Geni'us Loci

“Ĝi ja est'as strang'a lok'o,” dir'is Ambervil, “sed mi apenaŭ sci'as kiel komunik'i la impres'o'n, kio'n ĝi far'is al mi. La afer'o ŝajn'as tut'e simpl'a kaj ordinar'a. Est'as neni'o tie krom ciper'a herb'ej'o, ĉirkaŭ'it'a ĉe tri flank'o'j per dekliv'et'o'j kun flav'a'j pin'arb'o'j. Morn'a et'a river'et'o en'flu'as de la mal'ferm'a flank'o, por perd'iĝ'i en sak'lok'o el tife'o'j kaj spong'ec'a grund'o. La river'et'o, flu'ant'e pli kaj pli mal'rapid'e, form'as stagn'e putr'ec'a'n lag'et'o'n iom larĝ'a'n en kio kelk'a'j mal'san-aspekt'a'j aln'o'j ŝajn'as poz'i kvazaŭ salt'e re'tir'iĝ'ant'a'j, kvazaŭ vol'ant'e evit'ad'i ajn'a'n proksim'ec'o'n. Mort'int'a salik'o super'klin'as la lag'et'o'n, inter'plekt'ant'a si'a'n pal'a'n, skelet'o-simil'a'n reflekt'aĵ'o'n kun la verd'a feĉ'o kio makul'as la akv'o'n. Tie est'as neniu'j korv'o'j, neniu'j pluvi'o'j, ne eĉ iu'j libel'o'j, kiel oni kutim'e trov'as en lok'o el tia tip'o. Ĝi est'is tut'e silent'a kaj sen'est'ul'a. La lok'o est'as minac'o'plen'a — ĝi est'as mal'sankt'a laŭ manier'o kio'n mi simpl'e ne pov'as pri'dir'i. Io dev'ig'is mi'n, ke mi far'is desegn'aĵ'o'n de ĝi, preskaŭ malgraŭ mi'a mal'vol'o, ĉar io ajn tiom strang'e tim'ig'a est'as ekster mi'a'j kutim'a'j tem'o'j. Fakt'e, mi far'is du desegn'aĵ'o'j'n. Mi montr'os ili'n al vi, se vi ŝat'us vid'i.”

Ĉar mi ten'is alt'a'n opini'o'n pri la art'ist'a'j kapabl'o'j de Ambervil kaj jam de long'e konsider'is li'n unu el la plej lert'a'j pejzaĝ-pentr'ist'o'j de li'a generaci'o, mi natur'e tre vol'is vid'i la desegn'aĵ'o'j'n. Li, tamen, ne eĉ paŭz'is por atend'i mi'a'n esprim'o'n de interes'o, sed tuj komenc'is mal'ferm'i si'a'n pentr'aĵ'o-tek'o'n. Li'a vizaĝ-esprim'o, eĉ la moveroj de li'a'j man'o'j, est'is iel indik'em'a'j pri strang'a miks'aĵ'o de dev'ig'o kaj mal'ŝat'eg'o dum li el'pren'is kaj montr'is la du akvarel'a'j'n desegn'o-skem'o'j'n de li menci'int'a'j'n.

Mi ne pov'is re'kon'i la lok'o'n desegn'it'a'n en iu'j ajn el ili. Mem'evident'e ĝi est'is iu kiu'n mi mal'traf'is inter mi'a'j sen'cel'a'j vag'ad'o'j laŭ la mont-pied'a mont'et'ar'a region'o de la et'a vilaĝ'et'o de Bomano, kie du jar'o'j'n antaŭ'e, mi aĉet'is ne'kultiv'it'a'n ranĉ'o'n, kaj emerit'iĝ'is favor'e al la privat'ec'o ja neces'a por long'eg'a literatur'a prov'ad'o. Fanĉesko Ambervil, en la du semajn'o'j de si'a vizit'o, ja sen'dub'e pli familiar'iĝ'is ol mi mem pri la ĉirkaŭ'a region'o. Jam est'is li'a kutim'o vag'ad'i ĉirkaŭ'e en la antaŭ'tag'mez'o, arm'it'a per skem-desegn'a'j material'o'j; kaj en tiu ĉi manier'o jam trov'is subjekt'o'n por pli ol unu bel'a pentr'aĵ'o. La aranĝ'o est'is inter'person'e konven'a, ĉar mi, dum li'a for'est'o trov'is mi'n volont'a aplik'i mi'n streb'e al antikv'a skrib'maŝin'o.

Mi ekzamen'is la desegn'aĵ'o'j'n atent'e. Ambaŭ, kvankam hast'e far'it'a'j, alt'e merit'is, kaj montr'is la kutim'a'j'n graci'o'n kaj vigl'ec'o'n de la stil'o de Ambervil. Kaj malgraŭ tio, eĉ je unu'a ek'rigard'o, mi trov'is kvalit'o'n kio est'is fremd'a al la spirit'o ordinar'a de li'a verk'ar'o. La element'o'j de la scen'o est'is tiu'j kiu'j'n li dir'is. En unu bild'o, la lag'et'o du'on'e kaŝ'iĝ'is pro rand'o el tife'o'j, kaj la mort'int'a salik'o klin'iĝ'is trans'e'n laŭ preskaŭ kuŝ'a, sen'esper'a angul'o, kvazaŭ mister'e halt'int'a en si'a fal'o al la stagn'a akv'o. Mal'antaŭ tio, la aln'o'j ŝajn'is retret'i eskap'e de la lag'et'o, mal'kaŝ'ant'e si'a'j'n nod'ec'a'j'n radik'o'j'n kvazaŭ en etern'a steb'ad'o. En la ali'a desegn'aĵ'o, la lag'et'o situ'is en la ĉef'a porci'o de la antaŭejo, kun la skelet'a arb'o minac'e super'klin'a ĉe unu flank'o. Ĉe la for'a flank'o de la akv'o, la tife'o'j ŝajn'is ond'ad'i kaj flustr'ad'i inter si en fad'ant'a vent'o; kaj la krut'e obstakl'ant'a mont'et'flank'o de pin'arb'o'j ĉe la herb'ej'a fin'ej'o indikiĝisSŬ per mur'o el morn'a verd'o kiu firm'e ĉirkaŭ'is la bild'o'n, las'ant'e nur pal'a'n vual'o'n de aŭtun'a ĉiel'o ĉe la supr'o.

Ĉio ĉi, kiel la pentr'ist'o jam dir'is, est'is sufiĉ'e ordinar'a. Sed mi impres'iĝ'is tuj per la profund'a horor'o kio kaŝ'e atend'is inter tiu'j simpl'a'j element'o'j kaj esprim'iĝ'is de ili kvazaŭ per minac'e tord'it'a'j er'o'j de iu demon'a vizaĝ'o. En ambaŭ desegn'aĵ'o'j, tiu ĉi minac'a karakter'o est'is sam'fort'e evident'a, kvazaŭ la sam'a vizaĝ'o montr'iĝ'is de flank'a kaj front'a rigard-angul'o'j. Mi ne pov'is sekv'i la apart'a'j'n detal'o'j'n kiu'j kun'e far'is la impres'o'j'n; sed ĉiam, dum mi rigard'ad'is, la abomen'ind'aĵ'o de strang'a minac'ant'o, iu sprit'o de malaspero, iu font'o de kruel'ec'o, ia kor'ŝir'ec'o, rigard'ad'is mal'bon'esprim'e mem el la desegn'aĵ'o pli sen'kaŝ'e kaj mal'amik'e. La lok'o ŝajn'is port'i makabr'a'n kaj Satan'a'n grimac'o'n. Oni dev'is sent'i, ke ĝi elb'e parol'os laŭt'e, ebl'e dir'os la insult'eg'o'j'n de iu gigant'a diabl'o, aŭ la raŭk'a'n mal'estim'o'n de mil bird'o'j mal'bon-aŭgur'a'j. La minac'o esprim'it'a est'is io tut'e ekster hom'ar'a'j afer'o'j — pli antikv'a ol la hom'ar'o. Iel — kaj malgraŭ tio, ke ŝajn'us fantast'e — la herb'ej'o hav'is la etos'o'n de vampir'o, jam mal'jun'iĝ'int'a kaj far'iĝ'int'a terur'e mal'bel'a pro ne'parol'ebl'a'j fi'fam'eg'o'j. Subtil'e, sen'ident'ebl'e, ĝi soif'is pri afer'o'j tut'e ali'a'j krom la mal'rapid'eg'a flu'aĵ'o de akv'o per kio ĝi nutr'iĝ'as.

“Kie est'as tiu ĉi lok'o?” mi demand'is, post unu/du minut'o'j da silent'a inspekt'ad'o. Est'is ne'kred'ebl'e, ke io ajn el tiu ĉi tip'o ver'e pov'us — kaj sam'e ne'kred'ebl'e, ke hom'a natur'o tiel dur'a kiel tiu de Ambervil pov'us est'i sensitiv'a al ĝi'a kvalit'o.

“Gi situ'as ĉe la sub'o de tiu for'las'it'a ranĉ'o, mal'proksim'a je mejl'o aŭ mal'pli laŭ la et'a voj'o apud la River'o Urs'o,” li respond'is. “Vi dev'as kon'i ĝi'n. Tie trov'iĝ'as et'a frukt-arb'ar'o ĉirkaŭ la dom'o, sur la super'a mont'et'flank'o; sed la sub'a porci'o, fin'iĝ'ant'a ĉe la herb'ej'o, tut'e est'as sovaĝ'a land'o.’

“Nu, kies ajn ĝi est'as, tiu herb'ej'o est'as la plej horor'a lok'o kio'n mi iam ajn renkont'is. Mi kon'is ali'a'j'n pejzaĝ'o'j'n kiu'j hav'is i'o'n mal'ĝust'a'n ĉe ili, sed neniam ajn kiel tiu ĉi.’

“Ebl'e ĝi est'as hant'at'a,” mi dir'is, dunone kiel ŝerc'o. “Laŭ vi'a pri'dir'o, ĝi dev'as est'i la lok'o kie mal'jun'a Ĉapman trov'iĝ'is mort'int'a iu'n maten'o'n far'e de li'a plej jun'a fil'in'o. Tio okaz'is kelk'a'j'n monat'o'j'n post ol mi trans'loĝ'iĝ'is ĉi tie'n. Oni supoz'as, ke li mort'is pro kor'a mal'funkci'o. Li'a korp'o est'is tre mal'varm'a, kaj li probabl'e kuŝ'ad'is tie la tut'a'n nokt'o'n, ĉar la famili'o not'is li'a'n mank'o'n ĉe vers'per'manĝ'a temp'o. Mi ne memor'as li'n tre klar'e, sed mi memor'as, ke li hav'is reputaci'o'n pri mal'kutim'a kondut'o. Dum iom'a temp'o antaŭ li'a mort'o, hom'o'j kred'is ke li est'is frenez'iĝ'ant'a. Mi forges'as la detal'o'j'n. Okaz'e de tio, li'a edz'in'o kaj ge'fil'o'j for'ir'is, ne long'e post li'a mort'o, kaj neni'u okup'is la dom'o'n aŭ kultiv'is la frukt-arb'ar'o'n post tiam. Ĝi est'is ordinar'a kamp'ar'an'a tragedi'o.”

Mi komenc'is imag-vid'i la region'o'n pri'diskut'at'a'n. “Mi konjekt'as, ke ĝi dev'as est'i la mal'nov'a ranĉ'o de la famili'o Ĉapman,” mi decid'is. “Neni'u ali'a ranĉ'o situ'ant'a laŭ tiu voj'o kongru'as kun vi'a'j specif'o'j.”

“Mi ne mult'e kred'as je fantom'o'j,” observ'is Ambervil, kiu ŝajn'e pren'is mi'a'n sugest'o'n pri hant'ad'o kiel ver'a'n afer'o'n. “Kio ajn la influ'o est'as, ĝi apenaŭ est'a hom-diven'a. Nun, dum mi re'pens'as pri tio, mi re'memor'as, ke mi ricev'is tre kontraŭ-logik'a'n impres'o'n unu aŭ du foj'e — ide'o'n sugest'ant'a'n, ke iu mi'n rigard'ad'is dum mi far'is tiu'j'n desegn'aĵ'o'j'n. Strang'e — mi preskaŭ forges'is pri tio, ĝis ĝust'e nun, kiam vi menci'is hant'ad'o'n. Ŝajn'is kvazaŭ mi vid'is li'n el la angul'o de okul'o, ĵus preter la distanc'o-kamp'o kiu'n mi est'is desegn'ant'a en la bild'o; iu kaduk'a mal'jun'a fripon'o kun mal'pur'a'j griz'a'j barb'har'o'j, kaj minac'a mal'rid'et'a rigard-esprim'o. Est'as strang'e, ankaŭ, ke mi est'is ricev'int'a tia'n preciz'a'n mens-bild'o'n pri li, sen iam ajn vid'i li'n rekt'e. Mi pens'is, ke li est'is vagabond'o kiu mis'e vojaĝ'is en la herb-akv'ej'a'n valet'o'n. Sed kiam mi turn'iĝ'is por don'i al li rekt'a'n rigard'o'n, li tiam simpl'e mal'est'is. Est'is kvazaŭ li fand'iĝ'as, miks'iĝ'ant'e en la mal'sek-kot'a'n grund'o'n, inter la tife'o'j kaj arbust'o'j.”

