'j vest'o'j.
”Kar'a knab'in'o, vi aspekt'as lac'a. Ne, mi ne rest'as. Pren'u ali'a'j'n vest'o'j'n kaj mi renkont'os vi'n ĉe la tag'manĝ'o aŭ ĉu vi serv'ig'u vi'n ĉi tie?”
”Ho ne!”
”Telefon'u al mi, kiam vi est'as pret'a, sed unu'e dir'u: kia vi trov'as Nov'jork'o'n, ĉu ne est'as mirakl'a urb'o? Mi neniam forges'os la tag'o'n, kiam mi unu'a'foj'e ven'is ĉi tie'n.
Mi el'spez'is tut'a'n vesper'o'n por klopod'i far'i antaŭ la spegul'o tiu'j'n glu'bukl'o'j'n, kiu'j'n la sinjor'in'o'j tiam kutim'is port'i. Mi vid'is ili'n sur Kvin'a Avenu'o kaj ŝajn'is al mi, ke mi ne plu pov'os viv'i sen ili. Mi ŝmir'is per ruĵ'o kaj kontrast'ig'is mi'a'j'n brov'o'j'n. Mi ne sci'as, sed est'as kvazaŭ frenez'ig'a imit'mani'o, kiu kapt'as vi'n. Tuj kiam mi re'foj'e sid'is en la vagon'ar'o al Ĉikago, mi re'aranĝ'is mi'a'j'n har'o'j'n kaj lav'is mi'a'n vizaĝ'o'n.”
”Jes i'o'n tia'n mi spert'is ankaŭ,” rid'is Fanny. ”Tut'e ne mi'n tuŝ'is la beb'o'vest'a afer'o de Haynes-Cooper aŭ kio ajn. Mi nur vol'is est'i bel'a, kiel ili ĉiu'j.”
”Prav'e, tio kapt'as ni'n ĉiu'j'n ia'temp'e.”
Fanny plekt'is si'a'j'n har'o'j'n en simpl'a tuber'o, kiel vir'in'o'j far'as, prepar'ant'e si'n por ban'o.
”Mi supoz'as, sent'eg'as, ke oni ven'u el Winnebago aŭ kiu ajn simpl'a urb'et'o, por pov'i admir'i Nov'jork'o'n, kia ĝi real'e est'as.”
”Tio est'as ver'a,” konsent'is Ella. ”Est'as hom'o ĉe la Nov'jork'a ”Star,” kiu ĉiu'tag'e verk'as unu kolumn'o'n kaj ĉiu leg'as tio'n. Mi kuraĝ'as vet'i pro tio, ke li est'as vir'o, kiu de'ven'as el urb'et'o.”
Fanny, ir'ant'e al la ban'ĉambr'o, subit'e halt'is, kaj fiks'rigard'is Ellan.
”Unu kolumn'o'n pri kio?”
”Pri ĉiu'j divers'a'j afer'o'j, plej oft'e pri Nov'jork'o. En manier'o, en kiu ni pov'us ŝat'i far'i ĝi'n, se ni pov'us, en plej hom'a manier'o. Leg'ant'e ĝi'n oni imag'as, ke oni ĵus ricev'is leter'o'n de la mal'proksim'a hejm'urb'o. Mi est'as konvink'it'a, ke li vizit'is kamp'ar'a'n lern'ej'o'n, port'is pugn'o'gant'o'j'n, kiu'j'n oni al'kudr'is per ruband'o al la poŝ'kovr'il'o'j de li'a surtut'o.”
”Jes, est'as ĝust'e, jes. Est'as iu el Winnebago, Wisconsin.”
”Ne.”
”Jes.”
”Ĉu vi vol'as dir'i, ke vi kon'as li'n. Ĉu ver'e? Kia li est'as?”
Sed Fanny jam est'is for.
”Nun mi nur est'as lac'a negoc'ist'in'o,” ŝi kri'is por aŭd'ig'i si'n (pro la plaŭd'ant'a akv'o) ”kaj mi ne plu babil'os antaŭ ol mi est'os manĝ'int'a.”
”Sed kio koncern'as je Hor'n kaj UdeIl?” demand'is Ella, kun si'a buŝ'o kontraŭ la pord'o'fend'o.
”Mi kapt'is ili'n.”
”Ĉu ver'e? Definitiv'e?”
”En'ret'ig'it'a'j komplet'e, almenaŭ mi'a'opini'e, kaj post sufiĉ'e facil'a batal'o!”
”Vi, lert'a diabl'in'o, kiu vi est'as. Se vi daŭr'ig'as tiel, mi ŝajn'as est'i nov'ul'in'o, kompar'e kun vi, vi est'os la sinjor'in'o kaj mi la serv'ist'in'o.”
Fanny telefon'is al Heyl nur la tag'o'n, kiam ŝi est'is for'ir'ont'a el Nov'jork'o. Ŝi mistifik'is si'n, dir'ant'e, ke ŝi tut'e ne telefon'os al li. Li jam send'is si'a'j'n adres'o'n kaj telefon'numer'o'n al ŝi, jam antaŭ mult'a'j monat'o'j, post tiu dimanĉ'o en la dun'o'j. Ella Monahan est'is jam for'ir'int'a antaŭ kvar tag'o'j post fin'o de si'a task'o, dum Fanny ankoraŭ ne est'is pret'a. En tiu'j kvar tag'o'j Fanny tra'vag'is la urb'o'n de Pellisades al Pellstrato. Mi ne sci'as, kiel ŝi trov'is si'a'n voj'o'n.
Est'is spec'o de instinkt'o, kiu ŝi'n gvid'is. Ŝajn'is, ke ŝi trov'as la pitoresk'a'j'n part'o'j'n laŭ'flar'e. Ŝi neglekt'is si'a'n labor'o'n neniu'n moment'o'n. Sed ŝi el'trov'is, ke plej oft'e est'as ne'ebl'e traf'i la komerc'ist'o'j'n en Nov'jork'o antaŭ la dek'a aŭ dek'unu'a. Ŝi vek'iĝ'is je la sep'a laŭ si'a mal'nov'a kutim'o en Winnebago. Je du'on'o post la naŭ'a ŝi star'is en la beb'o'vest'a sekci'o ĉe Best kaj esplor'e rigard'is, dum la sen'suspekt'a vend'ist'in'o montr'is al ŝi, kiel laŭ franc'a model'o, la ruband'o'j ĉi tiu'n jar'o'n est'as fiks'it'a'j sub la kol'fald'aĵ'o, anstataŭ las'it'a'j tra ĝi.
Je du'on'o post la dek'a ŝi dir'is al Sid Udell: ”Mi kred'as, ke skrib'it'a kontrakt'o est'as prefer'ind'a. En tiu okaz'o ni est'as ambaŭ'flank'e cert'a'j pri la tekst'o, ĉu ne? Sinjor'o Fenger ven'os la proksim'a'n semajn'o'n por regul'ig'i la detal'o'j'n, sed mi dezir'us kelk'a'j'n lini'o'j'n, kiu'j cert'ig'as ni'a'j'n inter'trakt'o'j'n, por montr'i post mi'a re'ven'o.”
Ŝi akir'is ĝi'n kaj triumf'e en'poŝ'ig'is ĝi'n. Ŝi klopod'is for'las'i Nov'jork'o'n sen renkont'i Clarencon Heyl, sed iu kviet'ig'a, en'a potenc'o dev'ig'is ŝi'n ag'i kontraŭ si'a decid'o. Est'is la pel'o de la pli fort'a super la mal'fort'a inklin'o.
Kiam Heyl aŭd'is, re'kon'is ŝi'a'n voĉ'o'n en la telefon'o, li ne dir'is: ”Kiu est'as tie?” Li dir'is nur: ”Kiu'n pretekst'o'n vi el'trov'os por mal'help'i tag'manĝ'o'n kun mi hodiaŭ post'tag'mez'e?”
Fanny lert'e respond'is tuj: ”Pren'ont'e la du'dek'jar'cent'a'n rapid'vagon'ar'o'n al Ĉikago.”
Sekv'is moment'o de mal'agrabl'a silent'o. ”Tiu, kiu est'as kapt'it'a de la rapid'vagon'ar'a mal'san'o, pov'os est'i rigard'at'a kiel pere'int'in'o. Kiel stat'as la beb'o'vest'a afer'o, Fanny?”
”Plej'e! Dank'o'n! Mi nur vol'is dir'i al vi, ke mi ĉiu'tag'e leg'is vi'a'n kolumn'o'n, ili est'as mir'ind'a'j, ver'e!”
”Est'as mirakl'a ofic'o, mi hav'is bon'ŝanc'o'n. Mi far'as nun tio'n, kio'n mi prefer'as, mi est'as tut'e feliĉ'a, mi ne dezir'as i'o'n ali'a'n. Ekzist'as mal'mult'a'j hom'o'j, kiu'j pov'os dir'i tio'n.”
Sekv'is re'foj'e silent'ad'o, iom prem'a, pez'a. Tiam: ”Fanny, ĉu vi ver'e for'ir'os jam hodiaŭ?”
”Morgaŭ mi re'e est'os en Ĉikago, se almenaŭ neni'u akcident'o okaz'os.”
”Sen'senc'aĵ'o! Mi tiel volont'e montr'us al vi ni'a'n pli mal'pli bel'a'n urb'o'n.”
”Tiu'n mi jam montr'is al mi mem. Mi vid'is Riverside Driv'e ĉe sun'sub'ir'o kaj vesper'e. Mi vid'is Fulton Mark'et kaj la Grand'strat'o'n, kun la bud'o'j, Washingtonplacon, Central Park'o'n, la rifuĝ'ej'o'n por vag'ul'o'j, la mizer'o'n en la sub'ter'a fer'voj'o je la ses'a maten'e, ĵet'kub'lud'ad'o'n sur la kaj'o'j, la dorm'ant'o'j'n sur la benk'o'j de Madisonplaco, ho . . . Clancy, kia mizer'o!”
”Sed, atend'u ankoraŭ iom, ĉu vi ir'is tie'n sol'a?”
”Jes, kaj krom tio jen pli'a nov'aĵ'o. Mi surpriz'kapt'is Horn'o'n kaj Udell, tio al vi dir'as neni'o'n, sed tio signif'as, ke en la proksim'a printemp'o mi'a sekci'o est'os ŝuld'ant'o de si'a du'on'patr'in'o, tio ver'e est'as sukces'o.”
”Jes, mi sci'is, ke vi sukces'os, ĉio, kio'n vi ek'entrepren'os, sukces'os. Eĉ se vi far'iĝ'us advokat'o, kuir'ist'in'o, aktor'in'o, hidraŭlik'a inĝenier'o, ĉiam vi sukces'os, ĉar unu'vort'e ekzist'as neni'o, kio'n vi pov'os mis'far'i. Tio ne est'as ec'o vi'a. Vi est'as superlativ'a spec'o de hom'o. Sed tio ne est'as kaŭz'o por okup'i ofic'o'n tia'n.”
”Ĉu vi predik'as? . . . jen ’bon'a'n tag'o'n’!”
”Fanny, kial vi ne kuraĝ'as renkont'i mi'n?”
”Ne rid'ind'ig'u vi'n, kial mi ne kuraĝ'u?”
”Se mi promes'as, ke mi nur pri'parol'os flanel'a'j'n bandaĝ'o'j'n . . .”
”Ĉu vi promes'as tio'n?”
”Ne, sed mi est'os sub la grand'a horloĝ'o antaŭ la centr'a staci'dom'o kvar'on'hor'o'n antaŭ la for'ir'o de vi'a vagon'ar'o. Tut'e ne interes'as mi'n, ĉu iu beb'o'vest'a fabrik'ant'o el Nov'jork'o hav'as inter'konsent'o'n kun vi aŭ postul'os vi'a'n temp'o'n, nur zorg'u est'i tie ĝust'a'temp'e, ali'e mi kun'vojaĝ'os cert'e ĝis Albany, vi nur elekt'u.”
Li est'is tie antaŭ ŝi. Fanny, atent'e sekv'ant'e pak'port'ist'o'n, trov'is li'n tuj en la ar'o da sub'horloĝ'a'j atend'ant'o'j. Li port'is nov'jork'a'j'n vest'o'j'n, la ĝust'a'n spec'o'n, Fanny opini'is. Ili'a'j man'o'j renkont'iĝ'is.
”Kiel bon'fart'e vi aspekt'as,” dir'is Fanny ne pri'pens'ant'e.
”Jen la kaŭz'o, mi'a'j vest'o'j,” dir'is Heyl kaj komenc'is mal'rapid'e turn'i si'n, etend'ant'e la brak'o'j'n, ten'ant'e la palpebr'o'j'n prud'e mal'supr'e'n, en ador'ind'a imit'ad'o de tiu'j sinjor'in'o'j, kies profesi'o est'as el'montr'i la vest'model'o'j'n sur'korp'e.
”Clancy, idiot'o! Rigard'u, la hom'o'j amuz'as si'n pri vi, ĉes'u do!”
”Jes, sed nur atent'u la graci'ec'o'n, atent'u kiel elegant'e kaj ne rigid'e ili sekv'as, al'ĝust'iĝ'as la form'o'j'n.”
Fanny rid'is aprob'e kaj antaŭ'ir'is tra la pord'eg'o al la vagon'ar'o. Ŝi est'is konsci'e gaj'a kaj ĝoj'eg'is, ke ŝi est'as kun'e kun li. Tio'n kompren'int'e, ŝi rapid'e komenc'is babil'i pri li.
”Do, rakont'u al mi, kia'manier'e vi sukces'as konserv'i tiu'n freŝ'a'n vid'punkt'o'n pri la afer'o'j. Ĉiu, kiu ven'as al Nov'jork'o por pri'skrib'i ĝi'n, perd'as si'a'n propr'ec'o'n. La urb'eg'o en'glut'as li'n. Sed vi rest'as rigard'ant'a la afer'o'j'n kiel iu, kiu unu'a'foj'e vid'as Nov'jork'o'n. Tio ankaŭ traf'is mi'n, mi memor'as, en vi'a gaj'ig'a leter'o.”
”La ĉef'aĵ'o est'as, ke mi ĉi tie est'os neniam hejm'e, mi sent'as mi'n ĉiam fremd'ul'o en Nov'jork'o. Mi neniam adapt'iĝ'os al Broadway. Kvin'a Avenu'o ĉiu'foj'e embaras'as mi'n, sam'e kiel Cooper Uni'o'n kaj Bronx sen'ĉes'e konstern'os mi'n. Ebl'e ven'os iam la temp'o, kiam mi trankvil'e pov'os profit'i la metro'o'n, sed nun ne parol'u al mi pri tiu fer'voj'o.”
”Sed ĉiu'j tiu'j ali'a'j verk'ist'o'j, tiu'j hom'o'j de Washingtonplaco, kio'n ili . . . ?”
”Kun ili mi neniam parol'is. Tiam mi est'os pere'ant'a.
Ho, tiu'j hom'o'j konsider'as si'a'j'n sent'o'j'n, analiz'as ili'n, invers'as ili'n, renvers'as ili'n. Kiam ili est'as pret'a'j, ili'a'j sent'o'j est'is tiel fingr'um'e mal'pur'ig'it'a'j kaj gras'makul'a'j, ke neni'u plu bezon'as ili'n. Jen, ĉio pri mi! Kiel nun fart'as Fanjo Brandeis? Ĉu nov'a'j skiz'o'j? Konfes'u, ebl'e pri Grand-Strat'o?”
”Mi ne tuŝ'is krajon'o'n de'post tiu septembr'a tag'o, kiam vi asert'is, ke mi ne pov'os ĉes'i, almenaŭ escept'e en la okaz'o, kiam mi far'is kalkul'o'n pri mend'o.”
”Nu, sekv'e vi imag'e desegn'is kaj se vi neni'o'n sur'paper'ig'is, des pli bon'e. Vi konserv'as ĉio'n en uj'o, prem'ŝraŭb'as la kovr'il'o'n, tiel ke ĉiu'j natur'a'j impuls'o'j tut'dens'e aglomer'iĝ'as, sed . . . Iu'n tag'o'n jen . . . bum! terur'a eksplod'o okaz'os. Vi ja ne pov'os en'eŝafod'ig'i tiu'j'n impuls'o'j'n, Fanjo. Tio est'us amas'murd'o, masakr'o je la sen'nombr'a'j jar'cent'o'j post vi.”
”Aŭskult'u foj'e bon'e,” komenc'is Fanny, kun voĉ'o koler'et'e obtuz'a, ”la pas'int'a'n foj'o'n, mi jam dir'is al vi, ke mi ne toler'os, ke vi trakt'u kaj riproĉ'u mi'n kiel bub'in'o'n.
Du'a'foj'e mi akcent'as tio'n ĉi, mi ne ŝerc'as. Se vi hav'as ankoraŭ i'o'n por dir'i, ne hezit'u, la vagon'ar'o for'ir'os en du minut'o'j — ŝi rigard'is si'a'n brak'horloĝ'o'n — dank’al Di'o, ĉi tiu est'as la last'a ŝanc'o, kiu'n vi hav'as.”
”Bon'e,” dir'is Heyl, ”mi efektiv'e opini'as neces'e, i'o'n dir'i al vi: ”ĉu vi port'as ĉapel'pingl'o'j'n?”
”Ĉu ĉapel'pingl'o'j'n?” mir'ig'it'e ”en ĉi tiu'j mal'grand'a'j ĉapel'o'j, oni jam ne . . .”
”Tio do vol'as dir'i, ke vi est'as ne'arm'it'a. Sekv'e vi memor'u la jen'o'n plej bon'e, kiam vi re'foj'e ir'os sol'a tra Ĉikago: kiam vi pugn'ig'as vi'a'n man'et'o'n, jen, tiel kaj flank'e'n'met'u la dik'a'n fingr'o'n, cel'ant'e bon'e lok'o'n proksim'um'e kvin centi'metr'o'j'n ĉi tiu'flank'e de la menton'o, vi etend'u kaj re'tir'u fulm'rapid'e la pugn'o'n, kiel pist'o'n de maŝin'o, tiam la ul'o, kiu atak'as vi'n, teren'fal'os sen'mov'e.
Preciz'e sur tiu lok'o est'as nerv'o, kiu rekt'e ir'as al la cerb'o. Tiu pugn'o'puŝ'o ig'as iu'n vid'i stel'o'j'n, lum'radi'o'j'n kaj fe'a'j'n nuanc'o'j'n. En amuz'a'j gazet'o'j oni oft'e uz'as tiu'n puŝ'o'n sur'bild'e.”
”Vi absolut'e est'as frenez'a,” dir'is Fanny, kvazaŭ ŝi ĵus konvink'ig'is pri jam'a suspekt'o. La vagon'ar'o ne'rimark'ebl'e mov'iĝ'is jam.
”Kur'u, salt'u!” ŝi kri'is.
Heyl rapid'eg'e ating'is la pord'o'n, kie li si'n turn'is: ”Oni nom'as tio'n ’supr'atak'o’!” li kri'is, terur'ant'e la vojaĝ'ant'o'j'n, kaj salt'is de la vagon'ŝtup'o.
Fanny fal'sid'iĝ'is sur la kusen'o'j'n, kvazaŭ lac'a. Tiam ŝi ek'rid'is, est'is rid'o miks'it'a kun singult'o, histeri'a. Li post'las'is gazet'o'n sur la sid'lok'o kontraŭ'a. Est'is ekzempler'o de ”Star”. Fanny ĉif'bul'ig'is ĝi'n, obstin'a, infan'ec'a, pied'frap'is ĝi'n sub la benk'o'n. Ŝi de'met'is la ĉapel'o'n, pri'zorg'is si'a'j'n pak'aĵ'o'j'n kaj re'sid'iĝ'is kun ferm'it'a'j okul'o'j. Post kelk'a'j minut'o'j ŝi mal'ferm'is ili'n, serĉ'kapt'is sub la sid'lok'o kaj aper'ig'is, glat'ig'is la ĉif'it'a'n gazet'o'n, komenc'is leg'i tuj li'a'n kolumn'o'n. Ŝi opini'is, ke ĝi nur mal'mult'e pretend'as, sed tamen ĝi abund'is de kompren'pov'o, sagac'o kaj kapric'a humor'o. Ne rid'ind'ig'e, sed rid'et'ig'e, intermit'e ĉe ĉiu kvin'a lini'o, ĝi efik'is. Ŝi pri'pens'is, ĉu tiu'j sol'ec'a'j, mal'san'ul'a'j jar'o'j kun si'a'j mult'semajn'a leg'ad'o kaj grimp'ad'o en la Kolorad'a mont'ar'o, rest'ig'is li'n strang'e jun'a aŭ mal'e far'is li'n rimark'ind'e pli aĝ'a.
Ŝi ĝoj'is, ke la vojaĝ'o de Nov'jork'o al Ĉikago daŭr'os mult'a'j'n hor'o'j'n. Tiu'j hor'o'j ebl'ig'is al ŝi spirit'e digest'i oportun'e ĉio'n, kio'n ŝi tra'viv'is dum la pas'int'a tag'dek'o.
En si'a sistem'a mens'o ŝi komenc'is aranĝ'i, ord'ig'i la fakt'o'j'n laŭ grav'ec'o. Unu'e ven'is Hor'n kaj Udell, post'e la model'o de la est'ont'patr'in'a'j rob'o'j, kiu'n ŝi elekt'is anstataŭ iu abomen'ind'a de la Slossona reĝim'o. Tri'e la trans'kap'glit'a'j antaŭ'tuk'o'j. Sed tiam, si'a'j pens'o'j ek'lam'is, tiel ke mien'o'j anstataŭ objekt'o'j okup'is ŝi'a'n spirit'a'n okul'o'n.
Ŝi rezign'is, pren'is gazet'o'n, post'e decid'is lunĉ'i.
Ŝi'a re'ven'o en la kontor'o post tiu ŝi'a unu'a vojaĝ'o ne est'is epok'far'a. Oni ne atend'u de firm'o, kies person'ar'o ampleks'as mil'o'j'n kaj kies profit'o sum'iĝ'as je dek'milion'o'j, ke ĝi dank'e celebr'os la fenomen'o'n, ke ĝis nun mal'prosper'a sekci'o evident'e montr'as nov'a'n ruĝ'a'n sang'o'n.
Ella Monahan dir'is: ”Oni opini'os tio'n tre ordinar'a, escept'e de Fenger, ebl'e. Tia est'as ili'a ag'manier'o.”
Sufiĉ'e strang'e, Fenger dir'is mal'mult'o'n. Li est'is tre koler'em'a en tiu'j tag'o'j kaj facil'e ekscit'ebl'a. Fanny atribu'is tio'n al re'ag'o post la Krist'nask'a tro'streĉ'iĝ'o. Oni neniam en'ir'is la kontor'o'n de Fenger, ne invit'it'e tie'n. Fanny sci'ig'is al li si'a'n re'ven'o'n. Dum du tag'o'j ŝi neni'o'n ek'sci'is pri li. Tiam fin'e son'is la voĉ'o de la griz'brun'a sekretari'in'o, pet'ant'e ŝi'n al li. Ŝi ne bezon'is atend'i ĉi tiu'n foj'o'n, sed tuj tra'ir'is la pord'o'n de la ”Potenc'a ej'o” — krom'nom'o, kiu'n Fanny el'trov'is. Fenger sid'is, la vizaĝ'o'n turn'it'a al la pord'o.
”Mi mal'hav'is vi'n,” li dir'is.
”Mi ne dub'as pri tio,” dir'is Fanny rid'ant'e, ”ĉar nur rest'is al vi naŭ'mil naŭ'cent naŭ'dek naŭ sub'ul'o'j.”
”Vi aspekt'as, kvazaŭ vi est'us re'ven'int'a de ekskurs'a vojaĝ'et'o anstataŭ de fajr'o'prov'a vojaĝ'eg'o.”
”Vi tut'e prav'as; kial vi ne antaŭ'e inform'is mi'n, ke negoc'a'j transakci'o'j nur konsist'as el vic'o da soci'a'j ceremoni'o'j. Mank'is ver'e al mi sufiĉ'e da blank'a'j gant'o'j por dec'e sav'i mi'n. Neni'u vol'as pri'parol'i komerc'o'n en si'a kontor'o. Mi eĉ ne kompren'as, kial oni tie bezon'as kontor'o'n, krom por ricev'i la korespond'aĵ'o'j'n. Oni el'parol'as la vort'o'n: komerc'o kaj sen'hezit'e sekv'as la vort'o: lunĉ'o. Neni'u po'grand'ist'o pov'os kalkul'i konven'a'n ofert'o'n, ne sat'manĝ'int'e moru'aĵ'o'n. Mi'n naŭz'as ver'e la vid'aĵ'o de restoraci'o.”
Fenger lud'palp'is la ar'o'n da paper'o'j sur si'a skrib'tabl'o.
”Mi leg'is vi'a'n raport'o'n. Se vi tio'n kapabl'as far'i en vic'o da lunĉ'o'j, mi ver'e est'as sci'vol'a pri, kio'n vi ating'os en seri'o da tag'manĝ'o'j.”
”La ĉiel'o indulg'u mi'n,” dir'is Fanny emfaz'e.
”Vi ne ŝajn'as est'i entuziasm'a, konsider'ant'e, ke vi sukces'is akir'i la plen'um'ot'a'n rezult'o'n de vi'a vojaĝ'o.”
”Jes, io dub'ind'a log'as mi'n,” ŝi dir'is, ”est'is plej interes'e sen'per'e inter'trakt'i kun tiu'j hom'o'j, mal'kaŝ'e kompar'e prezent'i si'a'j'n argument'o'j'n, spirit'o'n kaj kapabl'o'j'n kun tiu'j de ali'a'j, ĝis ili fin'e, venk'it'e, konvink'iĝ'is. Sed post tio!
Nu, vi cert'e ne atend'as, ke mi vigl'e interes'iĝ'as pri kvant'o'j, vagon'ŝarĝ'o'j, liver'dat'o'j k. s.”
”Tio ankaŭ est'as part'o de la negoc'o.”
”Ĝust'e la part'o, kiu'n mi mal'ŝat'eg'as.”
Fenger aranĝ'is la paper'o'j'n.
”Vi ven'is ĉi tie'n en juni'o, ĉu ne?”
”Jes.”
”Tio est'as ver'e rimark'ind'a rekord'o en ok monat'o'j, eĉ ĉe Haynes-Cooper, kie oni kutim'as ating'i rekord'o'n. Ĉu vi jam rond'ir'is foj'e tra la tut'a magazen'o, post tiu unu'a foj'o, kiam vi ven'is ĉi tie'n?”
”Tra la tut'a . . . kompren'ebl'e ne, mi bezon'us plen'tag'o'n per tio.”
”Mi ŝat'us, ke vi far'u tio'n. Laŭ mi est'as dezir'ind'e, ke la sekci'estr'o'j almenaŭ du'foj'e ĉiu'jar'e tra'esplor'u la tut'a'n magazen'o'n. Vi vid'os, ke la dek'kvar'a etaĝ'o tut'e est'as dispon'ebl'a por la elekt'ist'o'j. Ĉiu sekci'o tie ankaŭ trov'os si'a'n elekt'ej'o'n, kie est'as aranĝ'at'a'j la specimen'o'j. Vi trov'os tie ankaŭ vi'a'n elekt'ej'o'n.”
Li turn'is si'n re'foj'e al si'a skrib'tabl'o.
”Tio est'as ĉio, fraŭl'in'o Brandeis, dank'o'n.”
Tiam pro subit'a ek'pens'o: ”Ĉu vi sci'as, ke ĉiu'j vi'a'j propon'o'j est'as baz'it'a'j sur hom'kon'o, ili est'as ver'hom'a'j, mi cel'as. Kiel vi ek'hav'is tiu'n kapabl'o'n, kie vi lern'is sent'i, kio'n ĉi tiu'j hom'o'j pens'as, prefer'as, en tiel mal'long'a temp'o?”
Tio, kio'n Clarence Heyl dir'is al ŝi, tra'fulm'is ŝi'a'n kap'o'n, ŝi mem ek'tim'is, cit'ant'e li'a'j'n vort'o'j'n: ”ne est'as mal'long'a temp'o, tio postul'is mil'o'j'n da jar'o'j.”
Ŝi for'ir'is. Fenger, kiu mir'eg'is, post'rigard'is si'n.
La sekv'int'a'n maten'o'n ŝi el'spez'is per vag'ad'o tra la dom'eg'o, kiel Fenger konsil'is. Ŝi halt'is moment'o'n, kvazaŭ en'sorĉ'it'a kiel antaŭ'e, kaj rest'is rigard'ant'a la spiral'a'n glit'ej'o'n, laŭ kiu ĉiu'tag'e la cent'o'j, mil'o'j da pak'o'j, si'n'sekv'e, inter'puŝ'iĝ'e, pel'glit'is al . . . jes, al kio?
”Kie'n?” ŝi demand'is si'n. Ne'preciz'e ŝi sci'is, ke du'on'voj'e ĉi tiu'j pak'o'j est'as kapt'at'a'j kaj direkt'at'a'j al propr'a kanal'o, post kio ili est'as kolekt'at'a'j, pret'ig'at'a'j por eksped'o aŭ en'ŝip'ig'o. Ŝi turn'is si'n al magazen'bub'o.
”Kie ĉi tio est'as mal'plen'ig'at'a?”
”Unu etaĝ'o'n pli sub'e,” respond'is la knab'o, ”sur la plat'aĵ'o.”
Fanny mal'supr'e'n'ir'is laŭ la fer'a ŝtup'ar'eg'o, de'nov'e rigard'ant'e la glit'ej'o'n. Ĝi fin'iĝ'is sur plat'aĵ'o, proksim'um'e dek du fut'o'j'n super la plank'o; ĝi simil'is iom la komand'ej'o'n de ŝip'o. Mal'larĝ'a ŝtup'ar'et'o, kiu trem'et'is pro regul'a'j puŝ'o'j supr'e, konduk'is tie'n. Ŝi sur'ir'is ĝi'n kaj trov'is sur la plat'aĵ'o knab'in'o'n. La knab'in'o dum moment'o, sekund'er'o, atent'is ŝi'n, ĉar ŝi'a labor'o ne permes'is pli. Fanny observ'is ŝi'n dum sen'spir'a moment'o kaj tuj kompren'is la esprim'o'n en la mien'o de la in'o. Tio est'is pet'eg'o por liber'iĝ'o. Ĉar tiu plat'aĵ'o, kiu puŝ'iĝ'is sen'inter'romp'e de la fal'ad'o de pak'o'j, pak'o'j, pli da pak'o'j, est'is la stomak'o de la Haynes-Cooper entrepren'o. Ses'dek procent'o'j'n el la kvar'dek kvin mil mend'aĵ'o'j preter'ir'is la man'o'j'n de tiu ĉi knab'in'o kaj ŝi'a'j help'ant'in'o'j. De la glit'ej'o susur'is la pak'o'j, ĉiu'j mark'it'a'j per sekci'stamp'o, ili est'is hast'e kapt'at'a'j kaj ĵet'at'a'j en unu el la dek'du korb'o'j, kiu'j preter'ŝov'iĝ'is aŭtomat'e. Mis'ĵet'o signif'is prokrast'o'n, embaras'o'n en la eksped'ej'o. Ĉio de'pend'is de unu rigard'o kaj brak'mov'o koincid'e. Tiu'j rigard'o kaj mov'o ne est'is hom'a'j, ili est'is nur koncentr'ig'it'a labor'ekonomi'o. Ili ŝajn'e labor'is kun fervor'o kaj streĉ'e, sed esenc'e tio est'is la regul'a kaj simpl'a funkci'ad'o de fost'en'ter'ig'a maŝin'o.
Fanny klin'is si'n super la knab'in'o — est'is en tiu angul'o bru'eg'ad'o — kaj far'is demand'o'n. La knab'in'o ne ĉes'is labor'i kaj respond'is inter'temp'e. Per unu man'o ŝi kapt'is pak'o'n kaj depon'is ĝi'n per la ali'a en transport'il'o'n.
”Ĉiu'semajn'e sep dolar'o'j'n!” ŝi dir'is kaj sam'temp'e ŝi kapt'is sekv'ant'a'n pak'o'n. Fanny ankoraŭ iom rigard'is kaj re'e mal'supr'e'n'ir'is.
”Tiu'j afer'o'j ne tuŝ'as vi'n,” ŝi pens'is, plu'e marŝ'ant'e, ”tio ne koncern'as vi'n.”
Ŝi re'supr'e'n'ir'is al la elektr'ist'ej'o kaj tie konklud'is, ke la aranĝ'o de la nov'a sistem'o est'as tia, kvazaŭ ĝi ekzist'us jam dum mult'a'j jar'o'j. La lift'o ŝi'n port'is al la plej supr'a etaĝ'o, kie ŝi kon'at'iĝ'is kun la plej nov'a sekci'estr'o: teks'aĵ'a ĥemi'ist'o. Li montr'iĝ'is ĉarm'et'a jun'ul'o kun grand'a'j kerat'in'ten'il'a'j okul'vitr'o'j, kiu honor'is ŝi'n en si'a laboratori'o, kiel dec'as al gast'ig'ant'o ĵus ven'int'a de Haward.
”Jen est'as la fand'ej'o por silk'o. Tio est'as la sek'ig'forn'o.
Sur ĉi tiu subtil'a pes'il'o la specimen'o'j est'as pes'at'a'j, kiu'j en'ven'is por esplor'o, por ek'sci'i la procent'o'j'n de lan'o kaj koton'o. Est'ont'e est'os ne'ebl'e al fabrik'ant'o'j liver'i fuŝ'aĵ'o'j'n.”
”Mm,” dir'is Fanny ĝentil'e. Ŝi mal'ŝat'is komplik'it'a'j'n proced'o'j'n, kiu'j rilat'is al pes'ad'o, gram'o'j, acid'o'j ktp. Ŝi vag'is al la administr'a etaĝ'o kaj halt'is antaŭ la pord'o, kiu sur'hav'is la nom'o'n: ”Sinjor'in'o Knowles.” Kiu dezir'us sci'i, kiu sinjor'in'o Knowles est'as aŭ kia est'as ŝi'a task'o ĉe Haynes-Cooper, neniel est'us kontent'ig'it'a. Sed en entrepren'o, kie deĵor'as dek'mil'o da person'o'j, el kiu'j du'on'o est'as knab'in'o'j, kies pli grand'a part'o re'e konsist'as el ne'instru'it'a'j, stult'a'j, sed tamen tre hom'a'j est'aĵ'o'j, vir'in'o, kia sinjor'in'o Knowles valor'as dek'obl'e si'a'n salajr'o'n. Kiom da mal'agrabl'aĵ'o'j ŝi mal'help'as, kiom da konsol'o ŝi pov'as dis'don'i. Sinjor'in'o Knowles pov'us al vi rakont'i tragedi'a'j'n histori'et'o'j'n, fi'a'j'n eĉ, sed ankaŭ komik'a'j'n. Ŝi sci'is, kiel trakt'i pri angor'o, hont'o, obstin'a silent'ad'o, sen'esper'ig'a mal'riĉ'ec'o. Tamen ŝi ne est'is patr'in'a, griz'har'a sinjor'in'o. Kontraŭ'e. Ŝi est'is ĉarm'a, embaras'e jun'a, elegant'a vir'in'o, kies sol'a tuj frap'a ec'o est'is, ke ŝi est'as ne'ŝancel'ebl'e kviet'a. Ŝi lern'is, ke, se oni kviet'e met'as la man'o'j'n en la sin'o'n kaj atend'ad'as, ne demand'ant'e, ĉiu'j hom'o'j spontane'e ir'os al vi por rakont'i si'a'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n.
”Bon'a'n maten'o'n,” salut'is Fanny. ”Kiel stat'as la anim'o'j hodiaŭ?”
”Ne mal'bon'e!” respond'is Esther Knowles, ”kiam mi konsider'as, ke est'as mard'o nun. En'ir'u! Kiel fart'as la beb'o'vest'a mirakl'o! Mi lunĉ'is kun Ella Monahan, kaj ŝi inform'is mi'n, ke vi'a unu'a Nov'jork'a ekskurs'o est'as sukces'plen'a. Mi gratul'as vi'n.”
”Dank'o'n, sed mi hav'as nur mal'mult'e da temp'o nun, mi ankoraŭ ne vid'is mi'a'n skrib'tabl'o'n, mi est'as vag'ist'in'o hodiaŭ. Nur mi vol'as ek'sci'i, ĉu vi pov'os dir'i al mi la nom'o'n de la knab'in'o, kiu labor'as ĉe la fin'part'o de la spiral'glit'ej'o en la eksped'ej'a sekci'o?”
