The Project Gutenberg EBook of La Majstro kaj Martinelli, by Jorge Camacho This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org ** This is a COPYRIGHTED Project Gutenberg eBook, Details Below ** ** Please follow the copyright guidelines in this file. ** Title: La Majstro kaj Martinelli Author: Jorge Camacho Release Date: December 22, 2008 [EBook #27593] Language: Esperanto Character set encoding: ASCII *** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA MAJSTRO KAJ MARTINELLI ***
Jorge Camacho
Dediĉ'o
Camacho, Jorge: La Majstr'o kaj Martinelli.
Budapeŝto: Literatur'a Foin'o 1993.
Seri'o La Bunkr'o n-ro 1.
(Ed. de la seri'o: E. Ország).
El'don'it'a en kun'labor'o
kun Esperant'o-K.K.
Unu'a privat'a ne'revizi'it'a el'don'o
© ĉe la el'don'ej'o kaj la aŭtor'o
Literatur'a Foin'o
Pf. 457
H-2315 Budapeŝto
Hungar'uj'o
Satan'o send'as faks'o'n
Kiam Georg Silber, unu maten'o'n, vek'iĝ'is el ŝtorm'a sonĝ'o, li trov'is si'n en si'a lit'o trans'form'iĝ'int'a en neni'a'n monstr'a'n insekt'o'n. Li'a'j pens'o'j rest'is ankoraŭ nebul'e konfuz'a'j, kiam tra la plen'e apert'a fenestr'o ek'flirt'is en la ĉambr'o'n la printemp'a-maten'a'j tril'o'j de svis'e pep'a'j bird'et'o'j.
Turn'int'e si'n delikat'e sur la tuk'o-kovr'it'a matrac'o li rimark'is, ke la ruĝ'a lum'et'o de la faks'il'o blink'as. Kun trankvil'a'j mov'o'j li met'is la pied'o'j'n en kares'e loz'a'j'n pantofl'o'j'n el blu'a ŝam'o, al'pren'is star'a'n pozici'o'n kaj direkt'is si'n al la signal'ant'a aparat'o. Li komenc'is leg'i du'on'laŭt'e:
Tre Estim'at'a Doktor'o Silber
Mi ven'os al la Centr'a Staci'o de Vi'a urb'o hodiaŭ en la post'tag'mez'o je la 15a hor'o kaj 33 minut'o'j per rekt'a ekspres'a vagon'ar'o el Vieno.
Eĉ bagatel'o pov'as serv'i al cel'o, kaj eĉ vulp'o plej ruz'a en kapt'il'o'n fal'as.
Nur tiom por la nun'a moment'o. Kun kor'a'j bon'dezir'o'j kaj salut'o'j, Vi'a
Prof. Emèric Ország
Asist'a Direktor'o de Pen-Klub'o
Pf. 457, H-2315 Budapest
Dum du'on'a minut'o li gap'e silab'um'is la last'a'j'n tri lini'o'j'n de la ricev'it'a faks'o. Li dezir'is konsult'i si'a'n ĉio-solv'a'n edz'in'o'n, sed bedaŭr'ind'e ŝi gvid'is ĝust'e sam'semajn'e staĝ'o'n pri merkat'ologi'a tip'o- aŭ top'o-grafi'o ie en Centr'a Eŭrop'o. La paŭt'em'a'j okul'o'j de Georg Silber serĉ'is kukol'horloĝ'o'n sur unu el la flav'e-brun'et'a'j mur'o'j de la dorm'o'ĉambr'o. Ĝi montr'is la du'a'n kaj du'on'o'n.
Kun vest'o'j amel'e glad'it'a'j li ek'ir'is por renkont'i la vizit'ont'o'n. Li ne mult'e ŝat'is svis'a'j'n staci'dom'o'j'n, ĉar tie neni'u li'n kon'as. Ver'dir'e li ŝat'is nul staci'dom'o'n en la tut'a mond'o pro la sam'a kaŭz'o.
Mal'bel'e obtuz'a voĉ'o de konjekt'ebl'e turp'a vir'in'o anonc'is german'e, franc'e kaj ital'e la ekspres'o'n el Vieno ĉe la kaj'o'n numer'o tri, kie Georg Silber sid'is en sen'mov'a atend'o de pli ol dek minut'o'j. La trajn'o brems'is la rapid'a'n ir'o'n kaj po'iom'e halt'is. Ies man'o apert'is pord'et'o'n inter du vojaĝ-invit'e luks'a'j vagon'o'j unu'a'klas'a'j. El la nun ripoz'a vagon'ar'o ne pli ol unu hom'o komenc'is si'a'n descend'o'n sur la pavim'o'n de la staci'o.
En nigr'a mantel'o kun mar'blu'a sub'ŝtof'o, post'tag'mez'e je l’ kvar'a tag'o de la printemp'a monat'o floreal'o...
Emèric Ország
En nigr'a mantel'o kun mar'blu'a sub'ŝtof'o, post'tag'mez'e je l’ kvar'a tag'o de la printemp'a monat'o floreal'o, Profesor'o Emèric Ország el'trajn'iĝ'is sur la tri'a'n kaj'o'n antaŭ la mir'plen'e atend'a'n rigard'o'n de la ital'de'ven'a doktor'o.
Por Georg Silber la al'ven'ant'o hav'is preciz'e la aspekt'o'n de rol'ul'o en rakont'o de Barry Perowne, tiu pri Annixter kaj la murd'o en blu'a ĉambr'o sen fenestr'o'j rigl'it'a de intern'e: firm'a, iom pal'a hom'et'o, kun buŝ'o sen'kolor'e rekt'lini'a, kun dur'a felt'a aŭ mefit'o-fel'a ĉapel'o, pur'a griz'a komplet'o kaj heksagon'a'j okul'vitr'o'j sen ring'o aŭ kadr'o. Li trov'is la ul'o'n iel eks'mod'a, kvazaŭ de antaŭ tri'dek aŭ kvar'dek jar'o'j, ĉef'e pro la ses'angul'a'j vitr'o'j kaj probabl'e ankaŭ pro la sur'hav'o de ĉapel'o. Tamen tio apenaŭ surpriz'is li'n se konsider'i, ke tem'as pri esperant'ist'o. Ĉi-punkt'e li re'memor'is si'a'n plej fam'a'n dir'aĵ'o'n pri la mal'fru'o kiu divers'simptom'e karakteriz'as la esperant'a'j'n literatur'o'n kaj mov'ad'o'n, kaj li ek'pens'is ke probabl'e est'as sam'e pri la ist'o'j mem.
Si'a'vic'e, en la felis'a'j okul'et'o'j de la fremd'a profesor'o, Georg Silber vid'iĝ'is minc'a kaj sen'barb'a, preskaŭ alabastr'a, kun maŝin'a'j, robot'a'j kaj insekt'a'j gest'o'j, kvazaŭ daŭr'e li aktor'us aŭ afekt'us:
— Bon'ven'o'n kaj plezur'o'n, Sinjor'o Profesor'o. Kaj vi'a bagaĝ'o? Ĉu vi neni'o'n kun'posed'as?
— Ĉak! Ĉak! Pli feliĉ'a sinjor'o sen hav'o, ol riĉ'ul'o sen sklav'o. Est'as grand'a plezur'o ankaŭ por mi, Doktor'o Silber. Ĉu ni ir'u tuj al Vi'a hejm'o? Temp’ est'as valor'o simil'e al or'o.
— Ĉu femur'al'e?
— Ne, Medicin'a Moŝt'o! Ne pens'u, ke mi hav'as kapr'a'j'n pied'o'j'n.
— Ĉu per taksimetr'a vetur'il'o?
— En ord'o. Taksi'e, jes. Kaj bon'vol'u permes'i, ke mi ĝi'n pag'u.
La griz'a gast'o paraf'is si'a'n dir'o'n per el'montr'o de dik'a fask'o de ĉervonc'a'j bank'bilet'o'j.
La dek-tri'a ĉambr'o
La loĝ'ej'o de Georg Silber, ĉe-holm'a ĉaled'o kun 12 ĉambr'o'j, est'is ankaŭ la kooperativ'a redakt'ej'o de la renom'a inter'naci'a kaj du'monat'a beletr'a revu'o Literatur'a Vernis'o.
Jam pli ol unu hor'o'n ambaj intelekt'ul'o'j babil'is ĉe la manĝ'o'tabl'o, kaj ili'a'j dokt'a'j vort'o'j kaj parol'o'j altern'is bru'e-flu'e kun la ŝmac'o'j kaj moder'a'j borborigm'o'j de la kolaziono.
— Kiel vi diven'is? Mi avid'as, mi soif'as, mi hungras fam'o'n, kar'a Profesor'o. Fa-mo-n. Nur fam'o'n, fam'o'n, fam'o'n kaj pli da fam'o.
— Kaj Vi dezir'as, ke mi Vi'n help'u?
La okul'o'j de Georg Silber glim'et'is suplike:
— Jes, mi pet'as, mi pet'eg'as, mi petegegegas! Sukur'u mi'n kiel vi far'is pri tiu Clinton en Uson'o!
— Aha! Li'a'n re'fam'iĝ'o'n Vi cel'as, ĉu ne? En ord'o. Mi est'as en mi'a element'o. Sed ĉi-kaz'e ni bezon'os nul mis-il'o'n. Ne ĉio util'as, kio bril'as. Sufiĉ'os nur'a'j vort'o'j: vort’ en ĝust'a moment'o far'as pli ol arĝent'o. Simpl'e, far'u ĉio'n, kio'n mi dir'os al Vi, kaj kiel mi dir'os al Vi, kaj Vi iĝ'os por-ĉiam'e fam'a, Vi ĝu'os etern'a'n viv'o'n, la sam'a'n etern'a'n viv'o'n, kies mank'o'n Vi koŝmar'is dum la last'a'j tag'o'j, monat'o'j kaj eĉ jar'o'j.
— Kontraŭ kiom'a prez'o?
— Ĉiom'a, Estim'at'o. Memor'u, ke bon'a glor'o pli valor'as ol or'o. La unu'a paŝ'o est'u, ke Vi repudi'u Vi'a'n nun'a'n nom'o'n kaj re'bapt'u Vi'n La Majstr'o publik'e kaj privat'e. Kompens'e la unu'a iniciat'o de Esperant'a Pen-Klub'o est'os propon'i, ke La spegul'o de Velodajo iĝ'u dev'ig'a leg'aĵ'o en ĉiu'j mond'a'j lern'ej'o'j.
La gast'ig'ant'o mien'is bav'a'n ne'kompren'o'n.
— Se, anstataŭ fond'int'o, gvid'ant'o kaj mentor'o de Literatur'a Vernis'o, Vi est'us glor'a regn'estr'o aŭ potenc'a land'reg'ant'o, jam dum Vi'a viv'o oni ali'nom'us la plej grav'a'j'n plac'o'j'n kaj strat'o'j'n en ĉiu'j urb'o'j kaj vilaĝ'o'j honor'e al Vi; en park'o'j kaj ale'o'j Vi'a statu'o monument'us salut'e al la hom'o'j ir'ant'a'j al labor'o aŭ por'plezur'e promen'ant'a'j en dimanĉ'a maten'o; kial do Vi kontent'ig'u Vi'n per la ĝis'nun'a, oft'a sed ne'sufiĉ'a, aper'o de Vi'a nom'o sur la paĝ'o'j de Vi'a gazet'o kaj en la antaŭ'parol'o'j de la prestiĝ'a'j LV-el'don'aĵ'o'j? Ver'dir'e est'as nul kial'o, ke Vi ne ali'nom'u vi'n La Majstr'o. Vi ja re'bapt'is Vi'n pli fru'e, ĉu ne? Kaj kiu hav'as la fort'o'n, hav'as la rajt'o'n.
— Jes ja, kar'a Emèric, sed en la histori'o de la aposterior'a plan'lingv'o esperant'o est'is jam unu majstr'o: Ludwig Samenhof.
— Prav'e Vi dir'is: estis. Sed en ĉiu epok'o dev'as est'i unu Majstr'o, kaj nun, post la mort'o'j de Kalocsay, Lapenna, Waringhien kaj Régulo, ne est'as pli da tia'j. Ne est'as, ĉu Vi kompren'as? Kaj la mov'ad'o bezon'as nov'a'n Majstr'o'n, bezon'as ĝust'e Vi'n. Kiel dir'int'us Ŝlejero, Menad'e bal, Cifali bal. Vi est'u do La Majstr'o, du-majuskl'e, kiu'n ĉiu'j atend'as.
