La Urb'o de la Kant'ant'a Flam'o
En'konduk'o
Ni jam est'is amik'o'j dum jar'dek'o aŭ pli, kaj mi kon'is Ĝajlzon Angarton tiel bon'e, kiel iu ajn rajt'us pri'dir'i est'i kon'int'a li'n. Malgraŭ tio, la afer'o est'is ne mal'pli mister'a al mi, ol al ali'ul'o'j de tiu temp'o, kaj la afer'o ankoraŭ rest'as mister'o. Foj'e mi pens'as, ke li kaj Ebonlo kun'e el'pens'is ĝi'n inter si kiel grand'eg'a'n, ne'solv'ebl'a'n tromp'o'n; ke ili ankoraŭ viv'as, ie, kaj rid'ad'as al la mond'o, kio tiel tut'e konfuz'iĝ'is pri ili'a mal'aper'o. Kaj foj'e mi el'pens'as provizor'a'j'n plan'o'j'n por re-vizit'i al Krater'a First'o, kaj trov'i, se mi pov'os, la du ŝton'eg'o'j'n menci'it'a'j'n en la pri'skrib'aĵ'o de Angarto tiel, ke ili hav'as iom'et'a'n simil'ec'o'n al dis'fal'int'a'j kolon'o'j. En la inter'temp'o, neni'u ĝis nun trov'is ajn'a'n spur'o'n de la mal'aper'int'a'j vir'o'j, ne aŭd'is ajn'a'n oni'dir'o'n koncern'ant'a ili'n; kaj la tut'a afer'o, laŭ'ŝajn'e, probabl'e rest'os tre apart'a kaj agac'a enigm'o.
Angarto, kies fam'o kiel aŭtor'o de fantast'a fikci'o probabl'e viv'os pli'long'e ol tio de la pli'mult'o el ali'a'j modern'a'j kontribu'ant'o'j al magazin'o'j, est'is pas'ig'ant'a tiu'n somer'o'n laŭ'long'e de la mont'ar'o Sierra Nevad'a, kaj est'is loĝ'ant'a sol'e ĝis la art'ist'o Feliks Ebonlo al'ir'is por vizit'i li'n. Ebonlo, kiu'n mi neniam renkont'is, est'is bon'e kon'at'a por li'a'j imag'o'plen'a'j pentr'aĵ'o'j kaj desegn'o'j; kaj li jam ilustr'is pli ol unu el la roman'o'j de Angarto. Kiam najbar'a'j tend'um'ant'o'j alarm'iĝ'is pro la tro'long'a for'est'o de la du vir'o'j, kaj la kaban'o est'is serĉ'at'a por trov'i i'a'n ajn indik'o'n, pak'aĵ'o adres'it'a al mi tiam trov'iĝ'is kuŝ'ant'a sur tabl'o; kaj mi ricev'is ĝi'n post iom'a temp'o, post mi jam leg'is mult'a'j'n ĵurnal'a'j'n supoz'aĵ'o'j'n pri la du'obl'a mal'aper'o. La pak'aĵ'o en'hav'is et'a'n, led'e bind'it'a'n skrib'libr'o'n. Angarto jam skrib'is sur la en'kovr'il'a foli'o:
Kar'a Hastejn,
Vi rajt'as el'don'i tiu'n ĉi ĵurnal'o'n iam, se tio'n vi vol'os. Hom'o'j juĝ'os ĝi'n la la fin'a kaj plej fantast'a el ĉiu'j mi'a'j fikci'aĵ'o'j – krom se oni est'us taks'ont'a ĝi'n kiel unu el vi'a'j propr'a'j. Ambaŭ'kaz'e, est'os sam'e bon'e. Adiaŭ.
Fidel'e vi'a,
Ĝajlz Angarto
Mi nun el'don'as la tag'libr'o'n, kio sen'dub'e akir'os tia'n renkont'iĝ'o'n, kia'n li prognoz'is. Sed mi mem ne tre cert'as, pri ĉu la rakont'o est'as ver'o aŭ fikci'aĵ'o. La nur'a rimed'o por tio'n prav'ig'i est'us ke oni trov'u la du ŝton'eg'o'j'n; kaj iu ajn jam vid'int'a Krater'a'n Krest'o'n, kaj kiu est'is vag'int'a tra ĝi'a'j mel'o'j da per ŝton'o'j sur'ŝut'it'a sen'hom'ec'o, tiu kompren'us la mal'facil'aĵ'o'j'n de tia task'o.
La Tag'libr'o
La 31a de juli'o, 1930. Mi neniam akir'is la kutim'o'n pri tag'libr'a ten'ad'o — plej'part'e, preter'dub'e, pro mi'a sen'event'a stil'o de viv'o, en kio mal'oft'e est'is io pri'skrib'ind'a. Sed la afer'o kio okaz'is ĉi maten'e est'as tiel ekster'ordinar'e strang'a, tiel mal'proksim'a de fizik'a'j leĝ'o'j kaj paralel'aĵ'o'j, ke mi sent'as dev'ig'at'a pri'skrib'i ĝi'n laŭ la tut'o de mi'a'j kompren'o kaj kapabl'o. Ankaŭ, mi registr'os pri la ebl'a ripet'o kaj daŭr'ig'ad'o de mi'a spert'o. Est'os tut'e sekur'e, ke mi far'os tio'n ĉi, ĉar neni'u, kiu iam ajn leg'os la registr'aĵ'o'n, em'os ĝi'n kred'i.
Mi est'is ir'int'a por paŝ'ad'o sur Krater'a Krest'o, kio situ'as proksim'e je mejl'o aŭ mal'pli mord'e de mi'a kaban'o proksim'a al Sumito. Kvankam est'ant'a tre mal'sam'e je karakter'o de la pejzaĝ'o'j kutim'a'j ĉirkaŭ'e, ĝi est'as unu el mi'a'j plej ŝat'at'a'j lok'o'j. Ĝi est'as apart'eg'e nud'a kaj sen'hom'a, kun mal'mult'o kiel veget'aĵ'o'j krom mont'a'j sun'flor'o'j, sovaĝ'a'j rib'o-arbust'o'j, kaj kelk'a'j fortik'a'j, per vent'o tord'it'a'j pin'arb'o'j kaj supl'a'j larik'o'j. Geologistoj kontraŭ'dir'as vulkan'a'n origin'o'n pri ĝi; tamen ĝi'a'j rok'a'j el'star'aĵ'o'j el mal'glat'a, nod'ec'a rok'o kaj enorm'a'j amas'o'j da rub'aĵ'o hav'as tut'e la etsosn de skori'a'j rest'aĵ'o'j — almenaŭ al mi'a ne-scienc'ist'a okul'o. Ili simil'as al la cindr'aĵ'o'j kaj for'ĵet'aĵ'o'j de ciklop'a'j forn'eg'o'j, el'verŝ'it'a'j en antaŭ'hom'a'j jar'o'j, por mal'varm'iĝ'i kaj mal'mol'iĝ'i en form'o'j el sen'lim'a grotesk'ec'o. Inter ili est'as ŝton'o'j kiu'j sugest'as la fragment'o'j'n de antikv'eg'a'j barelief'o'j, aŭ et'a'j pra'histori'a'j idol'o'j kaj figur'aĵ'o'j; kaj ali'a'j, kiu'j ŝajn'as est'i gravur'it'a'j per forges'it'a'j liter'o'j el ne'leg'ebl'a skrib'aĵ'o. Ne'atend'it'e, ekzist'as et'a lag'et'o kuŝ'ant'a sur unu ekstrem'o de la long'a, sek'a krest'o — lag'et'o kies fund'o neniam mezur'iĝ'is.
La mont'et'o est'as strang'a ŝanĝ'iĝ'aĵ'o inter la granit'a'j dekliv'o'j kaj krest'o'pint'o'j, kaj la pin'arb'e vest'it'a'j ravin'o'j kaj val'o'j de tiu ĉi region'o.
Est'is klar'ĉiel'a, sen'vent'a maten'o kaj mi paŭz'is oft'e por rigard'i la bon'eg'a'j'n perspektiv'o'j'n de vari'a pejzaĝ'o, kiu'j vid'ebl'is je ĉiu flank'o — la titan'a'j ŝajn'a'j batal'mur'o'j de Kastel'a Pint'o, la krud'a'j masiv'aĵ'o'j de la Pint'o Donero, kun ĝi'a divid'a tra'pas'ej'o el cug'o'j sam'kolor'a'j kun la lum'ec'a blu'o de la Mont'ar'o Navada, kaj la mol'a verd'o de salik'o'j de la val'o ĉe mi'a'j pied'o'j. Ĝi est'is apart'a, silent'a mond'o kaj mi aŭd'is neni'a'n son'o'n krom la sek'a, krak'et'a bru'o de cikad'o'j inter la rib'a'j arbust'o'j.