”Ĉiel'o, mi'a! Tie labor'as mil'o'j da knab'in'o'j.”
”Jes, sed ĉi tiu est'as apart'a. Ŝi aspekt'as tre ĉarm'a, preskaŭ tro ĉarm'a. Ŝi'a'j kolor'o kaj mien'o est'as okul'frap'a'j, tamen mal'kontent'a est'as ŝi'a mien'o, kaj la dekolt'aĵ'o tro'ig'it'a.”
”Tio pov'us est'i pri'skrib'o de Fanny Brandeis mem, escept'e de la bluz'dekolt'aĵ'o,” rid'is sinjor'in'o Knowles. Vid'ant'e la konfuz'ig'a'n rigard'o'n de Fanny, ŝi daŭr'ig'is: ”Pardon'u mi'n kaj ne rigard'u tiel surpriz'it'e. Mi kred'as, ke mi sci'as, kiu'n vi cel'as. Ŝi nom'iĝ'as Sarah Sapinsky — jes, est'as domaĝ'e — est'as rimark'ind'e, ke vi demand'as pri tiu ĉi knab'in'o, ĉar mi ĝust'e spert'as mal'agrabl'aĵ'o'j'n pro ŝi.”
”Ĉu mal'agrabl'al'o'j'n?”
”Ŝi sci'as, ke ŝi est'as ĉarm'a, ke ŝi est'as mal'sam'a kaj ŝi sci'as, ke ŝi hav'as sen'iluzi'ig'a'n task'o'n kaj . . . pro tio ŝi'a mal'kontent'a mien'o. Krom tio, ŝi per'labor'as ĉi tie nur sep dolar'o'j'n ĉiu'semajn'e, kiu'n sum'o'n ŝi preskaŭ tut'e dev'as dis'don'i hejm'e. Ŝi'a viv'o star'as ĝis ŝi'a gorĝ'o kaj eĉ du'foj'e ŝi for'kur'is de la hejm'o. Mi ne riproĉ'as ŝi'n, sed ĉiu'foj'e mi pri'zorg'is, ke ŝi re'ir'is hejm'e'n. Sed ver'ŝajn'e ven'os tri'a foj'o kaj tiam . . . nu, ŝi ne est'as mal'bon'a, ŝi est'as ĉarm'a kaj dec'a, sed ŝi hav'as special'a'n, propr'a'n filozofi'o'n. Ŝi'a teori'o est'as, ke ekzist'as nur du spec'o'j de hom'o'j sur'ter'e: tiu'j, kiu'j pren'as, kaj tiu'j, kiu'j don'as kaj ŝi nun don'is sufiĉ'e si'a'opini'e. Sarah ne dir'is ĝi'n preciz'e tiel, sed vi nun kompren'as, kio'n ŝi cel'as.”
”Jes, mi kompren'as tro bon'e,” dir'is Fanny amar'e.
La tut'a'n tag'o'n dum si'a migr'ad'o tra la gigant'a vend'ej'o, la vizaĝ'o de Sarah sekv'is ŝi'n, preskaŭ obsed'is ŝi'n, ĉie ŝi vid'is tiu'n mal'kontent'a'n vizaĝ'o'n, la fal'ad'o'n de la pak'o'j. La plufplufado el la glit'ej'a faŭk'o akompan'is la bru'ad'o'n de la hom'a abel'uj'o. Ĝi super'is la susur'ad'o'n de la mend'slip'a, flav'a paper'flu'o, la voĉ'zum'ad'o'n de la eksped'ej'o, la bru'puŝ'ad'o'n de la pres'ej'o, la tint'ad'o'n de la teler'o'j kaj plad'o'j en la restoraci'a kuir'ej'o. La sum'o: sep dolar'o'j ĉie al'rikan'is ŝi'n imag'e. Re'ven'int'e en si'a'n kontor'o'n, ŝi dikt'is konciz'a'n, observ'ad'a'n raport'o'n por Fenger.
”Ŝajn'as al mi, ke est'os rekomend'ind'e re'aranĝ'i la kart'o'tek'o'n. Ĝi funkci'as ekzakt'e, sed tro mal'oportun'e. Ĝi ne plu est'as sistem'o, sed ceremoni'o. Ĉu ne est'as akir'ebl'a'j kompetent'ul'o'j, kiu'j pov'os revizi'i kaj simpl'ig'i ĝi'n?”
Ŝi detal'ig'is ankoraŭ kelk'a'j'n punkt'o'j'n kaj ek'pri'parol'is la sekv'ant'a'n.
”Se la Nord'amerik'a kostum- kaj mantel'kompani'o pov'os liver'i konfekci'o'j'n, kiu'j aspekt'as aktual'e konven'a'j kaj ĉarm'a'j, kial ni est'as dev'ig'at'a'j propon'i plej mal'elegant'a'j'n model'o'j'n en ni'a sekci'o: vir'invest'o'j. Mi sci'as bon'e, ke la pli'mult'o de ni'a'j klient'in'o'j ne ŝat'as port'i simpl'a'n, al'log'a'n serĝ'a'n rob'o'n kun blank'a kol'krisp'aĵ'o kaj ke ili prefer'as atlas'a'j'n kol'fald'aĵ'o'j'n ĉeriz'kolor'a'j'n sur prun'kolor'a'j fulard'o'j, ni ne liver'as ĉi tiu'j'n pomp'aĵ'o'j'n. Est'as tamen mult'a'j vir'in'o'j, kiu'j loĝ'as sen'nombr'a'j'n mejl'o'j'n de Kvin'a Avenu'o kaj malgraŭ tio preciz'e sci'as, kio'n oni port'as tie. Kiel ili ek'sci'as, est'as al mi enigm'o, sed est'as fakt'o, ke ili sci'as tio'n, ĉar ili bezon'as ĝi'n. Kial ni ne pov'us ating'i ĉi tiu'j'n vir'in'o'j'n sam'e kiel ili'a'j'n mal'pli postul'em'a'j'n sam'seks'ul'in'o'j'n. La Nord'amerik'a Kompani'o bon'e ating'as ili'n, mi eĉ kun plezur'o port'us rob'o'n el ili'a proviz'o, sed mi ankoraŭ mal'pli prefer'us est'i trov'it'a mort'a en unu el ni'a'j. Jen est'as mi'a propon'o: ”Kial ni ne turn'u ni'n al Camille, por ke ŝi desegn'u por ni ĉiu'sezon'e ses model'o'j'n. Tio ne est'os rid'ind'a. Ankaŭ ne supoz'u, ke la vir'in'o'j en la okcident'a'j farm'bien'o'j neniam aŭd'is parol'i pri Camille. Kontraŭ'e! Ŝi'a nom'o est'as sam'e popular'a inter la in'ar'o kiel tiu de Roosevelt inter la vir'o'j. Se ni pov'os promes'i ili'n Camille-model'a'n rob'o'n po 7.85 dolar'o'j (ni cert'e pov'os), kial ni hezit'u far'i tio'n?”
Ĉe la fin'o de si'a'j rimark'ig'o'j, ŝi dikt'is ĉi tiu'n mister'a'n fraz'o'n, tut'e ne kompren'ebl'a'n al la stenograf'o: ”Oni apenaŭ pov'as viv'i per sep dolar'o'j semajn'e.”
La raport'o ating'is sinjor'o'n Fenger. Li supr'aĵ'e atent'is la unu'a'n propon'o'n, ĉar li sci'is, ke la kart'o'tek'o est'as tiel mal'komplik'a kiel grand'ampleks'a pov'as est'i en si'a spec'o. Le tri'a'n punkt'o'n pri la sep dolar'o'j li ignor'is. La du'a propon'o unu'e rid'ig'is, post'e interes'is, fin'e konvink'is li'n.
En ses monat'o'j la nom'o de Camille efektiv'e aper'is en la Haynes-Cooperkatalogo. Camille mem (kia pomp'e vest'it'a vir'in'aĉ'o), kies rob'o'j est'is port'at'a'j de reĝ'in'o'j, danc'ist'in'o'j kaj mal'jun'ul'in'o'j kun milion'o'j, kiu en'konduk'is la nov'a'j'n model'o'j'n, re'nov'ig'is antikv'iĝ'int'a'j'n, kiu mal'kovr'is nov'a'j'n nuanc'o'j'n, ver'e konsent'is desegn'i po ses model'o'j en ĉiu sezon'o por la milion'o'j da vir'in'o'j, klient'in'o'j de la poŝt'mend'a entrepren'o Haynes-Cooper kontraŭ pag'o, kiu eĉ moment'o'n konfuz'it'e palpebr'um'ig'is sinjor'o'n Fenger.
Fanny Brandeis nun port'is bluz'o'j'n en ver'a Clunymodelo, ŝi'a'j ĉapel'o'j est'is unu'vort'e ŝik'a'j, ĉarm'ig'a'j. Ŝi trans'loĝ'iĝ'is de la sud'a part'o al la nord'a flank'o de Ĉikago, kio est'as ĉiam sign'o de prosper'o aŭ soci'a progres'o.
Ŝi'a nov'a apartament'o situ'is apud la lag'o, est'is rav'e alt'a etaĝ'o, kaj proporci'e mult'e'kost'a. Ŝi sent'is si'n terur'e sol'ec'a. Ŝi per'labor'is la salajr'o'n de vir'o kaj ankaŭ labor'is kiel vir'o. Ŝi nun labor'is kiel Michael Fenger, sen'ĉes'e, mal'mild'a kaj ne'venk'ebl'a, ĉio'n uz'ant'e kiel material'o'n, por ating'i la cel'o'n, tamen neniel kompat'ant'e la material'o'n mem. Ili simil'is mason'ist'o'n, kiu lok'ig'as la brik'o'n, ne real'e vid'ant'e la brik'o'n, nur rigard'ant'e ĝi'n il'o por pli'alt'ig'i mur'o'n. Ŝi nun mal'oft'e promen'vag'is tra la urb'o. Ŝi rigard'is la objekt'o'j'n tie el ali'a vid'punkt'o ol antaŭ'e, efektiv'e est'is, kvazaŭ ŝi'a anim'o ŝrump'as proporci'e al la pli'grand'iĝ'o de ŝi'a salajr'o. La strat'o mal'oft'e hav'ig'is plu al ŝi nutr'aĵ'o'n por ŝi'a mens'a mal'sat'o. Renkont'ant'e vir'in'o'n kun beb'o en la park'o, ŝi'a akr'avid'a okul'o atent'is tuj la vest'o'j'n de la infan'o, antaŭ ol ŝi rigard'is la et'ul'o'n mem, kelk'okaz'e ŝi eĉ ne atent'is la infan'o'n mem. ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j,” la naiv'a ruĝ'vang'ul'o, kiu vetur'ig'is ŝi'n hejm'e'n post la unu'a vizit'o ĉe Fenger, tuj post si'a al'ven'o ĉe Haynes-Cooper, montr'iĝ'is est'i ŝi'a fidel'a sklav'o kaj ŝi ne mis'uz'is li'a'j'n dediĉ'o'n kaj si'n'don'o'n. Ver'dir'e, ŝi apenaŭ rimark'is tio'n. La seks'a element'o est'is preskaŭ tut'e sub'prem'at'a de la aktiv'a. La pli'mult'o de la vir'o'j trov'is ŝi'a'n lakon'a'n, nepr'e afer'ec'a'n ag'manier'o'n iom'et'e for'puŝ'a, kvankam ili ne rigard'is ĝi'n mal'interes'a. Ili neniam en'am'iĝ'is al ŝi malgraŭ ŝi'a ne'ne'ebl'a ĉarm'o.
”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” vetur'ig'is ŝi'n en si'a koket'a aŭtomobil'et'o, kaj iu'n vesper'o'n li al'propr'ig'is al si por ĉiam lok'o'n en ŝi'a memor'o kiel la unu'a vir'o, kiu far'is edz'iĝ'pet'o'n al ŝi. Li far'is tio'n hezit'e, mal'facil'e, preskaŭ kontraŭ'vol'e. Fanny est'is sincer'e surpriz'it'a. Ŝi ŝat'is vetur'i kun li, ŝi ripoz'is tiel kaj ĝi trankvil'ig'is ŝi'n. Li'n rav'is ŝi'a ĉe'est'o, ŝi'a'j humor'o, energi'o kaj elektr'a fort'o instig'is li'n.
Est'is moment'a silent'ad'o post li'a mal'lert'a svat'deklar'o.
”Sed,” li persist'is, ”vi ja ŝat'as mi'n, ĉu ne?”
”Kompren'ebl'e! Ne mal'mult'e!”
”Sed kial vi . . . ?”
”Kiam vir'in'o de mi'a spec'o edz'in'iĝ'as, tiam est'as mirakl'o. Mi est'as du'dek'sep'jar'a kaj est'as saĝ'a kaj sukces'plen'a. Tio est'as terur'a kombinaĵ'o. Ne'edz'in'iĝ'int'a'j vir'in'o'j de mi'a tip'o ne kontent'ig'os si'n per sent'o'j; ili analiz'os si'a'j'n sent'o'j'n kaj tiu analiz'o vol'as dir'i: mort'o de romantik'o.”
”Ĉiel'a Di'o! Sed vi ja iam intenc'as edz'in'iĝ'i, Fanny?”
”Ebl'e, sed ne kun iu, kiu'n mi nun kon'as. Se mi edz'in'iĝ'os, mi nepr'e gajn'u per tio. Tio ne bezon'os est'i neces'e material'a gajn'o, kvankam tio pov'os est'i ankaŭ faktor'o.”
”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j” sid'is, fiks'e rigard'ant'e antaŭ si'n, prem'ant'e si'a'j'n man'o'j'n pli firm'e ĉirkaŭ la direkt'il'rad'o ol neces'e. Li'a prem'o tiam mal'pli'firm'iĝ'is kaj li eĉ prov'is ek'rid'i, tamen van'e, post tio li dir'is i'o'n tre saĝ'a'n (almenaŭ por li).
”Aŭskult'u bon'e, knab'in'o, vi neniam sukces'os per tiu'j vampir'a'j inklin'o'j. Ung'eg'o'j est'as kun'nask'it'aĵ'o'j kaj vi neniam lern'os grat'i per ili.”
Li pren'is ŝi'a'n mal'dekstr'a'n man'o'n, kiu kuŝ'is en ŝi'a sin'o kaj lev'is ĝi'n al si'a'j lip'o'j, kis'is ĝi'n malgraŭ la gant'o.
”Ili est'as kre'it'a'j nur por don'i, mi sci'as, vi ne pov'as mistifik'i mi'n.”
Dek ok monat'o'j'n post kiam Fanny ven'is al HaynesCooper, ŝi'a sekci'o ating'is debit'o'n de unu milion'o en unu jar'o. Tiu ebl'ec'o ja est'is ĉiam en la sekci'o, sed ŝi efektiv'ig'is ĝi'n. Ŝi labor'is nun pli aŭ mal'pli sen'per'e apud Fenger, observ'is ĉiu'j'n sekci'o'j'n, kiu'j koncern'is vir'invest'o'j'n. Kiel elekt'ist'in'o ŝi nur okup'is si'n pri la beb'o'vest'a.
Tamen ne'oficial'e ŝi okup'is la lok'o'n de ĉef'asist'ist'in'o de la ĝeneral'a direktor'o. Ili labor'is bon'e kun'e, ŝi kaj Fenger, ĉar ili'a'j pens'o'j oft'e ir'is paralel'e, dum neni'u parol'at'a vort'o est'is neces'a. Li trov'is en Fanny stimul'a'n, instig'a'n koleg'in'o'n. Tiel est'is de la komenc'o. En la unu'a'j monat'o'j, kiam ŝi'a rapid'a spirit'o petol'is tie'n kaj re'e'n, en forges'it'a'j'n neglekt'it'a'j'n angul'o'j'n, kie ŝi ord'ig'is kaj el'sark'is la fuŝ'aĵ'o'j'n kaj ĉif'aĵ'o'j'n de la negoc'a paper'korb'o, ŝi oft'e kontrast'ig'is tiu'j'n kun la hel'a lum'o. Fenger tiam rigard'is ŝi'n kun sent'o de amuz'iĝ'o kaj intern'a fier'o, kiel oni rigard'as lern'em'a'n infan'o'n. Sed amuz'iĝ'o kaj fier'o ŝanĝ'iĝ'is en profund'a'n admir'o'n de la kler'a hom'o rilat'e al sam'kler'a koleg'o. Jam long'e antaŭ ol unu jar'o est'is pas'int'a, li sci'is, ke ŝi est'as vir'in'o, kia'n li rev'e posed'ig'is al si, kia'n li neniam opini'is trov'i. Li oft'e trov'is si'n sid'ant'a antaŭ si'a skrib'tabl'o aŭ en si'a libr'ej'o hejm'e, dum li fiks'e rigard'is pli long'e ol est'is dec'e, kun libr'o aŭ paper'o'j forges'it'a'j en la man'o. Imag'e li trov'is por ŝi adjektiv'o'j'n, kiu'j pruv'is la paradoks'o'n en ŝi: mild'anim'a, simpati'a, varm'kor'a, impuls'a, riĉ'imag'a — mal'varm'a, ne'sub'ig'ebl'a, bril'a, aŭdac'a, intuici'a.
Du'on'koler'e li tiam ek'star'is kaj dev'ig'is si'n re'pens'i pri la paper'o antaŭ si. Ne pens'u, ke li de'log'iĝ'is al intermit'a am'ind'um'o ĉe la afer'a'j pri'parol'ad'o'j. Ili'a'j pri'parol'ad'o'j est'is kvazaŭ inter du vir'o'j. Eĉ ili dir'is unu al la ali'a plur'foj'e la ver'o'n. Fanny posed'is la ide'kre'em'o'n, Fenger la potenc'o'n por aplik'i, plen'um'i ĝi'n. Kelk'foj'e ŝi'a fantazi'o flug'is tro alt'e'n por li'a praktik'a spirit'o. Tiu'okaz'e li kutim'is dir'i: ”Mi ne est'as vend'at'a laŭ tia specimen'o,” kio vol'as dir'i en komerc'a slang'o: ”Vi ne sukces'is konvink'i mi'n.” Ŝi tiam re'komenc'is argument'i, pli mal'rapid'e prezent'ant'e si'a'j'n pruv'aĵ'o'j'n. Ĝeneral'e ŝi'a'j ide'o'j est'is praktik'a'j kaj baz'it'a'j sur hom'kon'o aŭ pli ĝust'e sur hom'a'j mank'o'j kaj mal'fort'o'j. Nur, se ŝi tuŝ'is li'a'n am'at'a'n ”sistem'o'n”, li spasm'e al'kroĉ'is si'n al ĝi.
”Ne ted'u mi'n per tia'j social'ist'a'j tem'o'j, mi pet'as,” li kutim'is dir'i. ”Ĉi tio ne est'as filantrop'a instituci'o, ĝi est'as la plej grand'a tia entrepren'o en la mond'o kaj ’sistem'o’ est'as ĝi'a spin'o, ĝi'a vertebr'ar'o. Mi labor'is dek kvin jar'o'j'n por perfekt'ig'i tiu'n sistem'o'n. Tio est'as mi'a am'at'a ĉeval'o kaj sekv'e: for la man'o'j'n!”
”Sistem'o kiu aĝ'as dek kvin jar'o'j'n est'as nul'ig'ind'a,”
respond'is Fanny impertinent'e. Ĉie oni ced'as al nov'a'j ide'o'j.”
Neni'u en la entrepren'o kuraĝ'us dir'i tio'n al li, krom Fanny. Super'ul'e li rigard'is ŝi'n dum moment'o, kiel dog'o rigard'as nan'hund'o'n. Tiam Fanny, vid'int'e li'a'n furioz'o'n, klopod'is plu ekscit'i li'n per arogant'a rid'et'o, tiel ke li oft'e eksplod'is, post kio li'a koler'o trans'iĝ'is en admir'o'n: ”Est'u feliĉ'a, ke vi ne est'as vir'o!”
”Mi dezir'us est'i vir'o!”
”Kaj mi ĝoj'as, ke vi est'as vir'in'o.”
En maj'o Fanny far'is unu'a'foj'e vojaĝ'o'n al Eŭrop'o por si'a firm'o. Est'is subit'a plan'o. Tuj ŝi'a'j pens'o'j direkt'is si'n al Teodor'o kaj ŝi ek'tim'ant'e rimark'is, ke la pens'o pri re'vid'o de Teodor'o kun li'a infan'o mal'plaĉ'as al ŝi. La infan'o est'is knab'in'o, nun ŝi est'is iom pli ol unu'jar'a. Fanny bezon'os proksim'um'e du semajn'o'j'n por si'a labor'o en Parizo kaj Berlino, sed ŝi telegraf'is al Teodor'o, ke ŝi ven'os du tag'o'j'n al Munkeno. Ŝi mal'mult'e ŝat'is kon'at'iĝ'i kun la vir'in'o, kiu'n Teodor'o edz'in'ig'is. Tiu unu'a portret'o, prezent'ant'a ŝi'n kun friz'it'a'j har'o'j, juvel'kovr'it'a kaj ŝmink'it'a, ankoraŭ obsed'is si'n.
La tag'o'n antaŭ si'a for'ir'o el Nov'jork'o, ŝi ricev'is leter'o'n de Teodor'o. Evident'iĝ'is, ke li ne ricev'is ŝi'a'n telegram'o'n. Li est'is en Rus'uj'o, kie li lud'is en vic'o da koncert'o'j. Olga kaj la fil'in'et'o kun'ir'is. Li est'os re'e en Munkeno en juni'o. Eĉ ili pri'parol'is vojaĝ'o'n al Amerik'o.
Kiam Fanny ek'konsci'is, ke ŝi sekv'e ne renkont'os li'n, ŝi hav'is sent'o'n, strang'e miks'it'a'n de bedaŭr'o kaj liber'iĝ'o.
Ĉiu ŝi'a famili'am'o (ras'a trajt'o) nun koncentr'iĝ'is al la pens'o pri re'vid'o de la frat'o, la ego'ism'a, natur'dot'it'a knab'o, kiu entuziasm'ig'is iam en la Winnebaga preĝ'ej'o la tut'a'n komun'um'o'n per si'a lud'ad'o. Tamen nun est'is iu ali'a, iu, kiu koncert'is en Rus'uj'o, kiu loĝ'is en Munkeno, kiu est'as edz'o de ”fraŭl'in'o” Olga kaj patr'o de rid'ind'a german'a beb'o kun ver'e german'a'j ne'prezent'ind'a'j vest'et'o'j. Sen'dub'e ŝi hav'is bracelet'o'n ĉirkaŭ la mal'long'a'j karn'o'mol'a'j brak'et'o'j kaj kol'ĉen'o'n ĉirkaŭ la kol'et'o. Jen, kio'n oni pov'as atend'i de infan'o de Olga, sed ne de la beb'o de Teodor'o! Krom tio, kiom koncern'is li'n iu beb'o, li mem est'is ja ankoraŭ beb'o.
Est'is du tut'e mal'kongru'a'j person'o'j, kiu'j adiaŭ'is si'a'n Fanjon, kiam la vapor'ŝip'o for'vetur'is, nom'e Ella Monahan kaj Clarence Heyl. Ella est'is en Nov'jork'o por si'a ĉiu'monat'a vojaĝ'o. Heyl en'ir'is en la hotel'o'n, kiam Fanny fin'aranĝ'is si'a'n vual'o'n kaj post'e ĉirkaŭ'rigard'is sufiĉ'e ekscit'it'e en la ĉambr'o. Jes, ŝi est'is ekscit'it'a, kontraŭ si'a kutim'o, kiam ŝi mal'supr'e'n'ir'is per la lift'o. Ŝi mistifik'is si'n mem, dir'ant'e, ke ne est'as la konstern'o de tiel grav'a vojaĝ'o, sed ke est'as la sekv'ant'a mejl'o'ŝton'o sur ŝi'a voj'o al sukces'o.
Heyl, ne'kred'ebl'e mal'dik'a kaj svelt'a, apog'is si'n kontraŭ marmor'a kolon'o en la vestibl'o kaj atent'is la sub'e'n'ir'ant'a'j'n lift'o'j'n.
”Halo’, Fanjo!”
”Halo’, Clancy!”
Ili ne vid'is unu la ali'a'n en ses monat'o'j.
”Ĉu ankoraŭ iu ali'a ven'as kun vi?”
”Ne, Ella Monahan last'minut'e est'is mal'help'at'a, sed ŝi promes'is al mi ĉe'est'i ĉe la ŝip'for'vetur'o.”
”Ekster'e atend'as vi'n mal'ferm'it'a limuzin'o.”
”Mi ne vol'as tio'n, mi ne pov'as akcept'i.”
”Cert'e vi pov'os, ne rigard'u tio'n tiel grav'a. Est'as io mizer'a en la negoc'ant'a'j vir'in'o'j, ili mort'ig'as la etiket'o'n en popol'o. Iu'n tag'o'n mi spert'os, ke unu el vi ek'star'os, por ced'i al mi sid'lok'o'n en la metro'o.”
”Nu bon'e. Se vi vol'os ke mi akomod'iĝ'u, mi fal'ig'os la tut'a'n voj'o'n, jen poŝ'tuk'o'n, jen gant'o'n, jen flor'o'n, jen pelt'o'n. Tiam vi pov'os rond'ramp'i sur la plank'o de la limuzin'o kaj sent'i vi'n kavalir'a.”
Kiam li sid'is apud ŝi, li esplor'e rigard'is ŝi'n, preskaŭ ĝen'e.
”Ĉu plac'as al vi?” demand'is Fanny arogant'e kaj zorg'e ŝi glat'ig'is si'a'n vual'o'n.
”Ne.”
”Nu, vi ja est'as tro kritik'em'a por vir'o, kiu eĉ ne dec'e pov'as port'i smoking'o'n.”
”Mi ne pri'juĝ'as vi'a'j'n vest'o'j'n. Mi ja pov'as konstat'i, ke la fason'o kaj model'o de la rob'o kaj ĉapel'o est'as karakteriz'e pruv'ant'a'j la posed'o'n de mon'o. Kaj vi tamen aspekt'as plej bon'e en simpl'a'j, mal'hel'a'j ornam'aĵ'o'j.”
”Kaj tio signif'as?”
”Ke vi aspekt'as kiel sekci'estr'in'o. Post du jar'o'j vi'a vizaĝ'o posed'os mal'mol'a'n trajt'o'n, kiu plu ne est'as for'viŝ'ebl'a.”
”Mi est'as efektiv'e sekci'ĉef'o.”
”Vi ne est'as aĉet'ist'in'o, vi est'as kre'ant'in'o. Mi tut'e ne mal'grav'ig'as vi'a'n labor'o'n. Vi'a task'o est'as mirakl'a . . .
por Ella Monahan. Mi dezir'us est'i elokvent'a. Mi dezir'us hav'i la rajt'o'n riproĉ'i vi'n. Mi vol'us, ke mi pov'u pruv'i al vi, ke vi far'as krim'o'n, vi kun vi'a talent'o, kun la hered'aĵ'o kaj la rajt'o de vi'a ras'o pek'as per gajn'ad'o de milion'o'j por Haynes-Cooper. Ĝi est'as sam'grad'a mis'far'o, kiel se ekzempl'e Vest'a Virg'ul'in'o for'las'us si'a'n ofer'fajr'o'n por hejt'i bak'forn'o'n. Vi'a'j okul'o'j est'as bril'a'j, mal'mild'a'j anstataŭ toler'a'j pri hom'o'j. Vi'a buŝ'o perd'as si'a'n graci'ec'o'n. Sur vi'a tut'a vizaĝ'o stamp'iĝ'as la sign'o, la karakteriz'il'o de lert'ec'o, spert'o kaj sukces'o.”
”Mi est'as sukces'plen'a. Kial mi ne aspekt'u tia?”
”Ĉar vi est'as hom'a mal'sukces'o.”
Fanny silent'is. Ŝi re'foj'e inter'plekt'is la fingr'o'j'n laŭ si'a jun'ec'a kutim'o, kio pruv'is anim'a'n perturb'o'n. Kaj subit'e ŝi komenc'is plor'i, mal'laŭt'e, si'n're'ten'e, kiel vir'o. Ŝi'a'j ŝultr'o'j sku'iĝ'is. Ŝi kovr'is la vizaĝ'o'n per la kol'pelt'o.
”Fanjo. Fanjo, knab'in'o kar'a!”
Li terur'e ek'tim'is. Li mal'lert'e kares'is ŝi'a'n brak'o'n. Kiel infan'o ŝi for'puŝ'is li'a'n man'o'n.
”Ne, plor'u, Fanjo. Mi tiel bedaŭr'as. Sed ĝust'e est'as tial, ke tio ĉagren'as mi'n, ĉar . . .”
Ŝi ek'lev'is koler'a'n, larm'makul'it'a'n vizaĝ'o'n al li.
”Est'as tial, ke vi hav'as tro'ig'it'a'n ide'o'n pri vi'a'j propr'a'j percept'o'j. Est'as tial, ke vi kresk'is el tiel'nom'it'a brav'a knab'et'o al brav'a vir'o kaj vi est'as nun ankoraŭ sam'e ted'a kiel tiam! Mi est'as sufiĉ'e feliĉ'a, escept'e kiam mi renkont'as vi'n. Mi posed'as ĉiu'j'n aĵ'o'j'n, al kiu'j mi sopir'eg'is tiom da jar'o'j. Mi est'as feliĉ'a, feliĉ'eg'a. Las'u mi'n sol'a!”
Ella Monahan pren'is la metro'o'n kaj jam atend'is ili'n en la grand'a bud'o, long'e antaŭ ol ili sku'balanc'iĝ'is sur la ŝton'aĉ'o'j de Hoboken. Tri'op'e ili ir'is al la kajut'o de Fanny. Ella est'is mend'int'a ĉampan'o'n, ses botel'o'j'n en bel'a korb'et'o.
”Oni dir'as, ke tio est'as bon'a rimed'o kontraŭ mar'mal'san'o,” ŝi klar'ig'is gaj'e, ”sed tio est'as mensog'o. La nur'a rimed'o est'as mort'o aŭ ter'o. Sed kiam vi sent'as vi'n mal'san'a kaj mi ne dub'as pri tio, tiam est'os konsol'o, ke vi pov'os kuŝ'i en la lit'o, trink'ant'e kuler'kvant'e ĉampan'o'n.
Tio est'as spec'o de ŝmir'aĵ'o por la perturb'it'a hom'a maŝin'o.”
Heyl far'iĝ'is silent'a. Fanny re'trov'is si'a'n gaj'ec'o'n kaj ĝoj'kri'is pro si'a'j libr'o'j kaj flor'o'j.
”Kompren'ebl'e, est'as mi'a unu'a mar'vojaĝ'o epok'far'a por mi, sed mi ne supoz'is, ke iu okup'iĝ'os pri mi'a for'ir'o. Jen, kio est'as tio? Bombon'o'j, konfit'aĵ'o!”
Ŝi ĉirkaŭ'rigard'is la luks'a'n kajut'o'n kaj post'e dir'is al Heyl iom malic'et'e: ”Mi'n nom'u mal'afabl'a, komerc'a hom'o, Clancy, sed mi nepr'e dir'u, ke tio tre, tre plaĉ'as al mi . . . pardon'u mi'n.”
Ili ir'is al la ferdek'o. Ella, kiel mult'vojaĝ'int'a vir'in'o, don'is ĉi'a'j'n konsil'o'j'n. Al Heyl ŝi dir'is: ”Se ŝi'a vojaĝ'o al'port'os sukces'o'n, la firm'o send'os si'n ver'ŝajn'e tri aŭ kvar'foj'e ĉiu'jar'e. Tio est'as bril'eg'a ŝanc'o por jun'ul'in'o, kia ŝi.”
”Tiam mi esper'as, ke ĉi tiu vojaĝ'o mal'sukces'os,” Heyl kviet'e dir'is. Ella rid'et'is ne'cert'e.
”Ne rid'u,” dir'is Fanny akr'e, ”li parol'as serioz'e.”
Ella, sent'ant'e i'o'n mal'agrabl'a'n, i'o'n, kio ne koncern'as ŝi'n, sav'is ili'n el la embaras'iĝ'o per nov'a flu'o da vort'o'j.
”Vi est'os tut'e mir'ig'it'a, ven'int'e en Parizon, kaj vi rimark'os, ke oni ig'as vi'n pag'i lunĉ'o'n, aŭtomobil'o'n k.t.p.
por tiu'j komik'a'j mal'grand'a'j komisi'ist'o'j. Ili est'as tre ĝentil'a'j, festen'e vest'it'a'j, port'as lip'har'o'j'n; ili rest'os apart'a'j, tre mal'arogant'a'j, dum vi pag'as ĉio'n por ili. Ili'a'j firm'o'j atend'as tio'n de vi. Unu'e mi forges'is tio'n, sed post'e mi al'kutim'iĝ'is. Imag'u, unu el ni'a'j vojaĝ'ist'o'j, kiu pag'ig'as si'a'j'n lunĉ'o'n kaj taksimetr'o'n!” Ŝi'a buŝ'o ne ĉes'is el'flu'ig'i vort'o'j'n kaj Heyl aŭskult'is ŝi'n kun sincer'a plezur'o. Ella subit'e tim'em'iĝ'is pro li'a'j penetr'a'j, klar'bril'a'j okul'o'j. ”Vi cert'e trov'os mi'n babil'em'a #sorĉ'ist'in'o, ĉu ne?”
”Mi trov'as vi'n tre ĉarm'a, agrabl'a vir'in'o, tre saĝ'a kaj tre afabl'a,” dir'is Heyl.
”Ho, dank'o'n,” balbut'is Ella, ”mi dank'as vi'n.”
Tiam ili ek'adiaŭ'is, Ella ĉirkaŭ'brak'is Fanjon tut'kor'e. Ŝi post'e turn'is si'n, iom'et'e mal'lert'e. Heyl met'is si'a'j'n du man'o'j'n sur la ŝultr'o'j'n de Fanny kaj rigard'is al ŝi. Unu mal'grand'a'n moment'o'n, ŝi kred'is, ke li kis'os ŝi'n. Je si'a mir'o, ŝi esper'is, ke li far'os tio'n ĉi. Sed li ne far'is ĝi'n.
”Adiaŭ, Fanjo!” li nur dir'is. Li prem'eg'is ŝi'a'n man'o'n kaj re'e las'is ĝi'n, post tio li turn'is si'n. Komisi'bub'o sen'spir'e rapid'eg'is al Fanny kun telegram'o en la man'o.
”Ĉu por mi?” Ŝi rid'et'is kaj ŝir'e mal'ferm'is ĝi'n. ”Ĝi est'as de Fenger. Mult'a'j'n bon'dezir'o'j'n, kvazaŭ ĉiu'j ĉi tiu'j flor'o'j ne sufiĉ'us,” dir'is Fanny.
”Mm,” dir'is Ella. Ŝi kaj Heyl sur'ir'is la lig'pont'o'n kaj post'e atend'is sur la kaj'o, iom ne'cert'e kaj mal'saĝ'e rigard'ant'e, kiel ĉiam en tia okaz'o. Sekv'is tumult'o, absurd'e kri'at'a'j last'a'j komisi'o'j, son'is tint'ad'o de sonor'il'o'j, oni frenez'e salut'sving'is per poŝ'tuk'o'j.
Fanny, star'ant'e apud la pavez'o, trov'is si'a'j'n du amik'o'j'n en la amas'o tra antaŭ'okul'a nebul'o. Ella salut'sving'is. Heyl star'is sen'mov'e rigard'ant'a. La ŝip'o sving'is si'n kaj for'ramp'is de la kaj'o. La adiaŭ'o'j pli'bru'iĝ'is al hurl'ad'o. Fanny si'n apog'is sur la pavez'o kaj ankaŭ salut'is. Singult'o ek've'is el ŝi'a gorĝ'o. Tiam ŝi trov'is si'n sving'ant'a per la flav'paper'a telegram'o. Ŝi ĉif'is ĝi'n kaj anstataŭ'e pren'is si'a'n poŝ'tuk'o'n. Heyl star'is sen'mov'a, sen'gest'e, kun la ĉapel'o en la man'o.