— Vi'a'j vort'o'j vol'as eksplic'it'i, ke ekzist'as soci'a mend'o...
— Preciz'e! Fi-kial plu cerb'um'i pri io tiel klar'a? Lazaro Zamenhofo mem ne vol'is, ke oni nom'u li'n tiel, ĉar en la komenc'o tio ne est'us oportun'a por la cel'o dis'vast'ig'i la lingv'o'n inter ĉi'a'j hom'o'j. Sed nun, kiam ne ebl'as dub'i, ke ankaŭ la esperant'ist'o'j serĉ'as en la mov'ad'o misi'ist'o'j'n, mesi'o'j'n kaj profet'o'j'n, kial Vi ne akcept'u la grav'a'n respons'o'n? Aŭ ĉu Vi prefer'as, ke ĝi rest'u vak'a kaj apert'a al la uzurp'a'j pretend'o'j de kiu ajn Tonkin, Buller, Fettes, Valén aŭ Milojević?
— Nu, vi'a kantat'o son'as dekalog'e. La Majstr'o... kial ne? Ne pro neni'o mi jam de long'e angl'ig'as kaj franc'ig'as mi'a'n plen'a'n kaj komplet'a'n verk'ar'o'n por eventual'a aper'ig'o en The Library of America aŭ La Bibliothéque de la Pléiade...
Surd'e al li'a'j fatamorgan'o'j Emèric Ország en'poŝ'ig'is si'a'n liv'a'n man'o'n kaj el'tir'is ĉif'it'a'n libr'o'tek'a'n slip'o'n kun formik'liter'a skrib'o sur la dors'a flank'o:
— Tajp'u kaj faks'u ĝi'n al Vi'a'j sub'ul'o'j.
La Majstr'o ek'leg'is kun kelk'a pen'o la du aŭ tri propon'it'a'j'n fraz'o'j'n:
Kar'a adjutant'o kaj satelit'o
De nun bon'vol'u nom'i mi'n, tiel parol'e kiel skrib'e, sam'e privat'e kiel publik'e, (La) Majstr'o. Per tio ni'a kooperativ'o...
Li'a'j okul'o'j glit'is sur la ceter'o kaj en li'a cerb'o kirl'iĝ'is la unu'a'j vapor'o'j de dub'o, sed ĉi'a'n ebl'a'n hezit'o'n definitiv'e for'ig'is la last'a, hast'e skrib'it'a lini'o:
Kooperativ'o de Literatur'a Vernis'o — en konsult'a'j rilat'o'j kun Pen-Klub'o.
— Brav'e. Brav'eg'e! Bravisime!!!
Ĝis la fin'o de la vesper'o La Majstr'o labor'eg'is entuziasm'e por dis'faks'i al si'a stab'an'ar'o la nov'a'n, revoluci'a'n komand'o'n. Kiam la redakt'ej'a faks'il'o ĉes'is aktiv'e deĵor'i, li rimark'is kun enorm'a'j mir'o kaj surpriz'o, ke kie antaŭ'e star'is nul pord'o, inter la kuir'ej'o kaj la mal'grand'a neprejo, osced'as nun la en'ir'a apertur'o de dek-tri'a ĉambr'o, en kiu'n la eminent'a Emèric Ország si'n jam en'loĝ'ig'is, kaj kies pord'o'n li iom post iom premier'e ferm'as kaj post'e ankaŭ ŝlos'as.
Klopod'is improviz'i, sed van'e
— Kaj ĉu de nun, estiel Majstr'o, mi sur'hav'u ĉapel'o'n?
— Bon'a ide'o! Bon'vol'u port'i la mi'a'n.
Al La Majstr'o iĝ'is evident'a, ke Emèric kalv'as preskaŭ tut'e. Al'don'e, li'a'n dekstr'a'n pariet'al'o'n, kiu'n normal'e konstant'e kovr'is la griz'verd'a ĉapel'o, ornam'is klar'kontur'a har'makul'o kun form'o de ses'fingr'a man'o. Prov'ant'e dis'pel'i si'a'n konstern'o'n La Majstr'o koncentr'iĝ'is pri ĝust'a sur'kap'ig'o de la spontan'a donac'o:
— Pa! Ĝi manifest'iĝ'as iom tro kilo'metr'a por mi'a vert'o!
Emèric retro'kovr'is la ĉe-frunt'a'n har'man'et'o'n kaj konsol'is la ali'a'n:
— Nek ĉapel'o'n nek ĉap'o'n Vi merit'as, sed kron'o'n or'a'n kaj diamant'a'n!
Kaj li ek'recit'is:
Kaj post'e:
Aŭd'iĝ'is subit'a ĝoj'kri'o de la maneken'a Majstr'o:
— Poezi'o! La voĉ'o de l’ silent'o! Eminent'a Emèric, ĉu vi komplez'os aŭditori'i buked'o'n el mi'a'j kompon'aĵ'o'j?
— Evident'e jes, Estim'eg'at'a Majstr'o. Bon'vol'u komenc'i Vi'a'n deklam'ad'o'n.
Kaj li turn'is si'a'j'n ĥameleon'a'j'n orel'o'j'n al la koloratur'e miel'a voĉ'o de l’ brav'a bard'o:
La griz'a felis'o rid'et'is por stomp'i si'a'n hel'e verd'a'n grimac'o'n:
— Est'as original'e. Ĉef'e la baz'a ide'o. Krom'e, ĝi eĉ son'as iom panam'e. Sed ŝajn'as al mi, ke iu jam aper'ig'is ĉi-tem'a'n poem'et'o'n.
— Ĉu ver'e? Kiu? Kio'n? Kiam? Kiel?
Emèric el'parker'is:
Kaj li al'don'is:
— Se mi ne mis'memor'as, iam Vi em'is hungar'ig'i Vi'a'n pseŭdo'nom'o'n.
— Prav'e. Mi dub'is inter György Szilva kaj György Szilveszter, sed ne pov'is decid'iĝ'i, tial fin'e prefer'is german'ig'o'n.
— Tio signif'as, ke Vi elekt'is nek prun'o'n nek silvestr'o'n, sed ja arĝent'o'n.
— Efektiv'e, kar'a Emèric. Mi percept'as, ke vi suzeren'e trop'as plur'a'j'n idiom'o'j'n.
— Ali'a'n ne mal'laŭd'u, vi'n mem ne aplaŭd'u... Kaj ĉu ne ven'is al Vi'a kap'o la ebl'o nom'i vi'n Szilfa?
— Szilfa? Ĉu tio ne est'as... ulm'o?
— Preciz'e. Kaj ĉu tiu vort'o dir'as neni'o'n al Vi'a lucid'a cerb'o?
— Fakt'e jes. Mir'ind'e! Kiel vi tio'n rabd'is? La vort'o ulm'o memor'ig'as al mi poezi'aĵ'o'n, kiu'n mi fin'verk'is antaŭ kelk'o da tag'o'j:
Li daŭr'ig'is kun kresk'ant'a aplomb'o:
— Nun vi ne pov'os dir'i, ke vi jam aŭd'is tio'n pli fru'e.
Sed li ne dev'is long'e atend'i, ĉar el inter la griz'verd'a'j stret'a'j lip'o'j de la ĉapel'ul'o el'sibl'is orel'ŝir'a melodi'o:
— Tamen mi'a rim'o est'is pli bon'a, pli eŭfona, eĉ pli harmon'a!
— Cert'e Vi hav'as impon'a'n poezi'a'n talent'o'n, sed ankaŭ ne forges'u, ke eĉ sur la sun'o trov'iĝ'as makul'o'j. Kial Vi ne prov'u improviz'i?
— Improviz'i? Pri kio?
— Unu'e vi dev'as verk'i poem'o'n laŭd'a'n kaj omaĝ'a'n al Vi mem, ekzempl'e rim'portret'o'n. Ĝi post'e pov'os aper'i kun la sub'skrib'o de Vi'a edz'in'o aŭ de iu el Vi'a'j fidel'a'j satelit'o'j (kvankam pli bon'e est'us nom'i ili'n planed'o'j, ĉar ja ili orbit'as, ĉu ne?, ĉirkaŭ la Sun'o). Est'u do kuraĝ'a kord'e kaj komenc'u klar'e kant'i!
— Mi pet'as moment'o'n, estim'ind'a Profesor'o...
Li pren'is kelk'a'j'n foli'o'j'n el saten'a paper'o kun la sur'pres'o karakteriz'a de Kooperativ'o de Literatur'a Vernis'o kaj komenc'is kovr'i ili'n per rond'form'a'j liter'et'o'j el flu'a verd'a ink'o. Pas'is minut'o. Pas'is du minut'o'j. Tri minut'o'j pas'is. Post kvar'on'hor'o li las'is flank'e la uz'it'a'n felt'krajon'o'n kaj kun paper'fask'o en'man'e li kur'is al si'a budapeŝta mentor'o, kies orel'o'j atent'e vespert'is la nov'a'n prov'o'n de la menestrel'o:
— Sufiĉ'as, kar'a Majstr'o. Ne, ne, tiu poem'o, malgraŭ si'a sen'egal'a original'ec'o, ne taŭg'as por ni'a cel'o. La verd'a pleb'o ne nur ne kompren'us ĝi'n, sed cert'e ĝi'n kompren'us mis'e. Bon'vol'u aŭskult'i mi'a'n propr'a'n modest'a'n verk'aĵ'o'n:
La jubil'o kaj delic'a'j kri'o'j de la Kooperativ'estr'o fend'is la trans'fenestr'a'n vesper'silent'o'n de la ĝarden'o per split'o'j de vant'a vaku'o.
Estetik'a universal'o
— Brav'e. Brav'eg'e! Bravisime!!! Sen'dub'e vi heŭristik'as, kar'eg'a Emèric, ke mi verk'is neni'o'n por la Serta Gratulatoria, kvankam la honor'ot'o pet'is mi'n kontribu'i: ial mi taks'is la ide'o'n ne'serioz'a, kaj prefer'is ne respond'i; nu, kio'n vi mem pens'us pri monument'a verk'o, kies monument'ot'o rekt'e serĉ'as si'a'j'n monument'ont'o'j'n kaj anonc'as si'n mem redaktor'o?
— Kia prav'o en Vi'a'j vort'o'j, Aŭskult'end'a Majstr'o! Kiu ajn idiot'o, sam'e Ju'a'n Régulo Pérez kiel Artur E. Iltis, pov'as invit'i la greg'o'n al tia entrepren'o kun plen'a cert'ec'o, ke aper'os la libr'o, kaj sen ajn'a risk'o...
Inter'romp'is li'n La Majstr'o per robot'a ek'asert'o:
— Ne mis'kompren'u mi'n! Mi neniel cel'as, ke Régulo kaj la ceter'a'j (ĉiu'j ĉi Vatré, Auld, Neergard, Lins aŭ Daŝgupto en Serta Gratulatoria) est'us kreten'o'j, sed...
— Sed?
— Sed kompar'u: kiam aper'os la fest'libr'o por mi'a kvin'dek'a nask'iĝ'tag'o, kies titol'o est'os Mi kaj oni, tem'os pri volum'o spontan'e kaj sen'parti'e kaj eminent'e iniciat'it'a, start'ig'it'a, redaktor'it'a, editor'it'a, asist'e verk'it'a, korekt'it'a, re'polur'it'a, grafik'e vart'it'a, stab'it'a, darsonvalizita kaj eĉ bind'it'a de neni'u ali'a ol mi'a tiptologi'a edz'in'o mem!
— Ekster'ordinar'e!
— Kaj sen'kompar'e.
— Tut'e ĝust'e laŭ Vi'a gust'o. Tial bon'as, ke Vi re'produkt'is en la sen'mank'a kaj sen'dank'a Literatur'a Vernis'o fragment'a'n stri'o'n el la dors'a kovr'il'o de Ese'o'j III de Vareng'jen'o en'hav'ant'a'n Vi'a'n nom'o'n, por ke la pleb'o ne rest'u sen'inform'a: mal'saĝ'ul'o'j kresk'as mem, sen plug'o kaj sem’.
