Tekst'ar'o de Esperant'o

* * *

Mal'varm'a vent'o mal'gaj'e ek'boj'is sub la pont'o kaj fajf'ant'e ĵet'is si'n tra gis'a balustrad'o supr'e'n. Unu'sol'a pal'verd'a lantern'o eg'e ek'balanc'iĝ'is. Supr'e ek'grinc'is, kun'puŝ'iĝ'int'e, la metal'faden'o'j kaj plend'e ek'bru'is. Sur nigr'a supr'aĵ'o de Jaŭzo* si'n kaŝ'ant'e de ies persekut'o rapid'e tra'glit'is stri'a'j makul'o'j. Pel'at'a de l’ vent'o kun furioz'a sonor'o tra'kur'is la pont'o'n tram'vagon'o. Mal'hel'a'j siluet'o'j glu'iĝ'is al ĝi'a'j vand'o'j, konvulsi'e kurb'iĝ'ant'e. Kroĉ'em'a'j man'o'j kapt'is unu la ali'a'n. Kelk'e da pied'o'j pend'is en la aer'o. Insult'ad'o ek'son'is sur la platform'o kaj ies voĉ'o ek'kri'is: “Tra'pas'u do kamarad'o, mi fal'as!” La vagon'o mal'aper'is post strat'angul'o.

Sen'mov'a rest'is la mal'viv'a lun'o, en'ŝlos'it'a en du'obl'a kolor'a cirkl'o, sen'mov'a rest'is ĝi'a pal'a lum'o, fal'int'a sur glaci'ig'it'a'n ter'o'n tra la frost'a pik'ant'a aer'o, sen'mov'a est'is milic'an'o ĉe la strat'angul'o, en'volv'it'a en varm'a mantel'o. Sen'mov'e rigid'iĝ'is sur la pont'o super la river'a faŭk'o iom fleks'it'a vir'a figur'o. La hom'o jam de'long'e star'is ĉi tie. Per lac'a'j okul'o'j li post'sekv'is tra'kur'ant'a'j'n preter li vagon'o'j'n kaj mal'aprob'e balanc'et'is la kap'o'n. Iu'foj'e li si'n turn'is al la river'o kaj silent'e rigard'is la nigr'a'n akv'o'n.

Li'a rigard'o est'is iom mir'ig'it'a. Kvazaŭ li'n zorg'ig'is la pens'o: kial ĉi tiu river'aĉ'o ĝis nun ne glaci'iĝ'is?

La vent'o ek'ŝir'is kol'um'o'n de li'a mantel'o. For'ŝir'iĝ'int'e de du buton'o'j, ĝi mal'kovr'is jun'a'n vizaĝ'o'n kun du'o da griz'a'j okul'o'j, kun rekt'a naz'o kaj grand'a'j lip'o'j. La hom'o aspekt'is iom lac'a, kvazaŭ li ne dorm'is kelk'a'j'n nokt'o'j'n.

Moskvo, ver'ŝajn'e, trov'iĝ'is tre mal'proksim'e. Ĉi tie la bord'o'j est'is kovr'it'a'j de fabrik'tub'o'j kaj nun silent'a'j korp'o'j de uzin'o'j. La industri'a desegn'aĵ'o tranĉ'is purpur'a'n ĉiel're'bril'o'n de moskvaj fajr'o'j per nigr'a fantazi'a border'o. Kvazaŭ per surd'a mur'o ĝi de'ig'is sen'hom'ec'o'n, mal'lum'o'n kaj silent'o'n for de la bril'ant'a kaj bru'a centr'o.

Kun la kutim'a gest'o ek'kapt'is la hom'o ten'il'o'n de al'ven'int'a tram'vagon'o kaj ek'pend'is sur la pied'ŝtup'o. La vagon'o akr'e ŝir'iĝ'is for de la lok'o. Fort'e salt'ant'e, ĝi ek'kur'is antaŭ'e'n. La voj'o est'is mal'proksim'a. En ĉiu halt'o la vagon'o'n atak'is furioz'ant'a hom'amas'o kaj la konduktor'o kri'eg'is: “La lok'o'j mank'as! La vagon'o for'vetur'as!” Neni'u el'ir'ad'is. Kaj nur post'long'e la hom'o est'is lev'it'a sur la supr'a'n ŝtup'et'o'n per puŝ'o de'mal'supr'o. Nun mal'supr'e est'is miniatur'a vir'in'o kun sak'et'o en la man'o. Si'a'j okul'o'j rigard'is tim'em'e.

— Vitalij! — dir'is al si la hom'o pens'e — Tiu vir'in'o ne el'ten'os ĝi'n! — Li prov'is mal'lev'i la pied'o'n mal'supr'e'n, sed ŝi ek'tim'ig'it'e kri'is:

“Kio'n vi far'as? Vi for'puŝ'os mi'n!”

Li ek'rigard'is ŝi'n super la ŝultr'o'n kaj re'lev'iĝ'is sur la supr'a'n ŝtup'o'n.

— Ebl'e telefon'ist'in'o, re'ven'ant'a post la vesper'a deĵor'ad'o. Ŝi'n, ebl'e, atend'as la infan'o'j kaj ŝi ne hav'as edz'o'n!.. — ial supoz'is li. Kaj en la sam'a moment'o i'o'n pez'a'n kaj dolor'a'n li ek'sent'is en si'a brust'o.

Li re'memor'is somer'a'n nokt'o'n ne'mal'proksim'e de Moskvo. Arom'a kamp'o, iom mal'sek'a herb'o, sekal'o, voj'et'o, sen'bru'ec'o... Kaj subit'e pik'int'a en la kor'o'n sopir'o. Li est'is re'ven'ant'a de staci'o la somer'loĝ'ej'o'n. For'sku'ant'e per baston'et'o kap'et'o'j'n de apud'voj'a'j cejan'o'j, li rev'is pri la baldaŭ'a renkont'o kun la edz'in'o. En la kap'o ankoraŭ re'son'is la voĉ'o'j, li sent'is ankoraŭ ekscit'o'n de la pasi'a diskut'ad'o. Ĵus li part'o'pren'is disput'o'n pri metropoliten'o. En li'a'j opini'o'j li'n oni ne sub'ten'is. Nun li hav'is grand'a'n dezir'o'n el'dir'i iu'n pens'o'n kaj al'don'i i'o'n forges'it'a'n kaj tre grav'a'n. Sam'temp'e profund'o kaj mal'lum'o de la varm'a nokt'o en'sorĉ'ad'is li'n ĉiam pli. La pens'ad'o est'is ĉes'ant'a kaj li vid'is nur la fin'iĝ'ont'a'n kamp'o'n, trans'ir'ot'a'n pont'o'n kaj la proksim'a'j'n dom'et'o'j'n. La fil'in'et'o jam dorm'as kaj Olga prepar'as te'o'n, rapid'ant'e ĝis li'a al'ven'o fin'i si'a'j'n mastr'um'afer'o'j'n. Sur la verand'o star'as petrol'lamp'o sub verd'a kloŝ'o kaj te'il'ar'o. La etend'it'a ĉe unu flank'o tol'o ne mov'et'iĝ'as, tiel absolut'e trankvil'e est'as hodiaŭ. En la ali'a flank'o de l’ verand'o est'as nigr'a tru'o. Mal'supr'e sabl'a voj'et'o zigzag'as inter arbust'o'j kaj flor'a'j bed'o'j. Se Olga est'as jam prepar'int'a la te'o'n, ŝi ebl'e el'ir'is al la dorm'ant'a kamp'o kaj atend'as li'n tie, kares'em'a, delikat'a kaj varm'a.

Sed la kamp'a voj'et'o el'kur'is el la sekal'o kaj ven'ig'is li'n al fer'voj'a pont'o. Li mem ne kompren'is, por kio li halt'is ial sur la pont'o. La rel'voj'o est'is tut'e sen'bru'a. Long'a vic'o de flav'a'j bril'et'ant'a'j fajr'o'j est'is for'kur'ant'a al horizont'o. Apud la mal'grand'a staci'et'o sibl'is unu sol'a lokomotiv'o. Per nebul'iĝ'int'a'j okul'o'j rigard'is Vitalij la trem'ant'a'j'n fajr'o'j'n kaj mal'seren'a'j mal'trankvil'a'j pens'o'j plen'ig'is li'a'n kap'o'n.

Jen li est'as fin'int'a la universitat'o'n kaj iĝ'is inĝenier'o. La rev'o'j est'as re'al'iĝ'int'a'j. La elektr'o, kiu de'post la infan'aĝ'o al'log'is li'a'n atent'o'n, ĉes'is est'i iu sekret'o, ŝlos'it'a en la fabel'a kofr'o. Ĝi mal'ferm'is antaŭ li ebl'o'j'n de la plej interes'a kaj divers'spec'a labor'o... Li pren'is ofic'o'n en Mosĥozupr* kaj laŭ si'a dezir'o pri'labor'as projekt'o'n de l’ metropoliten'o. Olga ankaŭ dev'us est'i kontent'a. Kvar jar'o'j'n ili viv'is nur per li'a stipendi'o. Nun li hav'as, ne'grand'a'n kvankam, sed tamen, pli-mal'pli sufiĉ'a'n salajr'o'n. Ŝi pov'as est'i trankvil'a por la morgaŭ'a tag'o. La viv'o, liber'ig'it'a de la turment'ant'a mal'riĉ'ec'o, est'as re'ven'ont'a al la font'o'j de ili'a am'o.

Ho ve! Li'a labor'o ŝajn'as al li sen'frukt'a. La tut'a trust'o est'as mal'amik'o de l’ metropoliten'o. La skiz'o'j, por kiu'j est'as for'don'it'a'j tiom da sen'dorm'a'j nokt'o'j, est'as met'at'a'j sur bret'o'n kaj kovr'at'a'j de la polv'o. Kaj Olga lac'iĝ'is! Ŝi al'kutim'iĝ'is vid'i la viv'o'n tiel griz'a! Ĉiam pli mal'oft'e aŭd'iĝ'as ŝi'a rid'o kaj la okul'o'j far'iĝ'is tro serioz'a'j. Kiam li komenc'as ŝerc'i, ŝi inter'romp'as li'n per sever'a lev'o de l’ ŝultr'o'j. La kares'o mem don'as ĝoj'o'n nur por unu moment'o. Olga ne dezir'as fid'i la est'ont'o'n. Vitalij ricev'as dum'e mal'grand'a'n salajr'o'n, kaj ili neni'o'n hav'as. Ĉio el'uz'iĝ'is, ĉio'n oni dev'as ripar'i, mult'o'n aĉet'i kaj eĉ la somer'loĝ'ej'o, tiel neces'a por la infan'o, signif'as nov'a'n ŝuld'o'n. Kiom da temp'o est'os do bezon'at'a, por re'hav'ig'i la fort'o'j'n kaj viv'energi'o'n? La san'o de ili ambaŭ ne stat'as ja bon'e: li hav'as pulm'o'katar'o'n, ŝi ricev'is pro abort'o'j kaj mal'facil'a labor'o vir'in'a'j'n mal'san'o'j'n. La jun'ec'o ŝajn'as sonĝ'o, neniam ekzist'int'a real'e. Ĉu ili am'as ankoraŭ unu la ali'a'n? Ĉu ili ankoraŭ pov'as am'i?

La demand'o aper'is ŝtel'e kaj kvazaŭ mal'nobl'a mort'ig'ist'o en'ig'is en dors'o'n de Vitalij akr'a'n tranĉ'il'o'n. Li kun'tir'iĝ'is kaj, subit'e, ĉes'int'e pens'i pri la verd'a kloŝ'o kaj varm'a te'o sur la verand'o komenc'is atent'em'e aŭskult'i, kio okaz'as en li, intern'e. Kaj bon'e ek'sent'is, ke de tie io for'ir'as. For'ir'as kun dolor'o, for'ir'as por ĉiam... For'las'ant'e la hejm'o'n, loĝ'ej'o'n, ĉambr'o'n, kie oni loĝ'is mult'a'j'n jar'o'j'n kaj kie ĉio est'as tiom parenc'a kaj kar'a, la hom'o'j ĉagren'e rigard'as la nud'a'j'n mur'o'j'n, mal'pur'a'n ne'bala'it'a'n plank'o'n, lamp'et'o'n, kiu tiel sol'ec'e pend'as en la aer'o. Kaj apud la sojl'o, ne hav'ant'e fort'o'j'n trans'paŝ'i ĝi'n, kiel ordinar'e, kiel ĉiam, oni prokrast'as unu minut'o'n, ĵet'as la rigard'o'n mal'antaŭ'e'n kaj la ĉambr'o ŝajn'as est'i kor'tuŝ'e kompat'ind'a. Ŝajn'as, ke ĝi esprim'as iu'n mut'a'n riproĉ'o'n, mut'a'n pet'eg'o'n. Tiel ek'rigard'is Vitalij en si'a'n kor'o'n kaj kompren'is, ke la kor'o est'as mal'plen'a. El ĝi for'ir'is la tiom hel'a iam sent'o.

Nur kvar monat'o'j pas'is de post tiu tag'o kaj la viv'o konvink'is li'n pri ne'evit'ebl'a fatal'a fin'o. Olga antaŭ'e esper'is, ke post'e ili viv'os pli bon'e. Dum ĉi tiu'j jar'o'j de li'a lern'ad'o est'is mal'facil'e, sed ŝi atend'is rekompenc'o'n. La rekompenc'o aspekt'is mizer'e. Sam'e ŝi dev'is mult'e labor'i kaj sam'e mal'mult'e da ĝoj'o ŝi ricev'is. Nun ŝi komenc'is kred'i, ke pli bon'e ili viv'os neniam. Pro tio sur ŝi'a'n jun'a'n oval'a'n vizaĝ'o'n kuŝ'iĝ'is diafan'a pal'ec'o, sever'a'j sulk'o'j akr'e mal'lev'is angul'et'o'j'n de la mal'dik'a'j lip'o'j kaj esprim'o de mal'esper'o aper'is en la griz'a'j bel'a'j okul'o'j. Tiam Vitalij komenc'is tim'em'e ŝirm'i si'n de ŝi'a mal'varm'a skeptik'ism'o. Ĉiam pli mal'proksim'a al ŝi iĝ'is li, ĉiam pli profund'iĝ'is li en labor'o'n, si'n okup'is per libr'o'j, gazet'o'j, projekt'o'j, skiz'o'j. Ĉiam mal'pli da kares'a'j vort'o'j trov'is li por sever'a Olga, ĉiam mal'pli da temp'o por la famili'o. Tiel iĝ'is ili postul'em'a'j unu al la ali'a, silent'e atend'ant'e, kiam do la mond'o de unu est'os kompren'it'a de la ali'a. Ili nerv'um'is kaj iom post iom forges'is, ke ili hav'is iam ankaŭ la hel'a'j'n tag'o'j'n. El la aŭtun'a nebul'o, el la mal'varm'a novembr'a aer'o aper'is proksim'ec'o de la final'o.

Fort'a puŝ'o ĵet'is li'n sur fenestr'o'n de la vagon'o. La vitr'o dis'pec'iĝ'is kun sonor'o. En la sam'a moment'o sovaĝ'a kri'o kovr'is la bru'o'n, fal'ant'e de la ŝtup'et'o kaj mal'aper'ant'e ie sub la rad'o'j. Per vund'it'a man'o Vitalij furioz'e kapt'is la signal'a'n ŝnur'o'n kaj el'salt'is el la vagon'o. Mal'antaŭ'e, sur la rel'o'j kuŝ'is mal'lum'a kaj tim'ig'a aĵ'o. Iom flank'e est'is fal'int'a mal'plen'a led'a sak'et'o kaj apud ĝi dis'ŝut'it'a'j mal'mult'kost'a'j bombon'o'j kaj dis'bat'it'a pup'o. Vitalij, unu'a, al'kur'is al la viktim'o. Jes, est'is ŝi, tiu vir'in'et'o, kiu star'is sur la pied'bret'o'j apud'e. Ŝi jam est'is mort'int'a. Ŝi'a mal'grand'a korp'o sen'help'e dis'ĵet'is la brak'o'j'n trans la rel'o'j'n. El sub la dis'ŝir'it'a jup'o est'is vid'ebl'a blank'a, kun blu'a'j angi'et'o'j, haŭt'o de la femur'o. La kun'ven'int'a hom'amas'o tim'em'e silent'is. Nur unu fraz'o, de iu du'on'laŭt'e dir'it'a, ek'son'is klar'e tra la silent'o:

— Dum la last'a re'elekt'o de l’ deput'it'o'j ni al'don'is al la instrukci'o: konstru'i en Moskvo metropoliten'o'n!

Vitalij ek'trem'is. Jes, jes, pens'is li, kurb'iĝ'ant'e pro mal'varm'o, aŭ pro la terur'a impres'o, — jes, jes, oni dev'as far'i tio'n plej rapid'e!

En profund'o de l’ strat'o, per alarm'a'j fajf'o'j liber'ig'ant'e al si la voj'o'n, jam tranĉ'is la mal'lum'o'n per blank'a'j okul'o'j aŭtomobil'o de la ruĝ'a kruc'o. Lev'int'e la dis'ĵet'it'a'j'n bombon'o'j'n kaj pup'o'n, kaj trans'don'int'e ili'n al la al'ir'int'a milic'an'o, Vitalij komenc'is ŝov'i si'n tra la hom'amas'o al iu mal'grand'a strat'et'o.

* * *

Ver'e, mal'ĝoj'a sent'o mi'n prem'as hodiaŭ. Tiom mal'ĝoj'a, ke mi eĉ ne hav'as fort'o'n daŭr'ig'i la labor'o'n. Neniel mi pov'as for'ĵet'i de mi sent'o'n de iu perd'o. Jen mi rigard'as la ne'mult'a'n mebl'ar'o'n de l’ ĉambr'o, aparten'ant'a al mi'a berlina amik'o, li'a'n larĝ'a'n lign'a'n lit'o'n, kovr'it'a'n de varm'a german'a lanug'matrac'et'o, grand'eg'a'n ŝrank'o'n, portret'o'n de Lenin, dis'tranĉ'it'a'n de akr'a sun'radi'o, sed mi ja ne vid'as ĉio'n ĉi. Antaŭ mi est'as nur mal'ĝoj'a'j, plen'a'j de larm'o'j okul'o'j de la vir'in'o, kun kiu mi est'as tiom firm'e ankoraŭ kun'lig'it'a. En la orel'o'j son'as kor'tuŝ'a voĉ'et'o:

— Ĝis la re'vid'o, kar'a pa'ĉj'o!..

En la tumult'o mi eĉ ne kis'is la fil'in'et'o'n, adiaŭ'ant'e.

Sed la lim'o ja rest'is mal'antaŭ'e! Ja en Stolpcy la pol'a'j soldat'o'j for'pren'is kun'e kun mi'a pasport'o mi'a'n pas'int'o'n. Ne la hejm'o'n, sed la mal'proksim'a'n front'o'n subit'e re'nask'is en mi'a kap'o bril'o kaj sonor'o de l’ oficir'a'j sabr'o'j, kaj spron'o'j.

Jes, est'is la temp'o! Al Varsovio mi proksim'iĝ'is aliel. Mi memor'as, sub eg'a pluv'o ni est'is trans'ir'ant'a'j per ŝancel'iĝ'ant'a, ĵus aranĝ'it'a pont'o, ŝvel'int'a'n brun'a'n river'o'n. En la rapid'e dens'iĝ'ant'a mal'lum'o vizaĝ'o'j de l’ kamarad'o'j perd'is la kon'at'a'j'n trajt'o'j'n. La pluv'eg'o penetr'is ĝis la ost'o'j. Super bru'ant'a'j supr'aĵ'o'j de l’ pin'o'j zum'is pol'a'j aeroplan'o'j. Ĝis'mort'e lac'a, en pez'a'j mal'sek'a'j bot'o'j mi vag'is ĉirkaŭ sen'bru'e mov'iĝ'ant'a'j siluet'o'j, stumbl'ant'e sur telefon'faden'o'n. La nokt'o'n mi pas'ig'is en dom'et'o de l’ buĉ'ist'o. Ĉi tie ĝis la maten'o kri'is telefon'ist'o'j, ĉiu'minut'e el'kur'ad'is kurier'o'j kaj knar'is per plum'o'j skrib'ist'o'j, el'uz'ant'e mal'hel'a'n lum'o'n de kandel'o'j. Antaŭ la maten'o mi vek'iĝ'is pro la terur'a bru'eg'o. Sur mi'n ŝut'iĝ'is vitr'o'j el la fenestr'o'j. Mi sur'ĵet'is sur mi'n la mantel'o'n kaj, trem'ant'e pro mal'varm'o, el'kur'is el la dom'o. Post la river'o, si'n kaŝ'ant'e en arbust'o'j, est'is kur'ant'a'j al la bord'o pol'a'j soldat'o'j...

Jen pri kio mi medit'is, sid'ant'e en la rapid'a varsovia vagon'ar'o. Kaj tra la larĝ'a'j fenestr'o'j de la vagon-restoraci'o preskaŭ ĝis la ĉef'urb'o mem vid'iĝ'is la kon'at'a pejzaĝ'o, arb'ar'o, kamp'o, marĉ'o; marĉ'o, kamp'o, arb'ar'o; mal'gaj'a'j pajl'a'j tegment'o'j. En la restoraci'o pol'a'j burĝ'o'j kun tim'eg'o rigard'is la biskvit'skatol'o'n en mi'a'j man'o'j. Ja sur ĝi est'is tia terur'a sur'skrib'o: “Bolŝevik”!

Sufiĉ'as, sufiĉ'as! Ŝajn'e mi re'akir'is konven'a'n humor'o'n. Oni dev'as rapid'i fin'i la ĉapitr'o'n dum neni'o mi'n for'log'as. Rest'as ja al'don'i nur kelk'a'j'n vort'o'j'n.

... La strat'et'o ven'ig'is li'n al bulvard'o. Ĉi tie li en'iĝ'is en la promen'ant'a'n kaj ne tut'e pur'a'n hom'amas'o'n. Vir'in'o'j sid'is sur benk'o'j, met'int'e unu pied'o'n sur la ali'a'n. La ruĝ'et'a'j fajr'et'o'j de cigared'o'j est'is sol'a lum'o sur la bulvard'o. Vir'o'j kapt'ad'is ili'n, por ek'rigard'i art'e-ŝmink'it'a'j'n okul'o'j'n de la vir'in'o'j, aŭ ĵet'i iu'n mok'em'a'n vort'et'o'n kaj preter'pas'i kun krud'a rid'o. La hom'amas'o parfum'is je vin'o, aĉ'a kosmetik'o kaj mucid'o. Nek unu vir'in'o est'is preter'las'at'a. Kant'ad'o de drink'ul'o'j, insult'ad'o, rid'eg'o kaj fajf'et'ant'a harmonik'o per abund'o de l’ son'o'j est'is pen'ant'a'j mal'aŭd'ig'i la vent'o'n.

Vitalij trans'ir'is la plac'o'n Strastnaja, en'ir'is tra mal'ferm'it'a pord'o kaj komenc'is supr'e'n'lev'iĝ'i per ŝton'a ŝtup'ar'o. Ĉe la kvar'a etaĝ'o li mal'rapid'em'e prem'is tri'foj'e la sonor'il'buton'o'n.

— Zoja Ivanovna for'est'as, — dir'is mal'kontent'e ies vir'in'a voĉ'o el'post iom mal'ferm'iĝ'int'a pord'o. La vir'in'o dezir'is tuj re'ferm'i la pord'o'n, sed Vitalij de'ten'is ĝi'n.

— Ebl'e, ŝi for'vetur'is la kun'sid'o'n?

— Ebl'e! Ĉu mi pov'as sci'i?

Ŝi koler'e klak'is per la ŝlos'il'o. Vitalij star'is unu minut'o'n antaŭ la ŝlos'it'a pord'o, post'e mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n kaj ek'vetur'is Mosĥozupr’on.

* * *

... de april'o 1928.

Mi ĝu'as grand'a'n plezur'o'n labor'i en Berlino, ne en Varsovio. Tiu last'a est'as urb'o de or'a'j pasament'o'j, mal'varm'a lum'o kaj aĉet'ebl'a vir'in'a karn'o. Ĉi el'vok'as sur mi'a'n vizaĝ'o'n grimac'o'n de abomen'o. Hel'kolor'a milit'em'a kok'o, turn'int'a si'a'n bek'o'n kontraŭ land'o de l’ Sovet'o'j!

La elegant'a'j vir'in'o'j en silk'a'j jup'et'o'j kaj arĝent'kolor'a'j ŝtrump'o'j, sen'riproĉ'e vest'it'a'j dand'o'j, or'um'it'a'j oficir'o'j! Mal'varm'a, kruel'a kaj naŭz'ig'a land'o!

Berlino est'as tut'e ali'a. Ĝi est'as pli lum'a. Kaj pli simpl'a. Kaj pli varm'a. Berlino komenc'iĝ'as je simpati'a'j dom'et'o'j, kvazaŭ far'it'a'j el lud'kart'o'j. Kiam mi est'is al'ven'ant'a, ili flug'is, kvazaŭ pel'at'a'j de l’ vent'o, preter spegul'vitr'o'j de ni'a rapid'a vagon'ar'o. Ĉiu'j ili ident'as, dron'ant'e en verd'aĵ'o de legom'ĝarden'o'j, ĝarden'et'o'j kaj flor'ej'o'j. Tio est'as la labor'ist'a'j koloni'o'j. Super ili flirt'as flag'o'j: la ruĝ'a'j, komun'ist'a'j kaj tri'kolor'a'j, social'demokrat'a'j. Renkont'e'n kur'as infan'o'j, ĝoj'e sving'ant'e la brak'o'j'n. Sed jen komenc'iĝ'as ŝton'a'j konstru'aĵ'o'j, rezerv'a'j rel'voj'o'j, fabrik'tub'o'j. La vagon'ar'o sur'flug'as viadukt'o'n, dis'ĵet'ant'e tondr'o'n en asfalt'a'j'n strat'o'j'n. Mi rigard'as en fenestr'o'j'n de la du'a'j etaĝ'o'j. Jen est'as la mal'seren'a ĉef'polic'ej'o. En fin'o de la strat'et'o, tint'as tram'vagon'o. Sub la viadukt'o'n tra'kur'as ŝarĝ'aŭtomobil'o. Iom post'e ni sibl'as mal'pacienc'e apud urb'a'j staci'o'j, por post unu minut'o re'ĵet'i ni'n antaŭ'e'n. Fin'e, la lokomotiv'o en'kur'as sub vitr'a'j'n ark'o'j'n de Schlesischerbahnhof*.

Kelk'e da ŝtup'ar'o'j, kelk'e da koridor'o'j, vigl'a german'lingv'a parol'ad'o, grand'eg'a lum'ant'a du'dek'kvar'hor'a horloĝ'o. Nigr'a asfalt'o, en kiu mi vid'as mi'a'n re'spegul'o'n. Sen'fin'a ĉen'o de aŭt'o'j. Sen'fin'a torent'o da hom'o'j. Mir'ind'a'j du'etaĝ'a'j aŭtobus'o'j, kiel la model'o-lud'il'o, donac'it'a iam al mi de mi'a av'in'o. Rond'a vitr'a tur'et'o ĉe la strat'kruc'iĝ'o kaj verd'kolor'a polic'an'o. Rekt'e sur la plac'o gigant'a liter'o U. Per la dekstr'a flank'o ĝi sen'inter'romp'e en'glut'as hom'ĉen'et'o'n, per la mal'dekstr'a ĝi el'kraĉ'as la sam'a'n ĉen'et'o'n el sub la ter'o. Tio est'as “Untergrundbahn”, la metropoliten'o.

— Rot Front, Genosse!*, — aŭd'as mi fort'a'n vigl'a'n voĉ'o'n post la dors'o. — Pri kio vi tiel admir'as?

Mi rapid'e mi'n turn'as. Antaŭ mi star'as Erich — la vir'o alt'a, larĝ'ŝultr'a, muskol'a, en griz'kolor'a uniform'o de ruĝ'front'batal'ant'o. Sur la brun'a vizaĝ'o ies man'o akr'e met'is kelk'a'j'n sulk'o'j'n. La serioz'a'j okul'o'j rigard'as profund'e intern'e'n. Mal'long'a'j har'o'j el'star'as el la krani'o, kvazaŭ erinac'o, super la kvar'angul'a frunt'o. En la mal'supr'a part'o de la mal'dekstr'a vang'o la haŭt'o est'as kun'tir'it'a per mal'hel'a'j radi'o'j de la mal'nov'a cikatr'o. El ĉi tie, evident'e, est'is iam el'ig'it'a kugl'o. Ni est'as kon'at'a'j kun Erich ĉirkaŭ unu jar'o. Li est'is vizit'int'a Moskvon. Sed mi kun pli grand'a interes'o, ol tiam, analiz'as li'a'n vizaĝ'o'n.

— Bon'a'n tag'o'n! — gaj'e dir'as mi, — mi jam est'is tim'ant'a, ke mi'n neni'u renkont'os. Nun mi pen'as al'kutim'iĝ'i Berlinon. Tre'eg'e rid'ind'e! Jen tiu monak'in'o en neĝ'o'blank'a kloŝ'o. Tia sat'a roz'kolor'a vizaĝ'o est'as renkont'ebl'a ĉe ni nur sur anti'religi'a'j afiŝ'o'j. Ver'e, mi est'as kvazaŭ ne'vid'ebl'ul'o el la roman'o de Ŭels. Jen mi star'as, apog'int'e mi'n sur la pord'o'rand'o'n, en centr'o de la eŭrop'a metropol'o. Mi ja est'as gast'o el la mal'proksim'a, fremd'a, mal'amik'ec'a mond'o. Ĉio ĉi tie ne est'as tia, kia ĉe ni. Kaj mi est'as tut'e ne tia. Kvazaŭ ĝi okaz'as sur la scen'ej'o. Mi vid'as ili'n ĉiu'j'n ĉi. Sed ili preter'pas'as mi'n indiferent'e, ne rimark'ant'e, ke antaŭ ili est'as ven'int'o el la ali'a planed'o! Interes'e!

— Bon'e! — dir'as Erich, pren'ant'e mi'n sub la brak'o'n kaj iom post iom puŝ'ant'e al la liter'o U. — Vi al'kutim'iĝ'os. Dum'e kon'at'iĝ'u kun mi'a'j amik'o'j. Jen Alice Berg, labor'ist'in'o el la fabrik'o Osram.

Antaŭ mi star'as la knab'in'o, en jungŝturma uniform'o, kun rimen'o trans la ŝultr'o'n, hav'ant'a, ver'ŝajn'e, ĉirkaŭ du'dek du jar'o'j'n. Ŝi hav'as alt'a'n statur'o'n; kaj hel'a'j'n blu'a'j'n okul'o'j'n; kaj or'kolor'a'j'n har'o'j'n, simil'e al Rautendelein*. Ili est'as kun'met'it'a'j en pez'a har'lig'aĵ'o sur la nuk'o. Trajt'o'j de ŝi'a vizaĝ'o ne est'as tut'e regul'a'j. Ekzist'as iu mal'proporci'o en ampleks'o'j de la mal'grand'a, delikat'e desegn'it'a buŝ'o, iom el'star'ant'a menton'o kaj grand'a mal'kovr'it'a frunt'o... Sed hel'e purpur'a kolor'o de ŝi'a'j vang'o'j, blu'a rigard'o kaj or'a kadr'et'o de la har'o'j mask'as la difekt'o'j'n. Mi re'memor'as fe'in'o'n el unu mal'nov'a german'a fabel'o. La jungŝturma uniform'o kaŝ'as la kol'o'n, ŝultr'o'j'n, brak'o'j'n, sed la tut'a figur'o ŝajn'as est'i fort'a kaj graci'a. Ŝi ne est'as mal'gras'a, sed ankaŭ ne dik'a. Ŝi'a'j kontur'o'j est'as mol'a'j. Ŝi apenaŭ ek'flor'is, kiel in'o.

— Vi memor'ig'as al mi iu'n, kamarad'in'o Berg!

Mi medit'em'e kaj fiks'e esplor'as la trajt'o'j'n de ŝi'a vizaĝ'o.

— Sed mi ne pov'as re'memor'i, kiu'n nom'e!

— Mi pet'as, dir'u simpl'e, Alice, sed ne kamarad'in'o Berg!

Ŝi konfuz'e rid'et'as, montr'ant'e al mi et'a'j'n bril'a'j'n dent'o'j'n.

— Ĝis vi trov'os la ĉambr'o'n, — dir'as Erich, — vi pov'as loĝ'i ĉe mi. Ni tiel decid'is. Vi ja interes'iĝ'as pri la ruĝ'front'batal'ant'o'j? Ni aranĝ'os tio'n kun Otto, jen kun tiu bub'o el Noj-Kölna kvartal'komitat'o.

— Ĉu ne est'as mal'permes'at'e?

Otto, blank'har'a jun'ul'o kun rid'ant'a'j okul'o'j, vigl'e kontraŭ'dir'as:

— He, Genosse, ĉi tie mult'o est'as mal'permes'at'a! Mi'a edz'in'o Berta sen'dub'e cit'us al vi la rus'a'n proverb'o'n (ŝi la rus'a'n lingv'o'n stud'as). Kiel oni dir'as ĉe vi? Kiom da hom'o'j, tiom da gust'o'j?..

Tiel renkont'is mi'n Berlino. Amik'ec'e. Kaj pro tio mi kred'as, ke ĉi tie atend'as mi'n io grand'a kaj hel'a, kio mank'is al mi en la viv'o.

* * *

Mosĥozupr okup'is grand'eg'a'n dom'o'n kaj ĝi'a ŝvel'int'a ofic'ist'list'o kalkul'is en si cent'o'j'n da person'o'j, de alt'kvalifik'it'a'j special'ist'o'j komenc'ant'e, kaj per la kurier'o'j kaj serv'ist'in'o'j fin'ant'e. Ĉiu'j ĝi'a'j salon'o'j, ĉambr'o'j kaj eĉ mal'lum'a'j angul'o'j sub la ŝtup'ar'o'j est'is dens'e plen'ig'it'a'j de la labor'ant'a'j ĉi tie hom'o'j. Ĉiu'j knar'is per plum'o'j, klak'is per kalkul'il'o'j, aŭ frap'is per skrib'maŝin'o'j. Ĉi tiu amas'o est'is ven'ant'a la dom'o'n ĉiu'tag'e je la naŭ'a hor'o kaj for'las'ant'a ĝi'n post la kvar'a je tri'dek minut'o'j tiom rapid'e, kvazaŭ ĉiu'j ej'o'j brul'is en la flam'o, aŭ oni atend'us artileri'a'n bombard'o'n. Malgraŭ la kolos'a ofic'ist'kvant'o parti'ĉel'o en Mosĥozupr ne est'is grand'a. Ĝi'n ĉef'is estr'ar'o el kvar person'o'j, el kiu'j tri est'is vir'o'j kaj unu vir'in'o. En tiu mal'fru'a hor'o, kiam Vitalij est'is ven'int'a al Zoja kaj ne trov'is ŝi'n hejm'e, la estr'ar'o est'is kun'ven'int'a por la kun'sid'o.

En kabinet'o de kamarad'o Serebrovskij la aer'o est'is fum'plen'a kaj kvazaŭ post mal'dik'a muslin'o naĝ'is la mol'a'j sof'o'j kaj seĝ'o'j, inkrust'it'a libr'o'ŝrank'o, antikv'a mur'horloĝ'o kaj kverk'lign'a skrib'tabl'o. Serebrovskij sid'is sur si'a kutim'a lok'o, apud la tabl'o, sub la anonc'o: “Fin'u vi'a'n afer'o'n kaj for'ir'u”. Li aspekt'is kiel prezid'ant'o en la apog'seĝ'o kun alt'eg'a dors'et'o, sed prezid'is ne li. Tamen eĉ ĉi tie, dum la vesper'a parti'kun'sid'o, la kamarad'o'j est'is al li sam'e estim'o'plen'a'j, kiel ankaŭ ĉe la tag'a lum'o. Bronz'a nud'a vir'in'o ornam'is per si'a graci'a figur'o vitr'a'n kamp'o'n de li'a tabl'o. En ŝi'a man'o est'is blank'a sen'bril'a glob'o, flu'ig'int'a tia'n mol'a'n, lakt'o'simil'a'n lum'o'n. Sub tiu lum'o li'a vizaĝ'o ŝajn'is est'i vizaĝ'o de kadavr'o. Tiom pal'a est'is sulk'o'plen'a, bon'e friz'it'a haŭt'o kaj tiom eg'e flav'iĝ'is li'a'j du'on'ferm'it'a'j palpebr'o'j. Insist'e grimp'ant'a tra la mal'dens'a'j nigr'a'j har'o'j arĝent'aĵ'o atest'is almenaŭ kvar kaj du'on'o'n da dek'o'j de tra'viv'it'a'j jar'o'j. La okul'o'j de Serebrovskij, kiam li ĉes'is dorm'em'e aŭskult'i kaj parol'is mem, lum'is mal'bril'e kaj mir'ig'is per si'a sen'kolor'a mal'varm'o.

— Do kiel ni decid'os, kamarad'o'j? — dir'is li, indiferent'e ĉirkaŭ'rigard'ant'e la kun'ven'o'n. — Jen Ivagin propon'as kamarad'o'n Zorin.

La kun'ven'o silent'is. Sekretari'o de la ĉel'o, Popov, vir'o kun simpl'a vizaĝ'o, est'is rigard'ant'a al Serebrovskij per iom tro larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'o'j. Tio ne signif'is tamen la mir'eg'o'n. Tia'n aspekt'o'n li hav'is konstant'e. Inĝenier'o Vinokurov, korpulent'a mez'kresk'a vir'o kun luks'a ruĝ'a har'ar'o, modest'e mal'lev'is la rigard'o'n. Jun'a mal'gras'a teknik'ist'o, labkoro* Ivagin sulk'ig'is la brov'o'j'n kaj viŝ'is la okul'vitr'o'j'n per angul'et'o de la naz'tuk'o. Person'a sekretari'o de kamarad'o Serebrovskij, Zoja Ivanovna Ŝipova malic'e rid'et'is kaj rigard'is la bronz'a'n vir'in'o'n per la du'on'ferm'it'a'j brun'a'j okul'o'j.

— Ebl'e, ni prokrast'us ĉi demand'o'n ĝis la sekv'ont'a kun'ven'o? — ne'decid'em'e propon'is Popov, — oni dev'as antaŭ'e tiu'n Zorin tra'palp'i!

Ivagin nerv'em'e ek'frap'is per ost'o'j de la fingr'o'j sur dik'a'n vitr'o'n, kuŝ'ant'a'n sur la tabl'o, kaj lev'iĝ'is.

— Neniel mi pov'as kompren'i, pri kio tem'as! Se Zorin ne pov'as redakt'i ni'a'n mur'gazet'o'n, do kiu ali'a, ha? Zorin est'as hom'o kler'a kaj honest'a. Kia'n diabl'o'n vi ankoraŭ bezon'as? Ha?

Popov strab'is la okul'o'j'n al Ivagin.

— Li ja est'as intelekt'ul'o! Kaj sen'parti'a!

— Las'u vi, Popov, vi'a'n opini'o'n pri intelekt'ul'o'j! Intelekt'ul'o'j divers'a'j est'as! Strang'e vi pens'as!

Popov kontraŭ'dir'is:

— Li ankoraŭ kvin monat'o'j'n ĉi tie ne labor'as, kaj tiel plu!

Tiam ek'parol'is Vinokurov, mult'e gest'ant'e kaj turn'ant'e si'n ĉiu'flank'e'n.

— Kamarad'o Ivagin dev'as sci'i, ke en ni'a inĝenier'a medi'o est'as ne mal'mult'a'j mal'amik'o'j de la parti'o. Kaj ne nur inter la mal'nov'a'j inĝenier'o'j. La parti'diskut'ad'o, kiu nun okaz'as, klar'e montr'as, kiu'n apog'as la opozici'ul'o'j! Sed la mur'gazet'o ne est'as last'a ĉen'er'o en ni'a labor'o. Ceter'e, — li turn'is ial si'n al Zoja Ivanovna, — mi ne est'as kontraŭ kamarad'o Zorin. Ni nur mal'mult'e li'n kon'as. Ni prov'u!

Antikv'o'stil'a horloĝ'o sur la mur'o ek'sibl'is kaj fal'ig'is dek bat'o'j'n. Ĉe la dek'a la pord'o ek'knar'is kaj la kap'o, tra ĝi tra'ŝov'it'a, demand'is:

— Ĉu permes'at'e?

— Permes'at'e! — per filozofi-trankvil'a voĉ'o respond'is Serebrovskij kaj en la sam'a moment'o Popov, mal'larĝ'ig'int'e la okul'o'j'n, kontent'e rimark'is:

— Nu jen ven'is Zorin mem kaj tiel plu!

Vitalij salut'is la ĉe'est'ant'o'j'n, mal'buton'um'is la palt'o'n, de'met'is la ĉap'o'n kaj, ne sid'iĝ'ant'e, apog'is si'n sur dors'o'n de seĝ'o apud Ŝipova.

— Mi pet'as ne mir'i, — serioz'e dir'is li, — sed mi decid'is uz'i vi'a'n kun'sid'o'n kaj pet'i vi'n pri'diskut'i mi'a'n propon'o'n.

Popov iom lev'is la brov'o'j'n.

— Kia'n propon'o'n?

Vitalij etend'is foli'o'n da paper'o.

— Afer'o est'as tia, ke mi'a'j insist'a'j pet'o'j, pli'rapid'ig'i demand'o'n pri la metropoliten'o, ne renkont'as simpati'o'n de l’ administraci'o. Mi ne esper'as, ke sen vi'a help'o mi'a labor'o hav'os iu'n rezult'o'n.

Popov demand'e ek'rigard'is al Serebrovskij.

— Al mi ŝajn'as, ĝi ne est'as afer'o de la ĉel'o! — kun klar'e esprim'it'a mal'kontent'o tra'grumbl'is Serebrovskij.

— Ĵus mi est'is vid'int'a tragedi'a'n pere'o'n de tram'pasaĝer'in'o, — ne aŭskult'ant'e li'n, daŭr'ig'is Vitalij. — Tia'j scen'et'o'j okaz'as ĉiu'tag'e. La tram'o ne kapabl'as solv'i la transport'a'n kriz'o'n.

Nun Serebrovskij demand'e rigard'is al Vinokurov, sed tiu est'is konserv'ant'a la profund'a'n silent'o'n.

— Mi ĵus est'is ĉe vi hejm'e, Zoja Ivanovna. Vi promes'is ricev'i en iu privat'a dom'o nov'a'n libr'o'n pri la metropoliten'o en la german'a lingv'o.

— Mi pen'os plen'um'i la promes'o'n. Sed, ĉu ne dediĉ'os vi part'o'n de vi'a temp'o, Vitalij Nikolaeviĉ, por la soci'a labor'o? — flank'iĝ'ant'e de la tem'o, kontraŭ'dir'is Ŝipova.

— Tio est'as?

Popov bru'e ek'spir'is kaj koler'e ek'rigard'is Zoja’n. Ŝi rid'et'is, ĵet'int'e iom koket'a'n rigard'o'n al Serebrovskij.

— Jes, — kapt'is Serebrovskij la rigard'o'n, — ni decid'is trans'don'i al vi redakt'ad'o'n de ni'a mur'gazet'o. Kiel vi opini'as, kamarad'o Zorin?

Vitalij mal'seren'e rigard'is la plank'o'n.

— Las'u vi, Vitalij Nikolaeviĉ! — ĵet'is mal'trankvil'e Ivagin. — Vi ja sci'as, murkoroj* al vi konfid'as kaj rekt'e mi al vi dir'as, pli bon'a'n redaktor'o'n ni ne trov'os!

Vitalij lev'is la kap'o'n.

— Bon'e, — dir'is li, — mi konsent'as. Sed la metropoliten'o...

— Tre bon'e, — ek'ĝoj'is Serebrovskij, — Zoja Ivanovna, en'skrib'u! Pri la metropoliten'o ni kun vi post'e pri'parol'os!

Antaŭ ol el'ir'i el la dom'o, kiam dorm'em'a pord'ist'o est'is serv'em'e help'ant'a al Serebrovskij en'iĝ'i en galoŝ'o'j'n kaj sur'ĵet'is sur li'n pelt'mantel'o'n, Zoja, jam vest'it'a en varm'a aŭtun'a palt'o kaj bel'a ĉapel'et'o, tuŝ'is brak'o'n de Vitalij.

— Ĉu vi akompan'os mi'n, Zorin?

Serebrovskij aŭd'is, re'turn'is si'n kaj mezur'is ili'n ambaŭ per demand'a rigard'o. Vitalij trankvil'e renkont'is ĉi tiu'n rigard'o'n. Zoja star'is apud'e, si'n apog'int'e sur tabl'o'angul'o'n per unu man'o, kaj per la ali'a sur'met'ant'e la alt'galoŝ'o'j'n. Ŝi est'is far'ant'a ĉi tio'n, rigard'ant'e ne al si'a'j pied'o'j, sed al Vitalij. La brun'a'j okul'o'j bril'is kaj en lini'o de la lip'o'j sent'iĝ'is io kapric'a. Vitalij ek'glit'is per la rigard'o ŝi'a'n mal'grand'a'n figur'et'o'n de'supr'e mal'supr'e'n, por unu sekund'o halt'ig'is la rigard'o'n sur la pied'o'j kaj trankvil'e respond'is:

— Bon'e!

* * *

... de maj'o 1928.

Mi, ebl'e, van'e al'kroĉ'as la metropoliten'o'n al mi'a roman'o. Sincer'e dir'ant'e, mi konsci'as, ke mi far'as ĉi tio'n nur por la efekt'o. La titol'o est'as bel'a. Sed ĝeneral'e ĝi al mi mal'help'as. En la roman'o tem'as pri metropoliten'o kaj mi mem okup'as mi'n pri la metropoliten'o. La leg'ant'o pov'as eĉ supoz'i, ke la roman'o est'as aŭtobiografi'a.

Inter'ali'e, mi dis'rev'iĝ'is pri la berlina metropoliten'o. Post kiam la aŭtomat'o el'kraĉ'is al mi en la man'o'j'n la bilet'o'j'n kaj mi, turn'int'e ili'n antaŭ la okul'o'j, trans'don'is ili'n al Alice (“Ten'u, ali'e mi perd'os ili'n!”), mi okup'is mi'n per esplor'o de la staci'o. Ĝi bril'is en sen'riproĉ'a pur'ec'o, kvazaŭ la german'a kuir'ej'o. Lakt'e'lum'ant'a'j lamp'o'j sur la bril'ant'a plafon'o, en'vic'e kvazaŭ soldat'o'j de Reichswehr*, marŝ'is en profund'o'n de la salon'o inter kahel'a'j ok'angul'a'j kolon'o'j kaj kadr'o'j. Sur la mur'o'j, en divers'kolor'a'j makul'o'j, est'is dis'ĵet'it'a'j afiŝ'o'j kun trans'kap'iĝ'ant'a'j klaŭn'o'j, danc'ist'in'o'j, kuir'ist'o'j en rid'ind'a'j blank'a'j kap'kloŝ'o'j kaj iu'j sen'pied'a'j rond'a'j figur'et'o'j. Sub la plafon'o est'is pend'ig'it'a per bril'a'j ĉen'et'o'j grand'eg'a ruĝ'a krajon'o; sur ĝi est'is kur'ant'a sur'skrib'o: “Faber”.

En divers'a'j flank'o'j de la staci'o ĉiam ek'flam'is lum'a'j liter'o'j sur blank'a vitr'o, montr'ant'e direkt'o'j'n de la vagon'ar'o'j kaj el'ir'o'j'n sur la strat'o'j'n. La vitr'ig'it'a gazet'a kiosk'o propon'is al la pasaĝer'o'j “Vorwärts” kaj “Rote Fahne”, moskv'an “Pravda” kaj blank'a'n berlin'an “Rul”.

Do, pri kio mi dis'rev'iĝ'is? Jes, la metropoliten'o'n mi prezent'is al mi ĉiam pli majest'a kaj grandioz'a, ol ĝi est'as efektiv'e. Alice mok'is mi'n. Kio'n do mi pov'as far'i? Nur propr'okul'a impres'o est'as real'aĵ'o!

Alice ne pren'is de mi la bilet'o'j'n.

— Kun ĉi tiu'j bilet'o'j, — klar'ig'is ŝi, — vi est'os vojaĝ'ant'a ĉie, sed mi vetur'as kun vi nur ĝis la proksim'a halt'o. Mi rapid'as la fabrik'o'n.

Divers'kolor'a'j ruband'o'j de la vagon'ar'o'j, halt'ant'e, rapid'e ŝmac'is, kvazaŭ per lip'o'j. Post ni aŭtomat'e ferm'iĝ'is la pord'o. Nur por unu sekund'o en la fenestr'o ankoraŭ'foj'e aper'is la ruĝ'a krajon'o “Faber”. Post tio preter la fenestr'o ek'kur'eg'is griz'a'j mur'o'j de la tunel'o.

Oni frap'as. Tio est'as Frau Anna, la patr'in'o de Erich. Nun mi vetur'os al Rummelsburg, kaj vesper'e daŭr'ig'os la roman'o'n. Kaj, pardon'u mi'n la kritik'o, mi est'as hodiaŭ pentr'ont'a la plej ordinar'a'j'n bild'o'j'n. Ebl'e, ĝi est'as mal'pli bon'e, ol, se mi, ekzempl'e, pri'skrib'us iu'n uzin'o'n. Sed kio'n mi far'os, se la tem'o de mi'a roman'o est'as iom ali'a! Ceter'e, la kritik'o ĉiam est'as sen'indulg'a. Mi est'u pret'a aŭskult'i la kompliment'o'j'n.

* * *

De sen'hom'a'j, super'verŝ'it'a'j per sun'radi'o'j, strat'o'j de la provinc'a urb'et'o, kovr'it'a'j de verd'a herb'o, de sen'mov'a arĝent'a glat'aĵ'o de l’ river'o, sur kiu, iom susur'ant'e, flu'e mal'supr'e'n'iĝ'as fest'ornam'it'a boat'o, de delir'a'j nokt'o'j, de ĉie ĉi, jam for'viŝ'iĝ'ant'a el la memor'o, la temp'o trans'ĵet'is pez'a'n pont'o'n al la hodiaŭ'o: la pont'o'n trans abism'o, dis'ig'ant'a mond'o'n de la sen'zorg'a jun'ec'o kaj la mond'o'n de mal'trankvil'a'j zorg'o'j kaj streĉ'it'a labor'o. Ĝi est'as Olga, kiu pet'eg'is li'n donac'i al ŝi la infan'o'n, ne pere'ig'i la embri'ig'it'a'n viv'o'n, ĝi est'as ŝi, kiu sen ia ajn hezit'o est'is pren'ont'a sur si'n la tut'a'n pez'o'n de la patr'in'a dev'o, rifuz'i ĉiu'j'n rajt'o'j'n kaj privilegi'o'j'n de la sen'infan'a vir'in'o, for'don'i ĉiu'j'n fort'o'j'n al la nov'a est'aĵ'o. Jes, ĝi est'as ŝi, Olga.

Kaj jen la mal'pur'a ĉambr'o kun ŝton'a'j ark'o'j ĉe la rand'o de Moskvo, prem'ant'a silent'o, inter'romp'at'a nur per profund'a'j ek'spir'o'j de Olga. Apud kahel'a forn'o en la et'a infan'a lit'et'o aŭd'iĝ'as mal'facil'a, mal'san'a varm'a spir'ad'o, tim'ig'a raŭk'o en la gorĝ'o, sen'senc'a infan'a murmur'o, kiu'n tiel strang'e en'plekt'iĝ'is la prunt'e'pren'it'a'j de plen'aĝ'ul'o'j vort'o'j:

— Pa'ĉj'o, met'u la pup'o'n en la el'spez'o'n!... Nun vi ne plu hav'as la mon'o'n... La ĉeval'et'o'n en la sekv'ont'a monat'o...

Kio'n port'as la morgaŭ'o? Kio'n ven'ig'os la ne'kon'at'o? Ĉu dir'os la morgaŭ'o la decid'a'n parol'o'n, aŭ de'nov'e flu'os sen'dorm'a'j nokt'o'j kaj tag'o'j, kiel en mal'san'a delir'o, kiam neni'o ankoraŭ est'as sci'at'a? Du viv'o'j est'as en'ŝlos'it'a'j en ĉi tiu mal'grand'a est'aĵ'o. La blank'a or'kap'a bukl'oz'a knab'in'et'o kun saĝ'a'j vigl'a'j blu'a'j okul'et'o'j, kares'em'a kaj tiom delikat'a, kiom pov'as est'i nur blu'okul'a'j mal'grand'a'j fe'in'o'j, la mal'grand'a knab'in'et'o kun mir'ig'a ne'infan'a prudent'o; kaj ŝi'a patr'in'o, la plen'aĝ'a vir'in'o, li'a Olga, kun la romp'it'a de la viv'o anim'o. Li'a pas'int'o. Jes, jam la pas'int'o!...

Kaj tamen, ne'el'port'ebl'a, ne'toler'ebl'a est'as tiu pez'a ek'spir'ad'o sur la lit'o, tiu rapid'ec'o de la mov'o'j, kun kiu Olga ĉiu'minut'e ek'salt'as, por al'kur'i la infan'o'n kaj konvink'iĝ'i, ke la temperatur'o alt'iĝ'as. Kaj tamen ne toler'ebl'a est'as ĉi tiu mem'ofer'em'o, ĉi tiu kontraŭ'star'ig'o de la infan'o al ĉio ceter'a, ĉi tiu sen'ekzempl'a patr'in'a ego'ism'o, ĉi tiu mal'am'o, ĉi tiu postul'em'o. Li'n nervoz'ig'as for'est'o en Olga de iu ajn lac'iĝ'o, ŝi'a'j sen'dorm'a'j nokt'o'j, ŝi'a mal'ĝoj'a atend'ad'o de la plej mal'bon'a, ŝi'a obstin'ec'o en la dezir'o, ke li, Vitalij sent'u la sam'o'n. La sovaĝ'a mal'kontent'o instig'as li'n kontraŭ'dir'i ŝi'n, serĉ'i mal'pac'ig'o'n en la moment'o, kiam la dev'o ig'as li'n est'i por Olga la sub'ten'o.

Jes, la jun'a'j knab'in'o'j pasi'e disput'as pri la libr'o de Buĥarin, emoci'iĝ'as pro la diskut'ad'o, komenc'it'a en “Komsomolskaja Pravda” (“ĉu oni dev'as uz'i la kosmetik'o'n?”), kur'as teatr'o'n, forges'ant'e, ke sur la pied'o'j est'as tru'iĝ'int'a'j pantofl'o'j kaj ne tut'e freŝ'e aspekt'as la rob'o, entuziasm'e aplaŭd'as al la aktor'o'j en “Rigoletto” kaj kaŝ'e for'viŝ'as larm'et'o'n, kiam tromp'it'a Ĝilda konfes'as antaŭ la patr'o:

Est'is parol'o'j dolĉ'a'j.

Kaj tiom varm'a'j kis'o'j!..

La jun'a'j knab'in'o'j gaj'e ĵet'as pez'a'j'n lign'er'o'j'n dum volont'ul'a komsomol'a ripoz'tag'labor'o, aŭ vigl'e marŝ'ad'as la asfalt'a'j'n kilo'metr'o'j'n, kant'ant'e revoluci'a'j'n kant'o'j'n dum demonstraci'o'j. La jun'a'j knab'in'o'j plen'ig'as lern'ej'o'j'n, universitat'o'j'n, kurs'o'j'n, rond'et'o'j'n kaj organiz'aĵ'o'j'n. Sed la jun'a'j patr'in'o'j, kiel Olga, kun'ven'as en kuir'ej'o'j, apud petrol'maŝin'et'o'j, kaj el'flu'ig'as la koler'o'n, kolektiv'e mal'ben'ant'e si'a'n sort'o'n. Cirkl'o de ili'a'j interes'o'j mal'larĝ'iĝ'as ĝis la vic'o por ricev'i viand'o'n, lakt'o'n, ov'o'j'n, ĝis la zorg'o'j pri pur'ec'o de la ĉambr'o, kaj infan'o'j, ĝis la rev'o almenaŭ pri unu liber'a hor'o, por iom'et'e ripoz'i.

Al Vitalij la mal'nov'a'j kon'at'ul'o'j dum la renkont'o'j dir'as:

— Vi ne'mult'e ŝanĝ'iĝ'is, nur iom pli mal'gras'e aspekt'as!

Kaj ĵus kon'at'iĝ'int'a'j vir'in'o'j, ĉiam ripet'as:

— Vi hav'as bel'a'n, sent'em'a'n anim'o'n, Vitalij!

Ĉu? La bel'a'n anim'o'n? Ĉu ne obskur'a'n anim'o'n de l’ ego'ist'o?.. Ho, por kio li tromp'is Olga’n, promes'int'e al ŝi la feliĉ'a'n viv'o'n kaj pren'int'e sur si'n ne'solv'ebl'a'n task'o'n? Kio'n nun far'i?

For'kur'i de la zorg'o'j, el'glit'i el la jug'o, ĝi est'as iĝ'i tromp'ul'o, mensog'ul'o, for'kur'ant'o de la batal'kamp'o.

Vitalij sid'as apud la tabl'o kaj labor'as. Antaŭ li est'as kelk'a'j libr'o'j en la german'a lingv'o, ar'o da skiz'aĵ'o'j, ĉirkaŭ'skrib'it'a'j foli'o'j da paper'o. Vitalij stud'as konstru'ad'o'n de l’ metropoliten'o'j en Germanio. En la ĉambr'o est'as mal'lum'e kaj la tabl'o'lamp'o est'as en'volv'it'a en la ruĝ'a ŝtof'o, las'ant'e nur mal'larĝ'a'n stri'o'n de la radi'o'j, fal'ant'a'j rekt'e la manuskript'o'n. Sed eĉ ĉi tiu lum'o mal'kontent'ig'as Olga’n.

— En'lit'iĝ'u, — ŝi dir'as, — vi'a lum'o mal'help'as al mi.

Vitalij lev'as la ŝultr'o'j'n. Li esper'as, ke Olga ne insist'os. Sed ŝi, silent'int'e kelk'a'j'n minut'o'j'n, de'nov'e ripet'as:

— Ĉu vi aŭd'as, mi dir'as, ke vi en'lit'iĝ'u. La lamp'o'n kovr'u ankoraŭ per io. La infan'o pov'as vek'iĝ'i.

— Mi ne kompren'as, — kontraŭ'dir'as Vitalij, — al la infan'o ĉi tiu lum'o tut'e ne mal'help'as. Ĝi est'as tro mal'fort'a. Ceter'e, mi baldaŭ fin'os.

— Vi jam kelk'foj'e tio'n est'as dir'int'a. En'lit'iĝ'u tuj, ali'e vi ig'os mi'n perd'i la pacienc'o'n!

Vitalij silent'as kaj ankoraŭ daŭr'ig'as la labor'o'n, strek'ant'e la ĵus skrib'it'a'n kaj pen'ant'e koncentr'ig'i la atent'o'n sur nov'a pens'o. La pens'o ŝajn'as est'i jam kapt'it'a, sed ĝi est'as tiom glit'a, ĝi'n de'ten'i est'as tiel mal'facil'e! Se oni permes'us al li iom medit'i! Ĝi est'as tiel original'a kaj interes'a pens'o!..

Olga ek'salt'as kaj al'kur'as la infan'o'n. La knab'in'et'o re'tir'iĝ'is al rand'o de la lit'o kaj ŝi'a'j nud'a'j pied'et'o'j tra'ŝov'iĝ'as tra la ret'o. Olga rapid'as kovr'i ŝi'n, gard'em'e re'turn'ant'e kaj aranĝ'ant'e la lit'tuk'o'n. For'ir'int'e de la infan'o, ŝi star'as silent'e post Vitalij kaj sulk'o'j de ŝi'a frunt'o streĉ'e kun'tir'iĝ'is. Ŝi profund'e en'pens'iĝ'is kaj pen'as solv'i iu'n mal'facil'a'n task'o'n. De ŝi'a sever'a figur'o, de ŝi'a lac'a vizaĝ'o vent'um'as ofer'em'o kaj sen'indulg'o. Ĉi tiu'j'n kelk'a'j'n minut'o'j'n Vitalij tra'viv'as kun la kresk'ant'a koler'iĝ'o; la pens'o for'glit'is.

* * *

Ne, mal'taŭg'as! Ne est'as bon'a tia komenc'o! La leg'ant'o est'os just'a, se insult'os mi'n. Kiu bezon'as tiu'n majest'a'n stil'o'n? “Patr'in'a dev'o!.. Bel'a sent'em'a anim'o!.. Blu'okul'a fe'in'o!.. For'glit'ant'a pens'o!..” Mir'ind'a banal'aĵ'o! Oni dev'as iom distr'i si'n. Mi mult'foj'e rimark'is: Komenc'o bon'a — labor'o du'on'a kaj invers'e.

Krom'e, hodiaŭ mi sufiĉ'e lac'iĝ'is kun tiu ĉi Rummelsburg kaj mi'a'j pens'o'j tut'e ne hav'as poezi'a'n karakter'o'n. Ĉu ne pli bon'e est'us skrib'i por moskva ĵurnal'o artikol'o'n pri Rummelsburg?

Ver'e! Ĝi ja est'as bon'eg'a elektro'staci'o. Al mi oni dir'is, ke ĝi est'as unu el la plej bon'a'j en la mond'o. La konstru'aĵ'o'j de rummelsburga staci'o est'as sever'a'j kaj simpl'a'j, kiel mal'liber'ej'o. Inter ĉiu'j ses fenestr'o'j alt'iĝ'as rekt'angul'a'j tur'o'j. La fenestr'o'j supr'e'n'iĝ'as je kelk'a'j etaĝ'o'j. Intern'e, en la centr'a salon'o est'as bril'a pur'ec'o kaj mar'o de lum'o. Ĝi penetr'as ĉi tie'n tra la vitr'a plafon'o. La kruc'iĝ'o de la ŝtal'a'j kadr'o'j en tia sun'a tag'o met'as sur la absolut'e pur'a'n plank'o'n ombr'a'n krad'o'n. La ĉambr'eg'o est'as vast'a kaj pur'a. Mebl'ar'o en ĝi konsist'as nur el du tabl'o'j kaj du seĝ'o'j. La tut'a il'ar'o est'as sur la mur'o'j.

Mi'a berlina koleg'o, ĉi tie'a inĝenier'o, am'em'e halt'as antaŭ ĉiu bril'ant'a ŝraŭb'o. Li fier'as pri si'a staci'o.

— 3.270.000 kw hor'o'j ĉiu'tag'e. Kvar'milion'a berlina loĝ'ant'ar'o ne bezon'as pli mult'e.

Ĉu ne tro mal'ŝpar'em'a est'as Berlin? Por kio tiel mult'e?

Mi ferm'as la okul'o'j'n pro la hel'a sun'a lum'o kaj strab'as sur la labor'ist'o'j'n en blank'eg'a'j ĥalatoj. Ili rid'et'as al mi, star'ant'e apud la mov'il'o'j kaj amik'e salut'as per la kap'o'j. Mi dezir'as el'dir'i mi'a'n de'long'a'n pens'o'n:

— Dum la social'ism'o la labor'ist'o'j est'os nur tia'j kaj la fabrik'o'j aspekt'os, kiel palac'o'j.

— Dum la social'ism'o, koleg'o, neni'o'n vi hav'os! — mok'em'e prononc'as ies trankvil'a voĉ'o post mi.

— Kial vi opini'as? — mal'kontent'e lev'as mi la ŝultr'o'j'n. Alt'a, sek'a kaj glat'e raz'it'a mal'jun'ul'o, iom rid'et'ant'e etend'as al mi la man'o'n.

— Inĝenier'o Berg.

Mi est'as mir'ig'it'a. Berg? Kial Berg? Ho, jes, Berg en Berlin simil'as al Ivanov en Moskvo. Mi nom'as mi'n.

— Tre agrabl'e, — rimark'as Berg, ĵet'int'e rigard'o'n al mi'a kun'ir'ant'o, — vi labor'os sub mi'a gvid'o je konstru'o de nov'a metropoliten'a lini'o.

— Ĉu? Mi ĝoj'as! Mi ĵus est'is vizit'ont'a vi'a'n kontor'o'n.

— Ven'u morgaŭ, rekt'e por la labor'o. Mi ricev'is leter'o'n de vi'a estr'ar'o. Ni pen'os pruv'i la avantaĝ'o'j'n de ni'a tip'o de l’ konstru'ad'o.

— Ni vid'u, — evit'ant'e la rekt'a'n respond'o'n, kontraŭ'dir'as mi, — sed pri la social'ism'o vi tamen erar'as.

La inĝenier'o Berg de'nov'e rid'et'as.

— Mi esper'as, ĝi ne mal'help'os al ni. Pro tio konstru'ad'o de la metropoliten'o en Moskvo ne dev'as prokrast'iĝ'i.

Ni ir'as en lum'a'j salon'o'j. La konstru'aĵ'o zum'as kaj zum'o ĉi tiu jen fort'iĝ'as, jen mol'iĝ'as ĝis la facil'a susur'o. En la vapor'kaldron'ej'o oni klar'ig'as al mi, ke du'dek vagon'o'j da ĉiu'tag'e ven'ant'a karb'o est'as mal'ŝarĝ'at'a'j ĉi tie de unu hom'o dum du kaj du'on'o minut'o'j. La aŭtomat'a'j maŝin'o'j kaj kun'prem'it'a aer'o for'ig'is ĉi tie la hom'a'n labor'o'n kaj la karb'o aŭtomat'e est'as transport'at'a la forn'o'j'n. Ĉi tiu'n mirakl'o'n mi en'skrib'as en la not'libr'et'o'n. Inĝenier'o Berg ironi'e rid'et'as.

— Ĝi est'as ating'it'a de la kapital'ism'o.

— Kaj ni transport'os ĝi'n sur la social'ism'a'n grund'o'n! — trankvil'e kontraŭ'dir'as mi, supr'e'n'ir'ant'e man’ apud man'o kun mi'a klas'a mal'amik'o, en kontrol'a'n tur'et'o'n de la staci'o. Ĉi tie est'as ĝi'a cerb'o, ĝi'a direkt'ej'o, ĉi tie re'spegul'iĝ'as la plej et'a fals'aĵ'o en ĝi'a labor'o.

— Ceter'e, vi van'e mal'trankvil'iĝ'as, — indiferent'e dir'as Berg, la sovet'o'j re'nask'os la kapital'ism'o'n. Kio ali'a est'as ĉe vi en Rusio nun, se ne diktatur'o de la komun'ist'o'j? Ĝi signif'as, ke la afer'o fin'iĝ'os per reakci'o. Ne van'e Trockij dir'as, ke Stalin est'as pont'o de la prolet'a diktatur'o al la burĝ'a.

Original'a'j'n tamen opini'o'j'n hav'as mi'a est'ont'a estr'o. Mi komenc'as suspekt'i, ke li est'as trockiano. Kio do sekv'as? Mi hav'as nur plur'a'n okaz'o'n por mem'kontrol'o.

* * *

...La pens'o for'glit'is. Fin'e Olga dir'as riproĉ'e:

— La infan'o est'as mal'san'a. Ĉu vi ĝi'n ne kompat'os? Mi pet'as, kovr'u la lamp'o'n per io ankoraŭ kaj en'lit'iĝ'u!..

Vitalij rapid'e lev'iĝ'as kaj kun'ar'ig'as la foli'o'j'n de la manuskript'o. Ne'si'n'gard'em'e li mov'as la seĝ'o'n. Ek'tim'ig'it'a Olga ĵet'as si'n al la lit'o, sed la infan'o ne vek'iĝ'is, kaj la spir'ad'o, ŝajn'e, est'as pli regul'a. Tiam ŝi turn'as si'n al Vitalij, ne hav'ant'e fort'o'j'n de'ten'i la koler'o'n:

— Ĉu vi ne pov'us est'i pli si'n'gard'a? Vi tut'e forges'is, ke vi hav'as la fil'in'o'n!

— Olga, ne mal'trankvil'iĝ'u! La infan'o dorm'as. Neni'o est'as tim'ig'a dum'e.

— Ĉiam vi tiel, ĉiam! Mal'fru'e est'os, kiam ni hav'os i'o'n tim'ig'a'n! Vi est'as mir'ind'a ego'ist'o! En tia moment'o vi pens'as pri kio ajn, sed ne pri la famili'o! Mi pet'is vi'n invit'i profesor'o'n Zamjatin. Dir'u, kial vi ne plen'um'is mi'a'n pet'o'n?

Vitalij ne hav'as dezir'o'n respond'i. Li mal'bon'humor'e mal'vest'as si'n, prov'ant'e evit'i la respond'o'n. Sed Olga insist'as:

— Kial do vi ne respond'as? Ĉu vi ne kompren'as, ke tem'as pri la viv'o de vi'a infan'o?

— Vi erar'as, Olga. La kurac'ist'o dir'is, ke la viv'o de l’ infan'o ne est'as en danĝer'o.

— Nu, cert'e! Vi simpl'e pens'as nur pri la mon'o!

— Olga, se mi vid'us la efektiv'a'n danĝer'o'n! Sed ja ankaŭ la mon'o'n ni ne pov'as dis'ĵet'i! Mi jam mult'e ŝuld'as al ni'a kas'o de reciprok'a help'o.

— Oni dev'as, Vitalij, ŝanĝ'i la labor'o'n. Tiel ne pov'as daŭr'i. Kial vi obstin'e rifuz'as trans'loĝ'iĝ'i provinc'o'n? Vi pov'us ricev'i tie pli alt'a'n salajr'o'n kaj la viv'o tie est'as mal'pli kar'a.

— Mi jam klar'ig'is ĉi tio'n al vi cent'foj'e. Mi labor'as por la metropoliten'o kaj neni'e'n mi vol'as trans'loĝ'iĝ'i.

— Sed mi ja ne pov'as tiel! Ni hav'as nek mebl'ar'o'n, nek manĝ'il'ar'o'n, nek sufiĉ'e da vest'aĵ'o. Mult'a'j'n jar'o'j'n mi port'as unu'sam'a'n rob'o'n. Mi rifuz'as aĉet'i al la infan'o lud'il'o'j'n. Ni ne pov'as aĉet'i kurten'o'j'n por la fenestr'o'j!