La unu'a'n semajn'o'n de juni'o ŝi est'is de'nov'e en Nov'jork'o. Ella Monahan atend'is ŝi'n sur la kaj'o, gaj'a, gratul'abund'a, radi'ant'a pro ĝoj'o. Fanny sent'is si'n feliĉ'eg'a, kiam ŝi mal'kovr'is profund'e sub si tiu'n kar'a'n, ruĝ'iĝ'ant'a'n vizaĝ'o'n en la amas'o. La monat'o, kiu pas'is, post kiam ŝi vid'is Ellan en tiu sam'a cirkonstanc'o, ŝajn'is for'glit'i en la neni'ec'o'n. La dogan'formal'aĵ'o'j baldaŭ est'is plen'um'at'a'j. Ella rezerv'ig'is ĉambr'o'n por ŝi en si'a hotel'o.
Kiam ili kun'e vetur'is al la supr'a urb'o, feliĉ'a'j, Ella mal'ŝlos'is si'a'n valiz'et'o'n kaj met'is ar'et'o'n da leter'o'j kaj telegram'o'j antaŭ Fannyn.
”Mi kred'as, ke Fenger est'as tre gaj'a, almenaŭ se telegram'o'j hav'as mult'e da grav'ec'o. Mi ne supoz'as, ke ili est'as ĉiu'j de li, sed li dir'is, ke . . . ”
Sed Fanny rigard'is al ŝi kun gaj'radi'a mien'o.
”Li est'as tie ĉi, Fenger est'as ĉi tie.”
”Ĉu en Nov'jork'o?” demand'is Fanny, ne'interes'it'e.
”Jes.”
Ŝi ŝirm'al'ferm'is la leter'o'n de Teodor'o. Li ven'os al Nov'jork'o en aŭgust'o. La rus'a rond'ir'o est'is bril'a sukces'o. Nun oni aranĝ'is seri'o'n da koncert'o'j en Uson'o. Li lud'os si'a'n propr'a'n koncert'o'n. En Rus'uj'o, Munkeno kaj eĉ en Berlino tio est'is ne'ebl'a, ĉar la tem'o est'is karakteriz'e jud'a, sam'e jud'a kiel Kol Nidrej kaj sam'e melankoli'a.
Tio'n oni ne ŝat'is en Eŭrop'o. La antaŭ'juĝ'o est'is tie tro fort'a. Sed en Uson'o! Li est'is pli feliĉ'a ol iam en mult'a'j jar'o'j. Olga ne ŝat'is akompan'i li'n al Amerik'o, sed ŝi ver'ŝajn'e ŝanĝ'os si'a'j'n intenc'o'j'n. La et'ul'in'o fart'is bon'e kaj lern'is parol'i. Ili instru'is ŝi'n, el'parol'i la vort'o'j'n ”onkl'in'o Fanjo.”
”Ho!” kri'is Fanny kaj ŝi'a'j okul'o'j bril'is. Ŝi laŭt'leg'is part'o'j'n de la leter'o antaŭ Ella, kiu montr'iĝ'is la plej atent'a aŭskult'ant'in'o, kiu'n ŝi pov'us dezir'i. Ŝi ek'kri'is pro goj'o en la ĝust'a'j moment'o'j kaj ŝi est'is sam'e rav'it'a kiel Fanny. Ili ambaŭ forges'is pri Fenger, si'a ĉef'o. Sed apenaŭ ili est'is du'on'hor'o'n en la hotel'o kaj Ella ne fin'is si'a'j'n dank'esprim'o'j'n pro la valiz'et'o, kiu'n Fanny donac'e kun'port'is por ŝi el Parizo, jam la telefon'o sonor'is.
Fenger ne el'spez'is mult'a'j'n vort'o'j'n por en'konduk'o.
”Mi akcept'os vi'n je la kvar'a. Ni vetur'os tiam en la park'o kaj laŭ'long'e de la river'o, post tio ni trink'os ie te'o'n.”
”Tio est'as bel'eg'a! Tio vol'as dir'i: se Ella pov'os kun'ir'i.
Mi inform'iĝ'os, moment'o'n!”
”Ĉu Ella?”
”Jes, ŝi ĝust'e est'as ĉi tie, atend'u ĉe la aparat'o, ĉu?”
Ŝi turn'is si'n for de la telefon'o al Ella.
”Jen, est'as sinjor'o Fenger, li invit'as ni'n ambaŭ al promen'vetur'o hodiaŭ post'tag'mez'e, ĉu vi pov'os kun'ir'i?”
”Jes, mi pov'as!” respond'is Ella, tro fort'e akcent'ant'e la vort'o'n, kvazaŭ ŝi far'us ĝi'n ne'vol'e.
Fanny ir'is re'e'n al la telefon'o. ”Jes, tre volont'e, ni ambaŭ est'as liber'a'j, ni est'os pret'a'j je la kvar'a.”
Fanny ne bon'e kompren'is, kio'n Fenger grumbl'is, sed ŝi est'is cert'a, ke tio ne pov'as est'i tio, kio'n ŝi supoz'is aŭd'i.
Ella okup'is si'n per el'pak'ad'o de kofr'o kaj ŝi mal'bon'ig'is al Fanny la ĝoj'o'n, dir'ant'e: ”Vi tut'e ne demand'is pri vi'a amik'o Heyl. Ĉiel'o! Se mi hav'us tia'n amik'o'n. . . .”
”Ho, jes,” dir'is Fanny, mal'atent'e, ”vi ambaŭ sen'dub'e far'iĝ'is varm'a'j amik'o'j. Li est'as ĉarm'ul'o.”
”Vi kontraŭ'dir'is vi'n mem nun,” respond'is Ella per voĉ'o mult'signif'a, ”tiu knab'o . . . — vi ja nom'as li'n tiel — nu, ne ĉiam la vir'o kun la plej fortik'a pugn'o plej bon'e batal'as — li super'as mi'n kiel . . .”
Ŝi sid'is sur la plank'o apud la mal'ferm'it'a kofr'o kaj gest'is per har'bros'o . . .” kiel agl'o super'as . . . ŝancel'ir'ant'a'n anas'o'n. Ne, mi erar'as, mi ne opini'as, ke agl'o el vid'punkt'o moral'a est'as tiel super'a. Nu, vi bon'e kompren'as mi'n. Heyl eĉ ne sci'as aŭ montr'as tio'n, kompren'ebl'e.
Tut'e ne! Tamen li posed'as i'o'n spirit'a'n, mi ne sci'as kio'n, sed li lern'ig'as ni'n pens'i, sent'i. Li mal'oft'e dir'as i'o'n, sed kiam ni est'as kun'e, jen la plej amuz'a, li ig'as mi'n parol'ad'i. Mi mal'kovr'as, ke mi dir'as afer'o'j'n, pri kiu'j mi neniam pens'is, ke mi sci'as ili'n. Li pens'ig'as mi'n pri afer'o'j, kiu'j'n mi ne kuraĝ'us konsider'i sol'a. Pri grav'a'j afer'o'j. Pri intern'a'j afer'o'j.”
Ŝi silent'is dum moment'o, post'e ŝi ek'star'is, ĵet'ferm'is la kofr'o'n kaj tren'is ĝi'n al angul'o de la ĉambr'o.
”Sen'dub'e vi sci'as, ke li est'as for . . . mi supoz'as.”
”Ĉu for?”
”Jes, al la mont'ar'o aŭ kie'n ajn, tie'n, kie li kapt'is tiu'n bril'o'n en si'a'j okul'o'j. Ho, tia profesi'o plaĉ'us al mi! Somer'e oni las'as vag'ad'i li'n. Ĉar li est'as natur'esplor'ist'o, vintr'e li re'ven'as.”
”Kaj kio okaz'as pri li'a'j artikol'o'j, li'a kolumn'o?” demand'is Fanny, ”Ĉu oni rezign'as pri ili?”
”Mi supoz'as, ke li tie verk'as ili'n por la Gazet'o. Ja li mem est'as la kolumn'o. Tut'e ne grav'as, pri kio li verk'as.
Ĉu vi sci'as, ke ĉiu'j gazet'o'j trans'pren'os ĝi'n laŭ kontrakt'o kun la Nov'jork'a, ĉar ne est'as artikol'o nur pri tiu urb'o, ne nur por Nov'jork'a gazet'o. Ĝi tem'as pri ĉio por ĉiu. Ĝi est'as la plej profund'a hom'a material'o. Li ne tim'as i'o'n ajn. Nov'jork'o ŝat'eg'as li'n. Laŭ oni'dir'o, li per'labor'as ne'imag'ebl'a'n salajr'o'n. Kaj mi babil'ad'as, kiam mi est'as kun li. Sed tio ne est'as ĝen'aĵ'o, ĉar li prefer'e parol'as pri vi.”
Fanny turn'is si'n rapid'e de la tualet'tabl'o, kie ŝi el'tir'is la pingl'o'j'n el si'a abund'dens'a har'ar'o.
”Kio'n li dir'is pri mi, Ella, kio'n?”
”Plej oft'e li insult'as. Nun mi ir'os al mi'a ĉambr'o. Mi ne lunĉ'os ĉi tie, sed mi est'os re'e'n antaŭ la kvar'a por tiu re'freŝ'ig'a ekskurs'et'o, al kiu Fenger ne pov'is ne invit'i mi'n, ĉu ver'e? Se mi est'us vi, mi kuŝ'iĝ'us mal'long'a'n temp'o'n por al'kutim'ig'i mi'a'j'n krur'o'j'n al sur'ter'a promen'ad'o anstataŭ la sur'ferdek'a.”
El'ir'int'e, ŝi re'e met'is la kap'o'n tra la pord'o'fend'o: ”Vi ne aspekt'as, kvazaŭ vi bezon'as ripoz'o'n, vi eĉ aspekt'as pli san'a ol kiam vi for'ir'is. Vi bon'e ĝu'is ripoz'o'n.
Jes, neni'o est'as pli kviet'ig'a ol ocean'vojaĝ'o.”
For ŝi est'is. Fanny star'is moment'o'n sen'mov'e en la mez'o de la ĉambr'o. Ŝi ŝajn'is est'i tut'e vigl'a kaj gaj'a, tiel ke ĉiu, kiu vid'us ŝi'n, supoz'us, ke ŝi est'as ĉiam aktiv'a. Ŝi ir'is al la fenestr'o kaj rigard'is mal'supr'e'n sur Nov'jork'o'n en juni'a tag'o. La somer'o ankoraŭ ne ŝanĝ'is la urb'eg'o'n en forn'eg'o'n el ŝton'o kaj ŝtal'o. De kie ŝi star'is, ŝi pov'is vid'i la verd'aĵ'o'n de la park'o kun arĝent'a makul'o en la mez'o, tio est'is la lag'o. Ŝi'a spirit'o, kiu ali'e tiel regul'e funkci'is, nun est'is taŭz'it'a de inter'puŝ'iĝ'ant'a'j pens'o'j, el kiu'j neni'u mal'volv'iĝ'is. Ŝi pens'is pri Teodor'o, si'a frat'o, pri li'a re'ven'o. Li'a progres'ad'o ir'is mal'rapid'e kaj mal'facil'e. Ebl'e est'us est'int'a ŝi'a dev'o, ke ŝi help'u li'n pli, ŝi ja ĉiam atend'is, ĝis fin'e li pet'is help'o'n, kiu'n ŝi propr'a'iniciat'e pov'us est'i don'int'a al li. Ŝi for'puŝ'is ĉi tiu'n pens'o'n kaj spirit'e migr'is al . . . Fenger. Li dir'is: ”Damn'e!”
kiam ŝi parol'is pri Ella kaj li'a voĉ'o est'is . . . De'nov'e ŝi for'pel'is tiu'n pens'o'n . . . Clarence Heyl . . . ”Li pens'ig'is mi'n pri afer'o'j, pri kiu'j mi ne kuraĝ'us pens'i sol'a, pri grav'a'j afer'o'j intern'e de mi.”
Fanny turn'is si'n de la fenestr'o. Ŝi konklud'is, ke ŝi tamen est'as lac'a, ke tio nepr'e est'as ver'a, ĉar ŝi hav'as nun ĉio'n, kio pov'as far'i si'n feliĉ'a, Teodor'o re'ven'os, ŝi'a vojaĝ'o al Eŭrop'o sukces'is. Ella kaj Fenger laŭd'eg'is ŝi'n, hodiaŭ ŝi ankoraŭ vetur'os, trink'os te'o'n kun ili kaj malgraŭ tio . . . ŝi sent'is si'n ne'kontent'a kaj incit'it'a. Ŝi decid'is ir'i mal'supr'e'n por lunĉ'i kaj post'e iom promen'i, kvar'on'hor'o'n, preciz'e sufiĉ'e por el'trov'i, ĉu Kvin'a Avenu'o rest'is sam'aspekt'a. Est'is du'on'o post la unu'a, kiam ŝi ating'is la ĝeneral'e tiel regul'trafik'a'n avenu'o'n. Nun tamen la trotuar'o'j'n kovr'is dens'a hom'amas'o, kiu atend'is. La rajd'ant'a'j polic'an'o'j bru'trot'ig'is la ĉeval'o'j'n por liber'ig'i la mez'a'n voj'part'o'n.
Kio ajn est'u, kio kun'ig'is ĉi tie tiom da hom'o'j, tio ven'os el la mal'supr'a urb'o kaj vid'ebl'e jam baldaŭ, ĉar ĉies rigard'o'j direkt'iĝ'is jam tie'n. Fanny, firm'e prem'it'a inter la hom'vic'o'j, star'ig'is si'n sur'pied'fingr'e, sed van'e, ŝi neni'o'n vid'is. Tio memor'ig'is ŝi'n pri la tag'o, en kiu ven'is cirk'o en Winnebagon, kiam ŝi est'is ankoraŭ knab'in'et'o. Elm-strat'o ond'um'is pro urb'an'o'j kaj farm'ist'o'j, ĉiu'j rigard'ant'a'j al Cherry-strat'o. Mal'proksim'e aper'is la muzik'o, kaj tiam son'is la kri'o: ”Jen ili ven'as!”
Kaj ĝust'e en tiu moment'o son'is sam'e kiel tiam en Elm-strat'o de Winnebago: ”Jen ili ven'as!”
”Kio est'as tio?” demand'is Fanny al vir'in'o, kiu puŝ'prem'iĝ'is kontraŭ ŝi, ”kio'n oni atend'as?”
”La procesi'o'n de la voĉ'don'ont'in'o'j,” respond'is la vir'in'o, ”la grand'a voĉ'don'rajt'a procesi'o, ĉu vi ne sci'as pri tio?”
”Ne, mi ne est'is ĉi tie dum long'a temp'o.”
Fanny sen'iluzi'iĝ'is, sed nun est'is al ŝi ne'ebl'e el'iĝ'i el la amas'o. Iom post iom ŝi vol'e-ne'vol'e est'is antaŭ'e'n'puŝ'it'a trans la voj'kruc'iĝ'o'n. Nun ŝi pov'is vid'i la larĝ'a'n strat'o'n kaj preter la Du'dek'du'a strat'o aper'is mov'iĝ'ant'a dens'a amas'o da hom'o'j, super kiu'j flirt'is flag'o'j, standard'o'j, tuk'o'j. La vir'in'o apud ŝi ne'pet'it'e inform'is ŝi'n: ”La urb'estr'o ne permes'is al ili marŝ'i en procesi'o, sed oni dev'ig'is li'n konsent'i kaj oni dir'as, ke est'as la plej grand'a demonstraci'o por voĉ'don'rajt'o de vir'in'o'j, kiu'n oni iam okaz'ig'is. Mi mem est'us kun'ir'int'a, sed . . . ”
”Nu, kio . . . sed . . . ?”
”Ho, mi ne sci'as, mi ne bon'e kuraĝ'is, vi sci'u, mi ne est'as Novjork'an'in'o.”
”Mi sam'e,” dir'is Fanny.
Kiam Fanny kon'at'iĝ'is kun vir'in'o en dens'a hom'amas'o, ŝi ĉiam inklin'iĝ'is al babil'ad'o. Tio'n ver'ŝajn'e ŝi hered'is de si'a patr'in'o. La muzik'o proksim'iĝ'is. Fanny rigard'is si'a'n poŝ'horloĝ'o'n. Ankoraŭ ne la du'a. Sekv'e ŝi rest'is ankoraŭ iom, kvankam ŝi'a kap'o est'is ankoraŭ tro plen'a de impres'o'j el Eŭrop'o, tiel ke ĉi tiu spektakl'o mal'mult'e interes'is si'n, ŝi ne pov'is taks'i ĝi'a'n valor'o'n. Malgraŭ tio ŝi atend'is.
La spekt'ant'vic'o'j puŝ'iĝ'is antaŭ'e'n, nun ne plu est'is ”jen ili al'ven'as,” sed ”jen, ili est'as.” Kaj ili ver'e est'is antaŭ ŝi.
Trup'o da rajd'ant'a'j polic'ist'o'j sur fier'a'j ĉeval'o'j, la vir'o'j mem fanfaron'e impon'a'j, antaŭ'e. Tuj tio far'is, kiel ĉiam, impres'o'n sur Fanny. Du'a kolon'o da rajd'ist'o'j sekv'is. Post tio la muzik'ist'ar'o. Sekv'is, tut'blank'e vest'it'a, la rigard'o'n fiks'e antaŭ'e'n, sur blank'a ĉeval'o, port'ant'e standard'o'n, la jun'a vizaĝ'o mal'mild'trajt'a, la fam'a bel'ul'in'o kaj batal'ant'in'o Mildred Innes. Ŝi est'is unu el tiu'j fam'a'j bel'ul'in'o'j, kiu'j efektiv'e est'as bel'eg'a'j. Mal'antaŭ ŝi ar'is vir'in'o'j, vir'in'o'j, torent'o da vir'in'o'j, cent'o'j, mil'o'j, est'is serpent'um'ant'a vic'ar'o el grup'o'j kun standard'o'j. Instru'ist'in'o'j, advokat'in'o'j, kurac'ist'in'o'j, verk'ist'in'o'j, stud'ant'in'o'j, vir'in'o'j tut'e blank'vest'it'a'j, jun'ul'in'o'j, knab'in'o'j, griz'har'ul'in'o'j. Vir'in'o en invalid'ĉar'et'o rid'et'is. Vir'o flank'e de Fanny komenc'is ŝerc'mok'i. Li est'is jun'ul'o kun ruĝ'a, skvam'ec'a vizaĝ'o kaj dik'a'j lip'o'j. Li fum'is cigar'o'n kaj kri'is per mal'alt'a, raŭk'a voĉ'o al la preter'ir'ant'a'j vir'in'o'j. ”Halo’, Sadi'e, halo’, knab'in'o mi'a.” La vir'in'o'j plu'en'paŝ'is kun serioz'a'j vizaĝ'o'j kaj trankvil'a'j okul'o'j. La vir'influ'eg'o ne ĉes'is. Est'is grup'o'j, kiu'j special'e aranĝ'is si'n, ili vest'is si'n per grek'a'j rob'o'j.
Fanny ne trov'is ili'n interes'a'j. Jen grup'o'j pli real'ist'a'j. Jen grup'o tre strang'a, mizer'aspekt'a, tragedi'simil'a. Sur la standard'o Fanny leg'is: ”Konfekci'kudr'ist'in'o'j, infan'vest'a sekci'o.” Ĉe la kap'o marŝ'is knab'in'o, kiu port'is baston'o'n, kiu est'is tro dik'a kaj pez'a. Ŝi est'is nur mal'grand'a, mal'grand'a eĉ kompar'e kun la ali'a'j, pal'a'j, ne'plen'kresk'int'a'j, ne'sufiĉ'e nutr'it'a'j jun'ul'in'o'j. La tuk'o flirt'is mal'oportun'e pro la vent'o. Kred'ebl'e ŝi est'is rus'a jud'in'o. Ŝi'a'j ŝu'o'j est'is ne'port'ind'e difekt'it'a'j. La ŝu'pint'o'j krisp'rul'iĝ'is, la kalkan'um'o'j est'is stump'el'uz'it'a'j. Ŝi'a'j vest'o'j est'is spec'o de parodi'o pri kvazaŭ pra'a mod'o. Sed en ŝi'a mien'o, kiel ŝi marŝ'is tie kun la flirt'ant'a standard'o, kuŝ'is rigard'o tia, kia'n oni oft'e vid'as sur pentr'aĵ'o'j de Jeanne d’Arc. Tiu esprim'o sur ŝi'a vizaĝ'o est'is histori'a tragedi'o. En ĝi kuŝ'is histori'o de popol'o. En ĝi kuŝ'is la rakont'o pri mult'jar'a sub'prem'ad'o en Rus'uj'o. Oni pov'us vid'i en ĝi la lukt'ant'a'j'n grup'o'j'n da stud'ant'a'j intelekt'ul'o'j, kiu'j en sekret'a lok'o kun'ven'is por obtuz'e, sed fier'e inter'parol'i. Oni vid'is en ĝi la ne'pri'skrib'ebl'a'n mizer'o'n de Siberujo. Oni vid'is en ĝi la program'o'j'n kaj masakr'o'j'n de Kievo kaj Kisinevo. Oni vid'is mal'lum'a'j'n, mal'larĝ'a'j'n strat'o'j'n, zorg'e ŝlos'it'a'j'n fenestr'o'j'n kaj mal'antaŭ tiu'j fenestr'o'j la varm'a'n, flav'a'n ard'o'n de la sep'brak'a ”sabbos”-lum'o. Super tio ŝveb'is la aŭreol'o de kuraĝ'o de ras'o, kiu sankt'iĝ'is per la sci'o, ke ĝi ne pov'os for'mort'i. Ĉio'n ĉi oni pov'us vid'i en tiu unu mizer'plen'a vizaĝ'o sub la standard'o, ĉio'n ĉi tio'n, hel'ig'it'a'n per la bril'o de esper'o, kiu pens'ig'is pri la Kruc'milit'ant'o'j. Ĉi tiu vir'in'mov'ad'o, ĉi tiu ag'ad'o de la batal'ant'in'o'j por voĉ'don'rajt'o, est'is por la spirit'o de ĉi tiu ne'sufiĉ'e nutr'it'a, rev'em'a, sent'em'a rus'a kudr'ist'in'o, kiu pro tro'mult'a leg'ad'o est'is hiper'ekscit'it'a, la glor'a rimed'o por ating'i sopir'e dezir'at'a'n cel'o'n. Ŝi ideal'ig'is ĉi tiu'n mov'ad'o'n per si'a imag'o, ec'o de ŝi'a ras'o. Ŝi imag'is en ĝi la promes'o'j'n, ebl'e neniam real'iĝ'ont'a'j al ŝi. Ŝi tiel daŭr'e marŝ'is kaj fier'e port'is si'a'n flag'o'n, mizer'a, sed sam'temp'e grotesk'a, grandioz'a figur'o. Ŝi est'is pli ol figur'o, ŝi est'is simbol'o.
Fanny sekv'is ŝi'n per la okul'o'j, ĝis fin'e ŝi ne plu pov'is vid'i ŝi'n. Ŝi viŝ'is per la man'o si'a'n vang'o'n, kiu est'is mal'sek'a. Ŝi star'is, kaj la procesi'o preter'pas'is, ŝajn'e sen'fin'a kaj ŝi vid'is ĝi'n tra nebul'o; muzik'o, standard'o'j, re'e muzik'o kaj inter ili vir'in'o'j, vir'in'o'j, nur vir'in'o'j.
”Mi kutim'e plor'as, kiam mi rigard'as procesi'o'n,” dir'is Fanny al la vir'in'o apud ŝi, kiu ne kuraĝ'is kun'marŝ'i, kvankam ŝi tre ŝat'is.
”Vi est'as prav'a,” dir'is la vir'in'o; ”vi ver'e est'as tre prav'a,” kaj ŝi rid'is, ĉar ankaŭ ŝi plor'is. Kaj subit'e ŝi far'is i'o'n surpriz'a'n. Per'kubut'e ŝi tra'bor'is si'n tra la amas'o, preter la ruĝ'vizaĝ'a'n vir'o'n kun la cigar'o kaj ŝi antaŭ'e'n'kur'is, en'grup'ig'is si'n kaj kun'marŝ'is en la vic'o'j, la brust'o'n antaŭ'e'n, la kap'o'n alt'lev'at'a.
Fanny rigard'is si'a'n brak'horloĝ'o'n. Est'is kvar'on'o post la kvar'a. Ŝi'a emoci'iĝ'o el'iĝ'is per re'ten'at'a singult'o, ŝi komenc'is liber'ig'i si'n el la amas'o, est'is lukt'ad'o, pro kiu ŝi ricev'is plur'a'j'n skrap'o'j'n kaj ŝir'o'j'n. Sen'spir'a, varm'eg'a kaj sen poŝ'tuk'o ŝi ating'is sen'hom'a'n flank'strat'o'n, tiel ke ŝi pov'is en'ir'i post kelk'a'j minut'o'j si'a'n hotel'o'n. En la vestibl'o atend'is Ella kaj Fenger, Ella enu'ant'e, Fenger koler'a.
”Kie vi rest'as, en nom'o de la ĉiel'o?” komenc'is Ella.
”Mi en'iĝ'is en la amas'o'n, mi ne pov'is liber'ig'i mi'n, kaj mi ankaŭ ne vol'is. Est'is bril'e, bril'eg'e.”
Ŝi prem'is la man'o'n de Fenger kaj nur tiam konsci'iĝ'is, ke ŝi aspekt'as kiel karikatur'o, ke ŝi perd'is si'a'n poŝ'tuk'o'n.
Ŝi serĉ'is en si'a valiz'o, kiam Fenger las'is si'a'n man'o'n, sed van'e. Li ne ankoraŭ parol'is, tiam li dir'is: ”Kio okaz'is al vi'a'j okul'o'j?”
”Mi plor'is,” Fanny konfes'is gaj'e.
”Ĉu . . . plor'is?”
”La procesi'o. En ĝi est'is knab'in'o . . .” Ŝi silent'is. ”Ĉi tiu knab'in'o cert'e tut'e ne interes'as sinjor'o'n Fenger. Nu, se est'us Clancy, li sen'dub'e est'us . . .”
Ella inter'romp'is ĉi tiu'n pens'o'n.
”Vi cert'e ne sci'as, ke antaŭ la hotel'o atend'as jam pli ol du'on'hor'o'n plej graci'a aŭtomobil'o kun mal'ferm'it'a kovr'il'o. Tio okaz'us neniam al mi, ke mi atend'ig'us tia'n vetur'il'o'n tiel. Tio est'as ver'dir'e kontraŭ mi'a princip'o.”
”Mi bedaŭr'as, ver'e. Ni ir'u, mi est'as pret'a.”
”Vi erar'as, vi'a'j har'o'j aspekt'as kiel bros'o, kaj vi'a'j okul'o'j nu . . .”
Fenger met'is la man'o'n sur ŝi'a'n brak'o'n kaj dir'is: ”Ir'u moment'o'n al vi'a ĉambr'o . . . Iom da pudr'o, ne rapid'u, mi'a intenc'o est'as far'i plezur'a'n vetur'ad'o'n.”
Supr'e'n'iĝ'ant'e per lift'o, ŝi ek'pens'is: ”Li far'iĝ'is dik'a, sed tio ja ne est'is ebl'a en unu monat'o. Strang'e, ke mi ne rimark'is tio'n pli fru'e, li eĉ aspekt'as iom puf'a. Li ebl'e tro mal'mult'e ekzerc'ad'as por rest'i svelt'a.”
Kiam ŝi re'ven'is en ali'a bluz'o, kun ali'a'j gant'o'j, neni'u post'sign'o est'is vid'ebl'a de la perfid'a ruĝ'o ĉirkaŭ la okul'o'j.
Est'is ne'ebl'e sur'ir'i Kvin'a'n Avenu'o'n. Ili laŭ'ir'is Madison Avenu'o'n al la park'o. La Plaza est'is mov'plen'a de lac'a'j part'o'pren'int'in'o'j al la procesi'o, kiu ankoraŭ daŭr'e marŝ'is sur Kvin'a Avenu'o. Fenger tut'e ne atent'is tio'n. Li tuj komenc'is parol'i pri la Eŭrop'a vojaĝ'o. Fanny rakont'is al li ĉiu'j'n detal'o'j'n. Ŝi ripet'is, kio'n ŝi'a'j leter'o'j kaj telegram'o'j jam sci'ig'is. Fenger est'is pli ekscit'it'a ol Fanny iam vid'is li'n. Li miks'e demand'is, kritik'is, laŭd'is ŝi'n kaj far'is konklud'o'n el ĉiu part'o de la konversaci'o. Ĝeneral'e li ne interes'iĝ'is pri la labor'metod'o, sed pri la rezult'o.
Fanny kontraŭ'e, unu'foj'e plen'um'int'e si'a'n task'o'n, mal'mult'e interes'iĝ'is pri la ating'it'a. La milion'o'j, amas'ig'it'a'j ĉe Haynes-Cooper ne tuŝ'is ŝi'n, nur la manier'o, en kiu ili est'is kolekt'at'a'j. Ella aŭskult'is kun la konsci'o de iu, kiu admir'as la super'a'n labor'o'n de koleg'in'o.
”Mi nur vol'as dir'i, sinjor'o Fenger, se mi pov'us rigard'ig'i vi'n kaj per mi'a Eŭrop'a vojaĝ'o kaj per mi'a venk'o super ĉi tiu'j fremd'a'j komerc'ist'o'j, mi sent'us mi'n, kvazaŭ mi donac'e ricev'as tut'jar'a'n salajr'o'n, eĉ ne konsider'ant'e la turment'o'n de vi'a esplor'demand'ad'o.”
Fenger rid'is, iom mem'fid'e.
”Tiu esplor'demand'ad'o lern'ig'as mi'n, kiel ŝi efektiv'e sukces'is. Mi ne bezon'as al vi konfirm'i, kiel grav'a est'as la vojaĝ'o de fraŭl'in'o Brandeis,” kaj turn'ant'e si'n al Fanny kun knab'ec'a rid'o: ”Nu, ne poz'u, vi ŝajn'ig'as. ke tiu laŭd'o ted'as vi'n, sed mi sci'as, ke tio est'as nur afekt'ad'o, vi ver'e ĝoj'as, ĉu ne?”
”Ĉiu'okaz'e, mi opini'as,” inter'romp'is Ella, ”por hodiaŭ tiu pri'demand'ad'o sufiĉ'as, eĉ se la atest'ant'in'o ĝoj'as pri ĝi, ĉar ŝi aspekt'as ver'e lac'a. Fanny, pli komfort'e sid'iĝ'u kaj ĝu'u pri la verd'aĵ'o de la park'o. De proksim'e la verd'aĵ'o ne est'as tiel verd'a, kiel ĝi ŝajn'as est'i de mal'proksim'e vid'it'e, escept'e de tiu herb'ej'o. La Centr'a Park'o est'as ver'e mal'bel'a kaj eĉ preskaŭ sen'foli'a.”
La vizaĝ'o de Fanny pli seren'iĝ'is ol ĝi est'is dum la tut'a vetur'ad'o. Ili ir'is en la ombr'o de la ale'o'j, kiu'j ver'e aspekt'is kiel kvazaŭ'arb'ar'o.
”Mi jam ek'hav'is la impres'o'n, ke ĝi est'as sen'kresk'aĵ'a, ĝi simil'as mal'dik'a'n mal'jun'ul'in'o'n, ĝi neniel simil'as ni'a'n bosk'o'hav'a'n abund'bel'a'n flor'plen'a'n park'o'n, ni'a'j'n roz'o'ĝarden'o'j'n. Sed kiel ajn, ĝi'a sobr'ec'o impres'as mi'n, ekzempl'e tiu herb'ej'a makul'o, en la mal'fru'a post'tag'mez'o kun si'a nebul'o, la mal'hel'roz'kolor'a aer'o kaj tiu lum'reklam'o, tiu'j elektr'a'j liter'o'j pri ’Ies pneŭmatik'o'j’ aŭ kies ajn, kiu'j intermit'e bril'eg'as.”
”Vi est'as strang'a knab'in'o!” Fenger inter'romp'is ŝi'n, ”vi est'as tut'e sen'esprim'a, kvazaŭ indi'an'o, kiam ni parol'as pri milion'o'j kaj far'iĝ'as subit'e lirik'a, parol'ant'e pri verm'rod'it'a part'o de park'o kun sub'ir'ant'a sun'o kaj elektr'a reklam'il'o. Ho, ebl'e tio far'as vi'n tia, kia vi est'as.”
Ella mir'is iom'et'e pri tiu li'a dir'aĵ'o.
Ili trink'is te'o'n ĉe Claremont ĉe tabl'et'o, don'ant'a rigard'o'n sur la river'o'n.
Fenger est'is hom'o, al kiu la kelner'o'j ĉiam dispon'ig'as tabl'et'o'n, kies lok'o hav'ig'as super'bel'a'n rigard'o'n trans io vid'ind'a. Post la te'o ili vetur'is laŭ'long'e de la river'o kaj ili re'ven'is, kiam la vesper'o komenc'is tro'mal'varm'iĝ'i. Fanny silent'em'iĝ'is kaj Fenger inklin'iĝ'is sam'e al tio. Ella obstin'e klopod'is pli'vigl'ig'i la konversaci'o'n. Est'is preskaŭ la sep'a, kiam ili re'ating'is Kvin'a'n Avenu'o'n.
”Rigard'u!” ŝi kri'is admir'e, ”ili ankoraŭ ĉiam marŝ'ad'as.
Dum la tut'a temp'o, kiu'n ni pas'ig'is vetur'ant'e kaj trink'ant'e.”
Efektiv'e la procesi'o ankoraŭ ne fin'iĝ'is. Mil'o'j da vir'in'o'j preter'flu'is kiel sen'fin'a river'o. Ili ĉiam est'is marŝ'ant'a'j. Kio'n oni ne pov'is ating'i per plum'o kaj vort'o'j, per al'vok'o'j pro just'ec'o kaj sam'rajt'ec'o, oni klopod'is akir'i per la brut'a fort'o de la mult'nombr'o. Ses hor'o'j'n jam la strat'o blank'iĝ'is de la hom'a ond'o en blank'a'j vest'o'j. La ru ̧vizaĝa gap'ist'o, kiu antaŭ kelk'a'j hor'o'j star'is apud Fanny, jam de'long'e ĉes'ig'is si'a'n insult'ad'o'n kaj li for'ir'is, li enu'eg'is. Insult'ad'o al dek, kvin'dek aŭ cent, eĉ al kvin'cent vir'in'o'j est'is el'ten'ebl'a, sed al kvar'dek mil, tio montr'iĝ'is ne'ebl'a.
La aŭtomobil'o ĉirkaŭ'sving'iĝ'is laŭ la angul'o de Madison Avenu'o kaj Fenger turn'is si'n, rigard'ant'e la hom'a'n torent'o'n sur la ”Plaza”. La gigant'a demonstraci'o, la grand'eg'a nombr'o ver'e impon'is li'n. Kvar'dek mil vir'in'o'j, sen konsider'o de tio, pro kio ili batal'as, ne pov'is ne impres'i sur Haynes-Cooperan mens'o'n. Michael Fenger ja respekt'is ĉiu'n nombr'o'n de kvar'dek mil. Li kun'tir'is la palpebr'o'j'n kaj en'pens'iĝ'is pri la real'ig'o de la nombr'o.
”Ĉu tio ne est'as iom tro'ig'it'a?” li dir'is. ”Ali'flank'e, kio'n ili ja cel'as? Kompren'ebl'e mi ne ag'ad'os kontraŭ ili. Tiu'j mil'o'j da vir'in'o'j fin'e nur efik'os per la grand'a nombr'o. Se ekzist'us iu, kiu pov'us kun'met'i en unu objekt'o'n, sam'e fort'e impon'ant'a'n, kiel ĉi tiu grand'a nombr'o, ĉifr'o'n, por montr'i al la land'o, . . . kiu pov'us impres'i sam'manier'e . . .”
Fanny subit'e ek'salt'ant'e pet'is: ”Halt'ig'u la aŭtomobil'o'n, mi dev'os el'ir'i moment'o'n.”
Fenger kaj Ella mir'e rigard'is.
”Kial?”
Sed Fenger plen'um'is si'a'n pet'o'n.
”Mi dev'os aĉet'i i'o'n en tiu paper'vend'ej'o.”
Antaŭ ol la aŭtomobil'o tut'e halt'is, Fanny jam est'is el'ir'int'a.
”Sed mi pov'os far'i tio'n por vi.”
”Ne, tio ne est'as ebl'a, nur atend'u moment'o'n.”
Ŝi en'ir'is la butik'o'n. En kelk'a'j minut'o'j ŝi re'ven'is kun plat'a pak'et'o en la man'o.