Mi promen'is laŭ zigzag'a manier'o iom'a'n distanc'o'n, kaj ven'ant'e al unu el al rubl'o-kamp'o'j, per kiu'j la Krest'o est'as dis'e sur'ŝut'it'a, mi komenc'is serĉ'i la grund'o'n detal'e, esperant'e trov'i ŝton'o'n sufiĉ'e unik'a'n kaj grotesk'a'n laŭ ĝi'a form'o, ke ĝi merit'os konserv'ad'o'n kiel kurioz'aĵ'o. Mi est'is trov'int'a kelk'a'j'n tia'j'n dum antaŭ'a'j paŝ'ad'o'j. Subit'e mi ven'is al mal'dens'ej'o'n inter la rub'er'o'j, en kio neni'o kresk'is — inter'spac'o kiu est'is tiel rond'a kiel art'e'far'it'a ring'o. En la mez'o est'is du apart'a'j ŝton'eg'o'j, strang'e simil'a'j en form'o, kaj star'ant'a'j ĉirkaŭ kvin fut'o'j apart'e. Mi paŭz'is por ekzamen'i ili'n. Ili'a substanc'o, mal'hel'a, verd'e griz'a ŝton'o, ŝajn'e mal'sam'is de ĉiu'j ali'a'j ĉirkaŭ'a'j; kaj mi tuj el'pens'is la strang'a'n, ne'prav'ig'ebl'a'n imag'aĵ'o'n, ke ili ebl'e est'us la piedestal'o'j de iam'a'j kolon'o'j, jam de'long'e el'frot'it'a'j per'e de ne'kalkul'ebl'a'j jar'o'j ĝis post'e rest'is nur tiu'j ĉi sink'int'a'j fin'aĵ'o'j.
Cert'e, la perfekt'a rond'ec'o kaj uniform'ec'o de la ŝton'eg'o'j est'is strang'a'j; kaj kvankam mi posed'as iom'a'n eduk'o'n pri geologi'o, mi ne pov'is ident'ig'i ili'a'n glat'a'n, sap'ec'a'n material'o'n.
Mi'a imag'o ekscit'iĝ'is, kaj mi komenc'is indulg'i mi'n en kelk'a'j iom tro'a'j imag'aĵ'o'j.
Sed la plej ekstrem'a el tiu'j ĉi est'is hejm'ec'a ordinar'aĵ'o kompar'e al tio, kio tiam okaz'is, kiam mi pren'is unu paŝ'o'n antaŭ'e'n in la mal'plen'a'n spac'o'n inter la du ŝton'eg'o'j. Mi prov'os pri'skrib'i tio'n laŭ la tut'o de mi'a parol'a kapabl'o, malgraŭ tio, ke al hom'a lingv'o natur'e mank'as ajn'a'j vort'o'j adekvat'a'j por la rekt'a pri'dir'ad'o de event'o'j kaj sens'aĵ'o'j preter'ant'a'j la tut'o'n de hom'a spert'ec'o.
Neni'o est'as pli mal'trankvil'ig'e ol mis'kalkul'i la grad'o'n de pied'a sub'e'n'fal'iĝ'o je paŝ'o.
Imag'u do, kiel sent'iĝ'is, ke oni paŝ'us antaŭ'e'n sur eben'a, sen'obstakl'a grund'o, kaj trov'us tut'a'n neni'ec'o'n sub'e de pied'o. Mi ŝajn'is fal'iĝ'i sub'e'n en mal'plen'a'n aer'o'n, kaj je la sam'a temp'o, la pez'aĵ'o antaŭ mi ek'mal'aper'is en kirl'aĵ'o el romp'it'a'j bild'o'j kaj mi ek'blind'iĝ'is. Est'is sent'aĵ'o de intens'a, pra'antikv'a mal'varm'o, kaj ne'pri'dir'ebl'a naŭz'o kaj kap'turn'iĝ'o ek'tens'is mi'n, kaŭz'it'a'j, sen'dub'e, pro la profund'a mal'stabil'iĝ'o de ekvilibr'o.
Ankaŭ — aŭ pro la rapid'o de mi'a fal'ad'o aŭ pro iu ali'a kial'o — mi tut'e mal'kapabl'is en'spir'i. Mi'a'j pens'o'j kaj emoci'o'j est'is ne'esprim'ebl'e konfuz'it'a'j, kaj du'on'temp'e ŝajn'is al mi, ke mi fal'ad'is supr'e'n anstataŭ sub'e'n, glit'ad'is aŭ horizontal'e aŭ laŭ ia oblikv'a angul'o. Fin'e mi hav'is la sent'o'n de tut'a trans'kap'iĝ'o; kaj tiam mi trov'is mi'n star'ant'a rekt'e supr'e'n sur solid'a grund'o re'foj'e, sen eĉ la plej et'a ŝok'iĝ'o aŭ al'frap'a sku'iĝ'o. La mal'lum'o dis'iĝ'is el de mi'a vid'o, sed mi ankoraŭ sent'is kap'turn'iĝ'o'n, kaj la optik'a'j vid'aĵ'o'j, kiu'j'n mi ricev'is est'is tut'e sen'signif'a'j dum kelk'a'j moment'o'j.
Kiam fin'e mi re'gajn'is la kapabl'o'n percept'i, kaj ebl'is vid'i mi'a'j'n ĉirkaŭ'aĵ'o'j'n kun iom'a re'kon'o'pov'o, mi spert'is mens'a'n konfuz'iĝ'o'n egal'a'n al tiu de vir'o, kiu ebl'e trov'us si'n ĵet'it'a sen avert'o sur la surfac'o'n de fremd'a planed'o.
Okaz'is la sam'a sent'iĝ'o de tut'a perd'iĝ'o kaj ek'fremd'iĝ'o kio cert'e sent'iĝ'us en tia kaz'o — la sam'a vertiĝ'o'don'a, super'fort'a ne'kompren'o, la sam'a mal'trankvil'ig'a sent'o de apart'iĝ'o de ĉiu'j kon'at'a'j medi'a'j detal'o'j, kiu'j don'as kolor'o'n kaj form'o'n kaj difin'ec'o'n al ni'a'j viv'o'j kaj determin'as al ni eĉ la person'ec'o'n.
Mi star'ad'is mez'e inter pejzaĝ'o kiu simil'is en neni'a grad'o aŭ manier'o de aspekt'ec'o al Katera Krest'o. Long'a, grad'a dekliv'o, kovr'it'a de viol'a'j herb'o'j kaj stern'it'a inter'lok'e per ŝton'o'j el monolit'a'j grand'ec'o kaj form'o, etend'iĝ'is ond'e mal'proksim'e'n, sub'e de mi, al larĝ'a eben'ej'o kun sinu'a'j, mal'dens'a'j herb'ej'o'j kaj alt'a'j, nobl'a'j arb'ar'o'j el ne'kon'at'a veget'aĵ'o, kies plej'oft'a'j tint'o'j est'is purpur'o kaj flav'o. La eben'ej'o ŝajn'is fin'iĝ'i ĉe mur'o el ne'penetr'ebl'a or-brun'a brum'o, kio lev'iĝ'is kun fantom'a'j krest'o-pint'o'j fad'int'a'j kontraŭ ĉiel'o el lum'ec'a suk'e'n-kolor'o, en kio est'is neni'u sun'o.
Ĉe la antaŭ'fon'o de tiu ĉi mir'ig'a scen'o, mal'proksim'a je mal'pli ol tri mejl'o'j, situ'is impon'eg'a urb'o kies masiv'a'j tur'o'j kaj mont'o-grand'a'j mur'o'j el ruĝ'a ŝton'o est'is tia, kia'n la Anakanoj de ne'trov'it'a'j mond'o'j est'us konstru'int'a'j. El mur'o kontraŭ pli'alt'a mur'o, spajr'o sur gigant'a spajr'o, ĝi lev'iĝ'is ĉiel'e'n por kontest'i la nub'o'j'n, ten'ant'e al si ĉie la sever'a'j'n kaj solen'a'j'n form'o'lini'o'j'n de tut'e rekt-lini'a arĥitektur'o. Ĝi ŝajn'is super'star'i kaj sub'e'n'prem'i al observ'ant'o per ĝi'a sever'a kaj supr'ec'a impon'ec'o.
Dum mi rigard'ad'is la urb'o'n, mi'a'j antaŭ'a'j sent'o'j de konfuz'ig'a perd'iĝ'o kaj fremd'iĝ'o ambaŭ forges'iĝ'is, ced'ant'a'j al mir'eg'o kun iom da ver'a terur'o en'miks'it'a'j; kaj, je la sam'a temp'o, mi sent'is obskur'a'n sed profund'a'n log'o'n, ia kript'a el'send'aĵ'o de iu sklav'ig'a sorĉ'o. Sed post fiks'rigard'i iom'a'n temp'o'n, la kosm'a strang'ec'o kaj ne'kompren'o de mi'a ne'pens'ebl'a situaci'o re'ven'is verŝ'e sur mi'n; kaj mi sent'is tiam nur sovaĝ'a'n vol'o'n por eskap'i el la frenez'ig'e sub'prem'a strang'ec'o de tiu ĉi region'o, kaj re'gajn'i la mond'o'n propr'a'n. Streb'ant'e mild'ig'i mi'a'n agac'iĝ'o'n, mi prov'is el'pens'i tio'n, se ebl'e, kio fakt'e ĵus okaz'is.