“Tio ne est'as mal'ĝust'a pri'skrib'o de Ĉapman,” mi dir'is. “Mi memor'as li'a'j'n barb'har'o'j'n — ili est'is preskaŭ blank'a'j, krom pro la tabak'a suk'o. Iu kaduk'a antikv'ul'o, se iam ajn est'is iu tia — kaj tre ne'amik'a, ankaŭ. Li hav'is venen'a'n rigard'esprim'o'n je la fin'o, kio sen'dub'e help'is puŝ'i la legend'o'n de li'a frenez'ec'o. Kelk'a'j el la oni'dir'o'j pri li re'ven'as al mi nun. Hom'o'j dir'is, ke li neglekt'is la zorg'ad'o'n de si'a frukt'arb'ar'et'o pli kaj pli. Vizit'ant'o'j foj'e trov'is li'n en tiu sub'a herb'ej'o, star'ant'a nenio'n'far'ant'e, rigard'ant'e sen'cel'e ĉirkaŭ'e'n al la arb'o'j kaj la akv'o. Probabl'e tio est'is la kial'o pro kio oni pens'is, ke li est'is perd'ant'a la mens'o'n. Sed mi cert'as, ke mi neniam aŭd'is i'o'n ajn mal'ordinar'a'n pri la herb'ej'o, nek je la temp'o de la mort'o de Ĉapman, nek post'e. Ĝi est'as sol'ec'a lok'o, kaj mi ne supoz'as, ke oni vizit'as tie'n plu.”

“Mi vag'is al ĝi tre hazard'e,” dir'is Ambervil. “La lok'o ne vid'ebl'as de la voj'o, pro la dik'ec'o de pin'arb'o'j… Sed jen ali'a strang'a afer'o. Mi el'ir'is tie'n ĉi maten'e kun fort'a kaj klar'a intim'o ke mi ebl'e trov'os i'o'n ne'kutim'e interes'a'n. Mi sekv'is rekt'a'n lini'o'n al la herb'ej'o; kaj mi dev'as agnosk'i, ke la intim'o prov'is si'n prav'a. La lok'o mal'log'as mi'n — sed ĝi fascin'as mi'n, ankaŭ. Mi simpl'e dev'as solv'i la mister'o'n, se ĝi hav'as solv'o'n,” li al'don'is, kun iom'et'e mem'defend'a si'n'ten'o. “Mi re'ir'os tie'n fru'e morgaŭ, kun mi'a'j ole'o-farb'o'j, por komenc'i ver'a'n pentr'aĵ'o'n de ĝi.”

Mi surpriz'iĝ'is, kon'ant'e tiu'n inklin'o'n de Ambervil favor'a'n al scen'a bril'ec'o kaj gaj'ec'o kiu kaŭz'is, ke oni kompar'as li'n al Sorolla. “La pentr'aĵ'o est'os io nov'a al vi,” mi koment'is. “Mi mem dev'os ven'i por hav'i rigard'o'n al la lok'o, antaŭ ne'long'e. Tia afer'o ja dev'us est'i pli kongru'a al mi'a labor'o ol vi'a. Probabl'e est'os strang'a rakont'o ie en tio, se ĝi taks'iĝ'as sam'valor'e je vi'a'j desegn'o'j kaj pri'dir'o.”

Kelk'a'j tag'o'j pas'is. Mi est'is mult'e okup'it'a, tiu'temp'e pri la ted'ig'a'j kaj komplik'a'j problem'o'j ofert'it'a'j de la konklud'a'j ĉapitr'o'j de nov'a roman'o; kaj mi prokrast'is mi'a'n vizit'o'n al la herb'ej'o trov'it'a de Ambervil. Mi'a amik'o, si'a'flank'e, evident'e plen'okup'iĝ'is pri si'a nov'a tem'o. Li el'ir'is for ĉiu'n maten'o'n kun si'a stabl'o kaj ole'o-kolor'o'j, kaj re'ven'is pli mal'fru'e je ĉiu tag'o, forges'em'a pri la lunĉ'a hor'o kio antaŭ'e est'is vok'int'a li'n re'ven'e de tia'j pied'vojaĝ'o'j. Je la tri'a tag'o, li ne re'aper'is ĝis sun'sub'ir'o. Malgraŭ li'a kutim'o, li ne montr'is tio'n, kio'n li far'is, kaj li'a'j respond'o'j al mi'a'j demand'o'j pri la progres'ad'o de la bild'o est'is iom mal'preciz'a'j kaj evit'em'a'j. Pro iu kial'o, li mal'vol'is parol'i pri tio. Ankaŭ, li ŝajn'e mal'vol'em'eg'is diskut'i la herb'ej'o'n mem, kaj respond'e al rekt'a'j demand'o'j, nur re'dir'is en preter'atent'a kaj minimum'a manier'o tiu'n pri'dir'o'n kio'n li est'is dir'int'a al mi tuj post li'a ek'trov'o de tiu lok'o. En iu mister'a manier'o kio'n mi ne pov'is difin'i, li'a si'n'ten'o ŝajn'e est'is ŝanĝ'it'a.

Est'is ali'a'j ŝanĝ'iĝ'o'j, ankaŭ. Li ŝajn'e perd'is si'a'n kutim'a'n bon'humor'o'n. Oft'e mi trov'is li'n mal'rid'et'ant'a intens'e, kaj surpriz'e trov'is la kaŝ-est'ec'o'n de iu ambigu'a ombr'ec'o en li'a'j normal'e sen'kaŝ'a'j okul'o'j.

Est'is je li ia mal'bon'humor'o, ia mal'esper'em'o, kio, laŭ la grad'o de ni'a kvin-jar'a amik'ec'o ebl'ig'is al mi observ'ad'o'n, est'is nov'a aspekt'o en li'a temperament'o. Ebl'e, se mi ne est'is tiom ali'tem'e okup'it'a pri propr'a'j mal'facil'aĵ'o'j, mi ebl'e est'us sci'vol'em'a pri la kaŭz'o de li'a mal'ĝoj'ec'o, kio'n mi atribu'is tro facil'e al iu teĥnik'a dilem'o kiu'n li ne pov'is solv'i. Li est'is mal'pli kaj mal'pli tiu Ambervil kiu'n mi kon'is; kaj je la kvar'a tag'o, kiam li re'ven'is je krepusk'iĝ'o, mi percept'is ver'a'n mal'agrabl'ec'o'n kio est'is tre fremd'a al li'a natur'o.

“Kio mal'ĝust'as?” mi kuraĝ'is demand'i. “Ĉu al vi okaz'is obstakl'o? Aŭ ĉu okaz'as, ke la herb'ej'o de mal'jun'ul'o Ĉapman agac'as al vi la nerv'o'j'n per ĝi'a'j fantom'a'j influ'o'j?’

Ŝajn'is, je tiu ĉi foj'o, ke li prov'is for'ĵet'i si'a'n mal'ĝoj'ec'o'n, si'a'n mal'parol'em'o'n kaj mal'gaj'a'n humor'o'n.

“Ekzist'as infer'a mister'o pri la afer'o,” li deklar'is, “mi simpl'e dev'as solv'i ĝi'n, per iu rimed'o aŭ ali'a. La lok'o hav'as ĉe'est'ul'o'n si'a'n propr'a'n — en'loĝ'ant'a'n person'ec'o'n. Ĝi est'as tie, kiel la anim'o en hom'a korp'o, sed mi ankaŭ ne pov'as ident'ig'i ĝi'n aŭ tuŝ'i ĝi'n. Vi sci'as, ke mi ne est'as superstiĉ'a — sed, kontraŭ'flank'e, ankaŭ ne bigot'a material'ist'o; kaj mi foj'e renkont'is kelk'a'j'n strang'a'j'n fenomen'o'j'n en la propr'a viv'daŭr'o. Tiu herb'ej'o, ebl'e, est'as en'loĝ'at'a de io, kio'n la antikv'ul'o'j latin-lingv'e nom'is Geni'us Loci. Je pli-ol-unu foj'o, antaŭ nun, mi hav'is kial'o'n por supsketi ke tia'j afer'o'j pov'as ekzist'i — ebl'e loĝ'ad'as, fiks'e, ĉe iu apart'a lok'o. Sed nun'temp'e est'as la unu'a foj'o, kiam mi hav'is kial'o'n por suspekt'i i'o'n ajn el aktiv'e minac'em'a aŭ mal'amik'a natur'o. La ali'lok'a'j influ'o'j, kies ĉe'est'o mi foj'e sent'is, est'is mal'minac'a'j laŭ iu grand'a, mal'preciz'a, ne'afabl'a manier'o — aŭ est'is tut'e indiferent'a'j al la hom'a bon'fart'o — ebl'e ne'konsci'a'j pri hom'a ekzist'ad'o. Tiu ĉi afer'o, tamen, est'as mal'amik'e atent'em'a kaj observ'em'a: mi sent'as, ke la herb'ej'o mem — aŭ la potenc'o korp'e ekzist'ant'a en la herb'ej'o — stud'e observ'as mi'n tut'temp'e. La lok'o hav'as etos'o'n de soif'a vampir'o, atend'ant'a oportun'o'n en'trink'i mi'n iel, se ĝi pov'os. Ĝi est'as fin'a kapt'ej'o de ĉio minac'a, en kio mal'si'n'gard'a hom'o ja pov'us est'i kapt'it'a kaj sorb'it'a. Sed mi dir'as al vi, Morjo, ke mi ne pov'as rest'i for de ĝi.”

“Ŝajn'as al mi, ke la lok'o difekt'as al vi,” mi dir'is, tut'e mir'ig'it'a de li'a ekster'ordinar'a deklar'o kaj de la etos'o de tim'a kaj mal'bon'humor'a konvink'iĝ'o per kio li dir'is ĝi'n.

Evident'e, li mi'n ne aŭd'is, ĉar li dir'is neniu'n respond'o'n al mi'a observ'o. “Rest'as en ĝi plu'a afer'o,” li daŭr'ig'is, kun febr'a intens'ec'o en li'a voĉ'o. “Vi memor'as mi'a'n impres'o'n pri mal'jun'a vir'o kaŝestanta en la fojn'o kaj mi'n rigard'ant'a, je mi'a unu'a vizit'o. Nu, mi vid'is li'n re'foj'e, mult'a'j'n foj'o'j'n, el la flank'o de okul'o; kaj dum la pas'int'a'j du tag'o'j, li aper'is al mi pli sen'kaŝ'e, kvankam laŭ strang'a, frakci'a manier'o. Foj'e, kiam mi stud'as la mort'int'a'n salik'o'n tre intens'e, mi vid'as li'a'n minac'e mal'rid'et'ant'a'n mal'pur'eg-barb'a'n vizaĝ'o'n kiel part'o de la tut'o. Kaj post'e, re'foj'e, ĝi flos'as inter la sen'viv'a'j tig'o'j, kvazaŭ tie kapt'it'a. Foj'e okaz'as, ke nod'ec'a man'o, ĉifon'a jak-manik'o, emerĝ'as tra la flos'aĵ'o de la akv'o, kvazaŭ dron'int'a korp'o est'is lev'iĝ'ant'a al la surfac'o. Post'e, moment'o'n post'e — aŭ sam'temp'e — est'os iu aspekt'o de li inter la aln'o'j aŭ la tife'o'j. Tiu'j ĉi aper'aĵ'o'j est'as ĉiam ne'daŭr'a'j, kaj kiam mi prov'as rigard'i ili'n stud'e, ili fand'iĝ'as kiel film'o'j de vapor'o en la ĉirkaŭ'a scen'ej'o. Sed la mal'nov'a fripon'o, kiu aŭ kio ajn li ebl'as est'i, est'as fiks'it'a afer'o. Li est'as ne mal'pli mal'virt'a ol ĉio ali'a pri la lok'o, kvankam mi sent'as, ke li ne est'as la ĉef'a element'o de la mal'virt'ec'o.”

“Di'o mi'a!” mi eks'klam'is. “Vi cert'e est'is vid'ant'a fantom'o'j'n. Se vi ne mal'ŝat'os, mi ven'os sub'e'n kaj an'iĝ'os kun vi dum iom'a temp'o, morgaŭ post'tag'mez'e. La mister'o komenc'as tromp-log'i mi'n.”

“Kompren'ebl'e mi ne agac'iĝ'os. Ven'u do.” Li'a manier'o, ĉi moment'e, pro neni'u evident'a kial'o, re'pren'is al si la ne'natur'a'n mal'parol'em'o'n de la pas'int'a'j kvar tag'o'j. Li far'is al mi kaŝ'gard'a'n rigard'o'n kio est'is mal'bon'humor'a kaj preskaŭ mal'amik'a. Est'is kvazaŭ obskur'a bar'il'o, dum'moment'e flank'e'n'met'it'a, lev'iĝ'is re'foj'e inter ni. La ombr'o'j de li'a strang'a emoci'o re'ven'is al li vid'ebl'e; kaj mi'a'j prov'o'j daŭr'ig'i la la konversaci'o'n gajn'is nur du'on-agac'it'a'j'n, du'on-preter'atent'a'j'n mono'silab'o'j'n. Sent'ant'e lev'iĝ'int'a'n pri'zorg'o'n, anstataŭ i'a'n ofend'iĝ'o'n, mi komenc'is not'i, por la unu'a foj'o, la mal'dec'a'n pal'ec'o'n de li'a vizaĝ'o, kaj la bril'a'n, febr'a'n lustr'o'n de li'a'j okul'o'j. Li aspekt'is iom'et'e mal'san'a, mi pens'is, kvazaŭ io el li'a plen'a viv'ec'o est'is el'ir'int'a de li, kaj las'is en ĝi'a lok'o fremd'a'n energi'o'n de pri'dub'ind'a kaj mal'pli san'a natur'o. Implic'e, mi rezign'is pri ajn'a prov'o por re'tir'i li'n el la sekret'a krepusk'o en kiu'n li jam retret'is. Dum la rest'aĵ'o de la vesper'o, mi ŝajn'ig'is leg'ad'o'n de roman'o, dum Ambervil daŭr'ig'is si'a'n unik'a'n abstrakt'iĝ'o'n. Iom sen'konklud'e, mi pri'medit'is la afer'o'n ĝis dorm'o'temp'o. Mi firm'ig'is mi'a'n cel'o'n, tamen, ke morgaŭ mir vizit'os la herb'ej'o'n de Ĉapman. Mi mal'kred'is pri super'natur'ec'o'n, sed ŝajn'is evident'e, ke la lok'o aplik'is mal'bon'rezult'a'n influ'o'n sur Ambervilon.