”Karton'o,” ŝi respond'is al la far'it'a'j demand'o'j.
Kiam Fenger est'is adiaŭ'ont'a antaŭ la hotel'o, li propon'is si'a'n akompan'ad'o'n por tiu vesper'o. Fanny rigard'is li'n. Ŝi'a kap'o est'is plen'a de ali'a'j afer'o'j kaj ŝi pens'is, ke li nun preciz'e simil'as la grand'a'j'n komerc'ist'a'j'n sinjor'o'j'n kaj ĝust'e en tiu moment'o ŝi tut'e ne ŝat'is grand'komerc'o'n kaj ĝi'a'j'n akcesor'aĵ'o'j'n.
”Est'as preskaŭ la sep'a,” dir'is Fenger, ”kaj se ni vol'as taŭg'e el'spez'i la temp'o'n hodiaŭ vesper'e, ni rapid'u. Vi nepr'e re'freŝ'ig'u vi'n iom, post'e ni manĝ'os, vizit'os teatr'o'n, fin'e vesper'manĝ'os ie. Al kiu teatr'o vi prefer'as ir'i?”
Ella rigard'is al Fanny, sed Fanny sku'is la kap'o'n.
”Dank'o'n, vi est'as tre afabl'a, sed . . . ne . . .”
”Kial ne?” demand'is Fenger koler'e.
”Ĉar mi kred'as, ke mi est'as iom lac'a kaj mi hav'os i'o'n ali'a'n por far'i.”
Fenger penetr'e rigard'is si'n, sed ŝi ne atent'is tio'n. Ella ne est'is korp'remit'a. Fanny etend'is la man'o'n.
”Ĉu vi morgaŭ re'ir'os?” demand'is Fenger. ”Mi rest'os ĝis mard'o.”
”Jes, morgaŭ mi ir'os kun Ella. Bon'a'n vesper'o'n, sinjor'o Fenger. Est'is rav'a vetur'o, mi tut'e bon'e ripoz'is.”
”Kaj ĵus vi dir'is, ke vi est'as iom lac'a.”
La pord'o de la lift'o ferm'iĝ'is kaj Fenger kun si'a koler'a mien'o ne plu est'is vid'ebl'a.
”Ho, kiel ekscit'em'a kaj facil'e ofend'ebl'a est'as ĉi tiu vir'o!” dir'is Ella. ”Mi ver'e ĝoj'as, ke vi mal'akcept'is, mi est'as mort'lac'a. Mi nur dezir'as kimon'o'n por la rest'o de la vesper'o.”
Fanny ŝajn'is apenaŭ aŭskult'i ŝi'n. Post kap'salut'o al Ella ŝi en'ir'is si'a'n ĉambr'o'n. Kaj tie ŝi ne plu est'is mal'rapid'a. Mantel'o'n kaj ĉapel'o'n ŝi ĵet'is sur la lit'o'n. Ŝi ŝalt'is ĉiu'j'n lum'o'j'n, tren'port'is si'a'n valiz'o'n sur la tabl'o'n, ŝov'is la tabl'o'n kontraŭ la mur'o'n, renvers'is la valiz'o'n, tiel ke la plej glat'a flank'o turn'iĝ'is supr'e'n kaj aranĝ'is sur tiu improviz'it'a tabul'o foli'o'n da paper'o. Ŝi ŝov'is si'a'n seĝ'o'n tut'e apud'e kaj serĉ'is en si'a pak'o la ĵus aĉet'it'a'j'n krajon'ing'o'j'n. Ŝi'a'j okul'o'j si'n direkt'is al la blank'a paper'o. La tabl'o posed'is sub'bret'o'n, kio mal'help'is al Fanny kruc'ig'i la krur'o'j'n kaj tio ĝen'is si'n. Tiam ŝi pret'ig'is si'a'j'n krajon'ing'o'j'n, sid'is en ne'konsci'a protest'o, frot'ant'e la tibi'o'j'n kontraŭ la bret'o. Ŝi ek'star'is, tra'ir'is la ĉambr'o'n, star'is mal'decid'e moment'o'n, lev'is faden'o'n de la plank'o kaj re'sid'iĝ'is. Ŝi pren'is si'a'n krajon'o'n, rul'is ĝi'n inter la fingr'o'j, tiam subit'e ĉirkaŭ'prem'is la krur'o'j'n de si'a seĝ'o per la pied'o'pint'o'j, komenc'is desegn'i, unu'e hezit'e, ne cert'e, nerv'e, sed iom post iom pli firm'e kaj decid'em'e.
Kiu tiam star'us mal'antaŭ ŝi, pov'us vid'i, ke ŝi'a krajon'o sorĉ'as sur la blank'a paper'o mal'dik'a'n, mizer'a'n figur'et'o'n kun fier'e lev'it'a, rav'it'a vizaĝ'o sub ĉapel'aĉ'o. La jup'o flirt'is pro la vent'o, kiu sku'is ankaŭ la baston'o'n de la standard'o, kiu'n ŝi tiel kares'e pen'port'is. La hom'amas'o ambaŭ'flank'e de la strat'o nur mal'klar'e est'is vid'ebl'a, sam'e kiel la ali'a'j knab'in'o'j, kiu'j est'is gvid'at'a'j de la ĉef'ul'in'o. Nur ĉi tiu ĉef'figur'o akr'e, fort'e kontur'el'star'is super la grup'o. La art'ist'a kaj komerc'a anim'o'j de Fanny komun'e pri'zorg'is la detal'o'j'n, neniu'n ŝi forges'is. La mal'ĝust'a pied'o en la mal'ĝust'a ŝu'spec'o, la absurd'a ĉapel'o, la el'uz'it'a jup'o, ĉio abomen'ind'a, ĉiu er'o est'is tiel fort'e prezent'it'a, por ke la rav'a glor'o de la mien'o plej emfaz'e kontrast'u. La vizaĝ'o de Fanny Brandeis pro sam'a'j rav'it'ec'o kaj glor'o pli'hel'iĝ'is, proporci'e je la fin'iĝ'o de la bild'o. Ŝi rapid'e labor'is, fin'e ŝi for'met'is la krajon'o'n, klin'is si'n antaŭ'e'n, rigard'ant'e kritik'e la skiz'o'n tra la okul'har'o'j. Ŝi est'is kontent'a. Ŝi'a'j har'o'j dis'taŭz'iĝ'is, ŝi'a'j vang'o'j est'is ruĝ'a'j pro ekscit'o. Post'e ŝi komenc'is pri'labor'i la desegn'aĵ'o'n per ink'o per firm'a'j, fort'a'j lini'o'j. Dum'labor'e de temp'o al temp'o el'iĝ'is el ŝi'a brust'o mal'laŭt'e plor'ĝem'et'o pro kontent'iĝ'o. Tiel ŝi ĝem'et'is antaŭ mult'a'j jar'o'j en Winnebago, kiam ŝi figur'is la farm'ist'o'n Schabelitz en la fam'a violon'ist'o — kiam ŝi ankoraŭ port'is tiu'n ruĝ'a'n biret'o'n.
Oni frap'is modest'e sur la pord'o. Fanny ne aŭd'is tio'n.
Ŝi'a'j pied'pint'o'j kurb'iĝ'is ĉirkaŭ la seĝ'krur'o'j, la tabl'o'n ŝi ŝov'tir'is proksim'e'n por plej oportun'e pov'i labor'i. Ŝi plen'e absorb'iĝ'is de si'a task'o. La pord'o mal'ferm'iĝ'is, Fanny ne turn'is si'n. Ella Monahan en'ir'is, osced'ant'e. Ŝi port'is kimon'o'n, kiu aspekt'is tre mult'e'kost'a kaj kiu rigid'fald'e en'volv'is ŝi'a'n sufiĉ'e dik'a'n figur'o'n en iom majest'a manier'o.
”Kio en nom'o de la ĉiel'o” . . . ŝi komenc'is, sed ŝi'a fraz'o inter'romp'iĝ'is de nov'a osced'o. Ŝi star'iĝ'is mal'antaŭ la seĝ'o de Fanny kaj rigard'is trans ŝi'a ŝultr'o. La osced'o du'on'e en'glut'iĝ'is. Ŝi etend'is la kol'o'n kaj klin'is si'n antaŭ'e'n por pli bon'e rigard'i la knab'in'o'n kun la ĉifon'a jup'et'o, la tro'uz'it'a'j ŝu'o'j, decid'em'e pen'port'ant'a'n la flirt'ant'a'n standard'o'n.
Fanny figur'is ŝi'n per simpl'a'j strek'et'o'j, sobr'a'j lini'o'j, evit'ant'e ĉiu'n sentiment'o'n, kio disting'as la art'ist'o'n de la desegn'ist'o. La nur'a son'o est'is la knar'ad'o de la plum'o sur la paper'o.
Tiam dir'is Ella Monahan: ”Ve, kia mizer'ul'in'o!”
Silent'o sekv'is, post'e: ”Mi ne sci'is, ke vi pov'as tiel bon'e desegn'i.”
Fanny for'met'is la plum'o'n: ”Kiel bon'e?”
Ŝi for'ord'ig'is la har'o'j'n kaj ek'star'is. La skiz'o, ankoraŭ mal'sek'a, kuŝ'is sur la kofr'et'o. Fanny ir'is tie'n kaj re'e'n en la ĉambr'o. Ella sid'ig'is si'n sur ŝi'a'n seĝ'o'n, tiel ke Fanny, re'ven'int'e al la tabl'o, si'a'vic'e rigard'is trans la ŝultr'o de Ella. La impres'o sur Ella montr'iĝ'is per la vort'o'j: ”Kia'j mal'favor'at'in'o'j, ili est'as, ili ja mal'hav'as tiom.”
Ambaŭ vir'in'o'j rigard'is silent'a'j la bild'o'n de la knab'in'o. Tiam Fanny ir'is al la lit'o, pren'is ĉapel'o'n kaj mantel'o'n. Ŝi ord'ig'is la har'o'j'n, pudr'is si'a'n vizaĝ'o'n, aranĝ'is la ĉapel'o'n en manier'o, kiu est'is laŭ'mod'a ĉe Galeries La Fayette en Parizo. Ŝi ir'is al la tabl'o, pren'is si'a'n plum'o'n kaj per grand'a'j pres'liter'o'j ŝi skrib'is sub la desegn'aĵ'o: ”Procesi'an'in'o.”
Kun la sek'a desegn'aĵ'o en la man'o ŝi el'ir'is la ĉambr'o'n, rid'et'ant'e al la surpriz'it'a Ella.
Est'is jam post la ok'a, kiam ŝi ating'is la kontor'o'n de la ”Star”-gazet'o. Ŝi pet'is pri Lasker mem kaj trans'don'is si'a'n nom'kart'et'o'n. Heyl rakont'is al ŝi, ke Lasker plej oft'e vesper'e je la ok'a est'as en si'a kontor'o. Fanny Brandeis bon'e sci'is, ke mez'kvalit'a jun'ul'in'o, atend'ant'a ekster la kontor'o de vir'o, kia Lasker, de'pend'as de la komplez'o de kontor'bub'o kaj sekretari'o kaj ĝeneral'e atend'ad'as ĝis fin'e ŝi sen'esper'iĝ'e rezign'as pri inter'parol'ad'o. Sed Fanny ankaŭ sci'is, ke ŝi ne est'as mez'kvalit'a jun'a vir'in'o. Ŝi, eĉ supr'aĵ'e rigard'at'e, tuj jam hav'ig'is aŭtoritat'a'n kaj disting'iĝ'a'n impres'o'n. Ŝi posed'is la kviet'a'n cert'ec'o'n, kiu kutim'as est'i traktat'a disting'ind'e. Ŝi est'is jun'a, bel'a, ĉarm'a. Ŝi port'is ĉapel'o'n kaj mantel'o'n el Parizo kaj sekretari'o ja nur est'as hom'o.
La privat'a kontor'o de Lasker est'is sen'ornam'a, grand'a ej'o, tro'proviz'it'a de gazet'o'j, kontor'o de vir'o, kiu ne nur est'as gazet'posed'ant'o, sed ankaŭ kresk'is kiel gazet'ist'o. Kari'o Lasker jam kiel dek'jar'a knab'o dis'vend'is gazet'o'j'n. Li dorm'is sur la paper'sak'o'j en la kel'o de gazet'ej'o. Krom sang'o ankaŭ ink'o tra'flu'is li'a'j'n vejn'o'j'n. Li pov'is manipul'i rotaci'pres'il'o'n, manipul'i linotip'maŝin'o'n (tiu'n meĥanik'mirakl'o'n, kiu ŝajn'as est'i hom'a skrib'maŝin'o). Li pov'is redakt'i sol'a gazet'o'n kaj oft'e far'is tio'n. Li est'is spert'ul'o kaj kompetent'ul'o pri gazet'afer'o'j, li kon'is la meti'o'n de la kompost'ej'o ĝis la strat'dis'port'ad'o, sur si'a teren'o li est'is grandioz'ul'o. Sekv'e li est'is kiel ĉiu'j si'a'spec'e grand'a'j hom'o'j facil'e ating'ebl'a kaj tre facil'e trakt'ebl'a dum inter'parol'ad'o. Li est'is dik'et'a hom'o, sufiĉ'e bel'a, frap'e jun'a, bon'vest'it'a, zorg'e raz'it'a.
Fanny en'ir'is. Lasker for'met'is ŝi'a'n kart'et'o'n.
”Brandeis . . . nu bon'a nom'o.”
Li etend'is la man'o'n. Li est'is vest'it'a per smoking'o, port'is blank'a'n flor'o'n en la buton'tru'o. Vid'ebl'e li ĵus re'ven'is de festen'a manĝ'o aŭ li est'is ĉe'est'ont'a oficial'a'n kun'ven'o'n. Fanny moment'o'n rigard'is mir'ig'it'e pro tio kaj Lasker kapt'is tiu'n rigard'o'n. Li'a rapid'a mens'o tuj kompren'is. Li propon'is seĝ'o'n al ŝi kaj rid'ant'e dir'is: ”Sid'iĝ'u, fraŭl'in'o Brandeis. Vi ebl'e opini'as, ke mi aspekt'as kiel gazet'estr'o en iu novel'o, ĉu ne? Per kio mi pov'os serv'i vi'n?”
Fanny respond'is konciz'e.
”Hodiaŭ post'tag'mez'e mi vid'is la procesi'o'n. Mi far'is skiz'o'n pri ĝi. Mi supoz'as, ke ĝi est'as bon'a. Se vi opini'as sam'e, vi ebl'e pov'os pres'ig'i ĝi'n?”
Ŝi met'is la desegn'aĵ'o'n sur la skrib'tabl'o'n antaŭ Lasker.
Li pren'is ĝi'n kaj ten'is ĝi'n etend'it'a inter la man'o'j kaj esplor'is ĝi'n. Ĉiu'j dram'o'j de la mond'o renkont'iĝ'as ĉiu'tag'e en la redakci'o de gazet'o kaj tial oni aŭd'as mal'mult'e da kompat'a'j el'kri'o'j en tia ej'o. Vir'o'j tia'j, kia Lasker ne montr'as plu emoci'iĝ'o'n aŭ kor'tus'iĝ'o'n. Ili far'iĝ'is tro meĥanik'a'j kaj posed'as tro mult'e da si'n'kontrol'o. Sekv'e Lasker nur dir'is: ”Jes, ankaŭ mi opini'as ĝi'n bon'a.”
Li subit'e laŭt'e kri'is: ”Knab'o,” kaj don'is al li post'e kelk'a'j'n komisi'o'j'n. Turn'int'e si'n al Fanny: ”Morgaŭ maten'e ĉiu'j gazet'o'j parad'os per bild'o'j de Mildred Innes, la bel'ul'in'o sur si'a blank'a ĉeval'o aŭ de Sofronista A. Bannister, filozofi'a doktor'o kun si'a'j tog'o kaj biret'o aŭ de sinjor'in'o William van der Welt, kiel ”Liber'ec'o.” Kaj ni prezent'os la mizer'ul'in'o'n kun la standard'o kaj ŝi entuziasm'ig'os Nov'jork'o'n.”
Li penetr'e rigard'is ŝi'n, esplor'e: ”Ĉu vi ĉiam rigard'is la afer'o'j'n de tiu flank'o?”
”Jes.”
”Est'as neni'u desegn'ist'in'o en Nov'jork'o, kiu liver'as tiel purhoman material'o'n, ĉu vi sci'as tio'n?”
”Jes.”
”Ĉu vi vol'as, dezir'as ofic'o'n?”
”N . . . ne!”
Li'a spert'a okul'o mal'kovr'is ĉiu'n detal'o'n de ŝi'a'j vest'o'j, ĉapel'o, ŝu'o'j, gant'o'j, taks'is ili'n.
”Kiom est'as vi'a salajr'o nun?”
”Dek'mil.”
”Ĉu vi est'as kontent'a pri ĝi?”
”Ne.”
”Vi traf'is la kor'o'n de tiu procesi'o. Mi ne sci'as, ĉu vi ĉiu'tag'e pov'os far'i tia'n skiz'o'n, sed eĉ se la du'on'o de tio, kio'n vi far'os, est'os tiel impon'a, mi jam ĝoj'os. Se vi iam vol'os labor'i por gazet'o, ĉu vi vol'os ven'i ĉi tie'n?”
”Dank'o'n,” dir'is Fanny kviet'e kaj ŝi adiaŭ'is. Ŝi ir'is re'e'n per la metro'o. Est'is vagon'ar'o, ven'int'a de la Bronx-kvartal'o, plen'a de lac'a'j vizaĝ'o'j, sen'bril'a'j okul'o'j, polv'o'kovr'it'a'j barb'o'j, mal'graci'a'j knab'in'o'j kun kav'a'j okul'o'j kaj mal'pur'ig'it'a'j blank'a'j ŝu'o'j, vir'o'j kun mal'lev'ig'ant'a'j ŝultr'o'j, leg'ant'o'j de gazet'o'j kun hebre'a'j liter'o'j, vagon'ar'o kun strang'a'j odor'o'j kaj son'o'j.
Kompren'ebl'e morgaŭ ven'os la reakci'o. La raci'o, saĝ'o, re'foj'e kapt'os ŝi'n en si'a mal'varm'a logik'o, sed ĉi tiu'n vesper'o'n ŝi sent'is si'n radi'ant'a pro la ekscit'ec'o, ek'est'ant'a pro kre'o'kapabl'o. En tiu stat'o ŝi trov'iĝ'is kaj ripet'is al si intern'a voĉ'o: ”Tio est'as mi'a'spec'a'j hom'o'j. Ili ĉiu'j est'as mi'a'j hom'o'j!”
La ŝip'o, kiu port'is Teodor'o'n al Amerik'o, est'is la last'a de tiu spec'o, kiu for'las'is la german'a'n haven'o'n.
Dum mult'a'j jar'o'j post'e el'ir'is nur milit'ŝip'o'j, ĉar unu tag'o'n post la for'vetur'o el Bremen la grand'a milit'o eksplod'is.
Fanny est'is unu el tiu'j milion'o'j da uson'an'o'j, kiu'j rifuz'is akcept'i la ide'o'n pri milit'o. Ŝi rigard'is ĝi'n person'a ofend'o. Tio est'is ne'civiliz'a, antikv'a kaj mal'konven'a. Precip'e mal'konven'a. Ŝi ĵus est'is re'ven'int'a de Eŭrop'o, kie ŝi inter'trakt'is pri milion'kvant'a'j mend'o'j. Milit'o pov'us signif'i, ke ŝi ne ricev'os la mend'it'a'j'n var'o'j'n. Sekv'e por ŝi milit'o ne est'is dezir'ind'a.
Teodor'o al'ven'is en la unu'a semajn'o de aŭgust'o. Fanny liber'ig'is si'n du tag'o'j'n el la vend'ej'a ĥaos'o por akcept'i li'n en Nov'jork'o. Sed nun ŝi'a'j okul'o'j, ŝi'a'j pens'o'j, long'e sub'prem'it'a'j sopir'o'j, emoci'o, ĉio koncentr'iĝ'is al la vast'a, minac'e proksim'iĝ'ant'a ŝip'korp'o. La hom'amas'o, kiu atend'is la vapor'ŝip'o'n est'is ne'normal'e grand'a. La emoci'o sur la kaj'o de Hoboken ĉif'e est'is ankoraŭ pli frap'a ol iam ajn, la amas'o trov'iĝ'is en streĉ'a atend'o, kiu inklin'is al angor'o, histeri'o. La maten'gazet'o'j ricev'is sen'drat'a'n sci'ig'o'n, ke la vapor'ŝip'o est'is persekut'at'a de franc'a rapid'vapor'ŝip'o kaj nur la inter'ven'o de la german'a kroz'o'ŝip'o ”Dresden” ebl'ig'is al ĝi eskap'i. Tio komplet'ig'is la streĉ'iĝ'o'n. La pli'mult'o de la atend'ant'o'j star'is kun larm'plen'a'j okul'o'j, rigard'ant'e al la hom'plen'a'j ferdek'o'j. La salut'vok'o'j est'is pli kor'tuŝ'a'j ol kutim'e.
”Ĉu vi vid'as ŝi'n?”
”Jen Jessie. Tio ver'e est'as Jessie!”
”He, Jim, kar'a knab'o, do ven'u mal'supr'e'n.”
La okul'o'j de Fanny serĉ'is laŭ'long'e de la hom'dens'a'j pavez'o'j — ”Ted!” ŝi vok'is kaj re'puŝ'is singult'o'n. ”Teddy!”
Ŝi ankoraŭ ne vid'is li'n. Ŝi serĉ'is grand'a'n, blond'a'n jun'ul'o'n, kun rev'a'j okul'o'j kaj rid'ant'a buŝ'o kun bukl'o, kiu intenc'as si'n liber'ig'i de la har'ar'o, ne'trakt'ebl'e pend'ant'a sur li'a frunt'o. Ebl'e ŝi serĉ'is la knab'o'n kun la mal'long'a pantalon'o kaj la mal'nov'a kon'at'a violon'uj'o sub la brak'o.
Subit'e ŝi vid'is li'n en ne'imag'ebl'a mask'o'vest'o. Ŝi vid'is li'n, re'kon'is li'n, malgraŭ la fakt'o, ke la afabl'a jun'ul'o ŝanĝ'iĝ'is en vir'o'n. Li'a'j har'o'j est'is laŭ german'a kutim'o bros'form'e tond'it'a'j. Li'a vizaĝ'o aspekt'is zorg'o'velk'int'a, pli mal'jun'a ol ŝi pov'is imag'i al si. Li'a'j tut'a ekster'aĵ'o, person'ec'o, vest'o'j, si'n'ten'o kaj ĉio ali'a ne'refut'ebl'e disting'iĝ'is.
Ĉio est'is karakteriz'e german'a. Ŝi vid'is li'n kaj li est'is ŝi'a frat'o kaj ŝi est'is li'a frat'in'o kaj ŝi etend'is la man'o'j'n al li.
”Teddy!”
Ŝi ĉirkaŭ'brak'is li'n prem'e kaj kaŝ'is si'a'n kap'o'n kontraŭ li'a ŝultr'o.
”Teddy, vi! Ci! Spitzbube 1 .” Ŝi rid'is mem pri tio, iom akr'e. ”Mi ja ne sci'as, kio'n signif'as ’Spitzbube’, sed ĝi est'as la plej german'a vort'o, kiu'n mi kon'as.”
Tiu glat'e tond'it'a kap'o. Tiu pantalon'o. Tiu super'ĉemiz'o. Tiu'j terur'a'j ŝu'o'j! Tiu kravat'o!
”Ho, Teddy, vi mem, vi mem, vi mem est'as la plej german'a objekt'o, kiu'n mi ĝis nun vid'is.”
Ŝi re'foj'e kis'is li'n, kares'e, am'plen'e. Li kis'is ŝi'n si'a'vic'e, sen'parol'e. Ili liber'ig'is si'n el la amas'o, tiam li parol'is unu'a'foj'e: ”Di'o! Fanny, mi ĝoj'eg'as re'vid'i vi'n.”
Son'is tragedi'o en li'a voĉ'o, ne est'is profan'e! Li pren'is ŝi'a'j'n man'o'j'n kaj nur tiam Fanny vid'is, ke mal'antaŭ li star'as kamp'ul'in'o aŭ simil'a vir'in'o, evident'e vart'ist'in'o, kiu port'as infan'o'n sur la brak'o'j. Tio est'is infan'o kun la buŝ'o de Molly Brandeis, la okul'o'j de Fanny Brandeis, la roz'kolor'a haŭt'o de Teodor'o Brandeis kaj super ĉio ĉi ne'difin'ebl'a, ne'preciz'a esprim'o, kiu nur pov'is est'i simil'ec'o al la vir'in'o de la portret'o, al la edz'in'o de Teodor'o, al Olga.
”Ha, jen est'as la beb'o!”
Ŝi turn'is si'n subit'e al Teodor'o: ”Olga, kie ŝi est'as?”
1 Fripon'o.
”Ŝi ne kun'ir'is.”
”Ne kun'ir'is?”
Teodor'o sku'is la kap'o'n, en li'a'j okul'o'j est'is dolor'a rigard'o. Kaj subit'e ĉio ne'klar'ig'ebl'a, kio'n Fanny vid'is sur li'a vizaĝ'o, far'iĝ'is al ŝi tut'e klar'a. Ŝi re'don'is la mal'grand'a'n Mizzi al la vart'ist'in'o.
”Ven'u, knab'o, ni ir'u. Oni ne bezon'os mult'e da temp'o por pri'zorg'i vi'a'j'n kofr'o'j'n, nur sekv'u mi'n.”
Ili sukces'is el'ir'i el la bud'eg'o en mal'long'a temp'o. Fanny, kiu ven'is al Hoboken per la metro'o, nun trov'is sufiĉ'e rapid'e komfort'a'n sen'kovr'il'a'n aŭtomobil'o'n, ŝi inform'is la ŝofor'o'n kaj instal'is la tri'o'n en la aŭtomobil'o'n. El tiu tri'o Teodor'o aspekt'is plej sen'help'a. Li al'kroĉ'is si'n al si'a violon'o kaj al Fanny.
”Mi sent'as mi'n el'migr'ant'o,” li dir'is. ”Fanjo, vi est'as bel'eg'a, vi ne pov'as imag'i, kiel vi est'as simil'a al vi'a patr'in'o kaj vi ag'as sam'e kiel ŝi. Mi atent'is tio'n kaj ĝi frap'is mi'n.”
Fanny rid'is kaj pren'is li'a'n man'o'n, prem'is ĝi'n sur la brust'o kaj kares'is ĝi'n.
”Kaj vi aspekt'as kiel ilustr'aĵ'o de ”Fliegende Blätter.”
Tio'n ne nur la vest'o'j kaŭz'as, ankaŭ vi'a vizaĝ'o est'as german'a. Kio koncern'as la mal'grand'a'n Mizzi,” . . . ŝi pren'is la beb'o'n re'e sur la brak'o'j'n . . . ”vi ankoraŭ ne klar'ig'is tiu'n nom'o'n Mizzi, kial ĝust'e Mizzi, ja est'as tiom da nom'o'j en la mond'o, kial Mizzi?”
Teodor'o rid'is pli grimac'e ol gaj'e.
”Ŝi nom'iĝ'as Mizzi laŭ amik'in'o de Olga. Kompren'u bon'e, en Vieno preskaŭ ĉiu ĥor'ist'in'o — vi ja nom'as ili'n tiel — nom'iĝ'as Mizzi. Kompar'u tio'n kun ĉiu'j knab'in'o'j: Gladys, Flossie. Nu kaj la amik'in'o de Olga, Mizzi . . .”
”Jes, mi kompren'as jam. Nu, ĉiu nom'o est'as pli bon'a ol Fanny. Tio pens'ig'as mi'n ĉiam pri mal'jun'a blank'a ĉeval'o.”
Kaj tiam la et'a german'a est'aĵ'o sur ŝi'a'j brak'o'j pint'ig'is si'a'j'n lip'et'o'j'n en plej ĉarm'a manier'o, post tio la buŝ'et'o re'e dis'ŝraŭb'iĝ'is kaj post tiu prepar'o ŝi dir'is: ”Onkl'in'o Fanny, Ŝikako, onkl'in'o Fanny.”
”Ho, Mizzi Brandeis, vi, kar'ul'in'et'o! Ĉu vi aŭd'is tio'n, Teddy. Ŝi dir'is: onkl'in'o Fanny, Ĉikago, klar'e!”
”Ĉu mi aŭd'as tio'n, mi dum la last'a'j semajn'o'j aŭd'is neni'o'n ali'a'n.”
La dik'a vir'in'o sur la kontraŭ'a sid'lok'o, kiu daŭr'e sku'is si'a'n kap'o'n, nun minac'is eksplod'i, por fin'e hav'i okaz'o'n dir'i i'o'n. Fanny kuraĝ'ig'e kap'konsent'is al ŝi kaj far'is super'hom'a'n klopod'o'n por memor'i la forges'it'a'n german'a'n lingv'o'n.
”Was ist ihre Nahme? 1 ” ŝi demand'is hezit'e.
”Otti.”
”Ho, mi'a ĉiel'o! Mizzi kaj Otti. Tio son'as sam'e kiel en la unu'a akt'o de la ’Gaj'a vidv'in'o’.
1 ”Kio est'as vi'a nom'o?”
Ŝi turn'is si'n al Teodor'o.
”Nun trankvil'iĝ'u fin'e, sid'u kviet'e kaj se vi absolut'e vol'as firm'e pren'i tiu'n violon'uj'o'n, nu, far'u tio'n iom pli elegant'e. Nun ni ankoraŭ ne pov'as parol'i, babil'i. Nov'jork'o est'as terur'a en aŭgust'o. Morgaŭ maten'e ni pren'os vagon'ar'o'n al Ĉikago. Kie mi loĝ'as, est'as rav'e mal'varm'a, alt'a kaj kviet'a lok'o kaj la lag'o ver'dir'e kuŝ'as antaŭ la pord'o. Hodiaŭ vesper'e ni ver'ŝajn'e pov'os pri'parol'i i'o'n kaj . . . ho, Teddy, mi tiel ĝoj'as, ke vi re'e est'as tie ĉi, ke mi re'e hav'as vi'n” . . . ŝi etend'is la man'o'n por kares'i li'a'j'n vang'o'j'n — ”kaj ke mi pov'as re'e tuŝ'i vi'n.”
Tiam la vir'o re'foj'e far'iĝ'is knab'o. La vizaĝ'o kun'tir'iĝ'is iom dolor'e, li'a kap'o fal'glit'is sur ŝi'a'n sin'o'n apud la beb'o kaj tiel ŝi ten'is ili'n ambaŭ firm'e, unu brak'o por la knab'in'o, la ali'a sur la bros'tond'it'a kap'o de la jun'ul'o. En tiu moment'o ŝi est'is efektiv'e pli patr'in'a ol unu el la ambaŭ vir'in'o'j, kiu'j port'is la du hom'o'j'n, kiu'j'n ŝi nun konsol'is.
Fanny zorg'is pri la hotel'ĉambr'o'j, pri beb'o'fleg'ad'o, pri la fer'voj'bilet'o'j, pri la mend'o'j, la manĝ'o'j. Teodor'o est'is kvazaŭ fremd'ul'o en fremd'a land'o. Krom tio li tut'e ne ŝajn'is pov'ont'a super'i tio'n.
”Mi cert'e parol'ig'os li'n, hodiaŭ vesper'e,” Fanny dir'is al si mem, ”neniam ĉi tiu ĉar'gren'iĝ'a esprim'o for'iĝ'os el li'a mien'o, se li ne rakont'os ĉio'n al mi. Mi ja sci'is, ke ŝi est'as best'o!”
Ŝi dev'ig'is li'n ripoz'i iom, dum ŝi pri'zorg'is la pak'aĵ'o'j'n kaj la bilet'o'j'n. Ŝi for'rest'is du hor'o'j'n. Kiam ŝi re'ven'is, li sid'is rid'ant'a, terur'it'a kaj sen'help'a sam'temp'e, antaŭ tri ĵurnal'ist'o'j kaj gazet'a verk'ist'in'o, kiu'j bombard'is li'n per demand'o'j. La vir'in'o'n akompan'is desegn'ist'o, kiu okup'is si'n pri skiz'o de Teodor'o kun ties kompat'on'vek'a vizaĝ'o.
Fanny trans'vid'is kaj tuj sav'is la situaci'o'n. Ŝi jam tro long'e est'is komerc'ist'in'o, por ke ŝi ne kon'u la valor'o'n de bon'a reklam'o. Ŝi proksim'iĝ'is ĉarm'e, ne tro ĉarm'e. Teodor'o trankvil'ig'it'a si'n re'tir'is. Jam li kompren'is, ke li pov'os kalkul'i pri si'a frat'in'o, tiu frat'in'o, tiel lert'a kaj vigl'a.
”Teddy, vi nun est'as tro lac'a, mi parol'u por vi.”
”Mi'a frat'in'o, fraŭl'in'o Brandeis,” dir'is Teodor'o kaj far'is mal'fort'a'n prezent'a'n man'gest'o'n al la demand'ant'a kvin'o.
Fanny rid'et'is.
”Antaŭ ĉio, sid'iĝ'u,” ŝi dir'is, ”vi ĉiu'j sid'iĝ'u kaj rakont'u al mi, kia'manier'e vi mal'kovr'is la sign'o'n de mi'a frat'o?”
Unu el ili klar'ig'is: ”Ni hav'as kompren'ebl'e list'o'n de la pasaĝer'o'j de la ŝip'o kaj ni sci'is, ke sinjor'o Brandeis est'as german'a violon'ist'o. Krom tio est'is la rakont'o pri la franc'a milit'ŝip'o, kiu persekut'is . . . Sur la kaj'o ni ne sukces'is renkont'i li'n.”
”Sed li ne est'as german'a violon'ist'o!” inter'romp'is Fanny, ”Nepr'e atent'ig'u pri tio. Li est'as uson'an'o, li est'as ni'a uson'a violon'ist'o — aŭ far'iĝ'os tio, tuj kiam li'a koncert'vic'o komenc'iĝ'os. Est'is Schabelitz mem, kiu el'trov'is mi'a'n frat'o'n kaj aŭgur'is al li bril'a'n karier'o'n. Atend'u moment'o'n!” — Ŝi rigard'is foj'e la labor'o'n de la desegn'ist'o, — ”ĉu vi permes'as al mi far'i skiz'o'n de li, nur pro'amuz'e. Mi sufiĉ'e laŭd'ind'e sci'pov'as desegn'i portret'o'j'n. Ĉu vi vid'is mi'a'n skiz'o'n en la gazet'o ”Star,” la ”Procesi'an'in'o,” okaz'e de la demonstraci'o de la vir'in'o'j pro la balot'rajt'o en maj'o? Jes, tiu est'is mi'a! Ĉar li nun port'as bros'e tond'it'a'j'n har'o'j'n kiel buĉ'ist'o, li ja ne est'as german'o, ne supoz'u tio'n. Vi ja ne vol'os asert'i, ke Winnebago, Wisconsin situ'as en German'uj'o?”
Ŝi skiz'is rapid'e, bon'e kaj majstr'e. Ŝi subtil'e disting'ig'is ĉio'n en li'a mien'o: ŝi figur'is la sufer'trajt'o'n, la knab'ec'a'n; la ekster'land'a'n, kiu'n ŝi ne tut'e pov'is ignor'i, ŝi preter'tuŝ'e relief'ig'is. Ŝi intenc'e far'is tio'n, ĉar ŝi sci'is, kiom valor'as strang'a, ekster'land'a aspekt'o, el reklam'vid'punkt'o. Desegn'ant'e ŝi babil'is kaj ŝi implik'is ne'rimark'ebl'e Teodor'o'n en la konversaci'o'n, ĝust'e kiam tio est'is neces'a.