Mi est'is leg'int'a kelk'o'n da novel'o'j pri trans-dimensi'a'j mond'o'j — fakt'e, mi mem aŭtor'is unu/du tia'j'n; kaj oft'e mi pri'pens'is la ebl'ec'o'n de ali'a'j mond'o'j aŭ materi'a'j dimensi'o'j, kiu'j ebl'e kun'e situ'as sam'lok'e kiel ni'a propr'a, ne'vid'ebl'a'j kaj ne'sens'ebl'a'j al hom'a'j percept'o'j. Kompren'ebl'e, mi tuj re'kon'is, ke mi est'is fal'int'a en i'a'n tia'n dimensi'o'n. Sen'dub'e, kiam mi far'is tiu'n antaŭ'a'n paŝ'o'n inter la ŝton'eg'o'j, mi tiel glit'fal'is en i'a'n spec'o'n de difekt'ej'o, aŭ fend'ej'o en spac'o, sekv'e tra'penetr'ant'e ĝis ating'i la sub'o'n, en tiu ĉi fremd'a sfer'o — en tut'e mal'sam'a tip'o de spac'o. Simpl'a afer'o laŭ ia manier'o de kompren'ad'o — sed ne sufiĉ'e simpl'a por eksplik'i la funkci'a'n rimed'o'n tiel, ke ĝi ne rest'us cerb'o-tord'ig'a mister'o.
En plu'a prov'o re'trankvil'ig'i mi'n mem, mi stud'is la proksim'a'j'n ĉirkaŭ'aĵ'o'j'n kun detal'a atent'o. Ĉi foj'e, mi impres'iĝ'is de la aranĝ'o de la monolit'a'j ŝton'eg'o'j kiu'j'n mi pri'parol'is, mult'a'j el kiu'j stern'iĝ'is je pli-mal-pli regul'a'j inter'spac'o'j, en du paralel'a'j vic'o'j sub'e'n laŭ la mont'et'o'flank'o, kvazaŭ por mark'i la lok'o'n de iu antikv'a voj'o nun tut'e kovr'it'a de la purpur'a herb'o. Turn'iĝ'ant'e por sekv'i ĝi'a'n supr'e'n'ven'o'n, mi vid'is tuj mal'antaŭ mi la du kolon'o'j, star'ant'a'j preciz'e je tiu sam'a distanc'o, je kiu situ'is la du strang'a'j ŝton'eg'o'j sur Krater'a Krest'o, kaj form'it'a'j el la sam'a sap'ec'a, verd'e-griz'a ŝton'o! La kolon'o'j alt'is je ĉirkaŭ naŭ fut'o'j, kaj iam'e est'is iom pli alt'a'j, ĉar la supr'o'j est'is dis'ig'it'a'j kaj el'romp'it'a'j. Iom'et'e super ili, la lev'iĝ'ant'a mont'et'o'flank'o mal'aper'is el vid'o en grand'a plafon'o el tiu sam'a ore-brun'a brum'o kio en'ten'as la pli'mal'proksim'a'n eben'ej'o'n. Sed est'is neniu'j plu'a'j monolit'o'j — kaj ŝajn'is kvazaŭ la voj'o fin'iĝ'is per tiu'j kolon'o'j.
Ne'evit'ebl'e, mi komenc'is hipotez'i pri la rilat o inter la kolon'o'j en tiu ĉi nov'a dimensi'o kaj la ŝton'eg'o'j en mi'a propr'a mond'o. Cert'e, la inter'simil'a'j aspekt'o'j ne pov'us est'i rezult'o hazard'a. Se mi paŝ'us inter la du kolon'o'j'n, ĉu mi re'ven'us al la hom'a'n sfer'o'n per renvers'ig'o de mi'a el'fal'o de tie? Kaj se tiel, far'e de kiu'j ne'imag'ebl'a'j est'ul'o'j el fremd'a'j temp'o kaj spac'o est'is la kolon'o'j kaj ŝton'eg'o'j establ'it'a'j kiel portal'o'j de pord'ej'o inter la du mond'o'j? Kiu est'us uz'int'a'j tia'n pord'ej'o'n, kaj por kia kial'o? Mi'a cerb'o ŝancel'iĝ'is antaŭ la sen'lim'a'j pejzaĝ'o'j de supoz'ad'o, kiu'j'n tia'j demand'o'j mal'ferm'is.
Tamen, tio, kio koncern'is mi'n ĉef'e est'is la problem'o pri kiel re'ir'i al Krater'a Krest'o. La strang'ec'o de ĉio ĉi, la monstr'a'j mur'o'j de la proksim'a urb'o, la ne'natur'a'j kolor'o'j kaj form'o'j de la fremd'eg'a'j scen'aĵ'o'j, est'is tro'a'j por hom'a'j nerv'o'j; kaj mi sent'is, ke mi frenez'iĝ'us se mi dev'us rest'ad'i long'e en tia ĉirkaŭ'aĵ'o. Ankaŭ, ne est'is ebl'e prognoz'i pri kia'j mal'amik'a'j potenc'o'j aŭ est'ul'o'j mi ebl'e renkont'us se mi rest'ad'us. Mov'iĝ'ant'a'j viv'aĵ'o'j tut'e mank'is sur kaj mont'et'o kaj eben'ej'o ĝis la lim'o de vid'kapabl'o; sed la grand'a urb'o est'is mem-prav'ig'a evident'ec'o, ke viv'ul'o'j ekzist'as. Mal'simil'e al la hero'o'j en mi'a'j propr'a'j rakont'o'j, kiu'j est'is avid'a'j por vizit'i la kvin'a'n dimensi'o'n aŭ la mond'o'j'n de Algol'o kun perfekt'e kalm'a si'n'ten'o, mi mem ne sent'is eĉ iom'et'e aventur'em'a; kaj mi em'is retro'ir'i kun la instinkt'a re'tir'iĝ'i de hom'o frot'ant'a ne'kon'at'ec'o'n. Kun unu tim'em'a retro'rigard'o al la super'star'a urb'eg'o kaj la larĝ'a eben'ej'o kun ĝi'a alt'a, bel'a veget'aĵ'ar'o, mi turn'iĝ'is kaj paŝ'is re'e inter la kolon'o'j'n.
Okaz'is tiu sam'a tuj'a plonĝ'o en blind'ig'a'n kaj frid'a'n sen'lim'ej'o'n, tiu'j sam'a'j ne'difin'ebl'a'j fal'o kaj tord'iĝ'o, kiu'j part'o'pren'is mi'a'n en'fal'o'n al tiu ĉi nov'a dimensi'o.
Je la fin'o mi trov'is mi'n star'ant'a, tre kap'turn'it'a kaj sku'it'a, sur la sam'a lok'o de kie mi est'is pren'int'a mi'a'n paŝ'o'n antaŭ'e'n inter la verd'e-griz'a'j'n ŝton'eg'o'j'n. Krater'a Krest'o kirl'iĝ'is kaj ŝancel'iĝ'is ĉirkaŭ mi kvazaŭ sku'e en ter'trem'o; kaj mi dev'is sid'iĝ'i moment'o'n aŭ du, antaŭ ol mi pov'is re'gajn'i mi'a'n ekvilibr'o'n.
Mi re'ven'is al la kaban'o kiel vir'o en sonĝ'o. La spert'o ŝajn'is, kaj ankoraŭ ŝajn'as, ne'kred'ebl'a kaj mal'real'a; tamen ĝi ombr'as super ĉio ali'a, kaj kolor'is kaj super'reg'as ĉiu'j'n mi'a'j'n pens'o'j'n. Ebl'e, per skrib'i ĝi'n sur paper'o'n mi pov'os for'sku'i ĝi'n iom'et'e. Ĝi mal'trankvil'ig'is mi'n pli ol ajn'a antaŭ'a spert'o el mi'a tut'a viv'o, kaj la tut'a mond'o ŝajn'as apenaŭ mal'pli mal'probabl'a kaj nokt'o'terur'ec'a ol tiu, kiu'n mi est'is penetr'int'a per manier'o tiel ŝanc'e hazard'a.
La 2a de aŭgust'o. Mi est'is mult'e pens'ant'a dum la pas'int'a'j kelk'a'j tag'o'j — kaj ju pli mi konsider'as kaj teori'um'as, des pli mister'a la tut'o far'iĝ'as. Agnosk'ant'e la fend'o'n en spac'o, kio dev'as est'i vaku'o absolut'a, ne'penetr'ebl'a far'e de aer'o, eter'o, lum'o kaj materi'o, kiel est'is ebl'e, ke mi pov'us en'fal'i ĝi'n? Kaj jam en'fal'int'a, kiel mi pov'us el'fal'i — apart'e en sfer'o'n, kiu hav'as neniu'n pri'cert'ig'ebl'a'n rilat'o'n kun ni'a? … Sed, preter ĉio, unu proced'o neces'e est'us sam'e facil'a kiel la ali'a, laŭ teori'o. La ĉef'a refut'o est'as: kiel pov'as oni mov'iĝ'i en vaku'o, aŭ supr'e'n aŭ sub'e'n aŭ re'e'n aŭ antaŭ'e'n? La tut'a afer'o konfuz'us la kompren'o'n de Einstein-ul'o; kaj mi mal'kred'as, ke me eĉ proksim'iĝ'is al la prav'a solv'o.
Plus'e, mi est'is batal'ant'a tent'o'n log'ant'a'n, ke mi re'ir'u, se nur por konvink'i mi'n. ke la afer'o ver'e okaz'is. Sed, preter ĉio, kial mi ne re'tir'u? Oportun'o proviz'iĝ'is al mi tia, kia ebl'e neni'u vir'o iam ajn ricev'is; kaj la mir'ind'aĵ'o'j vid'ot'a'j de mi kaj la sekret'o'j lern'ot'a'j est'as preter imag'ebl'ec'o. Mi'a nerv'iz'a tim'em'o est'as ne'pardon'e infan'a en tiu ĉi cirkonstanc'o.