— Komplement'e, kar'a madjar'a amik'o, ne forges'u, ke don'i al hom'o'j saĝ'a'n prezent'aĵ'o'n kontraŭ'a'n al ne'saĝ'a kiu'n ili jam ricev'is, est'as sen'util'e, krom se sam'temp'e oni pruv'as al ili la mal'saĝ'ec'o'n de ili'a opini'o. Tial unu el mi'a'j proksim'futur'a'j iniciativ'o'j konsist'iĝ'os en vernis'kooperativ'a akuŝ'o de mi'a ĝis'nun'e sen'el'don'a sci-fi'a novel'ar'o Deneb scintil'et'as, verk'it'a jam en la decid'a jar'o 1968, kio demonstr'os, ke ne iu Konisi Gak'u aŭ Liv'e'n Dek kontribu'is al la esperant'a beletr'o la scienc'fikci'a'n ĝenr'o'n, sed ja neni'u ali'a ol Georg Silber, t.e. La Majstr'o mem!
— En ord'o. Las'u ĉio'n ĉi kuŝ'i en mi'a'j man'o'j. Al'don'e, sed iom ali'tem'e, de nun neces'as, ke Vi verk'u majstr'e. Vi'a ĝis'nun'a stil'o est'is (kadr'e de si'a ne'dub'ebl'a superb'o) bril'a, sed supr'aĵ'a. De nun ĝi dev'as est'i, simpl'e, geni'a.
— Sed kiel tio'n ating'i? Mi jam mil'foj'e prov'is... Jen kial daŭr'e rest'as en tir'kest'o tut'a dram'o Unu person'o serĉ'ant'a epilog'o'n, la unu'a'j tri ĉapitr'o'j de suomi'esk'a roman'o kaj la dek naŭ unu'a'j ĉapitr'o'j de roman'o ĝenev'oz'a! Kalkul'u: du'dek du ĉapitr'o'j preskaŭ far'as tut'a'n roman'o'n, ĉu ne?
— Efektiv'e. Unu'e, pri la Epilog'o mi mem okup'iĝ'os, do ne zorg'u plu. Du'e, bon'vol'u aŭskult'i kompar'o'n, kvankam ekzempl'o propon'as, sed ne ordon'as. Tre plaĉ'is al mi Vi'a'j poem'o'j, sed plej'e mi'n impres'is, kiel pruv'o pri Vi'a majstr'ec'o, la sobr'a'j, ekvilibr'a'j komentari'o'j en De temp'o al temp'o kaj Desislava rid'et'as. Kia plezur'o hav'i en la man'o'j tiu'j'n paĝ'o'j'n! Por mi ĝi rand'as eĉ erotik'a'n ĝu'o'n! Se ial iam Vi'a'j poem'o'j tut'e mal'aper'us, sufiĉ'us tiu'j paĝ'o'j por ke Vi plu kron'u kaj tron'u la verk'ot'a'j'n histori'a'j'n konsult'il'o'j'n pri la esperant'a literatur'o. Kompar'e kaj kontrast'e kun ili la poem'o'j de, ekzempl'e, Auld kaj Kalocsay, De Kock kaj Newell, Montagut kaj Nerv'i, Fernández kaj Neves, impres'as tiel nud'e kaj sen'suk'e, tiel mut'e kaj sen'gust'e... sed en Vi'a'j tekst'o'j, mal'e, vid'ebl'as klar'relief'e la impon'a'j kontur'o'j de Vi'a person'ul'ec'o, de Vi'a sen'simil'a geni'o. Ili esprim'as Vi'a'n Vi'o'n sam'e preciz'e, kiel skrib'o-specimen'o tio'n far'us post grafologi'a analiz'o.
— Kio est'as do la obstrukc'o, eminent'a Profesor'o?
— En unu sak'o du kat'o'j, ĉiam mord'o'j kaj grat'o'j. Nepr'as, ke ni unu'e solv'u la problem'o'n de la ekzist'o de Vi'a rival'et'o, kar'a Majstr'o. Vi tro pens'as pri li kaj tial ne ebl'as, ke Vi dediĉ'u vi'n plen'e al kre'ad'o de literatur'a'j monument'o'j.
— Ĉu vi parol'as pri... tiu Kamaĉo?
— Ĝust'e pri li.
— Kamaĉo! La imbecil'a'j katalun'o'j aŭdac'is stafet'i por recenz'o al tiu Kamaĉo la minimum'ism'a'n krokiz'ar'o'n de Nemere. Tial mi dev'is tuj depeŝ'i al ili sortiment'o'n da re'admon'o'j, garnitur'o'n da komand'o'j kaj servic'o'n da preciz'a'j instrukci'o'j kaj detal'a'j direktiv'o'j. La envioza judaso...! Tamen kelk'a'j konsil'is prudent'o'n kaj si'n'reg'o'n. En ies epistol'o papirus'is jen'e: la plej bon'a politik'o est'as: ignor'i ili'n kiom ebl'e.
— Jes ja, mi bon'e sci'as: kontraŭ la stult'o eĉ la di'o'j van'e batal'as. Sed kiel ebl'as ke Vi'n, Gigant'o'n de la Pens'o, tiom perturb'as la artikol'et'o'j kaj mis'recenz'o'j de mem'proklam'it'a goljat'o? Vi klar'e ne pov'as li'n forges'i. Kaj unu mal'amik'o pli difekt'as, ol cent amik'o'j protekt'as. Ni pov'as far'i nur unu afer'o'n: silent'ig'i Vi'a'n ĝen'a'n kontraŭ'ul'o'n. Ricev'os vulp'o por si'a kulp'o. Ag'u do decid'e kaj sen'kompat'e. Se Vi vol'as renom'o'n, ne domaĝ'u la hom'o'n!
En'konduk'o al literatur'a kritik'o
Kvin hor'o'j est'is jam pas'int'a'j, de kiam Emèric demand'is La Majstr'o'n pri febl'a punkt'o, vund'a lok'o aŭ aĥil'a kalkan'o de la insolent'a madrid'an'o, kaj jen fin'fin'e La Majstr'o ek'kri'is:
— Eŭreka! Ne mal'konven'as sci'i, ĉu li apog'as serb'o'j'n, ĉu kroat'o'j'n, por ke laŭ'ebl'e mi sub'ten'u la antagonajn kaj tiel puŝ'u li'n en sak'strat'o'n.
— Brav'e kaj prav'e, Mir'ind'a Majstr'o; en ĉi epok'o mank'a je princip'o'j oni dev'as arbitr'e decid'iĝ'i por unu'j aŭ por ali'a'j kaj ag'i koher'e kaj konsekvenc'e. Bedaŭr'ind'e, se tem'as pri Bosnio-Hercegovin'o, est'as ne nur du parti'o'j, kaj, al'don'e, Kamaĉo pli simpati'as ne serb'o'j'n nek kroat'o'j'n, sed muslimanojn. Tro da kuir'ist'o'j kaĉ'o'n difekt'as, kaj de tro da pan'o ven'as mal'san'o. Ni elekt'u i'o'n pli simpl'a'n kaj do pli traf'a'n kaj noc'a'n.
— Sed mi jam sen'mank'e eksplik'is, kial mi prefer'as ne akuz'i li'n plu'e kaj plu'e pri antisemit'ism'o...
— Ne naiv'u. Kia ag'o, tia pag'o, kaj kia fripon'o, tia baston'o. Ne forges'u, ke Vi promes'is ag'i preciz'e kaj obe'e laŭ mi'a'j instrukci'o'j. Ĉu Vi ekzempl'e sci'as, kial li verk'is kaj traduk'is tiu'j'n kalumni'a'j'n artikol'o'j'n kontraŭ jud'o'j, Zamenhofo, cion'ism'o kaj Israelo?
— Mi indukt'as, ke ĉar li esenc'as antisemit'o.
— Ne, tut'e ne, Kar'a Majstr'o. Li far'is tio'n por fam'iĝ'i, por ating'i pli kaj pli da renom'o. Sam'e est'is pri Joseph Paul Goebbels: kiel jun'ul'o kaj universitat'an'o li favor'is social'ism'o'n, cion'ism'o'n, la jud'a'n mov'ad'o'n, sed post'e, nur por la fam'o, vid'ant'e ke inter la progres'em'a'j rond'o'j li hav'os neni'a'n ŝanc'o'n el'star'i, li las'is si'n konvink'i de iu mediokrulo el la nazi'a parti'o, kaj jen li'a'j talent'o kaj ambici'o kun'e far'is el li la kanibal'o'n, kiu'n la tut'a hom'ar'o nun bon'e, kaj por etern'e, kon'as. La histori'o de la hom'ar'o abund'as je tia'j sen'princip'a'j kanajl'o'j jam de Erostrato. Ĉar kiel profit'us hom'o, se li gajn'us si'a'n anim'o'n kaj perd'us la tut'a'n mond'o'n?
— Ni do, se esprim'i tio'n per ne'triv'it'a metafor'o, dev'ig'u li'n elekt'i inter ari'an'ism'o kaj arj'an'ism'o.
— Aŭ inter martel'o kaj ambos'o. Por tio ni vizit'os la hejm'o'n de Kamaĉo en Madrido dum li'a for'est'o. Ne ven'os rat'o mem al kat'o, kaj ni dev'as bon'e kon'i li'a'j'n plan'o'j'n kaj projekt'o'j'n, kaj eventual'e detru'i ili'n sur'lok'e, sen ke li sci'iĝ'u. Favor'os ni'n, ke du kontraŭ unu prezent'as arme'o'n, kaj ke venĝ'ad'o est'as mi'a meti'o. Ni don'os al li lecion'o'n de mor'o'j.
— Vi parol'is, ke dum li'a for'est'o? Kiam do?
— Hodiaŭ nokt'o'mez'e ni ek'ir'u. Est'as ankoraŭ la kvar'a de floreal'o kaj li jam ek'vojaĝ'is al la Universal'a Kongres'o en Valencio.
— Sed ĉu la Universal'a Kongres'o ne okaz'os komenc'e de termidor'o?
— Nu ja... tamen... se La Majstr'o ordon'os, eĉ ŝton’ lakt'o'n don'os! Kaj nun ni prefer'e komenc'u pak'i jam ni'a'j'n afer'o'j'n.
Poet'ik'a relativ'o
Dum La Majstr'o apert'is si'a'n plej grand'a'n valiz'o'n kaj rembur'is ĝi'n zorg'e kaj skrupul'e per komplet'o'j da vest'o'j eg'e glat'e glad'it'a'j kaj tiom am'e amel'it'a'j, la ruĝ'okul'a Emèric fal'ig'is en la poŝ'o'j'n de si'a griz'a redingot'o komplet'o'n da objekt'o'j kaj aĵ'o'j plej strang'a'j, sen ajn'a'j util'o, koher'o aŭ inter'rilat'o: putin'e ruĝ'a'n lip'ŝmink'il'o'n, ŝaf'id'a'n astragal'o'n, knab'in'a'n fibol'o'n, plast'a'n komput'il'a'n disk'o'n, finn'a'n alumet-skatol'o'n sen alumet'o'j kaj plu simil'e. Far'ant'e et'a'n paŭz'o'n en si'a intelekt'a labor'o La Majstr'o ek'parol'is:
— Mi neniel pov'as kompren'i la kaŭz'o'n de la motiv'o de li'a amaŭroz'a abomen'o kontraŭ mi, mi'a balad'ind'a edz'in'o, mi'a revu'o Literatur'a Vernis'o, la Kooperativ'o mem kaj eĉ kontraŭ la literator'a rond'o La Ploton'o!
— Vi kulp'as nur tio'n, ke Vi est'as pli bon'a poet'o ol Kamaĉo. Jen la kern'a kial'o de la ton'o de li'a'j recenz'o'j. Kvankam tut'e mal'kompetent'a poet'o laŭ mi, li ne pov'as toler'i, ke ekzist'as ali'a'j.
— Kial vi inter'dir'is, mentor'a Emèric, la banal'a'n du'vort'o'n laŭ mi?
— Nur tial, ke kelk'a'j iber'a'j verk'ist'o'j ŝat'as li'a'j'n pok'a'j'n poem'o'j'n. Neves eĉ kompar'is iu'n el ili kun La infan'a ras'o, cert'e tre tro'ig'ant'e.
— Dirlididi! Ĉu tiu'n kvant'a'n magr'ec'o'n tamen kompens'as el'star'a kvalit'o literatur'a? Bedaŭr'ind'e ne. Tiu Kamaĉo ja kapabl'as ia'foj'e verk'i poem'et'o'n sam'kompetent'e kiel mult'a'j ali'ul'o'j en Esperant'uj'o, sed tio ne sufiĉ'as por kre'i er'o'j'n ver'e memor'ind'a'j'n, kiu'j pov'os post'viv'i en bon'a'j antologi'o'j ĝis, ni dir'u, la jar'o 2093.