La sekv'a'n maten'o'n, kiam mi el'lit'iĝ'is, mi'a ĉin'a serv'ist'o inform'is mi'n ke la pentr'ist'o jam maten'manĝ'is kaj el'ir'is kun'e kun si'a'j stabl'o kaj kolor'o'j. Tiu ĉi plu'a indic'o pri li'a obsed'o mal'trankvil'ig'is mi'n; sed mi aplik'is mi'n rigor'e al antaŭ'tag'mez'o da skrib'ad'o.

Tuj post tag'mez'manĝ'o, mi ir'is aŭtomobil'e laŭ'long'e de la voj'o, sekv'is la mal'larĝ'a'n ter-surfac'a'n voj'o'n kiu branĉ'is al la Urs'a River'o, kaj las'is mi'a'n aŭtomobil'o'n sur la pin'arb'e dens'a mont'et'o super la Ĉapmana lok'o. Malgraŭ tio, ke mi neniam antaŭ'e vizit'is la herb'ej'o'n, mi hav'is sufiĉ'e klar'a'n ide'o'n pri ĝi'a lok'o. Ignor'ant'e la herb'o'kovr'it'a'n, du'on'e mal'aper'int'a'n voj'o'n konduk'ant'a'n al la super'a lok'o de la ter'posed'aĵ'o, mi ek'ir'is sub'e'n tra la arb'ar'o en'ir'e al et'a sak'form'a val'o, vid'ant'e pli ol unu'foj'e, sur la kontraŭ'a dekliv'o, la mort'ant'a'n frukt-arb'ar'et'o'n el pir- kaj pom-arb'o'j, kaj la kaduk'iĝ'ant'a'n dom'aĉ'o'n kiu iam aparten'is al la Ĉapmanoj.

Est'is varm'a, oktobr'a tag'o; kaj la seren'a sol'ec'o de la arb'ar'o, la aŭtun'a mol'ec'o de lum'o kaj aer'o kaŭz'is, ke la ide'o pri io ajn malign'a aŭ sinistr'a ŝajn'is mal'ebl'a. Kiam mi ven'is al la herb'ej'a'n sub'o'n, mi est'is pret'a rid'i pri la koncept'o'j de Ambervil; kaj la lok'o mem, je unu'a vid'o, nur impres'is mi'n tiel, ke ĝi est'is iom mal'sprit'a kaj mal'gaj'ig'a. La aspekt'er'o'j de la scen'o est'is tiu'j, kiu'j'n li jam pri'dir'is tiel klar'e, sed mi ne pov'is trov'i la mem'evident'a'n malic'o'n kiu rigard'ad'as mal'ŝat'esprim'e el la lag'et'o, la salik'o, la aln'o'j kaj la tife'o'j en li'a'j desegn'aĵ'o'j.

Ambervil, li'a dors'o montr'at'a, sid'ad'is sur fald-seĝ'et'o antaŭ si'a stabl'o, kio'n li est'is situ'ig'int'a inter la lok'et'o'j de mal'hel'a drat-herb'o ĉe mal'dens'a lok'o iom pli alt'a ol la lag'et'o. Tamen ŝajn'is, ke li ne labor'as, anstataŭ'e rigard'ant'a atent'eg'e scen'o'n trans'a'n, tiel dum farb'o'hav'a penik'o pend'is du'on'e ten'at'a inter fingr'o'j. La ciper'o'j silent'ig'is mi'a'j'n paŝ'o'j'n, kaj li ne aŭd'is mi'n proksim'iĝ'ant'a'n.

Kun mult'a kurioz'em'o, mi rigard'is trans li'a ŝultr'o al la grand'a kanvas'o kio'n li est'is pri'labor'int'a. Laŭ la plej'a juĝ'kapabl'o mi'a, tiu bild'o jam plen'um'iĝ'is je alt'eg'a grad'o de teĥnikia perfekt'ec'o. Ĝi est'is preskaŭ fotograf'ec'a pentr'aĵ'o de la mal'pur'e ŝaŭm'ec'a akv'o, la blanket'a skelet'o de la klin'a salik'o, la mal'san'a, du'on'e radik'o-montr'ant'a'j aln'o'j, kaj la apud'a ar'o de kap-klin'ant'a'j tife'o'j. Sed ankaŭ en tio mi trov'is la makabr'a'n kaj demon'ec'a'n spirit'o'n de la desegn'aĵ'o'j; la herb'ej'o ŝajn'is atend'ad'i kaj rigard'i tiel, kiel malic'e tord'it'a vizaĝ'o. Ĝi est'is mort-fal'aĵ'o el malign'ec'o kaj mal'sopir'o, kuŝ'ant'a dis'e de la aŭtun'a mond'o ĉirkaŭ'ant'a ĝi'n; pest'o-lok'o de la natur'o, por ĉiam mal'ben'it'a kaj sol'a.

Re'foj'e mi rigard'is la pejzaĝ'o'n mem — kaj vid'is, ke la lok'o est'is ja tiel, kiel Ambervil ĝi'n pri'dir'is. Ĝi port'is la grimac'o'n de frenez'a vampir'o, mal'am'eg'a kaj atent'a! Kaj sam'temp'e, mi far'iĝ'is mal'agrabl'e konsci'a pri la ne'natur'a silent'o. Est'is neniu'j bird'o'j, neniu'j insekt'o'j, kiel la pentr'ist'o jam dir'is; kaj ŝajn'is, ke nur el'ĉerp'it'a'j kaj mort'ant'a'j vent'o'j pov'us iam ajn en'ir'i tiu'n mal'alt'a'n val'o-sub'o'n. La mal'fort'a flu'aĵ'o kiu perd'is si'n en la spong'a grund'o est'is kiel anim'o sink'ant'a sub'e'n al infer'o. Ankaŭ tio est'is part'o de la mister'o; ĉar mi ne pov'is re'memor'i ajn'a'n river'et'o'n ĉe la sub'a flank'o de la obstakl'a mont'et'o kiu indik'us pri sub'ter'a el'ir'ej'o.

La atent'eg'o de Ambervil, kaj ja la poz'o de li'a'j kap'o kaj ŝultr'o'j, est'is tia'j de vir'o kiu hipnot'is. Mi est'is ĵus pret'a por anonc'i mi'n mem al li tiam; kiam tuj je tiu moment'o okaz'is al mi la percept'o, ke ni ne est'is sol'a'j en la herb'ej'o. Ĵus preter la fokus'ej'o de mi'a vid'kamp'o, figur'o ŝajn'is star'i en mem'kaŝ'a si'n'ten'o, kvazaŭ rigard'ant'a ni'n ambaŭ. Mi ek'turn'iĝ'is kaj est'is neni'u. Tiam mi aŭd'is tim'ig'it'a'n kri'o'n de Ambervil kaj turn'iĝ'is trov'ant'e li'n fiks'e rigard'ant'a'n al mi. Li'a'j vizaĝ'er'o'j port'is esprim'o'n de terur'o kaj surpriz'iĝ'o, kio ne tut'e for'viŝ'is la hipnot'a'n preter'atent'o'n.

“Di'o mi'a!” li dir'is, “Mi kred'is, ke vi est'is la mal'jun'ul'o!”

Mi ne pov'as est'i cert'a, ĉu io ajn plu dir'iĝ'is far'e de ni ambaŭ. Mi hav'as, tamen, post'sent'o'n de mank'o'plen'a silent'o. Post li'a sol'a eks'klam'o de surpriz'o, Ambervil ŝajn'is retret'i en ne'penetr'ebl'a'n preter'atent'ec'o'n, kvazaŭ li ne plu konsci'is pri mi'a ĉe'est'o; kvazaŭ, post ident'ig'i mi'n, li tuj mi'n forges'is. Mi'a'flank'e, mi sent'is strang'a'n kaj per'fort'it'a'n strikt'ec'o'n. Tiu fi'fam'a, strang'eg'a scen'o deprim'is mi'n preter ajn'a mezur'o. Ŝajn'is, ke la spong-ter'a sub'a lok'o prov'ad'is tir'i mi'n sub'e'n per iel ne'tuŝ'ebl'a rimed'o. La branĉ'o'j de la mal'san'a'j aln'o'j log'is invit'e al proksim'iĝ'o. La lag'et'o, super kiu la ost'ec'a salik'o prezid'is kiel arb'ej'a mort-spirit'o, varb'is mi'n fi'e per si'a stagn'a akv'o.

Ceter'e, krom'e je la mal'bon'aŭgur'a etos'o de la scen'o mem, mi est'is profund'e konsci'a pri plus'a ŝanĝ'iĝ'o je Ambervil — ŝanĝ'iĝ'o, kio est'is ja mal'amik'iĝ'o. Li'a humor'o de proksim'a'j temp'o'j, kio ajn ĝi est'is, pli'fort'iĝ'is en li ja enorm'e: li jam ir'is pli profund'e'n en ĝi'a'n morn'a'n krepusk'o'n, kaj perd'iĝ'is for de la facil'a kaj sangvin'a person'ec'o, kio'n mi antaŭ'e kon'is. Est'is kvazaŭ ia kresk'iĝ'ant'a frenez'ec'o jam kapt'is li'n; kaj la ebl'ec'o terur'is mi'n.

Laŭ mal'rapid'a, somnambul'a manier'o, sen eĉ rigard'i al mi du'a'n foj'o'n, li komenc'is labor'i pri si'a pentr'aĵ'o, kaj mi rigard'ad'is li'n iom'a'n temp'o'n, apenaŭ sci'ant'a kio'n mi far'u aŭ dir'u. Dum long'a'j inter'temp'o'j li em'is paŭz'i kaj rigard'i kun sonĝ'a intens'ec'o al iu aspekt'er'o de la pejzaĝ'o. Mi koncept'is strang'eg'a'n ide'o'n pri kresk'ant'a parenc'ec'o, pri mister'a rilat'o inter Ambervil kaj la herb'ej'o. Laŭ iu ne'tuŝ'ebl'a rimed'o, ŝajn'is kvazaŭ la lok'o jam pren'is i'o'n el li'a'n ver'a'n propr'a'n anim'o'n — kaj don'is iom el si mem inter'ŝanĝ'e. Li port'is la si'n'ten'o'n de iu kiu part'o'pren'as el iu mal'sankt'a sekret'o, kiu est'is far'iĝ'int'a novic'o de iu mal'hom'a scienc'o. Je ek'sci'o de horor'a difinitiveco, mi vid'is la lok'o'n kiel efektiv'a'n vampir'o'n, kaj Ambervil kiel ĝi'a'n vol'ant'a'n viktim'o'n.

Pri kiom long'e mi rest'ad'is tie, mi ne pov'as dir'i. Fin'e mi paŝ'ad'is proksim'e'n al li kaj sku'is li'n mal'ĝentil'e je la ŝultr'o.

“Vi labor'as tro streb'e,” mi dir'is. “Akcept'u mi'a'n konsil'o'n, kaj ripoz'u de tio dum tag'o aŭ du.”

Li turn'iĝ'is al mi kun la konfuz'a rigard'o de iu, kiu perd'iĝ'is en iu narkot'a sonĝ'o. Tiu ĉi, tre mal'rapid'e, ced'is al rifuz'em'a, malic'a koler'o.

“Ho, ir'u infer'e'n!” li graŭl'et'is. “Ĉu vi ne pov'as vid'i, ke mi okup'iĝ'as?”

Mi las'is li'n tiam, ĉar ŝajn'is, ke neni'o ali'a dec'is en tia'j cirkonstanc'o'j. La frenez'a kaj fantom'a natur'o de la tut'a afer'o est'is sufiĉ'a, ke ĝi instig'is al mi dub'em'o'n pri la propr'a rezon'kapabl'o. Mi'a'j impres'o'j pri la herb'ej'o — kaj pri Ambervil — venen'e difekt'iĝ'is de ia insid'a horor'o tia, kia'n mi neniam ajn sent'is en ajn'a moment'o de konsci'a viv'o kaj normal'a konsci'ec'o.

Ĉe la sub'o de la dekliv'o el flav-pin'a'j arb'o'j, mi turn'iĝ'is retro'e'n kun mal'ŝat'a kurioz'iĝ'o por hav'i fin'a'n vid'et'o'n. La pentr'ist'o ankoraŭ ne mov'iĝ'is, li ankoraŭ al'front'is la malic'a'n scen'o'n tiel, kiel hipnot'a bird'o al'front'as mort'ig'ebl'a'n serpent'o'n. Ĉu aŭ ne la impres'o est'is du'obl'a optik'a bild'aĵ'o, mi neniam post'e est'is cert'a: sed je tiu moment'o mi ŝajn'e percept'is mal'fort'e vid'ebl'a'n, malic'a'n aŭreol'o'n, el nek lum'o, nek nub'ec'o, kiu flu'ad'is kaj ond'et'is ĉirkaŭ tut'e la herb'ej'o, prezerv'ant'a la rand'o-lini'o'j'n de la salik'o, la aln'o'j, la herb'aĉ'o'j, la lag'et'o. Ŝtel'ir'e, ĝi ŝajn'is pli'long'iĝ'i, etend'iĝ'ant'e al Ambervil tiel, kiel fantom'a'j brak'o'j. La tut'a bild'o est'is tre eg'e mal'fort'a, kaj ja ebl'e est'is iluzi'o; sed ĝi tim'ig'is mi'n for'ir'i trem'et'ant'e en la ŝirm'ec'o'n de la alt'a'j, ben'ig'a'j pin'arb'o'j.