La 3a de aŭgust'o. Mi re'ir'is ĉi maten'e, arm'it'a per revolver'o. Ial, sen pens'i pri tio, ke elb'e grav'os, mi ne paŝ'is ĝust'e en la preciz'a'n mez'o'n de la spac'o inter la ŝton'eg'o'j. Sen'dub'e, rezult'e de tio ĉi, mi'a fal'ad'o est'is pli long'a kaj impet'a ol antaŭ'e, kaj ŝajn'is konsist'e ĉef'e el seri'o da spiral'a'j trans'kap'iĝ'o'j. Dev'as est'i, ke tio kost'is al mi kelk'a'j'n minut'o'j'n por re'normal'iĝ'i el de la rezult'a vertiĝ'o; kaj kiam mi re'konsci'iĝ'is, mi est'is kuŝ'ant'a sur la viol'a herb'o.
Ĉi'foj'e, mi ir'is brav'e sub'e'n laŭ la dek'il'o; kaj rest'ant'e tiel mult'e, kiel mi pov'is en la ŝirm'ec'o de la strang'eg'a purpur'a kaj flav'a veget'aĵ'ar'o, mi ŝtel'ir'is antaŭ'e'n al la alt'eg'a urb'o. Ĉio tre sen'mov'e kviet'is; kaj est'is neniom ajn da vent'o inter tiu'j ekzot'a'j arb'o'j, kiu'j ŝajn'is imit'i en si'a'j alt'a'j, rekt'a'j trunk'o'j kaj horizontal'a'j foli'ar'o'j la sever'e arĥitektur'a'j lini'o'j de la gigant'a'j konstru'aĵ'o'j.
Mi ne progres'is mult'e antaŭ'e'n kiam mi ven'is al voj'o en la arb'ar'o — voj'o pav'it'a el kolos'a'j blok'o'j el ŝton'o, grand'a'j je almenaŭ du'dek fut'o'j kvadrat'e. Ĝi konduk'is antaŭ'e'n al la urb'o. Mi kred'is dum iom'a temp'o, ke ĝi est'is tut'e mal'plen'a — ebl'e ne'uz'it'a; kaj mi eĉ risk'is paŝ'ad'i sur ĝi, ĝis mi aŭd'is son'o'n mal'antaŭ mi, kaj turn'iĝ'ant'e vid'is la al'ven'o'n de kelk'a'j unu'op'a'j est'ul'o'j. Terur'ig'it'a, mi risort'is for kaj kaŝ'is mi'n en arbust'a dens'ej'o, de kie mi rigard'is la pas'ad'o'n de tiu'j est'ul'o'j, sci'vol'ant'e tim'o'plen'e pri tio, ĉu ili vid'is mi'n. Ŝajn'e mi'a'j tim'o'j est'is sen'baz'a'j, ĉar ili ne eĉ ek'rigard'et'is al mi'a kaŝ'lok'o.
Mal'facil'as al mi, pri'skrib'i aŭ eĉ imag'vid'i ili'n nun, ĉar ili tut'e mal'sam'is al io ajn, kio'n ni kutim'as pri'pens'i kiel hom'a aŭ best'as. Ili est'is almenaŭ dek fut'o'j'n alt'a'j, kaj ili mov'iĝ'is antaŭ'e'n per gigant'a'j paŝ'o'j, kiu'j port'is ili'n el de vid'o en kalk'a'j moment'o'j preter kurb'iĝ'o en la voj'o. Ili'a'j korp'o'j est'is hel'a'j kaj bril'a'j, kvazaŭ inter ŝirm'a arm'aĵ'o; kaj ili'a'j kap'o'j sur'hav'is alt'a'j'n, kurb'a'j'n el'star'aĵ'o'j'n el opal'ec'a'j kolor'o'j, kiu'j ond'e salt'et'is super ili kiel i'a'j fantazi'a'j korp'o-membr'o'j, sed ebl'e est'is anten'o'j aŭ eĉ sens-organ'o'j el'unik'a tip'o.
Trem'ant'e pro ekscit'o kaj mir'o, mi daŭr'ig'is mi'a'n antaŭ'ir'o'n tra la riĉ'e kolor'a grund-veget'aĵ'ar'o. Dum mi plu'ir'is, mi percept'is por la unu'a foj'o, ke est'is neniu'j ombr'o'j ie ajn. La lum'o ven'is de ĉiu'j part'o'j de la sen'sun'a sukcen-kolor'a ĉiel'o, tra'penetr'ant'a ĉio'n per mol'a, uniform'a lum'ec'o. Ĉio est'is sen'mov'a kaj silent'a, kiel mi dir'is antaŭ'e; kaj est'is neni'a spur'o de bird'o, insekt'o, aŭ best'a viv'aĵ'o ie ajn en la tut'o de tiu ĉi preter'natur'a pejzaĝ'o. Sed kiam mi est'is antaŭ'e'n'ir'int'a ĝis proksim'ec'o de unu mejl'o al la urb'o (laŭ mi'a plej'a kapabl'o por juĝ'i distanc'o'j'n en region'o kie la proporci'o'j de objekt'o'j est'is mal'familiar'a'j) mi konsci'iĝ'is pri io, kio unu'e re'kon'ebl'is kiel vibr'ad'o'n anstataŭ kiel son'o'n. Okaz'is strang'a ĝoj-ekscit'iĝ'o je la nerv'o'j, mal'trankvil'ig'a sent'o pri iu ne'kon'at'a potenc'o aŭ el'send'aĵ'o flu'ant'a tra la korp'o. Tiu ĉi percept'ebl'is dum iom'a temp'o, antaŭ ol mi aŭd'is la muzik'o'n; sed aŭd'int'a ĝi'n, laŭ aŭd-sens'a'j nerv'o'j ident'ig'is ĝi'n tuj kiel kun'aĵ'o de la vibr'ad'o.
Ĝi est'is mal'laŭt'a kaj mal'proksim'a, kaj ŝajn'is send'iĝ'i el de la kor'a centr'o de la titan'a urb'o. La melodi'o est'is akr'e dolĉ'a kaj simil'is, je temp'o'j, al la kant'ad'o de volupt'e in'a voĉ'o. Tamen, neni'u hom'a voĉ'o pov'us el'ten'i la mal-Ter'a'n piĉ'o'n, la akr'e penetr'a'j'n, sen'paŭz'e ten'ad'at'a'j'n ton'o'j'n, kiu'j iel sugest'is pri la lum'o de mal'proksim'a'j mond'o'j kaj stel'o'j traduk'it'a'j en son'o'n.
Ordinar'e, mi ne tre sens'iv'as pri muzik'o; mi'n oni foj'e kulp'ig'as pro ne re'ag'i pli fort'e al ĝi. Sed mi ne est'is plu'e ir'int'a mult'e pli antaŭ'e'n, kiam mi re'kon'is la apart'a'n mens'a'n kaj emoci'a'n sorĉ'o'n, kio'n la mal'proksim'a son'o jam komenc'is prem'i sur mi'n. Est'is ia siren-kvalit'a al'log'o en ĝi, kio tir'is mi'n antaŭ'e'n, forges'em'a'n pri la strang'ec'o kaj la danĝer'o'j ebl'a'j en mi'a situaci'o; kaj mi sent'is mal'rapid'a'n, drog'ec'a'n ebri'o'n de cerb'o kaj sens'o'j. Laŭ iu insid'a manier'o, mi ne sci'as pri kiel aŭ kial, la muzik'o al'port'is ide'o'j'n pri vast'a sed ne'ating'ebl'a spac'o kaj alt'ec'o, pri super'hom'a liber'o kaj ĝoj'eg'o; kaj ŝajn'is promes'i ĉiom el la ebl'a'j bel'eg'o'j, kiu'j'n mi'a imag'o mal'klar'e pri'sonĝ'is.
La arb'ar'o etend'iĝ'is preskaŭ ĝis la urb'a'j mur'o'j. Kaŝ'e rigard'ant'a de mal'antaŭ la fin'a foli'ar'o, mi vid'is la super'star'eg'a'j'n krenel'ar'o'j'n en la ĉiel'o super mi, kaj not'is la sen-difekt'a'n kun'iĝ'o'n de ili'a'j grand'a'j blok'o'j. Mi est'is proksim'a al la voj'o, kiu en'ir'is tra mal'ferm'a portal'o sufiĉ'e grand'a por permes'i tra'pas'ad'o'n al behemot'o'j. Vid'ebl'is neniu'j gard'ist'o'j; kaj kelk'a'j pli el la alt'a'j, re'bril'a'j est'ul'o'j ven'is paŝ'eg'ant'e preter'paŝ'e kaj en'ir'is dum mi rigard'ad'is. De tie, kie mi star'is, mi mal'pov'is vid'i intern'e'n preter la portal'o, ĉar la mur'o est'is ne'imag'ebl'e dik'eg'a.
La muzik'o verŝ'iĝ'is el de tiu mister'a en'ir'ej'o en ĉiam pli'fort'iĝ'ant'a inund'o, kaj cel'is tren'i mi'n antaŭ'e'n per si'a kurioz'eg'a de'log'ad'o, avid'a pri ne'imag'ebl'a'j afer'o'j.