— Hm... Ebl'e oni plend'os, ke Vi juĝ'as tro sever'e. Ne forges'u li'a'j'n divers'a'j'n sukces'o'j'n en literatur'a'j konkurs'o'j.
— Tia proced'o al'don'as neni'o'n al la verk'o. Ne mal'oft'e la vers'aĵ'o'j tiel kron'it'a'j hav'as neni'a'n valor'o'n, ĉar ne'esprim'it'a konkurs'a kriteri'o ĝeneral'e est'as, ke ili prefer'e est'u pli-mal'pli konvenci'a'j. Do mi dev'as malgraŭ'e konstat'i, ke tiu Kamaĉo ne ating'is far'iĝ'i grav'a poet'o. Ĉar en la poezi'o memor'ind'ec'o est'as la ĉef'a, ebl'e la sol'a, kvalit'o kiu garanti'as plu'ekzist'o'n.
— Prav'e. Neĝ'o kaŝ'as nur ĝis printemp'o. Vi'a'j vort'o'j memor'ig'as mi'n pri dir'o de Henriette Beaupaul (aŭ ĉu est'is Vi'a kar'a Martinelli?), pri la ne'kontest'ebl'e klar'a fakt'o, ke ne ĉiu'j Florudaj Majstr'o'j egal'valor'as, kio cert'e aplik'ebl'as ankaŭ al la kamaĉa problem'o. Tamen permes'u, ke mi por moment'o lud'u la rol'o'n de diabl'o-advokat'o: kaj se trov'iĝ'us inter li'a'j vers'aĵ'o'j io memor'ind'a?
— Sen'dub'e, impertinent'a Emèric, okaz'us tiel pro simpl'a statistik'a neces'o. Sinjor'o kiu el'plum'ig'as cent'o'n aŭ mil'o'n da, se tiel nom'i ili'n, poem'o'j, cert'e produkt'os i'o'n almenaŭ bon'et'a'n, sed demonstr'ebl'e pro simpl'a hazard'o kaj absolut'e ne pro propr'a merit'o.
Ferm'ant'e la valiz'o'n La Majstr'o ek'aŭd'is admon'o'n de la griz'a serpent'o:
— Ni dev'as jam ek'ir'i al Hispan'uj'o.
Sent'ant'e si'a'n voĉ'o'n de pas'int'jar'cent'a aŭtomat'o iom sen'miel'a kaj mal'propr'a, La Majstr'o proverb'is:
— El Hispanio, nek vent'o afabl'a nek nupt'o agrabl'a.
Emèric rid'et'e respond'is per voĉ'o du'obl'e diabl'a:
— Ne maten'o, bon'e tamen! Abrakadabra!
Antaŭ'e'n al la labor'o!
Ferm'ant'e la valiz'o'n La Majstr'o ek'konsci'is, ke ili sid'as en trajn'a kupe'o. Li trov'is la valiz'o'n subit'e tro pez'a kaj dev'is pet'i la Send'it'o'n de Satan'o pri help'o por pov'i met'i ĝi'n sur la rak'o-bret'o'n.
— Bedaŭr'ind'e mi forges'is kun'port'i i'o'n por leg'i ĉi-peripl'e. Mi'a faktot'a kaj fakultoza edz'in'o trans'don'is al mi rism'o'n da artikol'o'j, fiktiv'aĵ'o'j kaj ese'o'j por Literatur'a Vernis'o, ke mi propon'u, kiel ŝi ili'n dis'hak'u, korekt'u, modif'u kaj polur'u plej art'e kaj lert'e, plej delikat'e kaj adekvat'e. Sed mi lete'is ĝi'n domicil'e...
Emèric rigard'is li'n heksagon'e, en'poŝ'ig'is la liv'a'n man'o'n kaj facil'e el'tir'is tut'e nov'a'n ekzempler'o'n de Plen'a Ilustr'it'a Vort'ar'o kun Suplement'o:
— Bon'vol'u tra'leg'i ĝi'n de la komenc'o ĝis la fin'o, ke Vi pov'u verk'i, estiel Majstr'o de la Lingv'o kaj la Literatur'o Esperant'a'j, ind'a'n antaŭ- aŭ post-parol'o'n por la sekv'a, baldaŭ'a el'don'o.
— Mi dispon'as ankaŭ tri je'parol'o'j'n por Kalevala, Cent jar'o'j da sol'ec'o kaj Poem'o de Utnoa.
— Antaŭ'e kio'n Vi dev'as, post'e kio'n Vi vol'as. Bon'vol'u do ek'leg'i, kvankam cert'e temp'o ne mank'os.
La Majstr'o ne pov'us dir'i, kiom long'e daŭr'is la trajn'a vojaĝ'o al Madrido, nek kiu'j'n urb'o'j'n tra'ir'is la vagon'ar'o. Ili sid'is en karmin'velur'a kupe'o tut'e ferm'a al la ekster'o. Tra fend'et'o'j inter la pez'a'j fenestr'o-kurten'o'j vid'ebl'is nur minac'a nokt'a nigr'o, makul'it'a jen kaj jen, tre dis'foj'e, de la griz'e obtuz'a lum'o de la halt'staci'a'j gas'lamp'o'j kaj lantern'o'j. La dezert'a'j kaj'o'j prezent'iĝ'is al la okul'o'j en kosmorama geometri'o, mark'it'a'j per svag'a'j hieroglif'o'j ciril'a'j kaj glagolic'a'j. Ŝajn'is al La Majstr'o, ke ili'a vagon'o vojaĝ'as ne nur de land'o al land'o kaj de urb'o al urb'o, sed ankaŭ de temp'o al temp'o.
Ferm'ant'e la vort'ar'o'n La Majstr'o ek'konsci'is, ke ili star'as sur granit'a postament'oz mez'e en ie'a maten'iĝ'e frisk'a park'o:
— Ĉu... Madrido?
— Efektiv'e. Jen, ĉirkaŭ ni, la park'o Re'tir'o en aŭror'a hor'o. Ni salt'u sob antaŭ ol ven'os fru'em'a'j promen'ant'o'j.
— Sed... mi vertiĝ'as sen'paraŝut'i de ĉi-tiom'a altitud'o.
— Ne tim'u van'e. Ĉu Vi vid'as bril'e ruĝ'a'n punkt'et'o'n ĉe la pint'o de l’ kupol'o de tiu for'a palac'et'o, trans la arb'o'j?
— Jes ja; mi oftalm'as ĝi'n perfekt'e. Ĉu tem'as pri la pri'poem'it'a My Locarno’s little star?
— Ne ĝi, Kar-Kar'a Majstr'o, sed astr'o amik'a kaj egid'a. Sci'u, ke protekt'as kaj gard'as ni'n stel'o, kiu'n eŭrop'a'j astronom'o'j mistifik'e nom'as Antares'o, t.e. Anti-Ares'o aŭ Mal-Mars'o, en la konstelaci'o Skorpi'o. Kiel Vi cert'e sci'as, Alt-Estim'at'a, Ares'o est'is helen'a di'o de milit'o. La ver'a nom'o de ni'a patron'a, egid'a stel'o est'as Kalbalakrabo, kio mi'a'lingv'e signif'as La Kor'o de l’ Skorpi'o, ruĝ'e-braĝ'e frost'a kiel intern'o ruben'a. Ek do! Kun'salt'u kun mi!
Jam sur la firm'a ter'o humid'a de la park'a plac'et'o La Majstr'o demand'is:
— Sed kial la di'o de milit'o?
— Ĉar ni lud'os kun iu lud'o'n de pugn'o'j.
— Mi tim'as, ke ni ag'os eksces'e kaj super'mezur'e kontraŭ tiu Kamaĉo. Kial li'n pun'i? Kial ni ne retro'u kooperativ'ej'e'n?
— Ne blag'u! Aŭ ĉu Vi pren'as mi'n por dup'o aŭ ŝlemil'o? Diabl'o ŝerc'o'n ne kompren'as, vok'it'e li ven'as. Ali'vort'e: aŭ venk'i aŭ velk'i.
— Be! Mi opini'us konven'a kompromis'o'n...
— Ĉit! Se Fam'o Vi'n daŭr'e interes'as, bon'vol'u ferm'i la faŭk'o'n kaj obe'i mi'a'j'n instrukci'o'j'n. Koncern'e Kamaĉon, long'e ŝtel'as ŝtel'ist'o, tamen fin'e li pend'os, ĉar kiu kaĉ'o'n aranĝ'as, tiu ĝi'n manĝ'as, kaj kiu hav'as malic'a'n cel'o'n, oft'e perd'as si'a'n propr'a'n fel'o'n! Ĉak! Ĉak!
La Majstr'o iĝ'is mut'a kiel mort'a moru'o. Post ne long'e ili akcel'is si'a'n marŝ'o'n. Dum ambaj pilgrim'ant'o'j el'park'iĝ'is en ĉi urb'o'n de fakt'o'j, fiktoj kaj fantazi'o'j, ili renkont'is surd'mut'ul'o'n, kaj demand'is li'n:
— Kiom distanc'a est'as la strat'o Chantada?
Li tuj respond'is:
— Sufiĉ'e long'a distanc'o... ebl'e kvin kilo'metr'o'j'n.
Ili do plu'en'ir'is, ĝis ili renkont'is blind'ul'o'n, kaj demand'is li'n:
— Sinjor'o, kiom'a hor'o est'as?
Li rigard'is si'a'n brak'horloĝ'o'n kaj respond'is:
— Est'as la ok'a kaj kvar'on'o.
La Majstr'o kaj Profesor'o Ország plu'en'ir'is, ĝis ili renkont'is vir'in'o'n tut'e nud'a'n:
— Sinjor'in'o, — dir'is la griz'a felis'o — mi eg'e dezir'as fum'i, kaj ne hav'as tabak'o'n. Ĉu ebl'e vi pov'as amik'e favor'i mi'n per unu pip'o'plen'o?
— Jes, — ŝi respond'is — pip'o'plen'o'n da tabak'o mi ja ne domaĝ'as.
Kaj ŝi pren'is tabak'o'sak'o'n el si'a poŝ'o kaj propon'is ĝi'n al Emèric, tre afabl'e.
Emèric kaj La Majstr'o (la unu'a fum'ant'e si'a'n pip'o'n) do plu'en'ir'is, ĝis ili ven'is al la kamaĉa kvartal'o El Pil'ar. Tuj ili vid'is vir'o'n, kiu ne hav'as brak'o'j'n, kaj li tre rapid'e puŝ'is tra la strat'o ĉar'um'o'n, en kiu li port'is grand'a'n sak'o'n da jar'kolekt'o'j de Esperant'o Triumf'ont'a kaj La Praktik'o. Post li kur'eg'is vir'o sen krur'o'j, kiu kri'eg'is:
— Halt'u, ŝtel'ist'o! Halt'u, fripon'o! Jen mi'a'j jar'kolekt'o'j!
Ne est'is la afer'o de ni'a'j protagonist'o'j, do ili plu'en'ir'is, ĝis ili trov'is si'n en la strat'o Chantada, ĉe la numer'o kvar'dek tri.
Sam'hor'e kaj sam'minut'e, ĉe la kruc'iĝ'o de Chantada kun la strat'o Vereda de Ganapanes, osced'a'j miaŭ'o'j de l’ kvartal'a'j kat'o'j salut'is bon'ven'ig'e la liver'o'n de la unu'a'j, ankoraŭ freŝ-ink'a'j, ekzempler'o'j ĵurnal'a'j en la voj'kruc'a'n kiosk'o'n. Sur la sub'a dekstr'a angul'o de la front'paĝ'o de l’ ĵurnal'o El Independiente, anstataŭ la plan'it'a fot'o de mustaĉuda hipokrit'ul'o, aper'is nov'aĵ'o en'ŝov'it'a plej last'e:
Statu'o mal'aper'is
agent'ej'o'j, Madrido
La statu'o de La Fal'int'a Anĝel'o en la park'o Re'tir'o mal'aper'is de sur la piedestal'o hieraŭ nokt'e. Tri ebri'a'j vagabond'o'j asert'as, ke la statu'o for'vapor'iĝ'is ĝust'e je nokt'o'mez'o, kaj ke la moment'a lum'sag'o de fulm'o vid'ig'is sur la mal'plen'a piedestal'o la figur'o'j'n de Do'n Quijote kaj Sancho.