La ceter'o de tiu tag'o, kaj, la vesper'o sekv'ant'a, kolor'iĝ'is de la ombr'ec'a horor'o kio'n mi est'is trov'int'a en la herb'ej'o de Ĉapman. Mi kred'as, ke mi spez'is la pli'mult'o'n de tiu temp'o disput'ant'a kun mi mem, prov'ant'e konvink'i la raci'a'n part'o'n de mi'a mens'o ke ĉio, kio'n mi est'is vid'ant'a kaj sent'ant'a est'is tut'e absurd'a'j. Mi pov'is ating'i neni'a'n konklud'o'n, krom la konvink'o, ke la mens'a san'o de Ambervil en'danĝer'iĝ'is far'e de blasfem'ind'a afer'o, kio ajn ĝi est'is, kiu en'loĝ'as ĉe la herb'ej'o. La malic'a person'ec'o de la lok'o, la ne'tuŝ'ebl'a'j terur'o, mister'o kaj log'ad'o, est'is tiel, kiel arane'aĵ'o'j kiu'j teksiĝiŝ sur mi'a'n cerb'o'n, kaj kio'n mi ne pov'is dis'ig'i per ajn'a fort'o de konsci'a streb'ad'o.

Mi ek'decid'is pri du ag'o'j, tamen: unu est'is, ke mi skrib'os tuj al la fianĉ'in'o de Ambervil, fraŭl'in'o Aviŝ Olkot, por invit'i ŝi'n vizit'i mi'n kiel gast'a amik'in'o de la art'ist'o dum la rest'aĵ'o de li'a rest'ad'o ĉe Bomano. Ŝi'a influ'o, mi pens'is, ebl'e help'os kontraŭ'i tio'n, kio ajn est'is afekt'ant'a li'n tiel pernicioz'e. Ĉar mi kon'is ŝi'n iom bon'e, la invit'o ne ŝajn'us al ŝi ekster'ordinar'a. Mi decid'is, ke mi dir'us neni'o'n pri tio al Ambervil: mi esper'is, ke la aspekt'o de surpriz'ec'o, est'os apart'e help'a.

Mi'a du'a decid'eg'o est'is, ke mi mem ne vizit'u re'foj'e la herb'ej'o'n, se mi pov'us evit'i tio'n. Dec'as, ke mi mal'rekt'e — ĉar mi kompren'is la mal'util'o'n de ajn'a prov'o kontraŭ'i mens'a'n obsed'o'n sen'kaŝ'e — prov'os obstakl'i la interes'o'n de la pentr'ist'o je tiu lok'o, kaj de'flank'ig'i li'a'n atent'o'n al ali'a'j temp'o'j. Vojaĝ'et'o'j kaj distr'aĵ'o'j, ankaŭ, pov'us el'pens'iĝ'i, kontraŭ tia mal'grand'a kost'o, kia la prokrast'iĝ'o de mi'a propr'a labor'o.

La fum'a aŭtun'a krepusk'o ŝtel'ir'is al mi dum tia'j medit'ad'o'j kiel tiu'j ĉi; sed Ambervil ne re'ven'is. Horor'a'j antaŭ'tim'o'j, sen sens'hav'a'j form'o'j aŭ nom'o'j, komenc'is trmenti mi'n dum mi li'n atend'ad'is. La nokt'o mal'hel'iĝ'is; kaj vesper'manĝ'o mal'varm'iĝ'is sur la tabl'o. Fin'e, je la naŭ'a hor'o, kiam mi kuraĝ'ig'is mi'n por el'ir'i ĉas'e je li, li ven'is en'dom'e'n hast'e. Li est'is pal'a, kun la vest'o'j mal'ord'a'j, kaj sen'spir'a; kaj li'a'j okul'o'j ten'is dolor'o'plen'a'n fiks'rigard'o'n, kvazaŭ tut'e ĉio tim'ig'is li'n preter mezur'ebl'ec'o.

Li ne pardon'pet'is pro li'a mal'akurat'ec'o; nek menci'is li mi'a'n propr'a'n vizit'o'n al la herebejo-sub'o. Ŝajn'e li jam forges'is la tut'a'n afer'o'n — forges'is si'a'n mal'ĝentil'ec'o'n montr'it'a'n al mi.

“Mi rezign'as!” li kri'is. “Mi neniam ajn re'ir'os tie'n — neniam ajn risk'os plu'a'n ŝanc'o'n. Tiu lok'o est'as pli infer'a je nokt'o'j ol dum la tag'o. Mi ne pov'as dir'i al vi tio'n, kio'n mi est'as vid'int'a kaj sent'int'a — mi dev'as forges'i ĝi'n, se mi pov'as. Ekzist'as el'iĝ'aĵ'o — io kio el'ven'as sen'kaŝ'e je la for'est'o de la sun'o, sed kio rest'as sen'form'a je tag'o'j. Ĝi log'as mi'n, ĝi tent'is mi'n rest'ad'i ĉi vesper'e — kaj preskaŭ ĝi kapt'is mi'n… Di'o! Mi ne kred'is pri tio, ke tia'j afer'o'j ebl'as — tiu mal'am'ind'a kun'met'aĵ'o el —” Li ek'ĉes'is parol'i, kaj ne fin'is si'a'n fraz'o'n. Li'a'j okul'o'j grad'iĝ'is je la pupil'o'j, kvazaŭ pro la re'memor'o de io tro horor'a por pri'diskut'o. Je tiu moment'o, mi memor'is la venen'e hant'it'a'j okul'o'j de mal'jun'ul'o Ĉapman, kiu'n mi est'is foj'e renkont'int'a en la vilaĝ'o. Tiu ne est'is apart'e interes'int'a mi'n tiam, ĉar mi klasifik'is li'n inter komun'a spec'o de kamp'ar'an'a'j strang'ul'o'j, inter tiu'j hav'ant'a'j obskur'a'n kaj mal'plaĉ'a'n strang'ec'o'n. Nun, kiam mi vid'is tiu'n sam'a'n esprim'o'n en la okul'o'j de sens'iv'a art'ist'o, mi komenc'is sci'vol'i, kun trem'et'ig'a spekul'ad'o, ĉu Ĉapman ankaŭ atent'ad'is pri la strang'a malic'o kiu en'loĝ'ad'is ĉe la herb'ej'o. Ebl'e, laŭ iu manier'o kiu est'is preter hom'a kompren'ebl'ec'o, li est'is ĝi'a viktim'o. … Li mort'is tie; kaj li'a mort'o ne est'is ŝajn'int'a eĉ iom'et'e mister'a. Sed ebl'e, post inform'iĝ'i pri ĉio kio'n Ambervil kaj mi percept'is, ja est'as pli mult'o en la ofer'o ol iu ajn jam suspekt'is.

“Dir'u al mi pri kio'n vi vid'is,” mi risk'is sugest'i. Je la demand'o, vual'o ŝajn'is fal'i inter ni'n, ne'tuŝ'ebl'a sed for'eg'a. Li kap'ne'is moroz'e kaj ne dir'is respond'o'n. La hom'a terur'o, kiu ebl'e est'is pel'int'a li'n retro'e'n al li'a normal'a m em'o, kaj kio instig'is li'n al komunik'ad'o por la nun'temp'o, fal'is for de Ambervil. Ombr'o kiu est'is pli mal'hel'a ol tim'o, ne'penetr'ebl'a fremd'a ombr'ec'o, re'foj'e sub'prem'is li'n. Mi sent'is subit'a'n mal'varm'et'iĝ'o'n, de la spirit'o anstataŭ karn'a; kaj foj'o'n plu ven'is al mi la ekster'ordinar'a pens'o pri li'a kresk'ant'a parenc'ec'o kun la makabr'a herb'ej'o. Apud mi, en la per lamp'o'j lum'ig'it'a ĉambr'o, mal'antaŭ la mask'o de si'a hom'ec'o, ia est'ul'o kiu ne est'is tut'e hom'a ŝajn'is sid'ad'i kaj atend'i.

Pri la terur-sonĝ'ec'a'j tag'o'j kiu'j sekv'is, mi ofert'os nur skiz'o'n. Est'us mal'ebl'e, ke mi port'u la sen'event'a'n, fantom'ec'a'n horor'o'n en kio ni loĝ'ad'is kaj mov'iĝ'is.

Mi tuj skrib'is al fraŭl'in'o Olkot, prem'ant'e, ke ŝi vizit'u mi'n dum la rest'ad'o de Ambervil, kaj, por cert'ig'i ŝi'a'n akcept'o'n, mi sugest'is obskur'e pri mi'a koncern'o pri li'a san'o kaj mi'a bezon'o de ŝi'a kun'a pri'juĝ'o. Inter'temp'e, atend'ant'e ŝi'a'n respond'o'n, mi prov'is distr'i la art'ist'o'n per sugest'i vetur'et'o'j'n al divers'a'j lok'o'j de scen'a interes'o en la najbar'ej'o. Tiu'j'n ĉi sugest'o'j'n li rifuz'is, kun sen'interes'it'a breveco, en etos'o kio est'is ŝton'a kaj kript'a anstataŭ vol'e mal'ĝentil'a. Efik'e, li ignor'is mi'a'n ĉe'est'o'n, kaj kon'ig'is tio'n pli ol evident'eg'a, ke li vol'is, ke mi las'u li'n al li'a'j propr'a'j afer'o'j. Tio'n ĉi, en stat'o sen'esper'a, mi fin'e decid'is far'i, ĝis al'ven'os fraŭl'in'o Olkot. Li el'ir'is fru'e ĉiu'n maten'o'n, kiel kutim'e, kun si'a'j farb'o'j kaj stabl'o, kaj re'ven'is hejm'e'n je sun'sub'ir'o aŭ iom'et'e post'e. Li ne dir'is al mi pri tio, kie'n li est'is ir'int'a; kaj mi mem'de'ten'is de demand'ad'o.

Fraŭl'in'o Olkot al'ven'is la tri'a'n tag'o'n post mi'a leter'o, je post'tag'mez'o. Ŝi est'is jun'a, svelt'a, eg'e in'a, kaj tut'e devot'iĝ'is al Ambervil. Fakt'e, mi kred'as, ke ŝi iom mir'eg'is je li. Mi dir'is al ŝi tiom mult'e kiom mi vol'is risk'i, kaj avert'is ŝi'n pri la morbid'a ŝanĝio en ŝi'a fianĉ'o, kio'n mi atribu'is al nervoz'ec'o pro tro'labor'o. Mi simpl'e ne pov'is kuraĝ'ig'i mi'n mem al menci'o de la herb'ej'o de Ĉapman kaj ĝi'a minac'a influ'o: la tut'a afer'o est'is tro ne'kred'ebl'a, tro fantast'a, por est'i ofert'it'a kiel eksplik'o al modern'a knab'in'o. Kiam mi vid'is la iom sen'help'a'n alarm'iĝ'o'n kaj konfuz'iĝ'o'n per kio ŝi aŭskult'is mi'a'n rakont'o'n, mi komenc'is sopir'i, ke ŝi est'u pli mem'vol'a kaj decid'eg'a tip'o, kaj est'us mal'pli obe'em'a al Ambervil ol mi supoz'is ŝi'n est'i. Pli fort'a vir'in'o ebl'e est'us pov'int'a sav'i li'n; sed eĉ tiam mi komenc'is dub'i tio'n, ĉu Aviŝ pov'us far'i i'o'n por batal'i la ne'pri'pens'ebl'a'n mal'bon'o'n kiu est'is en'glut'ant'a li'n.

Pez'a ark'form'a lun'o tiam pend'ad'is kiel sang'o-mal'sek'a korn'o en la krepusk'o, kiam li re'ven'is. Je mi'a mult'a re'komfort'iĝ'i, la ĉe'est'o de Aviŝ ja ŝajn'is hav'i tre bon'a'n efik'o'n. Je tiu moment'o, kiam li vid'is ŝi'n, Ambervil ek'ven'is el la apart'e fort'a eklips'o kio est'is venk'int'a li'n, laŭ mi'a tim'o, preter re'san'iĝ'ebl'ec'o, kaj est'is preskaŭ li'a antaŭ'a afabl'a mem'o. Ebl'e li'a kondut'o est'is nur ŝajn'ig'it'a, por iu kaŝ'it'a krom'a cel'o; sed tiu ĉi, je tiu temp'o, mi ne pov'is suspekt'i. Mi komenc'is gratul'i mi'n pro est'i jam aplik'int'a bon'eg'a'n medikament'o'n. La knab'in'o, si'a'flank'e, ja mem'evident'e re'trankvil'iĝ'is; kvankam mi vid'is, ke ŝi okul'um'is li'n per iom'et'e vund'it'a kaj konfuz'it'a manier'o tiam, kiam li re'tir'iĝ'is dum mal'long'a'j interval'o'j en mal'gaj'a'n mem'distr'iĝ'o'n, kvazaŭ li dum'temp'e est'is forges'int'a ŝi'n. Je la tut'o, tamen, est'is trans'form'iĝ'i kio ŝajn'is ne mal'pli ol magi'a, konsider'ant'e li'a'n proksim'a'temp'a'n mal'gaj'ec'o'n kaj memfortiremon. Post dec'a temp'o'pas'o, mi las'is la du'op'o'n kun'a, kaj for'ir'is dorm'i.