Est'is mal'facil'e rezist'i, mal'facil'e kun'ord'ig'i mi'a'n vol-potenc'o'n por turn'iĝ'i for. Mi prov'is koncentr'iĝ'i pri la pens'o de danĝer'o — sed la pens'o est'is mal'ten'ebl'e mal'ver'ŝajn'a. Fin'e mi tir'is mi'n for kaj re'sekv'is mi'a'j'n paŝ'o'j'n, tre mal'rapid'e kaj lant'em'e, ĝis mi post'las'is la potenc'kamp'o'n de la muzik'o. Eĉ tiam la sorĉ'o persist'is, kiel la efik'o'j de drog'o; kaj tut'e dum mi'a hejm'e'n'ir'ad'o mi spert'is tent'o'n por re'ir'i kaj sekv'i tiu'j'n re'bril'a'j'n gigant'o'j'n en la urb'o'n.
La 5a de aŭgust'o. Mi est'as vizit'int'a la nov'a'n dimensi'o'n unu foj'o'n plu. Mi pens'is, ke mi pov'us rezist'i la al'log'ant'a'n muzik'o'n; kaj mi eĉ port'is iom da koton'a vat'aĵ'o por ŝtop'i la orel'o'j'n se ĝi est'us efik'ont'a tro fort'e. Mi komenc'is aŭd'i la ĉiel'a'n melodi'o'n ĉe la sam'a distanc'o kiel antaŭ'e, kaj tir'iĝ'is plu'e'n en la sam'a manier'o. Sed ĉi'foj'e mi en'ir'is la mal'ferm'a'n portal'o'n! Mi mal'cert'as pri ĉu mi pov'as pri'skrib'i la urb'o'n. Mi sent'is tiel, kiel ramp'ant'a formik'o sur ĝi'a'j gigant'a'j pavim'aĵ'o'j, inter la ne'mezur'ebl'a Babelo de ĝi'a'j konstru'aĵ'o'j, pri ĝi'a'j strat'o'j kaj arkad'o'j.
Ĉie est'is kolon'o'j, obelisk'o'j, kaj rekt'e star'ant'a'j pilon'o'j de templ'o-simi'a'j struktur'o'j kiu'j ŝajn'ig'us et'a'j tiu'j'n de Tebo aŭ Heliopol'o.
Kaj la popol'o de la urb'o! Kiel oni bild'ig'i ili'n aŭ don'i nom'o'n al ili? Mi pens'as, ke la re'bril'a'j est'ul'o'j unu'e vid'it'a'j ne est'as la ver'a'j ĉe'loĝ'ant'o'j, sed est'as nur vizit'ant'o'j — ebl'e de iu ali'a mond'o aŭ dimensi'o, kiel mi mem. La ver'a popol'o est'as ankaŭ gigant'o'j; sed ili mov'iĝ'as mal'rapid'e, kun solen'a'j, pastr'a'j paŝ'o'j. Ili'a'j korp'o'j est'as nud'a'j kaj nigr'a'j, kaj ili'a'j membr'o'j est'as tiu'j de kariatid'o'j — sufiĉ'e masiv'a'j, tiel ŝajn'is, por sub'ten'i la plafon'o'j'n kaj trab'o'j'n de si'a'j propr'a'j konstru'aĵ'o'j. Mi tim'as pri'skrib'i ili'n detal'e; ĉar hom'a'j vort'o'j don'us la ide'o'n de io monstr'a kaj mal'nobl'a; kaj tiu'j ĉi est'ul'o'j ne est'as monstr'a'j, sed ili nur dis'volv'iĝ'is laŭ la leĝ'o'j de evolu'ad'o mal'sam'a al ni'a propr'a, la medi'a'j fort'o'j kaj cirkonstanc'o'j de mal'sam'a mond'o.
Iel, mi ne tim'is vid'ant'e ili'n — ebl'e la muzik'o jam drog'is mi'n tiel, ke mi preter'is tim'o'n. Est'is grup'o da ili tuj intern'e de la portal'o, kie ŝajn'is, ke ili atent'is al mi neniom dum mi ili'n preter'pas'is. La opak'a'j, gagat-nigr'a'j glob'o'j de ili'a'j grand'eg'a'j okul'o'j est'is tiel sen'esprim'a'j, kiel la gravur'it'a'j okul'o'j de vir-sfinks'o'j, kaj ili el'ig'is neni'a'n son'o'n el si'a'j pez'a'j, rekt'a'j, sen'esprim'a'j lip'o'j. Ebl'e al ili aŭd'kapabl'o mank'is; ĉar mank'is al ili'a'j strang'a'j, du'on-rekt'angul'a'j kap'o'j io ajn orel-simil'a.
Mi sekv'is la muzik'o'n, kio ankoraŭ mal'proksim'is kaj ŝajn'is pli'fort'iĝ'ad'i mal'mult'e je laŭt'ec'o. Baldaŭ al'proksim'iĝ'ad'is de mal'antaŭ'e kelk'a'j el tiu'j est'ul'o'j, kiu'j'n mi antaŭ'e vid'is sur la voj'o ekster la mur'o'j; kaj ili preter'pas'is mi'n rapid'e kaj mal'aper'is en la labirint'o'n de konstru'aĵ'o'j. Post ili ven'is ali'a'j est'ul'o'j, el mal'pli gigant'a tip'o, kaj sen la bril'a'j fragment'o'j de ŝirm-arm'aĵ'o port'at'a'j de la unu'a'j ven'int'o'j. Tiam, super'kap'e, du est'ul'o'j kun long'a'j, diafan'a'j, sang-kolor'a'j flug'il'o'j, komplik'e mult-vejn'a'j kaj rip'o'hav'a'j, ven'is flug'ant'a'j flank-al-flank'e kaj mal'aper'is post la ali'a'j. Ili'a'j vizaĝ'o'j, hav'ant'a'j organ'o'j'n de ne'konjekt'ebl'a cel'o, ne est'is tiu'j de best'o'j; kaj mi sent'is cert'ec'o'n, ke ili est'is est'ul'o'j de alt-rang'a evolu'iĝ'o.
Mi vid'is cent'o'j'n da tiu'j mal'rapid'e mov'ant'a'j, serioz-aspekt'a'j est'ul'o'j, kiu'j'n mi ident'ig'is por est'i la ver'a'j ĉe'loĝ'ant'o'j. Sed neniu'j el ili ŝajn'is atent'i mi'n. Sen'dub'e ili al'kutim'iĝ'is pri vid'o de mult'e pli strang'a'j tip'o'j de viv'o ol la hom'ar'o. Plu'ir'ant'e, mi preter'pas'iĝ'is de dek-du'o'j da mal'probabl'e aspekt'a'j kre'it'ul'o'j, ĉiu'j ir'ant'a'j laŭ la sam'a direkt'o kiel mi mem, kvazaŭ tren'it'a'j de la sam'a siren'a melodi'o.
Pli kaj pli profund'e'n en la sovaĝ'ej'o'n de kolos'a arĥitektur'o, log'at'a de tiu for'a, preter'natur'a, opi'a muzik'o. Mi baldaŭ not'is i'a'n flus'o'n kaj mal'flus'o'n en la son'o, kio okup'as interval'o'n el dek minut'o'j aŭ pli; sed laŭ ne'percept'ebl'a'j grad'o'j ĝi far'iĝ'is pli dolĉ'a kaj proksim'a. Mi sci'vol'is pri kiel ĝi pov'us penetr'i tiu'n mult-galeri'a'n labirint'o'n el konstru'it'a ŝton'o kaj aŭd'iĝ'i ekster la mur'o'j.
Dev'as est'i, ke mi paŝ'ad'is mejl'o'j'n, en la sen'ĉes'a mal'hel'ec'o de tiu'j rekt'angul'a'j struktur'o'j kiu'j super'star'is mi'n, nivel'o'n super nivel'o, ĝis terur'a alt'ec'o en la sukcen'a zenit'o. Tiam, post long'e, mi ven'is al la centr'o kaj sekret'o de ĉio ĉi. Antaŭ'ig'it'a kaj post'sekv'it'a de kelk'a'j el tiu'j ĥimer'a'j est'ul'o'j, mi el'ven'is sur grand'a'n plac'o'n en kies centr'o est'is templ'o-simil'a konstru'aĵ'o pli grand'eg'a ol la ali'a'j. La muzik'o el'verŝ'ad'is, reĝ-impon'e alt-piĉ'a kaj laŭt'a, el ties mult-kolon'a en'ir'ej'o.
En'ir'ant'e la hal'o'j'n de tiu konstru'aĵ'o, mi sent'is la ekscit'iĝ'o'n de iu kiu al'proksim'iĝ'as al la sankt'lok'o de iu antikv'a mister'o. Popol'o'j kiu'j dev'is est'i ven'int'a'j de mult'a'j mal'sam'a'j mond'o'j aŭ dimensi'o'j, ir'is kun mi kaj antaŭ mi laŭ la titan'a'j kolon'ar'o'j, kies stang'eg'o'j montr'is gravur'aĵ'o'j'n el ne'kompren'ebl'a'j run'o'j kaj enigm'a'j barelief'o'j. Ankaŭ, la mal'hel'a'j, kolos'a'j ĉe'loĝ'ant'o'j de la urb'e tie star'ad'is aŭ vag'ad'is ĉirkaŭ'e'n, atent'a'j, kiel ĉiu'j ali'a'j, pri si'a'j propr'a'j afer'o'j. Neniu'j el tiu'j ĉi est'ul'o'j parol'is, nek al mi, nek inter si; kaj kvankam kelk'a'j rigard'is mi'n mal'formal'e, mi'a ĉe'est'o evident'e akcept'iĝ'is kiel ordinar'aĵ'o.