Leĝ'o'j de ruĝ'a magi'o
— Se Zamenhofo vizit'as, ĉiu pord'o li'n invit'as — invok'is Emèric paspartu'e, kaj la pord'o de la loĝ'ej'o de Kamaĉo tuj sezam'e apert'iĝ'is, dum La Majstr'o demand'is tim'em'e, eĥ'at'e de la grinc'o de ĉarnir'o'j osced'em'a'j:
— Ĉu li cert'e ne regres'os ĉi-domicil'e'n?
— Mi jam dir'is, ke por ni floreal'as sed por Kamaĉo termidor'as. Ĝust'e nun li aŭ rikan'as en Barcelono spekt'ant'e recital'o'n de Nikotin’ kaj la mejl'o'ŝton'a'n film'o'n Langvor'o'j, aŭ babil'as kun Liv'e'n Dek kaj István Ertl en Valencio kun porci'o da paelo sur unu man'o kaj long'a glas'o da ciperaĵo en la ali'a.
— Ĉu vi ne scienc'as tio'n skrupul'e, intelekt'a Emèric?
— Kial mi far'u tiel?: de tro mult'a sci'o krev'as la krani'o.
— Konsekvenc'as, ke ni pozici'as en li'a hejm'o, dum li kaj mi kun'hant'as la barcelon'an pre'kongres'a'n forum'o'n literatur'a'n!
— Ekster'ordinar'e, ĉu ne?
La kooperativ'a'j gast'o'j tra'fantom'is la salon'o'n preter du maŭzedongece grand'a'j fot'o'j blank'a'nigr'a'j de Karolo Piĉ kaj Fernand'o de Dieg'o kovr'ant'a'j la grumel'e blank'a'n farb'o'n de la du sol'a'j mur'o'j sen fenestr'o kaj sen mebl'o'j. En la salon'o subit'e aŭd'iĝ'is soft'a jelp'o de la hieratik'a maneken'o:
— Melen'o!
Ili tra'ir'is kurt'a'n koridor'o'n, kaj post'e turn'is si'n liv'e'n. La mur'o'j de l’ lit'ĉambr'o de Kamaĉo, tapet'it'a'j per brik-imit'a paper'o, aspekt'is nud'e kiel orf'a lokal'o kaj frisk'e kiel kript'a zulo. Nud'o'n kaj frisk'o'n ŝmink'is kvar alt'a'j bret'ar'o'j plen'a'j je libr'o'j en du vic'o'j. Du'on'o'n de la ĉambr'o okup'is du-etaĝ'a lit'o, kies supr'o'n kovr'is stak'o'j da kajer'o'j, kovert'o'j kaj ĉia'format'a'j period'aĵ'o'j. Fingr'um'ant'e iom da polv'o sur apud'a bret'o La Majstr'o verdikt'is:
— Kia sapropelio! Indukt'ebl'as, ke tiu Kamaĉo forges'is bret'o-bros'et'i!
Emèric sen'ĉapel'ig'is si'n kiel Bofront'o esperant'o'n kaj ek'sid'is ĉe la komput'il'o, font'e al la fenestr'o. Li'a'j man'o'j arane'is sur la klav'ar'o kaj baldaŭ la ekran'o plen'is je inform'ik'a'j hieroglif'o'j.
— Kar'a Majstr'o: la tekst'o'j'n kaj program'o'j'n ni pov'as aŭ plu las'i, aŭ for'viŝ'i, aŭ kopi'i por Vi en propr'a'n disk'o'n. Bon'vol'u do ek'dir'i, kio Vi'n interes'as cel'e detru'i li'a'n reputaci'o'n aŭ abort'ig'i li'a'j'n beletr'a'j'n plan'o'j'n.
— Ĉu vi kun'eksport'is tia'n disk'o'n aŭ ĉu ni ĝi'n latron'u el li'a fi'kamer'o?
La hungar'a profesor'o tir'is el poŝ'et'o de la redingot'o disk'o'n plast'a'n kaj elast'a'n, sam'temp'e respond'ant'e per si'a'j braĝ'a'j okul'o'j:
— Kia la reĝ'o, tia la leĝ'o, ho Mastr'o de Mastr'o'j! Kaj la unu'a leĝ'o de inkub'a magi'o postul'as, ke ĉiu'n objekt'o'n, kiu'n ni for'pren'os, mi dev'as ind'e kompens'i kaj kontraŭ'pez'i per las'o de ali'a aĵ'o. Tial rezerv'u Vi'a'n akapar'em'o'n por tuj post'e, kiam neces'os elekt'i i'o'j'n el inter li'a'j libr'o'j. Turn'u Vi'a'n sublim'a'n mens'o'n al ĉi komput'in'o: unu el la dosier'o'j plen'as je mal'moral'a'j kaj perversi'a'j porn'o-skriptoj. Kon'iĝ'as majstr'o laŭ si'a verk'o, kaj eĉ najtingal'o ne est'as sen gal'o!
— Hm... Pornografi'o? Ne, tio mi'n ne interes'as. Elimin'u la tut'o'n! Ĉu io pri mi'a envergur'o?
— Ebl'e en la leter'a fak'o... Efektiv'e. El leter'o al... nu, ne grav'as: Est'us bon'e, se Georg Silber met'us fin'a'n punkt'o'n al la karier'o de si'a pseŭdo'nom'o, kaj re'komenc'us verk'i propr'a- aŭ ali-nom'e forges'ant'e la kastel'o'n el glaci'o, kiu'n tiel zorg'e, kaj tiel tra'vid'ebl'e, li van'e konstru'is.
— Ekimoz'o! Belzebut'o pred'u la tut'a'n leter'a'n fak'o'n!
— Ĉu ni prov'u pri poem'o'j?
— Jes! Jes-jes! Jeges! Rapid'u, idiot'o!
— Kio'n mi far'u ekzempl'e el ĉi poem'o kun tri titol'o'j?
— Tri titol'o'j?
— Ŝajn'as, ke li ne sukces'is elekt'i inter ili. La unu'a, Major-Silber-Ŝemer, pli taŭg'us kiel vers'o en rim'portret'o; la du'a, Raben'a'j mal'ben'o'j, ne traf'as la cel'o'n; ebl'e son'as plej bon'e La Sankt'a Tri'unu'o, ĉar, kvankam ĝi tem'as pri Vi kaj Vi'a'j du lam'baston'o'j, ĝi iom memor'ig'as pri poem'o de Emiano Imby.
— Tamen for'viŝ'u la tut'o'n, ke ni neni'o'n risk'u.
— For! Hm... Li komenc'is ali'a'n poem'et'o'n kun la titol'o Dol'e kaj petrol'e, sed verk'is nur unu strof'o'n.
— Ĉu de'freŝ'e pri Irako?
— Ne, tut'e ne pri tio, sed ja pri masturb'ad'o, kiel dec'as al pornografi'a aŭtor'o. Ceter'e, li metrik'is ĝi'n vladimir'e.
— Leg'u do.
Sen rigard'i la miop'ig'a'n ekran-blu'o'n Emèric recit'is:
La Majstr'o tondr'is:
— Elizi'u ĝi'n!
— For'strek'it'e. Kaj jen ankoraŭ io pri Vi'a edz'in'o.
— Ĉu long'a?
— Ne; nur tri vort'o'j. Ebl'e titol'o por sonet'o.
— Nu, tiu-okaz'e bon'vol'u leg'i ĝi'n al mi.
— En ord'o; mi kred'as, ke tem'as pri difin'o.
— Leg'u do, ne atend'ig'u mi'n per ne'raŭm'ism'a bagatel'o.
— Laŭ Vi'a plaĉ'o. La tri vort'o'j est'as: perl'o sub menhir'o.
— Mekoni'o! Ĉu vi super'satur'e cert'as, ke tem'as pri mi'a majest'a edz'in'o? Tio'n mi ne pov'as kred'i: ŝi ja propriet'as akci'o'j'n de l’ kooperativ'o, kaj ver'dir'e ŝi neni'o'n far'is kontraŭ li, krom defend'i mi'n el li'a'j atak'o'j! Mi ne retin'as, kial tiu Kamaĉo vol'us aŭ dev'us ŝi'n insult'i. Krom'e, se tio'n li far'u, kial li ne uz'u pli drast'a'j'n esprim'o'j'n, kiel kooperativ'a cerber'in'o aŭ literatur'a furi'o? Ŝajn'as do, ke ni jam leg'as tro inter la lini'o'j, inter la vort'o'j, eĉ inter la liter'o'j, ja pli ol la liter'o'j'n mem. Se ni sekv'os tiu'n pad'o'n mi ne mir'us, ke trov'int'e slip'et'o'n kun la vort'o'j sen'nobl'a rat'o aŭ velur'a kanajl'o ni ek'suspekt'us, ke tem'as ĝust'e pri mi.
— Nu, en ord'eg'o; se Vi ne est'us tiel modest'a, Vi est'us perfekt'a. Tamen... Oho! Vid'u, jen pli'a porn'aĵ'o!
— Fu! Leg'u plej'nur'e la titol'o'n, Emèric.
— Lit-erotik'o kaj pub-lek'o en Esperant'uj'o: ĉu midz'e aŭ franze?
— Diare'o! Fi! Akt'o'j de la Akademi'o! Korp'o de pork'o! Kac'o de boac'o! Eks pri ĝi kaj eks pri seks’!
— Est'u obe'at'e. Vort'o don'it'a est'as kiel leĝ'o. Ni daŭr'ig'u la grav'a'n task'o'n, kiu ven'ig'is ni'n ĉi tie'n. Apert'u Vi'a'n valiz'o'n.
La et'a'j okul'o'j de Emèric kavalkad'is sur unu el la lign'a'j bret'o'j, liv'e super la print'il'o: inter La Nobl'a Koran'o kaj Manifest'o de la Komun'ist'a Parti'o star'is kun ali'a'j snob'aĵ'o'j La turp'a burĝ'ar'o de Miguel Espinosa, La litomiŝla tomb'ej'o de Karolo Piĉ kaj bunt'a kolekt'o da porn'a'j revu'o'j kaj gazet'o'j kun divers'a'j poz'o'j kaj en plur'a'j lingv'o'j.
— En'e'n ili'n! — ordon'is la budapeŝta link'o.
— Sed...
— Nek sed nek malsed! Ĉio de'pend'as de se kaj kiam, kaj se dev'ig'as neces'o, far'u kun kares'o!
Post'e la hungar'a profesor'o las'is en la vak'a lok'o, fiks'it'a per knab'in'a fibol'o, kolor'a'n polaroid'a'n fot'o'n montr'ant'a'n plen'e la nud'o'n de jun'a vir'in'o mamuda kaj piĉuda, volupt'a kaj lasciv'a, kun ŝi'a ali'land'a adres'o zorg'e kaj net'e tajp'it'a sur la dors'o de l’ bild'o.
— Ĉu ne al'log'a? Kia'j uroĝoj!
— Pri prostitu'it'in'o'j mi inert'as... Kial ĉi fotograf'aĵ'o? Ĉu nur por ekvilibr'ig'o post'razi'a?
Anstataŭ respond'i, Emèric fal'ig'is en la apert'a'n valiz'o'n ne'revizi'it'a'n printoskripton de la esperant'ig'o de l’ ese'o Ne pens'i plu de iu'j Santiag'o Alb'a Rico kaj Carlos F. Liria. Montr'ant'e al La Majstr'o nur la dors'o'n de si'a griz'a redingot'o li al'don'is:
— En'met'u ankaŭ la roman'o'n Sirius'o de Olaf Stapledon, ke Vi kompren'u pli bon'e hund'o'j'n, kio help'os Vi'n abund'e en rilat'ad'o kun ĉi tia'j hom'o'j. Tamen, se Vi ver'e sci'vol'as pri la motiv'o de la fot-donac'o, bon'vol'u aŭskult'i kelk'a'j'n vers'o'j'n kaj prov'u ident'ig'i ili'n.
Kaj li ek'deklam'is:
La Majstr'o mut'is kiel karton'a gramofon'o.
— Ĉu neni'a ide'o?
Grimac'o de dub'o.
— Ehe, ĉu... ĉu... m-m-mi'a'j?
— Evident'e jes, Kar'a Majstr'o! Ne'mis're'kon'ebl'e el Demetera karmanjol'as, Vi'a sekv'a poem'ar'o. En Svis'uj'o mi trans'don'os al Vi klar'skrib'a'n manskripton. Grav'as nun tio, ke ni prevent'e las'u kun la fot'o skatol'o'n da tru'et'a'j kondom'o'j, prepar'e lik'o'n.
— Mi tim'as, ke li elserendipos ni'a'n manipul'o'n...