Ŝi komenc'as kalkul'i la objekt'o'j'n, aĉet'end'a'j'n plej baldaŭ. Al Vitalij ĝi est'as de'long'e kon'at'a. Jes, ŝi prav'as, sed kie li pren'os la mon'o'n?.. Li sent'as dorm'em'o'n. Li lac'e kontraŭ'dir'as:

— Sed mi ja gajn'as ne tiel mal'mult'e!

— Se vi for'don'us al mi la tut'a'n salajr'o'n! Sed de'kalkul'o'j, kotiz'o'j, ŝuld'o'j, procent'o'j por la sindikat'o, por la kas'o de reciprok'a help'o, por vi'a'j sen'fin'a'j asoci'o'j. Pri'pag'u la loĝ'ej'o'n, hejt'ad'o'n, elektr'o'n. Kio do rest'as?

Vitalij aŭd'as la last'a'j'n vort'o'j'n kvazaŭ tra nebul'o. La dorm'o en'volv'as li'n per vat'o, zorg'e kovr'as per lit'kovr'il'o. Li sent'as si'n tiel komfort'e...

— Las'u vi'a'n metropoliten'o'n! Trans'loĝ'iĝ'u la provinc'o'n! Ĉu vi aŭd'as mi'n?

Sed Vitalij jam ne aŭd'as. Li aŭd'is tio'n mult'foj'e, kaj nun li ek'dorm'as. Tamen, streĉ'ant'e la last'a'j'n fort'o'j'n, li respond'as per mal'facil'e mov'iĝ'ant'a lang'o:

— Mi aŭd'as, jes. Vi dir'is: trans'loĝ'iĝ'u la provinc'o'n!

Olga ek'spir'as kaj ŝi'a'j larm'o'j komenc'as mal'rapid'e gut'i sur la kusen'o'n. La spir'ad'o pli'oft'iĝ'as. Olga plor'as sol'ec'e, sen'help'e.

La plor'spasm'o'j ig'as li'n mal'ferm'i la okul'o'j'n. Li ĵus est'as vid'int'a tre strang'a'n sonĝ'o'n. Li re'ven'is post long'a for'est'o. Hejm'e atend'as Olga, kun kiu li antaŭ la for'vetur'o edz'iĝ'is. Kaj sur la voj'o renkont'iĝ'as mult'a'j kon'at'ul'o'j. La mal'nov'a'j kamarad'o'j kaj la knab'in'o'j, kiu'j'n li iam est'is am'ant'a. Li afabl'e salut'as ili'n. Pri ĉiu'j ili li konserv'is varm'a'j'n kar'a'j'n re'memor'o'j'n. Li dis'iĝ'is iam kun ili kun mal'ĝoj'o en la anim'o, sed sen akr'a dolor'o.

Subit'e ĉe la strat'kruc'iĝ'o li'n al'ir'as Olga. Sed ne tiu, kiu atend'as li'n hejm'e, la ali'a. Sen'senc'aĵ'o akir'ant'a en la sonĝ'o fort'o'n. Li komenc'as kompren'i, ke li hav'as du Olga’jn. Unu atend'as li'n, li'a edz'in'o. Ŝi dev'as est'i vest'it'a en la hejm'a simpl'a, eĉ mal'riĉ'a rob'o. Ŝi rest'as hejm'e kaj am'as li'n. La ali'a est'as ĉi tie, antaŭ li, ĉe la strat'angul'o, en kon'at'a tumult'o de la hejm'o'urb'o. Ŝi est'as vest'it'a ial en blank'a somer'a mantel'o, malgraŭ la vintr'a frost'a tag'o kaj tut'a ŝi est'as hel'a, lum'a, sun'a. Ŝi star'as kaj rigard'as li'n, radi'ant'e pro la ĝoj'o. Strang'e!.. La konsci'o nebul'iĝ'as kaj en la kap'o oni tre'eg'e frap'as. Al'ven'is de'mal'proksim'e am'at'a Olga, sed tiu, ali'a?.. Ties kontur'o'j mal'aper'as kaj li vid'as nur ĉi tiu'n kaj nur ĉi tiu'n li bezon'as. Kiel li pov'is erar'i? Ŝi rigard'as li'n kares'e al'log'e. Li al'paŝ'as ŝi'n, pren'as je la man'o. Ŝi ĝoj'as, tre'eg'e ĝoj'as. Ŝi pet'as rakont'i pri nov'aĵ'o'j, parol'as pri la si'a'j. Li mal'mult'vort'e respond'as, post'e inter'ceter'e rimark'as:

— Ĉu vi sci'as, Olga, mi ja edz'iĝ'is!

Ŝi per la tut'a korp'o ek'trem'as, for'puŝ'iĝ'as de li kaj tim'ig'it'e ek'rigard'as li'a'j'n okul'o'j'n;

— Kar'ul'o, sed mi? kiel do mi?..

Kaj de'nov'e li sent'as akr'a'n dolor'o'n en la kor'o. Li dezir'as ek'kri'i:

— Mi ne kompren'as! Mi ne vol'as! Por kio tiu dual'ism'o?

Li mal'lev'as la kap'o'n kaj daŭr'ig'as:

— Ĉu vi sci'as, kun kiu? Kun Olga Taraseviĉ...

Ŝi mal'konfid'e rid'et'as, balanc'as la kap'o'n. En tiu moment'o al'ir'as inĝenier'o Vinokurov.

— Kamarad'o Zorin, ebl'e, vi for'las'os ni'n por unu minut'o?

Vitalij mal'kontent'e ek'rigard'as li'n, mal'volont'e etend'as al Olga la man'o'n kaj rapid'as sur la dekliv'o mal'supr'e'n, en direkt'o al la hejm'o. Kaj jam klar'e prezent'as al si la renkont'o'n kun tiu Olga, kun la ali'a, kiu est'as tie, hejm'e. Rapid'e mal'lum'iĝ'as kaj ven'as la vintr'a krepusk'o. Frost'iĝ'as marĉ'et'o'j sur la strat'o'j kaj la glaci'o krak'as sub la pied'o'j. Li preter'kur'as mal'nov'a'n konstru'aĵ'o'n de ŝvit'ban'ej'o, forĝ'ej'o'n, komerc'ej'o'j'n. Li rapid'e al'ir'as la dom'o'n, supr'e'n'ir'as la ŝtup'ar'o'n, en'kur'as la ĉambr'o'n, for'mov'as la pez'a'n velur'a'n kurten'o'n kaj nerv'em'e kri'as:

— Olga hejm'e?

... En la ĉambr'o est'as mal'lum'e kaj sen'bru'e. Olga star'as, si'n klin'int'e super la infan'a lit'o. Vitalij pen'as mal'ferm'i la okul'o'j'n. Olga parol'as flustr'e:

— Kial vi ĉiam kri'as nokt'e? Ĝi est'as terur'e kaj, krom'e, mi tim'as, ke vi vek'os la fil'in'et'o'n. Sed, dank’ al di'o, la temperatur'o mal'alt'iĝ'is. Ne kri'u plu, mi pet'as!..

Ŝi en'lit'iĝ'as tut'e trankvil'iĝ'int'e. La ĉambr'o'n tra la fenestr'o'j insist'e penetr'as la maten'a lum'o.

* * *

... de juni'o 1928.

En la kolos'a'j vitrin'o'j bril'as juvel'aĵ'o'j, mov'iĝ'as reklam'at'a'j model'o'j, susur'as, kiel fal'ant'a akv'o, silk'o'j. Bel'a'j viv'ant'a'j pup'o'j, vest'it'a'j en luks'a'j rob'o'j, afabl'e rid'et'as al mi el post la vitr'o'j, vaks'a'j vir'in'a'j pied'o'j al'log'as aĉet'ant'o'j'n de la ŝtrump'o'j. En la juvel'a'j magazen'o'j kiel blu'a'j, ruĝ'a'j, verd'a'j fajr'o'j, flam'as gem'o'j. Sed antaŭ la en'ir'ej'o'j sid'as sur benk'et'o'j bon'aspekt'a'j tut'e blank'a'j mal'jun'ul'o'j, konven'e vest'it'a'j, kun pluv'ombrel'o'j en la man'o'j: vi mem dev'as diven'i, almenaŭ pro la mal'ĝoj'a'j vizaĝ'o'j, ke ili est'as almoz'ul'o'j.

Mi'a aŭtobus'o halt'as apud ŝton'a preĝ'ej'o, antaŭ la river'o Spree*. La tra'vetur'o trans la pont'o'n est'as mal'permes'it'a. La publik'o mal'rapid'e el'ir'as. Sur la pont'o ar'iĝ'is polic'ist'o'j en nigr'a'j lak'kovr'it'a'j ĉak'o'j. Mi al'ir'as la ŝton'a'n pont'balustrad'o'n. Mal'supr'e tumult'as bel'vest'it'a'j vapor'ŝip'et'o'j kaj la river'o, en'forĝ'it'a en ŝton'o, viv'as. Dron'int'a en sun'radi'o'j ban'ej'o facil'e balanc'iĝ'as sur la ond'o'j.

— Kio okaz'is? — demand'as mi. La polic'ist'o ĝentil'e al'met'as la man'o'n al la ĉap'rand'o.

— Oni atend'as mal'ord'o'n!

Antaŭ la en'ir'ej'o sur la pont'o'n amas'iĝ'as la popol'o. Aŭd'iĝ'as ekscit'it'a'j voĉ'o'j. La polic'ist'o'j form'as sen'inter'romp'a'n ĉen'o'n. Part'o el ili ten'as per direkt'il'o'j sat'a'j'n gras'a'j'n ĉeval'o'j'n, la ali'a si'n apog'as je bicikl'o'j. Super amas'iĝ'int'a ali'bord'e hom'grup'o balanc'iĝ'as divers'kolor'a afiŝ'o kun portret'o de Gindenburg. Mi hav'as bon'a'n vid'sent'o'n kaj mi eĉ pov'as kompren'i grand'liter'a'n gotik'a'n tekst'o'n:

— “Mehr Macht dem Reichspräsidenten! Wählt Deutsch-nationale!”*

Star'ant'e sur alt'aĵ'o, unu post la ali'a el'paŝ'as la orator'o'j. Jen parol'as ia solid'a vir'o, en sen'riproĉ'a jak'o kun pluŝ'a kol'um'o. Li hav'as energi'a'n buŝ'o'n kun akr'e mal'lev'it'a'j lip'o'j kaj alt'a'n frunt'o'n. Parol'as li tre ne'klar'e kaj kompren'i li'n est'as mal'ebl'e. La kun'ven'int'a'j apud la balustrad'o civit'an'o'j pri'mok'as li'n. Jun'ul'o en uniform'o de ruĝ'front'o, met'int'e en buŝ'o'n du fingr'o'j'n, aŭd'ig'as eg'a'n fajf'o'n. La polic'ist'o'j mal'seren'iĝ'as.

— Ĉu Otto Ŝraŭbe?

— Ho, Genosse! — Ni hav'as balot'kampanj'o'n. Ĉiu klopod'as por la si'a'j. Jen ĉi tiu'j babil'as pri patriot'ism'o kaj bezon'o konstru'i kiras'ŝip'o'j'n!

En la aer'o komenc'as io zum'i, ie sub la sun'o mem bril'et'as arĝent'a al'o kaj sur ni'a'j'n kap'o'j'n ŝut'iĝ'as pluv'o de agit'foli'o'j.

— Kiu dezir'as neniu'j'n kiras'ŝip'o'j'n, voĉ'don'u por la social'demokrat'o'j!

— La social'demokrat'aĉ'o'j agit'as. Ili est'as kvazaŭ kontraŭ la kiras'ŝip'o'j, sed fakt'e — neni'a diferenc'o! Nu, ne grav'as! Ni ankaŭ i'o'n far'as.

Ali'flank'e de la river'o sur la tribun'o aper'as lert'a mal'grand'a hom'o. Ebl'e, li est'as deklam'ist'o. Plan'ant'e ĉiu'n gest'o'n, ĉiu'n ton'et'o'n de la voĉ'o, li sam'temp'e lud'as per si'a vizaĝ'o, per sulk'o'j ĉirkaŭ si'a buŝ'o, per si'a rigard'o. Kio'n li parol'as? Li pov'us neni'o'n parol'i. Anstataŭ li parol'as li'a mov'iĝ'em'a korp'o.

— Li est'as danĝer'a mal'amik'o! — dir'as Otto, — ni ir'u!

Li subit'e ek'kapt'as mi'a'n manik'o'n. Tiu'moment'e ĉio ĉirkaŭ ni ek'mov'iĝ'as. La hom'amas'o subit'e re'grup'iĝ'as. Ĝi form'is cirkl'o'n, kaj en la centr'o aper'as neni'u ali'a, ol Erich Ŝmidt.

— Kamarad'o'j! — kri'as li, streĉ'ant'e la voĉ'o'n, — sub gard'o de la polic'o la faŝist'o'j kaj social'demokrat'o'j agit'as por si'a'j kandidat'o'j! Ne balot'u por ili! Ili konstru'as kiras'ŝip'o'j'n, ili intenc'as sufok'i ni'n, ili vol'as ŝtop'i al ni la gorĝ'o'j'n. Por komun'ist'o'j, por defend'o de l’ prolet'ar'o, por defend'o de l’ Sovet'uni'o!

— Rot Front, Rot Front! Rot Front!

La polic'ist'o'j emoci'iĝ'as. Oficir'o en blank'a'j gant'o'j dir'as mal'laŭt'e ordon'o'n. Tuj komenc'iĝ'as en la hom'amas'o tumult'o. La polic'ist'o'j komenc'is atak'ad'o'n kun gum'baston'o'j en la man'o'j. Mi sent'as, ke iu kapt'is mi'a'n man'o'n. Mi rapid'e re'turn'as mi'n. Apud mi est'as Alice. Si'a vizaĝ'o est'as mal'trankvil'ig'it'a.

— De kie vi aper'is? — mir'ig'it'e demand'as mi, sen'sukces'e pen'ant'e defend'i ŝi'n per mi'a korp'o de la hom'amas'a prem'o.

— Post'e, post'e! Antaŭ'e ni el'ir'u!

Blasfem'o'j kaj kri'o'j flug'as tra la aer'o. Arogant'a'j komsomol'an'o'j kri'as:

— Fuj! Mal'honor'o! For social'polic'ist'o'j'n!

Iu ek'kant'as mal'permes'it'a'n kant'o'n. Ĝi daŭr'as kelk'a'j'n minut'o'j'n. Post'e subit'e inter'romp'iĝ'as. La hom'amas'o mal'dens'iĝ'as sub bat'o'j de la gum'baston'o'j. Du fal'int'a'j sur la pavim'o labor'ist'o'j kri'as i'o'n koler'a'n kaj indign'a'n. Kelk'a'j polic'ist'o'j kur'as post ni.

— Vi ne dev'as traf'i en man'o'j'n de la polic'o! — rapid'e dir'as Alice.

Ni kur'as trans la plac'o al pord'eg'o de kvin'etaĝ'a dom'o kaj preskaŭ kun'puŝ'iĝ'as kun oficir'o. Ni halt'as. La oficir'o, mir'ig'it'a, rigard'as Alice’n per larĝ'ig'it'a'j okul'o'j. Ne el'las'ant'e mi'a'n man'o'n, ŝi nerv'em'e mord'as la lip'o'j'n. La polic'ist'o, ating'ant'e ni'n de'post'e jam est'as kapt'ont'a mi'n je kol'um'o de la jak'o, sed la oficir'o re'konsci'iĝ'as.

— Bon'vol'u, fraŭl'in'o! Tra'ir'u!

En li'a voĉ'o est'as sent'at'a mir'eg'o, miks'it'a kun mal'kontent'o. Sed li al'met'as la man'o'n al la ĉap'rand'o tiel ĝentil'e, ke mi demand'e ek'rigard'as Alice’n.

La ŝton'a kort'o est'as preskaŭ mal'plen'a. Ĝi est'as mal'larĝ'a kaj la sun'o ĝi'n ne penetr'as. La brik'a'j kvin'etaĝ'a'j konstru'aĵ'o'j aspekt'as en si'a'j post'a'j part'o'j mal'afabl'e. Kelk'e da infan'o'j lud'as sur la asfalt'o, kur'ant'e unu post la ali'a. Strang'eg'e son'as en ili'a'j infan'a'j buŝ'et'o'j la german'lingv'a parol'ad'o. Kvazaŭ ili ek'kri'as dum lecion'o de la german'a lingv'o parker'e el'lern'it'a'j'n fraz'o'j'n.

Alice spasm'e spir'ad'as. La vizaĝ'o ruĝ'iĝ'is kaj la okul'o'j bril'as pro la mal'bon'e kaŝ'at'a indign'o.

— Ĉu ĝi ne est'as liber'o de parol'ad'o? — dir'as ŝi mal'laŭt'e.

— Kio'n do ni far'u, Alice? Ĉu ĝi est'as mal'prosper'o?

— Neni'a mal'prosper'o! — vigl'e ŝi kontraŭ'dir'as. — Ni daŭr'ig'os. Ni agit'as por la kvin'a list'o.

Ni el'ir'as la strat'o'n kaj sub la ŝton'a ark'o kun'puŝ'iĝ'is kun Otto.

— Ha! Fin'e, diabl'o pren'u, mi trov'is vi'n! Kie vi mal'aper'is?

Alice rid'et'as.

— Mi decid'is i'e'n for'konduk'i la kamarad'o'n. Li est'as ja agent'o de Komintern! — La strat'o'j est'as plen'a'j de la balot'tumult'o. La bar'il'o'j kri'as pri tri'dek list'o'j per sen'estetik'a'j afiŝ'o'j. Sur la pavim'o bru'eg'as pentr'it'a'j ŝarĝ'aŭtomobil'o'j. El post angul'o aper'as procesi'o de stri'it'a'j bagn'ul'o'j. Ili ir'as sen iu ajn gard'ist'ar'o kaj port'as afiŝ'o'j'n. Alice klar'ig'as:

— Ni postul'as amnesti'o'n por ni'a'j politik'a'j en'karcer'ig'it'o'j. La komun'ist'a parti'o batal'as por la amnesti'o. La labor'ist'ar'o dev'as balot'i por la komun'ist'o'j.

Post la bagn'ul'o'j kur'eg'as la popol'o. Otto est'as sen'lac'a. Mal'atent'ant'e polic'ist'o'n kaj forges'int'e, ke post la plej proksim'a strat'angul'o ĵus okaz'is la lukt'o, li ek'star'as ĉe la strat'kruc'iĝ'o kaj etend'as la man'o'n, la procesi'o halt'as kaj de'nov'e en unu moment'o kresk'as la hom'amas'o. Orkestr'o el blank'a'j instrument'o'j mol'e plen'um'as la Inter'naci'o'n. El la fenestr'o'j el'ŝov'iĝ'as kap'o'j kaj sci'vol'em'e rigard'as mal'supr'e'n. Kelk'ie oni sving'as per ruĝ'a'j tuk'o'j.

— Kamarad'o'j, — kri'as Otto, — tuj parol'os Thälmann!

Et'a gramofon'o alt'e lev'iĝ'as en la aer'o kaj ronk'e aŭd'ig'as mal'kompren'ebl'a'j'n son'o'j'n. La publik'o ne kompren'as, tamen honor'ig'as en person'o de l’ gramofon'o la kamarad'o'n Thälmann kaj la komun'ist'a'n parti'o'n.

En Berlin ek'brul'iĝ'is la fajr'o'j. Fabel'e trans'form'iĝ'is la urb'o.

La mirakl'a asfalt'o, kvazaŭ mal'lum'a'j kanal'o'j de Venecio, du'obl'ig'as blind'ig'a'n trem'ant'a'n lum'o'n de reklam'o'j, vitrin'o'j, ĉirkaŭ'ig'it'a'j de divers'kolor'a'j fajr'o'j, kaf'ej'o'j, variete'o'j kaj teatr'o'j. Kun'e kun aŭt'o'j glit'as sur la pavim'o la re'spegul'o'j de ili'a'j lantern'o'j. Flu'o'j de la lum'o inter'kruc'iĝ'as en la aer'o. En la ĉiel'o sen'bru'a aeroplan'o skiz'as inter la stel'o'j smerald'a'j'n liter'o'j'n:

— Voĉ'don'u, por la social'demokrat'o'j!

Rond'a'j verd'a'j kaj flav'a'j okul'o'j de elektro'semafor'o'j mal'rapid'e ek'palpebr'um'is en ĉiu'j'n flank'o'j'n. Sur viadukt'o'j de la super'ter'a fer'voj'o ek'flam'is deviz'o'j. Sur fasad'o'j de kvin'etaĝ'a'j konstru'aĵ'eg'o'j salt'as, kurb'iĝ'as, mal'supr'e'n'iĝ'as kaj lev'iĝ'as flu'et'o'j de fajr'o'j. La fajr'o'fest'o far'iĝ'as grandioz'a spektakl'o.

El mal'ferm'it'a'j fenestr'o'j de kaf'ej'o'j kaj teatr'o'j aŭd'iĝ'as gaj'a muzik'o de charlestown’oj, frot'ad'o de pied'o'j kaj klak'ad'o de kork'o'j. Fleks'iĝ'int'a'j nud'ig'it'a'j danc'ist'in'o'j dolĉ'e rigard'as el la grand'eg'a'j fot'o'portret'o'j, pend'ig'it'a'j en pord'o'j de kaf'ej'o'j kaj la enu'ant'a pord'ist'o, kun'met'int'e post'dors'e la brak'o'j'n, indiferent'e rimark'as:

— La en'ir'o est'as liber'a!

Sed preter, preter! Hodiaŭ pudr'o, parfum'o, sap'o kaj la vir'in'a korp'o est'as sur la mal'antaŭ'a plan'o! Van'e ĉi tiu'j ĉarm'a'j elegant'a'j kaj tut'e modest'a'j vir'in'o'j, diferenc'ant'a'j de la ĉiu'j ceter'a'j nur per si'a'j purpur'a'j lip'o'j, deĵor'as ĉe angul'o de la bril'a Friedrich-strasse, esperant'e si'a'n kutim'a'n gajn'o'n. Van'e sub la son'o'j de el'flug'ant'a el restoraci'o “Jazzband’o”, ĉif'it'a'j de l’ viv'o rus'a'j “eks'ul'in'o'j”, pen'ant'a'j konkur'i kun la berlinaj profesi'ul'in'o'j, trud'as al solid'a'j burĝ'o'j si'a'n mal'jun'iĝ'int'a'n korp'o'n. La silk'o de mult'e'kost'a'j ŝtrump'o'j, bril'o de lak'pantofl'o'j, al'log'a ĉapel'o, kaŝ'ant'a la vizaĝ'o'n, hodiaŭ ĉio ĉi al'log'as mal'pli, ol tri'dek balot'list'o'j, kri'ant'a'j pri si ĉiu'minut'e, ĉiu'sekund'e.

La kalejdoskop'o de la reklam'a'j fajr'o'j ĉes'is serv'i hodiaŭ al tio, al kio ĝi serv'as ordinar'e. La elektr'o perfid'is la hom'a'j'n kapric'o'j'n. La elektr'o al'tir'as hodiaŭ atent'o'n al la plej urĝ'a, moment'a, al la plej neces'a. Kaj kvankam la burĝ'ar'o est'as tut'e cert'a, ke venk'os tiu'j bril'ant'a'j sur la centr'a'j strat'o'j deviz'o'j de ili'a'j parti'o'j, tamen kiel fantom'o tim'ig'as ĝi'n la modest'e lum'ig'it'a cifer'o “5”, okup'ant'a sur Bülow-Platz la tut'a'n kvin'etaĝ'a'n sever'a'n fasad'o'n de la Centr'ej'o de l’ komparti'o, la cifer'o, preskaŭ en'iĝ'int'a en la tegol'a'n tegment'o'n.

— Ĉu ni ne vetur'u hejm'e'n, Alice? Mi ne vol'as re'ven'i tre mal'fru'e. Almenaŭ du hor'o'j'n mi dev'as dediĉ'i al mi'a labor'o.

Mi skrib'as de'nov'e pri Mosĥozupr. Sed ĉi tiu ĉapitr'o est'as divers'flank'e neces'a en mi'a roman'o. Ĝi dev'as vi'n medit'ig'i.

* * *

Ĉiu'lund'e en akcept'ej'o de kamarad'o Serebrovskij inter la du'a kaj tri'a hor'o'j est'is eg'a tumult'o. La et'a ĉambr'et'o, kun fenestr'o'j, rigard'ant'a'j en la kort'o'n, ne pov'is akcept'i ĉiu'j'n dezir'ant'o'j'n. Tial part'o de la vizit'ant'o'j rest'is en la ĝeneral'a kancelari'o. Ĉi tie la vizit'ant'o'j est'is star'ant'a'j dum long'a'j hor'o'j, si'n apog'ant'e je la barier'o kaj de'log'ant'e la ofic'ist'o'j'n de la labor'o. Plej oft'e la ofic'ist'o'j bon'humor'e est'is mem part'o'pren'ant'a'j la kolektiv'a'n konversaci'o'n. La signal'o'n est'is don'ant'a la kancelari'estr'o Osipov. For'met'int'e la okul'vitr'o'j'n kaj tra'viŝ'ant'e ili'n per saliv'ig'it'a naz'tuk'o, li fier'aspekt'e ĉirkaŭ'rigard'is la kancelari'o'n kaj turn'is si'n al plej proksim'a pet'ant'o, mort'ant'a pro la enu'o:

— Kiu'n do afer'o'n vi, civit'an'o, hav'as al Mikael'o Sergeeviĉ?

La vizit'ant'o, sent'ant'e, ke al li mal'supr'e'n'ir'as person'o, okup'ant'a ne'mezur'ebl'e alt'a'n posten'o'n, konfuz'iĝ'is kaj fuŝ'e klar'ig'is cel'o'n de si'a vizit'o. Intern'e esperant'e, ke la alt'posten'a person'o help'os li'n pli rapid'e traf'i al la direktor'o li memor'ig'is, ke ven'as jam la kvin'a'n foj'o'n.

— Tiel, tiel, — kap'jes'is majest'e kamarad'o Osipov, — kompren'ebl'e! Tut'e kompren'ebl'e! Neni'o est'as ŝanĝ'ebl'a! La estr'ar'o ĉiam est'as okup'it'a!

Li frot'is la kalv'o'n per sulk'iĝ'int'a mal'jun'ul'a man'plat'o, kaj montr'ant'e nigr'a'j'n rest'aĵ'o'j'n de la putr'iĝ'int'a'j dent'o'j, sen'son'e rid'et'is. La vizit'ant'o ek'spir'is, konsent'ant'e. Kamarad'o Osipov oft'e est'is parol'ant'a ankaŭ kun la ofic'ist'o'j pri famili'a'j nov'aĵ'o'j. Okaz'is iu'foj'e, ke la ofic'ist'o'j ĥor'e est'is dank'ant'a'j li'n por iu'j mal'grav'a'j komplez'o'j. La patr'in'o de unu dank'is por en'ir'bilet'o'j en ŝvit'ban'ej'o'n, la onkl'in'o de l’ ali'a pet'is komunik'i al li el'kor'a'n dank'o'n por tram'kvitanc'o'j, patr'o de la tri'a ĝoj'us vid'i kamarad'o'n Osipov en si'a hejm'o kaj trans'don'is per si'a fil'o, ke la aŭtobus'a'j bilet'o'j jam el'ĉerp'iĝ'is.

Sopir'em'e ĉirkaŭ'rigard'ant'e mult'signif'a'j'n sur'skrib'o'j'n sur la mur'o'j (“Ne for'log'iĝ'u de la labor'o!”, “Ne mal'ŝpar'u la temp'o'n por la person'a'j afer'o'j!”, “Est'u afabl'a kun la vizit'ant'o'j!”), la vizit'ant'o'j est'is aŭskult'ant'a'j sam'temp'e telefon'a'j'n inter'parol'o'j'n kaj part'o'pren'is la ĝeneral'a'n konversaci'o'n. Neniu'n mir'ig'as la fakt'o, ke la telefon'o'n uz'is plej'part'e maŝin'skrib'ist'in'o'j, inter'konsent'ant'e pri la rendevu'o'j, kaj por ofic'a'j bezon'o'j la ofic'ist'o'j prefer'is kurier'o'j'n kaj poŝt'o'n.

Kiel registr'ist'o, serv'is ĉi tie eks'princ'in'o Sofio Sergeevna Velikonskaja. Nun ŝi est'is nur mal'bon'karakter'a mal'jun'ul'in'o kun perd'it'a'j har'o'j kaj akr'a naz'o. Ŝi ĵus est'is registr'int'a en la ĵurnal'o invit'o'n al administr'ant'o de plan'fak'o, kamarad'o Popov, ven'i por raport'o al kamarad'o Serebrovskij. Kaj en tiu moment'o ŝi'a'n atent'o'n al'tir'is la ĝoj'ig'a okaz'int'aĵ'o. En la pord'o aper'is jun'a ĉarm'a est'aĵ'o kun purpur'a'j vang'o'j kaj blu'a'j okul'o'j. La ĉarm'a est'aĵ'o est'is vest'it'a en mal'nov'a palt'o, ne'laŭ'mod'a ĉapel'o kaj tru'iĝ'int'a'j alt'galoŝ'o'j. Ek'vid'int'e Sofion Sergeevna’n, la est'aĵ'o si'n ĵet'is al ŝi post la barier'o'n kaj kis'is ŝi'n.

— Ivan Pavloviĉ! Ĝi est'as mi'a bo'nev'in'o Vera. Mi pet'as kon'at'iĝ'i! — kor'tuŝ'e dir'is la princ'in'o.

— Tre agrabl'e, — ek'star'int'e sur la lok'o kaj afabl'e prem'ant'e la mal'grand'a'n man'et'o'n, respond'is kamarad'o Osipov. — Tre agrabl'e!

— Ĉu vi memor'as, Ivan Pavloviĉ, mi est'is parol'int'a kun vi pri ŝi.

— Jes, jes, cert'e mi memor'as! Sed ni ja dev'as baldaŭ mal'pli'grand'ig'i ni'a'n ofic'ar'o'n. Kiu'n do mi est'as liber'ig'ont'a de la ofic'o?

Efektiv'e, li neniu'n pov'us liber'ig'i de la ofic'o. La task'o ne est'is por Ivan Pavloviĉ solv'ebl'a.

— Mi tre bedaŭr'as! — dir'is la knab'in'o sen'rev'iĝ'ant'e. Ivan Pavloviĉ ek'rigard'is ŝi'a'n mal'nov'a'n palt'o'n kaj al'don'is du'on'voĉ'e:

— Inter'parol'u kun Mikael'o Sergeeviĉ! Ebl'e li i'o'n aranĝ'os, dank’ al si'a de'long'a amik'ec'o kun vi'a onkl'in'o.

Tiu'moment'e la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj tra ĝi'a mal'larĝ'a apertur'o tra'port'is la gras'eg'a'n korp'o'n civit'an'o proksim'um'e ses'dek'jar'aĝ'a. Li est'is vest'it'a en pelt'o'mantel'o kun kastor'a kol'um'o kaj astrakan'a mal'nov'reĝim'a antaŭ'revoluci'a ĉap'o. Ĵet'int'e ĉirkaŭ'e rigard'o'n per la mal'larĝ'a'j okul'et'o'j, la civit'an'o tra'sekv'is la akcept'ej'o'n.

— Kiu est'as? — demand'is unu el la vizit'ant'o'j, mir'eg'ig'it'a per la subit'a silent'o.

— Petro Ivanoviĉ Dobroĥotov! Grand'a komerc'ist'o! La dom'o'n dezir'as konstru'i, — serv'em'e klar'ig'is kamarad'o Osipov.

— La pan'o ni'a! — al'don'is sever'e el'post si'a krad'o la kas'ist'o kun barb'et'o a-là Kalinin.

Respond'e la ofic'ist'o'j ĥor'e ek'rid'eg'is. En la pord'o de l’ akcept'ej'o aper'is miniatur'a figur'et'o de Zoja Ivanovna. Rapid'e ĉirkaŭ'rigard'int'e la vizit'ant'o'j'n, kaj ĵet'int'e en cindr'uj'o'n cigared-rest'aĵ'o'j'n, ŝi est'is nom'ont'a la feliĉ'ul'o'n. Sed princ'in'o Velikonskaja ek'sving'is la brak'o'j'n kaj el'kur'is el post la barier'o.

— Zoja Ivanovna, mi'a kar'a, est'u tiel afabl'a! Nur por unu minut'o las'u tra'ir'i mi'a'n nev'in'o'n! Ne pov'as ja ŝi atend'i la tut'a'n tag'o'n!

Zoja Ivanovna ek'rigard'is la knab'in'o'n per la kritik'em'a'j okul'o'j, kapt'int'e ŝi'a'n tut'a'n figur'o'n, de la bel'e sid'ant'a kap'o ĝis la mal'gras'a'j pied'o'j en la mal'pur'a'j alt'galoŝ'o'j kaj ĝentil'e konsent'is:

— Bon'e, kamarad'in'o, ir'u kun mi!

Kaj jam en'ir'ant'e la akcept'ej'o'n, al'don'is:

— Post kiam el'ir'os Dobroĥotov, tra'ir'u la kabinet'o'n!

Vitalij sid'is en la akcept'ej'o kaj vid'is, kiel indign'is la vizit'ant'o'j. Mez'aĝ'a ne'raz'it'a vir'o en kalv'iĝ'int'a led'a jak'o, ver'ŝajn'e labor'ist'o, nom'is Mosĥozupron komerc'ej'o. Ĉi tio'n Zoja Ivanovna mal'atent'is. Mem Vitalij klopod'is ricev'i aŭdienc'o'n de la administr'ant'o jam la du'a'n monat'o'n kaj pens'e li konsent'is kun la labor'ist'o.

Dobroĥotov el'ir'is de Serebrovskij post du minut'o'j, rapid'e buton'um'ant'e la palt'o'n. Li'a'j mov'o'j est'is ŝtel'e rapid'em'a'j. Sur la purpur'a sulk'a vizaĝ'o est'is skrib'it'a ĝoj'o, ĉar la afer'o prosper'is kaj sam'temp'e est'is vid'ebl'a tim'o, ke io ne'atend'it'a star'iĝ'os sur la voj'o. Kun'puŝ'iĝ'int'e per la rigard'o kun Vitalij, li moment'e for'turn'is la okul'o'j'n. Silent'e ŝov'int'e al Zoja paper'o'n, li mal'aper'is post la pord'o. Zoja mov'et'is al la pord'o la nev'in'o'n de princ'in'o Velikonskaja. Si'n tuj sekv'is, nek unu vort'o'n dir'int'e, long'eg'a verd'vizaĝ'a vir'o.

La labor'ist'o ek'insult'is kaj Vitalij decid'em'e mov'is si'a'n seĝ'o'n al tabl'o de Zoja. Sam'temp'e li ek'pens'is, ke la artikol'o'n de Ivagin pri burokrat'ism'o en Mosĥozupr est'as neces'o tuj pres'ig'i. Ĝi en'lok'iĝ'os esper'ebl'e en la proksim'a numer'o. Rimark'int'e la mov'o'n de Vitalij, Zoja mal'zorg'e al'ŝov'is al li skatol'et'o'n “DELI”.

— Ek'fum'u, Zorin!.. Kiel? Ĉu vi ne fum'as? He, vi!.. Kio al vi okaz'is? Pri kio vi mir'eg'as? Ĉernjaev tra'ir'is ekster la vic'o? Sed ĉu mi pov'us ten'i li'n je la fald'o'j?

Ie sub la tabl'o tint'is la sonor'il'o kaj Zoja, ĵet'int'e si'n for de la seĝ'o, en'kur'is la kabinet'o'n. Vitalij pren'is el sub la sorb'il'o la paper'o'n kaj rapid'e tra'kur'is ĝi'n per la rigard'o. Ne rest'is lok'o por dub'o'j. Serebrovskij est'is kun'lig'it'a kun Dobroĥotov almenaŭ per amik'a kontakt'o. Li est'is ordon'int'a dispon'ig'i ter'are'o'n al la privat'a person'o. Zoja el'las'is el la kabinet'o princ'id'in'o'n Velikonskaja kun Ĉernjaev kaj en'las'is tie'n la labor'ist'o'n. Post tio ŝi turn'is si'n al Vitalij:

— Jes, do, ĉu vi vid'as, Zorin, Serebrovskij ne toler'as tia'j'n afer'o'j'n. Sed Ĉernjaev est'as fak'estr'o. Li bezon'as en si'a libr'ej'o help'ant'in'o'n. Jen la tut'o! Ĉiu'j est'as kontent'a'j!

Ĉar Vitalij, neni'o'n kompren'ant'e, rigard'is si'n per larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'o'j, Zoja rid'is.

— Ĝi ŝajn'as por mi tre simpl'a, sed vi est'as ankoraŭ oft'e mir'ont'a.

* * *

... de 1928.

Mi dev'as de'nov'e inter'romp'i mi'a'n labor'o'n. Kamarad'o'j ruĝ'front'batal'ant'o'j invit'is mi'n leg'i raport'o'n pri USSR. Mi ne kuraĝ'as rifuz'i kaj en kadr'o'j de leĝ'ec'o, kiom ebl'e plej detal'e, mi rakont'os al ili pri konstru'ad'o de l’ social'ism'o en USSR. Ĝi est'as, ver'ŝajn'e, pli util'a, ol verk'i la roman'o'j'n.

La lokal'o, en kiu est'as leg'ot'a mi'a raport'o, est'as fam'a bier'ej'o. La mastr'o, babil'em'a mal'jun'ul'o, fier'as, ke ĉe li gast'is iam Lenin mem. La bier'ej'o ĉiam est'is kon'at'a pro si'a'j revoluci'a'j vizit'ant'o'j kaj kiel hered'aĵ'o trans'ir'is de la mal'nov'a batal'kapabl'a social'demokrati'o ne al perfid'ul'o'j la social'faŝist'o'j, sed al la spartak'an'o'j, komun'ist'o'j, ruĝ'front'batal'ant'o'j. En la antaŭ'a ĉambr'o ĉio stat'as, kiel ankaŭ en ĉiu'j ceter'a'j bier'ej'o'j. Star'as mal'nov'a mal'agord'iĝ'int'a pian'o, orkestr'o “ĵazzband” el kvar person'o'j surd'ig'as la vizit'ant'o'j'n per sovaĝ'a kakofoni'o, mal'gras'a kant'ist'o kun kav'iĝ'int'a'j verd'a'j vang'o'j pen'as ĉiu'vesper'e mal'aŭd'ig'i bru'o'n de la kupr'a'j teler'o'j kaj tambur'o'j per ekzotik'a'j motiv'o'j. Apud la tabl'et'o'j sid'as kutim'e kvin-ses person'o'j, tut'e respekt'ind'a'j kaj lojal'a'j al la tri'kolor'a standard'o. Ili pacienc'e toler'as la muzik'o'n kaj el'trink'as po kelk'e da ŝaŭm'ant'a'j kruĉ'o'j da bier'o. Iu'foj'e ven'as plen'a labor'ist'a famili'o kaj tiam, la patr'o mend'as por la infan'o'j nigr'a'n munĥen'a'n, tiel dolĉ'a'n, bier'o'n. La mastr'o kares'e rigard'as el'post si'a long'a tabl'o kaj volont'e part'o'pren'as inter'parol'o'j'n kun la vizit'ant'o'j. En ili oni not'as la viv'kar'ec'o'n, sen'labor'ec'o'n, mal'kompat'em'o'n de la entrepren'ist'o'j, sed en ili neni'o est'as mal'leĝ'a.

La ruĝ'a'j front'batal'ant'o'j kun'ven'as en la du'a etaĝ'o. Oni dev'as tie'n lev'iĝ'i kaj ĉio tut'e ŝanĝ'iĝ'as. Mi est'as konstern'it'a. Unu'moment'e mi trans'flug'is mil'kilo'metr'a'j'n spac'o'j'n kaj nun est'as hejm'e, en ruĝ'a angul'et'o de unu el moskvaj fabrik'o'j. Mi ne hav'as nun la temp'o'n ĝi'n ĉirkaŭ'rigard'i. La ĉambr'o jam est'as plen'eg'a. Ni kun Erich iom mal'fru'iĝ'is.

Sed, komenc'ant'e de tre si'n'gard'em'a rimark'o, ke ĝi est'as nur inform'o pri la stat'o de popol'ekonomi'o en USSR, mi glit'as per la okul'o'j sur la mur'o'j. Jen kontraŭ mi pend'as ruĝ'a tol'aĵ'o kaj hel'a'j liter'o'j bat'as kontraŭ la okul'o'j:

— “Milit'o al la imperialist'a milit'o!” Sub ĝi la tut'a mur'o est'as okup'it'a de la inter'naci'a korespond'o. I'o'n simil'a'n aranĝ'is mi mem, serv'ant'e iam en ruĝ'arme'an'a taĉment'o. La taĉment'o korespond'is en esperant'o kun ekster'land'a'j labor'ist'o'j. Sed mi pend'ig'is sur mur'o'j'n afiŝ'o'j'n en la german'a lingv'o kun postul'o liber'ig'i Max’on Hoelz’on kaj help'i al infan'o'j de politik'a'j en'karcer'ig'it'o'j. Ĉi tie do la afiŝ'o'j parol'as, kontraŭ'e, per la pur'a rus'a lingv'o pri re'balot'o al sovet'o'j, pri prunt'o por ŝtat'industri'ig'o, ktp. La centr'o de la angul'et'o est'as plej inter'naci'a. Ĉi tie est'as leter'o'j kaj fot'o'j de sovetiaj ruĝ'arme'an'o'j. Mi pli larĝ'e mal'ferm'as la okul'o'j'n, pen'ant'e kompren'i, ĉu ne en esperant'o est'as skrib'it'a per grand'liter'o'j dokument'o, pend'ig'it'a en la centr'o mem? Mi parol'as pri sen'lim'a'j dezert'a'j kamp'o'j, tiel mal'simil'a'j al la diligent'e kultur'it'a'j pec'et'o'j de la german'a plug'ej'o, pri mal'riĉ'a'j vilaĝ'o'j, pri kovr'it'a'j per pajl'o, fum'ig'it'a'j, dom'aĉ'o'j, pri milion'o'j da et'a'j mastr'o'j, konsist'ig'ant'a'j eg'a'n plej'mult'o'n de loĝ'ant'ar'o de la social'ism'a land'o. Mi rakont'as pri la kaŝ'ant'a'j si'n en mal'lum'a'j angul'o'j klas'mal'amik'o'j de la sovet'a prolet'ar'o, pri mort'ig'o'j de vilaĝ'a'j korespond'ant'o'j, pri sabot'ad'o kaj intenc'a mal'help'ad'o de la intelekt'ul'ar'o, pri spekul'ad'o de privat'a'j komerc'ist'o'j, pri ek'flam'o'j de anti'semid'ism'o, pri sen'kultur'ec'o, pri mank'o de la plej element'a'j teknik'a'j mekanism'o'j. La aŭd'ant'ar'o aŭskult'as, mal'ferm'int'e la buŝ'o'j'n. Otto sid'as sur la unu'a benk'o, mal'ferm'eg'int'e la okul'o'j'n pro mir'eg'o. Kun ĉiu minut'o li pli'konstern'iĝ'as. Erich mal'seren'iĝ'as. Li'a grand'a figur'o en la kun'ven'estr'ar'o esprim'as klar'a'n mal'kontent'o'n. Rudolf Riz, sekretari'o de unu el la apud'urb'a'j ĉel'o'j, la ekstrem'a sur la du'a benk'o, for'ramp'is al la rand'o mem kaj, met'int'e la kap'o'n sur la man'plat'o'n, ne for'turn'as de mi la rigard'o'n. Alice en la kvin'a vic'o fiks'is sur mi'n la kompren'ant'a'j'n saĝ'a'j'n okul'o'j'n. Komenc'int'e rakont'i pri la burokrat'ism'o, mi por unu minut'o ek'silent'as, ne sci'ant'e, ĉu dec'as rakont'i ĉio'n? Erich al'mov'as al mi kruĉ'o'n da bier'o. Mi de'trink'as iom. Ŝtorm'o de la indign'o kapt'as subit'e la mal'grand'a'n salon'o'n. Erich van'e sonor'as. Otto kri'as, ke li kred'as eĉ nek al unu mi'a vort'o, ke ĉio, dir'it'a de mi, est'as arogant'a mensog'o kaj kalumni'o pri Sovetio, neniam li leg'is i'o'n simil'a'n en la gazet'ar'o, ke mi est'as neni'u ali'a, kiel menŝeviko, aŭ almenaŭ trockiano. Jun'a knab'in'o-komsomol'an'in'o postul'as sen'prokrast'e komunik'i al CK de Sovetia Komun'ist'a Parti'o pri mi'a kontraŭ'soveti'a el'paŝ'o. Iu dub'as pri mi'a'j dokument'o'j kaj propon'as kontrol'i tuj mi'a'n sovet'a'n pasport'o'n. Mi sid'as silent'e, trankvil'e rigard'ant'e la emoci'iĝ'int'a'n aŭd'ant'ar'o'n. Mi est'as kontent'a pri la efik'o. Rudolf Riz ankaŭ est'as kontent'a.

— Genosse prav'as, — dir'as li. — Mi ĝoj'as, ke vid'as la soveti'an civit'an'o'n, ne tim'ant'a'n la ver'o'n. Sed li dev'as ankoraŭ konklud'i. Mi dub'as, ke ĉiu'j mal'facil'aĵ'o'j, kiu'j'n renkont'as la sovetia prolet'ar'o, est'as sekv'o nur de l’ objektiv'a'j kaŭz'o'j.

De'nov'e ek'flam'as la bru'eg'o, sed tuj ĝi'n esting'as la energi'a sonor'o en man'o de Erich. Al la tabl'o al'ir'as Alice. Ŝi iom emoci'iĝ'is kaj en ŝi'a voĉ'o est'as aŭd'ebl'a la de'ten'at'a indign'o.

— Kamarad'o'j! Riz ne prav'as! Ĝi signif'as neni'o'n kompren'i tie, kie por la komun'ist'o ĉio dev'as est'i klar'a, aŭ al ĉio al'ir'i kun la tendenc'a vid'punkt'o. La kamarad'o ne est'as fin'int'a la raport'o'n. Li rakont'is pri ĉio, kio sub'fos'as la organism'o'n de la sovet'a land'o. Li est'as kalkul'int'a la ulcer'o'j'n, manĝ'ant'a'j'n ĝi'a'n korp'o'n. Ĉu ĝi signif'as, ke la organism'o sen'per'e mal'san'as? Ĉu ĝi signif'as, ke en USSR est'as nur mal'bon'a'j kurac'ist'o'j, ne kapabl'a'j kurac'i la vund'o'j'n, rest'int'a'j'n post la milit'o? Ĉu ĝi signif'as, ke la organism'o detru'iĝ'as kaj ne venk'os en la batal'o? Ĉu ni ne est'is ricev'ant'a'j leter'o'j'n el USSR? La sovetiaj kamarad'o'j ĝust'e tial est'as fort'a'j, ke ili ne tim'as mal'kaŝ'i si'a'j'n mal'lum'a'j'n flank'o'j'n. Ne tim'as, ĉar oni dev'as vid'i si'a'n mal'amik'o'n, por sukces'e kontraŭ li batal'i. Ĉu ne en tiu ĉi salon'o ni est'is leg'ant'a'j dum la last'a kun'ven'o leter'o'n de la ruĝ'arme'an'o'j pri la kontraŭ'revoluci'ul'o'j en Ŝakty? La kamarad'o daŭr'ig'u kaj ni ne mal'help'u al li!

Mi rigard'as Alice’n mir'eg'ant'e. Kie ŝi akir'is tiu'n klar'a'n pens'kapabl'o'n, pro kiu ŝi tuj ek'kapt'as esenc'o'n de la problem'o? Ja ŝi'a'j kamarad'o'j ne pov'is trov'i el'ir'o'n el la tri'pin'a arb'ar'o! Efektiv'e, ŝi est'as interes'a knab'in'o!

— La kamarad'o'j demand'u kaj mi respond'os, — dir'as mi. — Oni nom'as tio'n en Sovetio vesper'o de la demand'o'j kaj respond'o'j. Tio est'os tre bon'e!

Mi'a aŭd'ant'ar'o definitiv'e trankvil'iĝ'is.

— Kaj kio'n far'as la parti'o, por likvid'i tia'n dis'a'n ekonomi'a'n struktur'o'n en la kamp'ar'o?

— Kio'n oni entrepren'as por ek'hav'i la propr'a'n industri'o'n?

— Kia'manier'e batal'as la Sovet'o'j kontraŭ la sen'labor'ec'o?

— Ĉu labor'ist'a'j jun'ul'o'j lern'as en la super'a'j lern'ej'o'j?

— Ĉu oni konstru'as loĝ'ej'o'j'n por labor'ist'o'j anstataŭ la mal'taŭg'a'j?

— Ĉu kred'as la sovetiaj labor'ist'o'j di'o'n?

— Ĉu efektiv'e oni trans'ir'as al la sep'hor'a labor'tag'o?

Mi respond'as. Detal'a'j inform'o'j kun kolon'et'o'j da cifer'o'j, kiu'j'n mi el'tir'as el mi'a not'libr'et'o, sekv'ig'as la ĝeneral'a'n aprob'o'n. Esprim'o de l’ vizaĝ'o'j ŝanĝ'iĝ'as. Sulk'o'j sur la frunt'o de Erich for'iĝ'as. Otto rid'et'as.

— La kamarad'o neni'o'n dir'is pri la Ruĝ'a arme'o. Ĝi est'as tre interes'e!

— Ni pet'as!

Mi parol'as al ili pri la Ruĝ'a arme'o, pri ĝi'a viv'o, pri reciprok'a'j rilat'o'j de ruĝ'arme'an'o'j kaj estr'ar'o, pri kamarad'ec'a kontakt'o de la Ruĝ'a arme'o kun fabrik'o'j kaj uzin'o'j.

— Kamarad'o! — kri'as Otto, — sed ĉu labor'ist'o pov'as iĝ'i komand'ant'o de la Ruĝ'a arme'o?

— Ĉu oni akcept'as ekster'land'an'o'j'n en la Ruĝ'a'n arme'o'n?

— Kiom oni pren'os de mi por la lern'ad'o en Sovetia milit-lern'ej'o?

— Ĉu la kozak'o'j, kiu'j hieraŭ kant'is en rus'a ĥor'o en koncert'ej'o sur Friedrichstrasse, ankaŭ est'as ruĝ'arme'an'o'j?..

— Se ne, do kial la sovetia reg'ist'ar'o permes'as al ili kant'i en rus'a'j milit'uniform'o'j?

Sekv'as eksplod'o de la rid'eg'o. La demand'int'o, kelner'o kun kruĉ'o da bier'o en la man'o est'as eg'e konstern'it'a. Li ruĝ'iĝ'as.

Kun muzik'o de nikel'it'a'j tub'o'j, trumpet'o'j kaj fajf'il'o'j la salon'o kant'as la “Jun'gvardi'o'n”. Mi pren'as Alice’n sub la brak'o'n. Tiel ni ir'as preter la flegm'a polic'an'o kaj ar'et'o da sci'vol'em'ul'o'j, star'ant'a'j sur la trotuar'o kaj lev'int'a'j la kap'o'j'n al lum'ig'it'a'j fenestr'o'j de la lokal'o. Erich ating'as ni'n ĉe la angul'o, sed en distanc'o je dek paŝ'o'j, subit'e mal'aper'as en iu mal'grand'a strat'et'o.

Ĉe la staci'dom'o “Zoo”* ni est'as dis'ir'ont'a'j. La grandioz'a granit'a konstru'aĵ'eg'o “Ufa-Palac'o” ankoraŭ flam'as sur la plac'o en oranĝ'kolor'a'j kaj blu'a'j fajr'o'j. Sur la tegment'o vigl'e kur'ad'as lum'a titol'o de film'o. Du ali'a'j kin'o'grand'eg'ul'o'j, ne dezir'ant'e ced'i al si'a konkur'ant'o, ankaŭ dron'as en bril'et'ant'a'j or'a'j kaj blu'a'j fajr'o'j.

Alice ek'spir'as, ne el'las'ant'e mi'a'n man'o'n.

— Domaĝ'e, ke vi jam est'as for'ir'ont'a!

Mir'ig'it'e mi lev'as sur ŝi'n la okul'o'j'n.

— Do ni promen'u iom'et'e!

Ni mal'rapid'e ir'as laŭ'long'e de Kurfürstendamm. Ĉi tie la strat'mov'ad'o est'as iom trankvil'a. La glat'ig'it'a bril'eg'ant'a pavim'o ŝajn'as est'i mar'o, en kiu balanc'iĝ'as cent'o'j da ocean'a'j vapor'ŝip'o'j. Inter ond'o'j de la blank'a lum'o ek'flam'as kaj tuj esting'iĝ'as ruĝ'a'j signal'a'j fajr'o'j de aŭtomobil'o'j. Sur la fasad'o'j, desegn'ant'e kaligrafi'a'j'n sur'skrib'o'j'n, kvazaŭ sen'inter'romp'a ruband'o, flu'as en vitr'a'j tub'et'o'j la bril'et'ant'a elektr'o. Post diafan'a'j mur'o'j de l’ magazen'o'j flor'as tulip'o'j, roz'o'j kaj astr'o'j, form'ant'e admir'ind'a'j'n desegn'aĵ'o'j'n, lum'ig'it'a'j'n per divers'kolor'a'j lamp'o'j. En la ekster'a'j flor'ej'o'j antaŭ bril'ant'a'j restoraci'o'j oni trink'as apud la tabl'et'o'j vin'o'n kaj bru'e inter'parol'as. Peron'o'j de kin'o'teatr'o'j kaj variete'o'j est'as en'ŝlos'it'a'j en tri'obl'a'j lum'a'j kadr'et'o'j. Kvar vic'o'j de verd'a'j arb'o'j, kur'ant'a'j laŭ'long'e de la strat'o, est'as hel'e lum'ig'it'a'j. Ombr'o est'as ĉi tie tiom mal'mult'a, ke oni pov'us ĝi'n trov'i eg'e pli oft'e en la sun'a tag'o. Alice ĵet'as sur mi'n demand'a'n rigard'o'n.

— Dir'u, ĉu mi ĝust'e vi'n kompren'is, vi parol'is pri divers'a'j negativ'a'j flank'o'j, por ig'i la disput'o'j'n pli vigl'a'j?

— Jes, Alice, mi far'is la provok'o'n. Ĉu mal'bon'e?

— Ho, ne, tut'e ne! Mi tuj kompren'is, kia est'os fin'o! Sed ĉu vi atent'is parol'ad'o'n de Rudolf? Ĝi est'as strang'e, ĉu ne?

— Rudolf? Ha, tiu!.. Jes, oni dev'as ĝi'n pri'pens'i! Sed, Alice...

Mi halt'as kaj ne hav'as decid'em'o'n daŭr'ig'i. Alice rigard'as atend'em'e.

— Kio'n vi dezir'as dir'i!

— Dir'u, kiel oni dev'as klar'ig'i, ke vi mi'n tuj kompren'is?

— Ha, jen kio! — rid'as la knab'in'o, — vid'u, en la pas'int'a jar'o mi lern'is en la lern'ej'o de jun'komun'ist'a'j aktiv'ul'o'j. Tie oni dir'is, ke oni dev'as ne nur posed'i la material'o'n, sed ankaŭ la aŭd'ant'ar'o'n. Por tio ekzist'as divers'a'j manier'o'j. Nun mi ĉiam observ'as, kia'j'n manier'o'j'n uz'as la orator'o.

— Ĉi vi intenc'as iĝ'i parti'funkci'ul'in'o?

— Kial do ne? Ĉu vi ne aprob'as?

— Ne pri tio tem'as... Ĉu vi pov'us respond'i al mi?.. Kiu vi est'as, Alice?

Alice mal'lev'as la okul'o'j'n. Dum kelk'e da minut'o'j ni ir'as silent'e. Mi ne inter'romp'as la paŭz'o'n. Ni simil'as en ĉi moment'o, kred'ebl'e, aŭ tre sentiment'a'n par'o'n, perd'int'a'n pro l’ am'o parol'kapabl'o'n, aŭ ge'edz'o'j'n, eg'e ted'int'a'j'n unu al la ali'a. Preter'pas'ant'a'j dand'aĉ'o'j arogant'e sub'rigard'as ŝi'a'j'n okul'o'j'n kaj prostitu'it'in'o'j impertinent'e rid'et'as.

— Mi est'as labor'ist'in'o de la fabrik'o “Osram”. Ĉu vi tio'n ne sci'as?

Mi ne sukces'as respond'i. Mi'a'n atent'o'n halt'ig'as proksim'iĝ'ant'a al ni jun'a oficir'o en griz'a uniform'o. Li est'as kun elegant'a jun'a vir'in'o. La oficir'o al'met'as la man'o'n al la ĉap'rand'o kaj, ĵet'int'e mal'respekt'a'n rigard'o'n sur mi'a'n figur'o'n, ĝentil'e prononc'as:

— Bon'a'n vesper'o'n, fraŭl'in'o Alice!

Mi ek'trem'as kaj long'e silent'as antaŭ ol mi hav'as kuraĝ'o'n ek'parol'i. Mi'a voĉ'o sever'iĝ'as kaj si'n'gard'em'a mal'varm'ec'o glit'as en mi'a'j parol'o'j!

— Vi ne est'as labor'ist'in'o, Alice!

Preskaŭ tim'ig'it'e Alice far'as paŝ'o'n flank'e'n. Dum kelk'e da sekund'o mi batal'as kontraŭ ek'posed'int'a'j mi'n dub'o'j. Mi rigard'as la mal'seren'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n de la knab'in'o kaj ŝi'a'j'n mal'ĝoj'iĝ'int'a'j'n okul'o'j'n. Ne, en ili est'as pli da kresk'ant'a mal'gaj'o, ol de la tim'o! Kvazaŭ sopir'o en'ond'iĝ'is en ŝi'a'n anim'o'n kaj mi'a mal'atend'it'a tuŝ'o al ŝi'a vund'o akr'ig'is iom mol'ig'it'a'n antaŭ'e sufer'o'n. Ho, tia'n sent'o'n mi kon'as!

— Ĉu vi ne dezir'as ĉio'n rakont'i al mi? — mol'e tuŝ'as mi ŝi'a'n manik'o'n.

Ŝi mal'rapid'em'e balanc'as la kap'o'n.

— Mi dev'as sci'i, Alice, almenaŭ unu aĵ'o'n... Ĉu vi kompren'as mi'n?

Ŝi lev'as la ruĝ'eg'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n.

— Kio'n vi dezir'as sci'i?

— Mi dezir'as sci'i, ĉu vi est'as komun'ist'in'o?.. Tio est'as, ĉu vi sincer'e ven'is al ili?.. — mi embaras'as, ne trov'ant'e la vort'o'j'n. — Tio est'as, ĉu oni dev'as fid'i al vi, Alice? Ĉu vi efektiv'e est'as kun ni?

Nun ŝi rigard'as rekt'e.

— Jes!

Kiel bon'e est'as sen'embaras'e ek'spir'i! En mi'a brust'o degel'as iu pez'a bul'o. Sed Alice ne tuj re'konsci'iĝ'as.

Iom post iom ni ating'is Tirgartenstrasse. Ĉi tiu luks'eg'a strat'o, malgraŭ la mal'fru'a hor'o, est'as super'plen'ig'it'a per sen'inter'romp'a torent'o de aŭt'o'maŝin'o'j kaj bril'eg'as, kiel ankaŭ Kurfürstendamm. Mi halt'is apud reklam'a kolon'et'o kaj ŝajn'ig'as, ke mi leg'as la afiŝ'o'n.

— Kial, Alice, ni ne vizit'as kun'e la teatr'o'j'n?.. Dir'u, do almenaŭ unu vort'o'n! Kio'n prezent'as el si, ekzempl'e, Admirals-Palast?

— Ĝi est'as plej luks'a revu'teatr'o en Berlino.

— Kio'n oni montr'as en ĝi?

— Luks'a'j'n tualet'o'j'n kaj plen'a'n for'est'o'n de tiu'j.

— Jen kiel! Ĉu vi jam est'as vizit'int'a tiu'n ĉi teatr'o'n?

— Ne! Ĝi est'as burĝ'a amuz'o!

— Kaj ĉu vi vizit'as nur la teatr'o'n de Piskator*?

— Ĉu vi hav'as tia'n eg'a'n dezir'o'n vid'i la revu'o'n?

— Kial do ne? Ja vizit'as ni en Moskvo Muzik-Hal'o'n!

Alice ne el'ten'as kaj rid'et'as.

— Se vi tiel insist'as, ni vizit'u ĝi'n.

— Mi ne insist'as. Simpl'e mi vol'us vid'i ĉi tie i'o'n ekster'ordinar'a'n, kio'n oni ne trov'os ĉe ni.

— Tio'n vi ne trov'os, ĝi est'as cert'e!

Alice iom gaj'iĝ'is. Ni en'ir'as Tirgarten’on kaj pas'as tra flank'a ne'lum'ig'it'a ale'o. Kompar'e al la strat'o, ĉi tie est'as silent'o, kvazaŭ en hermetik'e ŝlos'it'a skatol'o.

Por'bicikl'a'j kaj por'aŭtomobil'a'j asfalt'a'j voj'et'o'j rest'as flank'e. Ni ir'as sur mol'a sabl'o, sen'bru'e paŝ'ant'e kaj inter'parol'ant'e preskaŭ flustr'e. Mi firm'e al'prem'is al mi brak'o'n de la knab'in'o.

— Vid'u, Alice, kiom ĉarm'a'j est'as la stel'o'j?

La stel'o'j efektiv'e est'as bel'eg'a'j, kiel blu'a kontur'o sur la pal'a berlina ĉiel'o, penetr'ant'e mal'supr'e'n tra larĝ'a'j foli'oz'a'j arb'o'ĉap'o'j.

— La stel'o'j ĉie est'as simil'a'j, en mi'a mal'proksim'a patri'o, land'o de l’ Sovet'o'j, kaj ĉi-tie, en la kapital'ism'a Germanio!

— La marks'ism'o mal'help'as al vi far'iĝ'i poet'o, — du'on'ŝerc'e rimark'as Alice, venk'ant'e rest'aĵ'o'j'n de si'a mal'bon'a humor'o. — Ceter'e, mi ankaŭ ŝat'as ĉio'n bel'a'n, ĉu stel'o'j'n, ĉu urb'a'j'n fajf'o'j'n, ĉu pentr'aĵ'o'j'n, statu'o'j'n, aŭ la viv'ant'a'n korp'o'n. Tiu'n pek'o'n oni pli facil'e pardon'os al vi. Vi est'as sen'parti'ul'o!

— Jen, mal'saĝ'aĵ'o! — kontraŭ'dir'as mi, kaj al'don'as pli mal'rapid'e: — Mi memor'as nokt'o'n, la bel'eg'a'n nokt'o'n, kiu'n mi est'is pas'ig'ant'a en la tend'ar'o. La arĝent'a'j stel'o'j, simil'e al ĉi tiu'j, rigard'is mi'n tra supr'aĵ'o'j de l’ arb'o'j. La aer'o dis'vast'ig'is pin'arom'o'n, blank'a'j tend'o'j est'is lum'ig'it'a'j de lun'a lum'o kaj ni'a orkestr'o lud'is vals'o'n el Faŭst'o. Ĉu vi kon'as tiu'n ĉi vals'o'n?

Do mi sid'is sur hak'pec'o de arb'o mal'proksim'e de la hom'o'j, sid'is kaj rev'is. Kaj al mi ŝajn'is, ke mi trans'flug'as en la land'o'n de Goethe, en la land'o'n de doktor'o Faŭst'o kaj Margerito. Mi vid'is antikv'a'n urb'o'n Dresden, akr'a'pint'a'j'n tegol'a'j'n tegment'o'j'n, foir'a'n hom'amas'o'n, popol'a'n fest'o'n. Kaj jen...

Mi ek'rigard'as la knab'in'o'n kaj laŭt'e rid'as.

— Ne, hodiaŭ mi est'as mal'saĝ'a! Ne aŭskult'u, Alice, ĉi absurd'aĵ'o'n!

... de juni'o 1928.

Ven'is en mi'a'n kap'o'n la pens'o, ke mi pov'us verk'i rekt'e en la german'a lingv'o kaj pres'ig'i la roman'o'n ĉi tie. Antaŭ'ne'long'e mi vid'is “Cement'o'n” de Gladkov en “Rote Fahne”. La german'o'j tre interes'iĝ'as pri verk'o'j el sovetia viv'o. Mi opini'as, tiel est'us pli bon'e. Ebl'e, ne tiom sever'a est'us la kritik'o. Kaj por la komenc'ant'a verk'ist'o ĝi est'as grav'a.

* * *

En la kabinet'o Serebrovskij sid'is sur la sam'a lok'o, kie hieraŭ li est'is dron'ant'a en apog'seĝ'o dum la parti'kun'ven'o. Li'a'j okul'o'j est'is du'on'ferm'it'a'j kaj li, kiel ankaŭ hieraŭ, ŝajn'is est'i tre lac'a. Tra mal'ferm'it'a fenestr'et'o blov'is mal'varm'a vent'o kaj est'is aŭd'ebl'a'j bru'a'j son'o'j de la strat'o.

— Do jen, kar'a kamarad'o, — dir'is li al la labor'ist'o, — ĝi est'as mi'a last'a vort'o! Por ke vi van'e ne klopod'u! La ter'o'n ni ne pov'as don'i. Mank'as!..

— Sekv'e, en ter'etaĝ'o'j vi ordon'as rest'i? Vi esplor'u, kiel ni loĝ'as! Dum vi decid'as ĉi tiu'n afer'o'n kun ter'pec'aĉ'o por ni'a dom'o, jam dek dom'o'j pov'us est'i konstru'it'a'j! Ne taŭg'as!

— Nu, mi ne sci'as, ĉu ĝi taŭg'as, aŭ ne! Sed mi ne hav'as! Ne hav'as! Ja ĝi est'as simpl'e!

Kun enu'eg'o Serebrovskij ek'rigard'is al Vitalij kaj subit'e mal'trankvil'a fajr'et'o ek'bril'is en li'a'j okul'o'j. Vitalij rekt'e rigard'is en li'a'n vizaĝ'o'n.

— Kio'n vi dezir'as, kamarad'o Zorin? Ĉu vi mi'n bezon'as? — ne'bon'e ek'rid'et'int'e, turn'is li si'n al Vitalij.

— Jes, vi'n, — mal'rapid'e komenc'is Vitalij, — por la afer'o de... Dobroĥotov.

Vizaĝ'o de Serebrovskij subit'e ŝanĝ'iĝ'is.

— Ni ne disput'u, kamarad'o! — rapid'e re'turn'is li si'n al la labor'ist'o. Se vi insist'as, mi ordon'os al ni'a Plan'fak'o.

Per mal'grand'a'j liter'o'j li skrib'is sur angul'et'o de la paper'o:

“Kamarad'o Popov, laŭ'ebl'e, kontent'ig'u!”

En'ŝov'int'e la paper'o'n en man'o'n de la labor'ist'o, li rapid'em'e kri'is tra la pord'o:

— Zoja Ivanovna, maŝin'o'n! — kaj al Vitalij: —Mi aŭskult'as. Sid'iĝ'u!

— Antaŭ ĉio, pri ĉi tiu kamarad'o, — komenc'is Vitalij. — De kie li? El la uzin'o “Svjet”*? Ĉu li ricev'os la ter'o'n?

— Vi ja vid'is, ke mi don'is la konsent'o'n! — koler'e grimac'is Serebrovskij. — Ceter'e, el kiu vid'punkt'o ĝi pov'as vi'n interes'i?

— Kamarad'o Serebrovskij, mi ja labor'as en Mosĥozupr!

— Vi ankoraŭ tre jun'a est'as, kamarad'o! Oni dev'as antaŭ'e pli bon'e kon'i la afer'o'n. Ne opini'u, ke ĉi tie sid'as nur burokrat'o'j, aŭ fripon'o'j!

Li distr'e ek'rigard'is tra la fenestr'o kaj inter'romp'is si'n mem:

— Pli proksim'e al vi'a afer'o! Mi tre bedaŭr'as, ke ĝis nun ne pov'is vi'n akcept'i.

Vitalij el'pren'is el paper'uj'o skiz'o'j'n kaj plan'o'j'n de moskvaj strat'o'j.

— Jam en la pas'int'a jar'o ni'a tram'o transport'is du'obl'e pli da pasaĝer'o'j, ol en la 1913. Moskvo est'as super'loĝ'ig'it'a. Oni fin'konstru'as la apud'urb'et'o'j'n. Ĉiu'maten'e de staci'dom'o'j al la centr'o flu'as tia'j torent'o'j da hom'o'j, kia'j'n ni ne kapabl'as transport'ad'i. La metropoliten'o'n oni dev'as sen'prokrast'e konstru'i.

Vitalij paŭz'is unu minut'o'n, kaj rapid'e ek'rigard'int'e al Serebrovskij, al'don'is:

— Vi, ceter'e, hav'as aŭt'o'maŝin'o'n!

Serebrovskij koler'iĝ'is.

— Kial vi riproĉ'as mi'n per la maŝin'o? La maŝin'o ne luks'aĵ'o est'as, sed bezon'aĵ'o! Aŭskult'u ni'a'j'n mal'nov'a'j'n special'ist'o'j'n, ekzempl'e kamarad'o'n Bobrov! Li rekt'e dir'as: neniu'j'n metropoliten'o'j'n! Ili, li dir'as, jam mal'nov'mod'iĝ'is. La metropoliten'o kun la rel'o'j est'as kun'lig'it'a kaj mult'e kost'as. En Londono la metropoliten'o arkiv'iĝ'as. La aŭtomobil'o est'as ali'a afer'o. Taks'o'motor'o'j kaj aŭtobus'o'j kun'e kun tram'o solv'as la problem'o'n!

— Nu, jes, mi ĝi'n aŭd'is. Bobrov ja per la tram'o viv'as! Oni for'pren'u de li ebl'ec'o'n ĉiu'jar'e re'konstru'ad'i la tram'o'n, do por kio li tiam ricev'os la salajr'o'n?