Ŝi rakont'is al ili kred'ind'a'n fabel'o'n pri tio, pro kio li ven'is el Eŭrop'o. Ŝi tuŝ'is eĉ la mal'grand'a'n Mizzi kaj la dik'a'n Otti por ornam'i la fabel'o'n, ŝi eĉ atent'ig'is pri la bon'a ortografi'o de tiu'j nom'o'j. Pri Olga ŝi parol'is supr'aĵ'e. Ŝi est'is mal'san'a, ne pov'is kun'ir'i last'moment'e, ŝi ne vol'is mal'help'i la rond'vojaĝ'o'n de si'a edz'o. Ŝi fin'is la skiz'o'n kaj don'is ĝi'n al la raport'ist'in'o. Est'is bel'eg'a pruv'o de ŝi'a talent'o. Ebl'e ĝi ne est'us tiel bel'eg'a, se oni konsider'us tio'n, kio'n ŝi efektiv'e ŝajn'ig'is per ĝi. Post tio ŝi adiaŭ'is ili'n en takt'a manier'o. For'ir'ant'e, ili sci'is ĉio'n, kio'n Fanny opini'is neces'a kaj sci'end'a kaj ŝi diven'ig'is ili'n pri tio, kio nepr'e est'is diven'end'a.
”Pfu!” dir'is Fanny, ferm'int'e la pord'o'n.
”Gott im Himmel! 1 ” dir'is Teodor'o, ”mi ne sci'is, ke Amerik'o est'as tia.”
”Sed Amerik'o est'as tia kaj ni ig'os ĝi'n riverenc'i antaŭ vi'a arĉ'o.”
Teodor'o rigard'is sen'esper'iĝ'e post tiu ŝi'a'opini'a tro'ig'aĵ'o. Fanny trov'is, ke li okul'frap'e simil'as si'a'n patr'o'n, kiel ŝi memor'is li'n el si'a knab'in'aĝ'o, kiam la BrandeisBazaro en'iĝ'is en la marĉ'o'n. Subit'e ŝi far'is decid'o'n, vid'ant'e li'n en tia stat'o. Ŝi ir'is al Teodor'o kaj met'is la man'o'n sur li'a'n ŝultr'o'n.
”Nu, knab'o, mal'pez'ig'u la kor'o'n, tuj! Rakont'u ĉio'n, kio trud'as vi'n tiel prem'e.”
Li pren'is ŝi'a'n man'o'n kaj mal'esper'e ten'is ĝi'n.
”Ho, Fanjo,” li komenc'is. Ĉio est'is infer'a mizer'o por mi.”
Fanny dir'is neni'o'n. Ŝi trankvil'e atend'is, kuraĝ'ig'e interes'at'e. Ŝi lern'is, en kiu'j moment'o'j oni ne parol'u. Jen 1 ”Di'o en la ĉiel'o!”
li komenc'is rakont'i, tuj mal'kaŝ'e konfes'ant'e ĉio'n, kvazaŭ li sent'is, ke ŝi jam diven'is tro mult'e.
”Ŝi edz'in'iĝ'is al mi pro por'viv'aĵ'o. Vi trov'os tio'n ŝerc'o, kiam vi sci'os, kiom mi tiam en Vieno per'labor'is kaj . . .
vi kaj pa'nj'o ja ofer'is ĉio'n por sub'ten'i mi'n. Sed en urb'o, kie oni cirkul'ig'as mon'er'o'n, kiu valor'as du'dek'on'o'n de unu cend'o, unu dolar'o prezent'as fortun'o'n. Krom tio, du el ŝi'a'j amik'in'o'j ankaŭ edz'in'iĝ'is . . . al du nenio'n'far'ant'a'j oficir'o'j, sen'taŭg'ul'o'j. Ŝi est'is ĵaluz'a, mi supoz'as. Pri tio mi tamen ne pens'is. Mi'n flat'is la pens'o, ke ŝi atent'eg'as mi'n. Ŝi est'is ekster'ordinar'e popular'a, laŭ'dir'e tre sprit'a. La ali'a'j knab'in'o'j est'is mal'bon'manier'a'j, krud'a'j eĉ, nu jes . . . best'o'j. Vi neniel pov'os imag'i kiel putr'as la viv'o en Vieno. Olga pov'is tut'a'n vesper'o'n rid'ig'i la tut'a'n societ'o'n. Mi nun bon'e kompren'as, ke tio ne est'as merit'o, se mi pri'pens'as, kia'j person'o'j konsist'ig'as tiu'n societ'o'n: drink'ej'a'j kant'ist'in'o'j kaj stult'a'j, dik'kap'a'j oficir'o'j, kun ili'a'j damn'a'j kol'um'o'j, or'aĵ'kovr'it'a'j, kun ili'a'j rid'ind'a'j glav'o'j kaj korset'o'j, bril'ant'a'j ŝu'o'j kaj sub tio la plej terur'a mizer'o. Mi opini'is, ke mi hav'as bon'ŝanc'o'n. Mi est'us bedaŭr'int'a ĉiu'n en Winnebago, se mi est'us pens'int'a pri Winnebago. Mi neniam far'is tio'n, escept'e tiu'j'n mal'oft'a'j'n foj'o'j'n, pri vi kaj pa'nj'o, kiam mi bezon'is mon'o'n.
Feliĉ'e mi posed'is tiom da saĝ'o, ke mi ne ĉes'is labor'i, mi rest'is muzik'ant'a. Tio est'is tiam unu el mi'a'j kutim'o'j: labor'i. Nu, mi edz'iĝ'is.”
Li rid'is, amar'e rid'is, est'is abrupt'a rid'o, kiu ŝanĝ'iĝ'is en ĝem'o'n. Li met'is si'a'n kap'o'n sur la ŝultr'o'n de Fanny kaj Fanny ĉirkaŭ'prem'is li'a'n kap'o'n per unu brak'o.
”Fanny, vi ne far'u . . . mi ne pov'as . . .”
Silent'o sekv'is. La brak'o de Fanny prem'is pli fort'e kaj ŝi kis'is la vert'o'n de la bros'simil'a kap'o, klin'it'a tiel humil'e.
”Fanjo, ĉu vi memor'as tiu'n vir'in'o'n en la libr'o: ’La tri musked'ist'o'j’, tiu'n fi'vir'in'o'n, kiu'n ĉiu'j vir'o'j am'is kaj kondamn'is. Tia est'as Olga. Mi ne tro'ig'as, mi nur klopod'as klar'ig'i al vi la situaci'o'n. Fakt'e mi eĉ ne dezir'as, ke vi ĉio'n kompren'u. Ho, vi ne pov'as kompren'i, kiel mal'facil'e est'as rakont'i al vi ĉio'n ĉi kaj tamen mi fin'e trov'is iu'n al kiu . . .” Li pren'is ŝi'a'n man'o'n, angor'e. ”Vi am'as mi'n, ĉu? Fanjo. Ĉu vi am'as mi'n, Fanjo?”
”Pli ol iu'n ajn en la mond'o,” Fanny trankvil'ig'is li'n, ”tiom, kiom pa'nj'o am'us vi'n, se ŝi ankoraŭ viv'us.”
Li ĝem'et'is, kvazaŭ pez'a ŝarĝ'o for'rul'iĝ'is de li'a kor'o kaj li daŭr'ig'is: ”Ĉio est'us ir'int'a iom pli bon'e, se mi est'us per'labor'int'a iom pli.”
Tio tra'pik'is al Fanny la kor'o'n kaj ŝi ferm'is por moment'o si'a'j'n okul'o'j'n.
”Sed mi ne pov'is, mi dir'is, ke ŝi pacienc'u. Vi ne sci'as, kiel oni viv'as tie. Ver'a'n hejm'o'n oni ne kon'as. Oni viv'as en trink'ej'o'j. Oni vizit'as kaf'ej'o'n vintr'e por serĉ'i varm'o'n kaj por klaĉ'i, por trink'i ĉiam kaf'o'n, kaf'o'n. Ĉiu kaf'ej'o — est'as mil'o'j da tia'j — est'as rendevu'ej'o. Ni hav'is du ĉambr'o'j'n, sufiĉ'e komfort'a'j'n, por Vieno almenaŭ, mi klopod'is klar'ig'i al ŝi, ke, se mi pov'os labor'i mult'e, lud'i en koncert'o'j, pov'os kompon'i, mi far'iĝ'os riĉ'a, fam'a kaj ni est'os feliĉ'a'j, ŝi pov'os aĉet'i ĉarm'a'j'n vest'o'j'n kaj juvel'o'j'n. Sed ŝi est'is tro stult'a aŭ ebl'e tro mal'diligent'a. Olga aparten'as al tiu spec'o de vir'in'o'j, kiu'j nur kred'as en tio'n, kio'n ili vid'as. La situaci'o pli kaj pli grav'iĝ'is. Ŝi est'is mal'bon'humor'a. Mi ankaŭ posed'as iu'n humor'o'n, almenaŭ mi posed'is ĝi'n. Sed kiam ŝi est'is mal'bon'humor'a, nu . . . est'is tim'ig'e. Ŝi dir'is vort'o'j'n, ne ripet'ebl'a'j'n al dec'a hom'o. Foj'e ŝi insult'is mi'n pri mi'a ras'o. La unu'a'n foj'o'n, kiam ŝi far'is tio'n, mi ek'hav'is sent'o'n, kvazaŭ mi dev'us mort'ig'i ŝi'n.
Mi'a erar'o est'as, ke mi ne far'is tio'n. Ver'e est'us rekomend'ind'e mort'ig'i iu'n tia'n. Tamen mi bedaŭr'ind'e ne far'is tio'n.”
”Teddy! knab'o! Ne dir'u tio'n, fraĉjo, vi ja est'as tiel lac'a, tro ekscit'it'a.”
”Ne, mi ne est'as tia. Las'u nur parol'i mi'n. Mi ver'e sci'as, kio'n mi dir'as. Ver'e pov'us est'i bon'e murd'i iu'n.”
Dum moment'o li medit'is pri tiu dir'aĵ'o, post'e li daŭr'ig'is obstin'e per la sam'a mal'laŭt'a voĉ'o: ”Vi ne pov'os imag'i al vi, kiel grand'a est'as la ne'toler'em'o reciprok'a kaj la antisemit'ism'o en Prus'uj'o, en tut'a German'uj'o, precip'e en Bavar'uj'o. Tio est'is unu kial'o pri la mal'ŝat'eg'o de Olga pri Munkeno. Plej rimark'ind'e est'as, ke ĉiu kontraŭ'star'o instig'is en mi i'o'n, kio long'a'n temp'o'n sub'brul'is intern'e.”
Li'a voĉ'o, kiu son'is ĝis tiam obtuz'a, pli'fort'iĝ'is, pli'vigl'iĝ'is. Parol'ant'e tiel, li komenc'is en la angl'a'n lingv'o'n miks'i pur'e german'a'j'n vort'o'j'n, al kiu'j li'a lang'o dum la last'a'j jar'o'j adapt'iĝ'is. Eĉ la konstru'o de li'a'j fraz'o'j far'iĝ'is german'a. Nun li est'is vid'ebl'e ekscit'it'a.
”Mi'a lud'ad'o komenc'is pli'bon'iĝ'i. Plej oft'e, ekzempl'e post tia abomen'a tumult'o kun Olga . . . tia naŭz'a mal'pac'o . . . mi ek'stud'is, lud'is pli bon'e ol iam. Mi cert'ig'as vi'n, tiu'okaz'e mi ver'e lud'is. Nun mi kompren'as tio'n. Iu'n maten'o'n, re'e post tia kverel'eg'o, mi ek'hav'is la ide'o'n pri tiu koncert'o kun psalm'o'j. Jud'a muzik'o. Tiel jud'a, kiel Kol Nidrej. Mi dezir'is figur'i en tiu ĉi verk'o la pasi'o'n, la fajr'o'n, la histori'o'n de popol'o. De mi'a popol'o. Kial? Ĉu vi sci'as, ebl'e? Selbst weiss es nicht 1 . Se mi nur pov'us don'i en ĝi mil'on'o'n de ili'a'j humil'ig'o kaj glor'o, ili'a'j tragedi'o kaj triumf'o, ili'a'j dolor'o'j kaj grand'ec'o, de ili'a'j persekut'o, ”Weltschmerz, Volkschmerz! 2 ”. Jen tio, kio'n mi dezir'is. Kaj teks'it'a tra ĉio est'u unu grand'a ”Leitmotiv 3 ”.
Ĉiu'foj'e re'ven'ant'a, por montr'i ili'a'n ne'detru'ebl'o'n. La grand'a batal'kri'o: ”Oni ne pere'ig'os ni'n!”
1 Mi mem ne sci'as.
2 Mond'sufer'o, popol'dolor'o!
3 Ĉef'faden'o.
Li ek'star'is. Li'a'j okul'o'j bril'is. Li komenc'is transvers'i la luks'a'n ĉambr'o'n. Ili'a'j rigard'o'j renkont'iĝ'is. Ŝi rigard'is li'n, rav'it'a, kor'tuŝ'it'a. Ŝi mal'sek'ig'is si'a'j'n lip'o'j'n per la lang'o: ”Kaj vi far'is ĝi'n, Teddy, ĉu vi efektiv'e far'is tio'n?”
Teodor'o ek'star'is, rekt'ig'is si'n, grand'ig'is si'n.
”Jes,” li dir'is simpl'e. ”Jes, mi sukces'is!”
Ŝi ir'is al li kaj met'is ambaŭ man'o'j'n sur li'a'j'n ŝultr'o'j'n.
”Kar'a Teddy, ĉu vi iam pardon'os mi'n? Mi klopod'os re'bon'ig'i, kompens'i tio'n. Mi ne sci'is tiam. Mi est'is blind'a. Pli ol blind'a, mi est'is krim'a!”
Ŝi ek'plor'is furioz'e, ĉagren'e kaj li kares'is dolĉ'e ŝi'n, konsol'gest'e, flustr'ant'e afabl'a'j'n vort'o'j'n.
”Ĉu? Pardon'i vi'n? Kio'n pardon'i al vi?”
”Tiu'j'n jar'o'j'n de mizer'o. La sufer'ig'a'j'n jar'o'j'n, kiu'j'n vi pas'ig'is kun ŝi, kun tiu malic'eg'a vir'in'o.”
”Ne, ne dir'u tio'n.”
Li bru'spir'is inter la dent'o'j. Li'a vizaĝ'o pren'is re'foj'e tiu'n hipokondri'a'n, sen'esper'iĝ'a'n esprim'o'n. Fanny, vigl'e rapid'e, kiel ĉiam, tuj konsci'is, ke ŝi nun persist'u, por ĉio'n ek'sci'i.
”Kial Olga ne akompan'is vi'n? Kial ŝi ne est'as kun'e kun si'a'j edz'o kaj id'in'o?”
”Ĉar ŝi est'as ĉe — kun ali'a — vir'o.”
”Kun ali'a . . . ?”
”Jes, tio daŭr'is jam long'a'n temp'o'n. Mi est'is la last'a, kiu aŭd'is pri tio. Tio okaz'as ja ĉiam tiel, ĉu ne? Li est'as oficir'o, frenez'ul'o. Nun li pov'os de'met'i si'a'j'n velur'a'n kol'um'o'n kaj korset'o'n, si'a'j'n bril'a'j'n ŝu'o'j'n, li dev'os milit'ir'i.
La damn'ind'ul'o! Mi dezir'us, ke oni mort'ig'u li'n per cent bajonet'o'j, unu post ali'a, ke li'a korp'o putr'u! Ili daŭr'e tromp'is mi'n kaj ili ambaŭ pri'rid'is mi'n. Mi rimark'is neni'o'n pri tio antaŭ mi'a vojaĝ'o al Uson'o. Kiam mi riproĉ'is ŝi'n pri ĝi, ŝi rid'eg'is. Ŝi dir'is, ke ŝi mal'am'eg'as mi'n, ke ŝi prefer'as mort'i pro mal'sat'o ol akompan'i mi'n, for'las'ant'e li'n. Ŝi dir'is, ke mi est'as lud'aĉ'ant'a frenez'ul'o, ŝi . . .”
Li trem'et'is pro memor'o pri la hont'o.
”Di'o, mi ne pov'as ripet'i ĉio'n, kio'n ŝi dir'is. Mi for'kur'is kun Mizzi kaj la vart'ist'in'o.”
”Ho, dank’al Di'o!” kri'is Fanny, ”mi dank'as Di'o'n pro tio! Sed nun, Teddy, ni forges'u ĉio'n, ŝi'n, la ĉagren'o'n, kiu'n ŝi kaŭz'is al vi. Ĉi tie vi trov'os la rekompenc'o'n, ĉiu'n minut'o'n da sufer'o ni kompens'os al vi. Mi pri'zorg'os tio'n. Kiam vi vid'os, kiel oni aplaŭd'as, kiom oni re'vok'as vi'n, ador'os vi'n, tiam mal'aper'os ĉiu'j ĉi mizer'a'j jar'o'j el vi'a memor'o. Vi est'os Teodor'o Brandeis, la fam'a, talent'a, la grand'a Teodor'o Brandeis. Neniam plu pens'u pri ŝi. Vi neniam re'vid'u ŝi'n, tiu'n best'aĉ'o'n! Tiu'n fi'vir'in'o'n!”
Sed la vizaĝ'o de Teodor'o tord'iĝ'is pro dolor'o. Li lev'is la man'o'n.
”Jen la mal'facil'aĵ'o. Ĝust'e tio dolor'ig'as mi'n. Vi ne sci'as, kio est'as am'o. Vi ne kon'as mal'am'o'n! Vi ne sci'as, kiom mi mal'am'as, kondamn'as mi'n mem. Ŝi est'as nur mizer'a, tut'e mal'nobl'a, trivial'a, sed se ŝi vok'us mi'n en ĉi tiu moment'o, mi ir'us re'e'n al ŝi. Jen, kio est'as!”
Li kovr'is si'a'n vizaĝ'o'n per ambaŭ man'o'j, tiel ke li'a'j vort'o'j ating'is ŝi'n mal'klar'e, kvazaŭ singult'o'j.
”Mi mal'am'as ŝi'n, mal'am'eg'as ŝi'n. Mi bezon'as ŝi'n, ne pov'as mal'hav'i ŝi'n!”
Est'is ne'ebl'e loĝ'ig'i ĉiu'j'n tri kun ŝi en la mal'grand'a etaĝ'o. Ŝi trov'is por ili mebl'it'a'j'n ĉambr'o'j'n en la proksim'ec'o, kie ŝi instal'is ili'n kun mastr'um'ist'in'o. Ŝi est'is tre lert'a pri aranĝ'ad'o de ĉiu'j tiu'j afer'o'j por agrabl'ig'i al la loĝ'ant'o'j la rest'ad'o'n. Sun'bril'a ĉambr'o por Mizzi. Ankaŭ gaj'a ĉambr'o por Teodor'o, por stud'i, kie est'u antaŭ ĉio kviet'e. La bru'eg'o de Ĉikago ĝen'is li'n. Otti konstern'iĝ'is pro ĉiu nov'aĵ'o, kiu'n ŝi vid'is, ŝi ne sufiĉ'e pov'is mir'i pri la lift'o'j, sen'polv'ig'il'o'j, pelv'o'j kun flu'ant'a varm'a akv'o, radiator'o'j.
”Neni'u dom'o don'as la komfort'o'n, kiu'n ili bezon'as, neni'u est'as komplet'a tiu'rilat'e,” ŝi asert'is al Fenger post unu semajn'o da mult'a mal'facil'a zorg'ad'o pri ili: ”Ili ver'dir'e bezon'us kombinaĵ'o'n el palac'o, loĝ'o'ŝip'o, sanatori'o kaj infan'ej'o.”
”Atent'u foj'e,” dir'is Fenger, ”se mi pov'os help'i vi'n . . .
kial vi ne loĝ'ig'u ili'n en mi'a vila'o ekster la urb'o? Ni mem preskaŭ la du'on'a'n jar'o'n ne est'as tie. Est'as tro mal'varm'e por mi'a edz'in'o en septembr'o. Est'us taŭg'e por la infan'o kaj vi'a frat'o pov'us kviet'e stud'ad'i, lud'i, kiom plaĉ'as al li.”
Fenger posed'is dom'o'n, vast'a'n vila'o'n kun verand'o'j apud Lak'e For'est, unu el tiu'j luks'a'j loĝ'ej'o'j, kiu'j kuŝ'as sur la nord'a bord'o de la lag'o. La gazon'o'j mal'krut'e mal'supr'e'n'ir'is al la akv'o. Est'is gaj'a dom'o kun stri'hav'a'j markez'o'j, ruĝ'a'j gerani'o'j kaj tol'teg'it'a'j ĝarden'seĝ'o'j. Tiu luks'a vila'eg'o ŝajn'is sam'e kontent'ig'i la pri'bel'ec'a'n inklin'o'n de Fenger kiel la akvafort'o'j en la kontor'o. Fanny pas'ig'is tie jam sabat'o'n kaj dimanĉ'o'n kun kelk'a'j ali'a'j gast'o'j, inter kiu'j trov'iĝ'is ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j.” Ŝi sku'is la kap'o'n post la propon'o de Fenger.
”Imag'u al vi la vizaĝ'o'n de sinjor'in'o Fenger, kiam tie aper'os si'n'sekv'e Teodor'o kun si'a violon'o, kun Mizzi kaj Otti kun si'a ŝal'o kaj la tut'a hav'aĵ'ar'o. Tamen mi aprez'as vi'a'n komplez'o'n kaj trov'as vi'n nobl'anim'a kaj ver'e kavalir'a.”
”Se mi pov'os far'i i'o'n por vi, mi ne ag'as pro afabl'ec'o aŭ nobl'anim'ec'o.”
”Vi ne pov'as ne est'i modest'a,” dir'is Fanny turment'e.
Fenger rigard'is al ŝi kaj dir'is: ”Vi prefer'e antaŭ mi ne ŝajn'ig'u vi'n naiv'a, Fanny.”
La impresari'o de Teodor'o, Kurt Stein, est'us al'ven'int'a dek tag'o'j'n post li, sed la milit'o mal'help'is tio'n, sam'e kiel la milit'o mal'ebl'ig'is tiom da afer'o'j. Fanny antaŭ'sent'is, ke Amerik'o est'os super'ŝut'at'a de muzik'ist'o'j dum la semajn'o'j tuj post la katastrof'o kaj ŝi el'pens'is rimed'o'j'n por super'ruz'i ili'n. Reklam'o! Jen, kio'n Teodor'o bezon'is.
Ŝi sufiĉ'e fid'is li'a'n talent'o'n. Sed ŝi'a komerc'a inklin'o instru'is ŝi'n, ke tiu talent'o est'u propagand'at'a. La impresari'o ne ĉe'est'is, sekv'e ŝi pri'zorg'u la propagand'o'n, ŝi ne preter'las'is okaz'o'n atent'ig'i pri la person'o de Teodor'o antaŭ la okul'o'j de la uson'a publik'o kun ĝi'a kalejdoskop'a spirit'o. Ŝi kon'ig'is li'a'n nom'o'n, kiom ŝi pov'is ating'i tiu'n publik'o'n. La vir'o, kiu dev'us pri'zorg'i la publik'ig'o'n est'is german'a amerik'an'o, kies reklam'manier'o est'is sufiĉ'e dign'a, sed pro tio tro mal'fort'a, sen'efik'a.
Kio koncern'as la manier'o'n de Fanny, jen tip'a ekzempl'o de si'a iom krud'a, tamen bon'efik'a metod'o. Otti kun'port'is naci'a'n kamp'ul'a'n kostum'o'n el Aŭstr'uj'o. Ĝi est'is kostum'o, kia'n oni pov'as admir'i ĉiu'tag'e en Vieno sur la ”Ring” en la urb'a park'o aŭ kie ajn la vienaj vart'ist'in'o'j kutim'as kolekt'i si'n kun si'a'j kar'a'j ŝarĝ'o'j. Por amerik'a'j okul'o'j ĝi est'is kostum'o el oper'et'o, fabel'a, pitoresk'a, okul'frap'a. Ĉu la vart'ist'in'o est'u jun'a ĉu mal'jun'a, la jup'o ĉiam est'as mal'long'a, nur pend'as ĝis iom sub la genu'o'j.
Ĝi simil'as lamp'ŝirm'il'o'n, plej oft'e est'as hel'ruĝ'a kaj border'it'a de nigr'a velur'o. Sub tiu jup'o est'as tiom da sub'jup'o'j, ke la oper'et'aspekt'o est'as komplet'a. La korsaĵ'a velur'a vest'o preskaŭ ĉiu'lok'e vid'ig'as la blank'a'n bluz'ĉemiz'o'n.
La kap'kovr'il'o konsist'as el fask'o da rigid'e glad'it'a'j blank'aĵ'o'j, kiu simil'as i'o'n inter breton'a forĝ'ist'a kuf'o kaj aeroplan'o. Nigr'a'j ŝtrump'o'j kaj pantofl'o'j komplet'ig'as la kostum'o'n.
Otti kaj Mizzi pas'ig'is la septembr'a'j'n tag'o'j'n en Lincolnparko. Otti, vest'it'a per amerik'a'j stri'hav'a'j vest'o'j kaj antaŭ'tuk'o kaj Mizzi en la plej bel'a'j beb'o'vest'o'j, kiu'j'n ŝi'a onkl'in'o pov'is akir'i. Ŝi'a'j dik'a'j man'et'o'j sukces'is mal'pur'ig'i la sen'makul'a'n hel'blu'a'n aŭ ruĝ'kolor'a'n rob'et'o'n en laŭ si'a aĝ'o envi'ind'e rapid'a manier'o. Fanny pens'is: ”Tio est'as ŝi'a patr'in'o, kiu manifest'as si'n en la fil'in'o.”
Iu'n pluv'a'n tag'o'n Fanny vizit'is si'a'n frat'o'n kaj trov'is tie Ottin plej bel'e ornam'it'a de Viena vart'ist'in'a kostum'o.
Mizzi est'is ted'a kaj mal'kar'a kaj por amuz'i ŝi'n, trankvil'ig'i si'n, Otti parad'is per ĉio ĉi, nigr'aĵ'o kaj ruĝ'aĵ'o kaj la flug'il'hav'a kuf'o.
”Otti,” ek'kri'is Fanny. ”Vi est'as bel'eg'a, ĉarm'a. Kio est'as tio, kio'n tio prezent'as?”
Otti kompren'is la signif'o'n de la ek'kri'o, tamen ne la vort'o'j'n.
”So gehen wir in Wien 1, ” ŝi klar'ig'is fier'e kaj ŝi far'is poz'o'n.
”Ĉu ĉiu'j? Ĉu ĉiu'j infan'ist'in'o'j, ’alle 2’ ?”
”Aber 3 cert'e.”
1 Tiel vest'it'a'j ni promen'as en Vieno.
2 Ĉu ĉiu'j?
3 Akcent'o pri cert'ec'o (nepr'e).
Otti volont'e uz'is inter'miks'e ĉiu'n angl'a'n vort'o'n, kiu'n ŝi sci'kon'is pri la fremd'a lingv'o.
Fanny rigard'is ŝi'n atent'e kaj ŝi'a'j okul'o'j ferm'iĝ'is pro medit'ad'o.
”Morgaŭ est'as sabat'o,” ŝi dir'is german'lingv'e, ”se est'os bel'a veter'o, vi ir'u promen'i en la park'o aŭ al la best'o'park'o en tiu kostum'o kun Mizzi. Kiam oni turment'as vi'n, vi simpl'e re'ven'u hejm'e'n. Se polic'an'o vi'n demand'as, kial vi promen'as en tia'j vest'o'j, vi nur dir'u, ke ĉiu'j vienaj vart'ist'in'o'j aspekt'as tiel. Vi dir'u vi'a'n nom'o'n kaj precip'e la nom'o'n de vi'a mastr'o. Kiam li ne parol'os german'e — tio'n li cert'e ne kompren'os en Ĉikago — est'os ver'ŝajn'e iu, kiu pov'os traduk'i por vi.”
Ne est'is dimanĉ'a ilustr'it'a gazet'o, kiu ne prezent'is al si'a'j leg'ant'o'j la ĉarm'a'n bild'o'n de la bel'eg'a Otti kun la rid'ant'a Mizzi. La ĉie'vag'ant'a gazet'serv'a fotograf'ist'o ŝajn'e flar'is si'a'j'n viktim'o'j'n de mal'proksim'e. Li kapt'is la fil'in'o'n de sinjor'o Brandeis kun ŝi'a vart'ist'in'o (en Viena kostum'o), prezent'is ili'n en special'a el'don'o de la dimanĉ'a gazet'o kaj tiu bild'o valor'is mil'o'j'n da dolar'o'j, laŭ asert'o de Fanny. Teodor'o koler'et'is, kiam li trov'is la fotograf'aĵ'o'n, foli'um'ant'e la maten'gazet'o'j'n.
La unu'a aper'o de Teodor'o en la muzik'mond'o'n est'os kiel sol'ist'o en la Ĉikaga simfoni'orkestr'o ĉe la mal'ferm'o de la sezon'o en oktobr'o. Ĉiu en Ĉikago, kiu kon'as muzik'o'n, pov'us al vi rakont'i, ke la simfoni'orkestr'o ne nur est'as organiz'o, kiu funkci'as mir'ind'e — kiam ĝi lud'as Beethovenaĵon — sed ke ĝi est'as model'a instituci'o. Ŝi'a'j protekt'ant'o'j bon'e re'kon'as la ekzist'ad'o'n de simil'a'j organiz'o'j en Boston, Philadelphia kaj Nov'jork'o, sed ne ili'a'n super'ec'o'n.
Teodor'o ŝajn'is tut'e german'iĝ'int'a. Li al'pren'is strang'a'j'n fremd'a'j'n manier'o'j'n, hav'is proviz'et'o'n da ekster'land'aĵ'o'j, kutim'o'j ne'kon'at'a'j. Li de'met'is la ĉapel'o'n antaŭ vir'a'j kon'at'o'j. Li kun'klak'is la kalkan'um'o'j'n, riverenc'is rigid'e antaŭ mal'jun'a'j sinjor'in'o'j, al kiu'j li kis'is la man'o'n kaj ili ador'is li'n pro tio. Tio tut'e ne est'is afekt'aĵ'o li'a, tio nur est'is kutim'o, sam'e kiel li'a'j strang'a'j german'a'j vest'ar'o kaj har'ar'o. Fanny permes'is al li riverenc'i kaj man'kis'i, sed ŝi insist'is, ke li aĉet'u ali'a'j'n vest'o'j'n kaj tond'ig'u la har'o'j'n en ali'a manier'o.
”Las'u ili'n kresk'i, Teddy, tio ne vol'as dir'i, ke ili far'iĝ'u tiel long'a'j, kiel ĉe Ysaye, sed tiu terur'e mal'bel'a bros'kap'o est'as ne'toler'ebl'a. Krom tio, tio tut'e ne aspekt'ig'as vi'n ĉarm'a.”
Li las'is kresk'i si'a'j'n har'o'j'n kaj Fanny mal'pacienc'e atend'is la aper'o'n de mal'trakt'ebl'a bukl'o, kiu en li'a knab'aĝ'o pend'flirt'is sur li'a frunt'o. La efik'o de la bon'fason'a'j nov'a'j amerik'a'j vest'o'j est'is ĉagren'a. Fanny ekzamen'ant'e li'n, sku'is kompat'e la kap'o'n.
”Kiam vi el'ŝip'iĝ'is en Nov'jork'o, vi aspekt'is kiel german'o en german'a'j vest'o'j. Nun vi est'as german'o en uson'a'j vest'o'j. Mi ne sci'as cert'e, sed . . . mi kred'as ke vi'a vizaĝ'o est'as kulp'a pri tio, Teddy. Mi neniam pov'is imag'i, ke dek'jar'a rest'ad'o en fremd'a land'o pov'os tiel influ'i la form'o'n de ies naz'o, buŝ'o kaj vang'ost'o'j. Ĉu supoz'ebl'e est'us kulp'a la ’Umlaut 1 ’?”
”El'tranĉ'u ĝi'n!” li dir'is en la plej bon'a slang'o. Li ŝat'is tiu'j'n kutim'fraz'o'j'n, mod'a'j'n vort'o'j'n, sed en dek jar'o'j la mani'o'j pri nov'a'j vort'o'j kaj fraz'o'j mult'e ŝanĝ'iĝ'is. Kelk'foj'e li eĉ konfuz'iĝ'is pro la uz'ad'o de mal'nov'a slang'o, kiu preskaŭ re'foj'e est'is uz'at'a kiel nov'a. Li'a konversaci'a lingv'o est'is tiel korekt'a, kiel tiu de nask'it'a'j german'o'j, tro korekt'a eĉ. Ceter'e est'is tre klar'e, ke li est'as aflikt'it'a, sed klopod'as ŝajn'ig'i si'n feliĉ'a. Li stud'is ĉiu'tag'e kvar hor'o'j'n.
Oft'e li ir'is kun Mizzi al la park'o kaj re'ven'int'e li grumbl'is pro la mal'pur'aĵ'o'j, bru'eg'o, tro'rapid'em'o kaj mal'ĝentil'ec'o de la hom'o'j, la hom'plen'a'j strat'o'j kaj pri ĉio tia en la tut'a urb'centr'o.
”Tio ĉio est'as ’Dummheit 2 ’ ”, li trov'is. Oni profan'is la lag'o'n, oni permes'is, ke la herb'o est'as plat'tret'at'a. Oni ĉi'e'n for'ĵet'is paper'o'n kaj banan'ŝel'o'j'n. Li'a rest'ad'o en German'uj'o instru'is li'n rigard'i ĉio'n ĉi pli aŭ mal'pli krim'a. Li evident'e sopir'is al German'uj'o, kvankam li ne mal'pli mal'am'is ĝi'n, sam'e kiel li mal'am'is kaj sam'temp'e am'is la vir'in'o'n, kiu detru'is li'a'n viv'o'n.
1 german'a super'sign'o.
2 stult'aĵ'o.
Fanny invit'is li'n al Haynes-Cooper iu'n tag'o'n kaj ŝi montr'is al li ĉio'n. Li trov'is tiu'n vend'ej'o'n konstern'a kaj enigm'a, ne'kred'ebl'a. Ŝi manovr'is per milion'o'j kaj li neniel kompren'is la valor'o'n. Tio mal'mult'e interes'is li'n. Li rigard'is al la ofic'ist'o'j, al la eksped'ist'in'o'j kaj sku'is la kap'o'n, iom stult'e. La rad'ŝu'o'j'n, kiu'j vetur'is tro mal'rapid'e, anstataŭ'is mal'grand'a'j, mal'fort'a'j bicikl'o'j, kun port'il'o super la antaŭ'rad'o. La bicikl'ist'o'j paf'is si'n tra la koridor'o'j, la vast'a'j proviz'ej'o'j, vetur'ant'e ili kapt'is la pak'o'j'n kaj trans'don'is ili'n tiel lert'e kaj rapid'e, ke ili ĉiu'j ŝajn'is ĵongl'ist'o'j.
”Nu,” dir'is Fanny, kiam ŝi sid'is re'e antaŭ si'a skrib'tabl'o kaj rid'et'is al li, ”kio'n vi opini'as pri ni?”
Tiam la sen'zorg'a, ego'ist'a Teodor'o Brandeis dir'is i'o'n tre rimark'ind'a'n: ”Fanny, mi labor'os. Mi baldaŭ akir'os kelk'a'j'n milion'o'j'n, kiu'j kuŝ'as ĉi tie en la land'o, kvazaŭ per'man'e kapt'ebl'a'j kaj mi el'tir'os vi'n el ĉi tie. Mi promes'as tio'n.”
Fanny rigard'is li'n konfuz'it'e.
”Vi parol'as, kvazaŭ vi kompat'us mi'n.”
”Cert'e mi kompat'as vi'n, absolut'e kompat'as, sed mi kompens'os al vi, kompens'os al vi ĉio'n.”
Est'is unu'a'foj'e en ŝi'a sukces'a karier'o, ke Fanny spert'is kompat'o'n pro la karier'o mem. Ŝi sent'is tio'n bon'e, sed kiu est'is, kiu kompat'is ŝi'n, Teodor'o . . . la palp'e serĉ'ant'a . . . ? Kiel ajn, io en ŝi dir'is: ”Li ĉiam est'is sincer'a kaj ver'a.”
La impresari'o de Teodor'o al'ven'is en septembr'o per holanda ŝip'o, sur kiu li kun'loĝ'is en unu kajut'o kun tri ali'a'j. Kurt Stein est'is nask'it'a german'o, sed li est'is eduk'it'a en Uson'o, li posed'is la amerik'a'n inklin'o'n al luks'o kaj oportun'a vojaĝ'ad'o. Li est'is ankoraŭ mal'bon'humor'a, kiam li al'ven'is al Ĉikago.
”Kiel fart'as la labor'o?” est'is li'a unu'a demand'o al Teodor'o. Li ekzamen'e rigard'is li'n.