Ekzist'as neniu'j vort'o'j por ten'i la ne'kompren'ebl'a'n mir'o'n de ĉio ĉi. Kaj la muzik'o? Mi ja absolut'e mal'sukces'is pri'skrib'i ankaŭ tio'n. Est'is kvazaŭ iu mir'ind'a eliksir'o est'is trans'form'it'a en son'a'j'n vibr'ad'o'j'n — eliksir'o proviz'ant'a la donac'o'n de super'hom'a viv'o, kaj la alt'a'j'n, grandioz'a'j'n sonĝ'o'j'n, kia'j'n sonĝ'as la Etern'ul'o'j. Ĝi kresk'iĝ'is en'e de mi'a cerb'o tiel, kiel ĉiel'a ebri'ec'o tiam, kiam mi proksim'iĝ'is al la kaŝ'it'a font'o.
Mi ne sci'as pri kiu obskur'a avert'o instig'is, ke mi nun ŝtop'i la orel'o'j'n per koton'o antaŭ ol mi ir'ad'os iom ajn plu. Kvankam mi ankoraŭ pov'is aŭd'i ĝi'n, ankaŭ sent'i la strang'et'a'n penetr'em'a'n vibr'ad'o'n, la son'o mal'laŭt'iĝ'is tiam, kiam mi far'is tio'n ĉi; kaj ĝi'a influ'o est'is mal'pli potenc'a post tiam. Ekzist'as mal'mult'a dub'o, ke mi ŝuld'as mi'a'n viv'o'n kontraŭ tiu ĉi simpl'a, hejm'ec'a antaŭ'zorg'o.
La sen'fin'a'j vic'o'j de kolon'o'j tiel mal'hel'iĝ'is, dum iom'a temp'o, kiel la intern'o de long'a, bazalt'a kavern'o; kaj tiam, je iom'a distanc'o antaŭ'e'n, mi percept'is la bril'et'ig'ad'o'n de mol'a lum'o sur la plank'o kaj kolon'o'j. La lum'o baldaŭ far'iĝ'is super'verŝ'a radi'ad'o, kvazaŭ gigant'a'j lamp'o'j ek'lum'iĝ'is ĉe la kor'o de la templ'o; kaj la vibr'ad'o'j de la kaŝ'it'a muzik'o puls'is fort'e kontraŭ la nerv'o'j'n.
La hal'o fin'iĝ'is en ĉambr'o el kolos'a, ne'difin'ebl'a grand'ec'o, kies mur'o'j kaj plafon'o est'is pri'dub'em'a'j pro ne'mov'ebl'a'j ombr'o'j. Ĉe la mez'o, inter la pavim'o el mamut'a'j blok'o'j, est'is cirkl'a fos'aĵ'o super ko ŝajn'is ŝveb'i fontan'o el flam'o, kiu flug'is ĉiel'e'n en unu ĉiam'daŭr'a, mal'rapid'e pli'long'iĝ'ant'a ĵet'aĵ'o. Tiu ĉi flam'o est'is la unu'nur'a lum'font'o; kaj ankaŭ ĝi est'is la font'o de la sovaĝ'a, preter-Ter'a muzik'o. Eĉ per mi'a'j laŭ'plan'e surd'ig'it'a'j orel'o'j, mi emoci'e log'iĝ'is pro la akr'a kaj stel'a dolĉ'ec'o de ĝi'a kant'ad'o; kaj mi sent'is la volupt'a'n log'ad'o'n kaj la alt'a'n, ĉiel'o'pint'a'n ekzalt'iĝ'o'n.
Mi tuj sci'is, ke la lok'o est'is sankt'ej'o, kaj ke la trans-dimensi'a'j est'ul'o'j kiu'j akompan'is mi'n est'is vizit'ant'a'j pilgrim'o'j. Est'is dek'o'j da ili — ebl'e cent'o'j; sed ĉiu'j ŝajn'is mal'grand'ig'it'a'j en la kosm'a vast'eg'ec'o de tiu ĉambr'o. Ili kun'iĝ'ad'is antaŭ la flam'o laŭ divers'a'j poz'o'j de ador'ad'o; ili klin'is si'a'j'n ekzotik'a'j'n kap'o'j'n, aŭ far'is mister'a'j'n gest'o'j'n de ador'ad'o per ne'hom'a'j man'o'j kaj membr'o'j. Kaj la voĉ'o'j de kelk'a'j, profund'a'j kiel tondr'ant'a'j tambur'o'j, aŭ akr'a'j kiel la knar'ad'o de gigant'a'j insekt'o'j, est'is aŭd'ebl'a'j inter la kant'ad'o de la fontan'o.
Rev'e atent'ig'it'a, mi ir'is antaŭ'e'n kaj kun'iĝ'is inter ili. Sorĉ'e mir'ig'it'a de la muzik'o kaj la vid'aĵ'o de la ĉiel'e'n flug'ant'a flam'o, mi atent'is tiom mal'mult'e al mi'a'j ekster'mond'a'j kun'ul'o'j, kiom ili far'is al mi.
La fontan'o lev'iĝ'is supr'e'n kaj supr'e'n, ĝis ĝi'a lum'o flagr'is lum'e sur la form'o'j'n de sur'tron'ig'it'a'j, kolos'a'j statu'o'j mal'antaŭ ĝi — hero'o'j aŭ di'o'j aŭ demon'o'j de pas'int'a'j cikl'o'j de fremd'a temp'o, fiks'e rigard'ant'a'j el ŝton'o de krepusk'o el sen'lim'a mister'o. La fajr'o est'is blank'a kaj blind'e mir'ig'a, ĝi est'is pur'a kiel la centr'a flam'o de stel'o; ĝi blind'ig'is mi'n, kaj kiam mi turn'is for la okul'o'j'n, la aer'o est'is plen'a de ret'o'j el kompleks'a'j kolor'o'j, kun rapid'e ŝanĝ'iĝ'ant'a'j arabesk'o'j, kies sen'nombr'a'j, ne'kutim'a'j kolor'o'j kaj matric'o'j est'is tia'j, ke neni'u Ter'a okul'o jam vid'is antaŭ'e. Mi sent'is stimul'a'n varm'et'ec'o'n kio plen'ig'is ĝis'ost'e per pli intens'a viv'ec'o.
La muzik'o pli'fort'iĝ'is ritm'e kun la flam'o; kaj mi kompren'is nun ĝi'a'n flus'o'n kaj mal'flus'o'n. Dum mi rigard'is kaj aŭskult'is, frenez'a pens'o nask'iĝ'is en la mens'o — la pens'o pri tio, kiel mir'ind'e kaj ekstaz'e est'us kur'i antaŭ'e'n kaj salt'i plonĝ'e en la kant'ant'a'n fajr'o'n. La muzik'o ŝajn'is dir'i al mi, ke mi trov'us en tiu moment'o de flam'o-ŝpruc'a esting'iĝ'o ĉiom el la delekt'ec'o kaj triumf'o, ĉiom el la bel'eg'o kaj ekzalt'o, kiom ĝi promes'is de mal'proksim'e. Ĝi varb'ad'is al mi; ĝi pled'is per ton'o'j de ĉiel'a melodi'o; kaj malgraŭ la ŝtop'a koton'o en la orel'o'j, la sub'log'ad'o est'is preskaŭ ne'rezist'ebl'a.
Tamen, ĝi ne est'is ŝtel'int'a de mi la tut'o'n de mi'a mens'a san'o. Kun subit'a ŝok'iĝ'o de tia terur'o, kia de oni ten'it'a al si'n'ĵet'o de sur alt'a dekliv'o, mi tir'is mi'n retro'e'n. Post'e mi vid'is, ke la sam'a tim'eg'ind'a impuls'o est'is kun'e sent'it'a far'e de kelk'a'j inter mi'a'j kun'ul'o'j. La du est'ul'o'j kun skarlat'a'j flug'il'o'j, kiu'j'n mi antaŭ'e menci'is, star'ad'is iom apart'a'j de la ceter'a'j el ni. Nun, kun grand'a flirt'eg'ad'o, ili lev'iĝ'is kaj flug'is rekt'e al la flam'o tiel, kiel sfing'o'j al kandel'o. Dum mal'long'a moment'o la lum'o montr'iĝ'is ruĝ'e tra ili'a'j du'on-tra'vid'ebl'a'j flug'il'o'j, antaŭ ol ili mal'aper'is en la salt'ant'a inkandesk'ec'o, kio ek'bril'eg'is moment'e kaj post'e brul'ad'is kiel antaŭ'e.
Tiam, en rapid'a si'n'sekv'ad'o, kelk'a'j inter la ceter'a'j est'ul'o'j, kiu'j reprezent'is la plej divers'a'j'n mod'o'j'n de biologi'o, salt'is antaŭ'e'n kaj bul'ig'is si'n mem en la flam'o. Ili est'is kre'it'ul'o'j kun du'on'tra'vid'ebl'a'j korp'o'j, kaj kelk'a'j kiu'j reflekt'is ĉiu'j'n el la kolor'o'j de opal'o; est'is flug'il'o'hav'a'j kolos'ul'o'j, kaj titan'o'j kiu'j paŝ'ad'is kvazaŭ per sep-leŭg'a'j bot'o'j; kaj est'is unu est'ul'o kun mal'util'a'j du'on-flug'il'o'j, kiu ramp'is anstataŭ kur'is, por ĉas'i la sam'a'n glor'a'n esting'iĝ'o'n kia la ceter'a'j. Sed inter tiu'j est'is neniu'j el la popol'o de la urb'o; tiu'j ĉi nur star'is kaj al'rigard'ad'is, tiel sen'emoci'a'j kaj statu'o-simil'a'j kiel antaŭ'e.