— Ne pri tio tem'as, — koler'e kontraŭ'dir'is Serebrovskij, — ne pri tio tem'as, kar'a kamarad'o! Moskvo est'as sovetia ĉef'urb'o, sed ne iu ajn kapital'ist'ŝtat'a! Ni dev'as ĝi'n iom post iom liber'ig'i de super'loĝ'ig'o, sed vi kun vi'a metropoliten'o dezir'as far'i el ĝi urb'o'n-kolos'o'n. Ĉu ĝi est'as la voj'o de la social'ism'a re'konstru'o?

Serebrovskij en'pens'iĝ'em'e grat'is la naz'o'n kaj, ĉar Vitalij ne tuj respond'is, li uz'is la liber'a'n minut'o'n por propr'a'j bezon'o'j. Turn'int'e tri'foj'e per la fingr'o rad'et'o'n de aŭtomat'a telefon'o, li al'vok'is Vinokurov’on.

— Kiel stat'as afer'o kun la loĝ'ej'o, Oleg Jurjeviĉ? Ĉu vi ne sci'as, en kiu etaĝ'o ni la loĝ'ej'o'n bezon'as? Vi la edz'in'o'n demand'u! Je di'o, mi ne sci'as, kio'n dir'i! Mi tim'as cert'ig'i vi'n pri ŝi'a'j gust'o'j. Mi dezir'us en la du'a, sed ŝi, ebl'e la tri'a'n... Jes, jes! Mi ankaŭ dir'as! Vi rekt'e al ŝi!

Strab'int'e la okul'o'j'n al Vitalij, Serebrovskij klar'ig'is:

— Ni'a dom'o baldaŭ est'os pret'a. Mem Vinokurov konstru'as. Brav'a vir'o li est'as! Oni komenc'is jam la intern'a'n labor'o'n. Li invent'is iu'j'n special'a'j'n fajr'o'sen'danĝer'a'j'n vand'o'j'n.

Kaj subit'e streĉ'int'e la atent'o'n, Serebrovskij re'al'glu'iĝ'is la telefon-tub'et'o'n.

— Jes, jes, mi aŭskult'as! Vi dir'as, vi hav'is special'a'n kun'sid'o'n? He!.. En “Herold'o de inĝenier'o'j”? Jes, jes, mi leg'is. Ĝi est'as ver'e. Kalinnikov traf'e bat'as: aŭ ni konstru'as, aŭ ni pere'is? Sed, jen kio, kamarad'o Vinokurov! Ni mem ne sukces'os ĝi'n konstru'i. Ha? Kio'n vi dir'as? al german'a firma'o koncesi'o'n?.. Kiselev ja propon'is al la franc'a... Tiel, tiel, mi kompren'as!.. ĝust'e! Tio'n mi tuj pri'pens'os!

Dum Serebrovskij parol'is telefon'e, Vitalij est'is kontrol'ant'a si'a'j'n kalkul'o'j'n. En la jar'o mil naŭ'cent tri'dek'kvin'a kvant'o da jar'a'j vetur'o'j por unu person'o est'us ating'ont'a 335 (ja pli'grand'iĝ'as teritori'o de Moskvo kaj la tut'a'j famili'o'j labor'as!..). En la tri'dek'kvin'a jar'o oni est'us transport'ont'a jam la plen'a'n miliard'o'n da pasaĝer'o'j. Sur Mjasnickaja strat'o en la somer'a tag'o est'us vetur'ont'a'j 57 mil person'o'j.

— Kiom da vagon'o'j po'hor'e est'as for'vetur'ont'a'j de Kalanĉovskaja Plac'o? — demand'is Serebrovskij.

— Ses'cent sep vagon'o'j. Post ĉiu'j dek'du sekund'o'j du'obl'a vagon'o! Mal'ebl'a kvant'o! Sen mal'help'o por la strat'a trafik'o ni pov'as funkci'ig'i nur ses'dek vagon'o'j'n po'hor'e. Sed tiu'okaz'e, konsider'ant'e ankaŭ la aŭtobus'o'j'n, ni kapabl'as transport'i sur Mjasnickaja nur tri'dek'kvin kaj du'on'o'n milion'o'j'n da pasaĝer'o'j en la jar'o. Se ni antaŭ la tri'dek'a jar'o ne est'os konstru'int'a'j la metropoliten'o'n, 33 1/2 milion'o'j da labor'ul'o'j est'os el'spez'ant'a'j sen'frukt'e por pied'ir'ad'o du milion'o'j'n da labor'tag'o'j en la jar'o!

— Traf'a argument'ad'o! — jes'is Serebrovskij. Kaj subit'e trans'tabl'ig'is si'a'n korp'o'n al la naz'o mem de Vitalij, — Ĉu Nikolao Petroviĉ Zorin ne vi'a parenc'o est'is?

— Mi'a patr'o... — respond'is Vitalij kaj fort'e ruĝ'iĝ'is.

— Ha, jen kiel! Interes'e!

Serebrovskij de'nov'e sid'iĝ'is en la apog'seĝ'o'n, ek'spir'is kaj al'don'is:

— Amik'o'j ni est'is! Ĝi est'as bon'e! Nu, daŭr'ig'u!

— Mikael'o Sergeeviĉ, la maŝin'o est'as pret'a, — dir'is Zoja, en'ir'ant'e kaj buton'um'ant'e la palt'o'n.

— Bon'e, mi tuj el'ir'os!

Serebrovskij, ne ek'rigard'int'e sur ŝi'n, lev'is la okul'o'j'n al Vitalij kaj kun interes'o analiz'is li'n, kvazaŭ vid'is unu'a'foj'e.

— Vi ja iom simil'as al la patr'o. Kiel mi tio'n tuj ne rimark'is? Vi kun la patr'in'o ĉi tie loĝ'as?

— Ne, la patr'in'o en la pas'int'a jar'o mort'is. Mi loĝ'as ĉi tie kun mi'a propr'a famili'o.

— Mmm... — Serebrovskij i'o'n ek'blek'is. — Do kiel vi pens'as pri Berlino? Ĉu vi konsent'as?

— Mi? Vetur'i Berlinon? — mir'is Vitalij.

— Nu, jes! Kial vi mir'as? Oni ja dev'as vetur'i! Jen Vinokurov ankaŭ est'as por la metropoliten'o. Sed oni dev'as iom lern'i de la german'o'j. Ali'e ni tiel konstru'os! Do send'u iu'n pli spert'a'n!

— Kiu'n, ekzempl'e?

Vitalij ek'silent'is, pen'ant'e re'memor'i nom'o'j'n de Mosĥozupraj inĝenier'o'j.

— Nu, kiel? neniu'n kandidat'o'n vi trov'is? — rid'et'is Serebrovskij. — Ne grav'as! Vi mem vetur'u!

Li lev'iĝ'is kaj tra'ir'is la ĉambr'o'n du'foj'e tie'n kaj re'e'n.

— Ĉu vi neniam est'is ekster'land'e?

— Ne, — mal'rapid'e komenc'is Vitalij. Li pens'is, kiom da temp'o est'as bezon'at'a por la serioz'a stud'o de berlinaj labor'o'j.

— Mult'e da temp'o oni bezon'as! — demand'e ek'rigard'is li la estr'o'n. — Labor'i tie oni dev'as! Se nur rigard'i, neni'a profit'o!

— Kio do mal'help'as? Tre bon'e! Jam morgaŭ mi komenc'os pri vi klopod'i.

Serebrovskij al'ir'is la tabl'o'n kaj prem'is la sonor'il'buton'o'n.

— Kaj vi'a'n patr'o'n mi bon'eg'e kon'is! Bon'a est'is la hom'o!.. Mi pet'as vizit'i mi'a'n hejm'o'n! La edz'in'o ne est'os mal'kontent'a!

Serebrovskij etend'is la man'o'n kaj tuj ir'is al la pord'o. Post unu minut'o, star'ant'e apud la fenestr'o, Vitalij observ'is, kiel li help'is al Zoja sid'iĝ'i en la maŝin'o. Post'e, sid'iĝ'int'e apud'e, li sving'is la man'o'n al la ŝofor'o.

* * *

... de juni'o 1928.

Simil'e al kin'o'film'o rapid'as mi'a'j tag'o'j. Maten'e tas'o da varm'a kaf'o, kvin'minut'a konversaci'o kun Erich pri aktual'a'j demand'o'j de komsomol'o, rapid'a tra'rigard'o de “Rote Fahne” kaj antaŭ'tri'tag'a numer'o de moskva “Pravda”, post'e aŭtobus'o kaj dum'voj'e “Vorwärts” kun sub'strek'o de la plej interes'a'j lok'o'j. Post'e labor'o en la lok'o de metropoliten'konstru'o, aŭ en ofic'ej'o de inĝenier'o Berg, skiz'o'j, plan'o'j, cifer'o'j; post'e vesper'o'j, ĉu en la lokal'o de ruĝ'front'batal'ant'o'j, ĉu ankaŭ kun ili, dum kur'ad'o en labor'ist'a'j kvartal'o'j.

Kaj mi hav'as jam kutim'o'n vid'i ĉirkaŭ mi la griz'a'j'n pantalon'o'j'n, griz'a'j'n ĉemiz'o'j'n kun mal'ferm'it'a kol'um'o, griz'a'j'n, iom ĉif'it'a'j'n kask'et'o'j'n kun ruĝ'a pugn'o sur la supr'a rand'o. Iu'foj'e eĉ ŝajn'as strang'e, ke mi mem sur'hav'as elegant'a'n jak'o'n kaj rang'o de l’ sovetia inĝenier'o de'ten'as mi'n de l’ miting'a orator'ad'o sur renvers'it'a'j barel'o'j en profund'o de la berlinaj kort'o'j. Sed por verk'i mi tut'e ne hav'as temp'o'n!

En Moskvo apud Kazan'a Staci'dom'o kuŝ'as trans Kalanĉovskaja Plac'o pez'a ŝton'a viadukt'o. Iu'foj'e vi vetur'as en tram'vagon'o kaj rigard'as el ĝi preter'kur'ant'a'n sur la viadukt'o verd'a'n ruband'o'n de vagon'ar'o, el kies mal'ferm'it'a'j fenestr'o'j el'ŝov'iĝ'is la sci'vol'em'a'j kap'o'j. Tiam vi ne'vol'e en'aŭd'iĝ'as en la fer'a'n bru'eg'o'n super la kap'o kaj medit'as pri super'ter'a'j urb'o-fer'voj'o'j. Mi re'memor'is ĉi tiu'n viadukt'o'n kelk'foj'e, tra'flug'ant'e en elektr'a'j vagon'ar'o'j super la ter'supr'aĵ'o ark'o'form'a'j'n interval'o'j'n inter tunel'o'j de la metropoliten'o. Ĝi est'as jam arka'ism'o. Oni ne plu konstru'as la super'ter'a'j'n voj'o'j'n en Berlino. Ili est'as mal'oportun'a'j, ĝen'ig'as la strat'a'n trafik'o'n, mult'e bru'as. Nun oni prefer'as penetr'i en intern'o'n de la urb'o. Simil'e al ĥirurg'o, oni tranĉ'as ĝi'a'n ventr'o'n kaj el'pren'as la intern'aĵ'o'n.

Profesor'o de ĥirurgi'o est'as ĉi tie inĝenier'o Berg; student'o, admir'e observ'ant'a lert'a'n labor'o'n de la profesor'a'j man'o'j est'as neni'u ali'a, kiel mi. Apud li mi paŝ'as post platform'o, rul'iĝ'ant'a sur la rel'o'j, sur kiu el'star'as, direkt'ant'e si'n al la ĉiel'o, grand'eg'a metal'a tri'angul'o. La platform'o trans'mov'iĝ'as kelk'a'j'n metr'o'j'n, halt'as kaj kun mal'agrabl'a pep'simil'a bru'o mal'lev'as de'supr'e pez'eg'a'n ŝtal'a'n pec'eg'o'n.

— Uzzzilll!... — dir'as la pec'eg'o.

Fer'a vertikal'a palis'o, en'ŝov'it'a en la grund'o'n apud la platform'o ek'tim'ig'it'e kaŝ'as si'n sub la ter'o. Labor'ist'o, star'ant'a sur lign'a plat'o, pend'ant'a en la aer'o inter baz'o kaj vertic'o de l’ tri'angul'o, i'o'n kri'as. Berg star'as mal'supr'e kaj parol'as:

— Cert'e, ĝi est'as la mal'plej agrabl'a en ni'a labor'o. Oni dev'as antaŭ'e en'bat'i la palis'o'j'n kaj star'ig'i ŝild'o'j'n. Nur sub ili'a defend'o oni pov'as fos'i la tranĉe'o'j'n. Ali'e ni mal'help'os kaj al ni oni mal'help'os.

Mi rapid'em'e en'skrib'as kelk'a'j'n cifer'o'j'n en not'libr'et'o'n. Berg rigard'as trans mi'a'n ŝultr'o'n kaj iom mok'em'e dir'as:

— Vi erar'is, koleg'o! Ĉi tie sub la super'ŝut'it'a supr'aĵ'o ni hav'as ne argil'o'n, sed sabl'o'j'n. La kalkul'ad'o dev'as est'i iom ali'a.

Mi ruĝ'iĝ'as kaj super'strek'as la skrib'it'a'n.

De post la tag'o, kiam direktor'o de la konstru'a firma'o, atent'e aŭskult'int'e mi'n en si'a kabinet'o, skrib'is leter'et'o'n al inĝenier'o Berg, mi hav'is tre bon'a'n zorg'o'n pri mi. Mi ne pov'as plend'i pri la ignor'o. Berg kon'at'ig'is mi'n kun ĉiu'j skiz'o'j, plan'o'j, kalkul'o'j kaj buĝet'o'j. Li ebl'ig'is al mi ankaŭ stud'o'n de l’ histori'o de la metropoliten'konstru'o en Berlino kaj ĝi'a'j'n unu'a'j'n variant'o'j'n. Li volont'e klar'ig'is al mi ĉio'n, kio rest'is al mi ne'kompren'ebl'a rilat'e tiu'n, aŭ ali'a'n detal'o'n.

Nun mi paŝ'as post la ŝtal'a tri'angul'o laŭ'long'e de la sen'fin'a'j, en'bat'it'a'j en la grund'o'n, palis'o'j, mi ir'as post la ŝild'o'j'n kaj, dron'ant'e per la pied'o'j en la mol'ig'it'a grund'o, mi klin'as mi'n al rand'o'j de la larĝ'a'j kav'o'j. El ili flug'as arom'o de ĵus plug'it'a kamp'o. Pro tio strang'a'j ide'kun'rilat'o'j nask'iĝ'as en la kap'o. Antaŭ la okul'o'j aper'as sulk'o'j de nigr'a ter'o, ĉeval'et'o, mal'gaj'e paŝ'ant'a post la plug'il'o, ard'ig'it'a'j, iom balanc'iĝ'ant'a'j ond'o'j de diafan'a er'o, sen'mov'a, blu'ant'a arb'ar'o ĉe l’ horizont'o.

Berg ir'as apud'e kaj rakont'as:

— En Berlino ankaŭ oni mult'e hezit'is kaj prokrast'ad'is konstru'o'n de la metropoliten'o. Jam en la sep'dek'a'j jar'o'j ĝi est'is bezon'a. Tiam oni evit'is ĝi'n, konstru'int'e fer'voj'o'n tra la urb'o. En la 1900 jar'o konstru'o de ekster'strat'a'j voj'o'j far'iĝ'is eg'e neces'a kaj tiam aper'is la unu'a'j viadukt'o'j de l’ metropoliten'o.

— Kiom da loĝ'ant'o'j est'is tiam en Berlino?

— 2.700.000. Post dek jar'o'j est'is jam tri milion'o'j kaj du'on'o, kaj nun kvar.

— Moskvo kresk'as pli rapid'e! En la naŭ'cent'a jar'o est'is nur unu milion'o cent mil, ĝi est'as je du kaj du'on'o foj'e pli mal'mult'e ol en Berlino, en la naŭ'cent dek'a — milion'o kaj du'on'o, ĝi est'as jam proporci'e, iom pli, kaj nun du milion'o'j, ĝi est'as nur du'obl'e pli mal'mult'e, ol ĉe vi. Baldaŭ ni ating'os vi'n. Sed la metropoliten'o'n ni ĝis nun ne hav'as.

— Kiel distribu'iĝ'as ĉe vi la pasaĝer'o'j?

— Ses procent'o'j en aŭtobus'o'j, la ceter'a mas'o en la tram'o.

— Nu jen, kia tro'ŝarĝ'o de la tram'o! Per aŭtobus'o ni transport'as ankaŭ ses procent'o'j'n, sed tri'dek'un'u procent'o'n (tio est'as preskaŭ tri'on'o'n) transport'as la metropoliten'o. Ĉu vi kompren'as la diferenc'o'n?

— Natur'e! — rid'et'as mi.

Ni ir'as nun mal'supr'e en lum'a koridor'o de la est'ont'a tunel'o. Laŭ'long'e de ne'alt'a'j blank'a'j mur'et'o'j star'as en sen'fin'a'j vic'o'j lign'a'j sub'ten'il'o'j. Trans ili kuŝ'as tabul'o'j. Sur la tabul'o'j star'as labor'ist'o'j en vel'tol'a'j vest'o'j. Ili aranĝ'as izol'ad'o'n de la mur'et'o'j. La sun'o tra la mal'ferm'it'a plafon'o fort'e varm'ig'as.

— Ĉi tie, kred'ebl'e, ne est'as bon'e vintr'e, — dir'as mi.

— Ne grav'as! — malic'e rid'as Berg. — La labor'ist'o'j dev'as est'i kutim'a'j al ĉia veter'o, se ili dezir'as ricev'i salajr'o'n!

Mi kun mal'amik'ec'a sent'o ek'rigard'as li'n.

— El ĉi tiu vid'punkt'o est'as sen'dub'e pli oportun'a la pariza variant'o, kie la labor'o'j est'as far'at'a'j sub la ter'o, sed ne en freŝ'a aer'o. Precip'e en la moskvaj cirkonstanc'o'j, — al'don'as mi.

Berg far'as mal'kontent'a'n mien'o'n. Mi ĵet'as rigard'o'n en mal'larĝ'a'n lum'a'n tru'o'n en fin'o de la tunel'o. Ĉi tie kuŝ'os la ŝtal'a'j rel'o'j kaj glit'os cent'o'j da elektr'a'j vagon'ar'o'j. Sur trotuar'o'j supr'e aper'os krad'o'j simil'a'j al tiu'j, kiu'j est'as aranĝ'at'a'j super la kanal'iz'a'j kav'o'j. De tie, tim'ig'ant'e preter'pas'ant'o'j'n, est'os el'flug'ant'a'j sur la supr'aĵ'o'n tondr'o'j kaj ĝem'eg'o'j de la infer'o. Nov'a'j hom'amas'ej'o'j aper'os sub la ter'o, kaj, inter'romp'ant'e koridor'o'j'n de la metropoliten'o, ankoraŭ kelk'a'j liter'o'j “U” el'ramp'os la spegul'a'n asfalt'o'n de berlinaj plac'o'j, konkur'ant'e kun sub'ter'a'j neces'ej'o'j. Kaj sur nov'a el'don'o de la berlina plan'o per rekt'a ruĝ'a strek'o est'os sign'it'a nov'a lini'o de l’ elektr'a fer'voj'o.

Berg, kred'ebl'e, mok'as mi'n. Ĉiu bagatel'o ŝajn'as al mi est'i tre grav'a. Larĝ'e mal'ferm'int'e la okul'o'j'n, mi kun grand'a atent'o aŭskult'as klar'ig'o'n eĉ de la plej mal'grand'a detal'o. Sed Berg sci'as si'a'n afer'o'n. Ju pli klar'a'j far'iĝ'os al la sovetia inĝenier'o avantaĝ'o'j de la berlina variant'o, des pli da esper'o hav'as li'a firma'o ricev'i koncesi'o'n por la moskva metropoliten'o. Sed ĉu vi ne erar'as, sinjor'o Berg?..

Iu'foj'e de l’ pri'afer'a'j konversaci'o'j ni trans'ir'as al iu'j ali'a'j tem'o'j. Mi far'iĝ'as tiam pli atent'em'a. Sed Berg est'as nur tre spert'a kun'parol'ant'o. Li est'as kler'a, kompren'as politik'a'j'n problem'o'j'n. Li'a'j politik'a'j opini'o'j? Sed li jam dir'is unu'foj'e, ke li ne kred'as la soveti'an social'ism'o'n.

— USSR sufok'iĝ'os pro la intern'a'j antagonism'o'j. La kamp'ar'an'o est'os rod'int'a al la labor'ist'o la gorĝ'o'n. Jes, cert'e, se la komun'ist'o'j est'us pli bon'a'j politik'ul'o'j! Sed por kio, ekzempl'e, ili agit'as kontraŭ religi'o? Per tio ili nur mal'amik'ig'as la kamp'ar'an'o'j'n!

Ceter'e, Berg est'as membr'o de la social'demokrat'a parti'o! Li ne dezir'as, ke la kapital'ist'o'j mal'help'u la bolŝevik'o'j'n aranĝ'i si'a'j'n eksperiment'o'j'n! La social'ism'o'n ili cert'e ne konstru'os, sed Berg ne far'as el tio konklud'o'n pri la inter'ven'o...

* * *

La oktobr'a demonstraci'o en ĉi tiu jar'o pas'is ne kiel kutim'e. Mosĥozupr kvankam ven'is en plen'a konsist'o, sed en la vic'o'j oni dis'vast'ig'is de unu al la ali'a iu'n strang'a'n fam'o'n.

Dum la demonstr'ant'o'j, jam en'vic'iĝ'int'a'j apud la ĉef'a en'ir'ej'o, est'is atend'ant'a'j la el'marŝ'o'n, preter'las'ant'e sen'fin'a'j'n hom'kolon'o'j'n kun ruĝ'a'j standard'o'j, la inĝenier'o'j amas'iĝ'is ĉe la strat'angul'o kaj du'on'voĉ'e inter'parol'is. Bobrov est'is montr'ant'a iu'n paper'o'n. Osipov miop'e puŝ'is si'a'n naz'o'n en li'a'j'n man'o'j'n. Kiselov i'o'n klar'ig'is.

Ek'vid'int'e kamarad'o'n Vinokurov, ili afabl'e ek'sving'is la man'o'j'n. Vinokurov al'ir'is kun sever'a mien'o.

— Kio'n do ĝi signif'as, kamarad'o Vinokurov? — dolĉ'e komenc'is Bobrov, — tiu'j mal'nobl'a'j opozici'ul'o'j tut'e arogant'iĝ'is!

— Pri kio tem'as, kamarad'o'j? — ne'kompren'ant'e, strab'is sur ili'n Vinokurov.

— Oni dir'as, ili mal'leĝ'a'n literatur'o'n dis'vast'ig'as.

— Kia'n literatur'o'n?

— Jen, vid'u!

Vinokurov pren'is la paper'o'n kaj akr'e ek'rigard'is al Bobrov.

— De kie vi pren'is ĉi tiu'n paper'o'n?

Bobrov konfuz'e ek'palpebr'um'is.

— Dum'voj'e, kamarad'o Vinokurov... Mi apenaŭ pov'is tra'bat'i la voj'o'n! Al propr'a'j okul'o'j mi ĉes'is kred'i! Trockianoj!..

— Ĉu mult'e?

— Mult'e, kamarad'o Vinokurov! Vi la paper'o'n tra'leg'u! CK, oni dir'as, Amsterdamon orient'iĝ'as! Ĉini'o'n, oni dir'as, ni perfid'is! La parti'o ni'a, oni dir'as, kulak'o'j'n* nur kontent'ig'as!

Bobrov sulk'ig'is si'a'n vizaĝ'o'n en mal'ŝat'a'n, aŭ, ebl'e, ironi'a'n grimac'o'n. Vinokurov profund'iĝ'is en la leg'ad'o'n. Li'a grand'trajt'a ruĝ'a vizaĝ'o neni'o'n est'is re'spegul'int'a. Ĝi rest'is indiferent'e trankvil'a.

En mal'sek'a nebul'o de la griz'a maten'o vic'o'j de la demonstr'ant'o'j est'is for'ir'ant'a'j profund'e'n de la strat'o. Nigr'a'j nud'a'j arb'o'j star'is sur la bulvard'o sen'mov'e.

Osipov al'ir'is pli proksim'e kaj si'n'gard'em'e rimark'is:

— Sed pri la Ruĝ'a arme'o kaj OGPU* oni skrib'as tiel, ke mi eĉ tim'as ripet'i!

Vinokurov ne respond'is.

— Sed pri la labor'ist'o'j, mi kred'as, est'as ĝust'e skrib'it'a! La labor'protekt'o'n oni dev'us pli'bon'ig'i. Ankaŭ pri la salajr'o'j kaj loĝ'ej'o'j.

— Jen, Ivagin, — kri'is Vinokurov al la preter'pas'ant'a teknik'ist'o, — Original'a'n material'o'n ni'a'j inĝenier'o'j trov'is dum'voj'e! Jen, tra'leg'u!

Kaj, ne re'turn'ant'e si'n, li ek'ir'is por en'vic'iĝ'i.

* * *

... de juli'o 1928.

Mal'facil'e est'as tamen uz'i rekt'e la german'a'n lingv'o'n. Mi dev'as iom'e ekspluat'i mi'a'j'n berlinajn amik'o'j'n por la korekt'ad'o. Kvankam ili asert'as, ke mi parol'as german'e sam'e, kiel rus'e, sed verk'i en la fremd'a lingv'o est'as pli mal'facil'e. Est'is mult'e pli simpl'e kun esperant'o. Du monat'o'j sufiĉ'is. Nun mi perfekt'e ĝi'n posed'as.

Afer'o kun korekt'ad'o est'as des pli embaras'a, ke mi ne plu loĝ'as ĉe Erich. Mi hav'as nun la ĉambr'o'n en respekt'ind'a burĝ'a dom'o. Mi hav'as ŝrank'o'n kun spegul'o, tol'a'j'n kurten'o'j'n, bel'art'a'j'n tabl'et'o'j'n, antikv'a'j'n pentr'aĵ'o'j'n kaj sur la mur'o'j lign'a'j'n art'e'far'it'a'j'n teler'o'j'n. Sur ili est'as el'tranĉ'it'a bild'o de la bel'eg'a or'har'a heroin'o de nord'a'j legend'o'j Ingeborg. Lav'tuk'o'j kaj kruĉ'o'j est'as ornam'it'a'j per la instru'a gotik'a liter'ar'o: “Wer nicht trinkt, und liebt und singt, es nie zu wahrer Freude bringt”*. La parget'o est'as polur'at'a ĉiu'du'tag'e kaj konkur'as kun la asfalt'a'j pavim'o'j. Mi'a lit'o hav'as mol'a'n risort'a'n matrac'o'n kaj la lit'tol'aĵ'o bril'as pro blank'ec'o, kvazaŭ ĝi ĉiu'tag'e ven'as el ĉin'a lav'ej'o.

En liber'a'j vesper'o'j mi re'ven'as hejm'e'n ĉirkaŭ la sep'a hor'o. La pord'o'n al mi mal'ferm'as Ros'a, la pli aĝ'a fil'in'o de la mastr'o, ruĝ'vang'a kaj korpulent'a knab'in'o. Ĉiu'foj'e, post la tag'o, kiam mi, dezir'ant'e far'i i'o'n agrabl'a'n por ĉi tiu famili'o, donac'is al ŝi buked'o'n de flor'o'j, ŝi ruĝ'iĝ'as, renkont'ant'e mi'n. Ŝi mem ord'ig'as mi'a'n ĉambr'o'n, pen'ant'e viŝ'i polv'o'n for de l’ objekt'o'j, sur kiu'j ĝi mank'as. Ŝi mem al'port'as al mi ĉiu'maten'e kaf'o'n kaj ŝanĝ'as akv'o'n en la kruĉ'o. Laŭ ŝi'a insist'o la mastr'in'o bon'favor'e permes'is al mi uz'i la kvazaŭ cir'it'a'n fortepian'o'n, star'ant'a'n en la gast'o'ĉambr'o, kaj eĉ kun'vok'as la tut'a'n famili'o'n, por aŭskult'i, kiel sovetia inĝenier'o muzik'as List’on.

Sed mi ĉiam forges'as pri ili'a ĉe'est'o kaj ĉiam, muzik'ant'e, rev'as pri Alice. Mi stud'is la muzik'art'o'n dum la infan'aĝ'o. Mi'a patr'in'o ŝat'is klasik'a'n muzik'o'n kaj romantik'a'j'n melodi'o'j'n. Pro tio mi'a'j plej ŝat'at'a'j motiv'o'j far'iĝ'is fragment'o'j el “Faŭst'o”. For'las'int'e la hejm'o'n, mi forges'is ankaŭ pri la muzik'o. Dum jun'aĝ'o kaj pli mal'fru'e mi ne hav'is la temp'o'n por tio. Nur iu'foj'e, en iu klub'o mi est'is al'ir'ant'a fortepian'o'n kaj i'o'n muzik'is parker'e. Mi'a gust'o mal'bon'iĝ'is. Mi ial ek'ŝat'is banal'a'j'n salon'a'j'n melodi'o'j'n. Sed ĉi tie en Germanio re'nask'iĝ'is de'nov'e mi'a am'o al la klasik'a romantism'o. Kaŭz'o est'as Alice.

Strang'e, ke ŝi'a bild'o ricev'is en mi'a imag'o tia'n kolor'o'n. Alice, firm'e lig'it'a al la flu'ant'a moment'o, Alice, spirant'a per la ribel'a aer'o, ne dev'us el'vok'i en mi tia'j'n ide'kun'rilat'o'j'n. Sed mi pren'as Grig’on, miks'as li'n kun Gun'o, inter'plekt'as la motiv'o'j'n kaj ĉiam fin'as per la vals'o el “Faŭst'o”.

Tamen, sufiĉ'as, sufiĉ'as! De mi oni atend'as, kiam do mi fin'os la promes'it'a'n novel'o'n el sovetia viv'o...

* * *

Strang'aĵ'o okaz'is dum la oktobr'a demonstraci'o. Kiam la kolon'o de Mosĥozupr preter'pas'is griz'a'n konstru'aĵ'o'n de mal'nov'a hotel'o, sur ties balkon'o kelk'a'j civit'an'o'j est'is al'kroĉ'ant'a'j al gis'a balustrad'o portret'o'n de Trockij. En vic'o'j de la demonstr'ant'o'j oni ekscit'iĝ'is. Iu ek'rid'is, iu ek'kri'is i'o'n indign'int'e.

Subit'e sur la balkon'o aper'is hom'o kun nigr'a har'ar'o kaj mal'larĝ'a akr'a'pint'a barb'et'o. La hom'o al'ir'is la balustrad'o'n kaj, si'n klin'int'e mal'supr'e'n, i'o'n est'is dir'ont'a. Por unu sekund'o ek'reg'is silent'o. Vitalij, konstern'it'a, est'is rigard'ant'a la hom'o'n. Subit'e li re'turn'is la okul'o'j'n al la najbar'a fenestr'o. Ĉi tie en divers'kolor'a'j pantalon'o'j, kun ruĝ'a'j kravat'o'j sur blank'eg'a'j ĉemiz'o'j, de'pend'ig'int'e la pied'o'j'n mal'supr'e'n, sid'is sur la fenestr'o kelk'e da fremd'land'an'o'j. Kelk'a'j el ili melankoli'e ŝmac'is pom'o'j'n. La ali'a'j, apog'int'e si'n sur la fenestr'o'kadr'o'n, kun interes'o el'ŝov'is si'n ekster'e'n.

Kiam ek'est'is la silent'o, unu el ili (kaj tuj Vitalij rimark'is, ke li est'is en uniform'o de ruĝ'front'batal'ant'o), ek'star'is sur la fenestr'o, trankvil'e pren'is el paper'o grand'a'n brun'a'n putr'int'a'n pom'o'n kaj kun fort'o ĵet'is ĝi'n sur la balkon'o'n. La pom'o preter'flug'is la hom'o'n kun akr'a'pint'a barb'et'o kaj, fal'int'e, dis'pec'iĝ'is sur la portret'o. La hom'amas'o aĥis en gaj'a kaj laŭt'eg'a rid'eg'o. Sur la balkon'o'n ek'flug'is de'mal'supr'e bul'et'o'j de kot'o. Iu ĵet'is eĉ mal'nov'a'n galoŝ'o'n. La hom'o kun akr'a'pint'a barb'et'o tuj mal'aper'is post la pord'o.

Kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e la demonstraci'o jam est'is al'ir'ant'a al Ruĝ'a Plac'o.

La kolon'o de Mosĥozupr est'is ankoraŭ plen'a de gaj'a ĉie son'ant'a rid'o. Ivagin al'ir'is al Vitalij.

— Kiel, amik'o, vi opini'as, ĉu Vinokurov est'as bon'a special'ist'o? Ha?

Vitalij mir'ig'it'e lev'is la ŝultr'o'j'n.

Kamarad'o Popov, kiu administr'is la Plan'fak'o'n, est'is koler'e leg'ant'a la rezoluci'o'n de Serebrovskij.

— Kio'n ĝi signif'as “laŭ'ebl'e kontent'ig'u”, kar'a kamarad'o? — mal'kontent'e turn'is li si'n al la labor'ist'o. — Ĉu vi ne pet'is li'n klar'ig'i ĉi tiu'n vort'et'o'n “laŭ'ebl'e”? Sed, se mi ne hav'as la ebl'ec'o'n? Kaj tiel plu?

— Neni'o'n mi sci'as, — ek'sving'is la kap'o'n la labor'ist'o. — Mi'a afer'o est'as ricev'i la ter'o'n. De kie vi trov'os la ebl'ec'o'n, por mi est'as absolut'e indiferent'e, kamarad'o! Mi kraĉ'i dezir'as al tio!

Li efektiv'e est'is kraĉ'int'a trans la mal'dekstr'a man'o. Tio'n ne pov'is toler'i onkl'o Petro. Li est'is hak'ant'a lign'aĵ'o'n sur la sojl'o kaj koler'eg'e ŝov'is lign'er'o'j'n en ard'iĝ'int'a'n ĝis ruĝ'o mal'grand'a'n fer'a'n forn'et'o'n.

— Kio'n vi far'as civit'an'o? — indign'e kri'is li —ĉu vi en drink'ej'o'n ven'is? Mi ig'os vi'n mem ĉi tiu'n kraĉ'o'n viŝ'i!

La labor'ist'o, ne respond'int'e, mal'respekt'e ĉirkaŭ'rigard'is la ĉambr'o'n. Invers'e al la famili'a idili'o de l’ ĝeneral'a kancelari'o, plan'fak'o bril'is per ekster'ordinar'a sen'ord'ec'o. Ard'ig'it'a fer'o de la forn'o el'ig'is pez'a'n haladz'a'n odor'o'n. Al ĉi tio al'iĝ'is mord'ant'a fum'o, el'flug'ant'a el la tub'o'j en lok'o'j de ili'a kun'fand'o. De la tub'o'j konstant'e gut'is mal'pur'a akv'o rekt'e sur la vizit'ant'o'j'n.

Nun Popov konvink'iĝ'is, ke la fer'a'n forn'o'n oni dev'as anstataŭ'ig'i per la ŝton'a. Rezult'e, unu el la kun'labor'ant'o'j sid'is sub transport'ebl'a ŝtup'ar'et'o, kapt'int'e si'n je la har'o'j. Sur la ŝtup'ar'o balanc'iĝ'is sitel'o kaj labor'is forn'ist'o. Sur la kun'labor'ant'o'n ŝut'iĝ'is brik'o'j kaj kalk'o. Preskaŭ frenez'iĝ'int'a maŝin'skrib'ist'in'o, sur kiu'n antaŭ, ol sur la ceter'a'j'n, sid'iĝ'is en dens'a'j tavol'o'j ruĝ'a brik'a polv'o, kri'is, ke ĝi est'as sovaĝ'aĵ'o ripar'i la forn'o'n dum la ofic'a'j hor'o'j. Voĉ'o ŝi'a ne est'is aŭd'ebl'a. Kun sam'a sukces'o oni pov'us kompren'i, pro kio skandal'as Mario Iljiniĉna Fedoseeva, korpulent'a vir'in'o kun mal'long'a'j har'o'j kaj en mal'long'a jup'et'o, kaj la inĝenier'o Bobrov. Ĉi tiu tut'e furioz'iĝ'is, ŝov'ant'e al ŝi per la trem'eg'ant'a'j man'o'j amas'o'n da paper'o. Konstern'it'a kalkul'ist'o, apud kies tabl'o ili atak'is unu la ali'a'n, penetr'ig'is si'a'n naz'o'n en la paper'o'j'n. La sam'a'n taktik'o'n uz'is ankoraŭ unu grup'o, sid'ant'a apud tabl'o de inĝenier'o Kiselov. Mem Kiselov apog'is si'n sur dors'o'n de la seĝ'o met'int'e unu pied'o'n sur la ali'a'n kaj el'las'ant'e el la buŝ'o bul'et'o'j'n de la fum'o. Akurat'e komb'it'a'j insul'et'o'j de la ruĝ'a'j har'o'j sur li'a bril'a kalv'o atest'is sufiĉ'a'n atent'o'n al si'a propr'a person'o. Kun li inter'parol'is, sid'ant'e sur rand'o de la tabl'o kaj el'turn'ant'e la kol'o'n, verd'vizaĝ'a Ĉernjaev.

Ĉernjaev hav'is kaŭz'o'j'n est'i ofend'it'a. Kiselov sen'kaŝ'e mok'is li'n. Sed est'is mal'profit'e romp'i la bon'a'j'n inter'rilat'o'j'n. Kun'mord'int'e en mal'bel'eg'e el'ŝov'it'a'j lip'o'j mal'bon'e odor'ant'a'n cigared'o'n, Ĉernjaev est'is preter'las'ant'a mok'em'a'j'n vort'et'o'j'n de Kiselov pri li'a'j pens'kapabl'o'j. Li insist'e pruv'is la bezon'o'n de unu'ec'a front'o kontraŭ Zorin.

— Tiel, tiel! — mok'is Kiselov, — Mikael'o Sergeeviĉ kio'n pens'as pri ĝi? Aplaŭd'as? Trov'as vi'a'n propon'o'n geni'a?

— Kial vi, Ivan Aleksandroviĉ, ĉiam pri Mikael'o Sergeeviĉ alud'as? — ĉagren'e kontraŭ'dir'is Ĉernjaev, — ja oni dev'as iniciat'i! Ja li est'as buf'o! Li est'as kontraŭ'revoluci'ul'o! Li est'as pli mal'bon'a, ol OGPU!

— Ha-ha-ha! Pli mal'bon'a, ol OGPU! Ha-ha-ha!

— Jes, jes! Vi ankoraŭ konvink'iĝ'os! Li ĉio'n ĉi tie sub'fos'os! Vi ja ne aŭd'is, kio'n li opini'as pri burokrat'ism'o! Li hieraŭ ven'is al mi la libr'ej'o'n (li bezon'as iu'n german'lingv'a'n libr'aĉ'o'n pri metropoliten'o) kaj komenc'is konversaci'i pri la burokrat'ism'o. Do, laŭ li'a opini'o, inter burokrat'ism'o kaj Mosĥozupr oni pov'as met'i sign'o'n de l’ ident'ec'o!

Kiselov ek'rid'eg'is pli laŭt'e.

— Oh-ha-ha! Ne, vi mort'ig'as mi'n hodiaŭ! Definitiv'e mort'ig'as! ha-ha!..

— Van'e vi ĝoj'as, Ivan Aleksandroviĉ, — koler'e rimark'is al'ir'int'a Bobrov, — mi ankaŭ mal'fid'as li'n. Kaj neniel mi pov'as kompren'i ŝanĝ'o'n de vi'a kun Vinokurov pozici'o. Pro kia diabl'o vi nun sub'ten'as la metropoliten'o'n? Klar'e, kiel du'obl'e du: tram'o, profund'a fer'voj'en'konduk'o en urb'o'centr'o'n kaj aŭtobus'o'j. En la ekstrem'a okaz'o la fer'voj'a diametr'o. Kaj sufiĉ'as!

Kiselov moment'e far'iĝ'is serioz'a.

— Ne sufiĉ'as, koleg'o, tut'e ne sufiĉ'as! Ne anstataŭ'os ĝi la metropoliten'o'n!

— He, las'u vi! Don'u al mi mon'o'n, kiu'n vi est'as en la metropoliten'o en'ter'ig'ont'a, kun ĝi mi el la tram'o lud'il'o'n far'os!

— Lud'il'o'n vi sen'dub'e far'os, sed la popol'o tiam pied'e est'os ir'ant'a!

— Sed vi forges'is pri de'centr'ig'o de l’ urb'o'j!

Kiselov sving'is la man'o'j'n.

— Tro fru'e, estim'at'a, vi pri la de'centr'ig'o pens'as! Ne kur'u tiel antaŭ'e'n! Ceter'e, ĉu la metropoliten'o mal'help'os?

Apud la najbar'a tabl'o furioz'e klar'ig'is i'o'n al surd'a long'barb'a mal'jun'ul'o la skrib'ist'o. Por pli bon'e kompren'ig'i al li la dir'at'o'n, li ek'star'is, renvers'int'e la seĝ'o'n kaj fal'ig'int'e sur la plank'o'n ar'o'n da paper'o'j. Si'n fleks'int'e trans la tabl'o'n, li kri'is en la orel'o'n mem de la vizit'ant'o. Unu el la inĝenier'o'j en nov'a brun'a kostum'o sid'is, met'int'e unu pied'o'n sur la ali'a'n, sur la skrib'o'tabl'o de Popov. Prem'int'e per si'a korp'o kancelari'a'j'n libr'o'j'n, li i'o'n kri'eg'is en la mikrofon'o'n. La vizit'ant'o'j naŭz'is pro ĉi tiu spektakl'o. Nur unu bub'o, grat'et'ant'e la mal'ord'ig'it'a'n har'ar'o'n kaj du'on'mal'ferm'int'e la buŝ'o'n, rav'e rigard'is ĉirkaŭ'e. Montr'il'o sur rond'a mur'horloĝ'o est'is proksim'iĝ'ant'a al la du'on'o post la tri'a. Maŝin'skrib'ist'in'o klak'is per aŭtomat'a ŝlos'il'et'o de la lign'a lak'it'a maŝin'uj'o kaj el'pren'is el la sak'et'o pudr'il'o'n. Kamarad'in'o Fedoseeva, de'nov'e al'kur'int'e al Bobrov, kaj kri'int'e la plej ofend'ig'a'n nun insult'o'n “Burokrat'o”, el'ir'is el la ĉambr'o, iom balanc'ant'e si'a'n larĝ'a'n post'aĵ'o'n. Inĝenier'o Bobrov, ŝpruc'int'e per saliv'o kaj si'a'vic'e insult'int'e la kalkul'ist'o'n, ankaŭ ek'ir'is al la pord'o.

Kamarad'o Popov, apenaŭ toler'int'a la sid'ant'a'n sur li'a tabl'o inĝenier'o'n kaj li'a'n sen'fin'a'n telefon'inter'parol'o'n, sever'e ek'tren'is el-sub li la kancelari'a'j'n libr'o'j'n.

— Fin'u vi, kar'a kamarad'o! Je di'o, sen vi en la orel'o'j pend'as iu sonor'o! Ankoraŭ vi kun vi'a telefon'o! La propr'a voĉ'o est'as mal'aŭd'ebl'a!

— Mi do atend'as la respond'o'n, — memor'ig'is pri si la labor'ist'o.

— Van'e vi atend'as, kamarad'o! — lev'is la ŝultr'o'j'n Popov. — Van'e vi star'as ĉi tie. Mi jam okup'is mi'n pri ali'a afer'o kaj tiel plu...

— Kia'manier'e pri ali'a afer'o? Sed la rezoluci'o?

— La rezoluci'o “laŭ'ebl'e”! Nu, kiam mi hav'os la ebl'ec'o'n, tiam al'ven'u!

Popov komenc'is ord'ig'i la paper'o'j'n. La labor'ist'o help'o-bezon'e ĉirkaŭ'rigard'is kaj subit'e ek'vid'is teknik'ist'o'n Ivagin. Li'a mal'seren'a vizaĝ'o hel'iĝ'is kaj profund'a sulk'o sur la frunt'o el'glat'iĝ'is.

* * *

... de juli'o 1928.

Hieraŭ mi est'is renkont'ant'a Max’on Hoelz’on. Sub mol'a'j son'o'j de blank'a'j orkestr'o'j kun cent'o'j da purpur'a'j standard'o'j est'is ven'ant'a'j la demonstr'ant'o'j. La grand'eg'a reĝ'a plac'o, vid'int'a Wilhelmajn parad'o'j'n, barikad'o'j'n de revoluci'ul'o'j kaj sang'o'n de labor'ist'o'j, mort'paf'it'a'j el sonor'il'ej'o de la obskur'a katedral'o, est'is en'suĉ'ant'a la hom'amas'o'j'n, kvazaŭ la mar'o — sabl'o'n. Kaj tamen, mil'o post mil'o en'flu'iĝ'is ĉi tie'n hom'o'j en griz'a'j ĉemiz'o'j kaj kun rimen'o'j sen arm'il'o'j, kaj baldaŭ jam mank'is liber'a lok'o sur la vast'eg'a plac'o. La imperi'estr'a palac'o, muze'o'j, galeri'o'j, kun impon'a kolon'ar'o, prem'at'a'j de cent'mil'hom'a amas'eg'o, tambur'a murmur'ad'o, blank'instrument'a tondr'eg'o kaj purpur'standard'a ruĝ'o, mal'ĝoj'e amas'iĝ'is ĉe la rand'o'j de la plac'o. Polic'an'o'j en aŭt'o'maŝin'o'j, sur ĉeval'o'j kaj mot'o'cikl'o'j mal'trankvil'e aŭskult'is la bru'eg'o'n, sku'ant'a'n la aer'o'n.

Erich estr'is taĉment'o'n de ruĝ'front'batal'ant'o'j. Mi star'is sur balkon'o de ŝton'a konstru'aĵ'eg'o kaj diven'is li'a'j'n ordon'o'j'n nur laŭ mov'o'j, kiu'j'n est'is far'ant'a la taĉment'o. En la mar'o de kap'o'j, mi serĉ'is kap'o'n de Alice. Ĉi tio est'is mal'facil'e far'ebl'a. La plac'o ŝajn'is est'i ne'mezur'ebl'a kaj la standard'o'j kovr'is ĝi'n preskaŭ la tut'a'n. Orator'o'j parol'is sam'temp'e en divers'a'j lok'o'j. Mult'foj'e ek'aŭd'iĝ'is la “Inter'naci'o” kaj kolektiv'a'j ek'kri'o'j:

— Viv'u Sovet'uni'o!

— Viv'u Kominterno!

Subit'e, tut'e proksim'e, super la hom'amas'o aper'is mez'kresk'a figur'o. El-sub griz'a jak'o est'is vid'ebl'a blank'a ĉemiz'o. Sur ĝi for'est'is la tradici'a kravat'o. La nigr'a'j har'o'j bukl'is sur la grand'a larĝ'a frunt'o, la saĝ'a'j okul'o'j lum'is varm'e. Kaj la grand'a'j lip'o'j kun iom lev'it'a'j rand'et'o'j afabl'e rid'et'is sub nigr'a'j lip'har'et'o'j. Mi tuj li'n re'kon'is.

Ŝtorm'o de aplaŭd'ad'o, kvazaŭ bru'eg'o de ter'trem'o, ek'sku'is la plac'o'n. La hom'amas'o ĝem'kri'is entuziasm'e, salut'ant'e si'a'n liber'ig'it'a'n hero'o'n.

— Viv'u Max Hoelz! Viv'u la komun'ist'a parti'o!

En la aer'o lev'iĝ'is dek'mil'o'j da pugn'o'j. Kelk'e da mil'o'j est'is etend'it'a'j al Hoelz kaj li klin'is si'n al la hom'amas'o, etend'ant'e si'a'j'n brak'o'j'n.

Tiam mi ek'vid'is Alice’n. Ruĝ'iĝ'int'e, ŝi pen'is tra'ir'i pli proksim'e al la tribun'o. Ŝi'a kap'o kun pez'a bul'o de or'kolor'a'j har'o'j vid'iĝ'is inter labor'ist'a'j ĉap'o'j kaj kask'et'o'j de la ruĝ'front'batal'ant'o'j. En la man'o ŝi ten'is grand'eg'a'n buked'o'n de la kamp'a'j flor'o'j. Du kamarad'o'j, star'int'a'j apud Hoelz, unu en jungŝturma uniform'o, la ali'a en blank'a ĉemiz'o sub mal'long'a griz'a jak'et'o, kares'em'e rigard'is ŝi'n. Mi for'salt'is de la balustrad'o kaj komenc'is tra'ŝov'i mi'n ankaŭ al la tribun'o. Ĉi moment'e Alice en'man'ig'is al Hoelz la buked'o'n kaj nov'a eksplod'o de la aplaŭd'o'j ek'sku'is la plac'o'n. Alice si'n turn'is al la hom'amas'o kaj, rid'et'ant'e, renkont'iĝ'is kun mi per la rigard'o'j. Apog'ant'e je mi'a brak'o, ŝi salt'is sur la ter'o'n.

Nun ni star'is unu apud la ali'a kaj mi est'is sent'ant'a ŝi'a'n korp'o'n, al'prem'it'a'n al mi de la hom'amas'o. Mi klin'is mi'n al ŝi.

— Alice, vi aĉet'is la buked'o'n por Max Hoelz. Mi sci'as, tio est'as kost'a buked'o, sed salajr'o de la labor'ist'in'o ne est'as grand'a!

Ŝi demand'e ek'rigard'is mi'n, daŭr'ig'ant'e sam'temp'e aŭskult'i la orator'o'j'n.

— Vi est'as sent'em'a knab'in'o! — ek'murmur'is mi. — Mi tre dezir'us inter'parol'i kun vi pri divers'a'j aĵ'o'j. Sed ni mal'oft'e rest'as sol'a'j!

Alice ne respond'is.

Vesper'e ni renkont'iĝ'is en la ĝarden'o de Karl Liebknecht. En la pord'eg'o, inter verd'aĵ'o, lum'ig'it'a per ruĝ'a re'bril'o de la Liebknecht-portret'o luks'e ilumin'it'a, star'is karton'a kiras'ŝip'o. Ar'et'o'j da sci'vol'em'ul'o'j amas'iĝ'is ĉirkaŭ ĝi. Sur la trotuar'o deĵor'is polic'an'o. Otto, uz'ant'e la moment'o'n, aranĝ'int'e si'n sur benk'o, est'is klar'ig'ant'a signif'o'n de la kampanj'o. En la man'o'j li ten'is grand'eg'a'n afiŝ'o'n, al'vok'ant'a'n voĉ'don'i kontraŭ konstru'o de la kiras'ŝip'o.

Mi ek'vid'is Alice’n en la moment'o, kiam ŝi, kiel mi kred'is, est'is en grand'a embaras'o. Vend'ist'o de IRH-insign'o* star'is antaŭ ŝi. Ŝi konfuz'e serĉ'is i'o'n en la poŝ'o'j. Fin'e, neni'o'n trov'int'e, ŝi ek'rigard'is la vend'ist'o'n kaj prov'is rid'et'i.

— Pren'u, Alice, la insign'o'n! — ek'kri'is Otto, strab'ant'e unu okul'o'n kaj far'ant'e sekund'a'n paŭz'o'n en si'a pled'o. Mi pag'os. He, bub'o, ven'u ĉi tie'n! Pren'u el mi'a poŝ'o dek pfenig'o'j'n!

Ek'vid'int'e mi'n, Alice definitiv'e konfuz'iĝ'is kaj, anstataŭ ir'i al mi renkont'e'n, mal'aper'is en la hom'amas'o. Ĝust'e tiu'moment'e la orkestr'o ek'lud'is “Forĝ'ist'o'j ni!” kaj la publik'o ek'naĝ'is en profund'aĵ'o'n de la ĝarden'o. Mi lev'is la ŝultr'o'j'n, tra'ir'is pli proksim'e al la estrad'o, trov'is en la kvin'a vic'o Erich’on kaj sid'iĝ'is apud'e. Sur la estrad'o dis'mov'iĝ'is kurten'o kaj ni ek'vid'is lakt'o'kolor'a'n viv'a'n spektakl'o'n. Labor'ist'o star'is apud ambos'o kun martel'o kaj, met'int'e sur la martel'o'n si'a'n rikolt'il'o'n, star'is apud li kamp'ar'an'o.

La publik'o aplaŭd'is kaj la bild'o ŝanĝ'iĝ'is. Nun la kelk'a'j figur'o'j prezent'is renvers'o'n de la kapital'ism'o. Labor'ist'o, kamp'ar'an'o kaj soldat'o est'is renvers'ant'a'j en la polv'o'n burĝ'o'n en cilindr'o.

— Erich, mi'n interes'as unu demand'o...

— Nom'e?

— Kie labor'as Alice?

Erich mal'seren'iĝ'is.

— Alice ne hav'as nun labor'o'n. Ŝi est'is labor'ant'a en la fabrik'o “Osram”. Antaŭ'ne'long'e, post vi'a al'ven'o, ŝi hav'is tie mal'agrabl'aĵ'o'j'n.

— Tio est'as?

— Ŝi est'is organiz'ont'a tie la komsomol'a'n ĉel'o'n...

— Jen kiel!

La bild'o'j altern'is kun deklam'ad'o, muzik'ad'o per kord'a'j instrument'o'j kaj ĥor'kant'ad'o. Sur la estrad'o aper'is en blu'a'j pantalon'o'j kaj ruĝ'a'j silk'a'j ĉemiz'o'j dek'kvin brav'ul'o'j. La konferenc'ant'o klar'ig'is, ke la ĥor'o est'as plen'um'ont'a rus'a'j'n popol'a'j'n kant'o'j'n. Efektiv'e, la brav'ul'o'j ek'kant'is “Stenjka Razin”, “Apud'volg'a Rok'o” kaj la ali'a'j'n. La plen'um'o est'is pur'e rus'lingv'a. Mi mir'is.

— Kie vi pren'is la rus'a'n ĥor'o'n?

— Kia mal'diven'em'a vi est'as, kamarad'o! Ni la rus'a'j'n el'migr'int'o'j'n invit'is!

— Ĉu ili kuraĝ'is?

— Ili por unu mark'o est'as pret'a'j la anim'o'n vend'i!

Subit'e de'nov'e esting'iĝ'is la lum'o kaj sur la scen'o'j aper'is en roz'kolor'a lum'o grup'o. Ruĝ'arme'an'o kun fusil'o est'is etend'ant'a la brak'o'j'n al ruĝ'front'batal'ant'o kaj al knab'in'o en jungŝturma uniform'o. Mi tuj re'kon'is Alice’n. La publik'o est'is entuziasm'ig'it'a. Ĉiu'j kri'is sam'temp'e, ek'star'int'e sur benk'o'j, perd'int'e si'a'j'n lok'o'j'n, ramp'ant'e unu sur la ali'a'n.

— Ĉu vi bon'e kon'as Alice’n? — demand'is mi klin'ant'e mi'n al Erich.

— Kio'n vi vol'as dir'i?

— Ĉu vi sci'as ekzempl'e, kun kiu ŝi loĝ'as? Per kiu mon'o?

— Cert'e, mi sci'as, — lev'is la ŝultr'o'j'n Erich, — Ŝi loĝ'as en legom'ĝarden'a koloni'o kun unu mal'jun'ul'in'o. Kun la mon'o est'as pli mal'bon'e. Ŝi gajn'as nur hazard'e, kiam ŝi hav'as labor'o'n en tiu'j legom'ĝarden'o'j.

— Sed ŝi ja est'as kvalifik'it'a labor'ist'in'o? — insist'e re'demand'is mi.

— Laŭ mal'oft'a special'ec'o, tren'ad'o de volfram'o! Kaj kun grand'a spert'o! Sed, traf'int'e en nigr'a'n list'o'n, en Germanio ne facil'e oni ricev'as labor'o'n!

Mi trov'is Alice’n post la kulis'o'j. Ĉi tie la aranĝ'int'o'j disput'is kun la polic'an'o. Li postul'is trans'don'i al li la fusil'o'n. Neniu'j klar'ig'o'j help'is. La fusil'o est'is pren'it'a el iu teatr'o. Malgraŭ tio, la polic'an'o solen'e ek'port'is ĝi'n tra la ĝarden'o sub surd'ig'a'j fajf'o'j de la dis'ir'ant'a publik'o.

Ni est'is el'ir'int'a'j kun'e. Mi pren'is ŝi'n sub la brak'o'n. Ni long'e ir'is silent'e. Fin'e mi riproĉ'e en'rigard'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n.

— Kial vi ne dir'is ĝis nun, ke vi ne hav'as labor'o'n?

Alice ek'rigard'is mi'n preskaŭ mal'varm'e, fremd'e.

— Kio do sekv'us? En Germanio est'as nun du milion'o'j da sen'labor'ul'o'j. Kio vi'n zorg'as? Ĉu vi ne hav'as propr'a'n famili'o'n por zorg'i pri ĝi?

Mi est'is konstern'it'a. Kio'n dir'i al ŝi pri tio?

— Mi hav'as mi'a'n propr'a'n famili'o'n, Alice. Mi hav'as la edz'in'o'n kaj infan'o'n!

— Kaj la infan'o'n? — La knab'in'o eĉ halt'is.

— Ne pri tio tem'as, Alice! Mi parol'as pri vi!

— Mi jam sci'is, ke vi hav'as la edz'in'o'n! — la mal'ĝoj'o ek'son'is en ŝi'a voĉ'o, — sed mi ne sci'is, ke vi hav'as ankaŭ la infan'o'n!

— Ĉu vi sci'is, ke mi hav'as la edz'in'o'n? — demand'is mi mir'ig'it'e.

— Vi ja mem est'is montr'int'a al mi vi'a'n soveti'an pasport'o'n!

La knab'in'o mal'lev'is la kap'o'n. Mi konfuz'e mov'et'is buton'o'j'n sur la jak'o.

— Mi plor'is hieraŭ. Ho, kiel mi plor'is! Kia'n mal'ben'it'a'n karakter'o'n hav'as la vir'in'o! Por kio mi vi'n bezon'as? Mi'n am'as Erich. Li est'us bon'a amik'o por mi! Ne, io ek'mov'et'iĝ'is en la brust'o!.. — Ŝi inter'romp'is si'n mem:

— Ceter'e, vi ja am'as la ali'a'n! Por kio do mi dir'as ĉi tio'n?

Mi tuŝ'et'is ŝi'a'n ŝultr'o'n.

— Alice, permes'u, ke mi nom'u vi'n Alinjo! Al mi tiel pli plaĉ'as!

— Alinjo? — kaj ne respond'int'e, ŝi de'nov'e inter'romp'is: ne pri tio tem'as!

Mi est'is propon'ant'a al ŝi la help'o'n, sed Alice avert'is mi'n, obstin'e kun'tir'int'e la brov'o'j'n:

— Silent'u, silent'u! Mi sci'as, por kio vi komenc'is ĉi tiu'n konversaci'o'n. Tut'egal'e mi ne akcept'os vi'a'n mon'o'n.

Mi ne respond'is. Mi ĉirkaŭ'rigard'is kaj konvink'iĝ'is, ke ni ĵus preter'pas'is staci'dom'o'n. Ni ir'is en iu strat'et'o. Neni'e est'is vid'ebl'a eĉ unu person'o. Tio est'is sen'hom'a kvartal'o kaj mal'fru'a hor'o. Mi pren'is ŝi'a'n man'o'n kaj al'tir'is ŝi'n al mi.

— Don'u vi'a'j'n lip'o'j'n!

Alice ek'tim'is. Ŝi ek'trem'is kaj, prov'ant'e de'flank'iĝ'i, flustr'is:

— Ne, ne, mi ne dezir'as!.. Por kio do?.. Ne!..

Sed en la sam'a moment'o ŝi pal'iĝ'is kaj ŝi'a kontraŭ'star'o mal'pli'fort'iĝ'is. Per la tut'a korp'o ŝi apog'is mi'a'n mal'dekstr'a'n brak'o'n, por ne fal'i. Mi klin'is mi'n, for'mov'is de ŝi'a frunt'o or'kolor'a'n ar'et'o'n da har'o'j kaj tuŝ'is la mal'varm'a'j'n, kvazaŭ glaci'o, lip'o'j'n.

... de juli'o 1928.

Nun mi est'as skrib'ont'a pri kat'id'o kaj mal'grand'a knab'in'et'o.

Ebl'e, mi ŝajn'os est'i tro sentiment'a, sed ĉi tiu ĉapitr'o ankaŭ est'as neces'a en mi'a roman'o.

* * *

— Pa'ĉj'o ven'is, pa'ĉj'o!

Or'har'a knab'in'et'o kur'eg'as renkont'e al Vitalij kaj, dum li for'met'as la supr'a'j'n vest'o'j'n, ŝi kroĉ'em'e, kiel kat'o, grimp'as sur li'a'j'n krur'o'j'n. Post unu sekund'o ŝi jam sid'as sur li'a ŝultr'o. Si'a'j okul'et'o'j triumf'e bril'et'as kaj dik'et'a'j lip'et'o'j esprim'as la plej alt'a'n grad'o'n de ĝu'o.

— Pa'ĉj'o, sed ĉu vi sci'as, kio'n ni hav'as? — mister'aspekt'e flustr'as ŝi al li en la orel'o'n, ruz'e okul'sign'ant'e al la patr'in'o. Olga star'as apud trog'o kaj, ne rigard'ant'e al Vitalij, lav'as tol'aĵ'o'n, kun sever'e kun'prem'it'a'j lip'o'j. Ŝi'a'j brak'o'j ĝis la kubut'o'j eg'e ruĝ'iĝ'is kaj est'as kovr'it'a'j de la sap'a ŝaŭm'o, de neĝ'a'j flok'o'j. Vitalij ĵet'as sur ŝi'n rapid'a'n rigard'o'n. — Kio'n do vi hav'as, fil'in'et'o? — dir'as li kares'em'e sub'ten'ant'e la knab'in'et'o'n per la man'o, por ke ŝi ne fal'u de la ŝultr'o.

— He, pa'ĉj'o, ver'e mi dir'as, be-el'a'n! — ripet'as ŝi.

— Ĉu pa'ĉj'o bel'a? — rid'et'ant'e demand'as Vitalij.

— Ne, la kat'id'o est'as bel'a!.. Kaj vi, pa'ĉj'o, ankaŭ est'as bel'a, nur har'oz'a!

La fil'in'et'o al'prem'as si'a'n vang'o'n al vang'o de Vitalij, ĉirkaŭ'pren'as li'a'n kol'o'n kaj kis'as sur la naz'o'n.

— Nur sol'a naz'et'o ĉe la pa'ĉj'o ne pik'as per la har'o'j! Ĉio ceter'a pik'as. Kvazaŭ erinac'o, kiu loĝ'as en zoologi'a ĝarden'o! Raz'u vi'n, pa'ĉj'o, tuj raz'u! Mi est'os vi'n rigard'ant'a!

— Atend'u, fil'in'et'o! Komenc'e ni tag'manĝ'u, kaj post'e raz'u ni'n!

Olga, dir'ant'e nek unu vort'o'n, viŝ'as la brak'o'j'n kaj ir'as en la kuir'ej'o'n.

— Aĥ! — ek'kri'as Injo, — kial do vi, pa'ĉj'o, mi'n distr'as per vi'a'j parol'aĉ'o'j?

Injo sam'e rapid'e for'glit'as sur la plank'o'n, kiel sur'glit'is antaŭ'e supr'e'n kaj sen'kompat'e kapt'int'e je la ventr'o et'a'n vil'a'n kat'id'o'n, sku'as ĝi'n super la kap'o.

— Jen kia kat'id'o! Ĉu vi sci'as, kiel oni nom'as ĝi'n?

— Vi mal'lev'u ĝi'n sur la plank'o'n! — dir'as Vitalij, kun'sent'em'e rigard'ant'e la barakt'ant'a'n en la aer'o kat'id'o'n.

— Ne, atend'u, pa'ĉj'o, ĉu vi sci'as, kiel oni nom'as ĝi'n?

— Mi sci'as, cert'e mi sci'as!.. Vi nur mal'lev'u ĝi'n kaj tuj mi dir'os!

Sur la vizaĝ'o de la knab'in'et'o aper'as esprim'o de sincer'a mir'eg'o. Kia'manier'e la pa'ĉj'o pov'is konjekt'i? Sed tuj tiu ĉi mien'o ŝanĝ'iĝ'as per ruz'a rid'et'o. Ŝi zorg'e mal'lev'as la kat'id'o'n plank'e'n.

— Vi ne sci'as, pa'ĉj'o, cert'e vi ne sci'as!

— Ne, mi sci'as!

— Ĉu vi opini'as, ke oni nom'as ĝi'n Bazilo? — La okul'et'o'j de Injo malic'e rid'as.

— Kial li est'as ruĝ'a! — pen'as evit'i rekt'a'n respond'o'n Vitalij, ten'ant'e la kat'id'o'n sur la man'plat'o.

— Atend'u, pa'ĉj'o, vi dir'u, ĉu oni nom'as ĝi'n Bazilo?

— Nu, cert'e, Bazilo!

La knab'in'et'o laŭt'e rid'as.

— Vi, pa'ĉj'o, tut'e est'as mal'saĝ'a! Ĝi'n tut'e oni ne nom'as Bazilo! Ĝi'n oni nom'as... — ŝi far'as tre serioz'a'n mien'o'n kaj parol'as grav'e: ĝi'n oni nom'as Bel'ul’ Diafan'a! Jes, jes, jes! Bel'ul’ Diafan'a!

— Ho, kia bel'eg'a nom'o! — rav'as Vitalij. Injo est'as flat'it'a. Ŝi ŝat'as, kiam oni laŭd'as el'pens'it'a'j'n de ŝi nov'a'j'n vort'o'j'n.

— Kaj, ĉu vi sci'as, kio'n mi ankoraŭ dir'os al vi? — subit'e ŝanĝ'as ŝi la tem'o'n, — pa'nj'o hodiaŭ re'e est'is plor'ant'a.

Vitalij kun'tir'iĝ'as kaj tuj perd'as la humor'o'n. Li unu minut'o'n silent'as, ne rigard'ant'e la fil'in'o'n. Post'e demand'as trankvil'e:

— Kred'ebl'e, ŝi'a ventr'o mal'san'is?

— Ne, pa'ĉj'o, ne! Mi'a ventr'et'o mal'san'is, ĝi est'as ver'e, sed ŝi dir'is, ke ŝi kontuz'is si'n.

Olga en'ir'as kun kaldron'o da sup'o. Ŝi ten'as ĝi'n per mal'pur'a'j ĉifon'aĵ'o'j ambaŭ'flank'e kaj met'as sur la metal'faden'a'n sub'met'aĵ'o'n.

— Vi pov'as manĝ'i, — dir'as ŝi, ne re'turn'ant'e si'n kaj tuj re'komenc'as tol'lav'ad'o'n. Vitalij rigard'as preter ŝi, en la angul'o'n kun mal'sek'ig'it'a'j per akv'o tapet'o'j.

— Ĉu vi mem ne manĝ'os?

— Mi est'as sat'a.

Vitalij komenc'as mal'kontent'e bru'i per teler'o'j en manĝ'il'ar'a ŝrank'et'o. La fil'in'o rapid'e for'puŝ'as li'n, star'iĝ'as sur la seĝ'o'n kaj kri'as:

— Mi mem! Mi mem! Ir'u, pa'ĉj'o, sid'iĝ'u!

Neniu'j kontraŭ'dir'o'j pov'as help'i. Streĉ'e rigard'ant'e antaŭ si, la mal'grand'a mastr'in'o transport'as sur la tabl'o'n unu post la ali'a du teler'o'j'n, ten'ant'e ili'n kontraŭ si'a'j okul'o'j. Post'e ŝi grimp'as genu'o'j'n de Vitalij, sed Olga tuj en'miks'iĝ'as kaj protest'as:

— Injo, vi dev'as ali'vestiĝ'i! Ĉi tiu'n rob'et'o'n vi pov'as makul'ig'i! Nun Vitalij rimark'as, ke sur la fil'in'o est'as vest'it'a nov'a blu'a mult'e'kost'a rob'o, blank'a'j ŝtrump'o'j kaj lak'it'a'j pantofl'o'j.

— Ne, ne, ne! — ek'tim'ig'it'e kri'as Injo, — mi ne makul'ig'os!

Sed la patr'in'o insist'as.

— Vi montr'is ĝi'n al la pa'ĉj'o kaj sufiĉ'as. For'met'u ĉi tiu'n rob'et'o'n!

Injo al'kroĉ'iĝ'as al Vitalij per la man'et'o'j, barakt'as sur li'a'j genu'o'j kaj, rimark'int'e, ke li sulk'ig'is la frunt'o'n, kompren'as tio'n laŭ si'a propr'a manier'o. Dum unu sekund'o ŝi for'glit'as de li'a'j genu'o'j kaj ofend'it'e kaŝ'as si'n post la lit'o. Ĉi tie ŝi ek'plor'as.

— Oni ofend'is la fil'in'o'n! Oni ofend'is la plej mal'grand'a'n knab'in'et'o'n! Oni ne don'is al ŝi la nov'a'n rob'et'o'n!

La kor'o de Olga ne el'ten'as. Ŝi for'ĵet'as ne fin'lav'it'a'n ĉemiz'o'n, rapid'em'e viŝ'as la brak'o'j'n kaj kur'as por konsol'i la knab'in'o'n. Vitalij, brul'um'ant'e la buŝ'o'n, rapid'as fin'i teler'o'n da sup'o. Li ŝajn'as est'i sever'a. Olga, fin'e, turn'as si'n al li.

— Vi rapid'as? Vi ne hav'as temp'o'n? Kred'ebl'e, vi est'as i'e'n for'kur'ont'a?

— Ne, mi est'as labor'ont'a.

— Vi est'as de'nov'e labor'ont'a? Tio'n mi pov'is antaŭ'vid'i. Di'o mi'a! Jen la viv'o!

— Pri kio tem'as, Olga? — lev'as la ŝultr'o'j'n Vitalij.