— Protekt'as ni'n Kalbalakrabo, la patron'a astr'o de l’ ruĝ'a'j mag'o'j! Parentez'e, se ni jam fin'is ĉi-ĉambr'e, la du'a leĝ'o de ruĝ'a magi'o postul'as, ke Vi las'u ver'a'n aŭ pseŭdo'a'n kun'sub'skrib'o'n ie en la loĝ'ej'o por sigel'i ni'a'n kontrakt'o'n kaj la aŭtor'ec'o'n de ni'a en'trud'iĝ'o. Far'u tio'n per sang'a ruĵ'o sur la nepreja spegul'o.
— Sed kio'n mi grafiti'u sur la tualet'ej'a reflekt'il'o?
— Sufiĉ'os ekzempl'e Woland & Wandel. Kun fin'a punkt'o!
— Ki-ki-kial?
— Por iber'a okul'o W aspekt'as tre diabl'esk'e kaj german'ec'e. Kaj pri la punkt'o simpl'e obe'u mi'n.
La Majstr'o pren'is la ruĵ'krajon'o'n el la man'et'o'j de Emèric, desegn'is ambajn nom'o'j'n sur la metal'a re'bild'o de si'a vizaĝ'o kaj punkt'is la vip'a'n paraf'o'n tiel aplomb'e, ke li fal'ig'is plank'e'n la spegul'o'n:
— Damn'e! Demon'e! Mil sterk'a'j diabl'o'j!
— Ne blasfem'u! Kaj zorg'u neniom! Ne help'as spegul'o al mal'bel'ul'o...
Mort'e sur la blank'a'j kahel'o'j rest'is nur du grand'a'j split'o'j kun la komenc'a'j, akr'a'j vovoj. La skunk'a ĉapel'o kaj la falv'a aŭtomat'o retro'is al la apud'a ĉambr'o jam profan'it'a, kie, nervoz'a, La Majstr'o kuŝ'ig'is si'n sur la sub'a'n lit'o'n:
— Ĉu ebl'as kataplasm'i ĉi katarakt'a'n katastrof'o'n!? Hu oj! Mi propriocept'as, ke al mi'a psik'o'somat'o end'as dekubit'i...
La griz'a felis'o pren'is el la sub'a liv'a poŝ'o de si'a plumb'a redingot'o et'a'n slip'o'n el blank'a karton'o kun skrib'o sam'aspekt'a kiel mal'kontinu'a lini'o de formik'o'j distr'et'it'a'j. Emèric invit'is la ripoz'ant'o'n laŭt'leg'i.
— Ĉu titol'o por oper'o? Nu: La Majstr'o kaj Martinelli.
Emèric re'pren'is la bilet'o'n el la rigid'a'j fingr'o'j de si'a akompan'ant'o kaj kaŝ'ant'e ĝi'n rapid'mov'e ie inter ambaj man'o'j li demand'is:
— Kie ĝi trov'iĝ'as? Ĉu en la liv'a? Ĉu en la dekstr'a? Streĉ'u la okul'o'j'n! Se okul'o ne atent'as, dors'o ek'sent'as.
— En la dekstr'a man'o.
— Presk! Pek'o kaj erar'o est'as ec'o'j de l’ hom'ar'o. Bon'vol'u re'prov'i.
— Nu, tiu'kaz'e do en la ali'a.
— Mis! Nur tiu ne erar'as, kiu neniam i'o'n far'as. En neni'u!
Tiam li el'montr'is ambajn polm'o'j'n, kaj sur unu el ili, intern'e de du'on'e apert'a finn'a alumet-skatol'o sen alumet'o'j, sur'dors'e kuŝ'is strang'a sen'bril'a nigr'a best'et'o.
— Ĉu blat'o?
— Tut'e ne, Kar'a Majstr'o. Kiu viv'as sen kalkul'o, baldaŭ est'os almoz'ul'o. Blat'o est'as insekt'o, kaj insekt'o'j marŝ'as sur tri par'o'j da krur'o'j. Sed tiu ĉi monstr'et'o, Estim'at'o, hav'as preciz'e ok.
— Ok?! Pri kiu animal'o do tem'as?
— Pri tiu, kiu ig'os Vi'n sen'mort'a. Ĝi aspekt'as iom sen'viv'e, sed ĝi nur somnol'as. Vid'u, kiel mov'et'iĝ'as la anten'o'j. Kaj nun, unu, du, tri, kvar, kaj fin'it'a la far’!
Star'ig'ant'e la mars'an'aspekt'a'n kosmopolit'o'n Emèric ŝov'is la best'et'o'n sub la kap'kusen'o'n kaj post'e rapid'e re'aranĝ'is la lit'o'n kun la kompetent'o de spert'a, zorg'a dom'mastr'in'o.
— Dir'it'e, far'it'e. Sed nun ni for'ir'u.
Mal'aper'ant'e kiel vapor'o la du vizit'int'o'j paf'is si'n for el la loĝ'ej'o tiel mister'e kaj sen'spur'e, kiel ili en'ven'is.
La last'a metro'o
Sekv'ant'e la paŝ'o'j'n de la budapeŝta profesor'o La Majstr'o tren'is si'a'n valiz'o'n plen'a'n je libr'o'j, disk'o'j, skriptoj kaj ali'a'j dokument'o'j sur la nokt'o'mez'e sen'hom'a'j strat'o'j de la kvartal'o El Pil'ar. Parvenu'a magnat'o konstru'ig'is iam en la kvin'dek'a'j aŭ ses'dek'a'j jar'o'j ĉiu'j'n kvartal'a'j'n dom'blok'o'j'n sen'fenestr'a'j por evit'i pli alt'a'n kost'o'n de la tut'a negoc'o. Jar'o'j'n post'e nur la iniciat'em'a'j ek'loĝ'ant'o'j de ĉi labor'ist'a get'o decid'is tra'bor'i mem fenestr'o'j'n rigard'e al la mont'ar'o, dum la pigr'a'j prefer'is rest'i en si'a grot'o vizaĝ'e al kiĉ'a cerv'o-pentr'aĵ'o aŭ al idiot'ig'a televid'il'o.
— Ŝajn'as, Kar'a Majstr'o, ke ĉi part'o'n de Madrido jam vizit'is mi'a petol'em'a koleg'o Behemot'o.
Spion'at'e de la strab'a'j fasad'o'j ni'a'j hero'o'j marŝ'is akcel'e, ignor'ant'e semafor'o'j'n ĉiam ruĝ'a'j'n, sen halt'o aŭ paŭz'o, akompan'e de kabal'a'j miaŭ'o'j sur voj'o inter mut'a park'o kaj inaŭgur'ot'a kancer'ologi'a hospital'o, direkt'e al la oblikv'a'j metal- kaj vitr'o-tur'o'j kiu'j'n oni sekret'e mal'konstru'as, hazard'e preter la fenestr'o de UEA-deleg'it'o pri islam'o kaj cel'e al la ankoraŭ apert'a metro-staci'o en Plaza de Castilla.
— Al kie ni projekt'as metropoliten'i, Emèric?
— Rekt'e de ĉi tie al Svis'uj'o per la last'a metro'o je la unu'a kaj du'on'o antaŭ'tag'mez'e.
Antaŭ'tag'mez'e je l’ kvar'a tag'o de la printemp'a monat'o floreal'o du siluet'o'j kun la form'o de sign'o'j kri'a kaj demand'a vanu'is en la sub'urb'a'j'n profund'o'j'n sub la hekat'e kat'a lun-arĝent'o.
Minut'o'j'n post la aŭror'o, sur la mal'supr'a liv'a angul'o de la front'paĝ'o de l’ ĵurnal'o Liberación, anstataŭ la obstin'e plan'it'a fot'o de mustaĉuda hipokrit'ul'o aper'is nov'aĵ'o en'ŝov'it'a plej hast'e:
Re'aper'is la statu'o
agent'ej'o'j, Madrido
La statu'o de La Fal'int'a Anĝel'o, mal'aper'int'a el si'a piedestal'o en la park'o Re'tir'o hieraŭ nokt'e, re'trov'iĝ'is ĉi-fru'maten'e en la fantom'a metro-staci'o Chamberí, inter la staci'o'j Iglesia kaj Bilba'o de la unu'a lini'o. Ebri'a metro'ist'o kaj grup'et'o da huligan'o'j asert'as, ke moment'a fulm'o en la mez'o de la tunel'o vid'ig'is apud la statu'o sur la mal'plen'a kaj'o la figur'o'j'n de Do'n Quijote kaj Sancho.
Yarg Nairod
— Kio'n mi procedur'u nun el ĉi rekvizici'it'a brikabrak'o?
— Far'u kiel pri Régulo. Ebl'e tiel Kamaĉo prezent'iĝ'os al vi en special'a dimensi'o.
— Fakt'e mi sci'as pri Ju'a'n Régulo mult'o'n pli ol ali'a'j esperant'olog'o'j iam ajn sci'os. Sed mi halt'ig'u mi'a'n lang'o'n: ne ĉio rakont'ind'a est'as rakont'ebl'a.
— Ebl'e tial, ke fal'int'o'n ĉiu ajn pov'as atak'i.
— Pravoze! Rilat'e la stafet'ul'o'n, sufiĉ'as sen'mit'ig'o. Permes'u, ke mi proverb'ar'um'u: al mitul’ kuir'it'a jam akv'o ne help'os.
— Al ĉiu sinjor'o est'u li'a honor'o. Tamen koncern'e Kamaĉon neces'as sen'tim'ig'o, sed sen'tim'ig'o de Vi. Kvankam oni pov'us argument'i, ke analiz'ad'o de la el'prunt'it'a material'o signif'as dediĉ'i al Vi'a rival'o amas'o'n da temp'o, kio'n li neniel merit'as, tamen nepr'as, ke Vi kon'u li'n pli bon'e.
— Ĉu do mi remanenc'u ĉi-kabinet'e por ekzegez'i la de'komut'it'a'j'n aŭ konfisk'it'a'j'n inkunabl'o'j'n?
— Kiel plaĉ'as al Vi. Dum'e mi ir'os ekster'e'n. En mi'a ĉambr'o atend'as mi'n ne'fin'it'a ole'o-portret'o de Vi'a Kooperativ'a Moŝt'o. Rest'as nur la last'a'j penik'tuŝ'o'j, sed por produkt'i iom'et'o'n da divers'a'j el'ĉerp'it'a'j farb'o'j mi bezon'as serĉ'i likv'a'j'n kaj pigment'a'j'n ing're'di'ent'o'j'n en la proksim'a'j arb'ar'o'j, ekzempl'e man'drag'or'o'n, nepent'o'n, absint'o'n kaj helebor'o'n.
Kun entuziasm'et'e glim'a'j okul'o'j La Majstr'o koment'is:
— Plaĉ'us mi'a bust'o al Pikas'o.
Hor'o'j, hor'eg'o'j pas'is. Bat'is la ses'a kaj du'on'o en la horloĝ'o de la Kalvina strat'o. Neni'u bru'et'o est'is inter'romp'int'a la leg'ad'o'n de l’ ginjol'a robot'o, kiam li rimark'is lum'o'stri'o'n sub la daŭr'e ferm'it'a pord'o de la enigm'a dek-tri'a ĉambr'o. Li leg'is plu. La ĉambr'o silent'ad'is katakomb'e. Je la dek'a kaj du'on'o ĝi apert'iĝ'is montr'ant'e la ombr'o'n griz'a'n de la gras'a redingot'o.
Invit'it'e de ambigu'a gest'o, La Majstr'o en'paŝ'is sub la damokl'a'n sojl'o'n. Stabl'o mez'e en la ĉambr'o sub'ten'is farb'um'it'a'n tol'o'n, kiu grad'e aspekt'is pli kaj pli grand'a. La tol'o, sen ajn'a kadr'o, ŝajn'is vast'iĝ'i al la svag'a'j kaj nebul'a'j mur'o'j. Mal'aper'is la pord'o, la plafon'o, la ĉambr'o, kaj kun ili ankaŭ la ombr'o ruĝ'okul'a. La Majstr'o ek'vid'is la portret'o'n kaj renkont'is en ĝi si'a'n propr'a'n vizaĝ'o'n, sed kun la rigard'o sam'temp'e kruel'a kaj inocent'a de spit'em'a infan'o. Li trov'is si'n mem fremd'a, neandertal'ec'e nud'a, viluda kaj ŝvit'oz'a, kun har'ar'o hirt'a, taŭz'a, kaj kun barb'o kresk'a je du tag'o'j. Kun absurd'a trankvil'o li konstat'is, ke la ali'a Silber iel el'tol'iĝ'as, ke vual'o el kolor'o'j kaj ton'o'j ankaŭ li'n en'sorb'as kaj en'volv'as. La portret'ul'o, proksim'iĝ'int'a ne'dis'ig'ebl'e'n kaj ne'disting'ebl'e'n, tord'is si'a'n buŝ'o'n al dolor'a grimac'o, el kiu grinc'e el'iĝ'is obtuz'e kant'a voĉ'o.