Mi el'lit'iĝ'is la sekv'a'n maten'o'n, pro tro'dorm'ad'o. Aviŝ kaj Ambervil, mi inform'iĝ'is, jam el'ir'is kun'e, port'ant'a'j lunĉ'o'n kio'n mi'a ĉin'a kuir'ist'o proviz'is. Mem'evident'e, li est'is port'ant'a ŝi'n al unu li'a'j art'ist'a'j vojaĝ'et'o'j; kaj mi aŭgur'is bon'o'n pri li'a re'san'iĝ'o je tio ĉi. Iel, la ide'o neniam prezent'iĝ'is al mi, ke li est'is port'int'a ŝi'n al la herb'ej'o de Ĉapman. La mal'firm'a, malign'a ombr'o de la tut'a afer'o jam komenc'is lev'iĝ'i el'de mi'a mens'o; mi ek'ĝu'is en mal'pez'ig'it'a sens'o de respond'ec'o; kaj, por la unu'a foj'o en tut'a semajn'o, kapabl'is koncentr'iĝ'i klar'e pri la fin'iĝ'o de mi'a roman'o.

La par'o re'ven'is je krepusk'o, kaj mi tuj vid'is, ke mi est'is erar'a pri pli ol nur unu afer'o. Ambervil re'foj'e retret'is en sinistr'a'n, saturn'a'n rezerv'em'o'n. La knab'in'o, apud li'a super'star'a alt'ec'o kaj masiv'a'j ŝultr'o'j, aspekt'is mal'grand'e, mal'sopir'e kaj kompat'ind'e konfuz'it'a kaj tim'ig'it'a. Est'is kvazaŭ ŝi est'is al'front'int'a i'o'n tut'e preter ŝi'a kompren'o kaj situaci'o'n pri kio ŝi tut'e mal'kapabl'is el'port'i.

Tre mal'mult'e dir'iĝ'is far'e de ambaŭ. Ili ne dir'is al mi pri kie'n li ir'is; sed, malgraŭ tio, ne est'is neces'e demand'i. La mal'parol'em'o de Ambervil, kiel kutim'e, ŝajn'is est'i pro distr'iĝ'o en iu mal'hel'a emoci'o aŭ mal'ĝoj'a re'memor'ad'o. Sed Aviŝ impres'is al mi pri iu du'part'a strikt'iĝ'o — kvazaŭ, part'e pro iu atent'o'kapt'eg'a terur'o, ŝi mal'permes'iĝ'is parol'i pri la event'o'j kaj spert'o'j de la tag'o. Mi kompren'is, ke ili est'is vizit'int'a'j tiu'n mal'ben'it'a'n herb'ej'o'n; sed mi tre mal'mult'e cert'is pri tio, ĉu Aviŝ est'is person'e konsci'a pri la strang'eg'a kaj minac'em'a est'ul'ec'o de tiu lok'o, aŭ ĉu est'is nur tim'ig'it'a pro la mal'bon'a ŝanĝ'iĝ'o de si'a am'ant'o sub'e de ĝi'a influ'o. Je ambaŭ kaz'o'j, est'is mem'evident'e, ke ŝi est'is tut'e obe'em'a je li, mi komenc'is kondamn'i mi'n mem pro est'i stult'ul'o pro est'i invit'int'a ŝi'n al Bomano — kvankam la ver'a amar'ec'o de mi'a bedaŭr'o est'is post'e ven'ont'a.

Semajn'o pas'iĝ'is, kun la sam'a'j tag'a'j el'ir'o'j de la pentr'ist'o kaj li'a fianĉ'in'o —la sam'a konfuz'a, sinistr'a mal'amik'et'iĝ'o kaj sekret'ism'o de Ambervil — la sam'a terur'o, sen'help'ec'o, strikt'iĝ'o kaj tro'obe'em'o de la knab'in'o. Pri kiel ĉio ĉi fin'iĝ'os, mi ne pov'is imag'i; sed mi tim'is, pro la mal'bon'aŭgur'a ŝanĝ'iĝ'o de li'a karakter'o, ke Ambervil ir'ad'is cel'e al iu form'o de mens'a apart'ism'o, se neni'o eĉ pli mal'bon'a. Mi'a'j ofert'o'j pri distr'iĝ'o kaj vetur'et'o'j por vid'i bel'a'j'n pejzaĝ'o'j'n rifuz'iĝ'is far'e de ambaŭ; kaj kelk'a'j mal'kaŝ'a'j prov'o'j je demand'ad'o al Aviŝ est'is renkont'is mur'o'n el preskaŭ mal'amik'a evit'ad'o kio konvink'is mi'n, ke Ambervil est'is postul'int'a sekret'ec'o'n al ŝi — kaj ebl'e, laŭ ia kaŝ'a rimed'o, mis'reprezent'is mi'a'n propr'a'n si'n'ten'o'n rilat'e al li.

“Vi ne kompren'as li'n,” ŝi dir'is, ripet'e. “Li est'as tre temperament'a.”

La tut'a afer'o est'is frenez'ig'a mister'o, sed ŝajn'is pli kaj pli, ke la knab'in'o mem tir'iĝ'ad'as, aŭ rekt'e aŭ mal'rekt'e, en la sam'a'n fantast'a'n arane'aĵ'o'n kiu jam kapt'is la art'ist'o'n.

Mi konjekt'is, ke Ambervil jam far'is kelk'a'j'n nov'a'j'n pentr'aĵ'o'j'n pri la herb'ej'o; sed li ne montr'is ili'n al mi, nek eĉ menci'is ili'n. Mi'a'j propr'a'j impres'iĝ'o'j pri la lok'o, post iom'a temp'o'pas'o, pren'is al si mal'eksplik'ebl'a'n viv-simil'ec'o'n kio est'is preskaŭ halucin'a. La ne'kred'ebl'a ide'o de iu en'loĝ'ant'a energi'o aŭ person'ec'o, malic'a kaj eĉ vampir'a, far'iĝ'is ne'parol'it'a konvink'o preter mi'a propr'a vol'o. La lok'o hant'is mi'n tiel, kiel fantom'o, horor'a kaj subloga. Mi sent'is al'pel'a'n morbid'a'n kurioz'em'o'n, mal'san'a'n vol'o'n, ke mi vizit'u ĝi'n re'foj'e, por el'kompren'i, se ebl'e, ĝi'a'n enigm'o'n. Oft'e mi pens'is pri la ide'o de Ambervil pri iu Geni'us Loci kiu en'loĝ'as ĉe tiu herb'ej'o, kaj la alud'o'j de hom'a aper'aĵ'o kiu vid'iĝ'is je unu okaz'o, kiam li est'is rest'int'a ĉe la herb'ej'o post nokt'iĝ'o, kaj est'is re'ven'int'a al mi'a'n dom'o'n en for'pel'it'a terur'o. Ŝajn'is al mi, ke li ne risk'is ripet'i tiu'n eksperiment'o'n, spit'e je li'a mem'evident'a obe'em'o je la ne'kon'at'a log'ad'o.

La fin'o ven'is, abrupt'e, kaj sen antaŭ'sign'o. Komerc'a afer'o est'is vok'int'a mi'n al la provincera kapital'o, iu'n post'tag'mez'o'n, kaj mi ne revinis ĝis mal'fru'e en la vesper'o. Plen'a lun'o pend'is alt'e super la pin-arb'e mal'hel'ig'it'a'j mont'et'o'j. Mi atend'is trov'i Aviŝ–on kaj la pentr'ist'o'n en mi'a salon'o; sed ili ne est'is tie. Li Sing, mi'a faktot'o, dir'is al mi, ke ili re'ven'is je vesper'manĝ-temp'o. Hor'o'n post'e, Ambervil el'ir'is kviet'e dum la knab'in'o rest'is en si'a ĉambr'o. Subenveninte post kelk'a'j minut'o'j, Aviŝ est'is montr'int'a ekstrem'a'n mal'trankvil'iĝ'o'n tiam, kiam ŝi trov'is li'n for, kaj ankaŭ est'is el'ir'int'a la dom'o'n, ŝajn'e por sekv'i li'n, sen inform'i al Li Sing pri tio, kie'n ŝi est'is ir'ant'a aŭ kiam ŝi re'ven'os. Ĉio ĉi est'is okaz'int'a tri hor'o'j'n antaŭ'e; kaj neni'u el la par'o est'is ĝis nun re'ven'int'a.

Kapt'is mi'n nigr'a kaj subtil'e mal'varm'ig'a aŭgur'o pri mal'bon'eg'o dum mi aŭskult'is la pri'dir'ad'o'n de Li Sing. Ja tro prav'e mi konjekt'is, ke Amberivil est'is ced'int'a al la tent'o de du'a nokt'a vizit'o al la mal'ben'it'a herb'ej'o. Okult'a log'ad'o, iel, est'is super'reg'int'a la horor'o'n de li'a unu'a spert'aĵ'o, kio ajn ĝi tiam est'is. Aviŝ, sci'ant'a pri kie li est'is, kaj ebl'e tim'ant'a pri li'a mens'o'san'o — aŭ sekur'ec'o'n — est'is el'ir'int'a por trov'i li'n. Pli kaj pli, mi sent'is komand'ant'a'n konvink'o'n pri iu danĝer'eg'o kiu minac'is ili'n ambaŭ — iu mal'bel'eg'a kaj ne'nom'ebl'a aĵulo en kies reg'o'pov'o'n, ebl'e, ili jam ced'is.

Kia'j ajn est'is mi'a'j antaŭ'a'j mis'juĝ'o kaj sen'far'em'o je la afer'o, mi ne hezit'is nun. Post kelk'a'j minut'o'j de ŝofor'ad'o je sen'zorg'e danĝer'a rapid'o tra la mild'a lun'lum'o port'is mi'n al la pin'a rand'o de la Ĉapmana land'o. Tie, kiel je'a mi'a antaŭ'a vizit'o, mi las'is la aŭt'o'n kaj ek'en'ir'is kur'e tra la ombr'a arb'ar'ej'o. Mult'e for sub'e'n, en la kav'et'a sub'o, dum mi ir'ad'is, mi aŭd'is sol'a'n kri'eg'o'n, alpiĉa pro terur'o, kaj abrupt'e halt'it'a. Mi sent'is, ke cert'e la voĉ'o est'is tiu de Aviŝ; sed mi ne aŭd'is ĝi'n plu.

Kur'eg'ant'a sen'esper'e, mi el'ir'is en la herb'ej'a'n sub'o'n. Ne Aviŝ, nek Ambervi est'is vid'ebl'a'j; kaj ŝajn'is al mi, en mi'a hast'a serĉ-rigard'ad'o, ke la lok'o est'is plen'a de mister'e rond'ir'ant'a'j kaj mov'iĝ'ant'a'j vapor'o'j kiu'j permes'is nur part'a'n vid'ad'o'n al la mort'int'a salik'o kaj la ali'a'j veget'aĵ'o'j. Mi kur'is plu antaŭ'e'n al la feĉ'a lag'et'o, kaj proksim'iĝ'ant'e al li, ek'kapt'iĝ'is far'e de subit'a kaj du'obl'a horor'o.

Aviŝ kaj Ambervil est'is flos'ant'a'j kun'e en la mal'profund'a lag'et'o, kun ili'a'j korp'o'j du'on'e kaŝ'it'a'j pro la sur'kovr'ant'a'j mas'o'j de alg'o. La knab'in'o ten'iĝ'is strikt'e en la brak'o'j de la pentr'ist'o, kvazaŭ li est'is port'int'a ŝi'n kun si, kontraŭ ŝi'a vol'o, al tiu'n bru'a'n mort'o'n. Ŝi'a vizaĝ'o est'is kovr'at'a de la fi'eg'a, verd'ec'a feĉ'o; kaj mo ne pov'is vid'i la vizaĝ'o'n de Ambervil, kio est'is for'turn'iĝ'int'a kontraŭ ŝi'a ŝultr'o. Ŝajn'is, ke okaz'is barakt'o; sed ambaŭ est'is kviet'a'j nun, kaj jam ced'is kuŝ'e al si'a pere'o.

Ne est'is tiu ĉi spektakl'o sol'a, tamen, kio pel'is mi'n je frenez'a kaj trem'et'ant'a for'flug'o el la herb'ej'o'n, sen far'i eĉ la pleĵ minimum'a'n prov'o'n je el'tir'ad'o de la dron'it'a'j korp'o'j. La ver'a horor'aĵ'o trov'iĝ'is en la aĵ'o, kio, de iom'a distanc'o, mi est'is mis're'kon'int'a kiel kirl'aĵ'o'j'n de mal'rapid'e mov'iĝ'ant'a kaj lev'iĝ'ant'a nebul'aĵ'o. Ĝi ne est'is vapor'o, nek io ajn ali'a kio pov'us ebl'e ekzist'i — tiu malign'a, lum'ec'a, pal'eg'a el'montr'aĵ kio en'volv'is la tut'a'n scen'o'n antaŭ mi kiel mal'ripoz'em'a kaj mal'sat'e ond'ant'a etend'ec'o de ĝi'a'j rand'o'lini'o'j — iu fantom'a projekci'o de la pal'a kaj mort'o-simil'a salik'o, la mort'ant'a'j aln'o'j, la fragmit'o'j, la stagn'a lag'et'o kaj ties si'n'mort'ig'int'a'j viktim'o'j. La pejzaĝ'o est'is vid'ebl'a tra ĝi, kvazaŭ tra film'o; sed ĝi ŝajn'is buleciĝi kaj dik'iĝ'i grad'e en lok'o'j, kun iu mal'sankt'a, terur'a aktiv'ec'o. El tiu ĉiu buleciĝantejoj, kvazaŭ mal'glut'it'a de la tut'scen'a el'hal'ad'o, mi vid'is la el'montr'iĝ'o'n de tri hom'a'j vizaĝ'o'j kiu'j part'o'pren'is je la sam'a nebul'a matero, nek nebul'o nek plasm'o. Unu el tiu'j ĉi vizaĝ'o'j ŝajn'e apart'ig'is si'n dis de la trunk'o de la fantom'a salik'o; la du'a kaj tri'a kirel supr'e'n'ir'is el la nebul-bol'ad'o de la fantom'a lag'et'o, kun si'a'j korp'o'j treniĝamte sem'form'e inter la faden'ec'a'j branĉ'o'j. La vizaĝ'o'j est'is tiu'j de mal'jun'a Ĉapmano, de Franĉ'esk'o Ambervil, kaj Aviŝ Olkot.