— Ĉu vi ne sci'as, pri kio tem'as? Ĉu vi ne kompren'as, ke la infan'o dum la tut'a tag'o ne spir'is la freŝ'a'n aer'o'n, ne vid'is la sun'o'n kaj sid'is en la ĉambr'o? La ge'patr'o'j dron'is en si'a labor'o, sed la infan'o sufer'as! Oni ja dev'as kun ŝi promen'i iom!

— Mi neniel pov'as, O'nj'o. Mi est'as skrib'ont'a la raport'o'n.

— Nu, cert'e! Vi skrib'os la raport'o'n! Ĉu vi pov'as sen raport'o'j?

— Olga, ni dev'as ia'manier'e solv'i tiu'j'n demand'o'j'n. Est'as strang'e, vi ĉiam est'as mal'kontent'a pri mi!

— Ĉu oni pov'as est'i kontent'a?

— Pri'pens'u mem: dum mi ne lern'is, vi est'is konstant'e ripet'ant'a al mi, ke mi dev'as lern'i, ke mi est'as nul'o, neni'o sen la super'a kler'o. Mi komenc'is lern'i, vi de'nov'e est'is mal'kontent'a. Tio de'pren'is mult'e da temp'o kaj ni mal'riĉ'e viv'is. Kiam mi fin'is, vi ankaŭ est'as mal'kontent'a!..

— Vitalij, — mal'lev'int'e la brak'o'j'n, ek'kri'as Olga, — ĉu vi pov'as prezent'i al vi, ke iu pov'as est'i kontent'a pri la simil'a viv'o? Ja ĝi est'as bagn'o! Labor'u, labor'u, labor'u, ne hav'ant'e fin'o'n, aŭ eĉ ripoz'o'n! Kaj per kio vi est'as rekompenc'at'a? Per mal'riĉ'ec'o, zorg'o'j, mal'san'o'j...

— Olga, atend'u!..

— Ne, pardon'u! Mi est'as parol'ont'a. Vi pov'as komand'i kie ajn, sed hejm'e vi est'as nur mi'a edz'o! Bon'vol'u aŭskult'i la ver'o'n! Trov'u por mi serv'ist'in'o'n, ebl'e tiam est'os pli facil'e.

— Sed ja en la pas'int'a jar'o vi hav'is serv'ist'in'o'n!

— Kun tiu serv'ist'in'o mi mal'san'ig'is la nerv'o'j'n.

— Kio'n do vi dezir'as? Ĉiu'j hom'o'j est'as simil'a'j.

— Ne, ĉe ni'a'j najbar'o'j est'as ĉio aliel. Ili'a serv'ist'in'o ne ok hor'o'j'n labor'as, sed dek'ses! El'lit'iĝ'as je la ses'a, kaj en'lit'iĝ'as je la dek'a, kaj la tut'a'n tag'o'n labor'as! Kaj neniu'j'n ripoz'tag'o'j'n!

— Sed vi ja mem kompren'as, ke tio est'as kontraŭ'leĝ'e.

— Sed la najbar'o'j ja est'as komun'ist'o'j. Eĉ ambaŭ: la edz'o kaj edz'in'o!

— Vi tro nerv'em'e re'ag'as ĉio'n. Est'u pli trankvil'a! Ali'e mi ne pov'as kun vi inter'parol'i. Ne de'flank'iĝ'u de la tem'o!

— Kiu de'flank'iĝ'as? Mi? Mi esper'as, vi pri'pens'as tio'n, kio'n dir'as?

Vitalij for'manĝ'as la kotlet'o'n kaj lev'iĝ'as, koler'e bru'ant'e per la seĝ'o.

— Krom'e, mi dev'as dir'i al vi, ke al mi ne plaĉ'as vi'a metod'o de infan'eduk'o!

— Al vi ne plaĉ'as? — lev'as sur li'n la indign'int'a'j'n okul'o'j'n Olga. — Al vi ne plaĉ'as? Sed ĉu vi dediĉ'as al la infan'o almenaŭ iom'et'e da temp'o? Ĉu ne tut'e egal'e est'as por vi, kiel kresk'as kaj kiel est'as eduk'at'a vi'a fil'in'o? Mi ŝi'n nutr'ig'as, vart'as, vest'ig'as. Mi...

— Halt'u, — inter'romp'as Vitalij, — unu'e, vi mal'prav'as kaj mi, laŭ'ebl'e, dediĉ'as al la infan'o la temp'o'n...

— Kiom?

— Atend'u, ne pri tio tem'as! Mi est'as parol'ont'a ĝust'e pri tio, kiel vi vest'ig'as Injon. Ĝi est'as demoraliz'o de la tut'a psikologi'o de l’ infan'o! Mult'e'kost'a'j rob'o'j kaj lak'it'a'j pantofl'o'j en tia aĝ'o?

— Dir'u mal'kaŝ'e, ke vi avar'as mon'o'n! — krud'e ĵet'as Olga kaj ruĝ'iĝ'as. — Ja vi est'as eg'a hipokrit'ul'o!

— Silent'u, Olga! Vi neni'o'n kompren'as en la eduk'ad'o! Leg'u la libr'o'j'n!

— Ne dezir'as mi ili'n leg'i! Leg'u mem! Ĉiu'j est'as laŭ la sam'a manier'o: la komun'ist'a infan'o!

— Ĉes'u vi, mal'saĝ'a! Vi difekt'as la infan'o'n, vi kresk'ig'as el ĝi ne'viv'kapabl'a'n, tro'dorlot'it'a'n flor'o'n!..

— Jen, kiel! Mi est'as mal'saĝ'a! Mi est'as mal'taŭg'a eduk'ant'in'o!.. Sed ĉu la av'in'o, al kiu vi tiel oft'e est'is ni'n send'ant'a, kiam al vi mank'is mon'rimed'o'j, est'as bon'a eduk'ant'in'o? Ĉu al vi plaĉ'as, ke ŝi kun'pren'ad'is la infan'o'n en preĝ'ej'o'n? Mi est'as tiel ŝi'n eduk'ont'a, ke ŝi mal'am'os vi'n!

— Tiam mi for'pel'os vi'n el la hejm'o! — sovaĝ'e kri'as Vitalij.

Olga fal'as la lit'o'n kaj sam'moment'e histeri'a spasm'o kapt'as ŝi'a'n gorĝ'o'n. Injo ek'tim'ig'it'e rigard'as la patr'in'o'n, kun'tir'iĝ'int'a'n sur la lit'o kaj sku'at'a'n de la plor'eg'o'j. Vitalij rapid'em'e for'konduk'as ŝi'n al la fenestr'o.

— Fil'in'et'o mi'a, jen est'as la libr'o! Mi ĝi'n hodiaŭ aĉet'is. Pri la pionir'o'j!

Li el'pren'as el la paper'uj'o ilustr'it'a'n libr'et'o'n kaj mal'kovr'as ĝi'n en la plej interes'a lok'o, kie knab'o kun ruĝ'a kravat'o tambur'as.

— Kiel ĝi nom'iĝ'as, pa'ĉj'o?

— Urb'o de l’ pionir'o'j.

— He, kiel interes'e! Kia vi bon'a far'iĝ'is, pa'ĉj'o! — Injo tuŝ'as per la man'et'o vang'o'n de Vitalij. — Nu, leg'u, pa'ĉj'o!

— Tuj, fil'in'et'o! Vi dum'e la bild'o'j'n tra'rigard'u. Jen ni'a patr'in'et'o plor'as. Mi don'os al ŝi akv'o'n!

La fil'in'et'o obe'em'e sid'iĝ'as en mal'grand'a pajl'a apog'seĝ'et'o apud si'a propr'a lud'il'o-tabl'o. Vitalij si'n klin'as super la lit'o.

— Olga, trink'u valerian'gut'o'j'n! Ĉu vi aŭd'as, trink'u! La infan'o ja ĉe'est'as! Ni post'e inter'parol'u.

Olga apenaŭ ne el'bat'is la glas'et'o'n el li'a man'o.

— For'ir'u, for'ir'u!.. Mi est'as viv'ant'a hom'o, kun nerv'o'j!.. Ĝi est'as mal'ebl'a!.. mal'al'las'ebl'a!.. Ĉu oni pov'as tiel turment'i, mok'i?!

— Olga, Olĉjo, O'nj'o! Trankvil'iĝ'u antaŭ ĉio!..

— Vi mi'n ofend'as!.. Mi lev'iĝ'us tuj kaj ek'ir'us... en sub'tegment'o'n kaj tie... en maŝ'o'n, aŭ dro... dron'ig'us mi'n... en Jaŭzo...

— O'nj'o, kio'n vi dir'as? Mi pet'as vi'n! Trink'u valerian'gut'o'j'n!

— Vi hav'as sufiĉ'e da kuraĝ'o kaj... mal'nobl'ec'o mi'n venen'i!.. Gut'o post gut'o!.. La am'ant'a hom'o... ne po... ne pov'as tiel!.. Ĉu mi ne plu est'as por vi proksim'a hom'o?.. Mi dev'us vi'n sur la... vizaĝ'o'n... bat'i... Sed mi kompat'as la... fil'in'o'n!.. La fil'in'o'n mi kompat'as!.. Ĉu vi aŭd'as?.. Mi ne dezir'as detru'i... am'o'n de la infan'o al... vi!..

Vitalij si'n de'turn'is al la fenestr'o. Ŝtorm'o de kontraŭ'a'j sent'o'j furioz'as en la anim'o. Kiu do kulp'as?..

— Ĉu vi dezir'as, ke mi mort'u pro ftiz'o?.. Vi pov'as est'i cert'a, ke ĝi... ne daŭr'os ... long'e... Vi es... est'os pur'a antaŭ la hom'o'j!.. Jam ne'mult'e mi bezo... Ho, ĉio est'as van'a!.. Vi ne dezir'as mi'a'n... am'o'n!..

Olga mal'aŭd'ig'as la kri'o'n per la kusen'o kaj de'nov'e konvulsi'as, ruĝ'a, pro larm'o'j, kun moment'e ŝvel'int'a'j okul'o'j.

En la pord'o'n oni frap'as. Unu foj'o'n, la ali'a'n. Vitalij ek'atent'as.

— Oni frap'as, Olga, ord'ig'u vi'n iom!

Li du'on'mal'ferm'as la pord'o'n.

— Kiu est'as ĉi tie?

* * *

Bedaŭr'ind'e mi dev'as inter'romp'i en la plej interes'a lok'o. Jam est'as la sep'a hor'o. Mi promes'is al Alice je la 7.30 est'i apud Friedrichs-Bahnhof. Ni intenc'as vizit'i kun ŝi Admirals-Palast’on.

... de aŭgust'o 1928.

Mir'ind'a popol'o est'as la german'o'j. Sur la strat'o'j ili ne bril'as je ornam'o'j kaj simil'as unu al la ali'a. La hom'amas'o est'as griz'a kaj unu'ton'a. Tut'e invers'e al la varsovia. Sed, traf'int'e la teatr'o'n, oni pov'as blind'iĝ'i. Kol'ĉen'o'j, bracelet'o'j, ring'o'j, horloĝ'ĉen'er'o'j, kalv'o'j — ĉio bril'as, ĉio re'spegul'as, simil'e al la berlina asfalt'o, fajr'o'j'n de lustr'o'j, lantern'et'o'j kaj sur'mur'a'j brak-lamp'o'j. Mi eĉ ne sci'as, kio mi'n plej mir'ig'is en ĉi tiu luks'eg'a revu'ej'o. Ĉu la teatr'o mem, ĉu tio, kio'n mi surpriz'e ĉi tie aŭd'is? Tio'n kaj ali'a'n valor'as en'skrib'i. Ĝi taŭg'os, kiel la material'o.

Gras'a'j sinjor'in'o'j, kun arogant'e ramp'ant'a'j el post la korsaĵ'o'j bust'o'j, est'is tren'ant'a'j post si al la unu'a'j vic'o'j absurd'a'j'n vost'o'j'n. Ĉi tiu'j vost'o'j est'as lig'it'a'j al tre mal'long'a'j jup'o'j. Kaj el sub la jup'o'j vid'ebl'iĝ'as tia'j gras'a'j genu'o'j, tia'j dik'a'j sur'o'j! Al'kroĉ'int'e si'n al nud'a'j brak'o'j de tia'j sinjor'in'o'j, per et'a'j paŝ'et'o'j est'is kur'ant'a'j post ili mal'korpulent'a'j, kiel stang'o'j, edz'o'j en de'pend'ant'a'j frak'o'j kaj kun monokl'o'j. Supr'e'n'fleks'it'a'j pantalon'o'j de la edz'o'j est'is pen'ant'a'j ating'i la vir'in'a'j'n jup'o'j'n kaj est'is tiom alt'e supr'e'n'lev'it'a'j, ke la publik'o pov'is ĝu'i la spektakl'o'n de la mal'dik'a'j, kiel alumet'o'j, vir'a'j pied'o'j. Invers'e, mal'long'a'j vir'o'j kun ventr'o'j, tiom solid'a'j, kiom solid'a'j est'as nur bust'o'j de kelk'iu'j sinjor'in'o'j, est'is solen'e marŝ'ant'a'j kun mult'ost'a'j edz'in'o'j, posed'ant'a'j gigant'a'n statur'o'n. Bril'et'ant'e per or'a'j dent'o'j, la par'o'j salut'is unu la ali'a'n. Sid'iĝ'ant'e en apog'seĝ'o'j ili tra perlamot'a'j lorn'o'j est'is fiks'e rigard'ant'a'j la vest'aĵ'o'j'n de la publik'o. Tro fru'e kalv'iĝ'int'a'j jun'a'j vir'o'j kun aspekt'o de spert'ul'o'j pri'taks'is mol'a'n rond'ec'o'n de la ŝultr'o'j, brak'o'j kaj krur'o'j de ĉarm'a fraŭl'in'o. Ĵus antaŭ la en'ir'o ili est'is sam'manier'e pri'diskut'ant'a'j lini'o'j'n de l’ korp'o de knab'in'o-prostitu'it'in'o, star'ant'a apud la teatr'a en'ir'ej'o, kie est'as pend'ant'a'j fot'o'j de tut'e nud'ig'it'a'j teatr'a'j “stel'o'j”.

La violon'o'j mal'akord'e pep'is, pen'ant'e agord'iĝ'i al la mal'lert'a'j violonĉel'o'j. Bril'et'ant'a'j fajr'et'o'j de la orkestr'o, ankoraŭ ne pret'a por la muzik'ad'o, nervoz'ig'is la publik'o'n.

Ver'ŝajn'e, mi mult'e ĉagren'is tiu'vesper'e la polic'a'n oficir'o'n, kiu sid'is en la najbar'a loĝi'o. Li'a kun'ul'in'o est'is tiu sam'a ĉarm'a fraŭl'in'o, kiu log'is al si la atent'o'n de la “or'a jun'ul'ar'o”. Li'n mem mi vid'is jam la tri'a'n foj'o'n. Kiam Alice, rid'et'ant'e, si'n al'prem'ad'is al mi tro dolĉ'e, li nerv'em'e ek'trem'ad'is kaj mord'et'ant'e la lip'o'j'n, si'n re'turn'ad'is flank'e'n. Li'a dam'o, kontraŭ'e, est'is mal'varm'sang'a, kvazaŭ frost'ig'it'a viand'o.

Post plend'ton'a funebr'a tamtam'o, laŭ ordon'o de la orkestr'o-direkt'ant'o lev'iĝ'is supr'e'n mal'pacienc'a'j arĉ'o'j. Gaj'a oper'et'a melodi'o flug'is el la orkestr'o. La scen'ej'o ek'flam'is en framb'o'kolor'a'j fajr'o'j kaj antaŭ ni aper'is fantazi'a spektakl'o. Bril'ant'e per arĝent'a'j jup'et'o'j kvazaŭ per ĵus pret'ig'it'a'j mon'er'o'j, kelk'e da dek'o'j de tut'e ident'a'j du'on'nud'a'j knab'in'o'j komenc'is kolektiv'a'n danc'o'n. Ili zigzag'is, simil'e al arĝent'kolor'a skvam'a serpent'o, ili form'is or'a'j'n stel'o'j'n kaj tiam la lum'o el la framb'o'kolor'a far'iĝ'is oranĝ'kolor'a; ili mov'iĝ'is al la publik'o, kiel kolos'a drak'o; kiel ruĝ'a'j fiŝ'et'o'j, ili dis'flu'is en la salon'o. La reflektor'o'j est'is verŝ'ant'a'j sur ili'n ĉiu'j'n kolor'o'j'n de la spektr'o. Dum ili'a'j nud'a'j ventr'o'j est'is kolor'ig'at'a'j roz'simil'e, la dors'o'j, nud'ig'it'a'j ĝis la tali'o, verd'is en radi'o'j de reflektor'o'j, kvazaŭ ĵus super'verŝ'it'a arbust'o. Iu bel'ul'in'o en mal'konven'e mal'long'a sovaĝ'a krinolin'o kaj perl'a ĉirkaŭ'kol'o, de'pend'ant'a ĝis la genu'o'j, est'is el'ir'int'a por kant'i absurd'a'j'n kupl'et'o'j'n. Fin'ant'e ĉiu'n kupl'et'o'n, ŝi est'is lev'ant'a tre alt'e la nud'a'n pied'o'n. La krinolin'o facil'ig'is ŝi'a'n task'o'n. Far'int'e plen'a'n re'turn'o'n, ŝi akcept'is la komenc'a'n pozici'o'n kaj est'is komenc'ant'a la sekv'ont'a'n kupl'et'o'n. Dis'volv'iĝ'is apenaŭ kun'glu'it'a, preskaŭ sen'senc'a akt'o.

La oficir'o long'e ne est'is rigard'ant'a la scen'ej'o'n. En la re'bril'o'j de l’ reflektor'o'j li est'is pen'ant'a observ'i Alice’n. La sci'vol'em'o instig'is mi'n kaj mi, uz'ant'e la mal'lum'o'n, kaŝ'e kelk'foj'e kis'is la nuk'o'n de Alice. Post tio la oficir'o de'turn'is si'n kaj ĝis la fin'o de l’ akt'o aspekt'is mal'gaj'a kaj tiom silent'a, kvazaŭ li'a buŝ'o est'is plen'a da gips'o.

La primadon'o el'ir'is en ĉas'pantalon'o kaj mal'grand'a'j bot'et'o'j, kun ne'imag'ebl'a blu'a mantel'o sur la ŝultr'o'j. Iom danc'int'e, ŝi mal'aper'is kun muzik'o kaj re'aper'is en nokt'a vest'o, en kolor'a silk'a pantalon'o. Post tio aŭtomat'e ŝanĝ'iĝ'is la dekor'aĵ'o'j kaj aper'is magi'a arb'ar'o, kie ĉiu arb'o est'is kvazaŭ vizaĝ'aĉ'o kun bril'ant'a'j fosfor'a'j okul'o'j. Ruĝ'a'j fum'ant'a'j fajr'o'j est'is ek'flam'ant'a'j en la arbust'o'j, tim'ig'ant'e ni'a'n mal'feliĉ'a'n aktor'in'o'n, kiu jam ŝanĝ'is la tri'dek kvin'a'n kostum'o'n je ruĝ'a atlas'a pantalon'et'o, bust'ten'il'o kaj rus'a arĝent'a krest'simil'a ĉap'o. En tia kostum'o ŝi dev'is prezent'i soveti'an kamp'ar'an'in'o'n. Renkont'e'n, danc'et'ant'e charlestown’on, el'naĝ'is jun'ul'o en la plej larĝ'a pantalon'eg'o ruĝ'kolor'a, sen ĉemiz'o kaj en simil'aĵ'o de la ruĝ'arme'an'a helm'o. Ili pren'is unu la ali'a'n je la man'o'j, ek'danc'is iu'n variant'o'n de “fokstrot'o” kaj for'kur'is, salt'et'ant'e, post la kulis'o'j'n, laŭ'long'e de la sur'skrib'o: “Nach Russland” (“En Rusion”).

Dum inter'akt'o la oficir'o for'las'is si'a'n apati'a'n dam'o'n kaj el'ir'is la koridor'o'n. Ĉi tie li kun'puŝ'iĝ'is kun Alice. Ŝi est'is star'ant'a antaŭ la spegul'o, ten'ant'e en la dent'o'j har'pingl'o'j'n, kaj per rapid'em'a'j fingr'o'j ord'ig'is la har'ar'o'n. Ŝi sur'hav'is simpl'a'n blank'a'n somer'a'n rob'o'n.

Dum ĉi moment'o mi trov'iĝ'is en la distanc'o de du paŝ'o'j apud la bufed'bar'il'o, kie bub'o en blank'a kloŝ'o kur'ad'is antaŭ soif'eg'ant'a publik'o, pen'ant'e kontent'ig'i ĉiu'j'n sam'temp'e. La oficir'o halt'is antaŭ'e iom mal'proksim'e, per rav'a rigard'o ĉirkaŭ'pren'ant'e la graci'a'j'n krur'o'j'n de Alice, post'e al'ir'is al ŝi, ne vid'ant'e mi'n.

— Bon'a'n vesper'o'n, fraŭl'in'o!

Alice mir'ig'it'e si'n re'turn'is.

— Ĉu est'as vi, Reingold?

— Bedaŭr'ind'e, est'as mi.

Alice kun'tir'is la brov'o'j'n.

— Ir'u al vi'a dam'o! Ŝi koler'os.

La oficir'o far'is mal'zorg'a'n gest'o'n.

— Ĝi ne mal'trankvil'ig'as mi'n! Kiel vi fart'as, fraŭl'in'o Alice?

Alice ĵet'is la rigard'o'n mi'a'flank'e'n.

— Mi tre bedaŭr'as. Reingold! Mi ne pov'as moment'e trov'i por vi eĉ mal'mult'e da temp'o! Mi pet'as pardon'o'n!

Ŝi apenaŭ klin'is la kap'o'n, de'ir'is de la spegul'o kaj tuŝ'et'is mi'n je la manik'o.

Mi pri neni'o est'is demand'int'a Alice’n. Dum la rest'int'a'j ĝis fin'o de l’ inter'akt'o kelk'a'j minut'o'j ni sid'is sur mal'varm'a ŝton'a sub'fenestr'o en larĝ'a'j fald'o'j de la velur'a'j kurten'o'j. La fenestr'o est'is mal'ferm'it'a kaj mal'supr'e brul'is fajr'o'j de Friedrichstrasse. Kontraŭ ni alt'iĝ'is konstru'aĵ'o de Friedrichs-Bahnhof kaj ie tut'e proksim'e bru'eg'is vagon'ar'o'j.

En la du'a part'o est'is montr'it'a vitr'a palac'o. Ĝi dev'is prezent'i el si ĉu glaci'a'n dom'o'n, ĉu mahomet'an eden'o'n. Ĉio ĉirkaŭ'e est'is bril'ant'a en divers'kolor'a'j fajr'o'j. Cent'o'j da vir'in'o'j en kostum'o'j de ĉiu'j epok'o'j kaj popol'o'j est'is plen'ig'ant'a'j la scen'ej'o'n, de'supr'e'n'iĝ'ant'e el la plafon'o per flor'girland'o'j, aŭ lev'iĝ'ant'e el-sub la plank'o per vitr'a'j raŭp'o'j. Ili form'is per si komplik'a'j'n piramid'o'j'n de la nud'a'j korp'o'j.

En mez'o de l’ akt'o en la najbar'a loĝi'o okaz'is iu mov'iĝ'o kaj en'ir'is kelk'e da person'o'j. La oficir'o kelk'foj'e ripet'is tre afabl'e “Mi pet'as”. Respond'e mi ek'aŭd'is flat'em'a'n mal'jun'ul'a'n rid'aĉ'o'n. Alice mal'kontent'e strab'is la okul'o'j'n al la loĝi'o. Ĉio silent'iĝ'is tie.

En kvar flank'o'j de la scen'ej'o, du mal'supr'e, kaj du supr'e, la vir'in'o'j est'is star'ant'a'j sol'e en mal'grand'a'j blu'a'j pantalon'et'o'j, lum'ig'at'a'j per la blind'ig'a'j reflektor'o'j. La primadon'o, aper'int'a en la aer'o kaj mal'lev'iĝ'int'a sur podi'o'n, iom post iom ankaŭ for'ĵet'is ĉiu'j'n vest'o'j'n, krom arĝent'a zon'et'o trans la lok'o'j, kiu'j'n eĉ en Admirals-Palast oni ne nud'ig'as.

Al mi ĝi ne plaĉ'is. Mi ek'rigard'is Alice’n. Ŝi sid'is nun trankvil'e, kaŝ'ant'e en angul'et'o'j de la lip'o'j apenaŭ rimark'ebl'a'n rid'et'o'n.

La impres'o'n pli'grand'ig'is kolos'a pork'o. Ĝi el'kur'is sur la mal'antaŭ'a'j pied'aĉ'o'j, danc'is sub la sovaĝ'a'j son'o'j soveti'an danc'o'n “Pom'et'o”, kaj mal'konven'e el'las'is en parter'o'n flu'o'n de mal'bon'odor'ant'a pulvor'o. Per tio oni en'scen'ig'is, evident'e, la sovet'o'j'n!

Mi jam lev'iĝ'is, sed aŭd'iĝ'int'a el la najbar'a loĝi'o voĉ'o ig'is mi'n re'sid'iĝ'i.

— Bon'a'j bub'o'j est'as german'o'j, diabl'o ili'n pren'u! — dir'is iu rus'lingv'e. — Antaŭ'e oni mok'is rus'a'n pork'o'n, nun oni mok'as la sovet'a'n! Sincer'e parol'ant'e, la last'a'n mi ne kontraŭ'dir'as!

Iu de'nov'e mal'jun'ul'e rid'aĉ'is respond'e. Mi sid'iĝ'is pli proksim'e al la barier'o kaj komenc'is rigard'i en du'on'mal'lum'o'n de la loĝi'o. Rus'lingv'e inter'parol'is du person'o'j: mal'alt'a sek'a mal'jun'ul'et'o kaj alt'a vir'o, turn'int'a al mi la larĝ'a'n dors'o'n.

— Mi ja hav'as la fil'in'o'n en Moskvo! — rimark'is la mal'jun'ul'o, — en sovet'a ofic'ej'o. La frat'in'o aranĝ'is. Tie kun'ven'is gaj'a kompani'o! Ceter'e, vi tio'n bon'e kon'as! — re'e ek'rid'is li.

La alt'a i'o'n ek'murmur'is sub la naz'o'n kaj, si'n klin'int'e al la oficir'o, ek'parol'is german'e.

— Ni inter'trakt'u pri kun'labor'ad'o, sinjor'o Goetzke. Neces'as, ke neni'u al ni ĉi tie mal'help'u!

Post'e li mal'alt'ig'is la voĉ'o'n ĝis la flustr'o, kaj mi neni'o'n kompren'is. La oficir'o aŭskult'is, iom klin'int'e la kap'o'n kaj iu'foj'e aprob'e jes'ant'e.

Du minut'o'j'n post'e oni ek'parol'is de'nov'e rus'e. Mi'n ek'kapt'is streĉ'a sci'vol'em'o. La alt'ul'o turn'is si'n al la mal'jun'ul'o:

— Berg ricev'is inform'o'j'n el Moskvo, — dir'is li, — el ĉi tiu instituci'o. Vintr'e ni hav'os gast'o'j'n. Nepr'e oni dev'as inter'trakt'i pri la unu'ec'a program'o.

Mi ek'trem'et'is kaj turn'is mi'n al Alice. Ŝi, mal'bon'e kompren'ant'e rus'e, evident'e ne atent'is la konversaci'o'n. La mal'jun'ul'o kontraŭ'dir'is:

— Mi ne kred'as, mi'a kar'a, ke ĝi est'as ebl'a. Pec'aĉ'o'j, pec'aĉ'o'j! Ĉu est'as el ili kudr'ebl'a la tuk'o?

— Social'demokrat'o'j est'as simpati'a popol'o, — melankoli'e rimark'is la alt'ul'o, — kaj konsent'em'a. Ĉu ni ĝis nun ne konvink'iĝ'is pri tio?

La orkestr'o mal'aŭd'ig'is la last'a'j'n vort'o'j'n. Romp'ant'e struktur'o'n de la teatr'aĵ'o, el post la kulis'o'j el'naĝ'is kvar aktor'in'o'j. Ili est'is sam'e nud'ig'it'a'j, kiel ankaŭ la ceter'a'j, sed ili'a specif'aĵ'o est'is kiras'ŝip'o'j, ornam'ant'a'j ili'a'j'n kap'et'o'j'n kun mal'long'e tond'it'a'j har'o'j. Sur la kiras'ŝip'o'j flirt'is tri'kolor'a'j monarki'a'j flag'o'j. La najbar'o'j ĉes'ig'is la inter'parol'o'j'n kaj pren'is lorn'o'j'n.

La publik'o subit'e entuziasm'iĝ'is. La orkestr'o kelk'foj'e plen'um'is fanfar'o'n, sed la bru'o ne est'is ĉes'ant'a. Aŭd'iĝ'is apart'a'j ek'kri'o'j. La oficir'o en la loĝi'o lev'iĝ'is. Li laŭt'e postul'is plen'um'o'n de “Deutschland über alles”. La orkestr'o ek'lud'is ĉi tiu'n monarki'a'n himn'o'n kaj la tut'a salon'o sub'ten'is ĝi'n, ek'star'int'e. Ĝi aspekt'is iom komik'e. Mi ne pov'is de'ten'i la rid'et'o'n, rigard'ant'e solen'a'j'n vizaĝ'o'j'n, jubil'e kant'ant'a'j'n la himn'o'n en ĉi tiu teatr'o de oper'et'o'j kaj revu'o'j.

Nun mi est'as tre'eg'e ĉagren'it'a. Mi ne ek'aŭd'is de Alice eĉ unu vort'o'n pri tiu oficir'o. Ĵus, kiam ni est'is el'ir'int'a'j la strat'o'n kaj Alice rimark'is mi'a'j'n mal'trankvil'a'j'n mov'o'j'n, ŝi'a ton'o far'iĝ'is mal'varm'a.

— Mi esper'as, vi ne est'os tre sci'vol'em'a, — dir'is ŝi. — Li est'as hom'o, kun kiu mi ne dezir'us hav'i i'o'n komun'a'n!

Mi hezit'em'e ek'rigard'is ŝi'n. En tiu ĉi okaz'int'aĵ'o mi'n interes'is ankoraŭ io.

— Sed vi kon'as li'n! — si'n'gard'em'e rimark'is mi.

— Iam mi kon'is li'n!

Mi re'ven'is kun la mal'bon'a humor'o. Tamen mi pen'os fin'i la komenc'it'a'n antaŭ la teatr'o'vizit'o ĉapitr'o'n.

* * *

— Kiu est'as ĉi tie? — demand'as Vitalij.

Apud la pord'o star'as hom'o en led'a brun'a jak'o kaj fel'a ĉap'o. La radi'ant'a ruĝ'vang'a vizaĝ'o rakont'as pri la sat'a viv'o, sed rapid'kur'ant'a'j okul'o'j el'montr'as mal'trankvil'ec'o'n. La hom'o pen'as esprim'i rid'et'o'n, sed neni'o simil'a aper'as. Ekzist'as iu strang'aĵ'o en tiu ĉi vizaĝ'o. Se kred'i al la unu'a impres'o, li dev'as est'i gaj'a simpl'anim'a hom'o. Sed efektiv'e la hom'o eĉ ne kapabl'as rid'et'i! For'met'ant'e la gant'o'j'n, li etend'as la man'o'n.

— Pardon'u, kamarad'o Zorin, mi hav'as al vi ekster'ordinar'e grav'a'n afer'o'n.

Vitalij kontraŭ'vol'e prem'as la man'o'n.

— Mi ankaŭ pet'as pardon'o'n, kamarad'o Vinokurov! Ni dev'as iom atend'i en la koridor'o. La edz'in'o est'is ripoz'ant'a kaj en la ĉambr'o est'as mal'ord'o.

— Ho, ne grav'as! Ne far'u al vi la zorg'o'j'n!

Vitalij medit'as, por kia cel'o li ven'is. Strang'e, ke ne sufiĉ'is al li ofic'a temp'o por la inter'parol'o'j. Vinokurov propon'as cigared'o'n.

— Ĉu vi fum'as?

— Ne, mi dank'as.

— Kun vi'a permes'o mi ek'fum'os mem.

Vinokurov volupt'em'e en'glut'as la fum'o'n kaj al Vitalij ŝajn'as, ke la streĉ'o de muskol'o'j sur li'a vizaĝ'o mal'pli'fort'iĝ'as.

— Oni pov'as vi'n gratul'i.

— Pro kio?

— Pro la supoz'at'a vetur'o ekster'land'e'n.

Vitalij lev'as la ŝultr'o'j'n.

— Mi ankoraŭ ne sci'as la rezult'o'j'n. Mi ne atend'as ili'n baldaŭ. Ne antaŭ la printemp'o.

— Nu, cert'e! Sed vi, ver'ŝajn'e, jam sci'as, ke dank’ al klopod'o'j de kamarad'o Serebrovskij, la demand'o jam post'las'is du instanc'o'j'n?

— Ne, mi tio'n ne sci'is.

— Sincer'e dir'ant'e, mi envi'as vi'n, kamarad'o Zorin! Vi est'as feliĉ'a hom'o! Tia jun'a komenc'ant'a labor'ant'o kaj jam ekster'land'o! Grand'a prosper'o!

Vitalij ne respond'as. Intern'a koler'iĝ'o komenc'as brul'ig'i li'a'n brust'o'n. Vinokurov al'port'is iu'n mal'agrabl'aĵ'o'n. Ĝi est'as klar'a jam el tio, ke li ne dir'as pri ĝi en la komenc'o mem. Ho, Vitalij kon'as tio'n! Oni tir'as, tir'as kaj kaŝ'e, kun intern'a triumf'o, observ'as, kiel la kulp'ul'o turment'iĝ'as, pen'ant'e konjekt'i, kio do fin'fin'e okaz'os? La patr'o, kiu'n Vitalij tut'kor'e mal'am'is, sed de kiu tamen hered'is la dorlot'it'a'j'n man'o'j'n, nervoz'em'o'n kaj ĉiu'j'n ceter'a'j'n si'a'j'n negativ'a'j'n flank'o'j'n, ĉi tiu patr'o, pun'ant'e li'n, ag'is sam'manier'e. Ne la korp'a pun'o, ĝi est'as bagatel'o, ĝi sekv'os en la fin'o, sed jen simil'a moral'a mok'eg'o, turment'eg'o, tortur'o, mal'rapid'a ekzekut'o!..

— Vi pov'as en'ir'i! — el'ŝov'as Olga la kap'o'n tra la pord'o. Vitalij antaŭ'e'n'las'as la gast'o'n. Olga jam sukces'is re'aspekt'ig'i la ĉambr'o'n. La trog'o mal'aper'is post la ŝirm'il'o, la plank'o est'as viŝ'it'a kaj bala'it'a, la lit'o'j ord'ig'it'a'j, sur la tabl'o'n est'as met'it'a blank'a tabl'o'tuk'o. Olga ali'vestiĝ'is. La brov'o'j est'as iom tuŝ'it'a'j per la nigr'a krajon'o. Sur la ŝvel'int'a'j'n pro la larm'o'j okul'o'j'n est'as ĵet'it'a pudr'o.

— Kon'at'iĝ'u: mi'a edz'in'o.

— Tre agrabl'e! — Vinokurov si'n klin'as kaj kis'as man'o'n de Olga.

— Ne dec'as al la komun'ist'o'j kis'i la man'o'j'n, — mok'rid'et'as Olga, akr'e en'rigard'ant'e la vizaĝ'o'n de la gast'o. — Vi ja est'as komun'ist'o?

— Tut'e ĝust'e, Olga Alekseevna! Sed ĉu la revoluci'o i'o'n perd'os pro ĝi?

Vinokurov per la velur'a rigard'o ĉirkaŭ'pren'as Olga’n kaj kaŝ'as en profund'aĵ'o de si'a anim'o la konklud'o'n. Post'e li ek'rigard'as la mal'riĉ'a'n mebl'ar'o'n de la ĉambr'o.

— Ĉu de'long'e vi ne ripar'ig'is vi'a'n ĉambr'o'n?

— De post ni'a al'ven'o Moskvon, — dir'as Vitalij, ir'ant'e al la skrib'o'tabl'o.

— Kial, Vitalij Nikolaeviĉ, vi ne pet'is pri tio kamarad'o'n Serebrovskij? Li tio'n tuj aranĝ'us.

Olga ek'interes'iĝ'as.

— Ĉu ver'e? Kial, Vitalij, vi efektiv'e ne bon'uz'as tio'n?

— Kamarad'o Vinokurov, sid'iĝ'u. Kial vi star'as? — al'mov'as ŝi la seĝ'o'n, ne for'tir'ant'e de li la okul'o'j'n.

— Mi dank'as! Mi ven'is nur por unu minut'o! Sekret'a afer'o!

— Ho, pardon'u! Tiu'okaz'e, dum vi pri'diskut'as vi'a'n afer'o'n, mi prepar'os la te'o'n.

Vitalij kaj Vinokurov rest'as sol'a'j. Vinokurov ek'fum'as cigared'o'n.

— Ĉu vi permes'as?

— Bon'vol'u!

— Kaj vi'a fil'in'et'o permes'as?

Injo, ĝis tiu moment'o per larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'et'o'j rigard'int'a sur la gast'o'n, subit'e rid'et'as kaj dir'as kun ek'spir'o, kvazaŭ ŝi ĝust'e atend'is ĉi tiu'n demand'o'n:

— Mi ankaŭ permes'as. Nur ne ĵet'u la cigared'rest'aĵ'o'j'n sur la plank'o'n. La pa'nj'o tio'n ne ŝat'as.

— Ĝust'e! — ek'kri'as Vinokurov. — Al'ir'u mi'n kaj dir'u, kia'n nom'o'n vi hav'as?

Sed Injo ĵet'as si'n al Vitalij kaj al'prem'iĝ'as al li'a man'o.

— Mi aŭskult'as vi'n, kamarad'o Vinokurov! — mal'pacienc'e dir'as Vitalij.

— Ĉu vi permes'as for'met'i la jak'o'n?

— Jes, pend'ig'u ĝi'n apud la pord'o.

— Do, jen kamarad'o Zorin! Vi, cert'e, rimark'as, kiom zorg'e atent'as last'temp'e ni'a estr'ar'o kaj parti'a organiz'aĵ'o vi'a'j'n labor'o'j'n. Oni ebl'ig'as al vi vetur'o'n ekster'land'e'n. Oni ĉia'manier'e help'as al vi ricev'i ekster'land'a'n literatur'o'n. Vi cert'e kompren'as, ankaŭ, ke sen mi'a sub'ten'o vi'a'j propon'o'j pri la metropoliten'o ne ricev'us iu'n ajn mov'o'n. Krom'e, mi mem est'us ricev'ont'a la ekster'land'o'n. Sed, ĉar mi oft'e vojaĝ'as ekster'land'e'n pro ali'a'j afer'o'j, do mi decid'is ced'i ĉi tiu'n vetur'o'n al vi.

Vitalij mal'larĝ'ig'as la okul'o'j'n.

— Nu...

— Vi cert'e ne pov'as ne rimark'i, ke la parti'a organiz'aĵ'o konfid'as vi'n, malgraŭ vi'a sen'parti'ec'o. Oni komisi'as al vi redakt'ad'o'n de la mur'gazet'o.

— Do?

— Nun permes'u vi'n demand'i, kiel vi kompren'as vi'a'j'n dev'o'j'n? Ĉu vi opini'as bezon'a akord'ig'i vi'a'n ag'ad'o'n kun parti'estr'ar'o, aŭ trov'as ebl'a evit'i tio'n tut'e?

— Nom'e?

— Ĉu mi'a pens'o ne est'as klar'a? Vi en'pres'ig'as en la gazet'o mal'respond'ec'a'n artikol'et'o'n kun pseŭdo'nom'o, pri dispon'ig'o de ter'are'o al iu privat'ul'o kaj pri rifuz'o al labor'ist'o'j. Ĉu vi kompren'as, kia'n efik'o'n vi ating'as per ĉi artikol'et'o?

— Mi opini'as, ke tiu negativ'aĵ'o est'os likvid'it'a.

— Sed mi opini'as, ke kamarad'o Zorin ne dev'as en'miks'iĝ'i afer'o'j'n de l’ administraci'o! En la ekstrem'a okaz'o oni dev'us antaŭ'e pri'parol'i la demand'o'n kun la parti'a organiz'aĵ'o. Sed mi ne riproĉ'as vi'n. La erar'o'j mal'facil'e est'as evit'ebl'a'j. Sed vid'u, kio rezult'as? Skandal'aĵ'o! La tut'a instituci'o est'as ekscit'it'a! Serebrovskij, la respond'ec'a gvid'ant'o de la trust'o, est'as kompromit'it'a plej sen'indulg'e! Kia'n konfid'o'n li pov'as nun hav'i?

— Sed, se ĝi est'as la ver'o?

— Kamarad'o Zorin! Oni dev'as antaŭ'e kontrol'i kaj, krom'e, ne ĉiu'n ja fakt'o'n oni pov'as pri'trakt'i en la gazet'o! Oni ja pov'as ag'i ali'manier'e. Oni dev'us pri'diskut'i la afer'o'n kolektiv'e. Nun, cert'e, kio'n ali'a'n ni pov'as far'i, se ne sub'ten'i kamarad'o'n Serebrovskij? Oni dev'as re'star'ig'i li'a'n aŭtoritat'o'n. El du mal'bon'o'j oni elekt'as la pli mal'grand'a'n. Juĝ'u mem, en kia'n embaras'a'n situaci'o'n vi met'is la administraci'o'n, ĉel'o'n, kaj vi'n mem.

Vitalij egal'paŭz'e frap'et'as per la fingr'o'j sur la skrib'o'tabl'o'n kaj sopir'em'e rigard'as tra la fenestr'o. Blu'et'a neĝ'o kuŝ'as sur la kornic'o, de'pend'ant'e, kiel strang'form'a ĉap'o. Vitalij medit'as. Ĉu est'as mal'ebl'a batal'ad'o kontraŭ organiz'o de l’ burokrat'o'j? Ĉu est'as ne evit'ebl'a la de'ir'o?

Li fort'e ek'sku'as la har'o'j'n.

— Mi opini'as, kamarad'o Vinokurov, ke la demand'o est'as tut'e klar'a! Mi'a dev'o est'as daŭr'ig'i la sam'a'n politik'o'n!

* * *

...de septembr'o 1928.

La septembr'a tag'o est'as ankoraŭ plen'a de la varm'a'j sorĉ'o'j. La sun'o lum'as hel'e, kvankam ne tro ard'e. La aer'o est'as diafan'a kaj la ĉiel'o blu'as. Dum mez'tag'a'j hor'o'j la berlina asfalt'o est'as varm'ig'it'a de la sun'o kaj trot'ad'o de kaŭĉuk'a'j pneŭmatik'o'j kaj la atmosfer'o en la urb'o est'as sufok'a. Bon'uz'ant'e la dimanĉ'a'n tag'o'n, la loĝ'ant'ar'o for'las'as la urb'o'n. Per cent'mil'o'j da bicikl'o'j, aŭtomobil'o'j, tram'vagon'o'j, aŭtobus'o'j kaj vagon'ar'o'j ĝi rapid'as al bord'o'j de kvin mil apud'berlin'a'j lag'o'j.

Grunewald’on oni pov'as ating'i divers'voj'e. Sed de ĉie Grunewald ŝajn'as est'i ter'glob'a rand'o, ĉar ĝi est'as met'it'a en la mal'supr'a'n mal'dekstr'a'n angul'o'n de Berlino kaj pli mal'proksim'e, ŝajn'e, neni'o ekzist'as. Malgraŭ tio, la Grunewalda stadion'o est'as elekt'it'a por la labor'ist'a sport'fest'o. Ĝust'e ĉi tie'n rapid'as torent'o'j de prolet'ar'o, tra'flu'ant'e ĉiu'j'n arteri'o'j'n de la grand'eg'a urb'o.

El'vagon'iĝ'int'e ĉe la last'a staci'o, la labor'ist'o for'met'as la jak'o'n, sid'ig'as sur la ŝultr'o'j'n du'o'n da infan'o'j kaj solen'e marŝ'as kelk'a'j'n kilo'metr'o'j'n pied'e sur polv'oz'a ŝose'o aŭ rekt'e tra la arb'ar'o. Apud li paŝ'as ŝarĝ'it'a per pak'et'aĵ'o'j li'a edz'in'o. Okaz'as, ke antaŭ ili salt'et'as ankoraŭ kelk'e da jun'pionir'o'j.

La jun'ul'ar'o ir'as en grup'o'j, ĵet'ant'e de unu al la ali'a ŝerc'o'j'n kaj rid'o'n, aranĝ'ant'e dum'voj'e lud'o'j'n kaj kant'o'j'n. Kiel long'a ruband'o kur'as bicikl'o'j, per sonor'eg'o plen'ig'ant'e la aer'o'n. Preter'pas'as, tambur'ant'e, kun ruĝ'a'j standard'o'j kolon'o'j da komsomol'an'o'j. Sur mal'pur'ig'it'a'j bord'o'j de mal'diafan'a'j lag'o'j kaj pied'frot'it'a'j arb'ar'dekliv'o'j est'as dis'ŝut'it'a'j patrol'o'j kaj ĉen'o'j de polic'an'o'j. Ĉia ar'iĝ'o de la popol'o pov'as trans'form'iĝ'i en revoluci'o'n!

Varm'e. Erich kaj Otto jam de'long'e est'as for'met'int'a'j la jak'o'j'n. Ne far'is tio'n ĝis nun Rudolf kaj... mi. Rudolf vest'is hodiaŭ nov'a'n griz'a'n kostum'o'n kaj li tut'e ne dezir'as montr'i al la publik'o anstataŭ la nov'a jak'o la mal'nov'a'n mil'foj'e ripar'it'a'n ĉemiz'o'n. Mi ne vol'as demonstr'i la pantalon'ten'il'o'n. Sed la ard'eg'o iĝ'as ne'toler'ebl'a. Sur la dekstr'a brak'o de Rudolf pend'as li'a edz'in'o, por la fest'o vest'it'a en silk'a rob'o kaj pantofl'o'j kun alt'a'j kalkan'o'j. Tia'n amas'eg'o'n da karn'o ne est'as facil'e tren'i post si. Ŝi est'as rond'a, kvazaŭ bul'o de holanda fromaĝ'o kaj purpur'a, kiel pom'o. Ŝi'a silk'a rob'o jam nigr'iĝ'is sub la brak'o'j. Cert'e, Rudolf am'eg'as si'a'n Elsa’n, sed ne est'as toler'ebl'a tia mal'kompat'em'o! Por ricev'i pardon'o'n je si'a tro luks'a aspekt'o, li dir'as:

— Hodiaŭ est'as ni vizit'ont'a'j ankoraŭ la sindikat'a'n fest'o'n vesper'e.

— Ni ankaŭ! — rimark'as Otto, — Ĉu ne ver'e, Berta?

Berta est'as li'a jun'a edz'in'o. Ŝi hav'as roz'kolor'a'n vizaĝ'o'n kaj vigl'a'j'n brun'a'j'n okul'o'j'n. Oni pov'as nom'i ŝi'n preskaŭ ĉarm'et'a. Ŝi ĉiam rid'as. Se ŝi'a'j krur'o'j ne est'us tro dik'a'j kaj la brak'o'j tro long'a'j, ŝi pov'us konkur'i kun Alice.

Sed mi trans'ig'as la okul'o'j'n al Alice. Ne, ŝi est'as pli bel'a!

— Aŭskult'u, ĝi ne est'as toler'ebl'e! Vi sufok'iĝ'os! Tuj for'met'u la jak'o'n! — dir'as al mi Alice.

— Efektiv'e! — fin'e konsent'as mi, — kio mi'n ĝen'as? Ĉiu'j vir'o'j est'as sen jak'o'j.

Erich est'as mal'seren'a. Li i'o'n pri'pens'as kaj ne part'o'pren'as la konversaci'o'n. Alice prov'as kun li ek'parol'i.

— Ĉu ne ver'e, Erich, mi pov'as est'i ankoraŭ util'a en la kontraŭ'kiras'ŝip'a kampanj'o? Ĉu la region'a komitat'o ne rifuz'os mi'a'n labor'o'n?

— Cert'e! Mi jam est'is pens'int'a pri tio. Plej bon'e vi vizit'u dum la proksim'a'j tag'o'j, tuj, post kiam komenc'iĝ'os la voĉ'don'ad'o, iu'n vilaĝ'o'n. Mi opini'as, la kamp'ar'an'o'j vi'n bon'e akcept'os. Por vi ankaŭ, — li turn'as si'n al mi, — est'os interes'e vid'i la german'a'n kamp'ar'o'n!

— Ĉu Alice ne ven'us ni'a'n vilaĝ'o'n? — demand'as Rudolf. — La vilaĝ'o, ver'e, est'as nur du'on'e kamp'ar'an'a. Ni hav'as ĉirkaŭ'e et'a'j'n uzin'et'o'j'n. Sed ĝi, mi opini'as, ne mal'help'os.

— Kontraŭ'e, ĝi est'as plus'o. Sed, ĉu vi mem ne sufiĉ'as en vi'a vilaĝ'o?

— La profet'o'j ne est'as akcept'at'a'j en si'a propr'a land'o! — respond'as Rudolf. — Ceter'e, se Alice ne dezir'as, ebl'e ven'os Otto?

— Otto est'as okup'it'a. Li ricev'is pli grav'a'j'n task'o'j'n!

Rudolf esplor'em'e rigard'as Erich’on.

— Ĉu parti'a sekret'o?

— Jes, dum'e! Baldaŭ vi ankaŭ ek'sci'os.

Rudolf sulk'iĝ'as.

— Ne ŝat'as mi tiu'n konspir'o'n de la ĉef'o'j.

Ni'n ating'as Otto. Antaŭ tio li est'is iom post'rest'int'a kaj kis'is si'a'n Berta’n. Nun ili ambaŭ, rid'ant'e, kur'as al ni kaj en'vic'iĝ'as. Li — de'mal'dekstr'e, ĉirkaŭ'pren'int'e Alice’n, ŝi — de'dekstr'e, al'kroĉ'int'e per la brak'o Erich’on.

— Se vi sci'us, kiel li mi'n ted'is! — ek'kri'as Berta. — Tia ard'eg'o, sed li si'n trud'as kun si'a'j kis'o'j!

— Neni'o simil'a! — kri'as Otto. — Ŝi mem kupl'as! Ŝi est'as dir'int'a, ke est'as mal'varm'e!

— Kred'ebl'e, vi est'as tre feliĉ'a'j! — dir'as mi. — Ĉu vi de'long'e est'as ge'edz'o'j?

— Ho, tre de'mal'long'e! — ek'kri'as Otto. — Sed antaŭ'e ni est'is konkub'ant'a'j la tut'a'n jar'o'n, ĝis aper'is la infan'o! Tiam ven'is la polic'o kaj ek'tren'is mi'n al juĝ'ist'o pro konkub'o kun la knab'in'o!

Otto subit'e for'las'as Alice’n, trans'kur'as al la mal'dekstr'a flank'o kaj ĵet'eg'as si'n de'post'e sur la edz'in'o'n.

— Fi, kia aĉ'a! — ek'kri'as ŝi.

Sur bord'o de grand'a Tag'o ni halt'as. Erich elekt'as oportun'a'n arbust'o'n kaj ni aranĝ'as ni'n sur la herb'o. Elsa, Berta kaj Alice mal'pak'as la pak'et'aĵ'o'j'n. Otto for'met'as de la ŝultr'o metal'a'n rond'a'n kruĉ'o'n.

— Mi ĉiam kun'hav'as mal'grand'a'n kalorifer'o'n!

— Kio est'as?

— Ĝi est'as termo'aparat'o. En ĝi bon'e konserv'iĝ'as varm'a akv'o. Nu, ge'kamarad'o'j, kiu dezir'as te'o'n?

Ni'a'j buŝ'o'j est'as ŝtop'it'a'j per pan'o, ov'o'j kaj kolbas'o'j. Est'as aŭd'ebl'a kolektiv'a ŝmac'ad'o. Rudolf, ne plu toler'ant'e for'ĵet'as fin'e la jak'o'n.

— Mil diabl'o'j'n! Sur'met'u, Elsa, mem ĉi tiu'n jak'o'n, se ĝi al vi plaĉ'as!

Elsa ofend'it'e lev'as la ŝultr'o'j'n, de kiu'j obstin'e for'ramp'as la silk'a bluz'o.

— Mi pet'as! — dir'as ŝi kun la plen'ig'it'a buŝ'o, — mi'n tut'e ne interes'as, ĉu vi est'as en jak'o, en ĉemiz'o, aŭ sen kio ajn!

La bord'o est'as super'ŝut'it'a per mil'o'j da korp'o'j. Ĉi tie mal'ebl'as gard'i leĝ'o'j'n de moral'o. La polic'o jam mal'atent'as. Ban'kostum'o'j est'as nur sur tiu'j, kiu'j kuŝ'as supr'e, sur la mont'o, sed tiu'j, kiu'j est'as mal'supr'e, apud la akv'o, ne opini'as por si dev'ig'a plen'um'o'n de tia'j superstiĉ'o'j! Vir'o'j, vir'in'o'j kaj infan'o'j, si'n dorlot'as sur la sabl'o, demonstr'ant'e si'a'j'n ĉarm'o'j'n ne mal'pli sen'kaŝ'e, ol la aktor'in'o'j de Admirals-Palast. Por kelk'iu'j la bord'a aer'o est'as tro varm'a kaj ili sen'mov'e sid'as en la akv'o, konserv'ant'e la filozof'a'j'n mien'o'j'n.

Laŭ propon'o de Otto ĉiu'j ir'as si'n ban'i. Rifuz'as Rudolf, Elsa kaj mi. Mi ĝen'as. La vir'o'j tuj for'ĵet'as la supr'a'j'n pantalon'o'j'n kaj rest'as en ban'pantalon'et'o'j. Sam'e ag'as Berta kun si'a rob'o, sub kiu ŝi hav'as ban'kostum'o'n. Sed Alice ne'atend'it'e rifuz'as. Ek'rigard'int'e mi'n, ŝi la tut'a ruĝ'iĝ'as.

— Ne, mi ĉi tie ne mal'vest'os mi'n! Ni ir'u, Berta, la bord'o'n! Kaj mi est'os mi'n ban'ant'a pli mal'proksim'e de la vir'o'j!

Mi de'turn'as mi'n kun eg'a konfuz'o, kvazaŭ Alice jam est'as si'n mal'vest'int'a. Venk'i ĉi tiu'n konfuz'o'n mi ne pov'as kaj mi klar'e imag'as, kiel aspekt'os Alice en ban'kostum'o. Fin'e la vir'in'o'j for'kur'as post la vir'o'j'n kaj mi rest'as kun par'o de ge'edz'o'j Riz.

Rudolf dolĉ'e osced'as kaj iom kovr'ant'e la buŝ'o'n per la man'o, dir'as:

— Al mi ŝajn'as, ke Otto est'as tro impet'a!

— Kaj Berta li'n simil'as! — en'met'as si'a'n vort'o'n Elsa. — Aŭ ili ambaŭ ŝajn'ig'e tro'grand'ig'as si'a'n vigl'ec'o'n!

— Ĝi ne est'as rimark'ebl'a! — dir'as mi, — ili est'as bon'a'j ge'knab'o'j!

— Jes, sed en la parti'a labor'o est'as bezon'at'a moder'ec'o kaj sever'ec'o! Mi tim'as, ke el Otto ni ne ricev'os bon'a'n funkci'ul'o'n!

— Sed ja ĝis nun li tut'e bon'e plen'um'is la parti'a'j'n task'o'j'n! Li, ŝajn'e, aktiv'e part'o'pren'as la kontraŭ'kiras'ŝip'a'n kampanj'o'n?

— Tro aktiv'e! — ĉagren'iĝ'int'e sving'as la man'o'n Rudolf. — Al iu knab'aĉ'o oni komisi'as serioz'a'j'n afer'o'j'n! Ĉu vi opini'as, ke mi ne sci'as, kio'n al li oni komisi'is? Mi bon'eg'e est'as pri ĉio inform'it'a!

Mi silent'as, mord'et'ant'e herb'er'o'n.

— Mi pov'as al vi dir'i! Mi est'as cert'a, ke vi ne mal'bon'uz'os tio'n. Ni'a'j jun'ul'o'j decid'is anstataŭ'ig'i redaktor'o'n de “Vorwärts”, Schwarz, dum li'a radi'o'parol'ad'o per ali'a person'o. Ili intenc'as tia'manier'e romp'i radi'o'silent'o'n pri la kiras'ŝip'o kaj uz'i la radi'o'staci'o'n.

— Sed ĉu oni ne pov'as uz'i la radi'o'staci'o'n laŭ'leĝ'e?

— La komun'ist'o'j ne rajt'as! Ĝi est'as la sol'a parti'o, kiu ne rajt'as i'o'n dis'aŭd'ig'i per radi'o! Sed mi person'e ne aprob'as tia'j'n metod'o'j'n. Ĉu ne simil'as ĝi la krim'o'n?

Mi lev'as la ŝultr'o'j'n.

— Mi ne opini'as! Kial komun'ist'o'j dev'as estim'i la burĝ'a'j'n leĝ'o'j'n?

I'o'n kant'et'ant'e, al'kur'as de'mal'supr'e Berta. Si'n pen'as ating'i Otto. Post ili ir'as Alice kaj Erich. Li est'as kovr'it'a de akv'o'gut'o'j. Ŝi est'as jam vest'it'a. Mi rigard'as preter Berta kaj Otto sur Alice’n. Pri kio ŝi inter'parol'as kun Erich? Ili'a'j vizaĝ'o'j est'as serioz'a'j. Erich pri io pet'as. Li hav'as iom tim'em'a'n vizaĝ'o'n. Alice, ŝajn'e, est'as tre mal'trankvil'ig'it'a kaj ne sci'as, kiel ŝi dev'as ag'i.

— Aŭskult'u! — kri'as al mi Berta, al'kur'ant'e, — mi kant'os al vi rus'a'n kant'o'n.

— Nu, mi aŭskult'as, kant'u! — rid'et'as mi.

Berta ek'kant'as per alt'a sopran'o je tut'e ne'kon'at'a melodi'o:

“Vdol doroŝki pil klubica

Vdol doroŝki stolbovoj!

Jedu-jedu do stalici

Do stalici hramovoj” *

— Ĉu est'as bon'e? — rid'ant'e inter'romp'as ŝi kaj ĵet'as si'n sur herb'o'n apud mi, tut'a mal'sek'a, ĉirkaŭ'glu'it'a per la kostum'o. Mi de'mov'as mi'n.

— Ĉu Otto ne est'as ĵaluz'em'a edz'o?

— Ho, ne! — bon'humor'e rimark'as Otto, si'n apog'ant'e kontraŭ arb'o'n kaj spir'eg'ant'e pro la rapid'a kur'ad'o, — ŝi iom kuŝ'u kun vi! Ŝi tiel ŝat'as ĉio'n rus'a'n, ke la rus'a'n infan'o'n tut'egal'e ŝi ne kapabl'as evit'i! Mi jam konsent'is pri tio!

Berta laŭt'e rid'as, balanc'ant'e en la aer'o la pied'o'n.

— Vi prav'as! — kri'as ŝi. — Sed por tio vi dev'as invit'i li'n al ni. Kiel gast'em'a mastr'o, vi ced'u al li por la nokt'o vi'a'n lok'o'n, kaj pri la ceter'a ni mem zorg'os!

— Ni ir'u plu'e'n! — dir'as Erich, al'ir'ant'e kaj sur'ŝov'ant'e la pantalon'o'n. — Tia'manier'e ni ĝis morgaŭ ne est'os ven'int'a'j!

Kolos'a Grunewalda stadion'o est'as ĉirkaŭ'ig'it'a per alt'a bar'il'o kaj polic'an'o'j. Sat'a'j ĉeval'o'j en'bat'is huf'o'j'n en la grund'o'n. Apud la pord'eg'o'j i'o'n mal'trankvil'e atend'ant'e, rigid'iĝ'is ŝarĝ'aŭtomobil'o'j.

— Kio'n ili tim'as? — demand'as mi kun mir'o.

— Ĉu vi ne kompren'as? — respond'as Erich. — Ebl'e, ni kiras'ŝip'o'n est'as kun'pren'int'a'j!

Erich rest'as sam'e ne'parol'em'a kaj mal'seren'a. Mi ne plu far'os prov'o'j'n li'n parol'ig'i. En la pord'eg'o est'as aranĝ'it'a ekspozici'o de inter'naci'a inter'lig'o. Deĵor'as kelk'e da komsomol'an'o'j-esperant'ist'o'j. Ili ĝoj'e prem'as al mi la man'o'j'n. Ili hav'as ĉi tie pli, ol cent leter'o'j'n el USSR, poŝt'kart'o'j'n, amas'o'n da fot'o'j, sovetiajn libr'o'j'n kaj gazet'o'j'n.

Sed oni dev'as rapid'i. Post kvar'on'hor'o oni komenc'os la fest'o'n. Alice part'o'pren'as la konkur'o'n je mal'pez'a atlet'ik'o.

Antaŭ la tribun'o'j kuŝ'as grand'eg'a elips'o'form'a kamp'o. Ĉi tie est'as ĉio por ĉi'a'j form'o'j de la sport'o: bicikl'o'j kaj kur'voj'et'o'j, plac'et'o'j ĉiu'spec'a'j, akv'o'basen'o. La stadion'o en'lok'ig'as mult'a'j'n dek'mil'o'j'n da person'o'j. En la hom'amas'o glit'as kelner'o'j en blank'a'j antaŭ'tuk'o'j kun kruĉ'o'j da bier'o kaj sport'ul'o'j en sport-pantalon'et'o'j, pret'a'j por la fest'o. Ili ven'is por iom babil'i kun la amik'o'j, ek'vid'int'e ili'n el la aren'o kaj nun fum'as cigared'o'j'n, sid'ant'e sur ili'a'j genu'o'j. La tribun'o'j per sen'fin'a'j vic'o'j ĉirkaŭ'as la aren'o'n. Mil'o'j da lorn'o'j bril'et'as en sun'radi'o'j. Komsomol'an'o'j en ruĝ'front'a uniform'o dis'ŝov'as kontraŭ'kiras'ŝip'a'j'n agit'il'o'j'n kaj propon'as “Rote Fahne”.

Mal'supr'e aŭd'iĝ'as fajf'o'j kaj la konkur'o'j komenc'iĝ'as. La unu'a numer'o est'as simpl'a ir'ad'o. Mal'gras'a'j ir'ul'o'j en blank'a'j pantalon'et'o'j per energi'a paŝ'o, iom klin'int'e la korp'o'n, fleks'ant'e la brak'o'j'n ĉe kubut'o'j, komenc'as si'a'n marŝ'o'n. Perpendikular'e al la klin'it'a plat'aĵ'o de l’ aren'o, ek'rul'iĝ'is du'rad'a'j ĉeval'o'j: bicikl'o'j kaj mot'o'cikl'o'j. Ili'a bril'ant'a vic'o etend'iĝ'is, kiel long'a ark'o, si'n kun'tir'ant'a kaj mal'kun'tir'ant'a, simil'e al ŝtal'a risort'o. Ĉe la akv'o'basen'o la plej bon'a'j salt'ul'o'j de Berlino, fleks'ant'e la nud'ig'it'a'n korp'o'n, ĵet'as si'n, kiel hirund'o'j, de la tur'et'o'j, aŭ tram'plen'o, dis'ĵet'ant'e kristal'a'j'n gut'o'j'n. Rid'ant'a'j vizaĝ'o'j de knab'in'o'j vid'iĝ'as en la akv'o. Vir'in'o'j-naĝ'ul'in'o'j, bril'ant'e per perl'o'simil'a'j rid'et'o'j, inter'plekt'as brak'o'j'n kaj krur'o'j'n, form'ant'e en la akv'o plej divers'a'j'n figur'o'j'n el si'a'j korp'o'j. Efektiv'e, est'as mir'ind'a artifik'aĵ'o: la naĝ'ad'o kun la pied'o'j supr'e'n, kiam super la akv'o bril'as nur roz'kolor'a'j kalkan'o'j de la knab'in'o'j!

Sed jen komenc'iĝ'as konkur'o de la mal'pez'a atlet'ik'o. Hom'o'j simil'e al kat'o'j salt'as trans la barier'o'j, sving'ant'e la brak'o'j'n kaj sub'tir'int'e la pied'o'j'n. Knab'in'o'j en blu'a'j sen'manik'a'j bluz'et'o'j, kun stel'o'j sur la akr'e kontur'it'a'j brust'o'j ĵet'as disk'o'j'n kaj lanc'o'j'n kun ritm'o de spart'an'in'o'j. Muskulozaj lert'a'j kur'ul'o'j for'ĵet'as si'n de la lok'o'j. La publik'o silent'iĝ'as pro la streĉ'o. La barier'o'j unu post la ali'a flug'as sub la pied'o'j. Antaŭ la fin'ej'o la korp'o rapid'eg'e fleks'iĝ'as antaŭ'e'n, la kap'o de'klin'iĝ'as mal'antaŭ'e'n kaj sport'ĉemiz'o'j al'glu'iĝ'as al la korp'o'j. La venk'int'o'j'n la publik'o rekompenc'as per bru'a aplaŭd'ad'o.

Fin'e la vir'in'a konkur'ad'o. Jen ili est'as, mal'pez'atlet'in'o'j! Kaj jen Alice!.. Mi'n penetr'as ek'trem'o! Ĉu sukces'os Alice?..

Ŝi star'as en blank'a sport'bluz'o kun ruĝ'a border'o, sen manik'o'j, kaj en simil'a blank'a mal'long'a sport'pantalon'et'o. Ŝi'a'j man'o'j est'as met'it'a'j sur la femur'o'j'n. La okul'o'j kaj lip'o'j rid'as. La tut'a ŝi'a figur'o est'as model'o de klasik'a graci'ec'o: elast'a tali'o kaj larĝ'a'j femur'o'j, rond'a'j ŝultr'o'j kaj mal'grand'a brust'o, kun'met'it'a'j kun'e gamb'o'j, pli korpulent'a'j super la genu'o'j, fort'a'j en sur'o'j, bel'form'a'j, graci'a'j en pied'part'o.

Otto ne el'ten'as kaj el'ig'as rav'a'n ek'kri'o'n:

— Mil diabl'o'j'n, Alice est'as ĉarm'a!

Berta far'as ŝajn'ig'e ĵaluz'a'n mien'o'n kaj tikl'as Otton je la brak'o.

— Ne rav'u pri la ali'a'j vir'in'o'j, vi ja hav'as edz'in'o'n!

— Jen, ankoraŭ! Edz'in'o'n! — kontraŭ'dir'as Otto obstin'e. — Ĉu mi pov'as kompar'i vi'n kun Alice?

— Erich, ĉu ĝi plaĉ'as al vi? — turn'as si'n Berta al Erich.

— Al mi ĝi tut'e ne plaĉ'as!.., — per'fort'ant'e si'n kaj rid'et'ant'e dir'as Erich, ne for'tir'ant'e la rigard'o'n de Alice.

— Vi dev'as mi'n konsol'i! Mi est'as ofend'it'a de la propr'a edz'o!

Berta al'prem'as si'n al Erich kaj met'as la kap'o'n sur li'a'n ŝultr'o'n. Li iom ĉirkaŭ'pren'as si'n je la tali'o per la mal'dekstr'a man'o.

Komenc'iĝ'as rapid'eg'a kur'o. La knab'in'o'j kur'eg'as, klin'int'e si'n antaŭ'e'n. Alice long'e ir'as la unu'a. Ŝi far'as rond'o'n post la rond'o, tut'e ne lac'iĝ'ant'e, ĉiam kun la sam'a elast'a ŝtal'a figur'o. Sed tut'e ne'mal'proksim'e de la fin'ej'o ŝi'n ating'as mal'grand'a vir'in'o kun mal'long'e tond'it'a'j har'o'j. Sur la last'a'j, desegn'it'a'j per blank'a'j kadr'o'j metr'o'j, ili ir'as apud'e, ced'ant'e unu al la ali'a nek unu centi'metr'o'n. Sed jen la rival'in'o de Alice per larĝ'a ek'sving'o lev'as la brak'o'j'n, ating'as la ruband'et'o'n kaj dis'ŝir'as ĝi'n.

Tuj post ŝi ating'as la fin'ej'o'n ankaŭ Alice, etend'int'e la man'o'j'n.

... de septembr'o 1928.

Mi ne sci'as, kio'n mi dev'as far'i. Mi el'babil'is al Alice pri mi'a roman'o. Ŝi nepr'e dezir'as help'i al mi en la korekt'ad'o. Sed mi tim'as don'i ĝi'n al ŝi.

Mi prov'u don'i ĉapitr'o'n pri la blu'a stil'o kaj mal'bon'a humor'o. Ĝi est'as tut'e sen'danĝer'a ĉapitr'o kaj ne kaŭz'os embaras'o'j'n. Inter'ceter'e, mi est'as ĝi'n ĵus skrib'int'a kaj ties impres'o est'as al mi tre fort'a.

* * *

Serebrovskij re'ven'is el la ofic'ej'o kun mal'bon'a humor'o. Supr'e'n'ir'ant'e la knar'ant'a'j'n ŝtup'o'j'n de la ĉef'a en'ir'ej'o, li en'flar'is odor'o'n de la freŝ'a'j farb'o'j kaj mal'kontent'e rigard'is la mur'o'j'n, ĵus kolor'ig'it'a'j'n per delikat'e blu'a farb'o.

— Kial vi nepr'e dezir'as ĉiel'a'n kolor'o'n? — ekscit'it'e demand'is li, for'met'ant'e mal'sek'a'j'n galoŝ'o'j'n en la en'ir'ej'o.

— Di'o mi'a, pri kio vi est'as mal'kontent'a? — ek'kri'is Anna Petrovna. — Mi opini'is, ke la blu'a stil'o plaĉ'os al vi!

— Vi ĉiam opini'as iu'n sen'senc'aĵ'o'n! — ek'murmur'is Serebrovskij.