* * *
Ĥiromancia fetiĉ'o
Kiam la al'poem'it'o re'konsci'iĝ'is, li trov'is si'n sam'lok'e sed kun Emèric, kiu ĉi-moment'e definitiv'e el'penik'is la verd'e-flav'e last'a'n farb'o'spur'o'n.
— Kio'n vi...? Neni'o est'as kiel vi'a pentr'o!
Emèric en'poŝ'ig'is la penik'o'j'n kaj paletr'o'n kaj konciz'is:
— Mi ĝi'n mal'pentr'is. Diven'u, kio'n mi hav'as en la man'o.
Dir'ant'e tio'n Emèric el'tir'is ĝi'n el la poŝ'o kun kaŝ'ferm'it'a'j fingr'o'j. Kiam li re'apert'is la pugn'o'n, sur la polm'o vid'ebl'is griz'brun'a et'a io:
— Ĉu Vi kon'as?
— Ost'o? Dent'o?
— Astragal'o. Ŝaf'id'a astragal'o, kia'n uz'is jam romi'an'o'j kiel lud'kub'o'n. Ĉu Vi vol'as, ke mi antaŭ'dir'u Vi'a'n sort'o'n?
Neni'a respond'o.
— Mi sci'as, pov'as antaŭ'dir'i la est'ont'a'n. Fakt'e kelk'grad'e mi ĝi'n pri'decid'as.
— Volont'u eksplik'i al mi la interpret'ebl'o'n de tiu somnambul'a halucinaci'o.
— Kar'a Majstr'o: en Vi'a intern'o batal'as du versi'o'j de Vi'a mem'o: la Polentulo kontraŭ la Glebulo. La portret'o montr'is ĉi-last'a'n, kaj li Vi'n al'parol'is per poem'o iom stumbl'e struktur'it'a.
— Tamen mi ne kompren'as...
— Ebri'ec'o pas'as post dorm'o, mal'saĝ'ec'o neniam, kaj ne el ĉiu lign'o oni far'as violon'o'n. Kvankam vers'o'j'n oni ne aĉet'as, mi resum'os por Vi la en'hav'o'n de la aŭd'it'a'j vers'o'j per fragment'o el poem'o de sam'land'an'o.
La okul'braĝ'o'j de Emèric turn'iĝ'is ĥameleon'e en la moment'o, kiam li ek'recit'is:
Respond'is ataraksi'e La Majstr'o:
— Tio iom pli diafan'as, kvankam mi monument'e mal'konsent'as. Sed kial ĉiu'j acerb'a'j kaj vitriol'a'j fraz'o'j pri mort'o, for'pas'o kaj pere'o?
— Kred'ebl'e tem'as pri person'a obsed'o, kio ne nepr'e ig'as ĝi'n tut'e sen'interes'a. Aŭskult'u nun: Ampol'o'j'n oni fabrik'as tia'j, ke ili ĉes'u funkci'i post du jar'o'j. Sam'e okaz'as pri aŭt'o'j, vest'o'j, komput'il'o'j... Ĉi fenomen'o'n ni pov'as nom'i laŭ'plan'a mal'nov'iĝ'o aŭ akcel'ad'o de mal'nov'iĝ'o. Kiel dir'as mi'a sam'infer'an'o Ferlosio, la old'iĝ'o pov'as est'i aŭ materi'a aŭ simbol'a (ĉi-okaz'e tem'as pri la eks'mod'iĝ'o kaŭz'at'a de reklam'ist'o'j). Oni akcept'as ŝaf'e ĉi mistifik'o'n kred'ant'e, ke ni viv'as en mond'o el objekt'o'j etern'e pli bon'a'j kaj etern'e nov'a'j. Sam'temp'e oni plen'vol'e ignor'as, ke ĉies korp'o (kio inkluziv'as la mens'o'n de la koncern'a person'o) est'as biologi'e kondamn'it'a al laŭ'plan'a kaduk'iĝ'o, el kiu ne ebl'as si'n sav'i. Tial hom'o'j van'e serĉ'as etern'o'n, fam'o'n, sen'mort'ec'o'n aŭ post'mort'a'n plu'o'n, anstataŭ kutim'ig'i si'n al la fakt'o, ke ili mort'os tut'a'j, kaj ke ebl'us viv'i ĝis la last'a moment'o en mond'o ĝu'ebl'e mal'pli tromp'a.
— Kaj tio pri Kamaĉo kaj mi-ne-cerb'as-kia paskvil'o katilin'a?
— Ĉu Vi memor'as la blat'o'n ĉe li en Madrido?
— Cert'e jes. Vi ig'is ĝi'n sub'li'a'lit'kap'kusen'a. Ĉu li opt'os la animal'o'n?
— Mal'ebl'as! Kiel mi si'a'temp'e klar'ig'is, blat'o'j hav'as estiel insekt'o'j ne ok sed nur ses krur'o'j'n, pro kio simpl'e ne ebl'as vid'i ok'krur'a'j'n blat'o'j'n ie ajn en la tut'a mond'o. Kamaĉo ne pov'os vid'i la blat'o'n ĝust'e tial, ke laŭ'difin'e ok'krur'a blat'o est'as ne'vid'ebl'a. Ĉu klar'e?
— Klar-klar'e. Sed...?
— Sed li aŭd'os ĝi'n. Post'e li trov'os la split'o'j'n de la spegul'o kun la invers'a'j moj de ni'a sub'skrib'o, rimark'os la subit'a'n mank'o'n de libr'o'j, printoskriptoj, de disk'o'j komput'il'a'j... Ne forges'u, ke floreal'e li ankoraŭ trov'iĝ'as hejm'e en Madrido.
— Kaj?
— Sur la ĉe-lit'a paper'stak'et'o por eventual'a'j not'o'j li skrib'os kvar vort'o'j'n, kies cel'o'n kaj signif'o'n li ankoraŭ ne sukces'os, ne kapabl'os re'hav'i, sed kies esenc'o'n li facil'e re'trov'os, se li ĉes'os si'n obsed'i cerb'um'ant'e pri tio. Ĉi kvar vort'o'j est'os la titol'o: La Majstr'o kaj Martinelli. Jen per kio li komenc'os la pamflet'o'n.
— Kio ĝi est'os?
— Venĝ'o.
— Kaj stil'e, kia?
— Ne'digest'ebl'e mal'precioz'a; neolog'ism'a kaj absurd'a: resum'e, nek lakt'o nek selakt'o. Li el'verk'os ĉi pamflet'o'n pseŭdo'avan'e kaj snob'em'e, kiel kutim'e.
— Kiu ĝi'n el'don'os?
— Literatur'a Foin'o, la etern'a budapeŝta rival'o de Vi'a kooperativ'o.
— Ĉu ĝi al'don'os iom al la fam'o de tiu Kamaĉo?
— Ne tim'u. Laŭ tradici'o komun'a al kelk'a'j aŭtor'o'j esperant'a'j kaj eĉ normal'a'j, La Majstr'o kaj Martinelli est'os de'komenc'e ĝis'fin'e plagiat'it'a el la tut'mond'a literatur'o: Bulgakov, Kafka, Ec'o, Tolkien, Stoker, la Bibli'o, Valle-Inclán, Espinosa, García Márquez, Mary W. Shelley... Ĉef'e la du antaŭ'epilog'a'j ĉapitr'o'j, kun abund'o da kaŝ'a'j cit'o'j el la publik'a'j kaj ne'publik'a'j verk'o'j de mult'a'j el vi'a'j komun'a'j aŭ monopol'a'j amik'o'j kaj mal'amik'o'j en Esperant'uj'o.
— Aĥ! Ve! Huj! Mi radiestez'as la nom'o'j'n de tiu'j stalin'ist'o'j, nazi'o'j, antisemit'o'j, ateist'o'j kaj framason'o'j: Alb'a, Alòs, Ar'i, Chomsky, Corsetti, Franc'o, Goering, Gutiérrez, Korĵenkov, Le Puil, Lindstedt, Mayer, Minnaja, Or'teg'a, Örkény, Varankin, Waringhien, Vaha... Kia klik'a kamaril'o da kalumni'a'j kibic'o'j kaj kovard'a'j komplic'o'j kaj kruel'a'j komplot'o'j kaj kanajl'a'j konspir'o'j! Kia krud'e kot'a kaĉ'o! Bis al mi kaj bas al ili! Volont'e mi har'mag'e'don'us ĉi pagan'o'j'n!
— Krom'e, Kron'ind'a Majstr'o, plagiat'e je Vi li subliminal'e aŭ sublim'in'e propagand'os si'a'j'n verk'o'j'n, komun'a'j'n aŭ ne, inter ili ĉef'e la fi'a'n pamflet'o'n Leter'o el Palestino, la galimati'a'n rakont'ar'o'n Sur la lini'o kaj la miks'pot'a'n Iber'e liber'e.
— Aj-ha-jes!, la poem'ar'o de l’ sibera band'o! Sed, erar'iv'a kaj misoza Emèric, bon'vol'u ne glot'i la rosin'a'n epitet'o'n miks'pot'a. Anstate prefer'ind'as dir'i goj'e pra'cel'a aŭ pelmel'e tohuvabohu'a.
— Ceter'e est'u cert'a, ke li far'os eĉ akuzativ'a'j erar'o'j!
— Kaj kiel tiu venen'oz'a anti'ditiramb'o koncern'as ni'a'n inter'konsent'o'n?
— Kiam aper'os Am'e'n, la kompil'ot'a Antologi'o de Modern'a'j Esperant'a'j Novel'o'j, biografi'et'o de Kamaĉo eventual'e interes'ig'os iu'n pri La Majstr'o kaj Martinelli, kie li (aŭ ŝi) cert'e leg'os Vi'a'n ver'a'n aŭ fals'a'n nom'o'n. Se iam post'e la sam'a ul'o leg'os Esperant'a Antologi'o, li re'trov'os ĝi'n tie, kio ig'os li'n halt'i ĉe Vi'a'j biografi'o kaj poem'o, kaj, se li ek'ŝat'os Vi'a'n stil'o'n, ebl'e eĉ Vi'n epigon'i. Ali'vort'e, dum tiu ĉi lingv'o ekzist'os oni si'n demand'os, kiu est'is tiu Majstr'o, kaj sekv'e kiu est'is tiu Silber aŭ Szilveszter, ĝis fin'e oni leg'os ĉio'n verk'it'a'n de Vi kaj pri Vi kaj pro Vi. Vi rajt'as sent'i Vi'n sen'mort'a jam de nun, de tiu ĉi preciz'a moment'o. Mort'int'a, sed sen'mort'a!
— Ĉu vi opini'as mi'n stult'a, Emèric? Ankaŭ mi kapabl'as el'neŭron'i proverb'aĉ'o'j'n! Di'o al vi don'is, por ke vi pov'u don'i...
— Mi jam tro enu'as Vi'a'n ted'a'n parol'o'n. Vi sci'as kaj mi sci'as: kontraŭ la stult'o eĉ la di'o'j van'e batal'as. Sed di'o'j'n mi simil'as kiel ov'o bov'o'n. Aŭ kiel rat'o blat'o'n. Tial nun ven'u fin'o al mi'a latin'o. Mi ir'u for en bon'a hor’. Far'it'a Vi'a far'o, nun adiaŭ, mi'a kar'a! Last'e, bon'e sukces'u, sed ankaŭ mi'n ne forges'u!
Kun japan'esk'a riverenc'o de si'a skunk'e ĉapel'it'a siluet'o Profesor'o Emèric Ország tio'n dir'is kaj for'ir'is laŭ ĉiu'j leĝ'o'j de l’ dajmon'a art'o, mal'aper'ant'e kiel ŝton'o en mar'o'n.