”Vi aspekt'as pli bon'e, ne plu tiel melankoli'a, kiel en Vieno. La vir'in'o'j ĉi tie tamen ŝat'as tia'n rigard'o'n, sed melankoli'o ne util'as por la labor'o.”
Antaŭ ol li for'ir'is, li apart'ig'is si'n kun Fanny. Li'a mien'o far'iĝ'is serioz'a. Evident'e li est'is embaras'it'a.
”Tiu vir'in'o,” li komenc'is, ”pardon'u mi'n fraŭl'in'o Brandeis, sed ŝi vizit'is mi'n, ŝi dir'is, ke ŝi mal'sat'as, ŝi est'as sol'a en Vieno. Ŝi'a . . . nu, ŝi est'as nun sol'a tie. La milit'o, oni dir'as, daŭr'os jar'o'j'n, mult'a'j'n jar'o'j'n. Ŝi pled'is kaj plend'is, por ke mi si'n kun'pren'u ĉi tie'n.”
”Ne!” kri'is Fanny, ”ne, li ne aŭd'u tio'n. Li ne pov'as sci'i tio'n. Li . . .”
”Jes, mi sci'as, ŝi est'as strang'a, paradoks'a vir'in'o, mi cert'ig'as al vi, ke ŝi preskaŭ decid'ig'is mi'n pri tio, ŝi posed'as i'o'n tia'n, kio sam'temp'e for'puŝ'as kaj log'as.”
Vid'ebl'e li trov'is tio'n ĉi bel'a dir'aĵ'o, ĉar li ripet'is ĝi'n kontent'ig'it'e.
”Ĉiu'okaz'e mi send'os mon'o'n al ŝi,” dir'is Fanny.
”Jes, sed oni asert'as, ke la mon'o perd'iĝ'os. Mi ne sci'as, kiel oni far'as tio'n, sed ĝi mal'aper'as.”
Li est'is for'ir'ont'a, kiam li subit'e dir'is: ”Ho, jes, mi forges'is pri tio, mi hav'as komisi'o'n por vi. Sur la vapor'ŝip'o ankaŭ est'is Schabelitz. Ver'ŝajn'e li perd'os si'a'n tut'a'n posed'aĵ'ar'o'n, kiu'n li kolekt'is dum tiom da jar'o'j, la milit'o for'glut'os tio'n. Li'a'j bien'o'j en Pol'uj'o est'as tret'detru'at'a'j.
Li'a mon'o, grand'part'e est'as invest'it'a en hotel'o'j en Rus'uj'o kaj Pol'uj'o, kaj tiu'j hotel'o'j nun serv'as kiel kazern'o'j aŭ hospital'o'j.”
”Ĉu Schabelitz, ĉu vi vol'as dir'i, ke vi hav'as komisi'o'n de li por Teodor'o? Est'as bel'eg'e, est'as surpriz'e!”
”Por Teodor'o kaj ankaŭ por vi.”
”Ĉu por mi? Foj'e mi desegn'is li'a'n portret'o'n, kiam mi est'is bub'in'o. Post'e mi ne plu vid'is li'n dum mult'a'j jar'o'j, ĝis mi aŭd'is li'n lud'i okaz'e de la antaŭ'a koncert'vojaĝ'o en Amerik'o. Mi tiam dezir'is parol'i kun li, sed mi ne kuraĝ'is, mi'a vizaĝ'o est'is ne'montr'ebl'e ruĝ'a pro la plor'ad'o.”
”Li memor'as vi'n ankoraŭ. Li intenc'as vizit'i vi'n kaj Teodor'o'n. Li pov'os mult'o'n far'i favor'e al Teodor'o, kaj li far'os tio'n cert'e. Li ŝarĝ'is mi'n per jen'a komisi'o: — Dir'u al ŝi, ke mi ankoraŭ posed'as la skiz'o'n, kiu'n ŝi far'is de mi kun la mirakl'a skatol'et'o en la man'o kaj tiu apart'a esprim'o sur la vizaĝ'o. Dir'u al ŝi, ke mi oft'e pens'as pri tio, kio far'iĝ'is al la nigr'a bukl'a knab'in'o kun la ruĝ'a biret'o. Mi est'as sci'vol'a, ĉu ŝi daŭr'ig'is kapt'i la apart'a'j'n mien'o'j'n de la hom'o'j. Se ŝi far'is tio'n, ŝi far'iĝ'os pli fam'a ol ŝi'a frat'o!”
”Ĉu li dir'is tio'n pri mi?”
”Jes, mi preskaŭ laŭ'vort'e ripet'as ĝi'n al vi.”
Teodor'o est'is koler'a, kiam ŝi re'ven'is post la for'ir'o de Stein.
”Mi dezir'as, ke vi ne flustr'u kun Stein pri mi, kvazaŭ mi est'us idiot'a fleg'at'o. Pri kio vi do parol'is?”
”Pri neni'o, Teddy, ver'e pri ne'grav'aĵ'o'j.”
Li moment'o'n sid'is en'pens'iĝ'a. Tiam subit'e mal'streĉ'iĝ'is li'a'j trajt'o'j kaj li'a vizaĝ'o hel'iĝ'is. Intuici'e li akuz'e lev'is la montr'o'fingr'o'n antaŭ Fanny kaj li dir'is: ”Li parol'is kun ŝi!”
”Teddy, ni ja inter'konsent'is . . .”
”Ŝi trov'iĝ'as en mal'facil'aĵ'o'j, pro la milit'o. Ŝi ne hav'as mon'o'n, mi jam sci'as, aŭskult'u, ni send'u al ŝi mon'o'n, telegraf'e.”
”Bon'e, mi far'os tio'n, konfid'u tio'n al mi.”
”Se ŝi est'as ĉi tie, en la land'o kaj vi mensog'as al mi . . .”
”Ŝi ne est'as ĉi tie, je mi'a honor'o!”
Tio trankvil'ig'is li'n.
Fanny hav'is komplik'it'a'n viv'o'n dum tiu'j tag'o'j. Re'ven'int'e ĉi tiu'n vesper'o'n, ŝi trov'is inter la leter'o'j unu kovert'o'n por Teodor'o, kies poŝt'stamp'o indik'is ”Vieno”. Ĝi est'is cenzur'it'a. Teodor'o promes'is al Fanny, ke li ne korespond'os kun Olga, nek sci'ig'os al ŝi si'a'n adres'o'n. Olga risk'is skrib'i al la adres'o de Fanny. Fanny ne'decid'em'e rigard'is la leter'o'n. Teodor'o ven'os por tag'manĝ'o, kiel li far'is kvin'foj'e en ĉiu semajn'o. Star'ant'e en la vestibl'o, ŝi aŭd'is Teodor'o'n met'i la ŝlos'il'o'n en la serur'tru'o'n. Ŝi eskap'is al si'a dorm'o'ĉambr'o, kun la leter'o'j en la man'o. Ŝi mal'ferm'is tir'kest'o'n de la tualet'a tabl'o kaj ĵet'is la leter'o'j'n en ĝi'n. Ŝalt'int'e la lum'o'n, ŝi turn'is si'n al Teodor'o, kiu star'is en la pord'o.
”Tag'o'n, Fanjo!”
”Tag'o'n. Teddy, kar'a mi'a, pfu, fi, vi'a pip'o odor'aĉ'as!
Kiel stat'as la labor'o?”
”Hm, sufiĉ'as; ĉu korespond'aĵ'o'j por mi?”
”Ne.”
Tiu'n vesper'o'n, kiam li est'is for'ir'int'a, ŝi pren'is la leter'o'n el la tir'kest'o, turn'is ĝi'n; ŝi eĉ ne pri'pens'is leg'i ĝi'n, ŝi konsider'is ĝi'a'n neni'ig'o'n. Fin'e ŝi kaŝ'is ĝi'n en si'a gant'uj'o. ”Ebl'e post la dek'kvin'a de oktobr'o. De tio de'pend'os ja ĉio,” ŝi pens'is.
La dek'kvin'a de oktobr'o ven'is. La temp'o unu'e ŝajn'is ramp'i, sed fin'e ĝi galop'is tro rapid'e. Fanny jam al'kutim'iĝ'is vid'i la portret'o'n de Teodor'o sur la reklam'tabul'o'j ekster la Orkestr'a Hal'o kaj en la muzik'kolon'o'j de la gazet'o'j: Brandeis, Teodor'o Brandeis, la violon'ist'o. La nom'o son'is en ŝi'a'j orel'o'j kiel kant'o. Kiam ŝi preter'pas'is en tiu semajn'o la koncert'ej'o'n, ŝi dev'ig'is si'n ne marŝ'i ŝtel'rigard'ant'e al la anonc'a'j tabul'o'j. Oft'e ŝi pens'is tiam pri la vir'in'o kun la mal'elegant'a griz'a jup'o kaj la nigr'atlas'a antaŭ'tuk'o, kiu tiom pen'is en si'a butik'o por iam bril'ig'i la nom'o'n de Teodor'o super la program'o per dik'pres'a'j liter'o'j: Sol'ist'o: Sinjor'o Teodor'o BRANDEIS, Violon'o.
Est'ont'e Teodor'o gajn'u la favor'o'n de la uson'a publik'o kun ĝi'a mal'varm'a temperament'o, sed kiu sci'as laŭd'i si'a'n favor'at'o'n, kiam la glaci'o de rezerv'o est'as degel'int'a. Li rigard'os mal'supr'e'n al la bru'ant'a, entuziasm'a amas'o, kiu kolekt'iĝ'is antaŭ la podi'o en Carnegie Hall, postul'ant'e pli, ankoraŭ pli, post sukces'a koncert'o. Sed nun li ĉiu'rilat'e est'is ekscit'it'a, nerv'e kaj spirit'e. Li'a lud'ad'o montr'is tio'n.
Fanny ven'is mal'fru'e, kun Teodor'o. Ŝi sent'is, ke ŝi ne pov'os sid'i kviet'e dum la unu'a part'o de la program'o. Ili atend'is kun'e en la sol'ist'a ĉambr'o. Teodor'o, tre svelt'a kaj knab'ec'e aspekt'ant'a en si'a smoking'o, daŭr'e rond'ir'is en la ĉambr'o. Fanny hav'is inklin'o'n pli bon'e aranĝ'i li'a'n kravat'o'n, for'ig'i imag'a'n faden'o'n de li'a kostum'o, pli bon'e met'i la blank'a'n flor'o'n en li'a buton'tru'o (li ĝust'e for'ĵet'is tiu'n blank'a'n flor'o'n, ĉar ĝi ĉif'iĝ'os pro li'a violon'o, li dir'is).
Ŝi inklin'is far'i iu'j'n el tiu'j bagatel'o'j, kiu'j pov'os mal'streĉ'i ŝi'a'j'n tro incit'it'a'j'n sent'o'j'n. Sed ŝi ja lern'is si'n reg'i, ŝi rezign'is pri ĉio tia. Ceter'e ĉio, kio'n ŝi dir'is, est'is sufiĉ'e mal'grav'a kaj sen'signif'a.
”Kiel mi aspekt'as?” demand'is Teodor'o, star'ig'ant'e si'n antaŭ si'n.
”Bel'eg'e!” dir'is Fanny kaj ŝi est'is serioz'a.
Teodor'o frot'is la vang'o'n per la man'o.
”Mi tranĉ'is mi'n, raz'ant'e, damn'e!”
”Neni'o vid'ebl'a!”
Li komenc'is re'foj'e marŝ'i tie'n kaj re'e'n en la ĉambr'o.
Kelk'foj'e li halt'is kaj inter'frot'is la man'o'j'n, kvazaŭ lav'ant'e ili'n. Fin'e kares'e li dir'is: ”Ĉu ne est'os prefer'ind'e, ke vi for'ir'u nun?”
Fanny ek'star'is silent'ant'e; ŝi est'is tre bel'a. Ŝi'a'j vang'o'j ruĝ'et'iĝ'is pro ekscit'ec'o kaj ŝi'a'j okul'o'j bril'eg'is. Moment'o'n ŝi rigard'is li'n; li rigard'is ŝi'n kaj ili ĉirkaŭ'brak'is unu la ali'a'n, long'e, am'plen'e. Post tio Fanny turn'is si'n kaj rapid'e for'ir'is. Kiam ŝi supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n, ŝi preskaŭ stumbl'is.
La sonor'il'o son'is en la paŭz'ej'o. La publik'o re'ir'is al la salon'eg'o, mult'e tro mal'rapid'e, trov'is Fanny. Ili ramp'paŝ'is. Ŝi dir'is al ŝi, ke ŝi nun ne permes'os al si'a'j nerv'o'j turment'i ŝi'n tiel. Ŝi ĉirkaŭ'rigard'is la salon'eg'o'n, ŝajn'e tre kviet'a. Ŝi'a'j okul'o'j renkont'is tiu'j'n de Fenger. Li sid'is sol'a.
Ŝi est'is dir'int'a, ke ŝi prefer'as est'i sol'a. Ili rigard'is unu la ali'a'n, ne kap'salut'int'e kaj ne rid'et'ant'e. La publik'o sid'ig'is si'n kun la kutim'a bru'mov'ad'o.
Iu mal'antaŭ Fanny dir'is: ”Kiu est'as tiu Brandeis?”
”Mi ne sci'as. Nov'ul'o. German'o, mi kred'as. Oni dir'as, ke li est'as bon'a violon'ist'o. Mi mem tamen ĉiam prefer'os aŭd'i Kreisleron.”
La muzik'ist'o'j sid'iĝ'is. Stock, la orkestr'estr'o, ven'is el flank'pord'o, sekv'at'a de Teodor'o. Aŭd'iĝ'is mal'grand'a aplaŭd'o. Stock sur'ir'is la estr'a'n podi'et'o'n kaj patr'e rigard'is al Teodor'o, kiu mal'dekstr'e de li star'is kun violon'o kaj arĉ'o en la man'o, riverenc'ant'e. Li'a knab'ec'a aspekt'o ŝajn'is plaĉ'i al la aŭskult'ant'ar'o. De'nov'e eksplod'is aplaŭd'o kaj li riverenc'is, abrupt'e, tiel ke li'a'j vest'pint'o'j mal'antaŭ'e lev'iĝ'is salt'e. Li ten'is la kalkan'um'o'j'n kaj genu'o'j'n unu'j kontraŭ la ali'a'j, laŭ german'a manier'o. Post tio li riverenc'is rigid'e antaŭ Stock kaj la orkestr'an'o'j. La long'a'j mal'larĝ'a'j man'o'j de Stock lev'iĝ'is. Est'is, kvazaŭ li per'fingr'e desegn'as en la aer'o antaŭ la hom'o'j la unu'a'j'n not'o'j'n de la koncert'o de Teodor'o. Teodor'o star'is atend'ant'e, silent'a, rekt'e. La vizaĝ'o de Fanny, fiks'e turn'it'a al li, est'is kvazaŭ preĝ'o. Subit'e Teodor'o tir'e rekt'ig'is la re'fald'aĵ'o'n de si'a frak'o, (est'is mov'o, kiu'n Fanny memor'is el li'a knab'aĝ'o), li met'is la violon'o'n dolĉ'e kontraŭ la menton'o'n kaj ek'lud'is.
Fanny preskaŭ neni'o'n aŭd'is. Ŝi'a'j man'o'j est'is glaci'mal'varm'a'j, ŝi'a'j vang'o'j ard'is. La vir'o, kiu star'is tie, ne est'is Teodor'o Brandeis, la violon'ist'o, sed Teddy, la knab'o kun blond'a'j har'o'j kaj mal'long'a pantalon'o, kiu lud'is antaŭ la hom'o'j en la flav'a'j benk'o'j en la Winnebaga sinagog'o. La jar'o'j ŝajn'is for'fand'iĝ'i. Li klin'is si'n super la violon'o por aŭd'ig'i la mal'alt'a'j'n ton'o'j'n, per kiu'j li est'is fam'iĝ'ont'a, glor'ot'a kaj nun li al'pren'is preskaŭ la sam'a'n mal'elegant'a'n ten'iĝ'o'n, kiu'n li jam kutim'is montr'i kiel knab'o. Fanny atent'is li'a'j'n pied'o'j'n, kiam li ŝanĝ'is la star'manier'o'n. Li est'is nerv'a. Li ne plen'e pov'is reg'i si'n. Ŝi vid'is tio'n per la muskol'kun'tir'iĝ'o sur li'a'j vang'ost'o'j. Sekv'e li ne lud'is tiel bon'e, kiel li pov'is. Ŝi ne pov'is aŭd'i tio'n.
Ŝi'a aŭd'sent'o est'is perturb'it'a. Ŝi percept'is ĝi'n laŭ la ekster'a'j sign'o'j. Sinjor'in'o apud ŝi plej atent'e leg'is la program'o'n kaj regul'e kaj zorg'bru'e turn'is la foli'o'j'n. Fanny pov'us mort'ig'i ŝi'n per'man'e. Ŝi klopod'is aŭskult'i pli atent'e. La muzik'o est'is kon'at'a al ŝi. Teodor'o ripet'foj'e est'is lud'int'a ĝi'n antaŭ ŝi. Precip'e la last'a part'o est'is profund'e kor'tuŝ'int'a ŝi'n. Ĝi est'is la venk'o'kri'o de el'prov'it'a kaj kuraĝ'a popol'o. Ŝi aŭskult'is ĝi'n nun, eĉ ne emoci'at'e. Teodor'o re'foj'e riverenc'is rigid'e kaj mal'elegant'e kaj li prem'is la man'o'j'n de Stock kaj de la unu'a violon'ist'o. Tiam li for'ir'is. Fanny sid'is, la man'o'j'n en la sin'o. La aplaŭd'ad'o pli'fort'iĝ'is. Teodor'o re'ven'is kaj nun riverenc'is profund'e, la brak'o'j'n rekt'e pend'ant'a'j. Tio est'is tre graci'a kaj elegant'a si'n'ten'ad'o, laŭ Fanny. Tamen fremd'a, li nepr'e konserv'u ĝi'n, ŝi opini'is, ĝi plaĉ'os al la aŭskult'ant'ar'o.
Re'foj'e Teodor'o for'ir'is. Re'foj'e tondr'is aplaŭd'ad'o. Ripet'o'j est'is kontraŭ'regul'a'j en la koncert'ej'o, sekv'e la publik'o aplaŭd'is pro ver'a ŝat'ad'o.
La du'a program'er'o konsist'is el seri'o da hungar'a'j danc'o'j. Sovaĝ'a'j, pasi'a'j cigan'aĵ'o'j, kelk'foj'e ali'form'iĝ'ant'a'j en frenez'ig'aĵ'o'j'n. Li lud'is kun spirit'o kaj poet'e. Aŭskult'ant'e ili'n, oni sent'is pli fort'e, kant'e puls'ant'a'n la sang'o'n en la vejn'o'j. Fanny ver'e ekscit'iĝ'is kaj pens'is re'e pli klar'e.
”Pro tio pa'nj'o ja tiom labor'eg'is, pro tio ŝi don'is la viv'o'n. Tio ver'e ne est'is sen'valor'a ofer'o. Se neces'e ankaŭ vi al'don'u vi'a'n ofer'ad'o'n. Neni'o ali'a est'as grav'a. Kio'n li nun bezon'os, tio est'as luks'o. Li est'as mort'lac'a pro batal'o'j kontraŭ la mizer'o. Ripoz'o, komfort'o, liber'a'j hor'o'j!
Vi ja pov'as don'i tio'n al li. Ne, Fanny, vi perd'os, neni'o mal'help'os tio'n!”
En tiu spirit'a moment'o ŝi ating'is mejl'o'ŝton'o'n en si'a karier'o, kiu'n ŝi ne pov'is preter'pas'i re'e'n.
Teodor'o de'nov'e riverenc'is. Fanny eĉ ne rimark'is, ke li fin'is. La koncert'o est'is fin'it'a.
” . . . tiu'j hungar'a'j danc'o'j, jes!”
Fanny aŭd'is dir'i la vir'o'n mal'antaŭ ŝi, kiam li help'is la knab'in'o'n sur'met'i la mantel'o'n, ”tamen tiu unu'a part'o ne plaĉ'is al mi, preĝ'ej'a muzik'o, ne taŭg'a por koncert'ej'o.”
Fanny serĉ'is si'a'n voj'o'n al la sol'ist'a salon'o. Teodor'o parol'is kun la orkestr'estr'o kaj du, tri ali'a'j. Li aspekt'is lac'a, est'is kvazaŭ liber'iĝ'o, kiam li ek'vid'is Fanjon. Ŝi ir'is al li. Li prezent'is ŝi'n, sekv'is gratul'o'j. Liber'ig'int'e si'a'n man'o'n, ŝi prem'eg'is tiu'n de Teodor'o.
”Ven'u, kar'ul'o, vi est'as lac'a, ĉu ne?”
Ĉe la pord'o Fenger atend'is ili'n. Teodor'o akcept'is li'a'j'n formal'a'j'n gratul'o'j'n, preskaŭ mal'kaŝ'e montr'ant'e si'a'n mal'ŝat'o'n.
”Mi'a aŭtomobil'o atend'as vi'n ekster'e, ĉu vi permes'as al mi hejm'e'n'vetur'ig'i vi'n?”
Avert'a puŝ'et'o de Teodor'o sekv'is.
”Dank'o'n, ni jam mend'is aŭtomobil'o'n. Teodor'o est'as tre lac'a.”
”Mi pov'as tio'n imag'i al mi.”
”Ne, mi ne est'as lac'a,” grumbl'is Teodor'o, kiel knab'o, ”sed mi mal'sat'eg'as, mi neniam manĝ'as, antaŭ ol mi dev'as lud'i.”
Kurt Stein, la impresari'o, suspekt'e turn'is ĉirkaŭ li, ŝtel'rigard'ant'e al Fenger.
”Pri'pens'u, ke vi morgaŭ'vesper'e de'nov'e dev'os lud'i.
Est'os prefer'ind'e fru'e en'lit'iĝ'i.”
Fenger, preskaŭ modest'e, rapid'e si'n re'tir'is. Li tamen sukces'is hast'e flustr'i al ŝi: ”Mi hav'as grand'a'n nov'aĵ'o'n. Dimanĉ'o'n mi absolut'e parol'u kun vi. Se ĉi tio est'os pas'int'a, mi telefon'os al vi.
Morgaŭ vi ne bezon'os labor'i.”
Fanny balanc'is la kap'o'n kaj for'ir'is kun Teodor'o. Teodor'o komfort'e sid'kuŝ'ig'is si'n en la vetur'il'o, sed ne est'is sign'o de mal'streĉ'iĝ'o en li'a mien'o. Li'a'j nerv'o'j rest'is sam'e streĉ'it'a'j kiel kord'o'j de violon'o.
”Sufiĉ'et'is, ĉu ne? La uson'a publik'o ver'e simil'as al glaci'o.”
Fanny est'is memor'ig'ont'a li'n pri li'a propr'a dir'aĵ'o, ke la publik'o tut'e est'as indiferent'a al li, sed ŝi re'ten'is si'n.
”Ho, mi mal'sat'eg'as! Kio'n cel'as tiu Fenger, li ĉirkaŭ'ŝveb'as vi'n ted'e! Mi dir'os al li, ke li prefer'e for'rest'u. La manier'o, en kiu li rigard'is al vi, neniel plaĉ'as al mi. Mi propon'as, ke ni ir'u i'e'n ajn amuz'i ni'n hodiaŭ, Fanjo, aŭ invit'u kelk'a'j'n amik'o'j'n. Mi ne pov'as kviet'e sid'i hejm'e, post lud'ad'o. Olga ĉiam aranĝ'is vesper'manĝ'o'n aŭ i'o'n tia'n.”
”Bon'e. Teddy, ĉu ni ir'u al teatr'o?”
Unu'a'foj'e en si'a viv'o Fanny sent'is iom'et'e da simpati'o por la mal'am'at'a Olga. Ebl'e, post konsider'o de ĉio, ŝi fin'e tut'e ne merit'is mal'laŭd'o'n, ne est'is sol'a kulp'a.
Teodor'o dev'is for'ir'i dimanĉ'maten'e al Cleveland, kie li lud'os lund'o'n. Li insist'is kun'port'i la et'a'n Mizzi, kvankam Fanny kontraŭ'star'is fort'e. Teodor'o tamen insist'is kaj venk'is.
”Ŝi jam al'kutim'iĝ'is, ŝi ŝat'as vojaĝ'ad'i, ĉu ne, Mizzi? Se vi pov'us est'i rigard'ant'a ŝi'n en Rus'uj'o, tra la tut'a German'uj'o kaj en Sved'uj'o. Ŝi ver'e pli bon'e pov'as el'ten'i vojaĝ'ad'o'n ol ŝi'a pa'ĉj'o.”
La maten'gazet'o'j est'is afabl'a'j sed ne entuziasm'a'j. Ili uz'is vort'o'j'n jen'a'j'n: mult'promes'a, mal'ekvilibr'a, tro'ambici'a, natur'dot'it'a. Teodor'o ĉif'is la gazet'o'n, ĵet'is ĝi'n sur la plank'o'n, fort'e sakr'ant'e. Post'e li re'glat'ig'is kaj for'met'is ĝi'n por zorg'e konserv'i ĝi'n. Tiu'n vesper'o'n li lud'is pli aŭdac'e, la sabat'vesper'a aŭskult'ant'ar'o est'is entuziasm'a.
Li'a lud'o est'is plen'a de ard'o, kiu mank'is la antaŭ'a'n vesper'o'n. Teodor'o est'is surpriz'it'a kaj koler'a, ke la kritik'ist'o'j ne pli akcent'as la jud'a'n karakter'o'n de li'a koncert'o, ili preskaŭ neni'o'n dir'is pri ĝi'a signif'o. Ili akcept'is ĝi'n kiel muzik'aĵ'o'n kun jud'a tem'o. Ĝi pov'us est'i titol'at'a sam'e mal'grav'e per: ”Printemp'o”.
”Ni ne est'as en Franc'uj'o aŭ Rus'uj'o,” dir'is Fanny. ”Oni ne kon'as ĉi tie religi'a'n antagonism'o'n. Se ekzist'as iu antagonism'o, ĝi est'as person'a. Vi ja ne sci'as tio'n ĉi, ĉar vi for'est'is tiel long'e de ĉi tiu land'o. Ili ne mal'ŝat'as ni'n, pro ras'o aŭ sekt'o, sed pro la tip'o. Tio est'as la mal'facil'aĵ'o, dir'as Clarence Heyl. Ni pov'as konstru'i tiom da sinagog'o'j, kiom plaĉ'as al ni kaj preĝ'i plen'tag'o'n tie, laŭ'dezir'e. Sed tio'n ni ne dezir'as. La batal'o ne plu est'as ras'o'batal'o, sed individu'a batal'o. Unu brugaja, mult'mov'a hebre'o en restoraci'o pov'os kaŭz'i pli da naŭz'o ol dek'mil'o'j da jud'o'j, kiu'j kun'ven'is por religi'a serv'o en Uni'o'n Park'o.”
Teodor'o medit'is moment'o'n. ”Sekv'e ni est'as ĉiu'j person'e respond'a'j, ĉi tie?”
”Jes, mi supoz'as tio'n.”
”Sed, rigard'u, mi est'as ĉi tie dek semajn'o'j'n kaj renkont'is vi'a'j'n ge'amik'o'j'n. Inter ili ne est'as eĉ unu jud'o.
Kial?”
Fanny ruĝ'iĝ'is moment'o'n.
”Ho, tio est'as hazard'a.”
Teodor'o rigid'mien'e rigard'is si'n.
”Tio vol'as dir'i, ke vi intenc'e aranĝ'is tiel.”
”Jes.”
”Fanjo, ni ambaŭ est'as mal'fort'ul'o'j, konsider'e tio'n, kia patr'in'o ni'n nask'is. Mi ne sci'as, kiu est'as pli ego'ist'a, ĉu vi aŭ mi.”
Sed subit'e, vid'int'e ke li dolor'ig'as ŝi'n, li tuj al'don'is kares'a'n fraz'o'n.
”Pardon'u mi'n, injo, vi ja tiel dorlot'as mi'n kaj Mizzin, ni'n ĉiu'j'n. Mi nur est'as violon'ist'aĉ'o. Vi est'as la pli fort'a el ni.”
Fenger telefon'is sabat'o'n. Li kaj li'a edz'in'o trov'iĝ'is en si'a vila'o apud la lag'o. Fanny ir'u tie'n dimanĉ'maten'e per la vagon'ar'o.
Ŝi dezir'is est'i tie, kvazaŭ sopir'e. La veter'o est'is tro varm'a, laŭ la sezon'o, kelk'foj'e tio okaz'as plu en oktobr'o en Ĉikago. Last'moment'e ŝi klopod'is decid'ig'i Teodor'o'n ne kun'pren'i la et'ul'in'o'n kaj ŝi'a'n vart'ist'in'o'n Otti, sed ĉio est'is van'a.
”Mi ne pov'as mal'hav'i ŝi'n,” dir'is Teodor'o.
La voĉ'o de Fenger son'is en la telefon'o re'ten'e ekscit'it'a, sam'e kiel li'a voĉ'o mal'mild'e aŭd'iĝ'is kelk'foj'e en kriz'a'j moment'o'j.
”Fanny, fin'iĝ'is, ĉio est'as fin'it'a! Hodiaŭ mi hav'is konferenc'o'n. Tiu ĉi monat'o est'as mi'a last'a ĉe Haynes.”
”Tio est'as nur ŝerc'o, ĉu ne? Vi mem ja est'as HaynesCooper. Kiel ili pov'is konsent'i las'i vi'n for'ir'i?”
”Tio'n mi nun ne pov'as klar'ig'i. Morgaŭ mi pri'parol'os ĉio'n. Mi hav'as nov'a'j'n plan'o'j'n. Ili el'aĉet'is mi'n, ĉu vi kompren'as? Kaj je kiu sum'o . . . nu, mi opini'is, ke mi jam bon'e al'kutim'iĝ'is al ĵongl'ad'o per milion'o'j, sed ĉi tiu propon'o eĉ konstern'is mi'n. Ĉu vi ven'os? Ĉu fru'e? Pren'u la vagon'ar'o'n je dek post la ok'a.”
”Est'as tro fru'e. Mi ven'os je la dek'a.”
La mild'a oktobr'a tag'o rav'is ŝi'n. Fanny, ankoraŭ tut'e ekscit'it'a pro la debut'o de Teodor'o kaj la adiaŭ'o de ĉi tiu maten'o, kun antaŭ'vid'o de grav'afer'a inter'parol'ad'o ĉe Fenger, avid'e en'sorb'is la bel'ec'o'n de la apud'fer'voj'a'j arb'ar'o'j.
Fenger akcept'is ŝi'n en la staci'dom'o. Neniam ŝi vid'is li'n tiel vigl'a kaj petol'a, ŝajn'jun'a.
”En'iĝ'u!”
Li vetur'is ŝi'n en mal'grand'a sen'kovr'il'a vetur'il'o.
”Ĉu la frat'o jam for'ir'is? Bon'a Di'o, jen iu, kiu sci'pov'as lud'i kaj tio'n vi ebl'ig'is al li, vi est'as mirakl'a knab'in'o.”
”Tia, kia vi nun est'as, vi pov'os rigard'i kiu'n ajn mirakl'a,” rid'is Fanny. ”Vi ja est'as kontent'a pri vi mem kaj pri ĉiu.”
Fenger rid'is si'a'vic'e kaj vetur'ig'is la vetur'il'o'n pli rapid'e.
Ili tra'ir'is la pord'eg'o'n. Anstataŭ la gerani'o'j, pomp'is dali'o'j, la markez'o'j est'is for.
”Est'as la last'a semajn'o de mi'a loĝ'ad'o tie ĉi,” dir'is Fenger. ”Nun est'as tro mal'varm'e por Katarino ekster la urb'o. Morgaŭ ni trans'loĝ'iĝ'os urb'e'n. Tial ni nur hav'as ĉi tie la japan'o'n por serv'i.”
”Ne ekskuz'u vi'n, mi ĝoj'as, ke mi est'as ĉi tie post tia semajn'o da streĉ'ad'o. Nu, tuj rakont'u, kio okaz'is.”
”Unu'e ni lunĉ'os, mi tim'as tamen, ke vi sen'kulp'ig'u Katarinon, ŝi kred'ebl'e ne ven'os mal'supr'e'n por lunĉ'i.”
La japan'o pret'ig'is la tabl'o'n sur la verand'o, sed de la lag'o ek'blov'is tro'freŝ'a aer'o, tiel ke la tabl'et'o est'is for'port'at'a al la manĝ'o'ĉambr'o.
”Ĉu vi pov'us imag'i tio'n? Cert'e ne, kiam vi for'las'is la urb'o'n, ĉu?” dir'is Fenger. ”La lag'o kelk'foj'e tamen surpriz'as ni'n tiel,” post'e al la japan'o: ”Ĉu la sinjor'in'o lunĉ'os mal'supr'e?”
La vir'o sku'is la kap'o'n: ”Nossa.”
La konversaci'o dum la lunĉ'o tem'is pri Teodor'o kaj li'a est'ont'ec'o. Fenger dir'is, ke Teodor'o bezon'os fort'a'n gvid'a'n man'o'n, spec'o'n de kombinaĵ'o de impresari'o kaj sklav'pel'ist'o. Ebl'e inteligent'a, ambici'a vir'in'o pov'us ating'i la sam'a'n rezult'o'n. Tio'n ni ĉiu'j bezon'as. Vir'in'o'n, por kiu ni labor'u kaj kiu labor'ig'as ni'n.”
Fanny rid'et'is.
”Mizzi est'os sufiĉ'e vir'in'a por li, mi tim'as. Bedaŭr'ind'a Teddy.”
Ili ek'star'is.
”Nun, pri la afer'o'j,” dir'is Fenger. Sed ĝust'e en tiu moment'o sonor'is la telefon'o, kaj la ĉie ĉe'est'ant'a japan'o ven'is, por inform'i li'n pri tio. Li est'is re'e'n en kelk'a'j minut'o'j, serioz'e li dir'is: ”Est'as Haynes. Domaĝ'e. Mi tim'as, ke tio daŭr'os cert'e du'on'hor'o'n. Ĉu vi vol'os dorm'et'i iom aŭ ebl'e promen'i laŭ'long'e de la lag'o?”
”Ne mal'trankvil'iĝ'u pri mi. Mi intenc'as far'i promen'ad'o'n.”
”Sed re'ven'u post du'on'hor'o.”
Kiam ŝi re'ven'is, li tamen est'is ankoraŭ telefon'ant'a. Ŝi pren'is libr'o'n, oportun'e instal'is si'n sur kaj inter la kusen'o'j de la ripoz'o'seĝ'o kaj post kelk'a temp'o ek'dorm'is.
Kiam ŝi vek'iĝ'is, Fenger sid'is kontraŭ ŝi. Li ne fum'is, ne leg'is. Evident'e li est'is sid'int'a tie, nur rigard'ant'e ŝi'n.
”Ho, ĉiel'o! Ĉu mi dorm'is . . . kun la buŝ'o mal'ferm'it'a?”
Fanny moment'o'n batal'is kun la intenc'o rigard'i tiel koler'e, kia ŝi efektiv'e est'is.
”Kiom'a hor'o est'as? Kial vi ne vek'is mi'n?”
Est'is tut'kviet'e en la dom'o. Zorg'e ŝi glat'ig'e ord'ig'is la har'o'j'n kaj aranĝ'is si'a'j'n vest'o'j'n.
”Kie est'as ĉiu'j? Ĉu sinjor'in'o Fenger ankoraŭ ne est'as mal'supr'e?”
”Ne. Ĉu mi nun rakont'u pri mi'a'j plan'o'j?”
”Kompren'ebl'e, pro tio mi ja ven'is ĉi tie'n. Mi ne kompren'as, kial vi ne pri'parol'is tio'n pli fru'e. Vi est'as ruz'a kiel ĉin'o. Nu, mi aŭskult'as.”
Fenger ek'star'is kaj komenc'is ”paŝ'e mezur'i” la ĉambr'o'n, ne ekscit'it'e, sed kun si'n'ten'o de re'ten'at'a fort'o.
”Mi parol'os konciz'e. Hieraŭ ni okaz'ig'is konferenc'o'n en la kontor'o de Haynes. Kompren'ebl'e ni jam antaŭ'e pri'parol'is la afer'o'n. Vi sci'as tio'n. Haynes sci'is, ke mi rifuz'os rest'i sub la nov'a'j regul'o'j kaj kondiĉ'o'j. Pri tio ni ne long'e diskut'is. Ni sci'is ambaŭ, ke ni est'ont'e ne plu pov'os inter'konsent'e kun'labor'i. Nur rest'is al ni, fiks'i la kondiĉ'o'j'n. Vi sci'as, ke mi posed'as kontrakt'o'n kaj akci'o'j'n. Nu, ni akord'iĝ'is kaj Haynes konsent'is pri du kaj du'on'a milion'o'j.”