Ir'ant'e tapiŝ'et'o'j'n, kuŝ'ant'a'j'n sur la bril'ant'a parget'o, kvazaŭ bel'form'a voj'et'o, li stumbl'is antaŭ la en'ir'o en manĝ'o'ĉambr'o'n kaj klar'ig'is ĉi tiu'n mal'agrabl'aĵ'o'n per la el'ir'int'a renkont'e'n kat'o. La kat'o, plend'e miaŭ'int'e, for'flug'is en angul'o'n kaj ĉi tie komenc'is for'lek'i la kontuz'it'a'n flank'o'n.

— Dir'u al Mario, ke ŝi prepar'u la tag'manĝ'o'n!

Tra'ir'int'e la dorm'o'ĉambr'o'n, li suspekt'em'e ĉirkaŭ'rigard'is. Serebrovskij de'long'e jam suspekt'is la edz'in'o'n pri la perfid'o, sed ĝis nun est'is trov'int'a neniu'j'n sign'o'j'n. Anna Petrovna post'sekv'is li'n kaj help'is ali'vestiĝ'i, don'int'e el la nov'a vest'ŝrank'o kun grand'a spegul'o hejm'a'n pantalon'o'n kaj jak'o'n de antaŭ'revoluci'a fason'o.

Anna Petrovna ne est'is jun'a kaj ŝi'a aĝ'o proksim'iĝ'is al la kvar'a dek'o da jar'o'j. Tamen ŝi ne dezir'is konsent'i pri ĝi. Ŝi'a pasi'o est'is bon'e vest'i si'n kaj hav'i bel'a'n mebl'ar'o'n. Kaj hodiaŭ, en silk'a bluz'o kaj lak'it'a'j pantofl'o'j, zorg'em'e aranĝ'int'e la har'ar'o'n kaj uz'int'e la kosmetik'o'n por pli'bel'ig'i la vizaĝ'o'n, ŝi est'is atent'ig'ant'a la edz'o'n pri nov'a akir'o.

— Kiel plaĉ'as al vi, Miĉjo, la nov'a'j kurten'o'j?

La kurten'o'j, hav'ant'e kolor'o'n de delikat'e flav'a nuanc'o, efektiv'e est'is bel'a'j, sed ili neni'o'n komun'a'n hav'is kun stil'o de la ĉambr'o. Serebrovskij ek'glit'is per la okul'o'j sur marmor'a lav'ej'o kun spegul'o, sur larĝ'a du'obl'a lit'o kun nikel'it'a'j pied'et'o'j, sur vest'o'ŝrank'o kaj trans'ig'is la okul'o'j'n sur la edz'in'o'n. Tre'eg'e gras'a, kun tri'obl'a menton'o, ŝi est'is el'ramp'ant'a per si'a tut'a korp'o el vest'o'j. Memor'ig'ant'e al Mikael'o Sergeeviĉ pri ofic'ist'in'o Fedoseeva, ŝi far'is al li ĉagren'ig'a'n impres'o'n. Li koler'e ĵet'is:

— Se vi avar'us la mon'o'n, est'us pli bon'e! Ĉiu'tag'e vi i'o'n aĉet'as!

— Jen kiel! Jam mi dev'as la mon'o'n avar'i! — mok'em'e kontraŭ'dir'is la edz'in'o. — Por kiu do avar'i? Ebl'e, vi klar'ig'us al mi, kiu ankoraŭ bezon'as ni'a'n mon'o'n?

For'tir'int'e la nebul'iĝ'int'a'j'n okul'o'j'n flank'e'n, Mikael'o Sergeeviĉ kontraŭ'dir'is.

— Absurd'a demand'o! Mi dir'as, ke vi el'spez'as pli mult'e, ol mi gajn'as! Oni ne dev'as risk'i, tio'n demonstr'ant'e!

— Interes'e, de post kiam ĝi far'iĝ'is risk'a? En la pas'int'a jar'o vi ne est'is far'ant'a la avert'o'j'n pri la risk'o! Kio, kar'ul'o, okaz'as al vi?

Ne rekompenc'int'e la edz'in'o'n per la respond'o, Mikael'o Sergeeviĉ buton'um'is la jak'o'n kaj en'ŝov'int'e la pied'o'j'n en mol'a'j'n fel'a'j'n pantofl'o'j'n, direkt'is si'n en la manĝ'o'ĉambr'o'n. Knab'in'o Manj'o ankoraŭ ne sukces'is prepar'i la manĝ'il'ar'o'n kaj Serebrovskij, sid'iĝ'int'e apud la tabl'o, est'is koler'e si'n rigard'ant'a. Ŝi rapid'em'e kur'ad'is de la tabl'o al la grand'eg'a kverk'lign'a teler'ŝrank'o kun verd'a'j vitr'o'j kaj re'e'n, transport'ant'e la manĝ'il'ar'o'n.

Anna Petrovna, si'n'gard'e sur'met'int'e blank'a'n antaŭ'tuk'o'n, komenc'is dis'verŝ'i fum'iĝ'ant'a'n barĉ'o'n.

— Hodiaŭ mi'a patr'o tra'leg'is en ĵurnal'o, ke est'as re'kontrol'ot'a list'o de la municipaligitaj dom'o'j. Ĉu ver'e?

— Ver'e.

— Ĉu ne pov'as okaz'i, ke oni de'nov'e for'pren'os ni'a'n dom'o'n?

Serebrovskij lev'is la ŝultr'o'j'n.

— Pri kio vi zorg'as? Printemp'e est'os pret'a por ni bel'eg'a loĝ'ej'o en la nov'a dom'o,

— Vi tamen est'as terur'a, ne'dank'em'a ego'ist'o! Sed pa'ĉj'o? Vi loĝ'as en li'a dom'o de post edz'iĝ'o kun mi kaj pag'as nek unu kopek'o'n! Ĉu ne tiel? Nun vi ricev'os nov'a'n loĝ'ej'o'n kaj trankvil'e observ'os, kiel vi'a'n bo'patr'o'n oni el'ĵet'os sur la strat'o'n? Ne, ĝi plaĉ'as al mi! Mi tuj invit'os li'n ĉi tie'n!

La patr'o de Anna Petrovna, al kiu aparten'is la dom'o, loĝ'is en la najbar'a loĝ'ej'o. Anna Petrovna vok'is Manj'o'n kaj est'is jam don'ont'a al ŝi la ordon'o'n, sed Mikael'o Sergeeviĉ halt'ig'is ŝi'n. Li tre'eg'e ne ŝat'is don'i klar'ig'o'j'n al la bo'patr'o, mal'bon'karakter'a kaj kolerik'a mal'jun'ul'aĉ'o.

— Nu bon'e, trankvil'iĝ'u! Neni'u li'n eĉ per la fingr'o tuŝ'os! Li eĉ gajn'os pro ni'a trans'loĝ'iĝ'o! Li lu'ig'os ankoraŭ unu loĝ'ej'o'n kaj ne sci'os kio'n far'i kun la mon'o!

— Nu, pri tio ni prokrast'u la konversaci'o'n. La bolŝevism'a reĝim'o tio'n escept'as. Sed tamen, vi dev'as promes'i al mi, ke la dom'o rest'os li'a propr'a.

— Kiel mi pov'as al vi promes'i? — koler'e dir'is Serebrovskij, sufok'iĝ'ant'e pro tra'glut'it'a ost'o. — Ja ĉi tiu'n afer'o'n mi fin'fin'e ne estr'as!

— Nu, bon'e! Vi kun iu ali'a pli detal'e parol'os! Mi do ne bezon'as tiom mult'e da vort'o'j! Vi dev'as simpl'e promes'i, ke la municipaligo li'n ne tuŝ'os!

— Jen diabl'o! — insult'is Serebrovskij. — Kun'lig'iĝ'is mi kun vi, diabl'o vi'n pren'u! Traf'os mi iam pro vi! For'pel'os oni mi'n el la parti'o!

Anna Petrovna kon'is lert'ec'o'n de la edz'o kaj mal'hezit'em'e kred'is, ke neni'u kuraĝ'os far'i al li i'o'n mal'bon'a'n. Tial ŝi tut'e mal'atent'is tiu'j'n ĉi vort'o'j'n. Ten'ant'e per paper'et'o ost'et'o'n, ŝi ĉirkaŭ'mord'is kotlet'o'n, kaj met'int'e sur teler'et'o'n viol'kolor'a'n gelat'o'n, ŝi viŝ'is la mal'pur'ig'it'a'j'n man'o'j'n.

— La patr'o dir'is al mi, ke Dobroĥotov est'as la nov'a'n dom'o'n konstru'ont'a. Ĉu vi al li help'is?

— Nu?

— Jen kia vi est'as mal'bon'a! Ĉiam mi ek'sci'as ĉio'n de la tri'a'j person'o'j. Kial vi ne rakont'us ĉio'n al vi'a propr'a edz'in'o?

— Por kio do rakont'i? La ofic'a'j afer'o'j vi'n, patr'in'et'o, ne dev'as interes'i!

— Jen ĝust'e ĉi tio al mi ne plaĉ'as! Kial ne dev'as interes'i? Mi ankaŭ dezir'as part'o'pren'i la soci'a'n viv'o'n!

Mikael'o Sergeeviĉ mok'em'e rid'et'is kaj, viŝ'ant'e per tuk'o la buŝ'o'n, lev'iĝ'is.

— Tut'e egal'e, vi en mi'a'n lok'o'n ne sid'iĝ'os!

— Pri kia lok'o vi dir'as? — ek'tim'is Anna Petrovna.

— Est'as kon'at'e! Mal'liber'ej'o en Butyrki*.

— Ĉu vi ŝerc'as?

— Kia'j ŝerc'o'j? Tut'e serioz'e! Est'as en ni'a trust'o tia jun'a inĝenier'aĉ'o Zorin. Jen kun Ivagin ili du'op'e mi'n sub'fos'as!

— Atend'u, atend'u, al mi iom parol'is pri li hieraŭ Vinokurov.

Serebrovskij rapid'e si'n re'turn'is.

— Do, Vinokurov vizit'is vi'n hieraŭ vesper'e?

Anna Petrovna konstern'iĝ'is.

— Jes... vizit'is... Vi'n dezir'is vid'i!..

— Kial do li neni'o'n dir'is al mi hodiaŭ?

— Nu, mi ne sci'as, kial li neni'o'n dir'is al vi, — ruĝ'iĝ'ant'e ĝis larm'o'j murmur'is Anna Petrovna. — Li sid'is ĉi tie du'on'hor'o'n kaj for'vetur'is.

— Tiel, tiel! Kaj for'vetur'is? Post du'on'hor'o, vi dir'as?..

Mikael'o Sergeeviĉ ĵet'is mal'estim'a'n rigard'o'n tra mal'ferm'it'a pord'o en la dorm'o'ĉambr'o'n, post'e en'ig'is la minac'ant'a'j'n okul'o'j'n en vizaĝ'o'n de la edz'in'o kaj sufiĉ'e ĝu'int'e la ricev'it'a'n impres'o'n, subit'e ek'rid'et'is.

— Do ni est'as kvit'a'j, edz'in'et'o! Punkt'o, kiel oni dir'as nun! Ebl'e, ni mal'edz'iĝ'u? Ebl'e, vi edz'in'iĝ'os kun Vinokurov?

— Miĉjo, Miĉjo, — mal'trankvil'iĝ'is Anna Petrovna. — Por kio vi? De kie vi pren'is? Honest'a'n parol'o'n, Vinokurov ne plaĉ'as al mi! Por kio mi li'n bezon'as? Mi hav'as tia'n edz'o'n, tia'n edz'o'n!..

Sed Serebrovskij ek'ĝoj'is.

— Edz'o'n, edz'o'n! — kri'eg'is li per sovaĝ'a voĉ'o. — Jen vi hav'as edz'o'n! Di'o mi'a, ja viv'as tia'j mal'saĝ'ul'in'o'j! Mi vid'as, kiel vi vi'a'n edz'o'n am'as! Ĉiel'kolor'a ŝtup'ar'o! Flav'a'j kurten'o'j! Dom'o, kiel donac'o al la bo'patr'o! Ho, diabl'o! Vi ja en ĉerk'o'n mi'n kuŝ'ig'as. Ĉu vi sci'as, kio'n aranĝ'as tiu ĉi Zorin? Ne nur el la parti'o, ne nur Butyrki, sed diabl'o sci'as, kio pov'as rezult'iĝ'i!

Serebrovskij ek'kapt'is la kap'o'n per la man'o'j, kri'ant'e la insult'o'j'n: — He, kia mal'saĝ'aĵ'o okaz'is! Ĉu vi memor'as sinjor'o'n Zorin? La patr'o'n?

— Kiu'n Zorin? — tut'e konstern'iĝ'is Anna Petrovna.

— Do kia'manier'e vi ne memor'as? La memor'kapabl'o'n vi perd'is, patri'nj'o! Dek jar'o'j'n ja ni vizit'ad'is unu la ali'a'n! Ĝis la tomb'o ni amik'o'j ni'n mem opini'is! La knab'aĉ'o'n ĉi tiu'n, Vitalij, mi propr'a'man'e per la bombon'o'j regal'ad'is! Kaj nun li fripon'o far'iĝ'is! Mi est'is al li vetur'o'n ekster'land'e'n aranĝ'ont'a, kiel al la kon'at'a hom'o, sed li alianc'as kun tiu fripon'o Ivagin!.. Mi montr'os al li nun la ekster'land'o'n!.. Li nun vetur'os!..

Kaj subit'e re'memor'int'e, ke li mem jam tra'ŝov'is la demand'o'n tra du instanc'o'j, Serebrovskij ek'salt'is kaj en emoci'o ek'kur'is en la ĉambr'o.

— Ha, kiel mal'saĝ'e mi rapid'is!.. Ne, mal'jun'a mal'saĝ'ul'o, ĝi est'as por vi bon'a lecion'o! Jen prov'u, aranĝ'u ĉi tio'n! Sed ni ankoraŭ vid'u!

Nun Anna Petrovna kompren'is fin'fin'e, pri kio tem'as.

— Do vi mem al li ankaŭ la ekster'land'o'n aranĝ'is? Efektiv'e, mal'saĝ'ul'o! — mal'ŝat'e fal'ig'is ŝi kelk'a'j'n vort'o'j'n.

Pro tiu indiferent'a rimark'o Serebrovskij definitiv'e furioz'iĝ'is.

— Se vi dezir'as sci'i, kiu el ni ĉiu'j est'as plej mal'saĝ'a, do li est'as, vi'a Vinokurov! Est'is tut'e ne'mal'facil'e por li tuj inter'trakt'i kun Zorin pri ĉio! Li'n oni pov'us lert'e tromp'i! Sed Vinokurov est'as stult'ul'o!

Serebrovskij sving'tir'is la telefon'tub'et'o'n.

— Ĉu Popov? Jes, jes, est'as mi. Aĉ'a afer'o est'as! Est'is mi tie, est'is. Neni'u rezult'o! Aŭskult'i oni ne dezir'as! Kial, oni dir'as, vi ŝanĝ'as vi'a'j'n decid'o'j'n dek'foj'e dum unu semajn'o? Se Zorin, do est'u Zorin! La afer'o est'as jam trans'don'it'a al la pli alt'a instanc'o... Kio'n? Morgaŭ mi tie'n est'as vetur'ont'a, jes. Sed vi jen kio'n al mi dir'u: ĉu ni mem ne mal'profit'os?.. Nun tie est'as ne nur Zorin, kaj eĉ ne Zorin kun Ivagin... La tut'a trust'o protest'as! Tiu are'o, diabl'o ĝi'n pren'u!.. Kio'n?.. Jes, Vinokurov est'as definitiv'a idiot'o! Kio'n vi dir'as pri Ŝipova?.. Ne, ŝi est'as ni'a amik'o! Mi pen'os ankoraŭ per ŝi ĉi tio'n aranĝ'i. Nu, kompren'ebl'e, oni dev'as est'i si'n'gard'a!.. Jen, ĝust'e! Antaŭ ĉio tiu'n Ivagin... Bon'e, ni ankoraŭ vid'os!

Li met'is la tub'et'o'n.

Je la dek'tri'a tag'o la kun'labor'ant'in'o de la libr'ej'o, nev'in'o de princ'in'o Velikonskaja evident'ig'is si'a'n plen'a'n mal'kapabl'o'n kaj mal'taŭg'ec'o'n. Dum du hor'o'j ŝi est'is sen'sukces'e serĉ'ant'a inter du'on'putr'int'a for'bala'aĵ'o iu'n antaŭ'milit'a'n libr'o'n pri la berlina metropoliten'o.

Libr'ej'administr'ant'o kamarad'o Ĉernjaev kun ĝu'o rigard'is, kiel la el'turment'it'a knab'in'o kun mal'ord'iĝ'int'a'j har'o'j est'is zorg'em'e fos'ant'a paper'o'j'n, kuŝ'ant'a'j'n en mal'lum'a angul'o, viŝ'is per la bluz'et'o polv'o'n sur la bret'o'j kaj supr'e'n'iĝ'is sub la plafon'o'n hont'em'e kun'prem'ant'e inter la genu'o'j la jup'o'n. Fin'e, ruĝ'a pro streĉ'o kaj hont'o, ŝi sen'pov'e konfes'is:

— Ne, kamarad'o Ĉernjaev, mi ne pov'as trov'i!

Ĉernjaev trankvil'e lev'iĝ'is kaj al'ir'int'e al unu ar'et'o de libr'o'j, kiu'n la knab'in'o jam est'is esplor'int'a, el'ig'is el ĝi polv'o'kovr'it'a'n libr'o'n kun got'liter'a gravur'aĵ'o sur la bind'aĵ'o: “Untergrundbahn”*.

— Jen est'as ĝi, — solen'e li dir'is. La knab'in'o ruĝ'iĝ'is pli fort'e.

— Sid'iĝ'u, kamarad'in'o Velikonskaja. Ni iom inter'parol'u.

Li al'mov'is al ŝi seĝ'o'n kaj mal'lev'is per ŝnur'o elektro'lamp'o'n tia'manier'e, ke la tut'a lum'o est'is fal'ant'a rekt'e en vizaĝ'o'n de la knab'in'o. La fenestr'o'j en la ĉambr'o mank'is.

— Bon'e! Vi iom'et'e mal'pur'ig'is vi'n. Ne grav'as. Oni pov'as for'sku'i. Aŭ lav'i.

— Ĉu vi mem lav'as la tol'aĵ'o'n? — subit'e demand'is li.

La knab'in'o konfuz'it'e kap'jes'is. Ĉernjaev est'is konsider'ant'a, kia'n aĝ'o'n ŝi hav'as. Kiam li vid'is ŝi'n last'foj'e ĉe Serebrovskij, en la mal'nov'a palt'o, ŝi aspekt'is jam sufiĉ'e viv'int'a. Ĝi tamen li'n ne dis'rev'ig'is. Sed nun, sen la palt'o, en blank'a batist'a bluz'et'o, ŝi ŝajn'is est'i graci'a dek'sep'jar'a knab'in'o.

— Ĉu vi hav'as ge'patr'o'j'n?

— Ne..., — mal'laŭt'e respond'is la knab'in'o. — Pli ĝust'e, mi hav'as, sed ne ĉi tie.

— Ĉu ekster'land'e?

— Jes, en Germanio.

— Kial do ili vi'n for'las'is?

— Ĝi est'as long'a histori'o, kamarad'o Ĉernjaev. Dum la intern'a milit'o...

— Ili for'kur'is kun la blank'ul'o'j?.. Kompren'ebl'e! Do vi loĝ'is ali'lok'e?

— Mi de post la infan'aĝ'o loĝ'is kaj lern'is en Petrograd'o.

— Ĉu en Smolnyj?

— Jes!.. Sed mi lern'is tie nur unu jar'o'n. Post la revoluci'o mi rest'is en Petrograd'o kaj komenc'e loĝ'is kun la onkl'in'o, jen kun tiu sam'a, kiu ofic'as ĉe vi.

Ĉernjaev fin'e kompren'is, ke se la knab'in'o est'is lern'ant'a en la institut'o nur unu jar'o'n, ŝi hav'as en ĉiu okaz'o ne pli, ol, du'dek jar'o'j'n.

— Bon'e! — dir'is li, — post'e la onkl'in'o hav'is embaras'o'j'n kaj ŝi konsil'is al vi trov'i labor'o'n.

— Ne tut'e tiel! Ŝi ebl'ig'is al mi fin'i la lern'ej'o'n. Post'e ni trans'loĝ'iĝ'is Moskvon kaj mi sukces'is dung'iĝ'i en la Ŝtat'a Bank'o. Mi ne dezir'is mal'facil'ig'i viv'o'n de la onkl'in'o. Ŝi labor'gajn'as tre mal'mult'e. Mi lu'is apart'a'n ĉambr'et'o'n. Sed mi'a de'ven'o!.. Kio'n mi far'u kun ĝi?.. Mi'n oni baldaŭ mal'dung'is. Kiom ajn mi pen'is de'nov'e dung'iĝ'i, mi neni'e est'is akcept'it'a...

— Ĝi, efektiv'e est'as aĉ'a afer'o! — kun'sent'e rimark'is Cernjaev. — Last'temp'e mal'facil'e est'is? Nu, ne ĝen'u vi'n! Konfes'u! Ĉiu ja en la simil'a situaci'o pov'as okaz'i. Ĉu vi ne est'is trov'ant'a la solv'o'n? Pri mem'mort'ig'o est'is pens'ant'a? Bagatel'o!

Ĉernjaev subit'e lev'iĝ'is.

— Do ir'u ĉi tie'n, kamarad'in'o Velikonskaja!

La knab'in'o, ne kompren'ant'e, al'ir'is kuŝ'ant'a'n en la angul'o mol'a'n ar'o'n da paper'o.

— Kia'manier'e vi ne est'is trov'int'a la libr'o'n? He-he-he! Ne taŭg'as! Ne pov'as ni hav'i kun'labor'ant'o'j'n, kiu'j po du hor'o'j mal'ŝpar'as por trov'i iu'n libr'aĉ'o'n! Ni bezon'as rapid'ec'o'n!

La okul'o'j de la knab'in'o plen'iĝ'is per larm'o'j.

— Kamarad'o Ĉernjaev, kompren'u mi'a'n situaci'o'n!

— Mi do kompren'as! Vi'a situaci'o est'as sen'esper'a! Sed ni'a trust'o ja ne est'as invalid'ej'o! Ne pov'as ni ĉiu'n preter'pas'ant'o'n far'i ofic'ist'o, precip'e kun la princ'a de'ven'o!

— Kamarad'o Cernjaev, mi est'os diligent'a! Mi ord'ig'os ĉio'n ĉi. Mi aranĝ'os divers'a'j'n fak'o'j'n! Tiam ĝi ne est'os tiel mal'facil'e!

Kaj subit'e la knab'in'o rimark'is en sen'kolor'a'j okul'o'j de la estr'o minac'ant'a'n fajr'et'o'n. Ĉi tiu fajr'et'o est'is ĉiam pli ard'e flam'ant'a kaj sub la sen'mov'a rigard'o la knab'in'o sen'pov'e sid'iĝ'is la seĝ'o'n.

— Kamarad'o Ĉernjaev, — pet'eg'is ŝi, — indulg'u! Mi est'as tiel jun'a! Vi est'as honest'a hom'o, ĉu ne ver'e?

Ĉernjaev krud'e ek'rid'is.

— Cert'e! Sed la ide'o de honest'ec'o est'as relativ'a! Mi pov'as, ekzempl'e, atest'i vi'n morgaŭ antaŭ la estr'ar'o, kiel mal'taŭg'a'n labor'ant'in'o'n kaj, krom'e, kun ne'dezir'ind'a soci'a de'ven'o! Kaj ĝi est'os honest'e, ĉu ne ver'e?..

Li ŝtel'e al'ir'is la knab'in'o'n.

— Aŭ mi atest'os vi'n, kiel energi'a'n, spert'a'n kun'labor'ant'in'o'n... Kaj ĝi, mi kred'as, ne est'os honest'e?..

Rigard'ant'e la klin'it'a'n kol'o'n de la knab'in'o, li rikan'is. Ŝi ankoraŭ esper'is.

— Sed vi ja est'as parti'an'o, kamarad'o Ĉernjaev! La parti'an'o'j hav'as iu'n konscienc'o'n! Est'u mi'a patr'o kiu ajn, sed mi... Do por kio mi est'as respond'ec'a?..

— Ĉu mi est'as parti'an'o? — ek'rid'is Ĉernjaev. — Kiu dir'is al vi? Kamarad'o Serebrovskij est'as parti'an'o. Di'o ordon'is al li parti'an'iĝ'i ankoraŭ en la jar'o 1917. Sed mi por kia diabl'o parti'an'iĝ'u? Sen tio mi fart'as bon'e!

Kaj ĵus dir'int'e ĉi tiu'j'n vort'o'j'n, li kapt'is la knab'in'o'n ĉirkaŭ la tali'o kaj ĵet'is ŝi'n plank'e'n, en amas'o'n da paper'o. Tiu'minut'e aper'is en la pord'o Ivagin.

* * *

... de septembr'o 1928.

Ne plaĉ'is al Alice la ĉapitr'o pri blu'a stil'o kaj mal'bon'a humor'o. Ne plaĉ'is ankaŭ la ĉapitr'o pri mal'taŭg'a princ'id'in'o. Hom'o'j ĉi tiu'j est'as mal'varm'a'j, kruel'a'j! — dir'is al mi Alice. — Kaj mank'as al ili eĉ la plej simpl'a'j hom'a'j ec'o'j! Ne pov'as ili est'i konstant'a'j kun'labor'ant'o'j de la sovetia ŝtat'aparat'o! Oni rapid'e sen'mask'ig'as tia'j'n person'o'j'n kaj kruel'e pun'as, kiel mal'amik'o'j'n de labor'ist'a klas'o. — Sed en mi'a roman'o ili viv'as, far'as, mal'nobl'aĵ'o'j'n kaj neni'u al ili mal'help'as. Kiel do ĝi pov'as est'i?.. Ĉu mi pren'is tio'n el la viv'o? Se jes, do oni pov'as postul'i de mi respond'o'n, kio'n mi mem est'as far'int'a por la batal'o kontraŭ tiu'j ĉi hom'o'j?..

Efektiv'e, kio'n mi mem est'as far'int'a?.. Ĉu ne tro mal'mult'e est'as simpl'e honest'e labor'i?..

Mi rakont'is al Alice i'o'n el mi'a pas'int'o. Tio'n postul'as la nun'a etap'o de ni'a'j inter'rilat'o'j. Tiu etap'o, kiu, al mi ŝajn'as, komenc'iĝ'is de post la last'a dimanĉ'o. Tie, en Grunewald, ni lev'iĝ'is ankoraŭ unu ŝtup'o'n.

Kial mi opini'as tiel?.. Tia est'as ir'o de okaz'int'aĵ'o'j.

... Ĉi-dimanĉ'e dum paŭz'o inter la konkur'o, mi est'is perd'int'a la kamarad'o'j'n. I'e'n ĉiu'j mal'aper'is, ek'vid'int'e kon'at'ul'o'j'n sur la stadion'o aŭ kur'int'e en manĝ'ej'o'j'n. Rest'int'e sol'a, mi long'e vag'is en la hom'amas'o, ĝis kun'puŝ'iĝ'is kun Alice antaŭ en'ir'ej'o en mal'grand'a'n restoraci'o'n. Ŝi de'nov'e sur'hav'is la rob'o'n, kvankam ĉiu'j ceter'a'j part'o'pren'ant'o'j de la fest'o rest'is ĝis fin'o de la tag'o en sport'vest'o'j.

— Kie'n, vi, Alice? Ĉu tag'manĝ'i?

— Jes. Ĉu vi ankaŭ?

Dum la tag'manĝ'o mi rigard'as per feliĉ'a'j okul'o'j en buŝ'o'n de Alice kaj aŭskult'as ŝi'a'n babil'ad'o'n. Ŝi est'as tre vigl'ig'it'a.

— Ĉu vi kompren'as, mi preskaŭ ating'is la fin'ej'o'n!

— Mi vid'is, — dir'as mi, admir'ant'e ŝi'a'j'n ruĝ'a'j'n vang'o'j'n. — Mi vid'is! Vi preskaŭ ĝis la fin'o ir'is la unu'a.

— Se io mal'help'is mi'n, do tio est'is mi'a propr'a cert'ec'o pri la venk'o. Kiam oni imag'as si'n la venk'int'o, ĝust'e tiam oni mal'venk'as.

En la fenestr'o aper'as la rid'ant'a vizaĝ'o de Berta kaj tuj post tio ili kun Otto en'fal'as la restoraci'o'n, kun'prem'int'e unu la ali'a'n en mal'ferm'it'a du'on'o de la pord'o.

— Vi ne prezent'as al vi, — kri'as Otto, kiel ŝi al mi ted'is kun si'a'j kares'aĵ'o'j! Ĉu vi ne pov'us liber'ig'i mi'n de ŝi? Est'u amik'o!

Sed Alice sku'as la fingr'o'n.

— Mi ne konsent'as! — dir'as ŝi. — Propon'u si'n al Erich, li est'as liber'a vir'o!

Otto iom tro laŭt'e mov'as la seĝ'o'n.

— Nu, diabl'o vi'n pren'u! Ni manĝ'u! Kio'n vi mend'is?

— Mi, ekzempl'e, mend'is la sup'o'n.

— Ĉu sup'o'n? Las'u vi! Kiu en Germanio si'n nutr'as per la sup'o? Ĝi est'as burĝ'a superstiĉ'o! Kelner'o! Du'foj'e kolbas'et'o'j'n!

Mi rid'et'as.

— Ŝink'o kaj kolbas'et'o'j est'as vi'a tradici'a manĝ'o. Sed mi ne pov'as imag'i la tag'manĝ'o'n sen la sup'o! Ceter'e tiu ĉi sup'o ne est'as manĝ'ebl'a! Mi ne pov'as kompren'i, el kio ĝi est'as kuir'it'a.

— Mi bezon'as la rus'a'n salat'o'n! Mi tre ŝat'as la rus'a'n salat'o'n! — deklar'as Berta.

— Al vi est'as mal'permes'at'e! Vi tro ŝat'as ĉio'n rus'a'n! Se vi est'os manĝ'int'a la rus'a'n salat'o'n, vi'n oni kurac'os en rus'a disenteri'a hospital'o! — trankvil'e rimark'as Otto.

— Kie'n mal'aper'is Erich? — demand'as Alice.

— Erich? — Otto plen'ig'as la buŝ'o'n per kolbas'et'o'j. — Al mi ŝajn'as, li est'as for'vetur'int'a hejm'e'n. Sen'senc'aĵ'o'j'n li far'as!

— Kia'j'n sen'senc'aĵ'o'j'n? — sulk'ig'as brov'o'j'n Alice.

— Ordinar'a'j'n!

— Kaj ge'kamarad'o'j'n Riz ĉu vi ne vid'is? — demand'as mi.

— Li est'as jam en Treptow kun si'a du'on'o. Tie est'as pli gaj'e! Ceter'e, iom pli mal'fru'e ni ankaŭ ven'os tie'n! Oni dev'as ni'a'j'n sindikat'a'j'n ofic'ist'aĉ'o'j'n mal'trankvil'ig'i!

— Kio okaz'os tie?

— La sindikat'a fest'o. Danc'ad'o kaj famili'a te'trink'ad'o por soci'filistr'o'j! Imit'o al burĝ'a'j amuz'aĉ'o'j! He, kanajl'o'j est'as ĉi tiu'j social-demokrat'o'j! Dum la balot'o ili lud'is per la kiras'ŝip'o kaj post'e kaŝ'is si'n post la fremd'a dors'o. “Ni est'us kontraŭ la kiras'ŝip'o, sed la pa'nj'o ne permes'as!” Ne grav'as! Tia'n bon'humor'o'n ni tuj likvid'os!

— Ĉu vi aŭd'is i'o'n en la publik'o?

— Ĉie oni parol'as nur pri la kiras'ŝip'o!

Post la tag'manĝ'o Otto kaj li'a edz'in'o tuj for'vetur'as Treptow’on kaj ni rest'as du'op'e. La tag'o jam fin'iĝ'as kaj pal'a'j oblikv'a'j stri'o'j ombr'ig'as la arb'ar'o'n. Lac'iĝ'int'a labor'ist'a hom'amas'o tren'iĝ'as sur ĉiu'j voj'o'j al staci'o'j kaj tram'halt'ej'o'j.

Mal'pli da parol'ad'o'j, mal'pli da bru'o, mal'pli da tumult'o kaj mal'pli da polic'o. Iom post iom mal'pump'iĝ'as la ŝvel'int'a Grunewald.

— Lert'a knab'in'o vi est'as, Alice! — dir'as mi, prem'ant'e ŝi'a'n brak'o'n apud la kubut'o.

— Kial? — rid'et'as ŝi.

— Vi hodiaŭ al mi tre plaĉ'as!

— Ne konfuz'ig'u mi'n! Mi tiel hont'is montr'i al vi mi'a'j'n mal'bel'a'j'n gamb'o'j'n!

— Ho, konfes'u tuj, vi est'as koket'ul'in'o!

Alice ĝoj'e rid'as.

— Do mi plaĉ'as al vi? Mi est'u sincer'a! ĝi far'as al mi la plezur'o'n!.. Definitiv'e mi mal'ĉast'iĝ'is!..

— Kial mal'ĉast'iĝ'is!.. — ne kompren'as mi. — Al mi ŝajn'as, ĝi est'as tut'e natur'e por jun'a knab'in'o.

— Ne, ne! — sving'as ŝi obstin'e la kap'o'n. — Mi mal'ĉast'iĝ'is! Vi mal'ĉast'ig'is mi'n! Neni'u ĝis nun est'is dir'int'a al mi, ke mi est'as bel'a!

— Ĉu ĝi est'as ver'e, Alice? — esplor'e demand'as mi, — Neni'u neniam dir'is?..

— Nu, krom unu escept'o, kiu'n mi ne kalkul'as...

Post'e, kvazaŭ i'o'n re'memor'int'e, ŝi kares'e tuŝ'as per si'a man'o mi'a'n vang'o'n.

— Ni sid'iĝ'u!

Ni sur'herb'iĝ'is, ne'mal'proksim'e de la voj'et'o kaj ĉi tie, sub la arbust'o, ni preskaŭ ne est'as vid'ebl'a'j.

— Kar'a mi'a, se vi sci'us, kiel mi turment'iĝ'as! Kial mi ek'am'is vi'n?

— Kial vi bedaŭr'as pri tio, Alice? Ĉu est'as mal'bon'e?

— Mi tim'as vi'a'j'n kis'o'j'n. Ĉiu'tag'e mi trans'paŝ'as nov'a'n strek'o'n, dum la tut'a mi'a intern'o kri'as: vi ne dev'as, vi ne dev'as!

— Alinjo! Ĉu ni ne rajt'as am'i?..

— Ne, ne! Ho, kial vi ne est'as liber'a? Se vi ne hav'us edz'in'o'n, se vi ne hav'us infan'o'n, ĉu mi halt'us antaŭ kio ajn?..

En mi'a kap'o io ek'sonor'is. Mi met'is la kap'o'n sur genu'o'j'n de Alice, kaj demand'is flustr'e:

— Tamen vi dir'u, kiu est'is cert'ig'ant'a vi'n, ke vi est'as bel'a!

Alice ne respond'is. Ŝi komenc'is nur spir'i pli profund'e kaj pli oft'e.

— Kiu ajn li est'as, li dir'is ver'o'n, Alice! — murmur'is mi, ĉirkaŭ'pren'ant'e ŝi'a'n tali'o'n per la brak'o'j. — Ĉu vi aŭd'as? Li dir'is la ver'o'n!.. Klin'u vi'n al mi! Pli proksim'e!.. Jen tiel!..

Sed tuj re'tir'ant'e si'n kaj re'puŝ'ant'e mi'n, ŝi ek'kri'is:

— Ĝi ne est'as am'o! Ĝi est'as pasi'o!

— Alice, ĉu pov'as ekzist'i am'o sen pasi'o?

— Kaj ĉu pasi'o ekzist'as sen am'o?..

— Jes, plej oft'e tiel okaz'as! Sed vi ja sci'as, ke mi am'as vi'n!

— Kial vi ne am'as vi'a'n edz'in'o'n? — subit'e ek'kri'is ŝi. — Ĉu vi'a edz'in'o est'as mal'bon'a?..

— Ne, Alice, mi tio'n ne pov'as dir'i. Mi ne sci'as, kial! Ebl'e, — simpl'e, tiel dezir'is la sort'o...

— Vi tre mal'mult'e est'as rakont'int'a al mi pri vi'a famili'a viv'o. Mi turment'iĝ'as pro tio dum tut'a'j nokt'o'j. Kun vi mi est'as gaj'a, sed rest'ant'e sol'a, mi pent'as pri ĉio kaj est'as pret'a ĉiu'minut'e ĉio'n dis'ŝir'i...

Jen, tiam mi decid'is rakont'i al ŝi i'o'n el mi'a pas'int'o.

De la lag'o'j jam est'is naĝ'ant'a'j griz'a'j nebul'o'j, post'las'ant'e ĉie mal'sek'ec'o'n. Kiam mi fin'is, krepusk'o per griz'a'j makul'o'j est'is sid'iĝ'ant'a inter la arb'o'j. Grunewald en'volv'is si'n en la vesper'a mantel'o. Tio ne sav'is ĝi'n de rapid'a mal'varm'iĝ'o.

— Est'as mal'varm'e! — dir'is Alice, — ni re'ven'u hejm'e'n!

Sed mi ne mov'iĝ'is. Mi for'met'is la jak'o'n kaj sur'ĵet'is ĝi'n sur la knab'in'o'n. Varm'a ond'o plen'ig'is mi'a'n brust'o'n. Mi rigard'is ŝi'n per la bril'ant'a'j okul'o'j. Mi don'is al ŝi la promes'o'n, egal'rajt'a'n al ĵur'o:

— Alinjo, am'at'a mi'a, vi ne dev'as est'i mal'ĝoj'a! Vi est'os feliĉ'a. Mi ĵur'as, mi ne ven'ig'os al vi la mal'feliĉ'o'n. Vi pren'os de ĉi tiu am'o nur ĝoj'o'n. La sufer'o rest'os post la sojl'o. Vi pov'as fid'i al mi. Mi am'as vi'n pli, ol mi'a'j'n dezir'o'j'n.

* * *

Vitalij ricev'is el la ĝeneral'a kancelari'o oficial'a'n invit'o'n:

“Al inĝenier'o Zorin. Laŭ ordon'o de kamarad'o Serebrovskij, ven'u al li la dek'kvin'a'n de decembr'o je la dek'du'a tag'e. Kancelari'estr'o (sub'skrib'o).”

Tiu'n ĉi paper'o'n Vitalij nerv'em'e est'is ĉif'ant'a en la man'o'j, sid'ant'e sur benk'o dum kun'sid'o de mur'gazet'a'j redaktor'o'j kaj aŭskult'ant'e raport'o'n pri batal'o kontraŭ persekut'o'j de labor'ist'a'j korespond'ant'o'j. Apud'e sid'is Ivagin kaj mim'ik'e trans'don'is impres'o'n de la raport'o al la najbar'o. La najbar'o est'is tiu sam'a larĝ'ŝultr'a fremd'land'an'o en uniform'o de la ruĝ'a front'o, kiu est'is ĵet'int'a la pom'o'n en la hom'o'n kun akr'e'pint'a barb'et'o dum la oktobr'a demonstraci'o.

— Was ist das?* — mir'ig'it'e demand'is la german'o, sci'vol'em'e rigard'ant'e sovaĝ'a'n mien'o'n de Ivagin.

— Diboĉ'ul'o'j promes'is al unu labkoro for'ŝir'i la kap'o'n, — klar'ig'is Vitalij german'lingv'e. La german'o mal'konfid'em'e rigard'is li'n.

— Ĉu est'as ebl'e?

— Jes, jes! — ĝoj'e sku'is la kap'o'n Ivagin, — kun ni'a kultur'o ĉio est'as ebl'a! Ha? Ĉu vi ne kred'as? Do vi ven'u kamarad'o en ni'a'n kamp'ar'o'n! Ne tro mal'proksim'e, apud Moskvo. Ha? Tie est'as tut'e simpl'e: paf el ĉas'paf'il'o kaj la fin'o! Aŭ per alumet'o en fojn'ej'o'n!..

Serioz'a'j okul'o'j de la fremd'ul'o en'iĝ'is en vizaĝ'o'n de Vitalij. Li'a kvar'angul'a kap'o kun long'a'j griz'a'j har'o'j, simil'a al erinac'o, mal'konfid'em'e balanc'iĝ'is.

— Do tio est'as plej efektiv'a klas'batal'o! — ek'kri'is li kaj Vitalij rimark'is, kiel mal'nov'a cikatr'o en mal'supr'a part'o de li'a mal'dekstr'a vang'o eg'e ruĝ'iĝ'is.

— Jes, Genosse! Ĝi est'as klas'batal'o! — respond'is Vitalij kaj ankoraŭ'foj'e ek'rigard'is la german'o'n. — Kaj ĉu vi, Genosse, est'as komsomol'an'o?

— Sekretari'o de la Berlina Region'komitat'o.

— Kaj ruĝ'front'batal'ant'o?

— Jes.

— Baldaŭ mi vizit'os Germanion. Ĉu vi kon'at'ig'os mi'n kun labor'o de la Ruĝ'a Front'o?

La german'o pli'vigl'iĝ'is kaj la sulk'et'o'j, akr'e ĵet'it'a'j sur li'a'n brun'a'n vizaĝ'o'n, dis'glat'iĝ'is.

— Cert'e, kamarad'o! Sed por kio vi est'as vizit'ont'a Germanion?

— Mi est'as inĝenier'o! Ni est'as konstru'ont'a'j la metropoliten'o'n.

— So?* — tut'e ek'ĝoj'is la german'o, — mi ĵus hieraŭ est'is medit'ant'a: kial Moskvo, la prolet'a ĉef'urb'o, permes'as tia'n tro'plen'ig'o'n de la tram'o. Vi'a publik'o okup'as eĉ la pavim'o'j'n!

— La trotuar'o'j ne sufiĉ'as! — konfuz'iĝ'is Vitalij. — Sed ĝi est'as bon'e, ke vi, kamarad'o, sub'ten'as la ide'o'n pri moskva metropoliten'o. Mi antaŭ'ne'long'e aŭd'is, ke fremd'land'a'j komun'ist'o'j ne aprob'as konstru'ad'o'n de metropoliten'o'j.

— Kial? — mir'is la fremd'ul'o, — se la kapital'ist'a trust'o en burĝ'a urb'o konstru'as ĝi'n ne tiel, kiel pet'as la labor'ist'o'j, sed kiel profit'as al la trust'o, do en Moskvo ĝi ja mal'ebl'as!

Mal'antaŭ ili iu mal'kontent'e ek'grumbl'is kaj ili du minut'o'j'n silent'is. Post'e Ivagin subit'e ek'barakt'is sur si'a seĝ'o.

— Ebl'e, li pens'as, ke ni tut'e van'e skrib'as en gazet'ar'o? Ha? — Ebl'e, li hav'as tia'n impres'o'n, ke ĝi est'as sen'util'a risk'o? Do vi dir'u al li... Dir'u vi, ke... Jen, diabl'o, traduk'u la cifer'o'j'n!..

Vitalij rapid'em'e en'skrib'is en not'libr'et'o'n cifer'o'j'n, cit'it'a'j'n de la raport'ant'o: dum unu jar'o laŭ artikol'et'o'j de labkoroj en centr'a gazet'ar'o ĉirkaŭ 1500 person'o'j est'is juĝ'it'a'j, pli, ol 500 eks'ig'it'a'j el la ofic'o, la sam'a kvant'o ricev'is parti'a'j'n pun'o'j'n, 100 est'is eks'ig'it'a'j el la parti'o kaj tiel plu. La german'o mal'laŭt'e ek'kri'is:

— Kiel tiu'j hom'aĉ'o'j est'is traf'int'a'j en sovet'a'n aparat'o'n? Kiu ili est'as?

Vitalij komenc'is nom'i ili'n: korupt'ul'o'j, burokrat'o'j, formal'ul'o'j, mal'taŭg'a'j administr'ant'o'j, “lak'kovr'it'a'j” komun'ist'o'j, sabot'ant'o'j...

— Vi rakont'u al li pri ni'a afer'o! — puŝ'is Ivagin kubut'o'n de Vitalij. — Dir'u...

— Ne, Ivagin, liber'ig'u!.. — Vitalij embaras'e ĉif'is en la man'o'j la oficial'a'n leter'o'n de la ĝeneral'a kancelari'o. — Iu ali'a pri si rakont'u, sed ni silent'u!

Dum inter'romp'o Ivagin al'ŝov'is al la german'o si'a'n not'libr'et'o'n kaj ĝoj'e rikan'ant'e, ig'is li'n en'skrib'i si'a'n aŭtograf'o'n. Tri'op'e ili est'is star'ant'a'j en fum'ej'o, apog'int'e si'n kontraŭ la mur'et'o, kaj Ivagin klar'ig'is al la german'o labor'o'n de la mur'gazet'a redakci'o.

Kamarad'o el la kun'sid'estr'ar'o, kies nom'o, ornam'ant'a ne'mal'mult'a'j'n broŝur'o'j'n kaj libr'o'j'n, est'is al Vitalij kon'at'a, al'ir'is la german'o'n.

— Vi mal'fru'iĝ'is, kamarad'o, — prem'is li li'a'n man'o'n, — sed tamen vi dev'us tra'ir'i al la estr'ar'tabl'o. Ĉu vi est'is en la salon'o?

— Ne grav'as! — respond'is tiu, rid'et'ant'e. — Mi est'as tre kontent'a! La kamarad'o'j help'is al mi kompren'i.

— Ŝajn'e, vi iom mi'n kon'as, respond'is Vitalij, — mi'a nom'o est'as Zorin.

— Ho, jes! Pri vi ni est'is parol'ant'a'j dum la pas'int'a semajn'o. Ĉu vi vetur'os Germanion?

— Ĝust'e mi ne sci'as, ĉu mi vetur'as, — evit'is Vitalij la rekt'a'n respond'o'n.

— Kial?

— La demand'o, ŝajn'e, est'os re'diskut'at'a?

— Ŝajn'e, ne! — akr'e, preskaŭ krud'e, kontraŭ'dir'is la kamarad'o el la kun'ven'estr'ar'o. — Ĝi ne est'as cel'konform'a. Vi est'as taŭg'a kandidat'o. Kio'n? Sed por kio vi ĉi tie sid'as?..

* * *

... de septembr'o 1928.

Rudolf Riz labor'as en mal'grand'a elektro'staci'o apud Berlin. Ni kun Alice est'as for'vetur'int'a'j al li mez'tag'e. La lok'trafik'a vagon'ar'o port'as ni'n preter akurat'a'j ŝton'a'j vilaĝ'an'a'j dom'et'o'j kun tegol'a'j tegment'o'j kaj preter zorg'e skiz'it'a'j sur la ter'o geometri'a'j kvadrat'o'j. Kelk'lok'e est'as kuŝ'ant'a'j sur la kamp'o agrikultur'a'j maŝin'o'j. Mi sci'vol'em'e rigard'as tra la vagon'fenestr'o. Alice star'as apud'e kaj la en'flug'ant'a vent'o mov'et'as hel'a'n ar'et'o'n da har'o'j sur ŝi'a frunt'o.

— Vi hav'as jen'a'n proporci'o'n, — dir'as mi: — Kvin etaĝ'o'j — urb'o, du etaĝ'o'j — vilaĝ'o. Ni hav'is ĝis nun du etaĝ'o'j'n en la urb'o kaj la vilaĝ'o tut'e ne hav'is etaĝ'o'j'n. Est'is iu miks'aĵ'o de pajl'o kun nigr'iĝ'int'a lign'o, aŭ eĉ pli mal'bon'e, kun argil'o.

— Est'is? — sub'strek'as Alice.

— Nu, cert'e, est'is! Nun kresk'as nov'a vilaĝ'o, kolektiv'a, brik'a, verd'a, elektr'iz'it'a! Tiu'n la vi'a sen'dub'e envi'as!

— Jes, — ek'spir'as Alice, — kaj ni'a'j labor'ist'a'j koloni'o'j, kiel vi vid'is, rest'as sen'etaĝ'a'j. Ne ĉiu ja pov'as loĝ'i en kvin'etaĝ'a dom'o!

“Vilaĝ'et'o”, kiu'n ni ven'is, kalkul'as kelk'a'j'n mil'o'j'n da loĝ'ant'o'j. La strat'o'j est'as pavim'it'a'j per glat'a ŝton'o kaj lum'ig'it'a'j per elektr'o. Frukt'a'j ĝarden'o'j afabl'e sving'as verd'a'j'n branĉ'o'j'n.

Rudolf renkont'as ni'n ĉe la staci'o kaj la labor'o tuj komenc'iĝ'as. En pord'eg'o de ŝton'a dom'o star'as grand'statur'a jun'ul'o, vest'it'a laŭ urb'a manier'o.

— Gutn Tag, Gustaw! — lev'as Rudolf la ĉapel'o'n, — ĉu la mal'jun'ul'o'j est'as hejm'e?

— Gntag! — naz'parol'as Gustaw kaj mal'aper'as post la pord'eg'o.

La kort'o bril'as pro pur'ec'o. El brik'a stal'o el'rigard'as kapr'in'o. Post ĝi est'as vid'ebl'a'j du bon'e nutr'it'a'j bov'in'o'j, apati'e ŝmac'ant'a'j fojn'o'n. Kontraŭ la bov'ej'o, en ĉeval'ej'o ek'spir'as ĉeval'o. Sub special'e aranĝ'it'a tegment'o kuŝ'as maŝin'o'j. Mez'kresk'a mal'jun'ul'o el'ir'as en gras'makul'it'a veŝt'o, kun pip'o en la buŝ'o. Li sek'e ŝov'as la man'o'n.

— Bon'a'n tag'o'n! Kio'n vi rakont'os, ge'sinjor'o'j?

— Jen est'as la rus'a kamarad'o! — prezent'as mi'n Rudolf.

— Ho! — pli'vigl'iĝ'as la mastr'o. — Ĉu vi ven'is el Sovetio? Ĝi est'as tre interes'e! Ĉu vi dezir'as sci'i, kiel ni viv'as? Bon'e, mi rakont'os al vi. Kaj post'e vi al mi rakont'os pri vi'a'j kamp'ar'an'o'j! Ĉu bon'e?

— Vi hav'as, ŝajn'e, riĉ'a'n dom'o'n? — demand'as mi.

— Riĉ'a'n? — indign'int'e kontraŭ'dir'as la mastr'o, — kial do ĝi est'as riĉ'a? Mez'a dom'o! Kaj, krom'e, mi neniel pov'as ĝi'n el'aĉet'i! Mi ankoraŭ ŝuld'as por ĝi ĉirkaŭ du mil mark'o'j'n! Kie mi ili'n pren'os?

— Ĉu vi hav'as grand'a'n famili'o'n?

La mastr'o kun'vok'as si'a'j'n hejm'ul'o'j'n. Li'a patr'in'o, sek'a, du'on'fleks'it'a mal'jun'ul'in'o sep'dek'jar'a, kun sku'iĝ'ant'a kap'o, en nigr'a rob'o, sen'esper'e sving'as la man'o'n.

— Ĉu li ni'a'n viv'o'n laŭd'as? Li ĉiam fanfaron'as!

— Ne, av'in'o! — trankvil'ig'as ŝi'n Rudolf. — Li ne laŭd'as, sed insult'as.

— Insult'as? Do li prav'as! Kia est'as viv'o? Ses buŝ'o'j'n ja li nutr'ig'as!

Jun'a mastr'in'o hav'as kvar'dek jar'o'j'n. Ŝi est'as vest'it'a en nigr'a jup'o, griz'a bombazina jak'o kaj lan'a'j ŝtrump'o'j.

— Evident'e, vi est'as parti'varb'ant'o'j? — konjekt'as ŝi. — Mi ne permes'os al li komun'ist'iĝ'i. Eĉ se ni pro mal'sat'o est'os mort'ant'a'j, ne far'iĝ'os komun'ist'o'j mi'a edz'o aŭ infan'o'j!

La mastr'o minac'e rigard'as la edz'in'o'n. La infan'o'j star'as apud'e kaj okul'sign'as unu al la ali'a. Unu est'as tut'e plen'aĝ'a, li hav'as ĉirkaŭ du'dek jar'o'j. La ali'a en de'pend'ant'a larĝ'eg'a pantalon'eg'o est'as dek'kvar'jar'a. Dek'ok'jar'a knab'in'o kun mal'long'e tond'it'a'j har'o'j en blank'a tol'a rob'o rid'et'as al Alice.

— Mi hav'as kvin hektar'o'j'n da ter'o, — daŭr'ig'as la kamp'ar'an'o. — La en'spez'o ne est'as grand'a, ĉirkaŭ du kaj du'on'o mil mark'o'j po'jar'e. La impost'o'j est'as grand'a'j! Ok'cent mark'o'j'n da impost'o mi pag'as!

— Ĉu ne sufiĉ'as al vi?

— Kiel do pov'as sufiĉ'i? Por la dom'o ni ankoraŭ pag'as!

— Kiel ĝi pov'as est'i? — mir'as mi, — mult'kamp'a'n sistem'o'n vi hav'as, maŝin'o'j'n, kemi'a'n sterk'ad'o'n, bon'a'n rikolt'o'n, sed tamen ne sufiĉ'as?

— Kial do sinjor'o pri la el'spez'o'j forges'as? — de'nov'e en'miks'iĝ'as la mastr'in'o. — Li ja dir'as al vi, ke ok'cent mark'o'j'n da impost'o! Kaj ĉu la furaĝ'o est'as ne'mult'e'kost'a? Kaj oni dev'as ĉiu'j'n vest'ig'i! Oni dev'as ses buŝ'o'j'n nutr'ig'i!

— Kio'n vi pens'as pri la milit'o, mastr'o? — demand'as Alice.

— Pri la milit'o? — fum'as per la pip'o la mastr'o, — mi opini'as, ke ni ne bezon'as nov'a'n milit'o'n! Sufiĉ'is la milit'o en la dek'kvar'a jar'o!

Okul'o'j de la mal'jun'ul'in'o komenc'as larm'i.

— Kar'a fraŭl'in'o! Du fil'o'j'n mi'a'j'n oni mort'ig'is dum tiu milit'o!

— Kaj ĉu la av'in'o aŭd'is, ke Germanio est'as konstru'ont'a nov'a'n kiras'ŝip'o'n?

— Jes, tiu ide'o pri la kiras'ŝip'o al mi ankaŭ ne plaĉ'as, — rimark'as la mastr'o, — tiu'rilat'e eĉ mi'a edz'in'o simpati'as la komun'ist'o'j'n. Ĉu ne ver'e, Gretchen?

— Do vi agit'as kontraŭ la kiras'ŝip'o? — Vi do komenc'e dir'us!.. Ni ĉiu'j al'iĝ'os al vi. Bon'ven'u en ni'a'n dom'o'n!

Alice est'as tre kontent'a. En la ĉambr'o, ĵet'int'e rapid'a'n rigard'o'n sur la mebl'ar'o'n, ruĝ'a'j'n apog'seĝ'o'j'n kun art'e'far'it'a'j pied'et'o'j, sibl'ant'a'n horloĝ'o'n, nikel'it'a'j'n lit'o'j'n, flor'o'j'n, kurten'o'j'n sur la fenestr'o'j kaj blank'a'j'n tabl'o'tuk'o'j'n, ŝi flustr'as en mi'a'n orel'o'n:

— Ĉi tiu kamp'ar'an'o est'as pli, ol mez'a. Se li'a famili'o protest'as la kiras'ŝip'o'n, ni hav'os ĉi tie la sukces'o'n!

Preter'pas'ant'e, ni vizit'as la elektro'staci'o'n, kie labor'as Rudolf. Ĉi tie est'as la tag'manĝ'a paŭz'o. Mi esplor'as diesel-maŝin'o'j'n kaj inter'parol'as kun la ĉef'a mekanik'ist'o.

— Ni'a staci'o pri'serv'as ĉiu'j'n proksim'a'j'n entrepren'o'j'n. Ĝi est'as sufiĉ'e grand'a staci'o por vilaĝ'o!

— Kiom vi ricev'as?

— Du'cent kvin'dek mark'o'j'n.

La mekanik'ist'o komenc'as plend'i. Li'n de'long'e interes'as Sovet'uni'o kaj li kun plezur'o trans'loĝ'iĝ'us tie'n. Li aŭd'is, ke Rusio bezon'as kvalifik'it'a'n labor'fort'o'n. Ĉu mi ne pov'us help'i al li trov'i labor'o'n en Moskvo, aŭ en nov'e'konstru'at'a'j elektro-staci'o'j? Li aŭd'is ankaŭ, ke en Moskvo est'as konstru'ot'a la metropoliten'o. Dum kelk'a'j jar'o'j li labor'is en Berlin laŭ tiu ĉi special'ec'o kaj pov'us est'i util'a.

Apud grand'a fenestr'o kelk'e da labor'ist'o'j sid'as kaj maten'manĝ'as. Ĉiu el ili hav'as sak'o'n, plen'ig'it'a'n per ĵurnal'o'j, broŝur'o'j kaj buter'pan'o'j.

Jun'ul'o lev'as la ĵurnal'o'n kaj entuziasm'e kri'as:

— Bon'eg'e, kamarad'o'j! La unu'a tag'o al'port'is 8013 voĉ'o'j'n! La komun'ist'o'j tamen ating'is sukces'o'n!

— Kaj kio'n skrib'as “Vorwärts” pri la kampanj'o? — demand'as Alice labor'ist'o'n, leg'ant'a'n “Vorwärts”.

La mal'jun'ul'o rigard'as ŝi'n super la ĵurnal'o, kun'fald'as ĝi'n kaj met'as en la poŝ'o'n.

— “Vorwärts” neni'o'n skrib'as, — sever'e respond'as li. — Evident'e ni konsent'as ĝi'n konstru'i.

— Jes, — sub'ten'as du'a labor'ist'o, tra'glut'int'e pec'o'n da fromaĝ'o, — Plenara kun'sid'o de la parti'o neni'o'n dir'is pri tio ĉi kaj la ministr'o'j-social'ist'o'j est'as voĉ'don'int'a'j por la kiras'ŝip'o.

— Ven'u post la labor'o la kun'ven'o'n! — rimark'as Alice. — Tie ni pri'parol'os ĉi tiu'n demand'o'n.

En mal'grand'a restoraci'o sur bord'o de art'e'far'it'a lag'o est'as aranĝ'it'a ekspozici'o de parizaj mod'o'j. Elsa, vest'it'a mem laŭ la last'a mod'o, don'as klar'ig'o'j'n al la vizit'ant'o'j. Post kiam la vir'in'o'j ek'interes'iĝ'is pri la mod'o'j, oni konvink'as ili'n rest'i en la kun'ven'o.

Alice salut'as kaj sulk'ig'as la brov'o'j'n.

— Ĉu vi tiel ŝat'as vest'i vi'n laŭ la mod'o?

— Se la edz'o gajn'as sufiĉ'e, kial mi dev'as vest'i mi'n, kiel almoz'ul'in'o?

Iom post iom la restoraci'o plen'iĝ'as. La tabl'et'o'j est'as dens'e ĉirkaŭ'glu'it'a'j de labor'ist'a kaj kamp'ar'an'a jun'ul'ar'o. La bier'o flu'as, kiel river'o. Nigr'o'blank'a klav'ar'o de la mekanik'a fortepian'o kur'as sub fingr'o'j de ne'vid'ebl'a muzik'ant'o, obtuz'ig'ant'e la kun'ven'int'o'j'n per tondr'a'j tril'o'j. Apud ĝi star'as ar'o da bub'o'j kun jubil'a'j bril'ant'a'j okul'o'j. Ili laŭ'vic'e ofer'as dek'pfenig'a'j'n alumini'a'j'n mon'er'o'j'n, met'ant'e ili'n en aŭtomat'a'n aparat'o'n kaj la silent'iĝ'int'a fortepian'o re'komenc'as la ĉes'int'a'n muzik'o'n.

Sed jen Rudolf anonc'as, ke la miting'o komenc'iĝ'as. Parol'o'n por salut'o li prezent'as al mi. La publik'o silent'iĝ'as. Ne ĉiu'tag'e oni vid'as tiel proksim'e rus'a'j'n bolŝevik'o'j'n! Mi re'memor'as mi'a'n unu'a'n parol'ad'o'n antaŭ kamp'ar'an'o'j. Mi agit'is tiam kontraŭ la drink'ad'o. Mi est'is sid'ant'a en sufok'a kaj tre mal'pur'a dom'aĉ'o, mal'hel'e lum'ig'it'a per flagr'ant'a'j lamp'o'j. Oni pov'is nur konjekt'i, ke la dom'aĉ'o est'as plen'eg'a. En tabak'fum'o est'is naĝ'ant'a la unu'a vic'o da benk'o'j. Mi'n est'is rigard'ant'a'j bril'ant'a'j en du'on'lum'o okul'o'j, ne'komb'it'a'j barb'o'j kaj du'on'mal'ferm'it'a'j buŝ'o'j kun nigr'iĝ'int'a'j pro la tabak'o dent'o'j. Jun'a'j knab'in'o'j en hel'kolor'a'j bluz'o'j est'is sid'ant'a'j, ĉirkaŭ'pren'int'e la ŝvit'iĝ'int'a'j'n jun'ul'o'j'n kaj, kvazaŭ aŭtomat'o'j, el'kraĉ'is for'maĉ'it'a'n sem'ŝel'o'n. La german'a'j kamp'ar'an'o'j en tiu pur'a lum'a restoraci'o, apud la bier'tabl'o'j, tut'e ne simil'as tiu'n vilaĝ'o'n. Sed ili rigard'as mi'n per sam'e bril'ant'a'j okul'o'j, kvazaŭ atend'ant'e i'o'n ekster'ordinar'a'n.

Kio'n dir'i al ili? Mi ja est'as tut'e kun'ig'it'a per la konstituci'a leĝ'ec'o. Mi salut'as ili'n per kelk'a'j vort'o'j kaj aprob'a murmur'o kur'as sur la bier'a'j kruĉ'o'j. Mi rakont'as al ili pri konstru'ad'o de l’ social'ism'o en USSR kaj oni aŭskult'as mi'n atent'em'e. Sed kiam mi est'as rimark'ant'a, ke la labor'ist'o'j kaj kamp'ar'an'o'j de Rusio nur tial venk'is kontraŭ la nobel'o'j kaj burĝ'o'j, ke ili batal'is kontraŭ la komun'a mal'amik'o kun'e, oni suspekt'as mi'n pri la komun'ist'a agit'ad'o. Inter la kamp'ar'an'a part'o komenc'iĝ'as bru'ad'o. Oni inter'romp'as mi'n kaj tiu mal'jun'ul'o, kiu'n ni est'as vizit'int'a'j, komenc'as kontraŭ'dir'i:

— La rus'a kamarad'o est'as agit'ont'a ni'n pri komun'o'j. Ni kon'as ĝi'n! Sed kio est'as aplik'ebl'a en Sovetio, est'as tut'e mal'aplik'ebl'a ĉe ni. Ĉu mi dev'as ankaŭ la dom'o'n for'don'i al la komun'o? La dom'o'n, kiu'n mi kun tia'j mal'facil'aĵ'o'j el'aĉet'as? Ebl'e, en Sovetio la dom'o'j'n oni don'as sen'pag'e al la kamp'ar'an'o'j, sed ĉi tie oni pren'as por ili mon'o'n! Ĉu mi ankaŭ la maŝin'o'j'n kaj la brut'ar'o'n for'don'u? Ne, tio'n mi ne konsent'as.

La parol'ad'o hav'as mult'a'j'n re'vok'o'j'n. La kamp'ar'an'o'j plend'as, ke la labor'ist'o'j ne kompren'as ili'n, ke la labor'ist'o'j viv'as pli bon'e kaj est'as trud'ont'a'j al ili si'a'j'n ide'o'j'n. Alice pren'as mi'n je la brak'o.

— Ĉu vi aŭd'as? Jen est'as ni'a'j kamp'ar'an'o'j!

Ŝi pren'as parol'o'n kaj rakont'as pri la milit'danĝer'o.

— Neni'u mal'permes'as al vi opini'i, ke nur en Rusio est'as konstru'ebl'a la social'ism'o. Ĉiu pov'as hav'i si'a'n opini'o'n. Sed ĉiu'okaz'e neni'u el ni dezir'as mal'bon'o'n al Sovet'uni'o. (“Ŝi prav'as!” — oni kri'is el la salon'o). Tamen, kontraŭ Sovet'o'j est'as prepar'at'a la milit'o kaj ebl'e morgaŭ oni send'os vi'n kun fusil'o'j en la man'o'j kontraŭ vi'a'j sovetiaj frat'o'j!

Mi rigard'as nun Alice’n de'mal'supr'e kaj de'flank'e. Ŝi'a profil'o est'as skiz'it'a akr'e, kvazaŭ per la man'o de iu fort'a pentr'ist'o. Kiom da divers'a'j ec'o'j hav'as ĉi tiu du'dek'du'jar'a knab'in'o!

Alice trans'ir'as al la kiras'ŝip'o.

— Hodiaŭ, kamarad'o'j, est'as la du'a tag'o de la voĉ'don'ad'o. Vi sci'as, kiom kost'os al ni ĉi tiu kiras'ŝip'o. Sed, inter'ceter'e, kelk'a'j parti'o'j, tut'e konsci'e pri'silent'as la kampanj'o'n.

Alice indign'as pri kondut'o de l’ social'demokrat'a'j ministr'o'j, voĉ'don'int'a'j por la kiras'ŝip'o kaj postul'as pli grand'a'n aktiv'ec'o'n flank'e de la sen'parti'ul'o'j. Ŝi'a parol'ad'o est'as mult'foj'e inter'romp'at'a. Apenaŭ ŝi fin'as kaj la restoraci'o iĝ'as aren'o de la plej kruel'a batal'o.

— Mi mir'as, — kri'as unu labor'ist'o, — kiel social'demokrat'o'j toler'as en si'a medi'o tia'j'n perfid'ul'o'j'n, kiel Müller! Oni dev'as jam de'long'e for'pel'i li'n al diabl'o'j kaj stamp'i li'n, kiel fripon'o'n!

— Ne est'as pli bon'a vi'a Thälmann! — sufok'iĝ'ant'e pro la koler'o, pen'as mal'aŭd'ig'i li'n, kri'eg'ant'e, ŝvit'a kaj ruĝ'a lok'sindikat'a sekretari'o. Li mal'san'as astm'o'n, kaj est'as mal'facil'e al li kri'eg'i. — Vi'a Thälmann kaŝ'as ŝtel'ist'o'j'n kaj labor'mon'o de labor'ist'o'j est'as met'at'a en poŝ'o'j'n de fripon'o'j kun komun'ist'a'j parti'bilet'o'j*!

— Mi postul'as respekt'o'n al kamarad'o Thälmann! — de'nov'e kri'as la unu'a, — neni'u kuraĝ'as dir'i pri Thälmann i'o'n mal'bon'a'n! Est'as pruv'it'e, ke li ne part'o'pren'is la Hamburg'a'n afer'o'n!

— Se ne part'o'pren'is, kial do CK far'is al li riproĉ'o'n?

— Ne vi'a afer'o est'as, sinjor'o ofic'ist'o! Vi uz'as ni'a'j'n erar'o'j'n, por kaŝ'i krim'o'j'n de vi'a'j propr'a'j gvid'ant'o'j!

La sindikat'a sekretari'o rapid'e tra'ŝov'as si'n al la tabl'o kaj i'o'n flustr'as al Rudolf. Rudolf est'as konstern'it'a. Li pen'as i'o'n kontraŭ'dir'i. Tiam la sekretari'o tiel alt'ig'as la voĉ'o'n, ke est'as klar'e aŭd'ebl'a'j la vort'o'j:

— Se vi tuj ne ĉes'ig'os la kun'ven'o'n, ni eks'ig'os vi'n el la sindikat'o!

Rudolf est'as eg'e mal'trankvil'ig'it'a. Li tuŝ'as la sonor'il'o'n.

— Kamarad'o'j! — kri'as li, — ĉar la kun'ven'o de'flank'iĝ'is de la tag'ord'o, mi ferm'as ĝi'n!

Li, la unu'a, sur'ŝov'as la ĉap'o'n kaj ek'ir'as al la pord'o. Post li sekv'as ankoraŭ kelk'a'j person'o'j. Sed li'a'n lok'o'n tuj okup'as Alice. Ŝi'a voĉ'o halt'ig'as la ĉe'est'ant'o'j'n. En divers'a'j angul'o'j aŭd'iĝ'as fajf'o'j kaj indign'int'a'j ek'kri'o'j:

— Fi! Mal'honor'o! Li dir'u, kio'n li est'as far'int'a mem por batal'o kontraŭ la kiras'ŝip'o! Mal'honor'o! Mal'honor'o!

De'nov'e oni fajf'as.

— Sav'u la haŭt'o'n! Ĉes'ig'u la labor'o'n!

Alice fin'e trankvil'ig'as la salon'o'n.

— Kamarad'o'j! — dir'as ŝi fort'e, — tut'e evident'e, ke la komun'ist'a ĉel'o hav'is mal'bon'a'n gvid'ant'o'n! Ĝi, tamen ne signif'as, ke la kiras'ŝip'o'n oni dev'as konstru'i! Ĉu mi vi'n ĝust'e kompren'is?

Ŝi subit'e rid'et'as. Ŝi'n oni aŭskult'as. Ŝi parol'as ankoraŭ dek minut'o'j'n kaj al'vok'as la ĉe'est'ant'o'j'n don'i sub'skrib'o'j'n kontraŭ la kiras'ŝip'o. La kun'ven'o fin'iĝ'is per kant'ad'o de la Inter'naci'o.

Mi est'is re'ven'ant'a la urb'o'n, plen'a de grand'a, hel'a ĝoj'o!

* * *

Est'is la tag'manĝ'a paŭz'o kaj la kun'labor'ant'o'j amas'iĝ'is en la koridor'o'j, kiam Vitalij kun Ivagin est'is re'ven'ant'a'j de la labkora kun'ven'o.