Mal'antaŭ tiu ĉi tim'et'ig'e mister'a, fantom-simil'a projecio de ĝi mem, la efektiv'a pejzaĝ'o rid'et'ad'is minac'e kun la sam'a infer'a kaj vampir'a etos'o kio'n ĝi port'is tag'e. Sed nun ŝajn'is, ke la lok'o ne plu est'is sen'mov'a — ke ĝi bol'is per iu malign'a sekret'a viv'o — ke ĝi etend'is antaŭ'e'n al mi per si'a feĉ'a akv'o, per la ost'ec'a'j fingr'o'j de si'a'j arb'o'j, per la fantom'a'j vizaĝ'o'j kiu'j'n ĝi est'is ŝpruc'int'a'j el'de ĝi'a murd'o'pov'a mort-fal'int'aĵ'o.

Eĉ terur'o frid'iĝ'is intern'e de mi dum moment'o. Mi star'ad'is rigard'ant'a, dum la pal'a, mal'sankt'a el'hal'aĵ'o lev'iĝ'is pli alt'e'n super la herb'ej'o. La tri hom'a'j vizaĝ'o'j, pro iu plu'a agac'iĝ'o de la buleciĝanta vapor-amas'o, komenc'is proksim'iĝ'i unu la alain. Mal'rapid'e, sen'pri'skrib'e, ili merĝ'is unu'iĝ'ant'e, far'iĝ'ant'a vizĝo sen'seks'a, nek jun'a nek mal'jun'a, kio fin'e fand'iĝ'is en la pli'long'iĝ'ant'a'j'n fantom'a'j'n branĉ'o'j'n de la salik'o — la man'o'j de arb'ec'a mort'o, kiu'j etend'ad'is el'e'n por envaldi mi'n. Tiam, mal'kapabl'a toler'i la spektakl'o'n plu, mi komenc'is kur'i.

Rest'as mal'mult'e kio neces'as est'i dir'at'a, ĉar neni'o, kio'n mi pov'us al'don'i al tiu ĉi pri'dir'aĵ'o help'us mal'pli'ig'i la abomen'a'n mister'o'n de ĉio ĉi je ajn'a grad'o. La herb'ej'o — aŭ la aĵ'o kio loĝ'as en la herb'ej'o — jam propriet'ig'is al si tri viktim'o'j'n … kaj mi foj'e sci'vol'ad'as, ĉu ĝi iam hav'os kvar'a'n. Mi sol'a, tiel ŝajn'as, inter la viv'ant'a'j, est'as konjekt'int'a la sekret'o'n de la mort'o de Ĉapman, kaj la mort'o'j'n de Aviŝ kaj Ambervil; kaj neni'u ali'a, evident'e, sent'is la malign'a'n spirit'o'n de la herb'ej'o. Mi neniam re'ir'is tie'n, post la tiam'a maten'o, kiam la korp'o'j de la art'ist'o kaj li'a finĉino el'port'iĝ'is de la lag'et'o … nek mi el'trov'is la decid'o-fort'o'n por detru'i aŭ ali'manier'e for'ig'i la kvar ole'a'j'n pentr'aĵ'o'j'n kaj la du akv'o-kolor'a'j'n skem'o'j'n pri la lok'o kiu'j'n far'is Ambervil. Ebl'e … malgraŭ ĉio kio for'tim'ig'as mi'n … mi elekt'os vizit'i ĝi'n re'foj'e.

Fino

Astart'a Pra'semid'a di'in'o de la am'o; = Aŝtar

Aztek/o An'o de indiĝen'a popol'o iam loĝ'int'a en Meksiko.

Firks Menci'it'a en la antaŭ'parol'o, Firks est'as inteligent'a parazit'o de for'a stel'o, unu el par'o kujn viv'ten'ig'as Iukonu. Ĝi hav'as gelaten'a'n korp'o'n kun mult'eg'e da fibr'a'j tenakloj fin'iĝ'ant'a'j per pik'a'j hok'o'j. Pro est'i parazit'o, se ne el'pren'at'a antaŭ ol cert'a temp'o'pas'o, la fibr'o'j de tiu parazit'o trov'os eventual'e la cerb'o'n, post kiam hom'o ced'us kontrol'o'n de si'a korp'o al la fremd'ul'o. Antaŭ ol tiam, ĝi streb'as kontrol'i per dolor'o far'e de tiu'j hok'et'o'j.

Kanop/o Stel'o de minus-unu'a grand'o, kiu hav'as ŝajn'a magnitud'o de -0.86. ~Be'e 3/46; ~EB 5/46

Latin'lingv'e: cerebellum.

Latin'lingv'e: cerebrum.

Latin'lingv'e: medulla oblong'at'a.

Mar'o de Ross Mar'o ĉe antarkt'ik'o mal'kovr'it'a de James Ross en 1841.

Sirén’ Fremd'lingv'a lok'nom'o.

Um'u Universal'a Mon'a Unu'o

Valent'e'n/o Sankt'ul'o, kies fest'o'n (la 14-a de februar'o) celebr'as ge'am'ant'o'j per send'i ĉokolad'o'j'n, kaj kart'et'o'j'n por deklar'i la am'o'n.

aberaci/o 1 Diferenc'o inter la ŝajn'a kaj la ver'a situ'o de astr'o. 2 ☐ Dispers'o de la lum'radi'o'j, kiu kontraŭ'star'as la form'iĝ'o'n de preciz'a bild'o. 3 ❤ Devi'o dis'de la normal'a tip'o. 4 ⚕ De'flank'iĝ'o dis'de la normal'a stat'o.

abism/o Lok'o, en mont'o'j aŭ en mar'o'j, tiel profund'a, ke ĝi ŝajn'as sen'fund'a: la agl'o kvazaŭ fal'is en la abism'o'n kaj tuj aspekt'is kiel muŝ'et'o; esplor'i la ocean'a'j'n abism'o'j'n. ☞ faŭk'o.

abnegaci/o Volont'a for'las'o de propr'a'j komfort'aĵ'o'j aŭ plezur'o'j, por la bon'o de ali'ul'o'j aŭ pro religi'a'j motiv'o'j. ☞ rezign'o, si'n'don'em'o.

abomen/i (tr) Mal'am'eg'i pro fizik'e naŭz'a'j aŭ moral'e mal'plaĉ'eg'a'j ec'o'j.

abomen/i (tr) Mal'am'eg'i pro fizik'e naŭz'a'j ec'o'j, aŭ pro moral'e tre mal'plaĉ'a'j ec'o'j, aŭ pro ambaŭ inter'miks'it'a'j.

abstrakt/a Pri'trakt'ant'a nur pur'a'j'n ec'o'j'n, ne real'aĵ'o'j'n.

adher/i (ntr) Supr'aĵ'e glu'iĝ'i sur io; supr'aĵ'e fiks'iĝ'i pro ia special'a fort'o.

adolesk/i (ntr) Est'i en tiu viv'period'o, kiu ven'as post la infan'aĝ'o, kaj est'as karakteriz'it'a per la ek'funkci'ad'o de la seks'a'j gland'o'j. ~anteco Period'o inter infan'aĝ'o kaj plen'kresk'ec'o.

adrenalin/o Hormon'o el la sur'ren'a'j gland'o'j, uz'at'a en medicin'o pro la angi'o-mal-larĝ'ig'a efik'o.

adulter/i (tr) Al'don'i sen'efik'a'n aŭ mal'bon'kvalit'a'n element'o'n al uz'ot'a'j substanc'o'j

afekt/i (tr) 1 Ŝajn'ig'i i'o'n per ne'natur'a'j, ne'simpl'a'j manier'o'j. 2 (ntr) Montr'ad'i ne'simpl'a'n, pretend'em'a'n, atent'o'vek'a'n si'n'ten'ad'o'n.

afin/a Prezent'ant'a simil'ec'o'j'n de struktur'o, humor'o, karakter'o kaj simil'e.

aflikt/i (tr) Kaŭz'i sever'a'n kor'dolor'o'n.

afrodizi/o ⚕⚥ Ekscit'ec'o de la seks'organ'o'j.

agat/o Amfor'a spec'o de kalcedon'o, de'met'iĝ'int'a en geod'o'j'n laŭ paralel'a'j tavol'o'j, prezent'ant'a vari'a'j'n, ordinar'e diafan'a'j'n kolor'aĵ'o'j'n kaj bril'iĝ'ant'a per polur'ad'o.

agent/o Person'o, komisi'it'a de iu, por konstant'e far'i i'o'n.

agit/i (tr) 1 Varb'i por politik'a, social'a, religi'a ks cel'o, ekscit'ant'e la sent'o'j'n. 2 Nask'i en anim'o si'n'sekv'a'j'n sent'o'j'n, kiu'j ĝi'n mal'kviet'ig'as.

agord/i (tr) Star'ig'i laŭ la diapazon'o ĝust'a'n rilat'o'n inter son'o'j de unu aŭ plur'a'j instrument'o'j. ~o Gust'a rilat'o est'ig'it'a inter la divers'a'j son'o'j de unu aŭ plur'a'j instrument'o'j.

akci/o 1 Frakci'o de la kapital'o de financ'a societ'o aŭ industri'a entrepren'o, kies posed'o rajt'ig'as part'o'pren'i en ĝi'a'j propriet'aĵ'o'j kaj en ĝi'a'j profit'o'j. 2 Atest'o pri tia part'o'pren'o, valor'paper'o.

akile/o 🍁 Genr'o (Achillea el aster'ac'o'j) de plur'jar'a'j herb'o'j kun foli'o'j de dent'a'j ĝis plum'e divid'a'j kaj kun dens'a'j, plej oft'e korimb'e ar'iĝ'int'a'j, radi'a'j kapitul'o'j, uz'at'a por likvor'o'j kaj biter'o'j. ~EB 360/15; ~Be'e 194/15

akn/o ⚕ Pli-mal'pli ruĝ'a svelaĵeto, pli-mal'pli long'e vid'ebl'a sur la haŭt'o. ☞ buton'o.

akr'e/o Unu'o de ter'mezur'ad'o, tiom kio'n bien'ist'o kun par'o de oks'o'j pov'as plug'i en unu tag'o.

aksel/o Kav'o ĉe la artik'o de la brak'o kun la trunk'o. ~EB 354/25

aksiom/o 1 Asert'o, rigard'at'a kiel evident'a per si mem aŭ ĝeneral'e akcept'at'a. 2 Fundament'a asert'o, el kiu oni el'ir'as por pruv'i teorem'o'j'n.

aktin'i/o Flor'o-aspekt'a mar-best'o, viv'ant'a unu'op'e, fiks'iĝ'int'a sur ŝton'o'j.

alabastr/o Diafan'et'a vari'aĵ'o de gips'o, simil'ant'a marmor'o'n kaj facil'e polur'ebl'a. CaSO4.2H20

aler/o Tegment'et'o super domen'ir'ej'a pord'o, destin'it'a por ŝirm'i precip'e kontraŭ pluv'o. ~EB 39/67

alez/i (tr) Ⓣ Glat'ig'i la intern'o'n de cilindr'o, tub'o kaj simil'a'j. ~il'o ~EB 134/25; ~Be'e 293/36

alg/o Mult'form'a grup'o de klorofil'hav'a'j, sen'arkegoni'a'j, unu- kaj mult'a-ĉel'a'j tal'o'fit'o'j, plej'part'e viv'ant'a'j en akv'o. ~EB 362/38 & 43

alium/o Genr'o de unu-, du- kaj plur-jar'a'j herb'o'j kun tunik'a bulb'o kaj kun umbel'simil'a infloresk'o; ĉ. 690 sp-oj, N-hemisfer'a'j, plej'part'e kun fort'a odor'o specif'a.

alium/o 🍁 Genr'o (Allium el alium'ac'o'j) de unu-, du- kaj plur-jar'a'j herb'o'j kun tunik'a bulb'o kaj kun umbel'simil'a infloresk'o; ĉirkalŭ 690 sp-oj, N-hemisfer'a'j, plej'part'e kun fort'a odor'o specif'a. tub'a alium'o Speci'o de alium'o (A. fistulosum). Si'n. tub'o'cep'o. ☞ ajl'o, ampelopraz'o, cep'o, pore'o, ŝenopraz'o, ŝalot'o.

alkov/o En'ĉambr'a lit'niĉ'o, kelk'a'foj'e ferm'ebl'a per kurten'o.

al'ter'n/i (tr) Si'n sekv'i laŭ'vic'e, kun pli-mal'pli da regul'ec'o.