Kaj mi vid'is, ke la fontan'o nun ating'is si'a'n plej grand'a'n alt'ec'o'n kaj komenc'is mal'pli'iĝ'ad'i.
Ĝi mal'pli'iĝ'is grad'e sed mal'rapid'e al du'on'o de ĝi'a antaŭ'a alt'ec'o. Dum tiu ĉi interval'o ne plu okaz'is ag'o'j de sin-ofer'ad'o; kaj kelk'a'j el la est'ul'o'j apud mi turn'iĝ'is abrupt'e kaj ir'is for, kvazaŭ ili super'reg'is la mort'ig'a'n sorĉ'o'n. Unu el la alt'a'j, arm'aĵ'e ŝirm'it'a'j individu'o'j, dum li el'ir'is, al'parol'is mi'n en vort'o'j tia'j, kia'j klarion-ton'o'j, kun sen'mal'traf'ebl'a'j akcent'o'j pri avert'o. Per fort'a streb'ad'o de fol'o, en kirl'iĝ'o el konflikt'a'j emoci'o'j, mi sekv'is li'n.
Je ĉiu paŝ'o la frenez'ec'o kaj delir'o de la muzik'o barakt'is kontraŭ mi'a'j instinkt'o'j si'n'sav'em'a'j. Pli ol unu'foj'e mi komenc'is re'ir'i. Mi'a hem'e'n'ir'a vojaĝ'o est'is tiel mal'klar'a kaj pri'dub'ind'a, kiel la vag'ad'o'j de vir'o en opi'a tranc'o; kaj la muzik'o kant'is mal'antaŭ mi kaj dir'is al mi pri la rav'o, kio'n mi mal'traf'is, pri la flam'a pere'o, kies ek'a moment'o est'us pli bon'a ol epok'o'j de korp'a viv'o.
La 9a de aŭgust'o. Mi est'as prov'int'a plu'labor'i pri nov'a rakont'o, sed spert'is neni'a'n progres'o'n. Io ajn, kio'n mi pov'as imag'i, aŭ esprim'i per lingv'o, ŝajn'as plat'a kaj infan'ec'a apud la mond'o de la ne'esplor'ebl'a mister'o, al kiu mi jam trov'is en'ir'kapabl'o'n. La tent'o pri re'ir'o est'as pli konvink'a ol antaŭ'e, la vok'o de tiu re'memor'it'a muzik'o pli dolĉ'as ol la voĉ'o de am'at'a vir'in'o. Kaj ĉiam mi turment'iĝ'as pri la enigm'o de ĉio ĉi, kaj tent'e ekscit'iĝ'as pri tiu mal'mult'o, kio'n mi jam percept'is kaj kompren'is. Kia'j fort'o'j est'as ĉi tiu'j, kies ekzist'ad'o kaj pri'labor'ad'o mi mem nur pri'atent'is? Kiu'j est'as la ĉe'loĝ'ant'o'j de la urb'o? Kaj kiu'j est'as la ul'o'j, kiu'j vizit'as la templ'o-ĉirkaŭ'it'a'n flam'o'n? Kia oni'dir'o aŭ legend'o log'is ili'n el ekster'land'a'j regn'o'j kaj for'eg'a'j planed'o'j al tiu lok'o de ne'pri'dir'ebl'a danĝer'o kaj detru'o? Kaj kio est'as la fontan'o mem, kaj kio la sekret'o de ĝi'a log'ad'o kaj ĝi'a mort'ig'o'pov'a kant'ad'o? Tiu'j ĉi demand'o'j agnosk'as pri sen'fin'a pri'pens'ad'o, sed neni'u pens'ebl'a solv'o.
Mi plan'as re'ir'i foj'o'n plu'a'n — sed ne sol'a. Iu dev'as ir'i kun mi ĉi tiu'n foj'o'n, kiel atest'ant'o pri la mir'aĵ'o kaj danĝer'eg'o. Ĝi est'as tro strang'a por kred'em'o — Mi dev'as hav'i hom'a'n kun'atest'ad'o'n pri tio, kio'n mi est'as vid'int'a kaj sent'int'a kaj pri'pens'int'a. Plus'e, ali'ul'o ebl'e pov'os kompren'i tie, kie mi mem mal'sukces'is je io krom nur atent'i.
Kiu'n mi konduk'u? Est'os neces'e invit'i iu'n ĉi tie'n el la ekster'a mond'o — kiu el alt'a intelekt'a kaj art'ist'a kapabl'o. Ĉu mi pet'u al Filip Hatejn, mi'a kun'ul'a fikci'o-verk'ist'o? Hastejn est'us tro okup'it'a, mi tim'as. Sed jen est'as la Kalifornia art'ist'o, Feliks Ebonlo, kiu jam ilustr'is kelk'a'j'n el mi'a'j fantast'a'j roman'o'j. Ebonlo est'us ĝust'e la vir'o por vid'i kaj aprez'i la nov'a'n dimensi'o'n, se li pov'us ven'i. Kun li'a talent'o pri la bizar'a'j kaj peter-Ter'a'j afer'o'j, la spektakl'aĵ'o de la eben'ej'o kaj urb'o, la Babelaj konstru'aĵ'o'j kaj arkad'o'j, kaj la templ'o de la flam'o, ja li'n sorĉ'e interes'os. Mi skrib'os al li tuj al li'a adres'o en Sanfransisko.
La 12a de aŭgust'o. Ebon'o est'as ĉi tie — la mister'a'j kaŝ'dir'o'j en mi'a leter'o, pri'trakt'ant'a'j iu'j'n nov'e unik'a'n bild'art'a'n subjekt'o'n parenc'a'n al li'a propr'a labor-kutim'o, est'is tro provok'a'j por rezist'o. Nun mi jam eksplik'is plen'e al li kaj don'is detal'a'n pri'dir'o'n de mi'a'j aventur'o'j. Mi pov'as vid'i, ke li iom dub'em'as, pri kio mi ne apenaŭ pov'as kulp'ig'i li'n. Sed li ne rest'os mal'kred'em'a long'e, ĉar morgaŭ ni vizit'os kun'e la urb'o'n de la kant'ant'a flam'o.
Mi dev'as koncentr'ig'i mi'a'j'n mal'ord'ig'it'a'j'n mens'kapabl'o'j'n. Mi dev'as elekt'i mi'a'j'n vort'o'j'n kaj skrib'i kun ekstrem'a zorg'o. Tiu ĉi est'os la fin'a en'skrib'aĵ'o de mi'a tag'libr'o, kaj la fin'a skrib'aĵ'o, kio'n iam ajn mi far'os. Kiam mi fin'os, mi volv'os la tag'libr'o'n kiel pak'aĵ'o, kaj adres'i ĝi'n al Filip Hastejn, kiu rajt'os trakt'i ĝi'n laŭ si'a propr'a elekt'o.
Mi konduk'is Ebonlon en la ali'a'n dimensi'o'n hodiaŭ. Li impres'iĝ'is, ja kiel mi mem spert'is, pro la du izol'a'j ŝton'eg'o'j sur Krater'a Krest'o.
“Ili aspekt'as tiel, kiel la erod'it'a'j fin'o'j de kolon'o'j establ'it'a'j far'e de antaŭ-hom'a'j di'o'j,” li rimark'is. “Mi komenc'as kred'i vi'n nun.” Mi instig'is li'n ir'i unu'e, kaj indik'is la lok'o'n, kie'n li paŝ'u. Li obe'is sen hezit'o, kaj mi spert'is la apart'a'n spert'o'n vid'i vir'o'n fand'iĝ'i en tut'a'n, tuj'a'n neni'ec'o'n. Je iu moment'o li est'is tie — kaj je la post'a, est'is nur nud'a grund'o, kaj la for'a'j cug'o'j, kiu'j'n li'a korp'o antaŭ'e obstakl'is. Mi sekv'is, kaj trov'is li'n star'ant'a sen'pov'a parol'i pro mir'o sur la viol'a herb'o.
“Tiu ĉi,” li dir'is fin'e, “est'as tia tip'o de afer'o kies ekzist'ad'o'n mi antaŭ'e suspekt'is, kaj kio'n mi neniam sukces'is sugest'i en mi'a'j plej imag'o'plen'a'j desegn'o'j,” Ni parol'is mal'mult'e dum ni sekv'is la lini'o'j'n de ŝton'eg'o'j al la eben'ej'o. Mal'proksim'e en la distanc'o, preter tiu'j alt'a'j kaj nobl'a'j arb'o'j kun si'a'j luks'a'j foli'ar'o'j, la or-brun'a'j vapor'o'j jam apart'iĝ'is, montr'ant'e la pal'a'j'n pejzaĝ'o'j'n de larĝ'eg'a horizont'o; kaj preter la horizont'o est'is ar'o post ar'o da bril'ant'a'j glob'o'j kaj fajr'a'j, flug'ant'a'j punkt'o'j en la profund'o de tiu sukcen'a ĉiel'o. Est'is tiel, kvazaŭ la vual'o de ali'a univers'o ne ni'a est'is al'tir'it'a.
Ni trans'ir'is la eben'ej'o'n, kaj ven'is post long'e en la aŭd'kamp'o de la siren'a muzik'o. Mi avert'is al Ebonlĵ, ke li ŝtop'u si'a'j'n orel'o'j'n per koton'a'j vat'aĵ'o'j, sed li rifuz'is.