Centr'o de ĉies atent'o est'is artikol'o pri prov'o de Ĉernjaev per'fort'i Verinjon Velikonskaja. La numer'o de la mur'gazet'o aper'is ankoraŭ du tag'o'j'n antaŭ, sed, ĉar ĝi est'is tuj konfisk'it'a de la ĉel'estr'ar'o, la ekscit'o rest'is ĝis nun. Kvankam ĝi aspekt'is strang'e, ĉiu'j simpati'is al Ĉernjaev.

— Kia'j aper'is ĉe ni ulcer'o'j! — indign'e parol'is Bobrov, ĉirkaŭ'it'a de kun'labor'ant'o'j, maĉ'ant'a'j buter'pan'o'j'n.

— Mi al vi est'is dir'int'a! — triumf'is Ĉernjaev. — Mi est'is al vi dir'int'a, kamarad'o Bobrov, sed vi ne dezir'is aŭskult'i!

Kancelari'estr'o, kamarad'o Osipov, si'n'gard'em'e re'rigard'ant'e kaj aŭtomat'e frot'et'ant'e si'a'n kalv'o'n, rimark'is:

— Ĉu vi sci'as, kiom mal'trankvil'a est'as mi'a kor'o?

— Kial ĝi tiel mal'trankvil'iĝ'as? — mok'em'e kontraŭ'dir'is inĝenier'o Kiselov.

— Kamarad'o'n Zinovjev oni eks'ig'is, kamarad'o'n Trockij oni eks'ig'is!

— Ĉu por vi ĝi grav'as?

Osipov sopir'e ek'rigard'is la maĉ'ant'a'j'n kun'labor'ant'o'j'n.

— Ating'os ili ankaŭ la ĝeneral'a'n kancelari'o'n...

Ĉiu'j laŭt'e ek'rid'eg'is.

— Plej indign'ig'e est'as, ke tia'n ulcer'o'n oni flat'ig'as! Ekster'land'o! Ne nur ekster'land'e, sed eĉ ĉi tie li mal'taŭg'as! Knab'aĉ'o!

— Onkl'o, permes'u al mi inter'ceter'e komunik'i al vi mal'agrabl'aĵ'o'j'n! — decid'is part'o'pren'i la konversaci'o'n pal'verd'a jun'ul'o.

— Kia'n mal'agrabl'aĵ'o'n? — ek'koler'is Osipov. — Ĉu sen vi mi hav'as mal'mult'e da mal'agrabl'aĵ'o'j'n? Pri kio tem'as?

— Hieraŭ Ivagin pren'is de mi cent'o'n da tram'a'j kaj du'on'cent'o'n da aŭtobus'a'j talon'o'j. Li pren'is, onkl'o, kaj post'e demand'is: Ĉu vi al ĉiu'j, li dir'as, tiel simpl'e la talon'o'j'n dis'don'as, sen mon'o, li dir'as, sen lim'it'o'j kaj sen kvitanc'o'j, li dir'as!

— Kio'n vi respond'is?

— Ne, mi dir'as, mi memor'as, kaj ĝeneral'e, mi dir'as, mi hav'as tia'n list'o'n kaj ni el la salajr'o de'pren'os.

— Kaj li?

— Jen est'as mal'agrabl'aĵ'o! Montr'u, li dir'as, al mi tiu'n ĉi list'o'n! Mi, li dir'as, la tut'a'n jar'o'n labor'as, sed tia'n list'o'n neniam vid'is!

— Idiot'o! — inter'romp'is la onkl'o, — kiom'foj'e mi est'is dir'ant'a al vi, kiel vi dev'as ĝi'n far'i! Ĉu vi ricev'is de mi bilet'o'j'n por ŝvit'ban'ej'o sen kvitanc'o? Sed la mon'o'n vi pag'is? Ne? Ho, stult'ul'eg'o!

Tiu'moment'e en la pord'o aper'is Ivagin kaj Vitalij.

— Ĝendarm'ar'o, — du'on'voĉ'e dir'is Ĉernjaev, sed tiel, ke ĉiu'j aŭd'is.

— Go-Po-U! — al'don'is jam tut'e laŭt'e la kas'ist'o, tra'glut'ant'e pec'o'n da kolbas'o.

— Ni tuj vizit'os vi'n! — ĵet'is respond'e al la kas'ist'o Ivagin, preter'pas'ant'e.

Kolbas'a pec'o en'ŝtop'iĝ'is en la kas'ist'a gorĝ'o kaj li ĉagren'e ek'rigard'is la ĉirkaŭ'ant'o'j'n. Far'iĝ'is klar'e, ke est'as prepar'at'a nov'a insid'aĵ'o! Ivagin plen'um'is la promes'o'n. Ne pet'ant'e la permes'o'n, li en'ir'is post la krad'o'n al la kas'ist'o. Lev'iĝ'int'e de la lok'o kaj tra'viŝ'ant'e la okul'vitr'o'j'n, la mal'jun'ul'o respekt'plen'e el'dir'is:

— Vi definitiv'e arogant'iĝ'is! — Li est'is al'don'ont'a “Estim'at'a sinjor'o”, sed dir'is: “Kar'a kamarad'o”.

Post kvin minut'o'j Popov est'is parol'ant'a en la ekster'vic'a kun'sid'o de la ĉel'estr'ar'o:

— Du'a'foj'e okaz'as, ke ni est'as dev'ig'it'a'j konfisk'i la mur'gazet'o'n. Ĝi est'as, kamarad'o'j, skandal'aĵ'o, kaj tiel plu!

— Vi prav'as, efektiv'a skandal'aĵ'o! — konsent'is Ivagin.

— Vi hav'os la last'a'n parol'o'n, kamarad'o Ivagin! En vi kuŝ'as ĝust'e ties kaŭz'o kaj tiel plu! De post kiam Zorin far'iĝ'is la redaktor'o, vi far'is el la gazet'o tribun'o'n de kalumni'ad'o kaj tiel plu! Jen, ekzempl'e, tiu artikol'o pri la per'fort'o!

— Ĝi est'as fakt'o! — kri'is de'nov'e Ivagin.

— Ĝi est'as kalumni'o kaj tiel plu!

— Ĝi est'as fakt'o, kiu'n ne ne'ig'as mem civit'an'in'o Velikonskaja!

— Kamarad'o Ĉernjaev, invit'u ĉi tie'n kamarad'in'o'n Velikonskaja, — dir'is Serebrovskij.

Iom pal'iĝ'int'a Ĉernjaev, lev'iĝ'is de la lok'o. Ivagin sving'is la man'o'n.

— Ne neces'as!

— Kial ne neces'as? — Ŝajn'ig'e mir'is Popov.

— Est'as klar'e!

— Se klar'e, do bon'e! — rid'et'is Serebrovskij.

— La afer'o ne est'as nur en sol'a Ĉernjaev, — koler'e ek'grumbl'is Ivagin. — La afer'o est'as pli grand'a. La ĝeneral'a kancelari'o dis'don'is sen'pag'e je kelk'a'j mil'o'j da rubl'o'j aŭtobus'a'j'n, tram'a'j'n kaj ŝvit'ban'ej'a'j'n bilet'o'j'n. La kas'o avanc'is kelk'a'j'n kun'labor'ant'o'j'n per la salajr'o jam por du-tri monat'o'j.

Serebrovskij pal'iĝ'is.

— Sed kamarad'o Ivagin, vi ja mem pet'is ni'n permes'i al vi la avanc'o'n?

— Unu'a'foj'e, kamarad'o! Sed kiom'foj'e vi mem pren'is?

Li ek'rigard'is la ĉe'est'ant'o'j'n. Nun, cert'e ĉiu'j unu'anim'e insult'os li'n. Sed sekv'is enu'ig'a silent'o. Vinokurov si'n de'turn'is al la fenestr'o, Serebrovskij ne est'is for'tir'ant'a la rigard'o'n de la tabl'o, Ĉernjaev rigard'is plank'e'n. Tiam ek'parol'is Zoja.

— Kamarad'o Ivagin, cert'e, pens'as, ke li de neni'u est'as sub'ten'ot'a. Ŝajn'e, li hav'as impres'o'n, ke li labor'as en burokrat'a nest'o, — ŝi kares'e rid'et'is. — Mi intenc'as iom mal'pli'fortik'ig'i tiu'n ĉi impres'o'n. Ni est'as komun'ist'o'j. Ni ne kaŝ'u ni'a'j'n erar'o'j'n, ni ili'n konfes'u! Antaŭ ĉio pri la afer'o de Ĉernjaev. Ĉernjaev est'is per'fort'ont'a la knab'in'o'n...

Ĉernjaev kaj Popov sam'temp'e far'is rapid'a'j'n mov'o'j'n antaŭ'e'n, sed Zoja halt'ig'is ili'n ambaŭ.

— Do ĉu ĝi est'as tiom ne'ordinar'a? Ĉernjaev est'as fremd'a element'o! Popov, kiel sekretari'o, dev'as ĝi'n klar'e vid'i. Mi dir'as tio'n en ĉe'est'o de Ĉernjaev, kaj ne disput'u, Popov!

La konstern'it'a sekretari'o tuj sid'iĝ'is.

— Nun pri la ŝvit'ban'ej'a'j bilet'o'j, — daŭr'ig'is Zoja, — mi ne hav'as kaŭz'o'j'n ne kred'i al parti'an'o Ivagin! Se li dir'as, ke tie est'as sen'ord'o, do tie efektiv'e est'as sen'ord'o! Sekv'e, oni dev'as elekt'i la komision'o'n.

Serebrovskij lev'is la kap'o'n.

— Nom'e?

— Nom'e, oni dev'as pun'i la kulp'ul'o'j'n. La avanc'o'j. Ankaŭ kamarad'o Serebrovskij okup'u si'n pri tiu ĉi afer'o. Oni dev'as ordon'i pri la tuj'a re'en'kas'ig'o de la pren'it'a mon'o. Antaŭ ĉio mem kamarad'o Serebrovskij montr'u la ekzempl'o'n. Fin'e, kamarad'o'j, mi konstat'as la ĝoj'ig'a'n fakt'o'n: ĉe ni nask'iĝ'is la mem'kritik'o! Tut'e van'e est'is konfisk'it'a la mur'gazet'o! Ne protest'u, kamarad'o Popov! Ĝi est'as sen'prokrast'e re'pend'ig'end'a sur la mal'nov'a'n lok'o'n!

— Kia'j'n do konkret'a'j'n propon'o'j'n vi hav'as? Kaj tiel plu? — nerv'em'e demand'is Popov.

— Mi jam est'as dir'int'a ili'n.

Zoja sid'iĝ'is, triumf'e bril'et'ant'e per la okul'o'j. La parol'o'n est'is pet'ont'a Ĉernjaev, sed Popov koler'e rifuz'is.

— Pri la person'a demand'o ni ne don'os!

Ĉernjaev, neni'o'n kompren'ant'e, sid'is du'on'viv'a, mord'ant'e la ung'o'j'n. Tut'e ne'atend'it'e Serebrovskij kaj Vinokurov al'iĝ'is al la propon'o'j de Ŝipova.

Vesper'e, adiaŭ'ant'e la amik'o'n, Vitalij rimark'is:

— Ŝajn'e, Ivagin, ni hav'as ankoraŭ unu sam'ide'an'in'o'n!

— Kiu li est'as?

— Zoja Ivanovna Ŝipova! Ŝi ŝajn'e sub'ten'is vi'a'j'n propon'o'j'n!

Ivagin neni'o'n dir'is, fum'int'e cigared'o'n, ĵet'is la rest'aĵ'o'n kaj don'int'e la man'o'n al Vitalij por adiaŭ'a prem'o, mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n.

* * *

... de septembr'o 1928.

Mi est'as tre sci'vol'a pri vid'ind'aĵ'o'j. Ne'sat'ig'ebl'a est'as mi'a dezir'o ĉio'n ek'vid'i, ĉio'n tra'palp'i, neni'o'n preter'las'i. Kaj Berlin est'as riĉ'eg'a urb'o! Ĝi hav'as tiom da muze'o'j, bild'galeri'o'j, ekspozici'o'j, palac'o'j! Ĝi hav'as tiom da teatr'o'j, kin'ej'o'j, variete'o'j! Ĝi hav'as tiom da interes'eg'a'j instituci'o'j! Kiom da temp'o oni bezon'as por almenaŭ tra'kur'i la fam'a'j'n muze'o'j'n kaj verd'a'j'n ale'o'j'n de tond'et'it'a'j ĝarden'o'j!

Alice est'as mi'a fidel'a kun'ul'o, gvid'ant'o kaj organiz'ant'o de ĉiu'j ekskurs'o'j. La ŝvel'int'a ekskurs'tabel'o, kiu en'hav'as cent'o'j'n da sur'skrib'o'j, pend'as super ŝi'a lit'o kaj ĉiu'tag'e memor'ig'as, kio est'as en la vic'o. Hieraŭ — arki'burĝ'a “Admirals-Palast”, hodiaŭ prolet'a teatr'aĵ'o sur la “Popol'a Scen'ej'o” (simil'e al “Fil'in'o de Labor'o”, aŭ “Verd'a Dom'et'o”), morgaŭ oper'et'o “Die Bajadere” en Metropol-Teatr'o, post morgaŭ sovetia film'o “La patr'in'o” en iu antaŭ'urb'o, kaj post'e la majstr'a verk'o de la burĝ'a kinematografi'o “Variete'o” kun bel'ul'in'o Lia de Putti en la ĉef'a rol'o. En mi'a not'libr'et'o est'as en'skrib'it'a:

Lund'o — “Ŝtat'a Prus'a Bibliotek'o”.

Mard'o — “Kunstausstellung”* apud “Lehrter-Bahnhof”.

Merkred'o — Mar'a muze'o kaj observatori'o en Treptow.

Ĵaŭd'o — “Künstlerhausausstellung”*.

Sabat'o — “Botanik'a ĝarden'o”.

Dimanĉ'o — “Der Schloss”* sur “Postdammerstrasse”.

Kaj paralel'e oni dev'as labor'i, atent'em'e observ'i la politik'a'n tag'o'n kaj vizit'ad'i kamarad'o'j'n ruĝ'front'batal'ant'o'j'n. Iu'foj'e oni dev'as ja vizit'i Alice’n kaj por tio mi ankaŭ bezon'as la temp'o'n. Nun mi hav'as ne'vol'a'n ripoz'o'n. La konstru'labor'ist'o'j strik'as. Konstru'o de la nov'a metropoliten'a lini'o est'as inter'romp'it'a. Dum mult'a'j tag'o'j mi est'as liber'a.

En la vilhelm'a kastel'o “Schloss” kiel gvid'ant'o ofic'as mal'jun'a imperi'estr'a pord'ist'o. Li'a griz'a kap'o est'as respekt'ind'a kaj la okul'o'j sever'a'j. Li sek'ton'e memor'ig'as al mi, ke neces'as for'met'i la ĉap'o'n, per mal'respekt'a rigard'o strab'as Alice’n, kaj konduk'as ni'n sur voj'et'o'j de tapiŝ'et'o, zorg'ant'e, ke ni ne difekt'u per ni'a'j pied'o'j mult'e'kost'a'n parget'o'n. Jen tron'salon'o. Ĝi est'as mem'fid'a kaj snob'a, kiel ŝat'at'a de la imperi'estr'o, magnat'o. En la alt'a'j'n spegul'o'j'n mi tim'as rigard'i. Ili nepr'e re'spegul'os mal'graci'a'n, mal'elegant'a'n, mal'lert'a'n mi'a'n figur'o'n, mal'harmoni'ant'a'n kun sen'bru'a bril'o de la palac'o.

— Rigard'u, — du'on'voĉ'e dir'as Alice, montr'ant'e du'on'mal'lum'a'n ĉambr'o'n, dron'ant'a'n en gobelin'o'j. — Mi vid'as tie model'o'n de antikv'a rus'a dom'et'o.

— Tra'ir'u ĉi tie'n, — dir'as la gvid'ant'o, — ĉi tie est'as donac'o'j de fremd'a'j ŝtat'estr'o'j. Ĉi tiu sur'tabl'a horloĝ'o, en form'o de antikv'a rus'a kastel'o, kun art'e'far'it'a spegul'o, est'is donac'it'a de la rus'a car'o al antaŭ'ul'o'j de li'a imperi'estr'a moŝt'o en 1667 jar'o. Atent'u la emajl'a'n cifer'plat'o'n kaj la spegul'o'n. Tia'j spegul'o'j nun ne est'as trov'ebl'a'j.

Sur mol'a'j har'aĵ'a'j gobelin'o'j oni batal'as, paf'as antikv'a'j kanon'o'j kaj soldat'o'j kun grand'a'j lip'har'o'j en tri'angul'a'j ĉap'o'j, mort'as, tra'paf'it'a'j per kartoĉ'o. Por unu minut'o mi halt'as antaŭ la tapiŝ'o'j.

— Kiel strang'e, — dir'as mi, — ke mort'ig'o pro la dev'o ĝis nun ne est'as rigard'at'a, kiel krim'o!

— Ĝi son'as iom pacifism'e! — rimark'as Alice. — La dev'o est'as divers'a.

Ŝi fiks'e rigard'as bibli'a'n scen'o'n, pentr'it'a'n sur grand'eg'a tapiŝ'o.

— Jen ankaŭ est'as la dev'o: religi'o! Tio est'as por kelk'iu'j. Sed la prolet'o'j ne hav'as ali'a'n dev'o'n, krom la dev'o antaŭ la labor'ist'a klas'o. Ĉu vi sci'as, ke sur la plac'o, kie ni trov'iĝ'as nun, la polic'o kelk'foj'e est'is mort'paf'ant'a komun'ist'o'j'n? Kiel ili est'us re'ag'ont'a'j?

— La komun'ist'o'j est'as mal'amik'o'j de l’ patr'o'land'o, mein Herr und meine Dame! Ili neni'ig'as kultur'o'n kaj bel'ec'o'n, ili kun'port'as barbar'ism'o'n kaj krud'a'n materi'ism'o'n. Vid'u tiu'j'n lud'kart'o'j'n! Ili est'as far'it'a'j el metal'tabul'et'o'j. Ĝi est'as rekord'o de la art'o! Vid'u tiu'n blu'kolor'a'n vaz'et'o'n, fac'et'it'a'n glas'o'n, kristal'a'n pokal'o'n!.. Ĉu vi atent'is tiu'j'n sukcen'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n?.. La komun'ist'o'j ĉio'n ĉi mal'bel'ig'os, aŭ neni'ig'os tut'e. Ili dis'ŝtel'os la juvel'o'j'n, for'port'os hejm'e'n la tapiŝ'o'j'n, trink'os vin'o'n el tiu'j pokal'o'j kaj lud'os per tiu'j ĉi kart'o'j! Ili difekt'os tiu'n ĉi admir'ind'a'n parget'o'n kaj el la tut'a palac'o far'os iu'n bolŝevik'a'n klub'o'n!

La mal'jun'ul'o est'as tre emoci'ig'it'a. Febr'a'j makul'o'j aper'is sur li'a'j flav'a'j vang'o'j kaj la okul'o'j ek'larm'is. Mi trankvil'ig'as li'n.

— Ne opini'u tiel, mal'jun'ul'o! Mi ven'is el Sovetio. Tie est'as mult'e da simil'a'j palac'o'j, precip'e en car'a'j bien'o'j, en “Peterhofo”, en “Gatĉina”, en “Car'a Vilaĝ'o”. La palac'o'j per bronz'o, or'o, spegul'o'j, parget'o, teg'il'o'j, gobelin'o'j, tre'eg'e simil'as ĉi tiu'n! Ĉio rest'is ne'tuŝ'it'a! Eĉ la palac'a'j preĝ'ej'o'j, en kies altar'o'j pend'as spegul'o'j kaj est'as konserv'at'a'j kosmetik'a'j tualet'aĵ'o'j por ili'a'j imperi'estr'a'j moŝt'o'j!

La mal'jun'ul'o ne dezir'as kred'i. Li suspekt'as, ke mi est'as plej ordinar'a rus'a el'migr'int'o, kiu mok'eg'as la mal'jun'a'n hom'o'n.

— Mi dir'os eĉ pli, — konvink'as mi li'n, glit'ant'e per la distr'a rigard'o sur japan'a'j tapiŝ'o'j, ornam'ant'a'j tiel nom'at'a'n fianĉ'in'a'n ĉambr'o'n.— Vi'a'j vizit'ant'o'j ir'as nur sur special'a'j tapiŝ'et'o'j kaj ne pov'as paŝ'i la parget'o'n. La vizit'ant'o est'as ĝen'at'a kaj ne ĉio'n pov'as vid'i bon'e. Vi dev'as lern'i de la bolŝevik'o'j! Ĉe ni vi pov'as ir'i kie ajn, sed antaŭ la en'ir'o vi nepr'e sur'met'as tol'a'j'n pantofl'o'j'n. La parget'o ne est'as difekt'at'a kaj oni vid'as ĉio'n proksim'e!

En “Altes-Museum”*, vid'ant'e ŝvel'int'a'j'n infan'ec'a'j'n kap'et'o'j'n de roma'j mal'jun'ul'o'j, mi far'as grimac'o'n.

— Ne ŝat'as mi mal'bel'ec'o'n en la art'o sam'e, kiel en la viv'o! Se oni pov'as toler'i ĝi'n en la viv'o, ĉar ĝi est'as mal'facil'e for'ig'ebl'a, kial do tamen transport'i ĝi'n en la art'o'n?.. En mi'a roman'o neni'o est'as abomen'a!..

— Vi'a'n roman'o'n vi tra'leg'os al mi, la tut'a'n, sekv'ont'foj'e! — dir'as Alice. — Sed pri vi'a'j opini'o'j mi pens'as, ke ili de'ven'as de vi'a diletant'ec'o en problem'o'j de l’ art'o. Ĉu en Sovetio oni ne ŝat'as la antikv'a'n art'o'n?

— Ho, ne! En Sovetio pli, ol kie ajn, oni kolekt'as zorg'em'e ĉio'n, kio rilat'as la histori'o'n. Sed ĝi est'as, tiel dir'i, scienc'a flank'o. Mi do dir'as pri mi'a propr'a gust'o!

Mi subit'e halt'as antaŭ antikv'a statu'o, de la hom'a ampleks'o, prezent'ant'a nud'a'n knab'in'o'n. Mi rigard'as ŝi'n rav'e kelk'a'j'n sekund'o'j'n.

— Ceter'e, tia'j statu'o'j est'as nur escept'o! — dir'as mi kun bedaŭr'o.

— Vi dev'as pri'pens'i tio'n! — diskret'e rimark'as Alice.

Sed mi'n kapt'as gaj'a humor'o. Mi'n amuz'as tiom respekt'o'plen'a ŝi'a rilat'o al problem'o'j de l’ art'o. Preter'pas'ant'e antikv'a'n roma'n statu'o'n kun for'bat'it'a naz'o, mi ironi'e sku'et'as la kap'o'n. Renkont'int'e du'a'n statu'o'n kun for'bat'it'a naz'o, mi mal'aprob'e strab'as la okul'o'j'n, halt'int'e antaŭ tri'a statu'o kun for'bat'it'a naz'o, mi lev'as la ŝultr'o'j'n. Analiz'ant'e kun serioz'a mien'o mit'a'n pentr'aĵ'o'n, prezent'ant'a'n bakhorgion de arb'ar'a'j fe'o'j, mi subit'e sulk'ig'as la brov'o'j'n kaj laŭt'e dir'as:

— Hont'ind'e! La satir'o drink'as kaj la nimf'o nur en li'a'n buŝ'o'n rigard'as!

Alice rid'as. Iu griz'har'a sinjor'in'o direkt'as sur ŝi'n la lorn'o'n. Re'rigard'ant'e kun ŝajn'ig'a tim'o, mi tren'as ŝi'n en la sekv'ant'a'n ĉambr'o'n. Ĉi tie mi ĵet'eg'as mi'n en apog'seĝ'o'n kaj tuj ek'salt'as, kvazaŭ mi sid'iĝ'is sur pingl'o'j'n.

— Ŝajn'e, tiu mebl'ar'o est'as ĉi tie star'ig'it'a, kiel ekspon'aĵ'o!

Sen'inter'romp'e mi kur'ig'as Alice’n tra kelk'a'j salon'o'j kun antikv'a'j nigr'iĝ'int'a'j pentr'aĵ'o'j, dum'kur'e far'ant'e mal'respekt'a'j'n rimark'o'j'n pri flav'iĝ'int'a'j Atenoj, Afrodit'o'j kaj Centaŭr'o'j.

En Zoologi'a Ĝarden'o mi'n rav'ig'as kat'o'j. Ili sid'as divers'poz'e en si'a'j kaĝ'o'j. Kelk'iu'j sever'e sulk'ig'is la vizaĝ'o'j'n kaj memor'ig'as miniatur'a'j'n leon'o'j'n, la ali'a'j bril'as per la okul'o'j, kiel tigr'id'o'j, la tri'a'j bon'humor'e kuŝ'as sur la plank'o kaj murmur'as, si'n ĵus sat'ig'int'e. Kelk'a'j kat'o'j est'as sam'e mol'a'j, kiel gobelin'o'j en “Schloss”, la ali'a'j est'as glat'a'j, kaj ĉirkaŭ'lek'it'a'j, kvazaŭ la berlinaj pavim'o'j. Leon'id'o'j, tigr'id'o'j kaj kat'o'j est'as tiom simil'a'j unu al la ali'a, ke oni pov'as mis'kompren'i. Mi kares'em'e ek'parol'as kun ili. Mi al'ir'as afrik'a'n “Katze” kaj kun'sent'e demand'as:

— Katinjo, mi pet'as respond'i, de kiu hund'aĉ'o vi prunt'e'pren'is la kap'o'n kaj kia'manier'e vi sukces'is ĝi'n far'i?

La kat'in'o kun hund'a kap'o mal'diligent'e mal'larĝ'ig'as la flav'a'j'n okul'o'j'n. Respond'as anstataŭ ĝi kun minac'a miaŭ'o ĝi'a najbar'o, grand'eg'a kat'o “Karakas”, du'obl'e pli grand'a, ol ĝi'a'j kun'frat'o'j.

— Mi rekomend'as al vi, — rid'ant'e dir'as Alice, — an'iĝ'i al “Asoci'o de kat'a'j amik'o'j”!

— Plezur'e! Ĉu ekzist'as tia?

— Cert'e! Se ekzist'as “Asoci'o de hund'a'j amik'o'j”, kial do ne ekzist'u “Asoci'o de kat'a'j amik'o'j”? Ĝi est'as tre respekt'ind'a kaj tut'e laŭ'leĝ'a asoci'o, ne akcel'ant'a renvers'o'n de la ekzist'ant'a reĝim'o!

En Zo'o najtingal'o'j konkur'as kun estrad'a'j kant'ist'o'j, amuz'ant'e la vizit'ant'o'j'n, kaj simi'o'j kun aktor'o'j de la balet'o. Ili est'as mal'pli graci'a'j, sed ankaŭ mal'pli postul'em'a'j. La simi'o'j ne postul'as, ke la publik'o ili'n aplaŭd'u. Ili aplaŭd'as si'n mem. La simi'o'j est'as ĉi tie divers'kolor'a'j. La plej bel'a'j est'as arĝent'verd'a'j kaj la plej abomen'a'j hav'as mal'konven'e ruĝ'a'j'n post'aĵ'o'j'n, kiu'j ne est'as en la simi'a soci'o mask'end'a'j. Mi eg'e konfuz'iĝ'as en ĉe'est'o de Alice pro tia hont'ind'aĵ'o, sed kapt'ant'e tiu'n pens'aĉ'o'n, mi inter'ceter'e rimark'as:

— Mor'o'j ĉi tie est'as egal'a'j ĉu en Zo'o, ĉu en Admirals-Palast!

La simi'o'j ne est'as nur aktor'o'j, sed ankaŭ bon'a'j ge'patr'o'j kaj labor'ul'o'j. Ĉi tie est'as vid'ebl'a'j la plej delikat'a'j scen'o'j de infan'nutr'ad'o, aŭ zorg'em'a el'komb'ad'o de l’ insekt'o'j el la mal'grand'a'j kap'et'o'j. La pli aĝ'a'j frat'o'j vetur'ig'as la pli mal'grand'a'j'n en kaleŝ'et'o'j, aŭ balanc'as ili'n en apog'seĝ'o. La pli aĝ'a generaci'o mem amuz'as si'n per bicikl'a rajd'o aŭ korp'o'kultur'o kaj aparat'a gimnastik'o. Elegant'a'j rab'ul'in'o'j — afrik'a'j gehen'o'j kaj ŝakal'in'o'j, kvazaŭ fam'gent'a'j berlinaj burĝ'in'o'j, el'rigard'as el si'a'j kaĝ'o'j per kares'em'e-sopir'a'j okul'o'j.

Mi salut'as la sam'land'an'o'j'n, kaŭkazajn ŝaf'o'j'n:

— Bon'a'n tag'o'n, kamarad'o'j, bon'a'n tag'o'n, mi'a'j kar'a'j!

Mi far'as larĝ'a'n salut'gest'o'n, for'met'int'e la ĉap'o'n. Alice tut'e gaj'iĝ'is. Ŝi rid'as, ne hav'ant'e fort'o'j'n de'ten'i si'n kaj mal'atent'ant'e la snob'a'n publik'o'n. Per kolektiv'a blek'ad'o respond'as al mi egiptaj glat'a'j blank'a'j ŝaf'o'j kun nigr'a'j kap'o'j. Ili apog'is si'a'j'n frunt'o'j'n sur la krad'o'n kaj kun esper'o pri la liber'ig'o rigard'as la vizit'ant'o'j'n.

— IRH*! Kie vi est'as?.. Re'vok'u! IRH!.., — ĉagren'e dir'as mi.

Sekv'ant'a'j najbar'o'j est'as roz'kolor'a'j ĝiraf'o'j kun brun'a'j makul'o'j. Ili en io simil'as argan'o'j'n, aŭ long'a'j'n lev'il'eg'o'j'n super put'o'j en rus'a'j vilaĝ'o'j, nom'at'a'j'n tie gru'o'j. Post'e sekv'as antilop'o'j, kies unu spec'o memor'ig'as ĉeval'o'j'n, kaj la ali'a bov'o'j'n.

De blank'a barok'a pont'o'ark'o ni observ'as viv'o'n de la art'e'far'it'a lag'o. Jen vant'as akv'a'j rat'o'j, jen majest'e preter'naĝ'as blank'a'j cign'o'j kun nigr'a'j kap'o'j, simil'e al egiptaj ŝaf'o'j. Anser'o'j ne kri'as, sed bel'e kant'as. Bird'a mond'o sur la bord'o tril'as per divers'a'j voĉ'o'j. Fazan'o'j sid'as sur tegment'o'j de la bird'a'j palac'o'j. Unu'j bril'as per or'a plum'ar'o, la ali'a'j arĝent'um'as en sun'radi'o'j, la tri'a'j ornam'is si'n per diamant'o'j. Kun ili prov'as konkur'i la plej ordinar'a'j bel'kolor'a'j kok'o'j.

Strut'o kun protez'it'a pied'o, kiel sen'pied'a invalid'o — mal'pac'em'ul'o ĉe la foir'o, salt'as ĉirkaŭ si'a du'pied'a kamarad'o, vok'ant'e ĝi'n al la duel'o. Marabu'o, kvazaŭ person'a adjutant'o de li'a moŝt'o, grav'e ĉirkaŭ'ir'as la grot'o'j'n, mal'aprob'ant'e tiu'n van'a'n ide'o'n kaj pesimism'e observ'as mal'grand'a'j'n akv'o'fal'o'j'n. En Akvari'o, en sufok'aer'a'j varm'eg'a'j ĉambr'o'j, sub la pont'o, en ŝlim'o, kie putr'as alg'o'j, kaj lian'o'j, ĉirkaŭ'pren'int'e unu la ali'a'n, implik'iĝ'is en la propr'a'j tig'o'j, kuŝ'as sen'mov'a'j aligator'o'j kun pec'o'j da viand'o en buŝ'o'j. Ne'mezur'ebl'a mal'diligent'ec'o vid'ebl'iĝ'as en ili'a'j okul'o'j kaj la viand'o, kuŝ'ant'a en la dent'o'j, rest'as ne for'manĝ'it'a. Post mal'dik'a'j vitr'o'j en verd'et'a du'on'mal'lum'o, kvazaŭ sur ekran'o rigid'iĝ'is marĉ'a'j serpent'o'j. Sur'met'int'e sur si'n defend'a'n haŭt'o'n, ili kun'tir'iĝ'is bul'et'o'j'n ĉirkaŭ la ŝton'o'j. Griz'a'j lacert'o'j deĵor'as en mal'grand'a'j grot'o'j kaj kapt'as muŝ'o'j'n sam'e, lert'e, kiel kat'o'j kapt'as mus'o'j'n.

— Nun ni vetur'u al mi! — dir'as Alice.

* * *

Iu'n vintr'a'n vesper'o'n, ek'rigard'int'e la mal'seren'a'n vizaĝ'o'n de Vitalij, Olga demand'is:

— Pri kio vi sopir'as?

— Mi? — mir'is Vitalij. — Ne, mi pri neni'o sopir'as!

Olga ek'spir'is, kaj las'int'e Vitalij sol'a'n, for'ir'is por tut'a hor'o en la kuir'ej'o'n. Li sid'is ĉi tiu'n hor'o'n apud la skrib'o'tabl'o, sed la labor'o ne est'is far'it'a. Olga re'ven'is el la kuir'ej'o kaj mal'trankvil'e demand'is li'n:

— Vi silent'as? Kial vi silent'as?

Vitalij lev'is la ŝultr'o'j'n, flank'e'n direkt'int'e la rigard'o'n, kaj ne trov'int'e la respond'o'n.

— Kio'n ĝi signif'as, Vitalij? Ĉu vi ne dezir'as mi'n rigard'i? — Voĉ'o de Olga ek'trem'is. — Ĉu vi vid'as, mi est'as hodiaŭ bon'a! Mi atend'is vi'n dum la tut'a tag'o! Mi hodiaŭ ne grumbl'as, ne insult'as!.. Nu, turn'u al mi vi'a'n vizaĝ'o'n!.. Ĉu ver'e, mi est'as bon'a?..

Olga serioz'e en'rigard'is li'a'j'n okul'o'j'n.

— Permes'u, mi iom sid'os sur vi'a'j genu'o'j!

Li mal'lert'e ĉirkaŭ'pren'is si'n per unu brak'o.

— Ne, vi ne am'as mi'n!.. Mi tio'n vid'as...

Ŝi lev'iĝ'is. Ne sci'ant'e, kio'n respond'i, lev'iĝ'is ankaŭ li, direkt'ant'e si'n al la pord'o.

— Vitalij, ĉu neni'o'n vi pov'as dir'i al mi?

Ho, se li sci'us, kio'n ĝust'e li dev'as dir'i! Ĉu ripet'i mil'foj'e la ŝablon'a'j'n vort'o'j'n “Mi am'as”? Li kis'is ŝi'n kelk'foj'e plej delikat'e kaj, ĉirkaŭ'pren'int'e, al'prem'is al si. Ŝi rid'et'is al li tra larm'o'j.

— Kar'ul'o! Mi pet'as, ne tromp'u mi'n! Mi est'as tiel mal'feliĉ'a!

Kaj sam'temp'e:

— Di'o mi'a! Vi ja est'as mal'sat'a! Pro tiu'j larm'o'j!.. Sid'iĝ'u tuj al la tabl'o. Manĝ'u!.. — ŝi ek'kur'is al la ŝrank'o. — Mi prepar'is sup'o'n kaj kotlet'o'j'n. Sid'iĝ'u, mi tuj al vi don'os!

Vitalij halt'ig'is si'n per la ne'ig'a gest'o.

— Pli mal'laŭt'e, Olnjo, vi pov'as vek'i Injon! Mi ne pov'as tuj manĝ'i. Mi est'as rapid'ant'a la kun'sid'o'n!

* * *

... de septembr'o 1928.

Sur Bülow-Plac'o trov'iĝ'as griz'a kvin'etaĝ'a dom'o. Tiu ĉi dom'o est'as kor'o de l’ germania prolet'ar'o. Per ne'vid'ebl'a'j arteri'o'j kur'eg'as de ĉi tie freŝ'a sang'o en labor'ist'a'j'n centr'o'j'n, plen'ig'ant'e ili'n per ag'dezir'o. La larĝ'a pord'o ĉiu'minut'e mal'ferm'iĝ'as, en'las'ant'e vizit'ant'o'j'n en ruĝ'front'a'j uniform'o'j kaj en mol'a'j verd'a'j ĉemiz'o'j kun blank'a'j kol'um'o'j. Ŝov'as ĉi tie la naz'o'j'n ankaŭ mal'trankvil'a'j kaj sci'vol'em'a'j sekret'a'j agent'o'j, sed plej oft'e tuj re'turn'as ĝi'n, ne sukces'int'e eĉ ek'flar'i, kiel odor'as CK de la Komun'ist'a Parti'o. Kaŭz'o de tia sen'senc'a re'turn'o est'as san'eg'a vir'o kaj ne mal'pli san'eg'a hund'o, sen'ŝanĝ'e deĵor'ant'a'j en la pord'o. Se la vir'o kon'as ĉiu'j'n spion'o'j'n de la prus'a ĉef'urb'o laŭ la vizaĝ'o'j, la hund'o ek'kon'as ili'n en distanc'o de du'on'kilo'metr'o laŭ la odor'o.

Oni dev'as venk'i tri ŝtup'ar'o'j'n. Tiam oni traf'as du ĉambr'et'o'j'n, tiel super'plen'ig'it'a'j'n, ke oni sent'as si'n en stat'o de la mal'feliĉ'a haring'o, pri kiu est'as kun'met'it'a la fam'e'kon'at'a rus'a proverb'o*. Ĉi tie trov'iĝ'as Berlina Region'komitat'o de Komsomol. Ĉi tie'n invit'is mi'n, mi ne sci'as por kio, Erich Schmidt.

Ĉi tie en la pord'o ni kun'puŝ'iĝ'is kun Otto kaj Rudolf. Otto kun fot'o'aparat'o trans la ŝultr'o'n, aper'is el post la angul'o, lev'is al ni la pugn'o'n kaj tra'glit'is sub la brak'o'j de apenaŭ sukces'int'a lev'iĝ'i onkl'o Hug'o. La hund'o, eg'e mir'ig'it'a pro tia rapid'ec'o, riproĉ'e ek'sving'is la kap'o'n kaj, tord'int'e la vost'o'n, kun demand'a aspekt'o re'turn'is si'n al Rudolf. Rudolf ne est'is ŝat'ant'a la hund'o'n. Pen'ant'e est'i de ĝi mal'pli proksim'e kaj ne star'i long'e en la pord'o, li ŝov'is al onkl'o Hug'o la parti'bilet'o'n kaj rapid'em'e ek'paŝ'is sur la ŝtup'ar'o'n.

Erich est'is sid'ant'a en la komitat'o kaj i'o'n dikt'is al stenograf'in'o. Apud li pacienc'e atend'is tri komsomol'an'o'j. Uz'ant'e la plej et'a'n paŭz'o'n, ili ĉiu'j kun'e ĵet'ad'is si'n por esprim'i si'a'j'n bezon'o'j'n. Otto jam est'is ĉi tie, kaj, ten'ant'e je la kolumn'o larĝ'ŝultr'a'n jun'ul'o'n en mar'ist'a ĉemiz'o, konvink'e parol'is al li:

— Ĉu vi kompren'as, Walter, mi hav'as neniu'j'n kaŭz'o'j'n dub'i pri la sukces'o. Ni jam inter'trakt'is pri ĉio. La maŝin'o'n ni hav'os. Kaj Schwarz* est'as efektiv'a idiot'o! Li'n tromp'i neniom valor'as!

— Ĉu vi est'as al li ir'ont'a? — demand'is Walter.

— Jes. Por fotograf'i li'n okaz'e de li'a supoz'at'a radi'o-parol'o.

Otto frap'is sur la skatol'o'n kun fot'o'aparat'o.

— Ĝi est'as unu'a esplor'o. Post'e ni telefon'os al li, ke est'as al li send'it'a maŝin'o de la radi'o'staci'o. Kaj fin'it'e! Schwarz rapid'os, far'ant'e cent kilo'metr'o'j'n po'hor'e, kaj ĉiam mal'proksim'iĝ'ant'e de Berlino.

Rudolf, ŝajn'e, pens'is tiu'minut'e, ke oni dev'us pun'i Otto’n por ĉi tiu aventur'o. Tre koler'e li rigard'is li'n. Sur la tabl'o de Erich ek'tint'is la telefon'o. Li de'ir'is de la stenograf'in'o kaj pren'is la telefon'tub'et'o'n. Tuj li'n al'kur'is ses jun'ul'o'j.

— Schmidt, Schmidt! — oni kri'is al li de ĉiu flank'o. Erich sving'is la man'o'n.

— Hal'o! Komsomol'a Komitat'o! Kio'n? De'nov'e Spandau postul'as la raport'ant'o'n? Kamarad'o'j, vi dev'us jam sci'i, ke antaŭ'e... Kio'n?.. Ne'atend'it'a okaz'o? Nu, bon'e! Ulmann! — Erich re'turn'is si'n al Walter. — Vi est'as tuj for'vetur'ont'a al Spandau!

— Ĉu ili furioz'iĝ'is? — ek'grumbl'is tiu. — Mi hav'as la raport'o'n en Lichtenberg!

— Ne grav'as! Tiu'n vi ankaŭ far'os!

Ulmann grat'et'is la nuk'o'n.

— Bon'e! — li dir'is. — Mi far'os! Sed vi ne ten'u mi'n ĉi tie! Mi atend'as korespond'aĵ'o'n por ni'a kvartal'o!

— Korespond'aĵ'o'n? Do ekzist'as special'a poŝt'kest'o! Pren'u tie vi'a'n korespond'aĵ'o'n!

Walter sving'is la man'o'j'n kaj frap'et'is per fingr'o'j la frunt'o'n.

— Mi vid'as, vi jam est'as pret'a! Est'is pli bon'e, kiam vi labor'is nur en la taĉment'o. La region'komitat'o ven'ig'os vi'n en frenez'ul'ej'o'n! Ĉu vi, saĝ'a kap'o, opini'as, ke mi atend'us, se la korespond'aĵ'o jam kuŝ'us tie?

— Kio'n do vi atend'as? — konstern'iĝ'is Erich.

Li ne sukces'is fin'i. Iu bub'o en'kur'is la ĉambr'o'n kaj ĵet'eg'is si'n kontraŭ li.

— Don'u, diabl'o'j vi'n pren'u, la ej'o'n! Vi postul'as, ke ni labor'u laŭ'plan'e, sed dum ni'a'j hor'o'j la ĉambr'o'n okup'as agit'fak'o! Kaj, kia arogant'ec'o! Ili ne for'ir'as de tie! Mi atend'is du'on'hor'o'n! Mi ne pov'as plu!

Du, el la atend'int'a'j Erich’on kamarad'o'j, re'puŝ'is la en'kur'int'o'n. Tio'n bon'uz'is tri'a kaj rapid'em'e komenc'is rakont'i pri si'a afer'o:

— Aŭskult'u, Erich! Kie kaj kiam ni est'as aranĝ'ont'a'j morgaŭ la kun'ven'o'j'n? Mi rapid'as en la pres'ej'o'n. Ali'e ne traf'os en la numer'o'n!

— Tuj, tuj!

De'nov'e ek'sonor'is la telefon'o. Erich etend'is la man'o'n, al Otto. Tiu kompren'is sen parol'o'j. Ne atend'ant'e klar'ig'o'j'n li al'ir'is la telefon'o'n.

— Kamarad'o Schmidt, — mal'pacienc'e dir'is la stenograf'in'o. — Mi atend'as!

Erich si'n turn'is al ŝi, sed inter ili jam star'is Rudolf.

— Vi?.. — mir'is Erich.

Rudolf decid'is ne perd'i van'e la temp'o'n.

— Mi bezon'as inter'parol'i kun vi! — rapid'e dir'is li.

— Do mi aŭskult'as! Rudolf ek'rigard'is mi'n.

— Sekret'e!

— Mi de'ir'os! — rapid'e ek'paŝ'is mi al la fenestr'o.

Erich sulk'ig'is la brov'o'j'n kaj est'is jam re'turn'ont'a si'n de'nov'e al la stenograf'in'o, kiam mal'trankvil'a voĉ'o de Otto rigid'ig'is li'n. Otto kri'is en la telefon'tub'et'o'n:

— Jes, jes, Ŝtaŭbe! Vi dir'as, ke precip'e kulp'as la ĉef'a inĝenier'o? Raci'ig'o'n li aranĝ'as. Ĉu mult'e mal'alt'iĝ'os la salajr'o? Ho, tiel la labor'ist'o'j est'as mal'sat'ont'a'j! Do ni ne est'as kontraŭ mem'star'a'j strik'o'j de la jun'ul'ar'o! Eĉ, invers'e, ĝi instig'os al la sam'o plen'aĝ'ul'o'j'n!

— Trans'don'u al mi la mikrofon'o'n! — dir'is Erich, sed Otto ĝi'n tut'e mal'atent'is.

— Sed kia'n nom'o'n hav'as la inĝenier'o?! — demand'is li, ĉiu'okaz'e ni ĝi'n dev'as sci'i. Kiel?.. — La voĉ'o de Otto ŝanĝ'iĝ'is kaj ek'son'is streĉ'e. — Kiel? Kio'n?.. He, li est'as social-demokrat'o!

Ĉar Erich ek'silent'is, la atend'ant'o'j de'nov'e atak'is li'n, for'puŝ'ant'e Rudolf'o'n. Kun'tir'int'e la brov'o'j'n, li krud'e ek'murmur'is:

— Atend'u!

Al'ir'int'e la telefon'o'n, li pren'is la tub'et'o'n el la man'o'j de Otto.

— De kie vi, kamarad'o, telefon'as? He, el metropoliten-konstru'ej'o?.. Bon'e! La ĉef'inĝenier'o est'as ĉe vi Berg? Kiel li aspekt'as? Ĉu mal'jun'ul'o? Ĉu li ankaŭ loĝ'as tie? Kaj li'a'n famili'o'n vi kon'as? Tuj ven'u la komitat'o'n! Jes, mi atend'os!

Erich met'is la tub'et'o'n kaj, ne el'las'ant'e ĝi'n el la man'o'j, star'is kelk'a'j'n minut'o'j'n silent'e, ek'rigard'ant'e mi'n de iam al iam. Mi tuŝ'is li'a'n ŝultr'o'n. Li ek'trem'is.

— Cert'e, li est'as ali'a Berg, — dir'is mi fort'e. — Ĉu vi dub'as? Sed se li eĉ est'as tiu sam'a, tut'egal'e Alice star'as ekster suspekt'o'j! Ĉu ne?

Li balanc'is la kap'o'n.

— Rudolf, — re'turn'is li si'n al Riz, plezur'e rigard'int'a nun la komun'ul'a'n tumult'o'n kaj ne plu indign'ant'a pro la maŝin'klak'ad'o kaj zum'ad'o de la jun'a'j voĉ'o'j.

— Rudolf! — ripet'is Erich. — Ni ir'u, inter'parol'u iom!

Ili for'las'is la ĉambr'o'n.

... de septembr'o 1928.

Mi promes'is al Alice leg'i hodiaŭ la roman'o'n. Sed mi sid'as kaj medit'as pri la ankoraŭ ne fin'it'a ĉapitr'o. Ĝi est'as ĉapitr'o pri am'o. Ĉiu roman'o dev'as hav'i tia'n ĉapitr'o'n. Mi nepr'e dev'as ĝi'n fin'i, antaŭ ol mi vizit'os Alice’n!

Sed por la dub'o mank'as lok'o en mi'a kor'o!..

Mir'ind'a vort'o est'as am'o! Antikv'a kaj etern'a, kiel ĉio viv'ant'a! Bel'eg'a vort'o! Ĝi est'as kvazaŭ ŝtup'o'j sur alt'eg'a'n tur'o'n, de kies supr'o oni sent'as dezir'o'n for'ĵet'iĝ'i! Ĝi est'as vek'iĝ'o de unu post la ali'a de neniam sent'it'a'j, aŭ definitiv'e mal'aper'int'a'j en profund'aĵ'o'j de la pas'int'o sent'o'j. Ĝi est'as majstr'a muzik'ad'o per la instrument'o, kiu nom'iĝ'as — hom'o!..

Ĉu ebl'as, ke la viv'o re'kur'eg'as mal'antaŭ'e'n, kiel german'a rapid'vagon'ar'o, al el'flu'ej'o'j de la fru'printemp'o? Ĉu ebl'as re'ricev'i la fru'jun'aĝ'o'n? Ho, jes, ebl'as!

... Ne pens'u, ke ĝi est'as promes'it'a ĉapitr'o pri la am'o! Ĝi est'as pri mi kaj Alice. Ni sid'as tre konven'e sur lign'a divan'et'o, ne tro proksim'e unu al la ali'a. Apud'e la mal'jun'a vart'ist'in'o flik'as ŝtrump'o'n. Ŝi posed'as bon'eg'a'j'n okul'o'j'n, malgraŭ si'a'j ses'dek jar'o'j. Mi jam est'as tra'leg'int'a al Alice du'on'o'n de la roman'o. La sekv'ont'a ĉapitr'o est'as la ĉapitr'o pri am'o. Sed ni far'u la paŭz'o'n.

Alice pren'as “Pravda”, kaj, ĉiu'minut'e uz'ant'e la vort'ar'o'n, pen'as kompren'i.

— La rus'a lingv'o est'as plej mal'facil'a, — ek'spirant'e, dir'as ŝi, ne trov'int'e en la vort'ar'o vort'o'n “Mosselprom”*, — Kial do mank'as ĉi tie tiu ĉi vort'o?

— Ho! — inter'romp'as ŝi si'n mem. — “En la respublik'o de Hindenburg”. Ĝi rilat'as ni'n. Ni tra'leg'u!

La mal'jun'a vart'ist'in'o al'mov'iĝ'as. Ŝi ankaŭ dezir'as aŭd'i, kio'n skrib'as pri la hindenburg'a respublik'o la bolŝevik'a ĵurnal'o. Ŝi, cert'e, sci'as, ke la bolŝevik'a'j ĵurnal'o'j mensog'as, tamen, ĝi est'as interes'e!

— Ĉu Frau Mart'a interes'iĝ'as pri la politik'o? — demand'as mi, apenaŭ tuŝ'ant'e brak'o'n de Alice. Ŝi ek'trem'et'as kaj si'n'gard'em'e for'pren'as la brak'o'n.

— Mi'n ĉio interes'as! — respond'as la vart'ist'in'o. — Vi mal'atent'u mi'a'n aĝ'o'n! — Mi sent'as mi'n tiel jun'a, kvazaŭ mi est'as kun vi sam'aĝ'a!

— Ĝis nun la vart'ist'in'o vetur'ad'as la foir'o'n per bicikl'o.

— Ĉu pov'as est'i, Frau Mart'a?

La mal'jun'a vir'in'o fier'e montr'as per la kap'o al la fenestr'o. Tie bril'as la sun'a tag'o. Mal'alt'a'j kvazaŭ ĝib'a'j pom'arb'o'j fleks'iĝ'as sub or'a riĉ'aĵ'o. Ŝvel'iĝ'as matur'a'j viol'kolor'a'j prun'o'j. Et'a'j bed'o'j el'ig'as flor'a'j'n arom'o'j'n. Inter du arb'o'j sen'mov'e pend'as hamak'o kaj apud'e, si'n apog'ant'e kontraŭ stang'o kun ruĝ'a ruband'et'o, star'as du'rad'a ĉeval'o.

— Ĝi est'as la mi'a, — dir'as la vir'in'o.

— “Strik'o ĉe la metropoliten'konstru'o! — leg'as Alice. — Ho, atent'u, kar'a'j ge'kamarad'o'j! Mal'facil'e eĉ est'as imag'ebl'a, kiel ĉio ŝanĝ'iĝ'is. Plej konvink'it'a'j social'demokrat'o'j nun est'as tut'e sen'rev'iĝ'int'a'j. La ĉef'inĝenier'o est'as ankaŭ social'demokrat'o. Tiu hom'o far'is al ni pli da mal'bon'o, ol ĉiu'j ali'a'j kun'e...”

Alice por unu moment'o flank'e'n'ig'as la ĵurnal'o'n kaj rapid'e ek'rigard'as la vart'ist'in'o'n. Tiu trankvil'e daŭr'ig'as si'a'n afer'o'n. Alice trans'ig'as la rigard'o'n sur mi'n. Mi sci'vol'em'e aŭskult'as.

— Leg'u, Alice! Ĝi est'as pri ni. La ĉef'a inĝenier'o hav'as vi'a'n nom'o'n. Sed, esper'ebl'e, li ne est'as vi'a parenc'o? La strik'o okaz'as pro li. Li est'as afabl'a kun mi, sed mal'ĝentil'a kun la labor'ist'o'j. Kondiĉ'o'j, kiu'j'n li met'is antaŭ ili, cert'e ne est'os akcept'it'a'j. Ĉi-foj'e la afer'o fin'iĝ'os per venk'o de la labor'ist'o'j. Mi aŭd'is jam, ke la estr'ar'o kapitulac'as.

Alice re'pren'as la ĵurnal'o'n.

— “Li oft'e est'is ven'ant'a al ni, komun'ist'o'j kaj demand'is: Nu, sinjor'o'j, dezir'ant'a'j feliĉ'ig'i la mond'o'n? Kie de'nov'e ek'flam'is la mond'revoluci'o? Pri kio mensog'as hodiaŭ ‘Rote Fahne’?”

Alice leg'as rus'e mal'rapid'e. Iom medit'int'e pri la tra'leg'it'a, ŝi traduk'as german'lingv'e'n. Frau Mart'a inter'romp'as:

— Sed al mi ĝi plaĉ'as! Sufiĉ'e sprit'e! Mi ĉiam est'is dir'ant'a, ke la social-demokrat'o'j prav'as kaj van'e la komun'ist'o'j kalumni'as ili'n. Ĉu la social'demokrat'o'j dezir'as milit'o'n kontraŭ Sovetio? Ĉu ili ne batal'as kontraŭ la ekspluat'ad'o kaj mal'riĉ'ec'o? Mi memor'as tag'o'j'n de mi'a jun'aĝ'o. Mi iam lern'is en leipziga universitat'o. Ho, mein Gott, kiel tim'ig'a'j est'is social'demokrat'o'j por la reg'ist'ar'o kaj kiom al'log'a est'is por la jun'a student'ar'o labor'o en la parti'o!..

— Van'e Frau Mart'a opini'as, ke la social'demokrat'o'j rest'is sam'a'j kaj rezerv'is al si la revoluci'a'j'n tradici'o'j'n! — kontraŭ'dir'as mi. — Se ili ne dezir'us milit'o'n, kial do tiu'okaz'e la ministr'o'j-social'ist'o'j voĉ'don'is por konstru'ad'o de la kiras'ŝip'o?

— Ha, kiras'ŝip'o, kiras'ŝip'o! — mal'kontent'e ek'kri'as la vir'in'o. — Sed ĉu en Sovetio oni ne konstru'as la kiras'ŝip'o'j'n? Se oni leg'as vi'a'n gazet'ar'o'n do oni konvink'iĝ'as tuj, ke ne ekzist'as en la mond'o pli militarism'a gazet'ar'o! Sed vi ja kri'as pri pac'em'o!

— Sed la vart'ist'in'o forges'as, ke Sovetio est'as labor'ist'a ŝtat'o kaj Germanio la kapital'ism'a! — delikat'e inter'romp'as Alice.

— Vi ankoraŭ rakont'u! — minac'e dir'as la vart'ist'in'o. — Mank'as nur vi'a'j argument'o'j!

Frau Mart'a mal'kontent'e lev'iĝ'as kaj kun'tir'int'e mal'dik'a'j'n blank'a'j'n lip'o'j'n, mal'facil'e transport'as si'a'n pez'a'n figur'o'n en la kuir'ej'o'n, klin'ant'e la griz'har'a'n kap'o'n en la pord'o.

— Kiel ŝi pov'as uz'i la bicikl'o'n? — re'e mir'as mi. — Ja ŝi pez'as ne mal'pli, ol cent kilo'gram'o'j'n!

Alice ne respond'as kaj aŭskult'as ĉiu'n son'o'n en la kuir'ej'o. Tie aŭd'iĝ'as koler'a metal'a frap'ad'o per manĝ'il'ar'o, post'e avid'a miaŭ'o de la kat'o kaj ofend'it'a voĉ'o de la mal'jun'a vir'in'o:

— Ĉu vi est'as mal'sat'a, amik'o mi'a? Ne grav'as, vi pov'as iom atend'i. Ne sol'a vi mal'sat'as!

— Ĉu la vart'ist'in'o est'as ofend'it'a? — demand'as Alice tra la pord'o.

La respond'o ne sekv'as. Tondr'as, la sitel'o'j kaj post unu minut'o sur sabl'o de la voj'et'o'j aŭd'iĝ'as knar'ant'a'j paŝ'o'j. La vart'ist'in'o for'ir'is por pren'i la akv'o'n. Nek akv'o'konduk'il'o, nek elektr'a lum'o est'as en ĉi tiu “legom'ĝarden'a koloni'o”.

Ni sid'as silent'e. En la lud'il'dom'et'o reg'as trankvil'o. La mal'dik'a'j vand'o'j tra'las'as el'ekster'e eĉ nek unu son'o'n. Ie mal'proksim'e rest'is Berlin. Ĉi tie est'as frukt'o'ĝarden'o'j, legom'ej'o'j, ocean'o'j de verd'aĵ'o kaj flor'o'j. La sub'ir'ant'a sun'o strab'as la radi'ant'a'n okul'o'n tra la mal'ferm'it'a fenestr'o kaj lud'as per blank'a makul'et'o super neĝ'kolor'a lit'o de Alice. Mal'grand'a tapiŝ'et'o pend'as sur la mur'o. Super ĝi est'as rond'a spegul'et'o. Mi vid'as en ĝi du kap'o'j'n: la kap'o'n de bukl'o'har'a vir'o kun long'form'a vizaĝ'o kaj mol'a'j griz'a'j okul'o'j, super kiu'j dis'kur'is nigr'a'j sag'et'o'j-brov'o'j — (ĝi est'as la tut'o, kio est'as bel'a en mi, — mi tio'n sci'as) kaj la kap'o'n de l’ knab'in'o, or'kolor'a'n, kvazaŭ pom-rikolt'aĵ'o kaj kun okul'o'j blu'a'j, kvazaŭ flor'o'j, kiu'j kresk'as sur bed'et'o antaŭ la fenestr'o. Ni'a'j rigard'o'j renkont'iĝ'as en la spegul'o kaj Alice minac'e lev'as la fingr'o'n.

— Mi ne permes'as!

Sed la griz'a'j okul'o'j konfuz'it'e rid'et'as. Ili est'as mal'obe'em'a'j kaj, krom'e, en la ĉambr'o ni est'as sol'a'j; la vart'ist'in'o ja for'ir'is! Mi al'tir'as la knab'in'o'n. Ŝi rapid'eg'e al'prem'iĝ'as al mi, kvazaŭ pen'ant'e for'neni'ig'i i'a'n ajn spac'o'n inter ni. Mi tuŝ'et'as ŝi'a'j'n genu'o'j'n.

— Aĥ! — ek'trem'et'as ŝi kaj vol'as rapid'e for'ĵet'i mi'a'n man'o'n. Mi pli firm'e kun'prem'as ŝi'a'j'n krur'o'j'n kaj per rapid'a mov'o sid'ig'as ŝi'n sur mi'a'j'n genu'o'j'n. Eg'e ruĝ'iĝ'ant'e, Alice kaŝ'as la kap'o'n sur mi'a brust'o.

— Kio'n mi far'as! Di'o mi'a!

Ond'o de la akr'a ĝu'o verŝ'iĝ'as en mi'a'n korp'o'n. Ard'a trem'et'o penetr'as mi'n. Mi dezir'as ek'sent'i i'o'n fort'a'n, i'o'n mal'ebl'a'n, mi dezir'as ĉif'i kaj turment'i tiu'n mild'a'n knab'in'a'n korp'o'n, mi dezir'as i'o'n dolor'ig'a'n kaj ne'kon'at'a'n.

— Alice, — flustr'as mi, sufok'iĝ'ant'e, — mord'et'u mi'n, ĉu vi aŭd'as?

Alice de'ten'as por unu moment'o la spir'ad'o'n, post'e, el'spir'int'e la tut'a'n aer'o'n, ŝi al'ig'as si'a'j'n dent'o'j'n al mi'a vang'o. Mi sent'as, kiel ŝi'a'j et'a'j akr'a'j dent'o'j tuŝ'as mi'a'n haŭt'o'n. Mi'a kor'o dolĉ'e bat'as.

Sed Alice subit'e for'salt'as de mi'a'j genu'o'j kaj ĵet'as si'n sur la lit'o'n, kaŝ'ant'e per la man'o'j si'a'n ek'flam'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n.

— Las'u! For'ir'u! Ho, mi est'as aĉ'a! Vi mal'ŝat'as mi'n! Vi ne am'as mi'n, vi ne pov'as mi'n am'i!

Mi est'as dir'ont'a al ŝi, ke la am'o est'as prav'ig'o por ĉio, ke la ĝu'o est'as kre'it'a por am'ant'o'j, sed en la kuir'ej'o re'tondr'as la sitel'o'j. Moment'e ni ord'ig'as ni'n kaj daŭr'ig'as la trankvil'a'n konversaci'o'n.

... Nun, Alice, aŭskult'u la promes'it'a'n ĉapitr'o'n pri la am'o!

* * *

... Or'kolor'a, blind'ig'a sun'a lum'o. Plen'e mal'ferm'it'a fenestr'o. Mal'grand'a pur'a ĉambr'et'o, akurat'e ord'ig'it'a'j knab'in'a'j lit'o'j, plafon'o, sur kiu kur'ad'as gaj'a'j sun'makul'et'o'j... Kiam ĝi est'is? Ho, tre'eg'e de'long'e! Oni dev'as for'pel'i la re'memor'o'j'n. Ili ven'is mal'ĝust'a'temp'e...

Vitalij kuŝ'as en lit'o. Apud'e kuŝ'as Zoja. Ŝi'a mal'grand'a brun'haŭt'a korp'o de la kontent'ig'it'a in'o pez'e mal'lev'iĝ'is sur la matrac'risort'o'j kaj gras'et'a brak'o ĉirkaŭ'volv'as kol'o'n de Vitalij. Pasi'esprim'o ne est'as mal'aper'ig'it'a de la dorm'o sur ŝi'a bel'a vizaĝ'o. Sur ĝi rest'is eĥ'o de la furioz'a'j tra'viv'aĵ'o'j.

Kun'e kun Zoja ek'dorm'is la tut'a ĉambr'o. Lum'o de elektr'a blu'a lantern'et'o sen'viv'e fal'as per pal'a'j re'bril'o'j sur vitr'o'j'n de fot'o'j. Dorm'et'as en rond'a'j kadr'et'o'j am'objekt'o'j de Zoja: lip'har'a'j kaj raz'it'a'j, kun'barb'a'j kaj sen'barb'a'j. Super la komod'o, mem'kontent'e rid'et'ant'e, rigard'as el la kadr'o rond'a filistr'a vizaĝ'aĉ'o kun glat'e komb'it'a'j har'o'j.

Blat'o'j silent'iĝ'is post la forn'o. Apud la fenestr'o dorm'et'as sen'bru'a vintr'a vesper'o. Kiom'a hor'o est'as nun?.. La ok'a, naŭ'a, dek'a?.. Oni dev'us lev'iĝ'i kaj ek'sci'i, sed lac'ec'o kaj dorm'em'o ferm'ig'as la okul'o'j'n... Tamen Olga ja pov'as mal'trankvil'iĝ'i!..

... Iam okaz'is simil'a dorm'em'a vesper'o. Vitalij kaj Olga est'is ir'ant'a'j sur long'a lun'lum'it'a trotuar'o. Ili'n ambaŭ turment'is dub'o'j. Ambaŭ est'is mal'gaj'a'j, sed ne kuraĝ'is konfes'i tio'n. Tiel esting'iĝ'is lantern'o ĉe la strat'angul'o kaj ili dis'iĝ'is, trem'ant'e pro mal'varm'o...

Ne, for la re'memor'o'j'n!.. La blat'o'j, ŝajn'e, vek'iĝ'is. Io susur'as post la forn'o. Nun ili est'as kur'ont'a'j sur la plank'o kaj Vitalij rigard'os ili'n de la lit'o per la sopir'em'a'j okul'o'j...

... Kaj ven'is maten'o post tiu ĉi vesper'o. Li en'man'ig'is al Olga skrib'a'n am'konfes'o'n kaj klin'is la kap'o'n super klav'o'j de la pian'o, lud'et'ant'e melodi'o'n “Maten'o nebul'a”. La pens'o'j kur'eg'is furioz'e. Ĉu ŝi ofend'iĝ'os? Ĉu ŝi ne el'ir'os? Ĉu ŝi ĵet'os en la vizaĝ'o'n, ke ŝi ne plu dezir'as vid'i li'n?.. Sed ŝi el'ir'is kaj ĉirkaŭ'pren'is li'a'n kap'o'n per la man'o'j. Ĉu feliĉ'o?.. Ne, mensog'o, nur sent'o de iu ĝen'ec'o kaj ne'sci'ad'o, kio do sekv'os nun!.. Ho, kial, kial!.. Olga propon'is viv'i simil'e al ge'frat'o'j. Rid'ind'e! Ceter'e, li pov'us, se ne superstiĉ'o, ke la edz'in'o dev'as aparten'i al la edz'o. Ĉu li'n turment'is mal'pacienc'a pasi'o? De'nov'e mensog'o! Ne, tut'e ne! Ĉu reciprok'a mensog'o? Jes, Olga ankaŭ mensog'is! Cert'e, ŝi eĉ ne intenc'is ŝajn'ig'i al li, ke ŝi'n emoci'ig'as la ne'kontent'ig'it'a pasi'o. Kontraŭ'e! Sed, ĉu tim'o de la pasi'o, ne'kompren'ad'o de seks'a'j ĝoj'o'j, akcept'ad'o de tio, kiel de abomen'a neces'aĵ'o, kiu'n bezon'as nur la vir'o, ĉu ĝi ne indik'is for'est'o'n de la am'o? Sed Olga parol'is pri la am'o! Ĉu konsci'a mensog'o? Jes, konsci'a! Olga am'is la ali'a'n!.. Por kio do? Ha, jes! Ŝi kred'is la est'ont'a'n am'o'n kaj ŝi kred'is li'n, Vitalij!..

Zoja?.. Zoja neni'o'n kred'as kaj neniu'n am'as! Ĝu'o est'as ĝu'o — jen est'as ŝi'a deviz'o. Sed Vitalij, fakt'e ne sent'as la ĝu'o'n. Kial?..

Iam provinc'a ĉeval'aĉ'o al'ven'ig'is li'n kaj Olga’n tra mal'lum'a'j kaj tut'e sen'hom'a'j strat'o'j en komun'loĝ'ej'o'n de l’ estr'ar'o de N-regiment'o. La urb'o est'is silent'a. La fiakr'o mol'e halt'is en polv'o antaŭ la peron'o. Li zorg'em'e akompan'is ŝi'n sur la mal'pur'a'j ŝtup'ar'o'j kaj tra la koridor'o'j, mal'hel'e kaj mal'bon'e lum'ig'it'a'j. Ŝi'n mal'trankvil'ig'is la ne'kon'at'a ĉirkaŭ'aĵ'o. Ŝi mal'facil'e spir'is.

Ĉi tiu'n unu'a'n vesper'o'n ili sid'is sur la peron'o kaj kvazaŭ per mol'a ĉap'o kovr'is ili'n la silent'o. Antaŭ ili ĉio est'is nov'a kaj ne'kon'at'a. Olga silent'e al'prem'is si'n al Vitalij. Post ili star'is mal'nov'a blank'a dorm'ant'a dom'o. Antaŭ ili dron'is en mal'lum'o verd'a ale'o. Fort'e arom'is popl'o'j.

Ĉu Vitalij emoci'iĝ'is? Ĉu li sent'is fajr'o'n de la dezir'o? Ne!.. Ili ambaŭ silent'is kaj medit'is: oni dev'as decid'iĝ'i. Ambaŭ ili sci'is, ke la unu'a nokt'o est'os mal'facil'a... Kaj tiam Olga pet'is li'n:

— Kar'ul'o, atend'u iom! Permes'u al mi iom al'kutim'iĝ'i!

Li ĝoj'e konsent'is.

... Maj'o, laŭt'e kri'ant'a'j anser'o'j, kapr'o'j, varm'a profund'aĵ'o de la printemp'o, dorm'et'ant'a'j strat'o'j, mal'larĝ'a, trankvil'a, proksim'a de la el'flu'ej'o Volg'a, mal'grand'a'j, sen'bru'a'j, ĉiam star'ant'a'j apud el'ŝip'iĝ'ej'o vapor'ŝip'et'o'j. Ho, jes, vapor'ŝip'et'o'j! La river'o ĉiam vek'as en anim'o de Vitalij strang'a'j'n ne'klar'a'j'n dezir'o'j'n. Antaŭ la edz'iĝ'o kun Olga, kiam ne est'is ankoraŭ dir'it'a la decid'a vort'o kaj la anim'o li'a est'is sol'ec'a, okaz'is, ke Vitalij part'o'pren'is tri'tag'a'n vapor'ŝip'a'n promen'o'n, organiz'it'a'n de la sindikat'a organiz'aĵ'o. La vapor'ŝip'o est'is plen'eg'a de la ripoz'ant'a kaj gaj'a publik'o, am'par'et'o'j, jun'ul'ar'o. Sed Vitalij est'is sol'a kaj pas'ig'is la vesper'o'j'n, star'ant'e apud la rand'o'krad'o kaj en'pens'em'e rigard'ant'e en la ŝaŭm'ant'a'n mal'supr'e akv'o'n.