alud/i (tr) Parol'i pri iu aŭ io, ne uz'ant'e la propr'a'n nom'o'n aŭ vort'o'n, sed tamen iel kompren'ig'ant'e, pri kiu aŭ kio tem'as.

amanit/o Genr'o (Amanit'a el amanit'ac'o'j) de ombrel'fung'o'j kun ring'o kaj stip'ing'o kaj kun blank'a'j lamen'o'j kaj spor'ar'o; sub'kosmopolit'a g. de ĉ. 200 spspecioj. ~EB 363/10,11; ~Be'e 197/12

ambigu/a Tia, ke ĝi'a signif'o est'as dub'a, aŭ ke ĝi pov'as hav'i du mal'sam'a'j'n senc'o'j'n.

ametist/o ⊕ Viol'kolor'a var. de kvarc'o, uz'at'a kiel ornam'aĵ'o aŭ gem'o.

amfiteatr/o Rond'a konstru'aĵ'o, kie seĝ'o'vic'o'j alt'iĝ'as unu post'e kaj supr'e de ali'a ĉirkaŭ centr'a liber'a spac'o, en kiu antikv'ul'o'j aranĝ'is divers'a'j'n spektakl'o'j'n ~EB 296/1-3

amnezi/o Tut'a aŭ part'a perd'o de la memor'o.

amoniak/o 1 Alkal'a gas'o kun tre pik'ant'a odor'o, NH3, konsist'ant'a el nitrogen'o kaj hidrogen'o. 2 Ties akv'a solv'aĵ'o (en'hav'ant'a NH4OH) kun sam'a odor'o.

amor/o Seks'a pasi'o kaj volupt'a inklin'o al iu. ~i Seks'e am'i.

ampeplos/o Genr'o de grimp'a'j lian'o'j kun fork'a'j ĉir'o'j sen al'fiks'iĝ'a'j disk'et'o'j; 25 speci'o'j el mez'varm'a'j kaj tropik'a'j region'o'j de Azi'o kaj Amerik'o.

ampleks/o 1 La grad'o de volumen'a grand'ec'o, konsider'at'a rilat'e al tio, kio'n ĝi en'hav'as. 2 Grad'o de metafor'a vast'ec'o, en rilat'o kun la en'ten'at'a'j detal'o'j aŭ cirkonstanc'o'j.

amulet/o Objekt'o, kiu per supoz'at'a magi'a efik'o gard'as si'a'n port'ant'o'n kontraŭ danĝer'o, mal'san'o, sorĉ'o ktp.

anestez/i Sen'ig'i je la sent'o'kapabl'o help'e de special'a'j substanc'o'j

anhel/i (ntr) Mal'facil'e kaj bru'e spir'i.

anksi/a Sent'ant'a aŭ prezent'ant'a stat'o'n de intelekt'a perturb'o kaj agit'iĝ'o kun sent'o de antaŭ'kor'a prem'at'ec'o.

antarkt/o La kontinent'o ĉe la sud'a polus'o. ~EB 15/18

antaŭ-hal'oEn'ir'ej'o de hotel'o, kie loĝ'ant'o'j pov'as pas'ig'i liber'a'n temp'o'n. ~EB 259/22

anĉ/o Mal'dik'a elast'a lang'et'o, kies vibr'ad'o produkt'as sonor'o'j'n. ~EB 305/19

antrop/o Hom'o.

apanaĝ/o Tiu'j don'aĵ'o'j de super'ul'o al sub'ul'o apart'e de la dung'a salajr'o

aplomb/o Tia grand'a mem'fid'o, ke ĝe e est'as ŝancel'ebl'a.

apokrif/a 1 ב✞ Ne akcept'it'a en la kanon'o de la Bibli'o far'e de jud'ism'o aŭ de iu'j krist'an'a'j eklezi'o'j: ekzist'as plur'a'j apokrif'a'j evangeli'o'j. ☞ kanon'a. 2 Ne'aŭtentik'a: apokrif'a dokument'o, testament'o. ☞ fals'a.

aprez/i (tr) Taks'i la valor'o'n de io aŭ la merit'o'j'n de ies ag'ad'o.

arak/o Orient'a brand'o, distil'it'a el palm'o'vin'o, el ferment'int'a riz'o aŭ el suker'kan'o.

arbitr/a Tia, ke ĝi de'pend'as de la sol'a vol'o, em'o aŭ kapric'o de iu.

arbitraci/o Decid'o pri la grav'a diskut'aĵ'o, far'it'a ne de juĝ'ist'o, sed de flank'a(j) person'o(j), inter'konsent'e elekt'it'a(j) de la diskut'ant'o'j.

ardez/o 1 ⊕ Petro fajn'e kristal'a, mal'fort'e metamorf'a, fend'iĝ'ant'a en plat'a'j'n tavol'o'j'n, uz'at'a'j'n inter alaiaj por far'i tegment'o'j'n: ardez'o est'as blu'griz'a. ☞ skist'o, filit'o. 2 Tabul'et'o, pas'int'ec'e el ardez'o, uz'at'a de jun'a'j lern'ant'o'j por skrib'ad'o per kreto aŭ special'a krajon'o. ☞grifelo.

ar'e/o 1 Part'o de la ter'surfac'o, konsider'at'a el apart'a vid'punkt'o. 2 Surfac'a ampleks'o.

aritmetik/o Sub'kamp'o de matematik'o. La scienc'o pri la nombr'o'j kaj la kalkul'ad'o per ili.

arkad/o 🏠 Ĉiu el la seri'o de ark'o'j, sub'ten'at'a'j de kolon'o'j, form'ant'a pas'ej'o'n kaj simil'e. ~EB 317/8; ~Be'e 154/8

ark'a'n/o Θ Sekret'a instru'o aŭ rit'o, rezerv'it'a al inic'it'o'j.

arleken/o Gaj'a burlesk'ul'o, origin'e rol'ul'o en la ital'a komedi'o, kon'ebl'a per si'a mult'pec'a bunt'a vest'o. ☞ klaŭn'o, pajac'o, pierot'o, pulĉinel'o. ~EB 289/35; ~Be'e 124/30

arom/o Delikat'a, agrabl'a kaj subtil'a odor'o de kelk'a'j plant'o'j aŭ ali'a'j substanc'o'j.

arpeĝ/o Akord'o, kies ton'o'j son'as ne sam'temp'e, sed en rapid'a si'n'sekv'o.

arkt'e/o 🍁 Genr'o (Arctium el aster'ac'o'j) de fortik'a'j, du- k plur-jar'a'j herb'o'j, kun long'petiol'a'j, long'e kor'form'a'j baz'foli'o'j kaj kun branĉ'iĝ'ant'a infloresk'o, kies mult'a'j, preskaŭ glob'a'j kapitul'o'j facil'e al'kroĉ'iĝ'as al vest'aĵ'o'j pro hok'form'a'j brakte'o'j; 11 sp-oj el Eŭrop'o, Azi'o kaj N Afrik'o, el kiu'j lap'o.

arĥitrav/o La mal'supr'a part'o de entablement'o, kiu kuŝ'as sen'per'e sur la kapitel'o'j. ~EB 316/18; ~Be'e 163/16,27

as/o Lud'kart'o, ĵet'kub'o aŭ domen'pec'o kun unu sol'a punkt'o. ~EB 265/29

asfodel/o 🍁 Genr'o (Asphodelus el asfodel'ac'o'j) de plur'jar'a'j herb'o'j kun long'form'a'j, tri'angul'sekc'aĵ'a'j aŭ tub'form'a'j foli'o'j kaj kun blank'a'j aŭ hel'e ruĝ'et'a'j flor'o'j en grapol'o aŭ panikl'o; kelk'a'j speci'o'j por'ornam'e kultiv'at'a'j.

aster/o Genr'o de unu-, du- kaj plur-jar'a'j herb'o'j, kies radi'a'j'n kapitul'o'j'n karakteriz'as flav'a aŭ purpur'a disk'o kaj grand'a, blank'a aŭ okul'frap'e kolor'a kron'o; ĉirkaŭ 250 speci'o'j, N-hemisfer'a'j, mult'a'j por'ornam'e kultiv'at'a'j.

aŭr/o 1 Sens'aĵ'o (aŭd'a, vid'a k.a.), kiu anonc'as al mal'san'ul'o baldaŭ'a'n atak'o'n de epilepsi'o, histeri'o, astm'o, kaj simil'e. 2 Spirit'ec'a substanc'o, iom simil'a al lum'o, pov'ant'a hav'i divers'a'j'n kolor'o'j'n, trov'iĝ'ant'a en kaj ĉirkaŭ viv'ant'a korp'o, de kie ĝi dis'radi'as; laŭ iu'j kred'o'j ĝi est'as vid'ebl'a de inic'it'o'j. 3 Etos'o, dis'radi'at'a de person'o.

aster'i/o Genr'o de ekinoderm'o'j, en form'o de kvin'pint'a stel'o. ☞ mar'stel'o, orfiuro ~EB 340/23; ~Be'e 176/43

atlant/o 🏠 Grand'a skulpt'aĵ'o vir'figur'a, kiu sub'port'as entablement'o'n, balkon'o'n kaj simil'e. ☞ kariatid'o. ~EB 316/36; ~Be'e 153/50

aventurin/o Spec'o de kvarc'o, en'ten'ant'a mal'grand'a'j'n bril'a'j'n pec'et'o'j'n el glim'o.

avid/a Fort'e dezir'ant'a ricev'i aŭ ek'posed'i i'o'n. ☞ avar'a. Rim. avid est'as oft'e uz'at'a suf-e, kun la senc'o de am, sed kun pli fort'a kaj ordinar'e mal'favor'a nuanc'o. ~e En avid'a manier'o. ~i (tr) Pasi'e dezir'i ek'posed'i aŭ ricev'i.

azil/o Lok'o, kie persekut'at'a hom'o est'is, laŭ kutim'o aŭ leĝ'o, sekur'a kontraŭ si'a'j persekut'ant'o'j.

aŭgur/o 1 Sign'o, interpret'at'a por antaŭ'vid'i est'ont'a'n okaz'aĵ'o'n. 2 (f) Antaŭ'sign'o. ☞ aŭspici'o, prognoz'o. ~i (tr) 1 ♜ Diven'i est'ont'aĵ'o'n per observ'o de bird'o'flug'o aŭ de ĉiel'a'j fenomen'o'j. 2Antaŭ'vid'i kaj antaŭ'dir'i per ia ajn rimed'o. 3 (f) Antaŭ'imag'i. 4 (f) Est'i la antaŭ'sign'o de io.

aŭreol/o Lum'a radi'ad'o ĉirkaŭ io, kutim'e sfer'a aŭ ring'o'form'a.

aŭreol/o Lum'a rond'o, kiu'n la pentr'ist'o'j desegn'as ĉirkaŭ la kap'o de sankt'ul'o'j.

balbut/i 1 Hav'i tia'n difekt'o'n, ke oni parol'as nur hak'ant'e kaj oft'e ripet'ant'e la silab'o'j'n. 2 Mal'facil'e aŭ ne'disting'ebl'e parol'i.

balet/o 1 Teatr'a sen'parol'a akt'o, en kiu plur'a'j aktor'o'j danc'as kaj mim'ik'as. 2 Muzik'a kompon'aĵ'o por tia akt'o.

balkon/o 1 Plat'a el'star'aĵ'o ĉe la fasad'o de dom'o, ĉirkaŭ'it'a per balustrad'o aŭ krad'o kaj komunik'iĝ'ant'a kun la intern'o. 2 En teatr'o, ĉiu el la etaĝ'o'j kun sid'lok'o'j, inter la parter'o kaj la galeri'o. ~EB 296/17,18 39/69 252/93 10/12

balustrad/o 1 Vic'o da balustr'o'j kun supr'a bret'o, ĉe la rand'o de teras'o, balkon'o kaj simil'e. 2 Ĉia analog'a bar'il'o aŭ apog'il'o, star'ig'it'a por evit'i de'fal'o'n. ~EB 39/9, 40/25 ; ~Be'e 44/18, 276/22,50

balt/o An'o de blank'a sub'ras'o, kies trib'o'j inter la 5‑a kaj la 7‑a jar'cent'o'j okup'is la region'o'j'n sud'e de la ~a mar'o.

banal/a Ordinar'e, oft'e uz'at'a de ĉiu, kaj tial sen'interes'a pro sen'original'ec'o.

bandit/o Rab'ist'o sur voj'o aŭ strat'o, aparten'ant'a ordinar'e al band'o.

barbir/o Tiu, kiu meti'e raz'as aŭ tond'as barb'o'n kaj kap'har'o'j'n.

barĝ/o Plat'karen'a, mal'alt'a, karg'o'port'a bark'o aŭ ŝip'o, uz'at'a ordinar'e en river'o'j, haven'o'j kaj kanal'o'j. ~EB 211/25, 220/20,22 ; ~Be'e 375/87

bark/o 1 Ĝeneral'a nom'o de akv'o'vetur'il'o pli mal'grand'a ol ŝip'o kaj pli grand'a ol boat'o, ordinar'e pel'at'a per vel'o'j, kun aŭ sen motor'o. ☞ daŭ'o, jakt'o, jol'o, ĵonk'o, kutr'o, lugr'o, ŝalup'o. 2 ⚓ Vel'ŝip'o kun tri aŭ pli da mast'o'j, kun jard'o'vel'o'j sur ĉiu, krom la plej post'a, kiu est'as rig'it'a per gaf'o'vel'o: ~EB 215/29; ~Be'e 374/21,23

barnakl/o Genr'o de mar'a'j krustac'o'j el la sub'klas'o de ciriped'o'j, kovr'it'a'j de konk'o'simil'a kalk'plat'ar'o, sen tig'o, al'kresk'int'a'j al rok'o, boat'o kaj simil'e. Sinonim'o'j: balan'o, mar-glan'o. (Mi traduk'is per barnaklo malgraŭ ĝi'a ne-Piv-ec'o du'kial'e: por evit'i konfuz'o'n pri “bal-an'o”, kiu rid'ind'as ĉi'senc'e; kaj pro tio ke ver'a, ter'a glan'o est'as plant'o anstataŭ best'o. Post demand'i sur Fejsbuk'a grup'o Esperant'o, iu sugest'is “barnaklo”. Tuj ali'a'j voĉ'don'is favor'e al tio. Iu ĉe raport'is ke laŭ la “English-Esperant'o Dictionary” de Joseph Rhodes, la best'et'o jam de'long'e nom'iĝ'as “barnaklo”.)