“Mi ne vol'as mal'viv'ig'i iu'j'n ajn nov'a'j'n sens'aĵ'o'j'n, kiu'j'n mi ebl'e spert'os,” li respond'is.
Ni en'ir'is la urb'o'n. Mi'a kun'ul'o sent'is ver'a'n entuziasm'eg'o'n el art'ist'a ĝu'eg'o tiam, kiam li vid'is la enorm'a'j'n konstru'aĵ'o'j'n kaj la popol'o'n. Mi pov'is vid'i, ankaŭ, ke la muzik'o jam ek'ten'is al li; li'a vizaĝ'o baldaŭ far'iĝ'is tiel fiks'it'a kaj sonĝ'e distr'it'a, kiel tiu de opi'o-manĝ'int'o.
Unu'e li mult'e koment'is pri la arĥitektur'o kaj la divers'a'j est'ul'o'j kiu'j preter'pas'is ni'n, kaj vok'is mi'a'n atent'o'n al detal'o'j kiu'j'n mi ne percept'is antaŭ'e. Tamen, dum ni pli'proksim'iĝ'ad'is al la templ'o de la flam'o, li'a observ'em'a interes'o ŝajn'is fad'i, kaj anstataŭ'iĝ'is pli kaj pli far'e de ekstaz'a intern'a koncentr'iĝ'o. Li'a'j rimark'o'j far'iĝ'is mal'pli'oft'a'j kaj pli mal'long'a'j; kaj li ŝajn'e ne eĉ aŭd'is mi'a'j'n demand'o'j'n. Est'is evident'e, ke la son'o jam tut'e kapt'is li'a'n atent'o'n kaj sorĉ'is li'n.
Sam'e kiel dum mi'a antaŭ'a vizit'o, est'is mult'a'j pilgrim'o'j ir'ant'a'j al la sankt'ej'o — kaj mal'mult'a'j kiu'j re'ven'is for'ir'e de ĝi. Mult'a'j el ili aparten'is al evolu'ad'int'a'j tip'o'j, kiu'j'n mi jam vid'is antaŭ'e. Inter tiu'j ali'a'j, kiu'j est'is nov'a'j al mi, mi memor'as unu bel'eg'a'n est'ul'o'n kun flug'il'o'j el or'a kaj lazur'o tia'j, kia'j tiu'j de gigant'a papili'o, kaj kun scintil'ant'a'j, juvel'e simil'a'j okul'o'j, kiu'j dev'is est'i dezajn'it'a'j por spegul'i la glor'o'j'n de iu paradiz'a mond'o.
Ankaŭ mi sent'is, kiel antaŭ'e, la kapt'em'a'n subjekt'em'o'n kaj sorĉ'ad'o'n, la insid'a'n, grad'a'n pervers'iĝ'o'n de pens'o'j kaj instinkt'o, kvazaŭ la muzik'o tiel efik'as en mi'a cerb'o kiel subtil'a alkaloid'o. Ĉar mi jam efektiv'ig'is mi'a'n kutim'a'n antaŭ'zorg'o'n, mi'a subjekt'iĝ'o je la influ'o est'is mal'pli komplet'a ol tio de Ebonlo; malgraŭ tio, ĝi sufiĉ'is por instig'i mi'n forges'i kelk'a'j'n afer'o'j'n — inter tiu'j, la pri'tim'o kio'n mi unu'e sent'is tiam, kiam mi'a kun'ul'o rifuz'is aplik'i la sam'a'n si'n'ŝirm'a'n rimed'o'n kiel mi mem. Mi ne plu pens'is pri li'a danĝer'o aŭ pri mi'a propr'a, krom kiel io tre mal'proksim'a kaj ali'tem'a.
La strat'o'j est'is tia'j, kia la pli'long'ig'it'a kaj sovaĝ'e vag'ant'a labirint'o de inkub'sonĝ'o. Sed la muzik'o konduk'is ni'n rekt'e; kaj ĉiam est'is ali'a'j pilgrim'o'j. Kia'j vir'o'j en la ten'iĝ'o de iu potenc'a kurent'o, ni tren'iĝ'is al ni'a cel'o.
Dum ni antaŭ'e'n'ir'is laŭ la hal'o de gigant'a'j kolon'o'j kaj proksim'iĝ'is al la loĝ'ej'o de la fajr'a fontan'o, ni'a sent'o pri danĝer'o pli'viv'iĝ'is moment'e en mi'a cerb'o, kaj mi prov'is avert'i Ebonlon re'foj'e. Sed ĉiu'j mi'a'j protest'o'j kaj disput'o-prov'o'j mal'util'is: li surd'is tiel, kiel maŝin'o, kaj dur'e rezist'em'a kontraŭ ĉio krom la mort'ig'o'pov'a muzik'o. Li'a esprim'o kaj li'a'j mov'iĝ'o'j est'is tia'j de somnambul'o. Eĉ tiam, kiam mi ek'ten'is kaj sku'is li'n kun tiom mult'e da violent'ec'o, kiom mi pov'is el'vok'i, li rest'is mal'atent'eg'a.
La hom'amas'o de ador'ant'o'j est'is pli'mult'a ol tiam, kiam unu'e mi vizit'is. La jet'o el pur'a, inkandesk'a flam'o pli'alt'iĝ'ad'is grad'e dum ni'a en'ir'o, kaj ĝi kant'is kun la blank'a ard'o de stel'o sol'a en la kosm'o. Re'foj'e, kun ne'esprim'ebl'a'j ton'o'j, ĝi inform'is mi'n pri la rav'o de sfing'o-simil'a mort'o en si'a ĉiel'o-cel'a flug'ad'o, pri la ekzalt'o kaj triumf'o de moment'a unu'iĝ'o kun si'a element'a esenc'o.
La flam'o lev'iĝ'is al ĝi'a alt'lim'o; kaj eĉ je mi, la hipnot'a log'ad'o est'is ja preskaŭ ne'rezist'ebl'a.
Mult'a'j el ni'a'j kun'ul'o'j venk'iĝ'is; kaj la unu'a, kiu brul'ig'is si'n est'is la gigant'a papili'a est'ul'o. Kvar ali'a'j, el divers'a'j evolu'a'j tip'o'j, sam'far'is en tim'ig'e rapid'a sekv'ad'o.
En mi'a propr'a part'a subjekt'iĝ'o sub la muzik'o, mi'a propr'a streb'ad'o por rezist'i tiu'n mort'ig'a'n sklav'ig'ad'o'n, mi preskaŭ forges'is eĉ la ĉe'est'ad'o'n de Ebonlo. Est'is jam tro mal'fru'e por eĉ pri'pens'i, ke mi halt'u li'n tiam, kiam li ek'kur'is antaŭ'e'n per seri'o da salt'eg'o'j, kiu'j est'is kaj solen'a'j kaj frenez'a'j, tia'j kia la komenc'o de iu sacerdot'a danc'o, kaj ĵet'eg'is si'n kap-antaŭ'e en la flam'o'n. La fajr'o ĉirkaŭ'volv'is li'n, ĝi ek'is brul'e supr'e'n dum moment'o kun pli blind'ig'a blank'ec'o; kaj tio est'is la tut'o.
Mal'rapid'e, kvazaŭ el de sen'sent'ig'it'a'j cerb'o-centr'o'j, horor'o en'ramp'is al mi'a konsci'a mens'o, kaj help'is nul'ig'i la danĝer'eg'a'n hipnot'o'n. Mi turn'iĝ'is, dum mult'a'j ali'a'j est'is sekv'ant'a'j la ekzempl'o'n de Ebonlo, kaj mi kur'is eskap'e, el de la templ'o kaj la urb'o. Sed iel la horor'o mal'pli'iĝ'is dum mi ir'ad'is; kaj pli kaj pli, mi trov'is mi'n envi'ant'a la sort'o'n de mi'a kun'ul'o, kaj sci'vol'ant'a pri la sens'aĵ'o'j, kiu'j'n li spert'is en tiu moment'o de fajr'o dis'solv'iĝ'o… Nun, dum mi skrib'ad'as ĉi tio'n, mi pens'ad'as sci'vol'e pri mi'a kial'o ven'i re'foj'e al la hom'a'n mond'o'n. Vort'o'j mal'util'as por esprim'i tio'n, kio'n mi vid'is ka spert'is; kaj la ŝanĝ'iĝ'o jam ven'is al mi, sub'e de la efik'ad'o de ne'kalkul'ebl'a'j fort'ec'o'j en mond'o pri kiu neni'u ali'a mort'o'kapabl'a est'ul'o eĉ pri'sci'as. Literatur'o est'as neni'o krom la ombr'o de ombr'o; kaj viv'o, kun ĝi'a el'tir'at'a long'ec'o de monoton'a'j, sam'e si'n'sekv'a'j tag'o'j, est'as mal'real'a kaj sen signif'o nun kompar'e al la bel'eg'a mort'o, kio'n mi pov'is hav'i — la glor'a pere'o kio est'as ankoraŭ atend'ant'a. Mi ne plu hav'as ajn'a'n vol'o'n por batal'i la ĉiam-insist'a'n muzik'o'n kio'n mi aŭd'is en la memor'o. Kaj — ŝajn'as ekzist'i tut'e neni'u kial'o pro kiu dec'as, ke mi ĝi'n batal'u. Morgaŭ, mi re'ir'os al la urb'o.