Li rest'is star'ant'a antaŭ Fanny.
”Du kaj du'on'a milion'o'j da . . . kio?” demand'is Fanny.
”Dolar'o'j.” Li rid'is. ”Per ĉek'o!”
”Unu ĉek'o?”
”Jes, per unu ĉek'o.”
Fanny bezon'is kelk'a'n temp'o'n por spirit'e digest'i tio'n.
”Mi supoz'is, ke mi jam al'kutim'iĝ'is kalkul'i per milion'o'j. Sed tio . . . tia'n ĉek'o'n mi ver'e dezir'us ten'i en la man'o, nur tuŝ'i moment'o'n.”
”Tio'n vi tuŝ'os.”
Li al'ŝov'is si'a'n seĝ'o'n.
”Pri'pens'u foj'e, Fanny. Ekzist'as neni'o, sur'ter'e, kio'n vi kun mi ne pov'os far'i per tiu'j du kaj du'on'a milion'o'j. Neni'o. Ni kon'as la eksped'lud'o'n, kiel neni'u ali'a du'o en la mond'o. Kaj ĝi nur est'as en si'a jun'ec'o. Mi kon'as la teknik'a'n flank'o'n. Vi kon'as la hom'a'n flank'o'n. Mi cert'ig'as vi'n, ke vi kaj mi en kvin jar'o'j est'os naci'a potenc'o. Ne nur simpl'a'j ĉef'o'j en prosper'a eksped'entrepren'o, sed grav'a'j financ'a'j figur'o'j. Kiel fart'is Haynes-Cooper en tiu'j kvin jar'o'j? Est'as ne'kred'ebl'e, mirakl'e. Sed ĉio est'as bagatel'o, kompar'e kun tio, kio'n ni ambaŭ kapabl'os efektiv'ig'i. Vi posed'as la sci'kon'o'n pri hom'o'j, vi kon'as geni'e la sent'o'j'n de la hom'o'j, ili'a'j'n bezon'o'j'n, ili'a'j'n mank'o'j'n.
Mi kon'as la fakt'o'j'n, la praktik'o'n. Mi posed'as du kaj du'on'a'n milion'o'j'n por komenc'i, mi pov'as komplet'ig'i tio'n ĝis tri milion'o'j. Antaŭ dek'kvin jar'o'j Haynes-Cooper posed'is kelk'a'j'n cent'mil'o'j'n. En kvin jar'o'j ni pov'os aspekt'ig'i la afer'o'n de Haynes-Cooper, kiel vilaĝ'a bazar'o, kompar'e kun ni'a. Tio ne est'as fantazi'o, tio est'as fakt'o'j.
Vi sci'as kiel labor'as mi'a mens'o, kiel ŝtal'mal'mol'a ĉiz'il'o.
Mi vid'as la tut'a'n land'o'n, eĉ inkluziv'e Eŭrop'o'n, post la milit'o, kuŝ'ant'a'j'n antaŭ ni. Di'o, kial ne! Kvazaŭ operaci'ot'o antaŭ la ĥirurg'o'j. Vi atent'u la kor'o'n, mi observ'os la muskol'o'j'n kaj ligament'o'n. Mi konduk'os vi'n al lok'o, kiu'n antaŭ'e neni'u vir'in'o okup'is. Mi hav'as cent'o'j'n da nov'a'j plan'o'j, pret'a'j, tuj. Kaj vi sam'e. Est'as nur afer'o pri konstru'aĵ'o'j. Pri brik'o'j, trab'o'j, maŝin'o'j kaj hom'o'j por funkci'ig'i tiu'j'n maŝin'o'j'n. Tuj kiam ni posed'os ili'n — tio ja nur daŭr'os kelk'a'j'n monat'o'j'n — ni pov'os ek'entrepren'i kaj plen'um'i afer'o'j'n, ĝis'nun'a'j'n imag'aĵ'o'j'n, ne'real'ig'ebl'a'j'n halucin'o'j'n!”
Fanny sid'is kviet'e en si'a seĝ'o, la okul'o'j'n fiks'e turn'it'a'j al la vizaĝ'o de la vir'o, kiu est'is tiel ne'venk'ebl'e decid'em'a, tiel ne'dev'ig'ebl'e fort'a. Kiam li fin'is parol'i kaj ek'star'is, ankaŭ ŝi ek'salt'is, daŭr'e rigard'ant'e li'n. Ŝi prem'e inter'plekt'is la fingr'o'j'n, konvulsi'e.
”Mi ne est'as efektiv'a komerc'ist'in'o, vi erar'as, mi . . .
ne, atend'u moment'o'n . . . mi nur hav'as la lert'ec'o'n sent'i, kio'n ali'a'j hom'o'j pens'as, dezir'as, sopir'as. Sed tio ja ne est'as negoc'o.”
”He, ĉu tio ne est'as komerc'o? Tio est'as la esenc'o de komerc'o. Est'as tio, kio'n la eminent'ul'o'j nom'as komerc'a psikologi'o kaj tio est'as nepr'e neces'a, hodiaŭ, nun'temp'e, kiel kapital'o hieraŭ. Sen kapital'o oni tamen pov'as ag'ad'i, oni ne nepr'e bezon'as ĝi'n, oni pov'as ĝi'n hav'ig'i al ŝi, sed tiu ali'a est'as nur kun'nask'it'a.”
”Jes, sed . . . en la last'a temp'o, nur log'is mi'n la hom'a flank'o. Mi ne sci'as la kial'o'n. Evident'e la interes'iĝ'o pri la meĥanik'a flank'o for'iĝ'is.”
Fenger star'is, rigard'ant'e ŝi'n kun klin'it'a kap'o. Ruĝ'a stri'o, kiu'n ŝi neniam antaŭ'e vid'is sur li'a frunt'o, aper'is kiel ruĝ'a zon'o. Li al'proksim'iĝ'is al ŝi. Ŝi lev'is la man'o'n intuici'e. Ŝi far'is paŝ'o'n mal'antaŭ'e'n kaj tuŝ'et'is la seĝ'o'n, de kiu ŝi ĵus ek'star'is, fal'sid'iĝ'is en ĝi'n. Ŝi rest'is sid'ant'a, sen'pov'e rigard'ant'e li'n. Li'a man'o, kiu'n li met'is sur la apog'il'o'n de la seĝ'o, trem'is, li'a voĉ'o ankaŭ trem'is.
”Fanjo, Katarino ne est'as ĉi tie.”
Fanny rigard'is li'n sen'parol'e.
”Katarino for'ir'is hieraŭ. Ŝi est'as en la urb'o.”
Post'e li dir'is — pro si'a terur'it'a mien'o, — ”ŝi est'is ankoraŭ ĉi tie, kiam mi hieraŭ telefon'is al vi. Hieraŭ post'tag'mez'e ŝi ek'hav'is intenc'o'n, ke ŝi re'ir'os al la urb'o, est'is tro mal'varm'e por ŝi ĉi tie. Mi las'is ŝi'n ir'i. Mi ne nul'ig'is la invit'o'n al vi, mi dezir'is, ke vi ven'u.”
”Nu, mi nur dir'u, ke tio est'as sufiĉ'e trivial'a. Krom'e, nun la lac'a afer'ist'o bezon'os si'a'n melodram'a'n scen'o'n, ĉu ne? Kio'n mi far'u? Hm? Ĉu mi frap'u mi'a'n brust'o'n kaj ek'kri'u. Ĉu mi bat'eg'u la pord'o'n?”
Fenger mir'e rigard'is ŝi'n.
”Fanny, ne pri'rid'u mi'n.”
”Kial ne rid'i? Mi ja dev'as rid'i, mi amuz'iĝ'as. Mi ver'e amuz'as mi'n. Nu, sinjor'in'o Fenger, est'u serioz'a. Ni re'ir'u al la bilion'o'j. Mi nepr'e kapt'u la vagon'ar'o'n je kvar'on'o post la kvin'a!”
”Mi ne ŝerc'as, mi est'as serioz'a.”
”Nu, se vi atend'as, ke mi lud'os la rol'o'n de persekut'at'a heroin'o, mi bedaŭr'as, sed mi nepr'e el'rev'ig'u vi'n. Jes, nun mi kompren'as. Vi for'las'is la Haynes-Cooper-afer'o'n por okup'i vi'n pri film'art'o. Kaj tio est'as prov'o'lud'aĉ'o por sensaci'a film'o.”
”Ho, vi, fort'a, mal'grand'a diabl'in'o, vi . . .”
Li etend'is ne'rezist'ebl'e si'a'n fort'a'n man'o'n kaj kapt'is ŝi'a'n ŝultr'o'n.
”Vi, bel'eg'a, rav'a knab'in'o!”
La man'o, kapt'int'e ŝi'a'n ŝultr'o'n, tir'is ŝi'n al li'a korp'o. Ŝi vid'is li'a'n vizaĝ'o'n kun la ŝvel'int'a'j vejn'o'j, kiu'j aspekt'is kord'o'j sur li'a'j tempi'o'j, li'a'j okul'o'j bril'is sovaĝ'e kaj strang'e. Ŝi neniam vid'is li'n tia. Li parol'is, rapid'e, preskaŭ balbut'e, mal'koher'e, daŭr'e ripet'ant'e la sam'a'n: ”Mi est'as frenez'a . . . pro vi . . . mi serĉ'is jam long'e vir'in'o'n tia'n . . . kiel vi . . . dum mi'a tut'a viv'o . . . mi frenez'iĝ'os . . . pro vi . . . mi am'eg'as vi'n!”
Tiam Fanny sent'is re'aper'i si'a'j'n si'n'reg'ad'o'n kaj mem'fid'o'n kaj ŝi pens'is pri si'a patr'in'o. Ŝi komenc'is lukt'i, barakt'i kaj ŝi dir'is, kiel ĉiu'j ali'a'j knab'in'o'j: ”Las'u mi'n, las'u mi'n, vi dolor'ig'as mi'n, las'u . . . do!”
Kaj subit'e tio, kio'n ŝi konserv'is en angul'o de si'a cerb'o, ĝis ŝi bezon'is ĝi'n, kio'n Clarence Heyl dir'is al ŝi, klar'iĝ'is al ŝi. Ŝi'a memor'o pri'skrib'is ĝi'n komplet'e: ”Kiam vi pugn'ig'as vi'a'n man'et'o'n, jen tiel kaj flank'e'n'met'u la dik'a'n fingr'o'n, rigard'ant'e bon'e lok'o'n proksim'um'e kvin centi'metr'o'j'n ĉi'tiu'flank'e de la menton'o, vi etend'u kaj re'tir'u fulm'rapid'e la pugn'o'n, kiel pist'o'n de maŝin'o, la ul'o, kiu atak'as vi'n, teren'fal'os sen'mov'e. Preciz'e sur tiu lok'o est'as nerv'o, kiu rekt'e ir'as al la cerb'o, kaj vi vid'ig'as al li stel'o'j'n, lum'radi'o'j'n kaj . . .”
Ŝi las'is si'n glit'i mal'rigid'e inter li'a'j brak'o'j, ŝi ferm'is la okul'o'j'n. Li las'is ŝi'n, prem'is mal'pli firm'e, mir'ig'it'a, gaj'a.
Kun la okul'o'j sur tiu lok'o apud la menton'o ŝi lev'is la brak'o'n, mal'rapid'e pugn'ig'is la man'o'n kaj ne'atend'it'e, kiel pist'o de maŝin'o . . . puf!
Li'a'j dent'o'j kun'klak'is obtuz'son'e . . . Li'a vizaĝ'o mal'long'e est'is komik'a mask'o, surpriz'it'a, konstern'it'a, preskaŭ idiot'a. Tiam li teren'fal'is, preciz'e kiel Heyl antaŭ'dir'is, sven'int'a. Ne subit'e, sed konvulsi'e firm'ten'ant'e si'n, tiel ke ŝi preskaŭ est'is kun'tren'at'a.
Fanny por moment'o rigard'is al li. Post'e ŝi viŝ'is la buŝ'o'n per la dors'o de la man'o. Ŝi el'ir'is la ĉambr'o'n kaj tra'ir'is la vestibl'o'n. Ŝi vid'is la japan'o'n subit'e aper'i el pord'o kaj ŝi pied'bat'is sur la plank'o, dir'is: ks! — ks! kvazaŭ por for'pel'i rat'o'n. Ŝi pren'is si'a'j'n ĉapel'o'n kaj mantel'o'n de la tabl'o, for'las'is kur'e la dom'o'n kaj sur'ir'is la voj'o'n al la staci'o. Ŝi kur'is, kur'eg'is. Est'is sufiĉ'e grand'a distanc'o al la ampelops'kovr'it'a staci'dom'et'o, sed ŝi ne konsci'is pri la distanc'o kaj pri lac'iĝ'o. Cert'e du'on'hor'o'n ŝi sen'ĉes'e kur'is. Kiam ŝi ating'is la fer'voj'o'n, la kontrol'ist'o sci'ig'is al ŝi, ke la ven'ont'a vagon'ar'o for'ir'os ne antaŭ la ses'a. Ŝi atend'is trankvil'e. Ŝi sur'met'is la ĉapel'o'n, kiu'n ŝi dum'voj'e ten'is en la man'o kaj ord'ig'is si'a'j'n har'o'j'n. En'ir'int'e la vagon'o'n, ŝi trov'is mal'plen'a'n kupe'o'n, ŝi sid'iĝ'is kaj apog'is la kap'o'n per la man'o'j. Nur tiam ŝi sent'is dolor'i si'a'n man'o'n. Ŝi rigard'is kaj vid'is, ke la artik'o'j de la fingr'o'j est'as kontuz'it'a'j kaj ke sang'o el'flu'et'is.
”Nu,” ŝi dir'is al si, ”ĉi tio est'as sen'dub'e la plej strang'a aventur'o, kiu okaz'is al real'a vir'in'o, kiu star'as ekster novel'o.”
Ŝi esplor'e rigard'is la fingr'o'j'n. Ŝi rid'et'is kaj rid'et'ant'e ŝi sent'is dik'aĵ'o'n ek'est'i en si'a gorĝ'o, antaŭ ŝi'a'j okul'o'j ven'is nebul'o, ŝi ek'plor'is sovaĝ'e, kaŝ'it'e en si'a angul'o.
Est'is la ok'a, kiam ŝi ven'is hejm'e'n. Ŝi est'is for'permes'int'a la serv'ist'in'o'n la tut'a'n tag'o'n. Ŝalt'int'e la lum'o'n en la hal'et'o, ŝi rest'is star'ant'a kontraŭ la pord'o, kun la brak'o etend'it'a sur la kadr'o. Est'is, kvazaŭ ŝi kares'e palp'as la pord'o'n. Post'e ŝi ir'is al la loĝ'o'ĉambr'o kaj rest'is rigard'ant'a la roz'kolor'a'n lamp'lum'o'n. Ŝi ir'is al la dorm'o'ĉambr'o kaj ĉirkaŭ'rigard'is, kvazaŭ ŝi vid'is ĉio'n unu'a'foj'e: la krem'kolor'a lak'it'a lign'o, la ripoz'seĝ'o kun la ruĝ'a'j kusen'o'j, kiu'j tiel bon'e kontrast'is kun ŝi'a'j nigr'a'j har'o'j.
Sur ŝi'a tualet'tabl'o star'is, provok'e kontraŭ bros'o'j kaj botel'et'o'j, long'form'a flav'a paper'o, telegram'o. Kompren'ebl'e de Teodor'o. Ŝi ŝirm'al'ferm'is ĝi'n kun sent'o de ĝoj'o.
Est'is kvazaŭ kares'ant'a man'o etend'as si'n al ŝi sub'ten'e.
Est'is leter'telegram'o.
”For'ir'os lund'o'n per vŝ. ’Sankt'a Paŭlo’. Mizzi kun'ir'as.
Mi romp'is mi'a'n promes'o'n, sed vi mensog'is pri leter'o'j.
Mi trov'is ili'n en semajn'o antaŭ la koncert'o. Mi konduk'os ŝi'n re'e'n kun mi aŭ milit'ir'os por German'uj'o. Pardon'u mi'n, kar'a frat'in'o.”
Ne pli ol kvar'dek vort'o'j! Li'a german'a manier'o.
”Ne!” kri'is Fanny laŭt'e. ”Ne! ne!”
Tiu kri'o for'vibr'is kaj nov'a ek'son'is, kiu si'a'vic'e for'iĝ'is, re'foj'e son'is unu kaj re'foj'e, re'foj'e . . . far'iĝ'is plor've'ad'o, la telegram'o trem'et'is en ŝi'a'j man'o'j. Ŝi re'leg'is ĝi'n, akompan'ant'e la vort'o'j'n per lip'mov'ad'o, kiel mal'jun'ul'o'j oft'e leg'as. Post tio ŝi komenc'is plor'eg'i, kun la pugn'o'j antaŭ la vizaĝ'o, la tut'a korp'o sku'iĝ'is. Ŝi'a tut'a kuraĝ'o for'iĝ'is, la si'n'reg'ad'o mal'aper'is, ŝi'a fort'a vol'o romp'iĝ'is.
Ŝi tamen ne est'is vir'in'o, kiu oft'e plor'is. Krom'e ŝi jam mult'e plor'is en la vagon'ar'o. Tial la ve'ad'o son'is des pli terur'e, ĉar ŝi plor'is sen'larm'e. Ŝi komenc'is marŝ'i en la ĉambr'o, ĉiu'foj'e for'ig'ant'e la flirt'ant'a'j'n har'o'j'n for de la frunt'o mal'antaŭ'e'n. Kelk'foj'e ŝi re'fald'is la flav'a'n ĉif'it'a'n telegram'o'n kaj re'leg'is ĝi'n. Ŝi'a spirit'o ŝajn'is est'i ĥaos'a miks'aĵ'o de pens'o'j kaj intenc'o'j. Proksim'um'e jen'e: ”Sed li'a'j koncert'o'j? — Tiel ankaŭ Bauer fuŝ'is si'a'n karier'o'n — Kia'n stult'a'n mien'o'n li pren'is, kiam ŝi'a pugn'o traf'is li'a'n makzel'o'n — Mal'varm'e, kial ne funkci'as la hejt'ad'o? Mez'e de oktobr'o — Teddy, kiel vi pov'is far'i tio'n? — Ĉu li ankoraŭ kuŝ'as sen'pov'a sur la plank'o? Kompren'ebl'e la humil'a japan'o trov'is li'n — Se nur est'us iu, kun kiu ŝi pov'us parol'i . . . jes, ŝi bezon'as iu'n, kun kiu ŝi pov'as parol'i . . .”
Iu'n por inter'parol'i. Ŝi star'is mez'e en la ĉambr'o, la man'o'j part'e etend'it'a'j. Imag'e ŝi laŭ'ir'is la vic'o'n da person'o'j, kun kiu'j ŝi en tiu'j pas'int'a'j jar'o'j si'n'sekv'e kon'at'iĝ'is: Fenger, ”Rimark'ind'a'j Fakt'o'j,” Ella Monahan, Nathan Heynes, ĉiu'j gaj'a'j, indiferent'a'j hom'o'j, al neni'u el ili, kiu pli aŭ mal'pli rilat'is kun Fenger, ŝi pov'us turn'i si'n. Clarence Heyl. Ŝi spir'is pli liber'e. Clarence Heyl. Unu'foj'e li ja help'is ŝi'n en tiu ĉi tag'o kaj du'a'foj'e penetr'is ĝis si'a konsci'o io, kio'n li dir'is antaŭ long'a temp'o kaj kio kuŝ'is en kaŝ'ej'o de ŝi'a sub'konsci'o.
Ŝi est'is dir'int'a tiam: ”Kelk'foj'e mi ek'hav'as sent'o'n, inklin'o'n, for'sav'i mi'n el la kontor'o, rekt'e al la strat'o, sen ĉapel'o por kur'i, kur'ad'i, kur'eg'i, ĝis fin'e mi ating'os la horizont'o'n.”
Heyl ja respond'is al tio en si'a kviet'a, cert'a manier'o: ”Iu'n tag'o'n tiu inklin'o far'iĝ'os tro fort'a. Se tiu tag'o ven'os, vi pren'u la vagon'ar'o'n al Denver. El Denver vi vojaĝ'u al Estes Park. Tie vi est'os en la Rok'mont'ar'o kaj tie la horizont'o est'as real'a. Vi pet'u tie la voj'o'n al la kaban'o de Heyl. Oni trans'don'os vi'n de unu al la ali'a. Ebl'e mi est'os tie, sed ver'ŝajn'e ne. La ŝlos'il'o pend'as sur ŝnur'o en la leter'kest'o. Vi trov'os en la forn'o lign'o'n kaj fajr'il'o'j'n: pin'konus'o'j'n. Vi trov'os mi'a'j'n libr'o'j'n. La lit'o est'as la cedr'o'lign'a kest'o. La mont'eg'o'j re'e far'os hom'o'n el vi, la pin'arb'o'j . . .”
Fanny ir'is al la telefon'o kaj inform'iĝ'is pri for'vetur'o de vagon'ar'o'j al Denver. En tia'j afer'o'j ŝi est'is spert'a, ŝi ĉiam dev'is serĉ'i si'a'n propr'a'n voj'o'n, serĉ'i si'a'n fer'voj'o'n, pri'zorg'i si'a'n kofr'o'n, plan'i si'a'n ekskurs'o'n. Ŝi kelk'foj'e envi'is tiu'j'n vir'in'o'j'n, por kiu'j tiu'j afer'o'j est'as ĉiam pri'zorg'at'a'j.
Unu du'on'o de ŝi'a spirit'o funkci'is klar'e kaj sistem'e, la ali'a du'on'o est'is mal'kapabl'a. Mult'a'j afer'o'j est'is far'ot'a'j.
Tio kost'os eĉ pli ol unu tag'o'n. Sed la pli'mult'o'n de tiu'j afer'o'j ŝi ne pov'is ne neglekt'i. Inform'i al la kontor'o. Aĉet'i fer'voj'bilet'o'n, rezerv'ig'i sid'lok'o'n, mon'o'n el'kont'ig'i en la bank'o, pak'i.
Kiam la serv'ist'in'o ven'is hejm'e'n, Fanny est'is plen'e okup'it'a pri pak'ad'o de valiz'o'j, en ŝi'a dorm'o'ĉambr'o kuŝ'is jen kaj tie ŝu'o'j, jup'o'j, rob'o'j, mantel'o'j.
Lund'e post'tag'mez'e Fenger telefon'is. Ŝi ne respond'is al li. Li send'is leter'o'n, post'e telegram'o'n. Ŝi ne leg'is ili'n.
Mard'e ŝi sid'is en la vagon'ar'o al Kolorad'o. Ŝi memor'is nur mal'mult'o'n pri la unu'a part'o de si'a vojaĝ'o. Ŝi kun'port'is libr'o'j'n kaj gazet'o'j'n. Ŝi efektiv'e leg'is ili'n, sed evident'e ŝi'a mens'o ne pov'is re'ten'i tio'n, kio'n ŝi leg'is. Ŝi ver'ŝajn'e pas'ig'is mult'a'j'n hor'o'j'n rigard'ant'e tra la fenestr'o'j al la sen'fin'a'j monoton'a'j Kansas'a'j step'o'j. Tiu panoram'o ver'e trankvil'ig'is ŝi'n. Ŝi ĝoj'is, ke la monoton'ec'o ne est'as inter'romp'at'a de pec'o'j da aŭtun'a arb'ar'o, tent'a'j panoram'o'j; neni'o romp'is, trud'is la sen'fin'a'n neni'aĵ'o'n. Tia ŝi trov'is ĝi'n: io grandioz'a, super'a, real'a. Ho, bon'a, bel'a Kansas'a panoram'o. Mejl'o'j'n, mult'a'j mejl'o'j ĝi etend'is si'n.
Ŝi ek'hav'is sent'o'n, kvazaŭ ŝi vol'as el'vagon'iĝ'i por vag'i tra la step'o'j en tiu sen'fin'aĵ'o.
”Sufiĉ'e mal'varm'e tie, supr'e en Estes Park,” dir'is la konduktor'o. ”Neĝ'is en la mont'ar'o.”
Ŝi aranĝ'is la vojaĝ'o'n tiel, ke ŝi en Denver hav'is ĝust'e sufiĉ'a'n temp'o'n por pren'i ali'a'n vagon'ar'o'n, kiu konduk'is ŝi'n laŭ flank'voj'o al Loveland kie — tiel oni dir'is al ŝi — ŝi trov'os unu el tiu'j pez'a'j mont'ar'aŭtomobil'o'j, per kiu ŝi ating'os la cel'lok'o'n. Por ŝi, kiu ja est'is tiel lert'a pri spirit'a'j afer'o'j, la ide'o pri la lok'o, kie'n ŝi ir'is est'is absolut'e mal'klar'a: ”la kaban'o de Heyl,” tio est'is ĉio. Ordinar'e ŝi est'us trov'int'a tia'n indik'o'n sen'senc'aĵ'o, sed nun ŝi simpl'e atend'is kaj nur fid'is li'a'j'n inform'o'j'n, la instrukci'o'j'n de Heyl.
Tuj kiam la unu'a'j mont'o'j vid'ebl'iĝ'is, la fiks'rigard'ad'o de Fanny ŝanĝ'iĝ'is en interes'iĝ'o'n. Se vi iam vojaĝ'is laŭ ĉi tiu fer'voj'o, kiu kuŝ'as inter Denver kaj Park, vi sci'as, ke ĝi strang'e serpent'um'as. La mont'o'j aper'as krud'krut'a'j ĉi'tiu'flank'e de la vagon'o kaj tuj post'e mal'aper'as, por montr'i si'n ali'flank'e. Fanny ver'e rid'is pro tio, laŭt'e.
La mont'ar'aŭtomobil'o halt'is en Loveland. Est'is nur mal'mult'a'j vojaĝ'ant'o'j en tiu temp'o de la jar'o. La ŝofor'o est'is brun'vizaĝ'a gigant'o, brun'griz'vest'it'a de la kap'o ĝis la krur'ŝirm'il'o'j. Tiu'j ŝofor'o'j est'is fam'a'j pro si'a kviet'a majest'ec'o kaj la ”kahki”-vest'o'j, pro la facil'eg'a lert'ec'o, per kiu ili vetur'ig'is la pez'a'j'n vetur'il'o'j'n sur la danĝer'a'j mont'o'j, kvazaŭ Olimp'a'j di'o'j, kiu'j vetur'ig'is si'a'j'n triumf'ĉar'o'j'n.
Fanny ricev'is sid'lok'o'n flank'e de tiu fam'a person'o. La aŭtomobil'o est'is grand'eg'a vetur'il'o, parad'ant'a per kvin benk'o'vic'o'j kaj tre simil'a al turist'aŭtomobil'o'j, kiu'j'n la fremd'ul'o'j uz'as por admir'i la vid'ind'aĵ'o'j'n de la grand'a'j urb'o'j.
”La kaban'o de Heyl,” dir'is Fanny kaj kun tim'o ŝi pens'is: ”Kio'n mi far'os, se la vir'o ne kompren'as mi'n, se tio ne sufiĉ'os.”
Sed la blond'a di'o dir'is: ”Vi cert'e tra'nokt'os en la gast'ej'o.”
”Mi . . . ne . . . sci'as,” balbut'is Fanny, ”ĉu mi . . . ne rekt'e pov'os . . . ir'i al . . . la . . . kaban'o?”
”Pov'os.”
La mont'ar'ŝofor'o'j ĝeneral'e ne est'as elokvent'a'j kaj babil'em'a'j.
”Cert'e, ne'konsil'ind'e, prefer'e vi rest'u en la gast'ej'o, ni ating'os ĝi'n antaŭ mal'lum'o, morgaŭ vi ir'u al Heyl.”
Post'e li klin'is si'n antaŭ'e'n kaj kapt'serĉ'is lert'e inter la ar'o da ten'il'o'j, pren'il'o'j, halt'ig'il'o'j, valv'o'j, la grand'a vetur'il'o tiam mal'supr'e'n'glit'is dolĉ'e, sen'sku'e. Fanny profund'e spir'is.
La mont'ar'o ne est'as pri'skrib'ebl'a. Vort'o'j dir'as neni'o'n.
Cert'e ne pri la Rok'mont'ar'o en Kolorad'o en oktobr'o, kiam la popl'o'j velk'as, nu, ili velk'as, or'iĝ'ant'a'j. Tiu'j, kiu'j vid'is velk'ant'a'j'n popl'o'j'n, kred'as en fe'o'j'n, al fabel'o'j. Nu, tiu'j hom'o'j ja ne bezon'os sek'a'j'n pri'skrib'aĵ'o'j'n, por sub'ten'i si'a'n fantazi'o'n. Kio koncern'as la efik'o'n de la mont'ar'o sur Fanny, unu'a'lok'e ĝi mal'sat'ig'is ŝi'n. Tio'n kaŭz'is la akr'odor'a, kap'turn'ig'a aer'o. La mont'ar'voj'o est'as por tiu, kiu neniam laŭ'ir'is ĝi'n, font'o de plezur'a tim'trem'eg'o kaj agrabl'a kvazaŭ'terur'o. Ĝi est'as mal'larĝ'a voj'ruband'o, el'hak'it'a en la rok'mur'o, voj'et'o, kiu ond'um'as kaj serpent'um'as, laŭ vic'o da ĉeval'fer'a'j kaj har'pingl'a'j kurb'iĝ'o'j.
Fanny efektiv'e trem'eg'is kaj prem'al'kroĉ'is si'n de temp'o al temp'o al la benk'o. Tamen tio pas'is. Big Thompson Canyon ne permes'is temp'o'n por terur'o.
La vir'o apud ŝi tamen ŝajn'is tre konfid'ind'a, li ŝajn'is hejm'e inter halt'ig'il'o'j kaj lev'il'o'j. Fanny ŝtel'rigard'is li'n de temp'o al temp'o. Li ad'e rigard'is rekt'e antaŭ si'n. Rigard'o dekstr'e'n, aŭ mal'dekstr'e'n signif'us supoz'ebl'e pere'o'n aŭ almenaŭ ne'dezir'at'a'n ban'o'n en la river'o.
Fanny risk'is demand'o'n: ”Ĉu vi kon'as sinjor'o'n Heyl?”
”Ĉu Heyl? Vetur'is li'n antaŭ'hieraŭ mal'supr'e'n.”
”Ĉu mal'supr'e'n?”
”Al la vilaĝ'o, li re'ir'is al la orient'o.”
Fanny ne sci'is preciz'e, ĉu la sku'o, kiu'n ŝi sent'is, est'is pro ĝoj'o aŭ konstern'iĝ'o.
En Estes la blond'a di'o trans'don'is ŝi'n al ŝofor'o de vetur'il'o, kiu konduk'os ŝi'n al la gast'ej'o en la supr'a mont'ar'o, en val'o je la alt'o de naŭ'mil fut'o'j. Est'is vojaĝ'o, kiu'n Fanny neniam forges'os. Fenger, Teddy, Haynes-Cooper, ŝi'a'j labor'o kaj plan'o'j, ĉio simil'is bagatel'o'n kompar'e kun la grandioz'ec'o de la panoram'o, kiu'n ĉiu voj'kurb'iĝ'o dis'volv'is antaŭ ŝi'a'j okul'o'j. Alt'e'n, ĉiam pli alt'e'n ŝi ir'is, la aer'o far'iĝ'is mal'dens'a, mal'varm'a, sed agrabl'a.
Est'is mal'lum'e, kiam ili ek'vid'is la lum'o'j'n de la gast'ej'o. La pord'eg'o est'is ĵet'mal'fermat'a, kiam ili sku'e sving'iĝ'is tra la bar'il'o. Grand'a, log'a fajr'o brul'is en la fajr'ej'o.
La manĝ'o'ĉambr'o est'is okup'it'a de dek'du'o da lac'a'j, san'a'j hom'o'j, en bombazinaj vest'o'j, lan'a'j vest'o'j kaj pez'a'j bot'o'j, kiu'j kviet'e parol'is pri mont'grimp'ad'o, fiŝ'kapt'ad'o kaj rajd'ad'o.
Oni sur'tabl'ig'is tiu'n vesper'o'n frit'it'a'n kok'id'aĵ'o'n. Fanny supoz'is, ke ŝi est'as tro lac'a por manĝ'i, ĝis ŝi ek'manĝ'is kaj evident'iĝ'is, ke ŝi est'as tro mal'sat'a por baldaŭ ĉes'i.
Post la manĝ'o ŝi sid'is moment'o'n antaŭ la fajr'ej'o en la mal'alt'a salon'o kun la lign'a'j supr'aĵ'trab'o'j, la sen'ornam'a'j benk'o'j kaj la verd'a'j kaj brun'a'j kusen'o'j. Ŝi forges'is si'a'n ĉagren'o'n. Ŝi forges'is pri ĉio, krom pri tio, ke ŝi est'as agrabl'e lac'eg'a. Ŝi sur'ir'is la primitiv'a'n spiral'ŝtup'ar'o'n, kies apog'il'o konsist'is el brul'mark'it'a, strang'kurb'a arb'trunk'o, al la dorm'o'ĉambr'et'o, lum'ig'at'a per lamp'et'o, tre mal'grand'a, tre kviet'a, tre pur'a. Ŝi mal'ferm'is la fenestr'o'n kaj rigard'is sur la ŝton'mas'o'n de Long’s Peak, al la stel'o'j kaj ŝi aŭd'is la murmur'ad'o'n de la river'et'o, kiu serĉ'is si'a'n voj'o'n mal'supr'e'n tra la kort'o de la gast'ej'o. Ŝi rapid'e mal'vest'is si'n, en'lit'iĝ'is. plen'e konvink'it'a, ke ŝi est'as tre mal'feliĉ'a.
La sekv'ant'a, kio'n ŝi konsci'is, est'is la maten'o, oktobr'a maten'o en blu'o kaj or'o! La mont'o'j! Nu, ja ne ekzist'as vort'o'j por figur'i la mont'ar'o'n. Fanny rigard'is ili'n, intermit'e dum la si'n'vest'ad'o. De'nov'e ŝi konvink'iĝ'is pri si'a'j mal'feliĉ'o, mizer'o. Tamen la sol'a , pri kio ŝi pov'is pens'i, plen'e atent'i, est'is kaf'o, ŝink'o, ov'o'j kaj pan'o kun konfit'aĵ'o.
La kaban'o de Heyl. Fanny star'is antaŭ ĝi, kun la ŝlos'il'o en la man'o, (ŝi trov'is ĝi'n al ŝnur'o en la leter'kest'o), ŝi ek'hav'is strang'e trankvil'a'n sent'o'n, kvazaŭ ŝi hejm'e'n'ven'is post long'a migr'ad'o.
”La fajr'o est'as pret'ig'it'a, la pin'frukt'o'j, sek'a'j, kuŝ'as apud'e por baldaŭ pov'i ek'brul'ig'i ĝi'n per nur'a alumet'o.
Mi'a'j libr'o'j trov'iĝ'as laŭ'long'e de la mur'o'j. La lit'o est'as la cedr'o'lign'a kest'o kaj la lamp'o'j est'as plen'ig'it'a'j. La proviz'o'ŝrank'o en'hav'as konserv'aĵ'o'j'n. La mont'o'j est'as tie por spirit'e pur'ig'i, re'san'ig'i vi'n, knab'in'o . . .”
Ŝi sur'ir'is la ŝtup'ar'et'o'n el arb'trunk'o'j kaj met'is la ŝlos'il'o'n en la ing'o'n, ŝi mal'ferm'is la pord'o'n larĝ'e kaj en'ir'is.
Tiam ŝi ferm'is la okul'o'j'n moment'o'n nur . . . ”ebl'e ne est'us ver'o.”
Sed la lign'o kuŝ'is pret'a, la pin'konus'o'j sam'e. Ŝi rekt'e ir'is tie'n, pren'is alumet'o'n kaj ek'brul'ig'is ĝi'n, ten'is ĝi'n sub la lign'o. Ĉio brul'is kiel torĉ'o.