Kiam Georg Silber, unu maten'o'n, vek'iĝ'is el stomp'a sonĝ'o, li re'trov'is si'n en si'a lit'o trans'form'iĝ'int'a en neni'a'n monstr'a'n insekt'o'n. Turn'int'e si'n delikat'e sur la tuk'o-kovr'it'a matrac'o li rigard'is pli'a'n foj'o'n la stak'o'j'n da foli'o'j el saten'a paper'o kun la karakteriz'a kooperativ-sur'pres'o kovr'it'a'j per rond'form'a'j liter'et'o'j el flu'a verd'a ink'o, kaj li kompren'is ankaŭ, ke ĉio kio skrib'iĝ'is sur ili est'as ne'ripet'ind'a de ĉiam kaj por ĉiam, ĉar ne hav'as du'a'n ŝanc'o'n sur la ter'o la verk'ist'o'j kondamn'it'a'j je cent'jar'o'j da stult'ec'o.
Fin'o
| evp | Etim'ologi'a vort'ar'et'o pragmat'a de esperant'o, Yamasaki Seikô, eld. Libr'o'tek'o Tokio, 1991. |
| m | Metropoliten'o, V. Varankin, eld. TK, 1977. |
| ng | Neolog'ism'a glos'ar'o, Henri Vatré, eld. Artur E. Iltis, 1989. |
| pag | Plen'a analiz'a gramatik'o de esperant'o, K. Kalocsay k.a., eld. UEA, 1980. |
| pg | Parnas'a gvid'libr'o, K. Kalocsay k.a., eld. Edistudio, 1984. |
| piv | Plen'a ilustr'it'a vort'ar'o de esperant'o, G. Waringhien k.a., eld. Sat, 1981. |
| pu | Poem'o de Utnoa, Abel Montagut, eld. Pro Esperant'o, 1993. |
| pve | Plen'a vort'ar'o de esperant'o kun suplement'o, E. Gros'je'a'n-Maupin k.a., eld. Sat, 1980. |
| s | Suplement'o de piv, G. Waringhien k.a., eld. Sat, 1987. |
| tb | Tiran'o Banderas, Ramón María del Valle-Inclán, trad. Fernand'o de Dieg'o, eld. HEF, 1993. |
| tve | Tabu'a'j vort'o'j en esperant'o, Hektor Al'os k.a., eld. ?, 1991. |
| 33r | 33 rakont'o'j, K.M. Nordensvan k.a., eld. Stafet'o, 1964. |
abrakadabra [33r] magi'a vok'formul'o, kabal'a sorĉ'vort'o.
ambajn akuzativ'a form'o de ambaj aŭ ambaŭ. La Fundament'a Gramatik'o klar'e dir'as: La adjektiv'o fin'iĝ'as per a. Kaz'o'j kaj nombr'o'j kiel ĉe la substantiv'o.
antagona [tb] antagonism'a, antagonist'a, kontraŭ'a, opon'a.
apert'i [pve, tb] (tr.) mal'ferm'i.
bagaĝ'o [ng, s] valiz'o'j, pak'o'j aŭ sak'o'j, kiu'j'n kun'port'as vojaĝ'ant'o.
bas! [pag, pg, ng] interjekci'o por esprim'i la dezir'o'n for'ig'i iu'n aŭ por vigl'e mal'laŭd'i iu'n.
blink'i [ng] (ntr.) intermit'e lum'i.
bravisime!z [ng, pve] superlativ'o de brav'e! por esprim'i tre fort'a'n aprob'o'n.
ciperaĵo tip'e valencia frid'a kaj dolĉ'a lakt'o'simil'a trink'aĵ'o far'it'a el ciper'o aŭ ter'migdal'o.
ĉak! ĉak! [tb] onomatope'a interjekci'o el'pens'it'a de Valle-Inclán.
ĉaled'o [ng] ĉalet'o.
eŭreka! interjekci'o esprim'ant'a (el)trov'o'n de io konkret'a aŭ abstrakt'a.
eŭsk'o [el la eŭsk'a] vask'o.
faks'i (tr.) tele'kopi'i, tele'kopi'e send'i; faks'o: tele'kopi'o; faks'il'o: tele'kopi'il'o.
fikti [ng] (tr.) arbitr'e imag'i, el'pens'i art'a'n kre'aĵ'o'n.
franzi [tve] (tr.) piĉ'lek'i; form'o prefer'ind'a al frandz'i [pg, ng], ĉar inter'met'o de dental'o pov'us embaras'i la lang'o'n.
get'o [ng] ghett'o, gett'o.
grafiti'o anonim'a skrib'o sur strat'a'j mur'o'j, oft'e kun politik'a, protest'a aŭ obscen'a en'hav'o.
holm'o [ng, pg, s, tb] mont'et'o.
hungri [ng] (ntr.) mal'sat'i.
inocent'a [ng, pg, tb] pur'anim'a; sen'kulp'a; ne'konsci'a pri la ekzist'o de mal'bon'o aŭ de fi'moral'o.
invok'i [ng, tb] (tr.) help'e al'preĝ'i super'natur'a'n potenc'o'n.
kosmoramo [evp, tb] optik'a rimed'o por vid'i objekt'o'j'n pli'grand'ig'it'a'j per'e de sen'lum'a kamer'o; kosmoramejo: lok'o, kie distr'o'cel'e prezent'iĝ'as ĉi-rimed'e plej fam'a'j pejzaĝ'o'j, konstru'o'j kaj monument'o'j el la tut'a mond'o.
megalomano megalo'mani'ul'o [kp kun meloman'o en piv].
Menad'e bal, Cifali bal [volapuk'e] Al unu Hom'ar'o, unu Majstr'o'n.
metropoliten'o [m] arka'ism'o por metro'o.
midz'i [ng, pg, tve] (tr.) kac'o'suĉ'i.
muslimano [termin'o propon'it'a de Daniele Vital'i] an'o de la islam'a gent'o en Bosnio-Hercegovin'o; la balast'a'j vort'o'j muzulman'o kaj muslimo, sam'kiel la mis'a kaj do evit'ind'a mahomet'an'o, signif'as simpl'e islam'an'o, t.e. kred'ant'o'n de religi'o, sed ne membr'o'n de specif'a gent'o.
mustaĉo [ng, tb] lip-har'o'j, -har'ar'o, aŭ -tuf'et'o.
nul [ng, tb] neni'u(j)(n), neni'a(j)(n); simil'e al ĉi, oni uz'u ĝi'n nur adjektiv'e, sed ne pronom'e.
onan'i [el onan'ism'o] (ntr.) masturb'i si'n.
paelo [el la katalun'a] tip'e valencia manĝ'o el sen'likv'a riz'o kun viand'o, fiŝ'o, molusk'o'j aŭ legom'o'j, diferenc'a de franc'a pilaf'o je la uj'o, sur kiu oni ĝi'n kuir'as, t.e. plat'a du-ten'il'a pat'eg'o nom'ebl'a paelujo.
Pikas'o Picasso (1881–1973).
porn'a [ng] pornografi'a.
serendipo [ng, s] sistem'o de indukt'o'j, kiu'j ebl'ig'as al detektiv'o solv'i krim'enigm'o'n.
skripto [tb] provizor'a aŭ definitiv'a antaŭ'tekst'o de kultur'a produkt'o (foj'e nur skem'a aŭ skiz'a gvid'tekst'o), ekz.: verk'o-, libr'o-, man(o)-, tajp'o-, print'o-, preleg'o-, program'o-, radi'o-, televid'o-, teatr'o-, kin'o- kaj film'o-skripto; skriptisto.
supliki [ng, tb] (tr.) pet'eg'i.
tele'faks'i vd. faks'i.
-ud [ng] sufiks'o signif'ant'a: hav'ant'a long'a'n, eg'a'n, grand'a'n -on (aŭ grand'a'j'n -o'j'n).
uroĝo [ng; el la sanskrit'a kaj la hindia] vir'in'a mam'o konsider'at'a kiel bel'a objekt'o.
uvaŭmo [pu] paralel'a ebl'o-mond'o.
vanu'i [ng, tb] (ntr.) mal'aper'i.
vladimir'o kvar'vers'a strof'o uz'it'a en la traduk'o de La bapt'o de car'o Vladimir far Tomáš Pumpr kaj en la original'a'j poem'o'j Al unu el la poet'o'frat'o'j kaj Leter'o al "La Vagabond'o" de respektiv'e Baghy kaj Kalocsay.
vovo ali'a nom'o de la liter'o w.
zulo [el la eŭsk'a kaj hispan'a vort'o zulo] kamufl'it'a tru'o en aŭ sub ĉambr'o aŭ en kamp'ar'o por kaŝ'i paf'il'o'j'n, eksplod'aĵ'o'j'n aŭ ostaĝ'o'j'n.
Nask'iĝ'is en 1966 en Zafra, Hispan'uj'o. Esperant'ist'o de 1980. Membr'o de la Akademi'o de Esperant'o de 1992. Ricev'is premi'o'j'n en la Bel'art'a'j Konkurs'o'j de UEA. Premi'o Grabowski en 1992.
End of Project Gutenberg’s La Majstro kaj Martinelli, by Jorge Camacho
*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA MAJSTRO KAJ MARTINELLI ***
***** This file should be named 27593-h.htm or 27593-h.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
http://www.gutenberg.org/2/7/5/9/27593/
Updated editions will replace the previous one--the old editions will be
renamed.
Creating the works from public domain print editions means that no one
owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and
you!) can copy and distribute it in the United States without permission
and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the
General Terms of Use part of this license, apply to copying and
distributing Project Gutenberg-tm electronic works to protect the
PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project Gutenberg is a
registered trademark, and may not be used if you charge for the eBooks,
unless you receive specific permission. If you do not charge anything
for copies of this eBook, complying with the rules is very easy. You may
use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative
works, reports, performances and research. They may be modified and
printed and given away--you may do practically ANYTHING with public
domain eBooks. Redistribution is subject to the trademark license,
especially commercial redistribution.
*** START: FULL LICENSE ***
THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://www.gutenberg.org/license).
Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works. See paragraph 1.E below.
1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States. If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed. Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work. You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
This particular work is one of the few copyrighted individual works
included with the permission of the copyright holder. Information on
the copyright owner for this particular work and the terms of use
imposed by the copyright holder on this work are set forth at the
beginning of this work.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in
a constant state of change. If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.
1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges. If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form. However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.
1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that
- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
you already use to calculate your applicable taxes. The fee is
owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
has agreed to donate royalties under this paragraph to the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments
must be paid within 60 days following each date on which you
prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
returns. Royalty payments should be clearly marked as such and
sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
address specified in Section 4, "Information about donations to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
License. You must require such a user to return or
destroy all copies of the works possessed in a physical medium
and discontinue all use of and all access to other copies of
Project Gutenberg-tm works.
- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
electronic work is discovered and reported to you within 90 days
of receipt of the work.
- You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg-tm works.
1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.
1.F.
1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.
1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.
1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation. The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund. If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.
1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ’AS-IS,’ WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.
Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm’s
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.
Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state’s laws.
The Foundation’s principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations. Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation’s web site and official
page at http://pglaf.org
For additional contact information:
Dr. Gregory B. Newby
Chief Executive and Director
gbnewby@pglaf.org
Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation
Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.
The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org
While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.
International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate
Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.
Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
Each eBook is in a subdirectory of the same number as the eBook’s
eBook number, often in several formats including plain vanilla ASCII,
compressed (zipped), HTML and others.
Corrected EDITIONS of our eBooks replace the old file and take over
the old filename and etext number. The replaced older file is renamed.
VERSIONS based on separate sources are treated as new eBooks receiving
new filenames and etext numbers.
Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
http://www.gutenberg.org
This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
EBooks posted prior to November 2003, with eBook numbers BELOW #10000,
are filed in directories based on their release date. If you want to
download any of these eBooks directly, rather than using the regular
search system you may utilize the following addresses and just
download by the etext year.
http://www.ibiblio.org/gutenberg/etext06
(Or /etext 05, 04, 03, 02, 01, 00, 99,
98, 97, 96, 95, 94, 93, 92, 92, 91 or 90)
EBooks posted since November 2003, with etext numbers OVER #10000, are
filed in a different way. The year of a release date is no longer part
of the directory path. The path is based on the etext number (which is
identical to the filename). The path to the file is made up of single
digits corresponding to all but the last digit in the filename. For
example an eBook of filename 10234 would be found at:
http://www.gutenberg.org/1/0/2/3/10234
or filename 24689 would be found at:
http://www.gutenberg.org/2/4/6/8/24689
An alternative method of locating eBooks:
http://www.gutenberg.org/GUTINDEX.ALL
*** END: FULL LICENSE ***