Kaj subit'e aper'is strang'a dezir'o: pri'skrib'i la volg'a'n nokt'o'n kaj send'i la leter'o'n i'e'n mal'proksim'e'n, al ne'kon'at'a hom'o, ne'kon'ant'a tia'j'n nokt'o'j'n. Ĉu kompren'os tiu hom'o ili'a'n ĉarm'o'n? Ĉu pov'os li en mil'kilo'metr'a distanc'o ricev'i impres'o'n pri tia specif'a mol'a bel'ec'o?.. Vitalij sci'pov'is la lingv'o'n esperant'o. Li trov'is en gazet'o adres'o'n de iu berlina student'in'o kaj send'is al ŝi ĉi tiu'n leter'o'n. Post'e li re'ven'is la urb'o'n kaj, forges'int'e pri la leter'o dron'ig'is si'n en la ofic'a labor'o. Post du semajn'o'j li est'is de'nov'e re'memor'int'a pri ĝi. La german'a korespond'ant'in'o respond'is. La leter'o de Vitalij emoci'ig'is ŝi'n. Trans la lim'o'j kaj ne'mezur'ebl'a'j spac'o'j ĝi al'port'is en mal'proksim'a'n Berlinon trankvil'o'n de la volg'a vesper'o, varm'a'n aer'o'n, sen'lim'a'n kviet'ec'o'n de la herb'ej'o'j, en'volv'it'a'j en nebul'o'j, kaj streĉ'a'n sopir'o'n de sol'ec'a anim'o de l’ ne'kon'at'ul'o... Kio'n pov'us far'i la knab'in'o? Tuŝ'it'a per la fremd'a'j humor'o'j, instinkt'e ek'sent'int'a kaŝ'it'a'n en ili mal'trankvil'o'n, ŝi respond'is per si'a, propr'a, parenc'a, proksim'a kaj kon'at'a. Ŝi en'met'is en ĝi'n tiom da fort'o, kiom ŝi pov'is. Ŝi pri'skrib'is ali'a'n nokt'o'n, nokt'o'n en la urb'o, neniam dorm'ant'a. Nokt'o'n super river'o Spree, konvulsi'a'n, febr'a'n, plen'a'n de la trem'ant'a'j fajr'o'j, son'o'j, nervoz'a puls'ad'o de la burĝ'a metropol'o.

Vitalij komenc'is korespond'i kun ŝi. Sed ĝi ne daŭr'is long'e. Ven'is Olga kaj la berlina ne'kon'at'ul'in'o for'ir'is i'e'n subit'e, mal'aper'is el la vid'kamp'o. Li ne rezerv'is ŝi'a'n adres'o'n kaj eĉ la nom'o ŝi'a for'viŝ'iĝ'is el li'a memor'o.

Sed Vitalij ankaŭ memor'as la ali'a'n vapor'ŝip'a'n promen'o'n. Ĝi est'is kun Olga dum unu'a'j tag'o'j post la ge'edz'iĝ'o. La vapor'ŝip'et'o mal'diligent'e sibl'is kaj apenaŭ tren'aĉ'is si'n antaŭ'e'n sur la dorm'ant'a river'o bind'it'a en sun'ret'o kaj diafan'a blu'a akv'o'penetr'it'a aer'o. Kiam ĝi, ronk'e fajf'int'e, fin'e al'bord'iĝ'is, ili trov'iĝ'is en verd'a ocean'o inter blu'a silk'o de la ĉiel'o kaj brun'a ruband'o de la voj'o.

Tiam vek'iĝ'is la kares'em'o. Kiam nokt'iĝ'is, ili ne tuj ek'dorm'is sur la plank'o en kamp'ar'an'a dom'et'o, atend'ant'e, ĝis ek'dorm'os sur la forn'o la ge'mastr'o'j. Nokt'e ĉes'is la vent'o. Kontraŭ ili, en ne'klar'a nebul'o, furioz'e tril'ad'is harmonik'o kaj pep'kri'ant'e kant'is jun'a'j kamp'ar'an'in'o'j. Est'is vid'ebl'a'j nur siluet'o'j. Ili mal'ferm'is la fenestr'o'n kaj, al'prem'int'e si'n unu al la ali'a tiel, ke ili aŭd'is bat'ad'o'n de la kor'o'j, rigard'is la strat'o'n. Ili'a'j flam'ant'a'j vang'o'j tuŝ'is reciprok'e. Olga est'is varm'a, proksim'a kaj ating'ebl'a. Li'n emoci'ig'is (jes, cert'e, ĉi-moment'e tio est'is ĝust'a) la varm'a aer'o, bril'et'ant'a mal'lum'o, monoton'a kant'et'o de gril'o kaj proksim'ec'o de Olga. Ebl'e, ĉi-nokt'e dev'us Olga far'iĝ'i li'a edz'in'o? Ne, ili ankoraŭ ne decid'iĝ'is!

Ŝi for'don'is al li si'a'n korp'o'n dum unu el la sekv'int'a'j nokt'o'j, turment'e mal'facil'a'j. Kaj ankoraŭ long'e post tio ŝi ne kon'is, kio est'as pasi'o. Ambaŭ ili est'is sub'prem'it'a'j kaj mal'ĝoj'a'j, ne kompren'ant'e, kio okaz'as al ili. Sed tio'n ili est'is preter'pas'ont'a'j.

Ili ne viv'is pac'e eĉ en la unu'a'j tag'o'j. Ili hav'is mal'sam'a'j'n vid'punkt'o'j'n pri ĉio. Ĝi est'is evident'iĝ'int'a tuj kaj por ili ambaŭ. Vitalij opini'is neces'a trud'i al Olga si'a'n mond'koncept'o'n. Sed ŝi obstin'is. Ĝi far'is grand'a'n plezur'o'n al la najbar'o'j...

Kiam do vek'iĝ'is la efektiv'a sent'o? Ebl'e, ĝi tut'e ne est'is vek'iĝ'int'a?..

En est'int'a graf'a bien'o, dek du kilo'metr'o'j'n de la urb'o, kuŝ'is la milit'a tend'ar'o. Ĉi tie, inter dens'a'j verd'a'j branĉ'o'j, star'as blank'a dom'o. Unu'flank'e de ĉi tiu dom'o est'as mal'nov'a kript'o, kiu'n Olga komenc'e tiel tim'is. Ali'flank'e est'as mal'lum'a mal'larĝ'a ĉambr'o kun mal'plen'a'j ŝrank'o'j kaj larĝ'a lign'a lit'o. La ĉambr'o est'as mal'hel'a, sed, se mal'ferm'i mal'grand'a'n kaŝ'a'n flank'a'n pord'o'n, en la okul'o'j'n ŝpruc'as la sun'o. Kontraŭ'vol'e oni ferm'as la okul'o'j'n pro bril'ad'o de kvazaŭ fand'it'a or'o, pro eben'a turkis'a emajl'o de la ĉiel'o kaj mult'kolor'a flor'a tapiŝ'o, etend'iĝ'ant'a apud la ŝton'a'j, kovr'it'a'j per bosk'o ŝtup'o'j.

En ĉi tiu ĉambr'o ili pas'ig'is la unu'a'n somer'o'n. Kaj est'is tiel, ke Vitalij kun fort'e bat'ant'a kor'o, est'is ŝlos'ant'a la pord'o'n kaj kurten'ig'is la fenestr'o'n. Tiam Olga est'is tut'e ali'iĝ'ant'a. En ir'manier'o, per kiu ŝi al'proksim'iĝ'is al Vitalij, est'is io incit'ig'a kaj ŝtel'em'a. Ŝi subit'e ĉirkaŭ'pren'is li'a'n kol'o'n per la man'o'j kaj sol'a pens'o moment'e est'is li'n kapt'ant'a: neniu'j bar'o'j antaŭ la pasi'a'j dezir'o'j, est'u la plej arogant'a'j kares'o'j!

Ĉu am'o, aŭ mal'ĉast'o?..

* * *

Mi turn'as la paĝ'o'n kaj lev'as la kap'o'n. Alice sid'as, pal'a, kvazaŭ la neĝ'o. Mi ne atend'is tia'n efik'o'n.

— Kio vi'n emoci'ig'is tiel, Alice? Ĝi ja est'as nur roman'o.

— Nu, cert'e! Simpl'e, mi ne tut'e est'as san'a. Vi ne mal'trankvil'iĝ'u!

La vart'ist'in'o rapid'e ek'rigard'as ŝi'n kaj parol'as special'e sek'e:

— Sinjor'o Goetzke hieraŭ est'is ĉi-tie kaj promes'is ven'i hodiaŭ.

Ruĝ'a kolor'o mal'rapid'e super'verŝ'as la blank'a'j'n vang'o'j'n de Alice. Mi demand'as.

— Sinjor'o Goetzke? Kiu li est'as?

— Li est'as kon'at'ul'o de Alice. Unu oficir'o, — trankvil'e respond'as la vart'ist'in'o.

— Aĥ, tiel! — Mi mal'lev'as la okul'o'j'n kaj komenc'as zorg'em'e tra'fos'i paper'o'j'n en la paper'uj'o.

— Mein Herr*, — dir'as la mal'jun'a vir'in'o. — Vi ja est'as edz'iĝ'int'a?

— Jes, edz'iĝ'int'a, — respond'as mi, ne lev'ant'e la kap'o'n.

— Kaj la infan'o'j'n vi hav'as?

— Unu knab'in'et'o'n.

— Ĉu vi ŝi'n am'as?

Mi lev'as fin'e la kap'o'n kaj renkont'as mal'kontent'a'n rigard'o'n de l’ mal'jun'ul'in'o.

— Jes, mi am'as.

— Ĝi est'as bon'e, ke vi am'as vi'a'n fil'in'o'n. La patr'o'n ĉiu infan'o bezon'as ne mal'pli, ol la patr'in'o'n.

— Mi pet'as vi'n, — tuŝ'as mi'a'n manik'o'n Alice. — Leg'u plu'e'n!

— Bon'e, Alice, aŭskult'u!

* * *

Vitalij atent'em'e rigard'as la dorm'ant'a'n vizaĝ'o'n de Zoja. Rab'a'j sulk'o'j ĉirkaŭ la buŝ'o dis'glat'iĝ'is kaj blu'a du'on'lum'o mol'ig'as ruĝ'o'n sur la roz'kolor'a'j vang'o'j. La nud'ig'it'a sen'bril'a ŝultr'o kuŝ'as sur la kusen'o kaj mol'a vat'a lit'kovr'il'o for'mov'iĝ'is sur la alt'a'n brust'o'n, apenaŭ kaŝ'it'a'n sub batist'a ĉemiz'o. Subit'e Zoja mal'ferm'as la okul'o'j'n kaj, i'o'n tra'murmur'int'e, al'prem'as la naz'o'n al brust'o de Vitalij. Li far'as unu mov'o'n.

— Kovr'u mi'n, Viĉjo, mal'varm'e!

— Mi tuj est'as for'ir'ont'a, — mal'laŭt'e rimark'as Vitalij. — Est'as mal'fru'e.

— Atend'u, Viĉjo! Kun vi est'as tiel bon'e!

Vitalij kuŝ'as kelk'a'j'n minut'o'j'n silent'e, ne kontraŭ'dir'ant'e kaj aŭskult'ant'e dorm'em'a'n spir'ad'o'n de la vir'in'o. Ne, li erar'is! Ĝi tut'e ne est'as bezon'a! Zoja est'as fremd'a al li. Li ne pov'as ŝi'n kompren'i.

— Viĉjo, — dir'as Zoja, tuŝ'ant'e per la man'o li'a'n korp'o'n. — Vi tre plaĉ'as al mi! Por mi ne grav'as, ke vi hav'as la edz'in'o'n! Vi est'as mi'a!

— Nun vi'a, — konsent'as Vitalij, pen'ant'e trov'i bezon'a'j'n vort'o'j'n. — Sed ĉu kontent'ig'as tio vi'n? Tamen, mi ne tut'e est'as vi'a!

— Nu, jes, mi sci'as! Sed, ne grav'e! Nun vi est'as mi'a!

Ĉu li dir'u al ŝi, ke eĉ nun li ne plen'e est'as ŝi'a? Eĉ, kontraŭ'e, nur en la plej mal'grand'a grad'o! Kio ĝi est'as? Riproĉ'o de la konscienc'o? Ĉu ne al'kutim'ig'is li si'n, ke pent'o pri la far'it'a est'as sen'util'a aĵ'o? Oni ne dev'as pens'i pri la far'it'a, sed pri la far'ot'a. Sed kio do est'as far'ot'a?..

— Viĉjo, ĉu vi'a edz'in'o neni'o'n sci'as? Tut'e neni'o'n? Kiel rid'ind'e. Ĉu vi sci'as, mi opini'as, ke ŝi simpl'e est'as mal'saĝ'a, vi'a edz'in'o!

Cert'e, oni dev'as defend'i li'a'n Olga’n! Ĝi est'as ofend'o! Sed ĉu ne la plej grand'a ofend'o est'as fakt'o de li'a perfid'o! Kio'n do postul'i de Zoja?.. Sed Olga neni'o'n sci'as, sekv'e, ŝi ne est'as ofend'it'a?

— Al mi ŝajn'as, ke ĝi est'as bon'e, se ŝi neni'o'n sci'as! Almenaŭ ŝi ne sufer'as!

Zoja rid'as.

— Vi est'as ruz'a, Viĉjo! Ĉu vi ne rimark'as mem, ke vi el'pens'is por vi la oportun'a'n prav'ig'o'n? Unu'a'vid'e vi ŝajn'as sankt'ul'o! Sed ĉu vi est'as pli bon'a ol la ali'a'j?

— Ĉu tio grav'as por vi?

— Por mi? Ne, por mi est'as tut'e egal'e! Sed, est'ant'e vi'a edz'in'o, mi jam de'long'e vi'n for'las'us!

Zoja for'ĵet'as la lit'kovr'il'o'n kaj mal'lev'as plank'e'n la nud'a'j'n pied'o'j'n. Ŝi'a'j pied'o'j est'as mal'bel'a'j, precip'e sen ŝtrump'o'j. La sur'o'j tro el'star'as kaj ĝeneral'e ili est'as iom tro dik'a'j. Ŝi trov'as per la dekstr'a pied'o'pint'o la pantofl'o'n kaj en'met'as en ĝi'n la pied'o'n. Vitalij pen'e venk'as en si mal'agrabl'a'n naŭz'a'n sent'o'n. Ne rigard'ant'e Zojan, li komenc'as mal'rapid'e si'n vest'i.

— Mi ne hav'is sufiĉ'e da temp'o, por vi'n demand'i, — dir'as Zoja, en'ig'ant'e en la nigr'a'j'n har'o'j'n pingl'o'j'n, — ĉu vi est'as konstant'e pres'ig'ont'a artikol'o'j'n de Ivagin en la mur'gazet'o?

— Vi klasik'e esprim'as vi'a'j'n pens'o'j'n! — ironi'as Vitalij. — Vi ne hav'is temp'o'n! Sed nun mi ne hav'as sufiĉ'e da temp'o! Mi dev'as for'ir'i.

— Ĉu ne plaĉ'is al vi, ke mi ek'dorm'is?

— Kia bagatel'o! Mi pri la ali'a alud'as! Mi'n interes'as la tendenc'o en evolu'o de ni'a proksim'ec'o.

— Nom'e? — mal'larĝ'ig'as la okul'o'j'n Zoja.

— Antaŭ'e ni est'is mult'e pri'diskut'ant'a'j divers'a'j'n serioz'a'j'n tem'o'j'n. Se vi dezir'us re'memor'i, mi mult'e rakont'is al vi pri mi'a projekt'o.

— Sed nun?

— Nun vi mem vid'as.

Zoja balanc'as la kap'o'n.

— Ĉu ne plaĉ'as al vi? Mi neniu'n ten'as per ŝnur'o'j. Mi nur est'is konsil'ont'a al vi i'o'n. Se vi intenc'as rest'i redaktor'o de la mur'gazet'o, se vi'n zorg'as konstru'o de la Metropoliten'o, se vi dezir'as traf'i ekster'land'e'n, ĉes'ig'u la en'lok'ig'o'n de tia'j mal'saĝ'a'j artikol'aĉ'o'j!

— Ĝi est'as tut'e absurd'e, Zoja! — indign'e ek'kri'as Vitalij kaj komenc'as kur'ad'i tra la ĉambr'o.

Zoja pren'as de la bret'o lad'a'n te'kruĉ'o'n kaj el'ir'as la kuir'ej'o'n. Vitalij kompren'as, ke la konversaci'o ne est'as sen'cel'e komenc'it'a de ŝi. Li al'ir'as la fenestr'o'n. Mal'supr'e vast'iĝ'as Strastnaja Ploŝĉadj, kvazaŭ bild'o en foir'ej'a panoram'o. En ĝi est'as disting'ebl'a'j du etaĝ'o'j. La mal'supr'a, super'verŝ'it'a per la panoram'a flav'a lum'o kaj la supr'a, lum'ig'it'a nur per re'bril'o'j de la supr'a'j fajr'o'j. Mal'pur'a neĝ'o kovr'as la pavim'o'n. Cifer'plat'o de horloĝ'o sur la nov'a konstru'aĵ'eg'o de “Izvestija”* pend'as alt'e en la aer'o. Mal'pli supr'e prem'iĝ'as unu al la ali'a iu'j mal'lum'a'j blind'a'j dom'et'o'j. La rigard'o kapt'as nur et'a'n antikv'a'n preĝ'ej'aĉ'o'n de monaĥ'ej'o, sur kiu'n traf'as la tut'a lum'o de tram'a'j, taks'o'motor'a'j kaj aŭtobus'a'j lantern'o'j. Puŝkin-monument'o star'as en la ombr'o. Sed pitoresk'a grup'o de marĉand'ant'a'j publik'ul'in'o'j trov'iĝ'as en stri'o de blind'ig'a lum'o de preter'kur'eg'ant'a'j aŭt'o-maŝin'o'j. Unu el la vir'in'o'j frost'trem'e kaŝ'as si'n en varm'a pelt'a kol'um'o, la ali'a, si'n klin'int'e kaj iom lev'int'e la mal'long'a'n jup'et'o'n, ord'ig'as la ŝtrump'o'j'n, la tri'a konfid'em'e prem'as si'n al la vir'o, ĉirkaŭ'pren'ant'a si'n, la kvar'a, enu'ant'e, star'as en distr'a poz'o, atend'ant'e, dum la ŝofor'o prepar'os la maŝin'o'n. Knab'in'o, proksim'um'e dek'kvar'jar'a, en mal'nov'a kap'tuk'et'o, tru'iĝ'int'a aŭtun'a palt'o kaj tre mal'long'a rob'et'o, alt'e nud'ig'ant'a si'a'j'n mal'gras'a'j'n gamb'o'j'n, tim'em'e apog'is si'n kontraŭ lantern'kolon'o, iom mal'ferm'int'e si'a'n mal'bel'a'n, kvazaŭ mir'ig'it'a'n buŝ'o'n. Post la monument'o profund'e'n, perspektiv'e, for'ir'as arĝent'a'j branĉ'o'j de la arb'o'j.

Zoja met'as la te'kruĉ'o'n sur la tabl'o'n.

— Nu ĉu vi koler'aĉ'as? Ne ŝat'as mi tre'eg'e, kiam vir'o'j koler'aĉ'as. Trink'u!

Vitalij vid'as la mal'pur'a'n te'kruĉ'o'n kaj pens'as, ke Olga eg'e sufer'us, se ŝi ne sukces'us pur'ig'i la te'kruĉ'o'n ĝis al'ven'o de gast'o.

— Zoja, mi pet'as, dir'u al mi, kiu el ni'a'j vir'o'j vizit'as vi'n ankoraŭ?

Zoja mal'larĝ'ig'as la okul'o'j'n.

— Ruz'ul'o vi est'as, Viĉjo! Kial do mi dir'u tio'n al vi? Mi ja ne demand'as, kiu'j'n vir'in'o'j'n vi posed'is?

— Ne pri tio tem'as! Mi simpl'e dezir'as sci'i, kiu nom'e.

— Mi ne dir'os, Viĉjo! Ne pet'u!

Vitalij ĵet'as rigard'o'n sur la fot'o'j'n, sed neni'u el ili memor'ig'as iu'n kun'ofic'ist'o'n de Mosĥozupr.

— Bedaŭr'ind'e!

— Kial?

Vitalij las'as la demand'o'n sen respond'o. Zoja sent'as, ke li'n kapt'as la humor'o mal'gaj'a, mal'lum'a, preskaŭ koler'a. Ŝi pren'as de la mur'o gitar'o'n kun ruĝ'a ruband'et'o sur la supr'a part'o. Ŝi'a voĉ'o est'as agrabl'a, mol'a, kiel velur'o. Sed eĉ ne la voĉ'o est'as grav'a. Grav'a est'as tiu koket'em'o, kun kiu ŝi rigard'as la vizaĝ'o'n de Vitalij.

“En arb'ar'o'n log'us vi'n vesper'e mi,

Vi'n en'sorĉ'us tie super fajr'o mi,

Kontraŭ sorĉ’ sen'pov'a est'as vi, ho go'j!

Ho, al mi, kar'ul’, vi plaĉ'as, oj, oj, oj!...”

Zoja riproĉ'e balanc'as la kap'o'n, ĉar Vitalij eĉ ne dezir'as ŝi'n aŭskult'i. Ne, li est'as definitiv'e stult'a! Tiam ŝi ŝanĝ'as la tem'o'n.

— Do kiel stat'as la afer'o kun la ekster'land'o? Ĉu la silk'a'j'n ŝtrump'o'j'n vi al mi aĉet'os? Kaj la pudr'o'n Cautie?

Ŝi mal'laŭt'e son'ig'as per la kord'o'j cigan'romanc'a'j'n melodi'o'j'n. Ĝi est'as unu el mal'san'ec'a'j ŝat'o'j de Vitalij. Cigan'romanc'o'j ordinar'e taŭg'e efik'as li'n.

— Klar'ig'u al mi, mi pet'as, — dir'as li spit'em'e, — kio'n signif'as tiu ĉas'ad'o kontraŭ Ivagin? Vi ankoraŭ antaŭ'ne'long'e est'is ni'a'flank'e. Ĉu ĉio ĉi est'as nur pro tio, ke li est'as labkoro kaj de'vual'ig'as abomen'aĵ'o'j'n?

— Vi ja kon'as mi'a'n vid'punkt'o'n.

— Kio rezult'as? Kial vi neniel ag'as en la ĉel'estr'ar'o?

Zoja lev'as la ŝultr'o'j'n.

— Kiel pov'as efik'i unu voĉ'o kontraŭ ĉiu'j?

— Sed ja antaŭ'e ĝi efik'is?

Zoja si'n klin'as super la gitar'o kaj streĉ'ig'as la mal'fort'iĝ'int'a'j'n kord'o'j'n. Anstataŭ respond'i, ŝi ek'kant'as kun akcent'o de la estrad'a kant'ist'in'o:

“Mi sci'as, kar'ul'o,

Vi mi'n ne forges'os.

Nigr'o'okul'a'n Helen'o'n!

Dum tag'o'j kaj nokt'o'j, neniam vi ĉes'os

Vag'ad'i tra kamp'o'j eben'a'j!...”

Vitalij lev'iĝ'as.

— Zoja, kial vi neni'o'n respond'as?

— Kio'n do respond'i? — krud'e inter'romp'as Zoja. — Ĉu ĝi est'as vi'a afer'o?

Kaj plen'voĉ'e ŝi ek'kant'as popol'a'j'n ŝerc'kant'et'o'j'n:

“Pro la am'o sufer'int'e,

Est'is akv'o'n mi salt'int'a!..

kaj tri hor'o'j'n naĝ'is mi

Pro diabl'o tia ĉi!”...

* * *

Mi fin'as la ĉapitr'o'n kaj, neni'ig'it'a, silent'as. El la okul'o'j de Alice gut'as grand'a'j larm'o'j. Antaŭ mi est'as pec'o da paper'o:

— “La vart'ist'in'o rigard'as ni'n. Mi hont'as, sed mi ne hav'as fort'o'j'n kontraŭ'star'i. Vi skrib'as ne la roman'o'n, sed la tag'libr'o'n. Ĝi est'as klar'e de la komenc'o mem. Kiel vi pov'is forges'i nom'o'n de la knab'in'o, al kiu vi send'is la poŝt'kart'o'n el la vapor'ŝip'o? Tiu nom'o est'as Alice Berg!”

Mi'a'j vang'o'j kaj frunt'o brul'as kaj mi ne sci'as, kio'n mi est'as far'ont'a?

La mal'jun'ul'in'o ne for'ir'as. Ŝi nur bru'e ek'spir'as kaj moral'e prononc'as:

— Vi pri'skrib'is tre mal'bon'a'n vir'o'n. Tre, tre mal'bon'a'n!

Mi de'nov'e komenc'as tra'fos'i paper'o'j'n en mi'a paper'uj'o.

— Kio'n vi serĉ'as? — demand'as fin'e Alice kun trem'o en la voĉ'o.

— Mi est'as skrib'int'a hieraŭ poŝt'kart'o'n al la edz'in'o sed ĝis nun mi hav'as ĝi'n en la paper'uj'o. Mir'ind'a distr'ec'o!

Trov'int'e la poŝt'kart'o'n, mi re'en'ŝov'as ĝi'n en la paper'uj'o'n. Alice silent'as. Si'a rigard'o halt'is sur iu ne'vid'ebl'a objekt'o. Post'e mi sam'e aŭtomat'e el'pren'as el vest'o'poŝ'o la horloĝ'o'n kaj tuj, ne ek'rigard'int'e ĝi'n, re'en'poŝ'ig'as ĝi'n.

— Kiom'a hor'o est'as? — trankvil'e demand'as Frau Mart'a. Mi re'e el'pren'as la horloĝ'o'n.

— Baldaŭ la ok'a.

— Aha! Je la ok'a est'os radi'parol'ant'a Schwarz. Ĝi est'os interes'e!

Mi ek'trem'et'as. Jes, ĝust'e hodiaŭ ĝi okaz'os! En la flor'plen'a kort'et'o knar'as la pord'o kaj proksim'iĝ'as ies paŝ'o'j.

Jen est'as li! Komenc'iĝ'as! Sed sekv'as frap'o sur la pord'o'n kaj ĉambr'o'n en'ir'as, puŝ'int'e si'n sur la plafon'o'n, Erich.

— Salut'o'n, ge'kamarad'o'j! Ĉu vi hav'as la bier'o'n? Ne? Ne grav'as! Mi kun'pren'is!

Li el'ŝarĝ'as du botel'o'j'n sur la tabl'o'n.

— Send'u la mal'jun'a'n por aĉet'i kolbas'o'n! — dir'as li al Alice. — Ni aranĝ'u kamarad'ec'a'n vesper'manĝ'o'n!

Mi est'as konstern'it'a. Eĉ pli est'as konstern'it'a Alice. Ŝi sid'ig'as la gast'o'n.

— Nu, bon'e, mi konsent'as! Ni aranĝ'u vesper'manĝ'o'n. Mi tuj re'ven'os.

Ŝi mal'aper'as en la kuir'ej'o. Erich si'n klin'as al mi.

— Mi'n dum la tut'a voj'o sekv'is iu polic'a oficir'o. Tre suspekt'ind'a tip'o!

Mi mal'trankvil'e rigard'as al Erich.

— Por kio vi ven'is? Ĉu vi jam est'is vizit'ant'a Alice’n?

Erich tambur'as per la fingr'o'j sur la tabl'o'n.

— Ne!.. Kaj vi?

— Mi, jes... Iu'foj'e, sed...

Erich ne las'as al mi fin'i.

— Ĉu vi sci'as pri la hodiaŭ'a parol'o de Schwarz? Jes? Kaj ĉu vi ankaŭ sci'as, kio est'as okaz'ont'a?

Mi silent'e kap'jes'as.

— Alice hav'as radi'o'akcept'il'o'n, — fin'as Erich, sed al mi ŝajn'as, ke li'a vizit'o hav'as ankoraŭ iu'n cel'o'n.

— Tie ag'as Otto, — kap'montr'as Erich la radi'o'akcept'il'o'n kaj sur'met'as la kap'telefon'o'n. Alice en'ir'as kun la pal'iĝ'int'a vizaĝ'o. Apud ŝi est'as Reingold. Erich krud'e mov'as la seĝ'o'n.

— Kon'at'iĝ'u, sinjor'o'j! — dir'as Alice per ne'natur'e laŭt'a voĉ'o.

Akr'a'rigard'e Reingold glit'as sur la vizaĝ'o'j kaj mal'rapid'e etend'as la man'o'n.

— Mi vi'n jam est'as vid'int'a! — dir'as li al mi.

— Jes, mi vi'n ankaŭ! Eĉ tri'foj'e!

Erich kun'tir'is la brov'o'j'n.

— La sinjor'o leŭtenant'o, ŝajn'e, al'ven'is per la sam'a vagon'ar'o, kiel mi?

Hoetzke mal'amik'ec'e sub'rigard'as Erich’on.

— Jes, jes, vi prav'as! Mi ne supoz'is, ke ni est'as vetur'ant'a'j en la sam'a'n dom'o'n! Do tio est'as vi'a ĉambr'o, Alice?

— Kiel vi vid'as, Reingold! Mi pet'as sid'iĝ'i! Kial do vi star'as? Mi tuj dir'os al la vart'ist'in'o. Ŝi ĝoj'os vi'n vid'i!

Alice de'nov'e mal'aper'is en la kuir'ej'o, las'int'e ni'n sol'a'j. Kelk'a'j'n minut'o'j'n reg'as silent'o. Erich sid'as kun la telefon'o. Reingold el'pren'as arĝent'a'n cigar'uj'o'n kaj propon'as la cigar'o'j'n. Mi rifuz'as, Erich pren'as.

— Kio'n oni translaci'as? — demand'as Reingold.

— Tuj est'as parol'ont'a la redaktor'o de “Vorwärts”, sinjor'o Schwarz, — sek'e respond'as Erich.

— Ah, tiel! — distr'e rimark'as Reingold kaj etend'as la man'o'n por pren'i “Pravda”-n.

— Strang'a est'as ĉi tiu lingv'o, — turn'as li si'n al mi. — Ĉu ne ver'e?

Mi lev'as la ŝultr'o'j'n.

— Por ni, la rus'o'j, ĝi ne ŝajn'as strang'a!

— Do vi est'as rus'o? — mal'larĝ'ig'as la okul'o'j'n Reingold.

Ekster'avid'e mi plen'e posed'as mi'n, sed intern'e ĉio en mi est'as eg'e streĉ'it'a. Mi, Erich kaj Reingold. La sovetia inĝenier'o, german'a labor'ist'o kaj polic'a oficir'o. Ĉu la problem'o de person'a feliĉ'o sam'e star'as antaŭ la hom'o'j de tut'e fremd'a'j mond'o'j kaj mond'koncept'o'j?.. Strang'e, ke Alice ne opini'as bezon'a tuj for'ig'i tiu'n ĉi polic'ist'o'n!.. En la ĉambr'o est'is nur tri seĝ'o'j. Reingold lev'iĝ'as kaj ced'as al Alice si'a'n lok'o'n. Ŝi rifuz'as. Ŝi kontakt'ig'as la ne'grand'a'n teler'form'a'n laŭt'parol'il'o'n, pend'ant'a'n apud la spegul'o, kaj sid'iĝ'as sur la lit'o'n. Ne'laŭt'a sibl'ad'o, memor'ig'ant'a pri la gramofon'a disk'o, for'flug'as de la mur'o. Post'e sekv'as klar'e disting'ebl'a, sed mal'proksim'a voĉ'o:

— Ĉu oni pov'as garanti'i la pac'o'n, se la reg'ist'ar'o est'as don'ont'a 500 milion'o'j'n da mark'o'j por la kiras'ŝip'konstru'o, rifuz'ant'e ced'i eĉ cent'on'o'n da tiu ĉi sum'o por nutr'ad'o de la mal'riĉ'a'j infan'o'j? Ĉi tiu decid'o sekv'ig'is plej fort'a'n indign'o'n inter la labor'ul'a'j amas'o'j. Tial ili salut'as la kampanj'o'n por ĝeneral'a voĉ'don'ad'o kontraŭ konstru'o de la kiras'ŝip'o.

Vizaĝ'o de Reingold de'form'iĝ'as.

— Mal'kompren'ebl'e! Ĉu la redakci'o de “Vorwärts” tiel ŝanĝ'is si'a'n politik'o'n?

En voĉ'o de la jun'a oficir'o son'as sincer'a mis'kompren'o; ĉiu'j ceter'a'j konserv'as la silent'o'n. Alice, kvazaŭ ŝi frost'o'trem'as, kovr'as si'n per divers'kolor'a ŝal'o. La okul'o'j de Erich lum'as kontent'ig'it'e. Mi streĉ'e aŭskult'as. La teler'o daŭr'ig'as per indiferent'a voĉ'o rakont'i pri la mizer'o de la german'a'j prolet'o'j, mal'riĉ'ul'a'j kaj mez'a'j rond'o'j de l’ kamp'ar'an'ar'o kaj eĉ de kelk'a'j kategori'o'j de la burĝ'ar'o. La ne'vid'ebl'a orator'o parol'as pri la abism'o, dis'ig'ant'a ar'et'o'n de la ban'ant'a'j si'n en or'o riĉ'ul'o'j kaj la grand'eg'a'j'n amas'o'j'n de la ceter'a loĝ'ant'ar'o. Li pentr'as bild'o'n de la est'ont'a milit'o kaj sub'strek'as ekster'ordinar'a'n pac'em'o'n de Sovet'uni'o.

La lip'o'j de Reingold mok'em'e kurb'iĝ'as. Li turn'as si'n al Alice:

— Fräulein Alice, ĉu mi pov'as pet'i vi'n mal'ŝalt'i la aparat'o'n?

— Kial do, Reingold? La parol'ad'o est'as interes'a!

— Ŝi prav'as, — fum'et'ant'e per la cigar'o kaj ne for'met'ant'e la kap'telefon'o'n, jes'as Erich. — Mi neniam ankoraŭ aŭd'is de Schwarz tia'j'n saĝ'a'j'n parol'o'j'n!

— Mi tre bedaŭr'as, — lev'as la ŝultr'o'j'n Reingold. — Tia'okaz'e mi est'as dev'ig'at'a for'ir'i.

— Kial? — lev'as Alice la okul'o'j'n.

— Mi ja ne pov'as aŭskult'i trankvil'e ĉi'a'n absurd'aĵ'o'n!

— Sed ĝi ja est'as nur radi'o-parol'ad'o! — en'met'as mi la vort'o'n.

— Pardon'u, sinjor'o'j! — iom ekscit'it'e alt'ig'as la voĉ'o'n Reingold, — mi ven'is al fraŭl'in'o Alice, sed ne al vi!

— Se ni mal'help'as al sinjor'o leŭtenant'o, ni pov'as for'ir'i! — lev'as si'n Erich de la lok'o. Ankoraŭ ne for'met'int'e la kap'telefon'o'n, li esting'as la ne'ĝis'fin'e fum'it'a'n cigar'o'n, gard'em'e en'pak'as ĝi'n en paper'o'n kaj met'as en la poŝ'o'n.

— Ne mal'pac'iĝ'u! — dir'as Alice, — Reingold, vi ne dev'as pro bagatel'o obstin'i!

— Tre bon'e, — ne aŭskult'ant'e ŝi'n, daŭr'ig'as Erich, — ke la radi'o fin'e ek'parol'is pri la kiras'ŝip'o. Ja est'as pek'e pri'silent'i tia'n grav'a'n kampanj'o'n! Jam kelk'a'j'n tag'o'j'n daŭr'as la voĉ'don'ad'o, sed la radi'o silent'as. Sam'temp'e oni serv'em'e komunik'as divers'a'j'n sen'senc'aĵ'o'j'n!

Reingold ankaŭ lev'iĝ'as.

— Ni ne hav'as tem'o'j'n por konversaci'o'j! — mal'varm'e el'parol'as li, rekt'e rigard'ant'e Erich’on. Erich for'met'as la telefon'o'n kaj el'trink'as rapid'e la bier'o'n. Li turn'as la ŝalt'il'o'n kaj la teler'o ek'silent'as du'on'parol'e.

— Genosse, ĉu ni ne la sam'a'n voj'o'n ir'os?

Mi ne'decid'em'e rigard'as Alice’n; ŝi mord'et'as la lip'o'j'n, mal'lev'int'e la okul'o'j'n. Mi etend'as al ŝi la man'o'n.

— Ĝis la re'vid'o, Alice!..

Super la legom'ĝarden'o'j jam naĝ'as blu'a vesper'o. Inter la verd'aĵ'o kaŝ'as si'n bul'et'o'j de mal'lum'o. Kvazaŭ kun'met'it'a'j el lud'kart'o'j la mal'grand'a'j dom'et'o'j bril'et'as per la petrol'lamp'a'j okul'o'j. Krak'et'as sub la pied'o'j la sabl'o. Ni ir'as rapid'e kaj silent'e. Erich profund'e en'poŝ'ig'is la man'o'j'n kaj ĝis'fum'as la cigar'o'n. Mi streĉ'e rigard'as rekt'e antaŭ mi'n.

— Ĉu vi kompren'is? — ĵet'as fin'e Erich al mi.

— Neni'o'n mi kompren'is! — respond'as mi, ne rigard'ant'e li'n.

— Sed mi ĉio'n kompren'is.

El'ir'int'e el la legom'ĝarden'o'j la lum'ig'it'a'n strat'o'n, mi halt'as apud la poŝt'kest'o. Ĉi tie mi pren'as el la paper'uj'o la poŝt'kart'o'n. Unu sekund'o'n mi ten'as ĝi'n super apertur'o de la poŝt'kest'o, post'e rapid'e for'ŝov'as la man'o'n, dis'ŝir'as la poŝt'kart'o'n kaj ĵet'as la pec'et'o'j'n en urn'o'n.

* * *

... de oktobr'o 1928.

Kio ajn okaz'u, mi tamen dev'as labor'i je la roman'o. Kial la labor'o dev'as sufer'i?

Vintr'a'j tag'o'j est'as mal'long'a'j kaj vintr'a'j nokt'o'j long'a'j. Fru'maten'e, kiam oni el'grimp'as el sub la kovr'il'o kaj si'n dron'ig'as en aer'o, perd'int'a nokt'e la vesper'a'n varm'o'n, oni dev'as ŝalt'i la elektr'o'n. Tiam griz'a'j makul'o'j sur la ŝton'a'j mur'o'j dis'kur'as kaj ced'as lok'o'n al flav'et'a'j mal'pur'a'j stri'o'j, altern'ant'a'j kun balanc'iĝ'ant'a ombr'o de la lamp'o'kloŝ'o. Tiam Injo el'ŝov'as la naz'et'o'n el post ret'et'o de si'a lit'o kaj, rid'et'ant'e, dir'as:

— Pa'ĉj'o, mi vek'iĝ'is!

Ŝi'a bukl'oz'a kap'et'o kun mal'ord'iĝ'int'a'j har'o'j lev'iĝ'as super la kusen'o. Ŝi tren'as el sub la kovr'il'o et'a'n mol'a'n lepor'et'o'n, fidel'a'n kun'ul'o'n de ŝi'a'j dolĉ'a'j sonĝ'o'j. Tiam Olga fulm'e ĵet'as si'n en la frost'a'n kuir'ej'o'n, kaj rapid'em'e aranĝ'as la “primus'o'n”*. Vitalij rapid'ant'e tra'glut'as glas'o'n da te'o kaj tuŝ'as per la lip'o'j har'o'j'n de Olga. Injo postul'as si'a'n part'o'n.

— Pa'ĉj'o, ankaŭ mi'n kis'u! Pa'ĉj'o, ne forges'u mi'n kis'i!

Li klin'as si'n al la fil'in'et'o kaj Olga rigard'as li'n profund'e kaj mal'gaj'e. Pen'ant'e ne rimark'i tiu'n rigard'o'n, Vitalij sur'ŝov'as la ĉap'o'n kaj el'ir'as.

Kiu dir'is, ke ĝi est'as tiel simpl'e, konfes'i, ke la am'o kaj ajn'a'j esper'o'j jam mank'as? Ne, ĝi est'as tre'eg'e mal'facil'e!.. Sed kiel ĝi'n rilat'as Zoja?..

Okaz'as en Moskvo mir'ind'e frost'a'j tag'o'j. La mal'varm'o tra'penetr'as tra'e'n, ĝis la ost'o'j. Tiam oni lev'as la kol'um'o'n, si'n kaŝ'as kun la kap'o en ŝaf'a fel'o kaj pen'as ne rigard'i antaŭ si. Ĉe la tram'halt'ej'o oni rapid'em'e danc'et'as, aŭ paŝ'ad'as tie'n kaj re'e'n. Kun'tir'int'e la korp'o'n, oni sub'rigard'as, pen'ant'e ek'vid'i la ven'ont'a'n tram'o'n. Kaj kiam ĝi ne ven'as kvar'dek minut'o'j'n kaj pli, oni ne el'ten'as, koler'eg'e el'kraĉ'as flank'e'n insult'o'n kaj rapid'e pied'ir'as al la sekv'ont'a halt'ej'o. Preskaŭ tiel ag'is Vitalij. Mal'bon'humor'e rigard'int'e tra la strat'o kaj neni'o'n vid'int'e, krom neĝ'blank'ig'it'a'j telefon'faden'o'j, li mov'is la kap'o'n, ŝov'is la man'o'j'n en la poŝ'o'j'n kaj ek'paŝ'is.

— Ĉi tie dev'as kuŝ'i metropoliten'lini'o, — medit'is li, — kaj la vagon'ar'o'j pas'os ĉiu'kvin'minut'e. Lum'e, varm'e, vast'e, mal'kar'e kaj rapid'e! Oni ne plu mal'ŝpar'os tiel mal'avar'e la temp'o'n kaj nerv'a'n energi'o'n!

Sed dum la rapid'a ir'o li est'is varm'iĝ'ant'a kaj, ĉiam mal'pli pens'ant'e pri la mal'fru'iĝ'int'a tram'o, profund'iĝ'is si'a'j'n propr'a'j'n tra'viv'aĵ'o'j'n. Ĉu Olga est'as mal'feliĉ'a? Sen'dub'e! Ĉu li est'as feliĉ'a? Mal'cert'e! Ĉu li dir'u la ver'o'n? Ne, li ripet'u la mensog'o'n! Tut'egal'e, se li'a lang'o eĉ el'turn'iĝ'us por dir'i la ver'o'n, Olga ig'os li'n re'pren'i si'a'j'n parol'o'j'n kaj ripet'i la mensog'o'n. Ĝi est'as ne'evit'ebl'e, ali'e ŝi est'os plor'ant'a, kri'ant'a, konvulsi'ant'a en histeri'a paroksism'o kaj li ne antaŭ'sci'as, kiel ĝi est'os fin'it'a. Se li pov'us konvink'i si'n, ke la mensog'o pov'as far'iĝ'i ver'o! Ĉu Olga mal'ind'as la am'o'n? Li mem kulp'as!.. Sed kia'manier'e ĝi'n rilat'as Zoja?.. Olga kred'as, ke dev'as ekzist'i iu grav'a kaŭz'o por mal'aper'o de l’ am'o. Sed ja tia kaŭz'o ne ekzist'as!

En'ir'ant'e Mosĥozupron li de'nov'e re'memor'as pri la metropoliten'o. Du'dek'minut'a mal'fru'iĝ'o! Kiom da labor'hor'o'j oni perd'as en Moskvo por si'n'transport'ad'o kaj je kiom da procent'o'j mal'alt'iĝ'as pro tio labor-kapabl'o de la labor'ist'o'j kaj ofic'ist'o'j!

Supr'e'n'ir'ant'e la ŝtup'ar'o'n, Vitalij sent'as kresk'ad'o'n de iu kun'lig'ant'a li'n nebul'aĵ'o en la kap'o. Tia sent'o okaz'as en komenc'o de la mal'san'o. Kaj la sam'a sent'o okaz'as (Vitalij ĝi'n kon'as), kiam la viv'o trans'form'iĝ'as sen'esper'a'n mal'agrabl'aĵ'o'n.

Efektiv'e, en si'a bur'o li trov'as abomen'ind'a'n person'aĵ'o'n en elegant'a ĉemiz'o kun kravat'o, kun glat'e ord'ig'it'a'j har'o'j kaj rond'a vizaĝ'o. Kie vid'is li tia'n vizaĝ'aĉ'o'n? Ivagin klar'ig'as, ke tiu est'as la nov'a teknik'ist'o, anstataŭ li.

— Ĉu vi mir'as? Kie'n mi mal'aper'as? Ha? Mi, amik'o, ir'os la labor'bors'o'n!

Vitalij ne dezir'as eĉ parol'i pri ĝi. Cert'e, Ivagin est'as sen'prokrast'e for'send'ont'a la protest'o'n en la Kontrol'komision'o'n kaj pri la teknik'ist'o li mem parol'os kun Serebrovskij. Koler'a kaj ekscit'it'a, li en'ir'as la akcept'ej'o'n. Kiel ĉiam, amas'iĝ'as ĉi tie la popol'o kaj est'as aŭd'ebl'a'j enu'ig'e sam'tem'a'j konversaci'o'j. Zoja knar'as per la plum'o. Vitalij al'ir'as si'n tre proksim'e kaj, pez'e apog'ant'e la man'o'j'n, demand'as:

— Ĉu Serebrovskij mi'n akcept'os?

— Ne!

— Kial do ne, se mi hav'as urĝ'a'n afer'o'n?

— Se vi dezir'as, atend'u.

Re'ten'ant'e la ond'bol'ant'a'n en la brust'o koler'o'n, Vitalij sid'iĝ'as apud la tabl'o.

— Bon'e, mi atend'os!

Zoja de'nov'e komenc'as skrib'i, kun'prem'int'e en la buŝ'o esting'iĝ'int'a'n cigared'o'n. Vitalij rigard'as ŝi'a'n verd'a'n trik'bluz'o'n kaj en li'a memor'o el'naĝ'as la vesper'o'j, pas'ig'it'a'j ĉe ŝi. Tiu'n bluz'o'n, sen'vest'ig'ant'e si'n, ŝi ĉiam met'is sur dors'et'o'n de la lit'o kaj tial sub li'a naz'o ĉiam mal'bon'odor'is aĉ'a parfum'aĵ'o. Ĉiu hom'o hav'as si'a'n odor'o'n. Sed, el'ir'ant'e de Zoja, Vitalij for'port'is kun si odor'o'n de tiu parfum'aĉ'o. Kia abomen'a komedi'o! Jen antaŭ li est'as la tut'a ŝi'a ĉambr'o: blat'o'j... Ne, ankoraŭ... ankoraŭ fot'o'j de du barb'long'a'j vir'o'j sur la tabl'et'o, portret'o de iu person'o kun grand'a'j lip'har'o'j super la tabl'o kaj super la komod'o... Permes'u, kio do super la komod'o?

El la kabinet'o de Serebrovskij el'ir'as vizit'ant'o. Sub la tabl'o tint'as la sonor'il'o. Zoja mal'aper'as post la pord'o. Vitalij obstin'e pen'as re'memor'i, kia portret'o pend'as super la komod'o? En rond'a nigr'a kadr'et'o kun vitr'o. Mal'dens'a'j, glat'e ord'ig'it'a'j har'o'j...

En subit'a silent'o el la kabinet'o de Serebrovskij aŭd'iĝ'as abrupt'a vir'in'a rid'o. Rapid'e lev'iĝ'int'e, Vitalij mal'ferm'eg'as la pord'o'n. Unu'moment'e, kvazaŭ kat'o, Zoja for'salt'as de la genu'o'j de Serebrovskij.

— Kio'n vi bezon'as? — ekscit'it'e kri'as la estr'o. — Vi ja bon'eg'e sci'as, ke sen avert'o mi ne permes'as en'ir'i!

— Jes, mi tio'n kompren'as.

Vitalij per neni'ig'a'j okul'o'j rigard'as Zoja’n. Li re'memor'is, kia portret'o pend'as super la komod'o: la portret'o kun rond'a vizaĝ'o kaj bov'a'j okul'aĉ'o'j. Ho, li sci'as, kies portret'o ĝi est'as!

— Do, kamarad'o Serebrovskij, Ivagin est'as eks'ig'it'a? — demand'as Vitalij el la pord'o.

— Mi vi'n pet'as ne las'i vi'n en la fremd'a'j'n afer'o'j'n! Ĝi est'as last'foj'e, kamarad'o Zorin! Mi avert'as vi'n plej decid'e!

Serebrovskij nerv'em'e ord'ig'as la jak'o'n.

— Mi vi'n ne bezon'as! — al'don'as li minac'e.

— Jes, mi vi'n ankaŭ, — ironi'e kontraŭ'dir'as Vitalij.

Zoja prov'as ne'rimark'ebl'e tra'glit'i la pord'o'n, sed Vitalij kapt'as ŝi'n je la man'o.

— Kio'n vi vol'as? Las'u mi'n! — du'on'voĉ'e dir'as ŝi, pen'ant'e for'tir'iĝ'i.

— Unu minut'o'n, Zoja Ivanovna, ni el'ir'u la koridor'o'n!

En la koridor'o Zoja star'as, si'n apog'ant'e sur la mur'o'n, ŝir'ant'e pint'o'n de la naz'tuk'o kaj sub'rigard'ant'e li'n. Li embaras'e halt'is en distanc'o du'paŝ'a.

— Jen, Zoja Ivanovna! Vi dev'as for'las'i tia'j'n ŝerc'o'j'n!

— Kia'j'n ŝerc'o'j'n? Mi vi'n ne kompren'as!

— Sed mi vi'n bon'eg'e kompren'is! Tiu'n teknik'ist'o'n mi vid'i eĉ ne pov'as! Ke li tuj mal'aper'u el ĉi tie! Ĝi est'as unu'e...

Vitalij ek'silent'is, elekt'ant'e la vort'o'j'n.

— Kaj du'e? — lev'as la kap'o'n Zoja.

— Du'e, se ĝi ne est'os far'it'a, vi respond'os por tio!

— Ĉu?!

— Jes, kar'a kamarad'in'o! Vi ŝajn'e ne est'as tro sent'em'a!

Zoja mir'ig'it'e li'n rigard'as, sed re'ek'posed'ant'e si'a'n kuraĝ'o'n, arogant'e demand'as:

— Ankoraŭ “tri'e” sekv'os? Ĉu la person'a demand'o?

Nun ek'flam'as Vitalij.

— Jes, bedaŭr'ind'e, la person'a! Ne'atend'it'a'j'n, sincer'e dir'ant'e, mi far'as el'trov'o'j'n! — Ĉiam pli akr'e sent'ant'e, kiel nebul'iĝ'as la kap'o, kvazaŭ en ĝi ek'turn'iĝ'is karusel'o'j, Vitalij rigard'as Zoja’n per la ne'vid'ant'a'j okul'o'j. — De'long'e oni dev'us ĉes'ig'i ĉi tiu'n muzik'o'n!

— Nur tio'n? — Zoja rid'eg'as antaŭ la vizaĝ'o de Vitalij, — nur tio'n?.. Ho, kiel bedaŭr'ind'e! Vi iom mal'fru'iĝ'is, la iniciat'o ne trov'iĝ'as en vi'a'j man'o'j!

* * *

... de oktobr'o 1928.

Mi est'as ĵus inter'parol'int'a kun Ros'a. Mir'ind'e sent'em'a popol'o est'as la vir'in'o'j. Ŝi observ'as mi'n atent'em'e jam dum kelk'a'j tag'o'j. Ŝi al'port'is al mi tas'o'n da kaf'o kaj rimark'is, ke mi, kontraŭ mi'a kutim'o, ne plu dorm'as. Ŝi tamen ig'is si'n ne mir'i.

— Hodiaŭ est'as bel'eg'a or'a tag'o! Vi ne pov'as hav'i mal'bon'a'n humor'o'n!

Ŝi dis'mov'is la silk'a'j'n kurten'o'j'n. La berlin'an veter'o'n oni ne pov'as antaŭ'sci'i: jen neĝ'as, jen pluv'as, jen re'e la sun'o! Aŭ tiel okaz'as nur en la nun'a jar'o?..

— Ŝi est'as vi'a edz'in'o, pri kiu vi sopir'as?

— Ne, Ros'a, ŝi ne est'as la edz'in'o!

Ŝi rigard'as mi'n per la rond'a'j okul'o'j. Mi est'as dev'ig'at'a klar'ig'i.

— Vi ne pov'as imag'i, kiel ĉarm'a est'as Alice! Sed ne tio grav'as. Roschen! Ja ekzist'as mult'a'j bel'a'j knab'in'o'j en la mond'o! Plej grav'e, Alice am'as la viv'o'n!

— Ĉu vi mem ne am'as la viv'o'n?

— Mi — jes, sed nur part'e. Sed ekzist'as hom'o'j, kiu'j tut'e ne am'as la viv'o'n! Pli bon'e ili far'us, se ili ne nask'iĝ'us! Sed Alice... Por ŝi ĉiu moment'o de la viv'o, eĉ moment'o de lukt'o kontraŭ pli fort'a kontraŭ'ul'o est'as font'o de ĝoj'o!

— Sekv'e, Alice neniam sufer'as?

— Ho, ne! Sed la viv'o venk'as en ŝi la sufer'o'n. El ĉi tie ven'as ŝi'a cert'ec'o, ŝi'a kuraĝ'o, ŝi'a decid'em'o akcept'i sur si'n frap'o'j'n de la sort'o. De ĉi tie est'as ŝi'a deviz'o, kun kiu ŝi, eĉ est'ant'e venk'at'a, fin'e venk'as: “Mi ne plend'as la sort'o'n!”

Ŝajn'e, Ros'a est'as mal'seren'ig'it'a.

— Tia karakter'o est'as tro kruel'a por la vir'in'o!

... Kial mi tiom mult'e medit'as pri Alice? Ni'a'j voj'o'j dis'ir'as. Ĉu ĝi ne est'as klar'a?..

... de novembr'o 1928.

La edz'in'o serioz'e ofend'iĝ'is pri mi'a'j poŝt'kart'o'j.

“Trem'as la man'o'j, kiam mi ricev'as tiu'j'n mizer'a'j'n kolor'ig'it'a'j'n pec'o'j'n da paper'o, sen'kor'a'j'n kaj ofend'a'j'n, kiel vang'bat'o! Indiferent'a, sek'a tekst'o! Tri, neni'o'n signif'ant'a'j, banal'a'j lini'o'j!.. Nek unu vort'o kares'a kaj delikat'a! Nek unu vort'o de la salut'o kaj am'o! Mi dis'ŝir'as vi'a'j'n poŝt'kart'o'j'n, ĉu vi aŭd'as, mi dis'ŝir'as! Mi ne bezon'as almoz'o'n! Rest'u la mal'varm'a sol'ec'o kaj mut'a indiferent'o. Vi'a'j'n poŝt'kart'o'j'n mi ne bezon'as!”

... Mi dezir'as plor'i, sed la lip'o'j kurb'iĝ'as je kompat'ind'a'n grimac'o'n!

Sed mi ne hav'as, pri kio skrib'i al ŝi. Mi ne pov'as skrib'i! Mi ne plu hav'as fort'o'j'n mensog'i!

... de novembr'o 1928.

Inĝenier'o Berg, ŝajn'e, tro mult'e sci'as pri la moskva metropoliten'o. Pli, ol mi mem. Ali'e, kia'manier'e est'as klar'ig'ebl'a li'a cert'ec'o, ke mi est'as rajt'ig'it'a inter'trakt'i pri trans'don'o al ili de ĉi tiu koncesi'o. Ĝis nun mi neniu'n simil'a'n rajt'ig'o'n ricev'is.

Ĉiam pli kaj pli strang'a ŝajn'as al mi li'a kondut'o. Ĉiam pli oft'e medit'as mi pri la konversaci'o, hazard'e aŭd'it'a en “Admirals Palast”. Mi nepr'e skrib'os pri ĝi en Moskvon.

Mi jam de'long'e ne vid'is Alice’n. Ŝi'a afer'o est'as morgaŭ pri'diskut'ot'a dum la komsomol'ĉel'a kun'ven'o.

... de novembr'o 1928.

... Mi daŭr'ig'as la roman'o'n

* * *

Kvankam Popov send'is sci'ig'o'n pri la parti'kun'ven'o apart'e al ĉiu, du'on'o de la ĉel'o tamen dis'kur'is. Kelk'iu'j est'is al'ir'ant'a'j la tabl'o'n, not'is si'n en la kontrol'libr'o kaj post'e indiferent'e sur'ŝov'is la ĉap'o'j'n. Kelk'iu'j est'is pet'eg'ant'a'j special'a'n permes'o'n for'est'i. Unu hav'as mal'san'a'n kap'o'n, la ali'a dent'o'j'n, la tri'a edz'in'o'n, la kvar'a patr'in'o'n. Rezult'e, Popov kalkul'is en la salon'o nur 30% da ĉel'an'o'j.

Ivagin sid'is en la du'a, preskaŭ mal'plen'a vic'o. Atend'ant'e la komenc'o'n, la ĉe'est'ant'o'j inter'parol'is du'on'voĉ'e, si'n'gard'em'e re'rigard'ant'e. Kelk'iu'j en'profund'iĝ'is gazet'o'j'n. Ĉe'est'is nur ofic'ist'o'j: afer'gvid'ant'o'j, sekretari'o'j, libr'o'ten'ist'o'j, teknik'ist'o'j. La labor'ist'o'j mank'is. Fin'e Popov tint'ig'is la sonor'il'o'n.

— La ĝeneral'a kun'ven'o est'as mal'ferm'it'a. La ĉel'estr'ar'o propon'as elekt'i prezid'ant'ar'o'n de la kun'ven'o el la sekv'ant'a'j kamarad'o'j: Popov, Serebrovskij, Ŝipova. Ĉu est'as kontraŭ'dir'o'j?

Aŭd'iĝ'is kelk'a'j aplaŭd'o'j.

— La unu'a, raport'o pri la inter'naci'a situaci'o, la raport'ont'o — kamarad'o Vinokurov. La du'a — demand'o pri kontraŭ'parti'a'j ag'o'j de kamarad'o Ivagin kaj tiel plu. La tri'a — divers'a'j afer'o'j.

Vinokurov al'ir'is la tabl'o'n kaj met'is sur la rand'o'n ar'et'o'n da blank'a'j foli'et'o'j. Post'e li verŝ'is el la karaf'o glas'o'n da akv'o kaj, ne rapid'ant'e, trink'is. Dum li trink'is, la kun'ven'o silent'is kaj rigard'is en li'a'n buŝ'o'n. Fin'e, li viŝ'is la buŝ'o'n per la buŝ'tuk'o kaj komenc'is kun si'a kutim'a sen'pasi'a esprim'o:

— Mi'a parol'o est'os mal'long'a, sed mi avert'as, ke tamen mi bezon'as ne mal'pli, ol unu hor'o'n kaj du'on'o'n.

— Don'u al li unu hor'o'n! — kri'is iu el la post'a'j vic'o'j. Popov tint'is per la sonor'il'et'o.

— Kiu propon'as unu hor'o'n? — sever'e demand'is li. Jun'a skiz'ist'o Nikolajev ek'kuraĝ'is:

— Mi propon'as unu hor'o'n!

Ĉiu'j mir'ig'it'e re'turn'is la kap'o'j'n. Popov lev'is la ŝultr'o'j'n.

— Bon'e, ni voĉ'don'u! Kiu est'as por unu hor'o?

Okaz'is, ke ĉiu'j unu'anim'e est'is por unu hor'o. Vinokurov mal'kontent'e kun'tir'is la brov'o'j'n. La kun'ven'o ne'atend'it'e emoci'iĝ'is.

— Dum kvar'dek minut'o'j li lern'u parol'i!

— La tut'a hor'o est'as tro mult'e! — aŭd'iĝ'is voĉ'o el la kvar'a vic'o.

— Don'u al li tri'dek minut'o'j'n! — sub'ten'is ankoraŭ unu.

— Tri'dek'kvin minut'o'j'n!

— Kvin'dek minut'o'j'n!

— Kvar'dek minut'o'j'n!

— Du'on'hor'o'n!

— Ili furioz'iĝ'is, — dir'is Popov koler'e, — en'kadr'iĝ'u ia'manier'e! Vinokurov est'is parol'ant'a sen halt'o'j, glat'e, laŭt'e, sed tre'eg'e rapid'e. La aŭskult'ant'o'j prov'is antaŭ'e kapt'i la vort'o'j'n, streĉ'is vid- kaj aŭd'sent'o'n, el'tir'is la kap'o'j'n, sed lac'iĝ'ant'e kaj neni'o'n kompren'ant'e, baldaŭ ĉes'is aŭskult'i. Vinokurov parol'is, trans'met'ant'e la foli'et'o'j'n sur la tabl'o'rand'o kaj leg'ant'e de ili tut'a'j'n diagram'o'j'n, sed la aŭskult'ant'o'j ek'viv'is tut'e mem'star'a'n viv'o'n. Kelk'iu'j re'profund'iĝ'is en gazet'o'j'n, kelk'iu'j du'on'laŭt'e inter'parol'is, pri'diskut'ant'e la sekv'ont'a'n du'a'n demand'o'n. Kiam la horloĝ'montr'il'o mov'iĝ'is unu hor'o'n antaŭ'e'n, multiuj sen'pacienc'e rigard'is unu la ali'a'n. La orator'o tiu'moment'e analiz'is situaci'o'n de la Lig'o de Naci'o'j. Laŭ li'a plan'o li est'is ankoraŭ rakont'ont'a pri okaz'int'aĵ'o'j en Ĉini'o kaj pri akr'iĝ'o de inter'rilat'o'j inter USSR kaj la kapital'ism'a mond'o.

Post kiam li fin'is, la demand'o'j kaj dezir'ant'o'j diskut'i ne trov'iĝ'is. Popov fulm'rapid'e tra'leg'is la rezoluci'o'n, tra'glut'ant'e ne'leg'ebl'a'j'n lok'o'j'n kaj trans'ir'is al la du'a demand'o. En la ĉambr'o ek'reg'is tomb'a silent'o. Ŝipova trankvil'e lev'iĝ'is de si'a lok'o kaj per enu'ant'a'j okul'o'j ĉirkaŭ'kapt'is la kun'ven'o'n. Ord'ig'int'e la el'fal'ant'a'n el ŝi'a'j har'o'j ruĝ'a'n komb'il'o'n, ŝi apog'is si'n per ambaŭ man'o'j sur la tabl'o'n kaj klin'is antaŭ'e'n la kap'o'n. Ivagin observ'is ĉiu'n ŝi'a'n mov'o'n per mok'em'a rigard'o, ten'ant'e pret'e la krajon'o'n.

— Ni est'as parol'ont'a'j, kamarad'o'j, pri membr'o de l’ parti'o Ivagin! — dir'is ŝi.

En la salon'o okaz'is iom'a mov'iĝ'o kaj ĉiu'j, for'ŝov'int'e si'n de la lok'o'j, en'ig'is la okul'o'j'n en nuk'o'n de Ivagin. Li ne mov'et'iĝ'is.

— Ĉiu'j ni bon'e kon'as kamarad'o'n Ivagin. Neni'o mal'bon'a est'as dir'ebl'a pri li, kiel la hom'o. Labor'as li ĉi tie de'long'e kaj sufiĉ'e honest'e. Sed, jen mal'feliĉ'o, kamarad'o Ivagin ne ŝat'as kelk'a'j'n el ni'a'j gvid'ant'o'j. Ne est'as sci'at'e, pro kio ili ne plaĉ'as al li, kaj ne tio grav'as. Ĉiu'okaz'e, se por tio est'us serioz'a kaŭz'o, mi, la unu'a, est'us li'a'flank'e. Li plej bon'e ĝi'n sci'as. Neni'u ali'a, kiel mi sub'ten'is li'n en la postul'o pri eks'ig'o de Ĉernjaev kaj en kelk'a'j ali'a'j afer'o'j. Sed hodiaŭ mi dev'as konfes'i, ke mi far'is erar'o'n! Kamarad'o Ivagin en ĉiu'j el'paŝ'o'j kontraŭ estr'ar'o de la ĉel'o kaj aparat'o, motiv'ig'is tio'n nur per la person'a'j, ego'ist'a'j, plej mal'ŝat'ind'a'j kaŭz'o'j. Per kio ali'a oni pov'us klar'ig'i la sistem'a'n el'serĉ'ad'o'n de difekt'o'j en labor'o de ni'a'j kamarad'o'j kaj ili'a'n ŝvel'ig'ad'o'n en artikol'aĉ'o'j? Komenc'e li est'is pres'ig'ant'a tiu'j'n en ni'a mur'gazet'o, uz'ant'e kun'labor'ad'o'n de sen'parti'a redaktor'o Zorin, kaj nun li direkt'as ili'n eĉ al la moskva labor'ist'a gazet'ar'o!

Tia'j'n metod'o'j'n uz'as, kamarad'o'j, neni'u ali'a, krom trockianoj!.. Jes, jes, mi pren'as sur mi'n plen'a'n respond'ec'o'n por ĉi tiu'j vort'o'j kaj asert'as, ke nur mal'amik'o'j de l’ parti'o pov'as ag'i tia'manier'e! Ĝi ne est'as batal'o kontraŭ mank'o'j, ĝi est'as batal'o kontraŭ parti'organiz'o!

Mal'antaŭ'e komenc'iĝ'is bru'ad'o. El divers'a'j vic'o'j aŭd'iĝ'is aplaŭd'o'j. Al ili respond'is indign'a'j kri'o'j:

— Mensog'o! Ivagin ne est'as trockiano!

— Ni'a kamarad'o! Ni li'n kon'as!

Serebrovskij pren'is la sonor'il'et'o'n.

— Kamarad'o'j! Vi neniam pov'as garanti'i, ke vi'a najbar'o ne est'as trockiano! Ili labor'as inter ni ĉiu'minut'e!

— Ne babil'u van'e! — ek'kri'is iu sol'ec'e.

— Kiu ĝi'n kri'is? — du'on'ferm'int'e la okul'o'j'n, demand'is Popov kaj eĉ turn'is la lum'eg'ant'a'n lamp'o'n en du'on'mal'lum'o'n de la ĉambr'o'profund'aĵ'o.

— Mi kri'is! — lev'iĝ'is de la lok'o skiz'ist'o Nikolajev. Nun ĉiu'j de'nov'e re'turn'is si'n al li. Tiu est'is mal'gras'a kaj pal'a jun'ul'o en preskaŭ griz'a jak'o. Rapid'e mov'int'e la man'o'n laŭ'long'e de si'a'j nigr'a'j har'o'j li ripet'is:

— Mi kri'is. Ivagin ne est'as trockiano kaj ni ĉiu'j bon'e ĝi'n sci'as. Absurd'o!

— Kamarad'o Nikolajev! Se vi dezir'as disput'i, vi dir'os ĝi'n post'e k.t.p.!

— Do, jen, kamarad'o'j! — daŭr'ig'is Zoja, — inter vi jam ekzist'as pac'em'a rilat'o al tia'spec'a'j trockismaj el'paŝ'o'j. Neni'u ali'a, kiel Trockij, kulp'ig'as ni'n pri re'nask'iĝ'o kaj putr'ad'o. Ĉu ne tio'n al'kant'as Ivagin? Sed vi defend'as li'n!

En la ĉambr'o de'nov'e streĉ'iĝ'is la silent'o.

— La ĉel'estr'ar'o est'is pri'diskut'ant'a la demand'o'n pri Ivagin. Ĝi karakteriz'is li'n, kiel mal'pac'em'ul'o'n, pro ego'ism'a'j cel'o'j sub'fos'ant'a'n la parti'a'n kaj administraci'a'n labor'o'n. Sekv'ant'e tia'n taks'ad'o'n, la ĉel'estr'ar'o decid'is li'n el la parti'o eks'ig'i. Kaj sen'parti'a'n redaktor'o'n Zorin sen'prokrast'e liber'ig'i de la redakt'ad'o!..

Zoja sku'is la har'o'j'n kaj rapid'e sid'iĝ'is.

— Kiu dezir'as parol'i? — demand'is Popov, sub'rigard'ant'e la aŭskult'ant'o'j'n. Sed tiu'j silent'is.

— Tem'as pri tio, kamarad'o'j, ke ni hav'as la afer'o'n kun la plej mal'util'a element'o kaj tiel plu. Ni hav'as la afer'o'n kun fuŝ'agit'ist'o! La fuŝ'agit'ist'o neniam est'as kontent'a! Ĉe l’ social'ism'o li ankaŭ est'os mal'kontent'a! La fuŝ'agit'ist'o kalumni'as pri la honest'a'j labor'ant'o'j, kiu'j, oni pov'as dir'i, la tut'a'n anim'o'n kaj tiel plu! En ni'a epok'o la fuŝ'agit'ist'o est'as kontraŭ'sovet'a element'o!

— Permes'u parol'i! — dir'is Nikolajev.

— Pli mal'long'e!

— Mi est'as kontraŭ la eks'ig'o de Ivagin el la parti'o. Mi ne vid'as kaŭz'o'j'n por akuz'i li'n pri trockismo kaj fuŝ'agit'ad'o.

Ivagin est'as labkoro. Li mal'kaŝ'as negativ'aĵ'o'j'n. Oni ne rajt'as organiz'i ĉas'ad'o'n kontraŭ li!

— Neni'u kontraŭ Ivagin, tio'n, la ĉas'ad'o'n organiz'as! — kontraŭ'dir'is Serebrovskij. — Sed oni dev'as hav'i mezur'il'o'n! Oni avert'is li'n mult'foj'e! Ne unu'a'foj'e ni hav'as kun li, tio'n, la konflikt'o'n. La pled'o de kamarad'o Nikolajev est'as tut'e mal'kompren'ebl'a. Kio'n ĝi signif'as?

En la kvin'a vic'o, kie sid'is grup'o de nov'a'j parti'kandidat'o'j el libr'o'ten'ist'o'j, aŭd'iĝ'is ek'kri'o'j:

— Tut'e ĝust'e! Pel'u li'n for!

— Fuŝ'agit'ist'o!

— Ĉu ni bezon'as ankoraŭ ceremoni'o'j'n?

— Ĝi est'as flat'ad'o al la estr'ar'o! — ek'salt'is unu el la teknik'ist'o'j, — Kamarad'o'j, ĉu ni est'as ar'o da ŝaf'o'j? Ni'a'n plej bon'a'n kamarad'o'n oni el'ĵet'as el la parti'o, sed ni silent'as, kvazaŭ kun akv'o'plen'ig'it'a buŝ'o?

Popov eg'e ek'sving'is la sonor'il'o'n.

— Kamarad'o Novoselov! — kri'eg'is li, — mi ne permes'is al vi parol'i!

Indign'a bru'ad'o tra'rul'iĝ'is inter la vic'o'j kaj tuj trankvil'iĝ'is.