Libr'o'j. Ĉie laŭ'long'e de la mur'o'j. Dik'a'j, afabl'a'j libr'o'j, kiu'j aspekt'is mult'leg'it'a'j. Cent'o'j da libr'o'j. Lamp'o sur la tabl'o, pip'o, nigr'e'fum'aĵ'it'a apud'e. Fanny pren'is ĝi'n, rid'et'ant'e, ten'is ĝi'n en la man'o, kvazaŭ ekzamen'ant'e, ĉu ĝi ankoraŭ est'as varm'a.
”Est'as kiel en fabel'o,” ŝi pens'is, ”en kiu oni rakont'ad'as: ŝi en'ir'is la sekv'ant'a'n ĉambr'o'n, kaj tie ĉio est'is tia, kiel la fe'in'o antaŭ'dir'is.”
”Konserv'aĵ'o'j est'as en la proviz'ej'o.”
Ŝi ir'is al la kuir'ej'et'o kaj si'n'gard'e mal'ferm'is la ŝrank'o'n, tim'ant'e eventual'a'j'n mus'o'j'n. Sed provok'e star'is tie, bon'e ord'ig'it'a'j, vic'ig'it'a'j, lad'a'j uj'o'j, botel'o'j, sam'regul'e aranĝ'it'a'j. Kaf'o, kondens'it'a lakt'o. Fab'o'j, makaroni'o'j, farun'o, frukt'o'j, pir'o'j, persik'o'j.
Flank'e de la dorm'o'ĉambr'et'o est'is komik'e mal'grand'a ban'ej'o kun zink'a kuv'o kaj aparat'o por varm'ig'i akv'o'n.
Fanny re'tir'is la kap'o'n kaj rid'is tiom, kiom ŝi ne est'is rid'int'a dum mult'a'j monat'o'j.
”La sovaĝ'liber'a viv'o en la Rok'mont'ar'o,” ŝi dir'is laŭt'e. Ŝi re'ir'is al la loĝ'o'ĉambr'o kun la libr'o'vand'o'j. Est'is ĉambr'eg'o kun mult'a'j fenestr'o'j kaj ĉiu fenestr'o est'is kadr'o de pitoresk'a pentr'aĵ'o de la mont'o'j, mal'supr'e sur'kresk'it'a'j de popl'o'j, supr'e kovr'it'a'j de neĝ'o.
Fanny decid'is atend'i, ĝis fin'e la flam'ant'a fajr'o far'iĝ'os karb'ard'aĵ'o. Tiam ŝi kovr'is ĝi'n zorg'e por konserv'i ĝi'n, sur'met'is dik'a'n mantel'o'n kaj kuf'o'n kaj el'ir'is. Ŝi marŝ'is gaj'e kaj vigl'e, kio kaŭz'is al ŝi en kvin minut'o'j jam sen'spir'ec'o'n. Ŝi'a kor'o bat'is sufok'e, ŝi'a'j pulm'o'j dolor'is. Subit'e ŝi kompren'is, ke la alt'eg'o est'as la kaŭz'o. Ŝi halt'is trem'et'ant'e. Heyl ja fanfaron'is, ke li'a kaban'o star'as pli ol naŭ'mil fut'o'j'n alt'e. Ŝi kompren'is, ke ŝi al'kutim'iĝ'u al tio.
Ne daŭr'is long'e kaj re'foj'e ŝi antaŭ'e'n'ir'is sam'e vigl'e kaj aŭdac'e kaj jen la ĝen'o est'is pli mal'grand'a. La akr'a, mal'dens'a aer'o puls'ig'is la sang'o'n pli rapid'e, akcel'is la spir'ad'o'n. Oni avert'is ŝi'n en la gast'ej'o, ke ŝi est'u si'n'gard'a en la unu'a'j tag'o'j kaj kviet'e ag'ad'u, ne est'u tro sci'vol'a, tro rapid'em'a. Oni ne far'is demand'o'j'n. Fanny baldaŭ kompren'is la valor'o'n de ili'a konsil'o, sam'e kiel ŝi kompren'is mult'a'j'n ali'a'j'n afer'o'j'n en la proksim'a'j tag'o'j. Ŝi lern'is re'kon'i, disting'i la best'o'j'n, kiu'j kruc'ig'is ŝi'a'n voj'o'n, fulm'rapid'e kvazaŭ ombr'o'j. Ŝi lern'is rost'i lard'o'n super fajr'o per rost'pik'il'o.
Ŝi lern'is serĉ'i la ĝust'a'n sun'plen'a'n sen'vent'a'n ripoz'ej'o'n sur plen'vent'a dekliv'o por tie dorlot'i si'n, ŝi lern'is fiks'i laŭ la sun'o la ĝust'a'n hor'o'n, ŝi lern'is dank'i pro la bel'ec'o de la mond'o ĉirkaŭ ŝi, las'i kresk'ant'a'j la sovaĝ'a'j'n flor'o'j'n, ŝi lern'is esting'i zorg'e la kamp'ad'fajr'o'n kaj for'brul'ig'i la for'ĵet'aĵ'o'j'n post la rest'ad'o, ĉar ver'a arb'ar'vag'ist'o kaj mont'grimp'ist'o est'as sam'e pur'em'a kiel franc'a mastr'in'o. La tut'a'n tag'o'n ŝi est'is ekster'e. Vesper'e ŝi leg'is apud la fajr'o, sed je la naŭ'a ŝi'a'j palpebr'o'j pez'iĝ'is. Kelk'foj'e ŝi ir'is al la gast'ej'o, sed ne oft'e.
Jen tio est'is la sfer'o en kiu Fanny viv'is, re'trov'is si'n.
Ĉiu'rilat'e ŝi rest'is mal'proksim'e de Haynes-Cooper, kiom ajn. Post unu semajn'o ŝi pov'is kviet'e pri'pens'i Teodor'o'n kaj la okaz'aĵ'o'n kun Fenger. Ŝi eĉ konstru'is krud'a'n filozofi'o'n sur la rub'o'j de la dom'o'j, ruin'iĝ'int'a'j ĉirkaŭ ŝi. Ĉi tiu filozofi'o est'is ankoraŭ tiel krud'a, ne'el'labor'it'a, sen'form'a, element'a, ke ŝi ne sukces'is esprim'i ĝi'n per vort'o'j. Ĝi proksim'um'e en'hav'is la jen'o'n: la prav'ig'o de ies ekzist'ad'o, la cel'o kaj la signif'o de la viv'o mem. Ceter'e kia est'is la viv'o en rilat'o kun tiu de ali'a'j person'o'j, kun kiu'j ŝi kun'iĝ'is. Ĝi neniel rilat'is al aŭ kun sukces'o. Ŝi tio'n nun kompren'is. La viv'o est'is nur serv'ad'o, efektiv'e. Ĝi est'is tia, kia'n Molly Brandeis viv'is, por ali'a'j hom'o'j, help'inklin'a, mal'ambici'a. Fanny rezign'is pri si'a'j klopod'o'j don'i form'o'n al tio, kio kresk'is en ŝi'a mens'o. Ebl'e est'is nur dezir'o baldaŭ kompren'i, kiu'j ŝanĝ'iĝ'o'j okaz'is en ŝi post tiu post'tag'mez'o ĉe Fenger.
Post kelk'a'j tag'o'j la grimp'ad'o est'is al ŝi pli facil'a. Ŝi'a'j kor'o kaj pulm'o'j ne tiel intens'e kontraŭ'star'is la ne'ordinar'a'n labor'o'n. Iu'n tag'o'n ŝi grimp'is laŭ la voj'et'o al Long’s Peak ĝis la arb'o'zon'o kaj trink'is te'o'n ĉe Albert Edward Cobbins en la arb'o'zon'a kaban'o. Albert Edward Cobbins, angl'o, eks'mar'ist'o, aventur'ist'o kaj ĝentil'hom'o, loĝ'ant'o de tiu kaban'o, est'is la plej ermit'a hom'o de la Rok'mont'ar'o. Nokt'e li gast'ig'is la turist'o'j'n, kiu'j intenc'is grimp'i sur la pint'o'n de Long’s Peak, por admir'i sun'lev'iĝ'o'n aŭ mal'lev'iĝ'o'n. Sed tiu'j turist'o'j en la nun'a sezon'o est'is ver'e mal'oft'a'j. Kiam Fanny ating'is li'n, ŝi est'is la unu'a vizit'ant'in'o en tri tag'o'j. Li est'is kor'tuŝ'e ĝoj'a pro ŝi'a ven'o.
”Mi far'os te'o'n por vi,” li dir'is ekscit'it'e, ”kvazaŭ antaŭ'sent'o dir'is al mi, ke iu ven'os vizit'i mi'n, ĉar jen antaŭ dek minut'o'j mi fin'is frit'i pat'kuk'o'j'n, franc'a'j'n kresp'o'j'n.”
Li est'is bel'eg'a vir'tip'o, ses fut'o'j'n alt'a, svelt'a, lar ̧ŝultra kun bel'e form'it'a kap'o kaj inteligent'a vizaĝ'o. Est'is preskaŭ entuziasm'ig'e vid'i li'n okup'it'a antaŭ si'a mal'grand'a bak'forn'o.
”Morgaŭ,” rakont'is Fanny, trink'int'e te'o'n, ”mi el'lit'iĝ'os fru'e, tiel ke je la tag'mez'o mi est'os ĉi tie kaj post'e mi plu'e grimp'os al la ŝton'eg'kamp'o kaj ebl'e al la ’Ŝlos'il'tru'o’.”
”Prefer'ind'e est'as, ke vi ne far'u tio'n, fraŭl'in'o, ver'e, oktobr'o ne est'as la taŭg'a monat'o por tio. Antaŭ ol vi tio'n rimark'os, vi est'as surpriz'it'a de neĝ'blov'eg'o.”
”Sed en tiu okaz'o vi cert'e serĉ'os mi'n, tiel okaz'as ja en libr'o'j.”
”Libr'o'j est'as kelk'foj'e ver'a'j, fraŭl'in'o, sed mi mem ne est'as mont'ar'vag'ist'o. Por dir'i la ver'o'n, mi eĉ ne kon'as la voj'o'n en distanc'o de kvin'dek fut'o'j de la kaban'o. Oni ekzil'is mi'n ĉi tie'n, ĉar mi ŝat'as la sol'ec'o'n kaj, ceter'e, mi pov'as bon'e kuir'i, mi est'is mar'ist'a kuir'ist'o antaŭ kaj dum mult'a'j jar'o'j. Fakt'e mi do est'as mar'ist'o. Mi do ne konsil'as al vi risk'i tio'n, fraŭl'in'o, ĉu ankoraŭ tas'o'n da te'o?”
Sed Long’s Peak, la reĝ'o de la mont'ar'o, tro fort'e rav'is, sorĉ'is ŝi'n de la unu'a moment'o. Ŝi ja sci'is, ke est'os ne'ebl'e ating'i la supr'o'n, sed ŝi absolut'e vol'is, dezir'is vid'i la ŝton'mas'o'n de lok'o en la mez'o de la mont'ar'spin'o. Ĝust'e la mal'facil'aĵ'o'j de la ekskurs'o pli mult'e est'is log'aĵ'o'j.
Je tag'mez'o de la sekv'int'a tag'o, ŝi for'las'is la kaban'o'n de Albert Edward (li star'is antaŭ la pord'o, post'rigard'ant'e ŝi'n, ĝis fin'e ŝi mal'aper'is post la mont'mur'o) kaj ek'sur'ir'is la voj'et'o'n al la ŝton'eg'kamp'o, la rok'sovaĝ'ej'o. Baldaŭ ŝi las'is post si la terur'e vent'eg'difekt'it'a'j'n arb'o'j'n. Kompar'e kun la rok'o'j, kiu'j'n ŝi nun vid'is, tiu'j sub la kaban'o kaj la Twin Sisters 1 est'is nur mont'et'o'j.
Ŝi grimp'is facil'e kaj konstant'e, de temp'o al temp'o ŝi halt'is por ripoz'i. Antaŭ kelk'a'j tag'o'j ŝi vetur'ig'is si'n mal'supr'e'n al la vilaĝ'o por aĉet'i mont'ar'kostum'o'n kaj fortik'a'j'n krur'ŝirm'il'o'j'n. Ŝi rid'is pri la tim'o de Albert Edward.
Je la unu'a ŝi ating'is la Ŝton'eg'kamp'o'n. La rok'o'j est'is kovr'it'a'j de tavol'o da glaci'o. Iom super la ’Ŝlos'il'tru'o’, la mal'grand'a pord'o en la rok'mur'o, la blu'a ĉiel'o subit'e ŝanĝ'iĝ'is en neĝ'anonc'a'j'n griz'a'j'n nub'o'j'n. Ŝi sci'is, ke ŝi ne est'as sufiĉ'e spert'a por tra'ir'i sen'danĝer'e la ŝton'sovaĝ'ej'o'n, sed ŝi tamen vol'is prov'i. Ŝi salt'is de unu ŝton'o sur la ali'a'n, proksim'um'e du'on'hor'o'n, tiam ŝi decid'is re'ir'i. Far'i tiu'n decid'o'n, rapid'ig'is ŝi'n la tumult'o, kaŭz'it'a de tondr'o'bat'o, kiu subit'e eksplod'is kaj eĥ'iĝ'is per la rok'mur'o'j. Ŝi rigard'is ĉirkaŭ si'n. Ĉie mont'o'pint'o'j, purpur'a'j, nigr'a'j, flav'a'j amas'o'j, fantazi'a'j pro gigant'ec'o. Kavern'o'j, kolon'o'j, 1 ĝemel'frat'in'o'j.
piramid'o'j kaj minaret'o'j. Ĉio tuj apud ŝi, tiel mal'mild'aspekt'a. Tiel fantom'e sol'ec'a, minac'a. Subit'e ŝi'n kapt'is la mont'ar'terur'o, mal'san'o okaz'ant'a al person'o'j, kiu'j ne kutim'as rest'ad'i en la mont'ar'o, kiu'n kaŭz'as la sen'fin'ec'o kaj la kviet'ec'o, la sen'bru'o de la mont'o'j. La grand'a amas'o tim'ig'is ŝi'n. Angor'o kapt'is ŝi'n. Est'is kolos'e, frakas'e, konstern'e . . .
Ŝi komenc'is kur'eg'i. Tio est'as grav'a erar'o sur mont'ar'a voj'et'o, ĉar oni ja tre facil'e perd'as la voj'o'n. Post kvin minut'o'j ŝi jam erar'vag'is. Ŝi rest'is star'ant'a, si'n riproĉ'ant'e, rigard'is ĉirkaŭ si'n. Mal'proksim'e ŝi pov'is vid'i la post'sign'o'n de si'a'j pied'o'j sur la for'las'it'a voj'o, ŝi almenaŭ imag'is, supoz'is, ke ŝi vid'as ĝi'n. Ŝi ir'is tie'n kaj vid'is, ke ĝi tut'e ne est'as post'sign'o. Ŝi sci'is, ke ŝi est'as nur proksim'um'e unu hor'o'n for de la kaban'o de Albert Edward kun li'a'j te'o kaj biskvit'o'j. Kial ŝi tim'u, ja est'as absurd'e. Sed tamen ŝi est'is tim'ant'a, terur'it'a. La gigant'a rok'amas'o ŝajn'is sku'iĝ'i pro sen'bru'a rid'ad'o. Ŝi re'foj'e ek'kur'eg'is. Ŝi est'is tre mal'varm'a, akr'a vent'o ek'blov'is. Ŝi rest'is marŝ'ant'a, obstin'a kaj pen'is kun si'n'dev'ig'a kviet'ec'o konvink'i si'n, ke ne est'as kial'o tim'i.
Tiam ven'is la neĝ'o, ne iom post iom, sed subit'e dens'a vual'o kovr'is ĉio'n, sam'e kiel okaz'as oft'e en la mont'ar'o. Subit'e la angor'o for'iĝ'is, ŝi sent'is si'n fort'a kaj vigl'a, la sang'o tikl'is en ŝi'a'j fingr'o'pint'o'j. La psikologi'o de angor'o est'as strang'a aĵ'o. Fanny trov'iĝ'is en la du'a stadi'o. Ŝi sent'is apenaŭ si'a'n korp'o'n, ŝi forges'is si'a'j'n dolor'a'j'n pied'o'j'n. Ŝi tut'e ne plu konsci'is pri la mal'varm'o. Ŝi trot'marŝ'is nun, facil'e kaj la ter'o ŝajn'is instig'i ŝi'n. Ŝi jam rezign'is pri serĉ'ad'o de la perd'it'a voj'o, ŝi mistifik'is si'n, ke ŝi, plu'e'n marŝ'ant'e, iam fin'e ating'os la val'o'n, se ne, ke ŝi rond'ir'os laŭ cirkl'o kaj est'os en'glut'it'a de unu el tiu'j insid'a'j fend'eg'o'j.
Ŝi halt'is moment'o'n kaj klopod'is rigard'i tra la ne ̧kurteno, sed ŝi neni'o'n vid'is. Ŝi re'e komenc'is galop'i, du'on'rid'ant'e. Subit'e ŝi'a pied'o puŝ'iĝ'is kontraŭ io, prem'fiks'iĝ'is kiel ajn kaj ŝi stumbl'is, fal'is sur lign'a'n tabul'o'n, kiu el'star'is el la ter'o. Dum moment'o ŝi rest'is sen'konsci'a.
Tiam ŝi ek'sid'is kaj rigard'is la lign'a'n objekt'o'n. Ver'ŝajn'e arb'o'trunk'o. Tiu'okaz'e ŝi ja est'us proksim'e de la arb'zon'o. Ŝi klin'is si'n antaŭ'e'n por pli bon'e rigard'i. Est'is krud'a lign'a tabul'o. Pli proksim'e'n. Vort'o'j trov'iĝ'is sur ĝi. Ŝi kuŝ'ig'is si'n plat'e por deĉifr'i la vort'o'j'n, pen'e.
”Ĉi tie kuŝ'as Sarah Cannon. Mort'is kaj ripoz'as en sol'ec'o la 26-an de april'o 1893.”
Fanny aŭd'is pri la histori'o de Sarah Cannon, ŝi est'is hom'evit'em'a vir'in'o, kiu sol'a kun gvid'ist'o grimp'is sur Long’s Peak kaj sur la re'turn'voj'o al ŝi okaz'is akcident'o.
Ŝi'a gvid'ist'o for'las'is ŝi'n por serĉ'i help'o'n, kiam li re'ven'is post kelk'a'j hor'o'j, ŝi est'is mort'int'a.
Fanny halt'is, ŝi sent'is nov'a'n energi'o'n, sovaĝ'a'n fort'o'n, ŝi sent'is si'n strang'e mal'pez'a kaj klar'pens'a. Ŝi re'kur'is, halt'is, re'foj'e kur'is. Ŝi kur'is tie'n kaj re'e'n, ne sci'ant'e kie'n.
La neĝ'o fal'is pli dens'e. Ŝi supoz'is, ke ŝi jam kur'is dum mult'a'j hor'o'j, sed la minut'o'j far'iĝ'is hor'o'j. Ŝi fal'is, ek'star'is, fal'is post dek paŝ'o'j de'nov'e kaj rest'is kuŝ'ant'a kun ferm'it'a'j okul'o'j. Ŝi'a'j genu'o'j ne posed'is plu fort'o'n fleks'iĝ'i, port'i ŝi'n.
”Nur ripoz'i moment'o'n,” ŝi tromp'is si'n, ”tuj mi daŭr'ig'os. Tuj, nur iom ripoz'i.”
”Hal'o . . . o . . . o!” son'is de ie mal'antaŭ la ne ̧densaĵo. ”Hal'o . . . o . . . o!”
Fanny subit'e sid'is rekt'e. Ŝi kri'is, raŭk'e vok'is. Ŝi ek'star'is ŝancel'iĝ'ant'e. Clarence Heyl ven'is al ŝi.
Li dir'is: ”Vi merit'as bat'regal'o'n pro ĉi tio!”
Fanny ek'plor'is. Ŝi tut'e ne pens'is pri la mirakl'o de li'a subit'a ĉe'est'o. Ja, ŝi ne est'is cert'a, ke tio ne est'as imag'o.
Ŝi prem'is glaci'mal'varm'a'n man'o'n en li'a'n por konvink'i si'n. Li kompren'is la signif'o'n, ĉar li dir'is: ”Jes, mi ver'e est'as, mi, real'aĵ'o! Ĉu vi pov'os marŝ'i?”
”Jes.”
Ŝi klopod'is kaj rimark'is, ke ŝi ne pov'as far'i tio'n. Ŝi est'is tro lac'a por pens'i.
”Mi stumbl'is, fal'is pro tiu terur'a objekt'o . . . est'as tomb'o'ŝton'o aŭ io simil'a . . . mi dolor'ig'is mi'a'n krur'o'n, mi ne sci'as . . .”
Ŝi apog'is si'n sur li, sen'pov'a.
”Aŭskult'u moment'o'n,” dir'is Heyl, ”mi ir'os al la kaban'o por serĉ'i help'o'n kaj vi dum'e atend'os ĉi tie.”
”Ĉu vi ne pov'os help'i mi'n sol'a, se mi klopod'as, se mi prov'as marŝ'i?”
”Ne'ebl'e!” Li'a ton'o est'is krud'a. ”Sid'iĝ'u tie.”
Ŝi re'e ek'sid'is rezignaci'e. Ŝi sent'is bedaŭr'o'n kaj sam'temp'e ĝoj'o'n, est'is tiel strang'e kaj tut'e ne mal'varm'e. Ŝi rigard'is sen'interes'e al li. Li rid'et'is.
”Ĉu bon'e?”
Ŝi rigard'is konsent'e. Li turn'is si'n kaj tuj mal'aper'is, pro la neĝ'kurten'o.
”Ĉi tie kuŝ'as Sarah Cannon, mort'is sol'a . . .”
Ŝi kuŝ'ig'is la kap'o'n sur la brak'o'j. Ŝi sci'is, ke tio est'as la fin'o. Ŝi prefer'e dorm'u. Ĉagren'it'a ŝi ne est'is, pli ĝust'e ŝi est'is feliĉ'a.
”Ĉu vi efektiv'e supoz'is, ke mi for'las'os vi'n tiel, Fanjo?”
Ŝi mal'ferm'is la okul'o'j'n. Heyl star'is antaŭ ŝi. Li klin'is si'n kaj dolĉ'e met'is si'n sur la pied'o'j.
”La kaban'o de Albert Edward est'as nur cent jard'o'j'n de ĉi tie. Mi nur far'is tio'n por el'prov'i vi'n.”
Ŝi posed'is ankoraŭ sufiĉ'e da spirit'o por dir'i: ”Fi'ul'o!”
Tiam li lev'is ŝi'n kaj port'is ŝi'n mal'supr'e'n. Li ne port'is ŝi'n sur la brak'o'j, kiel oni kutim'as far'i en film'o'j kaj roman'o'j. Tiel li cert'e ne el'ten'us tio'n cent fut'o'j'n de tie. Li port'is ŝi'n sur la ŝultr'o, kiel sak'o'n da farun'o, ten'ant'e unu man'o'n kaj unu krur'o'n. Ĉiu skolt'o sci'pov'as tiu'n lert'aĵ'o'n kaj sci'as, kiel oportun'e oni port'as hom'o'n tia'manier'e, tio nur est'as mal'mult'e romantik'a. Tiel ili al'ven'is al la arb'o'zon'a kaban'o. Albert Edward star'is ĉe la pord'o. Heyl met'is ŝi'n si'n'gard'e sur la benk'o'n, kiu star'is apud la tabl'o.
Sur la tabl'o star'is baldaŭ du tas'o'j kun varm'eg'a, vapor'iĝ'ant'a te'o. La lip'o'j de Fanny est'is krev'int'a'j. Ŝi'a naz'o est'is sen'haŭt'ig'it'a kelk'lok'e, ŝi'a'j har'o'j est'is taŭz'it'a'j, ŝi'a'j okul'o'j est'is ru ̧randaj. Ŝi trink'is la te'o'n per avid'a'j glut'o'j. Post'e ŝi ir'is al la dorm'o'ĉambr'et'o kaj ramp'e grimp'is en unu el la lit'ŝrank'o'j kaj ek'dorm'is.
Kiam ŝi vek'iĝ'is, ŝi ek'salt'is tim'em'e, puŝ'iĝ'is per la kap'o kontraŭ unu el la tabul'o'j de la supr'a dorm'ej'o kaj vok'is: ”Clancy!”
”Jup,” son'is el la apud'a ĉambr'o. Li rigard'is tra la fend'o de la pord'o. La akr'a odor'o de ili'a'j pip'o'j incit'is si'a'n flar'sent'o'n.
”Ĉu vi bon'e ripoz'is?”
”Kiom'a hor'o est'as?”
”La sep'a, manĝ'o'temp'o, ŝink'o kaj ov'o'j.”
Ŝi el'lit'ig'is si'n, iom rigid'e, lav'is si'a'n veter'difekt'it'a'n vizaĝ'o'n kaj aper'ig'is pudr'uj'o'n (tio'n oni ja kun'port'as en batal'o kontraŭ danĝer'o kaj mort'o) kaj pudr'is si'a'n sen'haŭt'a'n naz'o'n. Ŝi ord'ig'is la har'o'j'n, si'a'j'n dens'a'j'n abund'a'j'n har'o'j'n, kiu'j bril'is en la lum'o da le lamp'o, glat'ig'is si'a'n bluz'o'n kaj rigard'is bedaŭr'e si'a'j'n difekt'it'a'j'n ŝu'o'j'n.
Ŝi pur'ig'is la ŝu'o'j'n kiel ebl'e plej bon'e per tol'ĉifon'o kaj rigard'is si'n atent'e en la ŝancel'iĝ'ant'a spegul'et'o, post'e en'ir'is la ĉambr'o'n. La du vir'o'j est'is kviet'e parol'ant'a'j.
Albert Edward si'n mov'is inter la forn'o kaj la tabl'o, ili ambaŭ ek'rigard'is, kiam ŝi en'ir'is, kaj ŝi rigard'is al Heyl.
Ili rest'is long'e rigard'ant'a'j unu la ali'a'n.
Albert Edward ne est'as mal'pli ĝentil'hom'o ol la eks'reĝ'o, kies nom'o est'is sam'a. Li ir'is ekster'e'n por pri'zorg'i la ĉeval'o'n de Heyl, li dir'is. Li preskaŭ neni'o'n sci'is pri ĉeval'o'j kaj por dir'i la ver'o'n, li eĉ tim'is ili'n, kiel dec'as al mar'ist'o, tamen li ir'is al la ĉeval'o. Heyl kaj Fanny ankoraŭ rigard'is unu la ali'a'n.
”Est'as absurd'e,” dir'is Fanny, ”est'as okaz'aĵ'o mal'oft'e okaz'int'a.”
”Tio est'as tre simpl'a, ver'e mal'komplik'a,” respond'is Heyl. ”Mi renkont'is Ellan Monahan en Ĉikago kaj ŝi rakont'is al mi, kio'n ŝi sci'as kaj kio'n ŝi konjekt'as. Mi atend'is kelk'a'j'n tag'o'j'n antaŭ ol re'ir'i ĉi tie'n. Est'is, kvazaŭ mi est'as puŝ'at'a, pel'at'a.”
Li rid'et'is.
”Nu, jen la rezult'o de vi'a ego'ist'a karier'o!”
Ŝi ek'rid'et'is ankaŭ, iom pent'ĉagren'e, sed ŝi'a sub'lip'o trem'et'is, ŝi mord'is ĝi'n en la last'a klopod'o de mem'fid'o, de si'n'reg'o.
”Ne far'u . . . ne tiel . . .” ŝi plend'is.
Subit'e ŝi'a'j man'o'j lev'iĝ'is, por kaŝ'i la larm'o'j'n, sed van'e.
Ŝi kuŝ'ig'is la brak'o'j'n sur la tabl'o'plat'o'n kaj fal'ig'is la kap'o'n sur ili'n, tiel ke la manĝ'il'ar'o tint'e inter'puŝ'iĝ'is. Post'e ĉio est'is kviet'a.
Clarence Heyl rigard'is sen'help'e, kiel pov'as rigard'i vir'o, kiu unu'a'foj'e en si'a viv'o dev'os konsol'i larm'ant'a'n vir'in'o'n. Sed li'a instinkt'o help'is li'n. Per du paŝ'o'j li est'is apud ŝi, li met'is la man'o'j'n sur si'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj lev'is si'n'gard'e la klin'it'a'n kap'o'n de la mal'varm'a, mal'mol'a tabl'o'plat'o kaj ripoz'ig'is ĝi'n sur la varm'a, tabak'odor'a mol'aĵ'o de si'a jak'o. Tie ĝi rest'is kuŝ'ant'a komfort'e.
Tio est'is tre natur'a, sam'e natur'e la brak'o'j de Fanny lev'is si'n al li'a kol'o. Tiel ili rest'is sid'ant'a'j moment'o'n, ĝis fin'e li klin'is si'n, tiel ke li'a'j lip'o'j tuŝ'is si'a'j'n har'o'j'n. Ŝi ek'lev'is la kap'o'n, tiel ke ĝi puŝ'is li'a'n menton'o'n pro kio ili ambaŭ rid'is, rigard'ant'e unu la ali'a'n. Kio'n ili tiam vid'is, tio ĉes'ig'is la rid'ad'o'n, serioz'ig'is ili'n.
”Kar'ul'in'o,” dir'is Heyl, ”karinjo!”
Fanny ferm'is la okul'o'j'n.
”Rigard'u do mi'n,” dir'is Heyl.
Ŝi klopod'is mal'ferm'i aŭdac'e la okul'o'j'n, sed van'e.
Tiam li re'klin'is si'n kaj kis'is Fanjon, kiel vir'in'o dezir'as, ke vir'o, kiu'n ŝi am'as, kis'u ŝi'n iam. La kis'o dolor'ig'is ŝi'a'j'n lip'o'j'n, ŝi'a'j'n dent'o'j'n, ŝi'a'n kol'o'n, ŝi sen'spir'iĝ'is, preskaŭ sven'is. Kiam ŝi mal'ferm'is la okul'o'j'n (ĉar in'o tiu'okaz'e ferm'as ili'n) li kis'is ŝi'n re'foj'e, ĉi tiu'n foj'o'n tre kares'e, tre si'n'gard'e. Ŝi respond'is per kis'o kaj est'as rimark'ind'e, ke ĉi tiu kis'o ankoraŭ long'e rest'is en ŝi'a memor'o, kiam jam ĉiu'j ali'a'j est'is forges'it'a'j.
”Ho, Clancy! Mi fuŝ'is ĉiel, ĉiom! Tiel terur'e mi fuŝ'is la afer'o'n. La knab'in'o kun la ruĝ'a biret'o valor'is cert'e dek'obl'e tiom, kiom mi mem kaj fakt'e mi ne kompren'as, kial vi am'as mi'n.”
”Ĉar vi est'as la plej bel'a vir'in'o de la mond'o, la plej brav'a, la plej am'ind'a.”
Li efektiv'e parol'is la ver'o'n, ĉar li rigard'is ŝi'n kaj ja ŝi'a naz'o est'is sen'haŭt'iĝ'int'a pro la vent'o kaj la sun'o de la mont'ar'o, ŝi'a'j lip'o'j est'is krev'int'a'j, ŝi'a'j vang'o'j krud'a'j, ŝi'a'j okul'o'j ruĝ'a'j kaj ja ŝi tut'e aspekt'is ne'prezent'ebl'a.
Kaj ŝi si'a'vic'e kred'is li'n sen'dub'e, ĉar ŝi prem'is li'a'n vang'o'n sur si'a'n, ĝem'ant'e pro kontent'iĝ'o . . . tamen ŝi dir'is: ”Ĉu ni ver'e ne tro kontrast'os?”
”Cert'e, ni tre kontrast'as,” dir'is Heyl. ”Kaj ĝust'e pro tio ni est'os tiel eĝ'e feliĉ'a'j. Nu, jes, ebl'e okaz'os, ke mi preter'pas'os la Singer-konstru'aĵ'o'n kaj pens'os, ke ĝi est'as bagatel'o kompar'e kun Long’s Peak kaj tiam mi for'kur'os, rifuĝ'os al la mont'ar'o.”
”Ebl'e al mi okaz'os,” respond'is Fanny, ”kiam ni est'as ĉi tie, ke mi memor'as, kiel aspekt'as Kvin'a Avenu'o en bel'eg'a tag'o ĉirkaŭ la kvin'a. Tre ver'ŝajn'e mi for'sav'os mi'n al Nov'jork'o.”
Tiam komenc'iĝ'is tiel mal'saĝ'a inter'parol'ad'o, kia'n nur ge'am'ant'o'j pov'as kompren'i, kies am'o mal'rapid'e kaj cert'e kresk'is. Proksim'um'e jen'e: ”Kiam vi unu'a'foj'e ek'sci'is, ke vi am'as mi'n?”
”Memor'u tiu'n tag'o'n en la dun'o'j, ĉu vi ne dir'is tio'n, kaj vi cel'is tamen tio'n ĉi, i'o'n ali'a'n.”
Albert Edward Cobbins anonc'is si'a'n ven'o'n per tumult'a pied'frap'ad'o kaj frot'ad'o, kred'ebl'e por sen'neĝ'ig'i si'a'j'n bot'o'j'n. Li rigard'is ŝajn'serioz'e kaj kvazaŭ kiel trud'ant'o.
”Rest'u ĉi tie, hodiaŭ nokt'e,” li dir'is, ”neĝ'tempest'o! Mi ne hav'is tia'n bon'ŝanc'o'n dum mult'a'j monat'o'j.”
Li tre mult'e okup'is si'n pri ŝink'o, ov'o'j kaj la te'pot'o.
”Ĉu mal'sat'a'j?”
”Tut'e ne,” dir'is Fanny kaj Heyl sam'temp'e.
”Hm,” dir'is Albert Edward kaj romp'is ses ov'o'j'n super la pat'o pro tiu respond'o.
Post la tag'manĝ'o ili help'is Albert'o'n pur'ig'i la manĝ'il'ar'o'n. Tiam li ek'brul'ig'is si'a'n plej bel'a'n pip'o'n kaj rakont'is si'a'j'n mar'ist'a'j'n aventur'o'j'n, pri kiu'j neni'u iam demand'is, ĉu ili est'as ver'a'j. Post tio li el'ig'is la cindr'o'n el la pip'o kaj ek'dorm'is apud la fajr'o, tiel ke li ver'dir'e ne plu ĉe'est'is, plej konsil'ind'e por tri'a person'o en unu ĉambr'o. Ili babil'is mal'laŭt'e, sed, laŭ si'a opini'o, tre saĝ'e kaj agrabl'e.
Fanny frot'is la naz'o'n per la fingr'o (li'a) kaj dir'is: ”Vi ĉiu'okaz'e vid'is mi'n en plej abomen'ind'a stat'o.”
Li atak'e respond'is: ”Mi dev'as konfes'i, ke mi est'as hom'o, kiu ĵet'as mal'sek'a'j'n lav'tuk'o'j'n en la lav'uj'o'n.”
Moment'o'n Fanny est'is tre serioz'a, kiam ŝi demand'is: ”Ĉu vi supoz'as, ke Lasker em'os dung'i mi'n?”
”Li dir'is tiam: ’Se vi dezir'as ofic'o'n, nur re'ven'u.’ ”
”Ĉu li efektiv'e est'us serioz'e parol'int'a?”
”Lasker ĉiam parol'as la ver'o'n.”
”Sed,” iom hezit'e kaj mal'mem'fid'e ŝi dir'is: ”Ĉu mi mem pov'us ankoraŭ far'i tio'n? Imag'u, ke ĉio est'as for, mi'a desegn'a kapabl'o, mi cel'as, nu . . . kiel pun'o!”
”Ne, kontraŭ'e, vi ĝust'e nun trov'os ĝi'n por ne plu perd'i ĝi'n. Antaŭ du jar'o'j est'is neni'u karikatur'ist'o, kiu pov'is egal'i vi'n, nek vir'o, nek vir'in'o. Post du jar'o'j vi est'os tiel progres'int'a, ke mi . . . nur est'os . . . nu . . . la edz'o de la fam'a Fanny Brandeis, jen ĉio.”
Tiam ili ambaŭ eksplod'is en rid'o, tiel ke Albert Edward Cobbins vek'iĝ'is, kaj rigard'is, kvazaŭ li tut'e ne est'us dorm'int'a. Li ne sukces'is kaj pro tio li stult'mien'e, dorm'o'pret'e rid'is al ili.
www.omnibus.se/ink'o ISBN 91-7303-195-X 364