— Do mi pet'as permes'i.

Popov si'n klin'is al Serebrovskij kaj tiu dir'is i'o'n al li en la orel'o'n.

— Ĝi'n decid'os la kun'ven'o mem! — ĵet'is li al Novoselov. — La kun'ven'o ne pov'as permes'i tiel ofend'i si'n kaj tiel plu! Ni est'as ne ar'o da ŝaf'o'j, sed parti'organiz'aĵ'o! La ŝaf'o'j'n oni serĉ'u ali'lok'e kaj tiel plu! Mi propon'as for'pren'i de Novoselov la parol'rajt'o'n! Ĉu neni'u kontraŭ'dir'as?

Nikolajev tuj aper'is antaŭ la tabl'o.

— Tiu'okaz'e mi dir'os ankoraŭ du vort'o'j'n. Tre ĉagren'e, ke ni est'as dev'ig'at'a'j ĉi tie pri'diskut'i tia'j'n afer'o'j'n, kiel eks'ig'o'n de labkoro Ivagin. La kamarad'o'j el la estr'ar'o memor'u, ke por tio ĉi ili respond'os!

— Kamarad'o, kamarad'o! — kun tim'o ek'kri'is Popov, — mi pet'as ne tuŝ'i tia'j'n demand'o'j'n!

— Kia'j'n demand'o'j'n? — lev'is la ŝultr'o'j'n Nikolajev. — Ni ja parol'as pri eks'ig'o de Ivagin!

Sed Popov definitiv'e perd'is la pacienc'o'n. Forges'int'e pri la sonor'il'o, li simpl'e kri'is tra la tut'a ĉambr'o:

— Mi propon'as silent'i! La kun'ven'o ne al'las'as simil'a'n demagogi'o'n!

Nikolajev sving'is la man'o'n. La kun'ven'o emoci'iĝ'is.

— Las'u li'n parol'i! — iu kri'is el la last'a vic'o.

— Ne valor'as! — oni respond'is el la mez'o.

— Oni dev'as aŭskult'i!

— Babil'u Emeljano! Tut'egal'e ne est'os laŭ la vi'a!

— Abomen'aĵ'o. Arogant'ec'o! Oni ŝtop'as la buŝ'o'n!

— Permes'u al li parol'i!

— Sufiĉ'as!

— Mi far'as ekster'vic'a'n propon'o'n!

— Ĉes'ig'u la diskut'ad'o'n!

— For!

Inter la ĝeneral'a kaos'o sen'mov'a rest'is nur Ivagin. Li sid'is trankvil'e, rigard'ant'e Popov’on kaj intern'e rid'is. Popov sving'is la sonor'il'o'n, plen'ig'ant'e la aer'o'n per laŭt'eg'a sonor'o. Vinokurov strab'e rigard'ant'e la publik'o'n, i'o'n rapid'e flustr'is al pri'zorg'it'a kaj mal'seren'a Serebrovskij. Zoja, emoci'ig'it'a, nerv'em'e ĉif'is la verd'a'n, ink'o'makul'it'a'n tabl'o'drap'o'n.

— Dir'u i'o'n mem Ivagin! — ek'kri'is iu bas'e.

— Ĝust'e! Parol'u Ivagin!

— Ni aŭskult'u kamarad'o'n Ivagin!

Ivagin lev'is la man'o'n. La kun'ven'o subit'e silent'iĝ'is. Popov ŝir'iĝ'is antaŭ'e'n per la brust'o, apenaŭ ne fal'ig'int'e la ink'uj'o'n.

— Ne mal'trankvil'iĝ'u, kamarad'o'j Popov kaj la ceter'a'j! — dir'is Ivagin ironi'e. — Al la estim'at'a kun'ven'o mi neni'o'n hodiaŭ dir'os!

— Kial? — oni demand'is el la kvar'a vic'o.

— Ha? Ne valor'as, kamarad'o'j, ofend'i ili'n, Serebrovskij’n kaj Popov’on. Ili est'as ja hom'o'j bon'a'j! Ĉu dec'as sub'fos'i ili'a'n aŭtoritat'o'n antaŭ la amas'o'j? Ha?

Kaj sam'e rapid'e li mal'lev'iĝ'is la lok'o'n, kiel ek'star'is.

— Jen vi vid'as?, — ek'kri'as Serebrovskij, jam ne plu hav'ant'e fort'o'j'n ten'i la koler'o'n kaj ne atend'ant'e, kiam Popov permes'os al li parol'i, — ĉu vi vid'as li'n? Li eĉ ne dezir'as klar'ig'i i'o'n al la kun'ven'o! Li taks'as vi'n mal'ind'a'j de li'a atent'o! Ĉu valor'as parol'i kun la ŝaf'o'j?.. Ĉi tie est'as la tut'a band'aĉ'o! Per ard'ig'it'a fer'o ni for'ig'u la infekt'o'n! Per ard'ig'it'a fer'o! Voĉ'don'ig'u Popov, pro kia diabl'o vi mal'rapid'as?

Popov ek'rapid'is.

— La ĉel'estr'ar'o propon'as jen'a'n rezoluci'o'n: “La ĝeneral'a kun'ven'o konstat'as, ke grup'o de parti'an'o'j en ni'a ĉel'o sistem'e sub'fos'ad'is gvid'ad'o'n de ni'a parti'a kaj administraci'a labor'o. La ĝeneral'a kun'ven'o rimark'ig'as, ke unu el la plej evident'a'j esprim'int'o'j de humor'o'j kaj ag'ad'o de tiu ĉi grup'o est'as parti'an'o Ivagin. Por ĉes'ig'i la sub'fos'a'n kontraŭ'parti'a'n labor'o'n de ĉi tiu grup'o, la ĝeneral'a kun'ven'o opini'as neces'a aprob'i la decid'o'n de la ĉel'estr'ar'o pri eks'ig'o de Ivagin el la parti'o.

Sam'temp'e, por ke trockismaj element'o'j ne mal'bon'uz'u la incident'o'n por akuz'i la parti'organiz'aĵ'o'n pri mal'permes'o de la mem'kritik'o, la ĝeneral'a kun'ven'o al'vok'as ĉiu'j'n kun'labor'ant'o'j'n de Mosĥozupr, ĉu parti'an'o'j'n, ĉu sen'parti'a'j'n kamarad'o'j'n — de'vual'ig'i negativ'aĵ'o'j'n kaj help'i al la administraci'o kaj la ĉel'o decid'e for'ig'i nigr'a'j'n makul'o'j'n en ni'a labor'o”.

— Ĉu ekzist'as ali'a'j rezoluci'o'j kaj tiel plu? Ne? Kiu est'as kontraŭ? Kvar person'o'j. Do la ĝeneral'a kun'ven'o est'as ferm'it'a!

* * *

... de novembr'o 1928.

Super la mal'sek'a'j tegment'o'j ŝvel'as nub'o'j. La plumb'a ĉiel'o verŝ'as larm'a'j'n torent'o'j'n sur nigr'a'j'n pavim'o'j'n. La akv'o kun furioz'a bru'eg'o de'rul'iĝ'as en de'flu'ej'o'j'n, ŝaŭm'ant'e sur metal'a'j krad'o'j de la kav'o'j. La mal'varm'a vent'o turn'iĝ'as en la strat'o'j, glit'as sur mal'sek'iĝ'int'a'j mur'o'j. La aŭtomobil'o'j si'n kovr'is per pluv'mantel'o'j. La hom'o'j kur'as kun ombrel'o'j, tamen sen galoŝ'o'j, ĉar kiu do en Germanio uz'as la galoŝ'o'j'n!.. En la lokal'o, kie star'as ruĝ'a'j standard'o'j, pend'as deviz'o'j kaj la tut'a angul'o est'as okup'it'a de la inter'naci'a korespond'o, naĝ'as vapor'o pro la sek'iĝ'ant'a vest'ar'o. La hom'o'j ĝib'iĝ'as, kvazaŭ mal'sek'a'j kok'o'j.

Do Alice est'as akuz'at'a! Alice est'as juĝ'at'a! Ŝi'a'j okul'o'j est'as mal'lev'it'a'j... Ŝajn'e, mi'a kor'o kun'prem'iĝ'is? Bagatel'o!..

— Do vi, kamarad'in'o, ne ne'ig'as fakt'o'n de vi'a kon'at'em'o kun la polic'a oficir'o, sinjor'o Hoetzke?

La prezid'ant'o mord'et'as pint'o'n de kemi'a krajon'o. Li ne rimark'as, ke li'a'j lip'o'j blu'iĝ'is.

— Ne, mi ne ne'ig'as.

Ĉu tio'n el'parol'is Alice? Mi ne re'kon'as ŝi'a'n voĉ'o'n. Kial ĝi son'as tiel mal'laŭt'e?

— Kia'manier'e vi kun li kon'at'iĝ'is? Kia'spec'a'j'n inter'rilat'o'j'n vi hav'is?

... Aha, bel'e! Alice ne dezir'as respond'i la demand'o'n! Ŝajn'e, mi ne est'as la escept'o. La tut'a organiz'aĵ'o ne sukces'as ricev'i de ŝi eĉ unu vort'o'n pri tiu ĉi polic'an'o... Alice, vi van'e far'as ĉi tio'n! Se vi sent'as vi'n prav'a vi ĉio'n dev'as rakont'i, ĉu vi kompren'as, ĉio'n?.. Ali'e...

— Vi'a patr'o neniam est'is labor'ist'o, Alice Berg! Vi'a patr'o est'as mal'amik'o de la labor'ist'a klas'o. Kial vi kaŝ'is ĉi tio'n, Alice Berg? Vi est'is nom'ant'a vi'n fil'in'o de labor'ist'o...

Alice hav'as la vizaĝ'o'n pli pal'a, ol ŝi'a bluz'et'o.

— Mi est'as kulp'a! — dir'as ŝi, — mi est'as kulp'a, ke mi kaŝ'is tio'n! Sed mi ne pov'is ali'e! La fil'in'o de burĝ'a inĝenier'o ne est'us akcept'it'a en vi'a rond'o!

— Sed ĝi est'as strang'e, Alice! Ĉu vi ne kompren'as mem, ke tut'aĵ'o el kun'met'o de la polic'a oficir'o kun la burĝ'a de'ven'o ig'as la publik'o'n mal'konfid'e akcept'i vi'a'j'n parol'o'j'n. Ebl'e, vi ankoraŭ i'o'n dir'os, Alice?

La prezid'ant'o romp'as la pez'a'n silent'o'n.

— Ĉio est'as klar'a. Kiu dezir'as parol'i?

Mi est'as lev'iĝ'ont'a, sed pez'a man'o de Erich kuŝ'iĝ'as sur mi'a'n ŝultr'o'n.

— Vi post'e dir'os.

Li memor'ig'as mi'n, ke mi ne est'as egal'rajt'a. Tamen mi dir'os i'o'n!.. Erich ĉiam aspekt'as serioz'e, sed hodiaŭ li est'as tut'e mal'seren'a. Li fid'is al Alice, li est'is konvink'it'a pri ŝi'a sincer'ec'o, pri ŝi'a labor'dezir'o, li kruel'e tromp'iĝ'is. Kio'n signif'as tiu ĉi kon'at'ec'o kun la polic'a oficir'o? Li ne risk'as el'dir'i la suspekt'o'j'n, pri kiu'j oni parol'as en la taĉment'o. Kio'n signif'as tiu ĉi mensog'o pri la soci'a de'ven'o?.. Alice ne est'as infan'o kaj oni pov'as mal'facil'e kred'i ŝi'a'n naiv'ec'o'n. Est'as tut'e klar'e, ke ŝi pov'us evit'i la mensog'o'n! Cert'e, oni ne tut'e konfid'us ŝi'n, sed dum unu-du jar'o'j ŝi pov'us pruv'i si'a'n sincer'ec'o'n. Iom risk'e est'as hav'i en la komsomol'o la hom'o'n, ĝis nun kun'lig'it'a'n kun la fremd'a mond'o kaj kaŝ'ant'a'n tiu'n ĉi inter'lig'o'n de la organiz'aĵ'o! Krom tio, strang'a kondut'o de Alice en la vilaĝ'o kiu mal'util'is al la lok'a komun'ist'a ĉel'o!

— Ĉu eks'ig'i? — demand'as la prezid'ant'o.

Mi ne plu pov'as silent'i. Mi ek'salt'as. Mi est'as tiom mult'e dir'ont'a! Mi sent'as, ke oni rigard'as mi'n kun ekskluziv'a, streĉ'a atent'o. Mi sent'as kiel ruĝ'iĝ'as Alice kaj kiel sever'e sku'as la kap'o'n Erich.

— Kamarad'o'j! Mi bon'e kon'as Alice’n! Mi...

La vizaĝ'o de Alice turn'iĝ'as al mi kun mok'em'a rid'et'o.

— Ŝajn'e, trov'iĝ'is por mi la advokat'o?

Mal'varm'a ŝvit'o kovr'as mi'a'n frunt'o'n. Mi kun'tir'as la fort'o'n.

— Mi est'is dir'ont'a, ke mi aprob'as la propon'o'n de Erich!

... de decembr'o 1928.

Neni'u korekt'as mi'a'n manuskript'o'n. Mi eĉ ne est'as cert'a, ĉu ĝi taŭg'as por io. Mi ne kred'as, ke ĝi est'as pres'ot'a. Tamen, pli, ol kiam ajn, mi dezir'as verk'i.

* * *

Vitalij memor'as la okaz'o'n, kiam li nokt'e re'ven'is de Zoja kaj kontraŭ la demand'o, kie li est'is, respond'is, ke li hav'is raport'o'n pri la kooper'ad'o. Olga est'is strang'e sek'a kaj mal'varm'e'ton'e demand'is, ĉu li atent'is mank'o'j'n de l’ kooperativ'o'j? Mir'ig'it'a pri mal'amik'ec'a ton'o, li tuj forges'is ke li est'is leg'int'a neniu'n raport'o'n. Moment'e antaŭ li el'naĝ'is foli'et'o'j de imag'at'a not'libr'et'o.

— Pri kiu'j mank'o'j vi dir'as?

— Nu, mank'o'j de var'o'j, long'a'j vic'o'j, mult'e'kost'ec'o!.. En tut'a Moskvo ne est'as trov'ebl'a drap'o. La drap'o kaj lan'o trans'form'iĝ'as iu'n legend'o'n. Batal'o kontraŭ privat'a'j komerc'ist'o'j, tamen nur sol'a privat'ul'o profit'as ĝi'n!

Li est'is pasi'e kontraŭ'dir'ont'a, sed ek'sent'is en la aer'o odor'o'n de bon'a tabak'o. Tuj inter'romp'int'e si'a'n parol'ad'o'n, li re'turn'is si'n. En la cindr'uj'o kuŝ'is kelk'e da cigared'rest'aĵ'o'j. Olga sur'hav'is bel'a'n rob'o'n kaj, protekt'at'a de la blank'a antaŭ'tuk'o, lav'is la te'il'ar'o'n. Li kompren'is kaŭz'o'n de ŝi'a mal'varm'a ton'o. Por unu moment'o la ek'flam'int'a demand'o “Kiu?” est'is tuj anstataŭ'ig'it'a per mal'dolĉ'a ironi'a rid'et'o. Ĉu ne tut'e egal'e?, ĉu li rajt'as ĵaluz'i?

Sed de post iam Vitalij ĝeneral'e ne disput'is kun Olga. Por ne permes'i al si'a'j propr'a'j pens'o'j el'kresk'i ĝis ampleks'o'j de dub'o'j, li pen'is koncentr'ig'i ili'n ĉirkaŭ la okaz'ont'a for'vetur'o ekster'land'e'n. Li pli oft'e nun rest'is hejm'e kaj long'a'j'n vesper'o'j'n pas'ig'is apud la skrib'o'tabl'o. En la ĉambr'o neniam est'is pli ol 1° kaj dum fort'a'j frost'o'j la temperatur'o mal'alt'iĝ'is ĝis 7-8 grad'o'j. Tiam ne'vid'ebl'a man'o desegn'is sur la fenestr'o'j arĝent'a'j'n pejzaĝ'o'j'n kaj bril'ant'a'j sag'o'j radi'is en la vitr'o'angul'et'o'j sub blank'a lum'o de la elektr'a lamp'o. Glim'simil'a glaci'et'o mal'lev'iĝ'is sur la sub'fenestr'o'n kaj est'is atend'ant'a ĉi tie si'a'n sort'o'n. Ĉiu'maten'e Injo est'is for'ig'ant'a ĝi'n per mal'nov'a rust'int'a tranĉ'il'o. Kiel bon'a mastr'in'o, ŝi per grand'a ĉifon'o for'sving'is de la sub'fenestr'o lag'et'o'j'n de la mal'pur'a akv'o.

Vitalij labor'is ĝis la du'a-tri'a hor'o nokt'e. Li'a'j pied'o'j est'is frost'trem'ant'a'j kaj la mal'varm'o kur'is sur la dors'o. Li est'is en'tir'ant'a la kap'o'n en la ŝultr'o'j'n, ankoraŭ pli fleks'iĝ'is super la tabl'o, sed daŭr'ig'is la skrib'ad'o'n. El'lit'iĝ'ant'e nokt'e por Injo, Olga riproĉ'e sku'is la kap'o'n. Al'ir'int'e al Vitalij de'post'e, ŝi oft'e est'is ĵet'ant'a sur li'a'j'n ŝultr'o'j'n si'a'n lanug'a'n kap'tuk'o'n, aŭ la mal'nov'a'n trik'it'a'n jak'o'n.

Tiu'moment'e far'iĝ'is Olga proksim'a, parenc'a kaj kompren'ebl'a, kiel iam. Tiu'moment'e aper'ad'is tre'eg'a dezir'o por plen'a inter'pac'iĝ'o.

Sed tag'o'j pas'ad'is post tag'o'j. Kiam Vitalij est'is ven'ant'a hejm'e'n Olga rapid'em'e lav'is la manĝ'il'ar'o'n, trink'ig'is Injon, en'lit'ig'is ŝi'n, post'e ir'is la kuir'ej'o'n fin'lav'i, aŭ glad'i la hieraŭ'a'n tol'aĵ'o'n. Kaj nur unu'foj'e ne est'is re'ten'it'a la turment'ig'a silent'o.

Lac'iĝ'int'a super ĉiu mezur'o, Olga en'lit'iĝ'is pli fru'e, ol kutim'e. Vitalij ŝi'n trov'is jam en la lit'o. Li mal'laŭt'e en'ir'is la ĉambr'o'n, pen'ant'e ne bru'i, sen'vest'ig'is si'n kaj al'ir'is la tabl'o'n. La nikel'it'a te'kruĉ'o est'is kovr'it'a per mal'nov'a pelt'o, por ke la akv'o ne mal'varm'iĝ'u. Apud'e est'is prepar'it'a'j la suker'o, buter'o, vaz'et'o kun ar'et'o da mal'kar'a'j bombon'o'j kaj pec'o de l’ pan'o. Manĝ'int'e, li komenc'is labor'o'n. Ĉirkaŭ la dek'du'a hor'o li subit'e ek'sent'is, ke li'a'n dors'o'n iu streĉ'e rigard'as. Ĉi tiu sent'o ig'is li'n re'turn'i si'n. Li ek'vid'is du sen'mov'e rigard'ant'a'j'n okul'o'j'n. Olga kuŝ'is sur la lit'o, met'int'e la kap'o'n sur la brak'o'j'n. Vitalij est'is embaras'it'a.

— Ĉu vi, — demand'is li, — ne dorm'as?

Olga sen'bru'e sku'is la kap'o'n.

— Ĉu de'long'e?

— Ne.

Vitalij kompren'is, ke ŝi ne dorm'is de post li'a re'ven'o.

— Ĉu vi est'as mal'san'a? aŭ vi hav'as mal'bon'a'n humor'o'n?

— Tut'e ne! — ek'spir'is Olga.

— Do kio okaz'is?

— Neni'o!

Vitalij est'is jam re'komenc'ant'a la labor'o'n, sed aŭskult'int'e, kiel Olga kelk'foj'e profund'e ek'spir'is, ĉes'is labor'i.

— Kio okaz'is al vi, Olga?

— Neni'o. Simpl'e mi ne est'as gaj'a.

Olga fal'ig'is la kap'o'n sur la kusen'o'n. Vitalij sid'iĝ'is apud'e sur la lit'o kaj ŝi tuj for'mov'is si'n.

— Mi'n ne kontent'ig'as tia viv'o.

— Kia? — demand'is li re'ten'ant'e la spir'ad'o'n.

— Jen tia, kun vi...

Iom ofend'it'a de ŝi'a sincer'ec'o, li si'n'gard'e rimark'is:

— Sed mi ja ne ig'as vi'n nepr'e viv'i kun mi!

— Mi sci'as. Se pov'us mi for'ir'i, mi jam de'long'e est'us for'ir'int'a. Sed kie'n?

— Nom'e? — kontraŭ'dir'is li, — kiel vi opini'as, kie'n for'ir'as la ali'a'j?

— Ho, kiel vi ĝoj'us liber'iĝ'i de mi! — ĉagren'ig'it'e ek'kri'is Olga. — Tamen, eĉ la ĉambr'o ne est'as trov'ebl'a! Kaj krom la ĉambr'o! Ja oni dev'as viv'i!

— Mi ne rifuz'as help'i.

— Kia'manier'e? Ĉu vi don'os cent rubl'o'j'n monat'e? Sed ĉu ĝi est'as mon'o. Mi ja dev'os rifuz'i la plej bezon'a'n al la infan'o! Dir'u, ĉu ĝi long'e daŭr'os?

— Kio nom'e?

— La industri'ig'o?

— Kia'n rilat'o'n hav'as al ĉi tio la industri'ig'o? — lev'is la ŝultr'o'j'n Vitalij. — La industri'ig'o est'as konstru'ad'o de la social'ism'o. Kiel vi ĝi'n ne kompren'as?

Olga ek'spir'is.

— Dir'u, Vitalij, kial oni ne don'as al ni mal'kar'a'j'n kaj bon'a'j'n var'o'j'n! Kial ni'a'j konsum'kooperativ'o'j, kiu'j pren'as tia'j'n alt'a'j'n kotiz'o'j'n (ja ekster'land'e mank'as tia'j kotiz'o'j?), est'as tiel sen'esper'e mal'plen'a'j? Kial oni ne en'las'as el ekster'land'o teks'var'o'j'n kaj ŝu'ar'o'n, kiu'j est'as tie tri'obl'e mal'pli kar'a'j?

Vitalij re'memor'is la cigared'rest'aĵ'o'j'n en la cindr'uj'o. Pen'ant'e tamen ne de'flank'iĝ'i, li kontraŭ'dir'is:

— Tiam ni dev'us mal'pli'grand'ig'i import'o'n de maŝin'o'j kaj instrument'o'j kaj per tio sam'a prokrast'ig'us konstru'ad'o'n de la propr'a industri'o.

— Sed ĉu ni bezon'as ĝi'n, se la ekster'land'a'j var'o'j est'as fortik'a'j kaj mal'kar'a'j kaj la ni'a'j kar'a'j kaj tre baldaŭ dis'fal'as!

— Sed konstru'ad'o de l’ social'ism'o...

— Konstru'ad'o de l’ social'ism'o! Ĉu est'as ating'ebl'a la social'ism'o? Ĉu kred'as tio'n la komun'ist'o'j mem? La komun'ist'o'j'n mi prezent'as al mi, kiel geni'a'j'n tromp'ul'o'j'n! Al mi ŝajn'as, se la religi'o konsent'us serv'i al la komun'ism'o, ili ig'us ni'n vizit'i la preĝ'ej'o'j'n!

Vitalij preskaŭ ek'salt'is.

— Olga, tio ne est'as vi'a'j propr'a'j pens'o'j!

— Mal'saĝ'e! — lev'is ŝi la ŝultr'o'j'n. — Ne ĉiu'j, simil'e al vi, viv'as kun fremd'a'j ide'o'j! Ho, kiom mizer'a est'as vi'a pens'manier'o, Vitalij! Ĉu definitiv'e pere'is en vi iu ajn kritik'em'a rilat'o al la ekster'a mond'o.

Kun'met'int'e la man'o'j'n post la dors'o, Vitalij komenc'is paŝ'ad'i tra la ĉambr'o.

— Bon'vol'u sid'iĝ'i! Vi nerv'um'ig'as mi'n!.. Ĉu oni pov'as klar'ig'i per bon'intenc'o'j de l’ komun'ist'o'j, ke ili ig'as apenaŭ vest'it'a'j'n vir'in'o'j'n kun suĉ'infan'o'j sur la brak'o'j star'ad'i dum frost'o'j antaŭ la kooperativ'o'j kvin-ses hor'o'j'n? Kaj por tiu ĉi plezur'o ja oni pag'as kotiz'o'n, iu'foj'e egal'valor'a'n al la monat'a salajr'o! Kaj, rimark'u, la komun'ist'o'j mem ne deĵor'as en la vic'o'j! Ili eĉ ne send'as tie'n si'a'j'n edz'in'o'j'n!

— Olga, Olga! Ĝi est'as la mal'plej efik'a punkt'o de vi'a filozofi'o!

— Kial?.. Ekzempl'e, vi'a'j Serebrovskij, Popov, Vinokurov!..

— Ĉu pri tio sam'a parol'is kun vi Vinokurov?

— Plej traf'a manier'o! Mi mir'as, kiu help'is al vi elekt'i tut'e ne'konven'a'n al vi profesi'o'n! Vi dev'us est'i prokuror'o! Tamen, kial Vinokurov ne pov'us parol'i kun mi?.. Ĉu ĝi est'as mal'permes'at'a? Mi ne hav'as i'o'n por kaŝ'i! Vinokurov unu'foj'e est'is ven'ig'int'a mi'n hejm'e'n per si'a maŝin'o. Mi est'is tut'e sen'pov'a kun Injo, sur grand'a plac'o! Mi neniel pov'is en'ir'i la tram'o'n. Vi sci'as, kiel mi tim'as la strat'o'n, grand'a'n trafik'o'n, hom'amas'o'n, tumult'o'n! Kaj vi'a metropoliten'o, ver'ŝajn'e, neniam est'os konstru'it'a!

Tuj trankvil'iĝ'int'e kaj ne sent'ant'e la ĵaluz'o'n Vitalij lac'e osced'is. Olga mok'em'e ek'rid'is.

— Ĉu vi vol'as dorm'i? Mir'ind'e, kiel vi ŝanĝ'iĝ'is! Kaj vi ŝajn'ig'as vi'n vir'o?

Vitalij re'turn'is si'n, ek'flam'int'e.

— Kio'n vi dezir'as dir'i? Ĉu vi opini'as, ke en la mond'o ne ekzist'as ali'a'j vir'in'o'j, krom vi?

— Nu cert'e ekzist'as! — grimac'is Olga. — Sed natur'e, ne por tia'j, kiel vi!

Komenc'e Vitalij ek'sent'is en tiu'j ĉi vort'o'j la kaŝ'it'a'n mal'trankvil'o'n, sed li est'is tuj mis'kompren'ig'it'a.

— Ne opini'u, ke mi tre bezon'as vi'n! Mi jam dir'is, ke mi de'long'e for'ir'us, sed mi ne hav'as kie'n for'ir'i! — Ŝi'a voĉ'o krud'iĝ'is, — ne est'as grand'a ĝoj'o posed'i tio'n, kio'n neni'u ali'a bezon'as!

Strang'a afer'o: pro bagatel'o, pro tuŝ'it'a, pur'e vir'a ambici'o, Vitalij perd'is la anim'ekvilibr'o'n! Olga vek'is en li dezir'o'n tuj pruv'i, ke ŝi erar'as. Kaj, ne plu re'ten'ant'e si'n, li rakont'is al ŝi ĉio'n pri Zoja. Olga aŭskult'is li'n kun mal'ferm'it'a'j okul'o'j trankvil'e, kaj iu'foj'e, demand'is nur pri detal'aĵ'o'j.

— Ĉu ŝi for'don'is si'n al vi tuj, subit'e? Jes? Kaj ŝi est'is virg'a?.. Aŭskult'u, Vitalij, ĉu ŝi est'is mal'pli kresk'a, ol mi?.. Ĉu plaĉ'is al vi ŝi'a'j kis'o'j?

Vitalij inter'temp'e est'is sku'ant'a la kap'o'n kaj rapid'is parol'i, zorg'ant'e komenc'e nur pri la sol'a: ke Olga kompren'u, ke ŝi ne far'as grand'a'n favor'o'n, rest'ant'e kun li. Sed Olga ĉiam demand'is:

— Kia ŝi est'is? Gaj'a? Ĉiam rid'is? Muzik'is per la gitar'o? Ĉu ŝi ne plend'is al vi, ke ŝi lac'iĝ'as, ke est'as mal'facil'e al ŝi viv'i?.. Ĉu ŝi ne mal'ĝoj'ig'is vi'n iel!

Kaj subit'e Vitalij mal'blind'iĝ'is. Kio'n li far'as?.. Kia est'as la fin'o?.. Li silent'iĝ'is. Olga kuŝ'is apud'e, al'prem'int'e si'n al li. Ŝi'a'n varm'eg'a'n spir'o'n li sent'is sur si'a vang'o. Per la dekstr'a brak'o ŝi eĉ ĉirkaŭ'pren'is li'a'n kol'o'n kaj atend'em'e rigard'is li'n fiks'e, ne for'turn'ant'e la okul'o'j'n. Vitalij ek'tim'is.

— Kial do vi silent'iĝ'is? — trankvil'e demand'is ŝi. — Dir'u, ĉu vi am'is ŝi'n?..

La kor'o de Vitalij fal'is i'e'n mal'supr'e'n, mal'aper'is en abism'o kaj en ĝi'a lok'o form'iĝ'is faŭk'ant'a mal'plen'aĵ'o. Kun la kor'o for'ir'is la sang'o kaj mal'varm'a trem'o kapt'is la korp'o'n.

— Olga! — dir'is li mal'laŭt'e, — pardon'u mi'n!

Olga neni'o'n respond'is kaj ferm'is la okul'o'j'n. Vitalij kuŝ'is kelk'a'j'n minut'o'j'n silent'e, tim'ant'e far'i la plej et'a'n mov'o'n.

— Olga, O'nj'o! — ripet'is li, — pardon'u mi'n, mal'saĝ'a'n!..

Kaj, ĉar Olga neni'o'n respond'is, li komenc'is prav'ig'i si'n. Kaj, prav'ig'ant'e si'n, li ĉiam pli turment'e sent'is la el'kresk'int'a'n en lok'o de la kor'o mal'plen'ec'o'n.

— Onjeto! Kompren'u mi'n! Mi ne am'is ŝi'n!.. Mi am'is ŝi'n eĉ nek unu minut'o'n! Mi mal'estim'is ŝi'n kaj mi'n mem!.. Por kio mi ĝi'n far'is? Jes, vi prav'as! Por kio mi far'is ĝi'n? Mi ne sci'as! Ebl'e, ĉar la viv'o ne kontent'ig'is mi'n, sam'e, kiel vi'n. Ebl'e, ĉar hejm'e est'is mal'facil'e por mi...

Traf'int'e la pens'o'n pri mal'facil'ec'o de la viv'o, Vitalij dis'volv'is ĝi'n:

— Vi sci'as mem, kiel ni pas'ig'as la temp'o'n! Ĉiu'tag'e ni mal'pac'iĝ'as. Ĉiu'nokt'e ni sen'fin'e disput'as!.. Onjeto, mi ja bezon'as i'o'n ali'a'n!..

Vitalij de'nov'e silent'iĝ'is, kompren'int'e, ke li dir'as mizer'a'j'n, al neni'u bezon'a'j'n, neni'o'n pruv'ant'a'j'n kaj mensog'a'j'n vort'o'j'n. Olga re'turn'is la nebul'iĝ'int'a'n rigard'o'n. Vitalij flat'em'e ek'rigard'is ŝi'a'j'n okul'o'j'n kaj subit'e ek'vid'is star'ant'a'j'n en ili larm'o'j'n.

— O'nj'o! — kun tim'o ek'kri'is li, — ne plor'u! Est'is kaj pas'is!

Aŭd'iĝ'is strang'a sub'prem'at'a kri'o. Per la trem'ant'a'j man'o'j Olga ŝov'is si'a'n gorĝ'o'n, pen'ant'e i'o'n dir'i. Vitalij tim'ig'it'e rigard'is ŝi'n. Dum la turment'ig'a spasm'o prem'is ŝi'a'n gorĝ'o'n, li pen'is ŝi'n konsol'i:

— Kar'a mi'a, ĉes'u! Trankvil'iĝ'u! Neni'o terur'a okaz'is! Ĉio pas'is!

La vizaĝ'o de Olga kovr'iĝ'is per la purpur'a kolor'o. Frost'trem'eg'ant'e, ŝi abrupt'e for'salt'is de la lit'o kaj si'n ĵet'is al ŝrank'o. Vitalij sekv'is ŝi'n per mal'trankvil'a rigard'o. En nur'a ĉemiz'et'o Olga aspekt'is, kiel dek'ses'jar'a knab'in'o. Ŝi sur'salt'is seĝ'o'n kaj komenc'is i'o'n serĉ'i sur la supr'a bret'o. Botel'et'o'j, sonor'ant'e, for'fal'is plank'e'n.

— Olga, kio'n vi far'as? — per ne'hom'a voĉ'o kri'is Vitalij. Ŝi rapid'e verŝ'is en la buŝ'o'n botel'et'o'n de la vinagr'a esenc'o.

— Olga!..

Vitalij el'bat'is la botel'et'o'n el ŝi'a'j man'o'j, per'fort'e for'tir'int'e ili'n de buŝ'o.

— Vi frenez'iĝ'is! — ek'kri'is li krud'e kaj, subit'e, kapt'it'a de la profund'a emoci'o, li rimark'is, kiel viol'kolor'a vizaĝ'o de Olga konvulsi'is pro terur'a turment'o. Ŝi sen'bru'e fal'is sur la lit'o'n.

Vitalij si'n ĵet'is al la tabl'o. Ĉi tie star'is kruĉ'o da lakt'o. Per trem'ant'a'j man'o'j li verŝ'ig'is ĝi'n en ŝi'a'n buŝ'o'n. Olga trink'is, kun'prem'ant'e per la frap'ant'a'j dent'o'j rand'o'n de la kruĉ'o, trink'is je grand'eg'a'j glut'o'j, sufok'iĝ'ant'e kaj for'puŝ'ant'e la kruĉ'o'n for de si. Vitalij ĉiam verŝ'is kaj verŝ'is, ĝis rest'is en la kruĉ'o nek unu gut'o. Tiam li al'kur'is la telefon'aparat'o'n.

* * *

... de februar'o 1929.

Mi ne memor'as jam, kiom da temp'o mi ne pren'is la plum'o'n. Dum ĉi tiu'j monat'o'j mi hav'is grand'a'n labor'o'n je la konstru'o. Berg opini'as, ke mi mi'a'n task'o'n jam est'as plen'um'int'a. Sed al mi ne plaĉ'as li'a'j konklud'o'j. Hieraŭ li dir'is al mi:

— Vi pov'is propr'a'okul'e konvink'iĝ'i, ke ni konstru'as mult'e pli mal'kar'e, ol la franc'o'j.

— Preskaŭ je unu milion'o kaj du'on'o da rubl'o'j. Sed...

Li'n indign'ig'is mi'a “sed”.

— Kia “sed”?

Mi est'is rigard'ant'a la mal'ord'ig'it'a'n pavim'o'n, la dis'fos'it'a'n mal'sek'a'n grund'o'n, la pez'a'j'n kvar'angul'a'j'n vagon'et'o'j'n laŭ'long'e de la lign'a'j ŝild'o'j. Berg sur'hav'is pluv'mantel'o'n. La mantel'o est'as mal'sek'a, sed la vest'o sub ĝi — sek'a. La sam'o ne est'as dir'ebl'a pri la labor'ist'o'j... Ni ir'is sur fund'aĵ'o de la est'ont'a tunel'o kaj pluv'o liber'e flu'is el la griz'a ĉiel'o tra interval'o'j inter la metal'a'j stang'o'j. Mi por unu minut'o imag'is mi'n en la centr'o de Moskvo dum vintr'a frost'eg'o. Efektiv'e, ĝi est'as tre'eg'e ne'oportun'e! Sed laŭ la pariza manier'o ni el'fos'us en du-tri lok'o'j de Mjasnickaja strat'o ŝakt'o'j'n. El ĉi tie ni per varm'ig'it'a'j ferm'it'a'j koridor'o'j far'us ni'a'n sub'ter'a'n ofensiv'o'n! Kaj, krom'e, la pariza metropoliten'o est'as ark'o'form'a, alt'eg'a, sed ĉi tiu est'as mal'alt'a, sub'prem'at'a!..

Berg nom'is mi'n filantrop'o.

— La social'ism'a patr'o'land'o! Zorg'o pri labor'ist'o'j! Por tio ĉi vi est'as pret'a'j mal'ŝpar'i plur'a'j'n milion'o'j'n! Mi hav'as neni'a'n dezir'o'n disput'i kun li.

... de februar'o 1929.

Ĉe metropoliten'konstru'o de'nov'e ne ĉio est'as en ord'o. La antaŭ'ne'long'a strik'o fin'iĝ'is, kiel mal'venk'o de l’ administraci'o. Sed Berg, evident'e, re'tir'iĝ'is nur por la nov'a atak'o. Last'a'temp'e li est'as mir'ind'e mal'ĝentil'a kaj insult'em'a kontraŭ la labor'ist'o'j. Se tiel daŭr'os, ni ne evit'os la ŝtorm'o'n.

... de mart'o 1929.

Hodiaŭ je la dek'du'a la labor'o ĉe konstru'o de la nov'a metropoliten'lini'o ĉes'is. Du tag'o'j'n antaŭ'e Berg eks'ig'is tri labor'ist'o'j'n, agit'int'a'j'n kontraŭ nov'a form'o de labor'registr'ad'o. Tio hav'is si'a'n efik'o'n. Hieraŭ maten'e inter la konstru'labor'ist'o'j reg'is eg'a incit'o. Vesper'e la polic'o ferm'is la mal'dekstr'a'n sindikat'o'n de l’ konstru'labor'ist'o'j kaj sigel'ig'is ĝi'a'n ej'o'n.

Kaj hodiaŭ la region'o est'as super'plen'ig'it'a de la polic'an'o'j en batal'helm'o'j kaj kun plen'a arm'il'ar'o. Berg deklar'is, ke li est'as far'ont'a neniu'j'n ced'o'j'n.

... de mart'o 1929.

La al'trud'it'a al mi kaj ĉi'foj'e, ŝajn'e, tre daŭr'a “sen'labor'ec'o” re'ven'ig'as mi'n al labor'o je la roman'o.

Nun est'as printemp'o. De'nov'e printemp'o!.. Sed en mi'a kor'o faŭk'as mal'plen'aĵ'o! Do rest'as al mi for'flug'i per la pens'o en la pas'int'o'n, ŝajn'e, tut'e ne'mal'proksim'a'n!.. Nur unu jar'o'n mal'antaŭ'e'n!..

* * *

Serebrovskij trans'loĝ'iĝ'is la nov'a'n dom'o'n mard'e, kaj dimanĉ'e li jam fest'is ĉi tiu'n feliĉ'a'n okaz'o'n.

Ĉirkaŭ la ok'a hor'o apud la gis'a balustrad'o star'is du maŝin'o'j kaj kelk'e da fiakr'o'j. La ŝofor'o'j pac'e dorm'et'is en profund'aĵ'o de l’ aŭtomobil'o'j kaj la fiakr'ist'o'j danc'et'is sur la mal'sek'a neĝ'o, en verd'a lum'o de gas'lantern'o. Sen'bru'e al'glit'is la tri'a, freŝ'e kovr'it'a per blu'a farb'o maŝin'o. Vir'o en led'a jak'o lert'e el'salt'is la trotuar'o'n, mal'ferm'int'e la pord'et'o'n. La fiakr'ist'o'j ek'silent'is, sub'rigard'ant'e ili'n. El la aŭtomobil'o el'ir'is jun'a vir'in'o. Sur'trotuar'iĝ'int'e, ŝi halt'is kaj embaras'e ĉirkaŭ'rigard'is.

La printemp'a vesper'o est'is mir'ind'e kviet'a. Delikat'a'j blu'et'a'j lun're'bril'o'j kuŝ'is laŭ'long'e de la strat'o, altern'ant'e kun griz'a'j ombr'o'j de la dom'o'j kaj fantazi'a'j desegn'aĵ'o'j de l’ branĉ'o'j, el'rigard'ant'a'j el post kort'bar'il'o'j. La mal'sek'a neĝ'o kuŝ'is, kiel pez'a'j ĉap'o'j sur akr'a'j pint'aĵ'o'j de la gis'a'j stang'o'j kaj sur la griz'a'j ŝton'a'j kolon'o'j.

La vir'o dir'is i'o'n du'on'voĉ'e al la ŝofor'o. Pren'int'e la kun'ul'in'o'n sub'brak'e, li ir'is al la dom'o.

Al ili mal'ferm'is la pord'o'n serv'ist'in'o de Serebrovskij, Manj'o.

— Ĉu mult'e da gast'o'j? — demand'is Vinokurov, help'ant'e al Olga de'met'i la palt'o'n.

— Ĉirkaŭ dek'kvin person'o'j.

For'met'int'e la supr'a'n vest'o'n, Olga rest'is en si'a sol'a fest'a rob'o. Ŝi paŝ'is al spegul'o. En la spegul'o ŝi ek'vid'is la ĉambr'o'n, rembur'it'a'n per brun'a tapet'o. Sub la plafon'o est'is en'ŝraŭb'ig'it'a sen'bril'a du'on'glob'o de la elektr'a lamp'o. Sur flav'a lign'a vest'ten'il'o, ramp'ant'e unu sur la ali'a'n, pend'is vir'a'j mantel'o'j kaj vir'in'a'j palt'o'j kun mult'e'kost'a'j fel'o'j.

Vinokurov ek'fum'is kaj strab'e rigard'is Olga’n.

— Ĉu la edz'o definitiv'e ne ven'os? — demand'is li subit'e.

— Mi kred'as! — respond'is Olga kaj rid'et'is. Unu'a'foj'e post la edz'in'iĝ'o ŝi sent'is spir'o'n de la liber'o. Ili en'ir'is la gast'o'ĉambr'o'n kaj Vinokurov prezent'is Olga’n.

— Kon'at'iĝ'u, kamarad'o'j: Olga Alekseevna, edz'in'o de inĝenier'o Zorin!

Olga konfuz'it'e ĉirkaŭ'ir'is la du'on'rond'o'n de l’ gast'o'j.

— Kaj la edz'o? — turn'is si'n al ŝi Bobrov, — ĉu li ne bon'vol'os ven'i?

— Bedaŭr'ind'e, bedaŭr'ind'e! — rimark'is ĝoj'e inĝenier'o Kiselov. Ĉiu'j kun'sent'ant'e ek'mov'is la kap'o'j'n. La konversaci'o tuj re'komenc'iĝ'is kaj pri Olga, ŝajn'e, oni forges'is. Vinokurov sid'ig'is ŝi'n en verd'a'n pluŝ'a'n apog'seĝ'o'n apud mal'grand'a lak'kovr'it'a tabl'et'o.

La gast'o'j sen'inter'romp'e est'is ven'ant'a'j, plen'ig'ant'e la ĉambr'o'n, kaj la mastr'in'o jam du'foj'e est'is el'ir'ant'a la najbar'a'n ĉambr'o'n por pren'i plur'a'j'n seĝ'o'j'n. Ven'is Ĉernjaev kun Vera Velikonskaja. Li al'ir'is al Olga kaj star'is rekt'e, kvazaŭ fum'tub'o, el'tir'int'e si'a'n mal'gras'a'n mal'fleks'ebl'a'n korp'o'n.

— Ĉernjaev kun la edz... edz'in'o! — prezent'is li'n Vinokurov, — Kie vi labor'as nun, kamarad'o Ĉernjaev?

— Ho, li est'as nun grand'a estr'o! — respond'is anstataŭ Ĉernjaev Kiselov, per unu rigard'o ĉirkaŭ'kapt'ant'e graci'a'n figur'et'o'n de Vera. — Li est'as nun apenaŭ ating'ebl'a de ni, mort'em'ul'o'j! Ĉu ne ver'e, Ĉernjaev? Ja oni vi'n alt'ig'is en la rang'o?

— Per zorg'o'j de la mult'estim'at'a'j kamarad'o'j!

Popov i'o'n aprob'e murmur'is el profund'o de la apog'seĝ'o, sibl'ant'e per la naz'o. Li jam du'foj'e est'is vizit'int'a la manĝ'o'ĉambr'o'n. Ĉi tie Serebrovskij est'is dis'met'ant'a la botel'o'j'n sur long'a brun'a vaks'tol'a voj'et'o, kuŝ'ant'a trans la kun'met'it'a'j kun'e tabl'o'j.

Vera est'is konfuz'it'a eĉ pli, ol Olga. Ebl'e pro tio, ek'rigard'int'e unu sur la ali'a'n, ili ek'sent'is la reciprok'a'n simpati'o'n.

— Kiel mult'e da hom'o'j est'as ĉi tie! — ek'kri'is Vera, — mi ne ŝat'as hom'amas'o'n!

Olga kun'sent'e rigard'is ŝi'n.

— Vi prav'as. Ĝi est'as tre mal'facil'e! Mi est'as en la hom'amas'o ĉiam pli sol'ec'a, ol tut'e sol'a!.. Ĉu vi ofic'as kun ili? — Olga kap'montr'is la gast'o'j'n.

— Jes!.. Tio est'as, ne!.. Mi ofic'is antaŭ'e tie, kaj nun mi labor'as en la ali'a trust'o!.. — Vera fort'e ruĝ'iĝ'is. — Kaj vi?

— Ne! — ek'spir'is Olga, — mi est'as hejm'mastr'in'o!.. Sed, tia'okaz'e, vi ili'n ĉiu'j'n bon'e kon'as? Dir'u, kiu est'as tiu vir'in'o, kiu mi'n rigard'as?

Vera vigl'e re'turn'is si'n.

— Est'as Zoja Ivanovna Ŝipova, la person'a sekretari'o de kamarad'o Serebrovskij.

Zoja est'is inter'parol'ant'a kun ĵus en'ir'int'a la ĉambr'o'n Serebrovskij, si'n klin'int'a super ŝi'a seĝ'o, kaj sam'temp'e ŝi ne for'turn'is la okul'o'j'n de Olga. Ŝi est'is en nigr'a velur'a rob'o, las'ant'a mal'ferm'it'a'j ŝi'a'j'n gras'et'a'j'n ŝultr'o'j'n, kol'o'n kaj part'o'n de la dors'o.

— Kaj tiu vir'in'o? — demand'is Olga, montr'ant'e la en'ir'ant'a'n tra la pord'o Anna Petrovna, — Ho, ŝi est'as edz'in'o de Serebrovskij?.. Tia'j vir'in'o'j plaĉ'as al mi!..

— Kial? — mir'is Vera.

— Tia'j vir'in'o'j est'as energi'a'j! Ili ten'as vir'o'j'n en la brak'o'j! Ĉu vi ne vid'as, ke tiu ĉi mol'a mebl'ar'o, tapiŝ'o'j, bagatel'aĵ'o'j, silk'a'j kurten'o'j est'as plen'um'o de ŝi'a'j dezir'o'j?

Vera embaras'it'e rigard'is Olga’n.

— Mi ne riproĉ'as ŝi'n! — rapid'is tiu ŝi'n trankvil'ig'i. — Ĉu la bon'a mebl'ar'o kaj komfort'a'j ĉambr'o'j est'as iu mal'konven'aĵ'o? Dir'u sincer'e, ĉu vi ne dezir'us la sam'o'n?

Anna Petrovna, pen'ant'e venk'i la kresk'ant'a'n en la brust'o koler'o'n, afabl'e salut'is Zoja’n. Ĵet'int'e mal'estim'a'n rigard'o'n sur la al'glu'iĝ'int'a'n al ŝi edz'o'n, ŝi al'ir'is al Vinokurov.

— Kar'a Oleg Jurjeviĉ! — tra'kant'is ŝi delikat'e sed tiom laŭt'e, por ke la edz'o aŭd'u, — kiel mal'fru'e vi ven'is!

La pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj, dis'mov'ant'e la pord'o'kurten'o'j'n, sur la sojl'o aper'is Dobroĥotov.

— Oh-ho-ho! — gaj'e kaj dens'bas'e ek'blek'is inĝenier'o Bobrov, — Mem la ĉef'o ven'is!

La hejm'mastr'o afabl'e ek'rapid'is renkont'e'n.

— Petro Ivanoviĉ! Ĉu oni pov'as tiel?! Vi ĉiu'j'n ni'n ten'as! Ni ja ne komenc'as sen vi la vesper'manĝ'o'n!

— Pardon'u, sinjor'o'j, pardon'u! — bon'kor'e ek'rid'is Dobroĥotov, — Iom mi mal'fru'iĝ'is! Afer'aĉ'o'j divers'a'j! Salut'o'n, salut'o'n! Nu, mi gratul'as vi'n, Mikael'o Sergeeviĉ je la nov'a loĝ'ej'o! Kvankam ĝi, ŝajn'e, est'as la kooperativ'a dom'o, sed ne grav'as! — li larĝ'e rid'et'is kaj respond'e tuj rid'et'is la gast'o'j. — Kiu do est'as la konstru'int'o?

— La konstru'int'o est'as ni'a kon'at'o, Petro Ivanoviĉ! Rimark'ind'a, mi al vi dir'os, la konstru'int'o! Jen li est'as!

Dobroĥotov etend'is si'a'n larĝ'a'n har'aĵ'a'n man'eg'o'n al Vinokurov.

— Tre agrabl'e! Mi aŭd'is, ke vi ĉe la konstru'o vi'a'n propr'a'n invent'o'n real'ig'is. Laŭ'dir'e, vi invent'is fajr'o'sen'danĝer'a'j'n vand'o'j'n el iu special'a material'o?

— Tut'e ĝust'e, — modest'e al'don'is Vinokurov, — el mal'kost'a material'o: specif'a miks'aĵ'o de ŝton'o'j kun lign'o. Mal'kar'e kaj fortik'e!

— Do, vi la grand'a'n mon'o'n gajn'is? Ĉu patent'o por la invent'o?..

Dobroĥotov potenc'e ek'rid'eg'is kaj si'n turn'is al Serebrovskij:

— Mi memor'as, kiam ni lern'is en la Real'a Lern'ej'o, mi opini'is vi'n, Mikael'o Sergeeviĉ, sen'taŭg'ul'o! Ver'e, en kaligrafi'o kaj la rus'a lingv'o mi neniam pov'is vi'n ating'i kaj fin'e est'is for'pel'it'a el la kvar'a klas'o. Sed ne hav'is mi al vi iu'n ajn estim'o'n! Tro delikat'a kaj pac'em'a knab'o vi est'is!.. Pardon'u, pardon'u, mi sekv'e, erar'is! La temp'o'j ŝanĝ'iĝ'is! La ali'a material'o est'as bezon'at'a!

Nun la gast'o'j est'is aŭskult'ant'a'j silent'e, atent'em'e rigard'ant'e la potenc'a'n figur'o'n kun zorg'e komb'it'a ambaŭ'flank'e barb'eg'o.

— Tamen, la dom'o, ŝajn'e, ne mal'mult'e kost'is? — dir'is li serioz'e.

— Ni hav'as la loĝ'ej'kooperativ'o'n, Petro Ivanoviĉ, — en'met'is la parol'o'n Kiselov, — Tiel dir'i — Komun'o! La komun'a'j mon'rimed'o'j!

— Mal'facil'e est'as kred'ebl'a, — sku'is la kap'o'n Dobroĥotov. — Ĉu grand'a est'is la kotiz'o?

— Nu, ĉu ni pov'us pag'i la grand'a'n kotiz'o'n, Petro Ivanoviĉ? Ni ja est'as labor'ul'o'j! Oni pov'as dir'i prolet'o'j!

— Ĝi est'as ali'a afer'o! Cert'e, konstru'as Mikael'o Sergeeviĉ la social'ism'o'n je la ŝtat'a mon'o, nu, ankaŭ la dom'et'o'n inter'ceter'e al la social'ism'o al'don'is! Kio est'as unu dom'et'o apud social'ism'o? Bagatel'o!

Mez'e de la ĝeneral'a gaj'ec'o, Anna Petrovna tuŝ'is la edz'o'n je manik'o.

— Miĉjo, invit'u al la tabl'o!

Apud la tabl'o oni mult'e manĝ'is kaj mult'e trink'is. Manj'o ĉirkaŭ'port'is anser'o'n, post'e mal'varm'a'n pork'id'o'n kun kren'o, post'e sturg'o'n, balanc'iĝ'ant'a'n en elast'a'j bril'o'j. La gast'o'j est'is met'ant'a'j sur la teler'o'j'n sprot'o'j'n, sardin'o'j'n, pel'amid'o'j'n, ŝink'o'n. Ĉiu'minut'e aŭd'iĝ'is klak'ad'o de la kork'o'j kaj en kristal'a'j'n diafan'a'j'n vezik'form'a'j'n glas'et'o'j'n la vir'o'j est'is verŝ'ant'a'j or'kolor'a'j'n vin'o'j'n. Olga, trink'int'e du glas'et'o'j'n, la tri'a'n rifuz'is, sed Vinokurov tamen plen'ig'is ĝi'n.

— Ĝi pov'as atend'i, Olga Alekseevna!

— Oni dir'is tost'o'j'n: por la mastr'o, mastr'in'o, vir'in'o'j, kaj la gast'o'j. Fin'e, Vinokurov propon'is tost'o'n por la metropoliten'o.

— Kar'a'j amik'o'j! — dir'is li, ek'star'ant'e kaj admir'ant'e bril'o'n de la en'verŝ'it'a en la glas'et'o port'vin'o, — ĉiu'j vi bon'e kon'as, kia'n transport'a'n kriz'o'n tra'viv'as la metropol'o de Sovet'o'j! De'long'e kaj obstin'e labor'as por solv'i ĝi'n ni'a'j eminent'a'j inĝenier'o'j. Tamen, last'temp'e inter la ali'a'j rimark'ebl'e el'star'as ni'a jun'a koleg'o Zorin. Bedaŭr'ind'e li mank'as inter ni! Sed ĉe'est'as li'a edz'in'o! Ni honor'ig'u en ŝi'a person'o la est'ont'a'n moskv'an metropoliten'o'n!

— Hurra! — kri'is Bobrov.

— Vi nepr'e dev'as trink'i! — dir'is li al Olga. Ŝi protest'is.

— Trink'u! Mi jam dek glas'et'o'j'n est'as trink'int'a, sed ne efik'as! — konvink'ig'is ŝi'n Vera, sid'int'a de'mal'dekstr'e kaj si'n klin'int'a al Ĉernjaev. Olga trink'is. Vinokurov tuj plen'ig'is ankoraŭ unu glas'et'o'n. Sent'ant'e, kiel ŝi'a kap'o turn'iĝ'as, ŝi iom tuŝ'is li'a'n manik'o'n.

— Kamarad'o Vinokurov, mi ne pov'as! Ne don'u al mi plu!

— He, bagatel'o, Olga Alekseevna! Ni ĉiu'j est'os tie!

Je la dek'du'a nokt'e Serebrovskij subit'e ek'atent'is, ke la kurten'o'j sur la fenestr'o'j ne tut'e bon'e est'as kun'tir'it'a'j. Li flustr'is pri tio al Ĉernjaev. Tiu lev'iĝ'is kaj ne re'sid'iĝ'is, i'e'n mal'aper'int'e.

— Vi, amik'o, tut'e van'e ĝi'n far'as! — murmur'is Bobrov, proklam'ont'e nov'a'n tost'o'n. — Kio'n ni tim'u en la propr'a parti'o?.. Ni ne bezon'as la ferm'it'a'j'n kurten'o'j'n! Ĉu ne ver'e, Marinjo?.. — Li por unu minut'o turn'is si'n al blond'a ruĝ'iĝ'int'a najbar'in'o kaj, ĉirkaŭ'pren'int'e ŝi'a'n kap'o'n, kis'is je la kol'o. Ne el'las'ant'e ŝi'a'n kap'o'n, li daŭr'ig'is, frap'et'int'e per la fingr'o sur la botel'o'n:

— Ge'sinjor'o'j! Atent'u! Est'as propon'at'e fond'i nov'a'n asoci'o'n!

— Ĉu soci'a'n organiz'aĵ'o'n, tiel dir'i? — pep'rid'is Osipov.

— Jes, ĝust'e, soci'a'n organiz'aĵ'o'n!

— Sufiĉ'as, Bazilo, “IRH”, “Aviakem” kaj “For Analfabet'ec'o'n”*.

— Van'e vi tiel opini'as! Tut'e van'e! Ĉu mi ne prav'as, ge'sinjor'o'j?.. IRH kaj Aviakem est'as neces'eg'a'j asoci'o'j! Kial! Aviakem defend'as ni'a'n social'ism'a'n patri'o'n! Kio est'as la social'ism'a patri'o?.. La social'ism'a patri'o est'as ni! Ĉu mi prav'as?

— Jes, vi prav'as! Sed I-Ro-Ho? — kri'is Kiselov.

— IRoHo? Vi demand'as, kio est'as IRoHo?.. — Bobrov rikan'is, — N-ne, tio'n mi al vi ne dir'os! Tio'n vi praktik'e ek'kon'os! Jen, kiam, frat'o, traf'os vi mal'liber'ej'o'n, tiam vi sci'os, kio est'as IRoHo! Ĉu ne ver'e, ho-h-ho!..

La ebri'a rid'eg'o kovr'is li'a'j'n parol'o'j'n.

— Kia'n do asoci'o'n, kamarad'o Bobrov, vi propon'as fond'i? — re'pep'is Osipov.

— Mi propon'as, ge'sinjor'o'j, re'nask'ig'i asoci'o'n de glor'a epok'o de la unu'a revoluci'o, la asoci'o'n de la kastel'rest'aĵ'o'j!

— Kastel'rest'aĵ'o'j? — tuj kompren'is Kiselov. — Ĝi ne mal'util'os! Ĉu vi aŭd'as, Katrinjo, li propon'as la asoci'o'n de la kandel'rest'aĵ'o'j! Oh-ho-ho! — Kiselov laŭt'e rid'is kaj flustr'is i'o'n en roz'kolor'a'n orel'o'n de la najbar'in'o, ŝov'ant'e la naz'o'n en la ŝultr'o'n, de kiu for'glit'is la bluz'et'o.

— Kial kandel'rest'aĵ'o'j? — kontraŭ'dir'is Serebrovskij, — Ni pren'u i'o'n pli original'a'n! Ni nom'u ĝi'n, hm... asoci'o, asoci'o de bajader'o'j!..

— Strang'e! — dir'is iu dub'em'e, — Sed ja bajader'o'j est'as nur in'o'j, ni tamen hav'os ankaŭ ul'o'j'n!

— Ĝust'e, — konsent'is Serebrovskij, — Tiam ĝi est'u asoci'o... de...

— Jen, Mikael'o Sergeeviĉ, — en'miks'iĝ'is Vinokurov, — Oni dev'as invent'i i'o'n pli nov'a'n! Mi propon'as nom'i ĝi'n Asoci'o de l’ Dolĉ'a'j Sonĝ'o'j!

Li ek'rid'is, rigard'int'e Olga’n. Ŝi kun'tir'iĝ'is, trem'et'ant'e, kvazaŭ pro la mal'varm'o. Ŝi'a kap'o est'is pez'a. Ŝi prov'is mov'i la pied'o'n kaj la pied'o ek'mov'iĝ'is, kiel lign'a protez'o. Iu, kvazaŭ en nebul'o predik'is:

— Ni neni'o'n ĝen'u!.. Ni mal'kaŝ'e kontent'ig'u ni'a'j'n bezon'o'j'n!.. Drink'i?.. Ni drink'u! Kaj tiel plu!.. Jen, ĉi tie... Tim'i unu la ali'a'n oni ne dev'as! La bezon'at'a'n publik'o'n ni varb'os, kaj se ili ne ir'os mem'vol'e, ni dev'ig'os!..

Osipov per trem'ant'a'j man'o'j en'verŝ'is en si'a'n glas'o'n rest'aĵ'o'j'n de l’ madejr'o. La glas'et'o fal'is plank'e'n, plend'e ek'son'int'e kaj frakas'iĝ'int'e.

— He, glas'et'o! — sopir'em'e ek'ĝem'is Osipov. — Kial mi vi'n pere'ig'is?

Li subit'e ek'plend'is kaj komenc'is plor'eg'i super la dis'bat'it'a glas'et'o, kvazaŭ super la mort'int'a infan'o... Murmur'ant'e i'o'n, li sub'ramp'is la tabl'o'n por kolekt'i la pec'et'o'j'n, sed subit'e ŝov'is si'n ĉi tie en la genu'o'j'n de Anna Petrovna kaj vom'is sur ŝi'a'n rob'o'n. Mal'ŝat'em'e for'sku'ant'e la vom'aĵ'o'n, sed sen'insult'e, Anna Petrovna lev'iĝ'is. Bobrov pren'is ŝi'n sub'brak'e kaj konduk'is en la dorm'o'ĉambr'o'n.

El la antaŭ'ĉambr'o el'ir'is Ĉernjaev kun triumf'a mien'o. Li kun'ven'ig'is tri ne'kon'at'a'j'n vir'in'o'j'n. La vir'o'j aŭd'ig'is aprob'a'j'n ek'kri'o'j'n.

— De kie vi ili'n al'tren'is? — kri'is Kiselov, for'mov'iĝ'ant'e de si'a Katrinjo, kiu tuj trans'balanc'iĝ'is la ali'a'n flank'o'n, al la mal'dekstr'a najbar'o.

— He, ne grav'as, de kie mi ili'n al'tren'is! Diabl'o help'u vi'n! Pren'u kaj ĝu'u!

Olga kapt'is la man'o'n de Vinokurov.

— Ni for'ir'u! Ni tuj re'ven'u hejm'e'n! Ĝi est'as abomen'e! Mi ne pov'as! Vi dev'as! Mi ne sci'is!.. Tuj!.. — murmur'ant'e ne'lig'it'a'j'n vort'o'j'n, ŝi ek'plor'is.

— Absurd'o! — inter'romp'is ŝi'n Vinokurov, — Absurd'o! Ni nur ir'os la ali'a'n ĉambr'o'n. Ili rest'u ĉi tie! Ni for'ir'os kaj ven'os tie'n, kie mank'os tiu'j mal'sobr'a'j vizaĝ'aĉ'o'j!

Li help'is al Olga lev'iĝ'i kaj for'log'is ŝi'n en la mal'lum'a'n gast'o'ĉambr'o'n. Post ili lev'iĝ'is ankoraŭ du par'o'j. Serebrovskij silent'e montr'is al ili la pord'o'n, drap'it'a'n per la pez'a pord'o'kurten'o en la kontraŭ'a direkt'o de la gast'o'ĉambr'o kaj ir'is mem tie'n kun Zoja. Nun en la manĝ'o'ĉambr'o rest'is sol'a'j vir'o'j kaj tri publik'ul'in'o'j.

— He, rapid'e, sen'vest'ig'u vi'n, kar'ul'in'o'j! — laŭt'e kri'is Popov, kaj mal'pacienc'e, ĉirkaŭ'kapt'int'e unu el la knab'in'o'j kaj sid'ig'int'e ŝi'n sur la genu'o'j'n, komenc'is for'tir'i de ŝi la bluz'et'o'n.

* * *

... de april'o 1929.

Du'dek'kvin tag'o'j'n daŭr'is la strik'o. Se ne mal'help'us social'demokrat'o'j, la administraci'o kapitulac'us ankaŭ ĉi-foj'e!

Sed hieraŭ mi propr'a'okul'e vid'is, kiel est'as efektiv'ig'at'a'j la perfid'o'j.

Ni kun Erich est'is vetur'ont'a'j kun'sid'o'n de la arbitr-komision'o. La perfid'em'a berlina ĉiel'o donac'is al ni neĝ'a'n vent'eg'o'n. En krepusk'o de la griz'a tag'o la kvazaŭ lanug'a'j blank'a'j metal'faden'o'j ŝajn'is est'i arĝent'a'j ornam'aĵ'o'j de la krist'nask'a abi'o. La fleks'iĝ'int'a'j pro mal'varm'o argan'o'j mir'ig'it'e el'tir'is la kol'o'j'n, aŭskult'ant'e, ĉu ie ne ek'pep'os iu vek'iĝ'int'a vagon'et'o? Sed la vagon'et'o'j, zorg'em'e en'kovr'it'a'j de la vent'o en neĝ'o'kovr'il'o'n, dorm'is kun'e kun la rel'o'j en dis'fos'it'a'j tranĉe'o'j. En la krepusk'a aer'o tumult'is la hom'amas'o kaj aŭd'iĝ'is inter'parol'o'j. Kurb'iĝ'int'e kaj danc'et'ant'e, ten'ant'e per unu man'o la bicikl'o'j'n, la labor'ist'o'j atend'is sur'strat'e la rezult'o'j'n.

Por unu minut'o ni halt'is apud la distribu'ej'o de inter'naci'a Labor'ist'a Help'o. Super la en'ir'ej'o pend'is rad'o kaj la deviz'o: “Die IAH verschickt die Kinder der Arbeiter”. Al la pord'o en ĉen'o tir'iĝ'is infan'o'j kun mal'san'a'j okul'o'j. Berta klopod'as apud la kaldron'o kun grand'eg'a kuler'o. Ŝi kaj ŝi'a Otto neniam lac'as! Jen kiu'n oni pov'as envi'i! Ili est'as ĉie, kie oni bezon'as ili'n! Ili far'as neniu'n diferenc'o'n inter la si'a'j kaj fremd'a'j.

— Bon'a'n tag'o'n, Berta!

— Bon'a'n tag'o'n, Vitalij! Se vi dezir'as, mi dir'os al vi la rus'a'n proverb'o'n! “Polno, prat, moljodec, ti vetj ne djevica!”*..

Ĉu ŝi dir'as tio'n special'e por mi, aŭ nur pro lern'ad'o de la rus'a lingv'o? Mi est'is ek'rid'ont'a, sed ŝi minac'e fingr'o'sku'is.

— He, ne tord'u la vost'o'n, Vitalij! Konsent'u, ke vi'a vizaĝ'o aspekt'as sufiĉ'e strang'e! Ĉu vi sci'as, kiom da tag'manĝ'o'j ni dis'don'as? Ĝis ses'cent tag'manĝ'o'j ĉiu'tag'e! Kiel oni dir'as ĝi'n rus'e? Funt izjuma*?

Kaj Berta tuj forges'is mi'n. Iu mal'jun'ul'in'o el'dir'is tim'o'n, ke fin'fin'e la tag'manĝ'o'j ne sufiĉ'os. Ĉu ne pli bon'e est'us ĉes'ig'i la strik'o'n? Pri tio jam de'long'e dir'as al ŝi la pastr'o!.. Sed Berta hav'as akr'a'n lang'et'o'n.

— Ĉu oft'e li vi'n vizit'as, Frau Genzel? De la labor'o for'log'as? La infan'o'j, cert'e, plor'eg'as, dum li al vi la Sankt'a'n Skrib'o'n predik'as?.. Sed se vi unu'foj'e bat'us li'n per karb'ŝovel'il'o sur la kalv'o'n?!.

Berg deklar'is en la kun'ven'o:

— La pariza konstru'firma'o du'obl'ig'is ĉe metropoliten'konstru'o la labor'produkt'iv'o'n. Ĝi met'as ni'n en mal'profit'a'n situaci'o'n. 50% de labor'ist'o'j est'as sen'ĝen'e eks'ig'ebl'a'j. La ceter'a'j, far'os la sam'a'n labor'o'n, kiel ĉiu'j antaŭ'a'j.

Ĉi-foj'e mi ne re'ten'is mi'n. Mi forges'is, ke mi est'as en la kapital'ist'a land'o.

— Ĝi est'as sen'hom'ec'o! — dir'is mi.

— En USSR ankaŭ ekzist'as la raci'ig'o! — ironi'is Berg. Erich respond'is anstataŭ mi:

— En USSR la labor'ist'o'j labor'as por si mem! Kaj ĉi tie por vi'a'j poŝ'o'j, sinjor'o'j burĝ'o'j!

Berg indiferent'e lev'is la ŝultr'o'j'n. Li propon'is la liber'a'n elekt'o'n: pli'grand'ig'o'n de la labor'norm'o'j ĉe la sam'a salajr'o, aŭ mal'pli'grand'ig'o'n de la salajr'o ĉe la sam'a'j norm'o'j.

— Kamarad'o'j social'demokrat'o'j mi'n sub'ten'os! — kap'montr'is li la benk'o'j'n, kie amas'iĝ'is dik'eg'a'j gras'a'j nuk'o'j.

Kiam ni est'is el'ir'ant'a'j de la kun'ven'o, sub'prem'it'a'j per la kapitulac'o sen batal'o, ni'n oni super'ŝut'is per la insult'o'j.

— Lake'o'j! — oni kri'is al ni, supoz'ant'e, evident'e, ke ni est'as la sindikat'a'j funkci'ul'o'j, — gard'o'hund'o'j!

Social-demokrat'o'j el'flug'is el bier'ej'o'j por ni'n help'i, opini'ant'e, ke ni bezon'as ĝi'n. Sed al la unu'a mis'kompren'int'a al'kur'int'a social'ist'o, Erich sigel'is son'a'n vang'frap'o'n. Ĝu'ont'e grand'a'n skandal'o'n, mi subit'e est'is dev'ig'it'a ferm'i la okul'o'j'n pro hel'a elektr'a lum'o.

— Zurück!*

Antaŭ mi, kiel minac'a avert'o, star'is polic'an'o.

Punkt'o, mi'a kar'a sovetia civit'an'o! Vi ven'is Berlinon por stud'i konstru'ad'o'n de la metropoliten'o, sed ne por promen'i tra la labor'ist'a'j kvartal'o'j. Se vi hav'as vesper'e neniu'n labor'o'n, verk'u roman'o'j'n! Ĝi, almenaŭ, ne mal'trankvil'ig'as sinjor'o'n Zergiebel kaj ne detru'ig'as la anim'a'n trankvil'ec'o'n.