basalt/o Vulkan'a petro, nigr'a kaj ne'bril'a, el kiu konsist'as la plej'part'o de la ter'krust'o.

baŭm/i (ntr) Star'iĝ'i sur la post'a'j pied'o'j, precip'e pri ĉeval'o kaj simil'e.

bazilisk/o 1 Fabel'a reptil'o, la reĝ'a speci'o de ĉiu'j serpent'o'j, lacert'o'j ktp, kiu pov'as mort'ig'i per nur'a rigard'o. 2 ♉ Genr'o (Basiliscus) de lacert'ul'o'j el la famili'o de igvan'ed'o'j, kun haŭt'a krest'o sur la dors'o kaj la kap'o. ☞ angvis'o, igvan'o, lacert'o. ~EB 307/3

beat/a Ĝu'ant'a perfekt'a'n feliĉ'o'n.

bed/o Plat'a aŭ nivel'it'a pec'o de grund'o, prepar'it'a por plant'o'j

bekr/o Vaz'o por likv'a'j ĥemi'aĵ'o'j, kun larĝ'a ventr'o, mal'grand'a verŝ'lip'o, sen ajn'a ten'il'o kaj plej oft'e hav'ant'a mezur'grad'o'j'n laŭ unu flank'o. ~EB 334/20

beret/o Rond'a plat'a ĉap'o el drap'o, uz'at'a origin'e de eŭsk'a'j kamp'ul'o'j, kaj post'e de divers'land'a'j labor'ist'o'j, milit'ist'o'j, polic'ist'o'j kaj ali'a'j. ➞ biret'o. ~EB 31/43, 36/54; ~Be'e 42/35

bid/o Ĉiu el la glob- aŭ oliv'o-form'a'j pec'o'j, el ajn'a material'o, tra'bor'it'a'j per mal'grand'a tru'o, tiel ke oni pov'as fiks'i ar'o'n da ili sur faden'o.

bilĝ/o ⚓ La plej mal'supr'a part'o de la hold'o, kie kolekt'iĝ'as akv'o. ~EB 217/43a

bing/o Vet'lud'o sur kart'et'o hav'ant'a matric'o'n el 75 nombr'o'j aranĝ'it'a'j laŭ kvadrat'o kun la centr'a spac'o mal'plen'a. Reg'ist'o el'vok'as nombr'o'j'n laŭ bon'ŝanc-aparat'o. Lud'ant'o'j esper'as far'i specif'a'j'n desegn'o'j'n el mark'it'a'j spac'o'j: strek'o, iks'o, ktp.

bis Interjekci'o uz'at'a por aprob'i kaj pet'i pri ripet'o. ~o Ripet'o de io ĵus fin'it'a laŭ la pet'o de ricev'int'o.

bivak/i (ntr) Sen'tend'e ripoz'i sur kamp'ar'o.

blokhaŭs/o Mal'grand'a fortik'aĵ'o el ŝtip'o'j aŭ beton'o, pli'oft'e en form'o de du'obl'a kubo kun la pli larĝ'a super'kuŝ'ant'e la sub'a'n. Mal'larĝ'a'j fenestr'o'j (oft'e nur en la du'a etaĝ'o) ebl'ig'as el'paf'o'n por defend'i.

bob'e'n/o Cilindr'a aŭ konus'a pec'o el ajn'a material'o ĉirkaŭ kiu oni volv'as long'a'n, relativ'e mal'dik'a'n material'o'n kiel faden'o, drat'o, film'o, ktp. ~i (tr) Volv'i ĉirkaŭ boben'o. ~EB 233/60; ~Be'e 253/29, 318/47

boks/i (ntr) Batal'i uz'ant'e nur la pugn'o'j'n, aŭ nud'a'j'n aŭ gant'it'a'j'n, kaj plej'oft'e kiel sport'o. ~EB 281/32

bolard/o Fer'a palis'o sur kaj'mur'o, uz'at'a por al'lig'i ŝip'o'n. ~EB 212/12-14, ~Be'e 371/13

bordel/o Dom'o, kie la prostitu'it'in'o'j akcept'as la klient'o'j'n.

braĉ/o pec'o de pantalon'o, port'at'a de gaŭl'o'j, ĝerman'o'j kaj kelk'a'j Azi'a'j popol'o'j.

braĝ/o 1 Ard'a'j karb'et'o'j rest'ant'a'j, post kiam la lign'o- aŭ karb'o-pec'o'j ne plu ĵet'as flam'o'n. 2 Tia'j sam'a'j karb'et'o'j, esting'it'a'j antaŭ for'konsum'iĝ'o, kaj uz'at'a'j aŭ kiel brul'ig'aĵ'o, aŭ kiel elektrod'o.

brank/o ♉ Spir'organ'o de best'o'j viv'ant'a'j en akv'o, ekzempl'e de la fiŝ'o'j kaj krustac'o'j. ~EB 350/3,19; ~Be'e 821/3,19

brasik/o Genr'o el du'jar'a'j herb'o'j, kies flor'o'j hav'as rond'form'a'n stilus'o'n, kaj kies rond'a'j sem'o'j est'as en'ten'at'a'j en long'a silikv'o. kap'o~o Iu ajn vari'o de ~o kun grand'a glob'form'a, firm'a burĝon'eg'o util'ig'at'a kiel legom'o. ~EB 59/30-33

bracelet/o Ornam'aĵ'o port'at'a ĉirkaŭ man'radik'o, brak'o, aŭ maleol'o. ☞ brak'ring'o. ~EB 38/16; ~Be'e 43/3

bradip/o ♉ G. (Bradypus) de S-Amerik'a'j mam'ul'o'j el la ord'o de ksenartr'o'j, kun tre long'a'j membr'o'j, tri'fingr'a'j k fort'a'j ung'eg'o'j, kiu'j viv'as pend'ant'e kaj mal'rapid'e grimp'ant'e sub arb'o'branĉ'o'j. ~EB 351/11; ~Be'e 184/13

breĉ/o Trarompaĝo, fend'eg'o en mur'o, heĝ'o, vand'o ks. ~et'o Lok'a difekt'o ĉe rand'o de io pro iam'a mis'uz'o.

brez/i (tr) Kuir'i per mild'a fajr'o, sen el'vapor'iĝ'o, por ke la kuir'aĵ'o konserv'u ĉiu'j'n si'a'j'n suk'o'j'n kaj brun'iĝ'u.

broĉ/o Ornam'aĵ'o, pli-mal'pli mult'e'kost'a, kun sen'danĝer'a pingl'o. ~EB 38/17; ~Be'e 34/16, 83/77

brod/i (tr) ▦ 1 Kudr'e ornam'i ŝtof'o'n aŭ led'o'n per faden'o'j. ☞ brok'i. 2 Desegn'i per tia'j faden'o'j.

brok/i (tr) ▦ Inter'teks'i sur la fon'o faden'o'j'n el silk'o, arĝent'o aŭ or'o, por aper'ig'i desegn'o'j'n sur la ŝtof'o. ~ad'o Tia proced'o de teks'ad'o. ~aĵ'o Tiel teks'it'a kaj ornam'it'a ŝtof'o.

bronz/o Aloj'o de kupr'o kaj stan'o (en proporci'o ĉ 8/1), al kiu oni oft'e al'don'as en iom'a kvant'o zink'o'n aŭ plumb'o'n: ŝild'o, sonor'il'o, kanon'o, statu'et'o el bronz'o; alumini'a bronz'o (en kies aloj'o alumini'o anstataŭ'as stan'o'n). ☞ kupr'o, latun'o, tombak'o.

brum/o Mal'klar'iĝ'o de la atmosfer'o kun vid'o'distanc'o de pli ol unu kilo'metr'o.

buk/o Metal'a kadr'et'o kun mov'ebl'a pingl'o, por fiks'i zon'o'n, part'o'j'n de vest'o, de ŝu'o ktp. ~i buk'i (tr) Fiks'ferm'i per buk'o~EB 249/44

bufed/o Tabl'o aŭ tabl'o'form'a mebl'o, proviz'it'a per manĝ'aĵ'o'j dispon'ebl'a'j por invit'it'o'j aŭ klient'o'j ĉe teatr'o, bal'o, staci'dom'o. ~EB 260/1-11; ~Be'e 75/25

bukcen/o 1 ♜ Antikv'a trumpet'o ĉe la Roman'o'j. 2 ♉ Genr'o (Buccinum) de molusk'o'j el la klas'o de gastropod'o'j, relativ'e grand'a'j, konk'o'hav'a'j, viv'ant'a'j ĉe la bord'o'j en mal'profund'a akv'o. ☞ helik'o, limak'o.

buked/o Kun'lig'aĵ'o de de'ŝir'it'a'j flor'o'j.

bukl/o 1 Spiral'e volv'iĝ'ant'a fask'et'o da har'o'j. ☞ tuf'o. 2 Ring'o'form'e kurb'ig'it'a faden'o, ruband'o, ŝnur'o.

bulvard/o bulvard/o 1 Cirkl'a promen'ej'o sur la lok'o de detru'it'a'j rempar'o'j. 2 Larĝ'a strat'o, border'it'a de arb'o'j, en viv'plen'a, komerc'a part'o de urb'o. ☞ ale'o, avenu'o.

burlesk/a Ekstravaganc'e komik'a, kontrast'ig'ant'a la nobl'ec'o'n de la tem'o kun la trivial'ec'o de la stil'o, aŭ mal'e.

bust/o 1 Super'a part'o de la hom'a korp'o, kun la kap'o kaj la brust'o. 2 Skulpt'aĵ'o prezent'ant'a ĉi tiu'n part'o'n, oft'e sen la brak'o'j. ☞ tors'o, trunk'o. ➞ tali'o.

celenter-ul/o Primitiv'a mar'best'o kies sak'form'a korp'o, oft'e tra'vid'ebl'a, naĝ'as per ond'a ritm'o.~EB 349/5; ~Be'e 187/5

cedr/o 🍁 Genr'o (Cedr'us el pin'ac'o'j) de konifer'a'j, monoik'a'j arb'o'j kun vintr'o'daŭr'a'j pingl'o'j, unu'op'a'j sur jun'a'j ŝos'o'j, plur'op'a'j sur ŝos'et'o'j, kaj kun konus'o'j star'a'j, cilindr'o- aŭ barel-form'a'j; 4 speci'o'j el la mont'ar'o'j de N Afrik'o ĝis Azi'o, forst'um'at'a'j por ne'putr'em'a lign'o, ĝarden'e kultiv'at'a'j por ornam'o kaj liver'ant'a'j esenc'o'n. ~EB 356/65; ~Be'e 190/65

cejan/o 🍁 Speci'o de centaŭre'o (Centaurea cyanus), tre kon'at'a trud'herb'o en gren'kamp'o'j de Eŭrop'o kaj Azi'o, kun intens'e ĉiel'blu'a'j flor'o'j kaj lanc'et'form'a'j foli'o'j. ➞ cejan'blu'o, cian'o. ~EB 63/1; ~Be'e 214/1

celeri/o Du'jar'a herb'o, mult'e uz'at'a kiel legom'o. ~EB 59/27

cend/o Mon'er'o, cent'on'o de dolar'o, de gulden'o.

cep/o 1 Speci'o de alium'o (Allium cep'a var. c.) kun tunik'a bulb'o blank'a, ruĝ'a aŭ de flav'a ĝis brun'a, rond'a kaj laŭ'aks'e simetri'a; legom'o kultiv'at'a kiel unu'jar'a aŭ (por sem'produkt'ad'o) du'jar'a ek'de 3 000 j.a.K. en Egipti'o kaj Mezopotami'o, nun en ĉiu'j mez- kaj mild'e-varm'a'j region'o'j. ☞ ŝalot'o. 2 👥 La bulb'o de cep'o 1. Si'n. cep'bulb'o. ~EB 59/24; ~Be'e 209/24

ci'a'n/o Radikal'o, sen'kolor'a, tre venen'a gas'o, konsist'ant'a el karbon'o kaj nitrogen'o, CN. ~id'o Ĥemi'aĵ'o, sal'o far'it'a per ag'ad'o de cian'a acid'o (HCN) sur metal'o, aŭ sur metal'a hidroksid'o.

cidoni/o 🍁 Genr'o (Cydonia el roz'ac'o'j) de fal'foli'a'j trunk'arbust'o'j kaj arb'o'j kun simpl'a'j, oval'e kor'form'a'j, lanug'a'j foli'o'j, kun kvin'nombr'a'j, unu'op'a'j roz'a'j aŭ roz'e blank'a'j flor'o'j kaj kun frukt'o'j (ber'ec'a'j ŝajn'drup'o'j) bon'odor'a'j, lanug'a'j, adstring'a'j. ~EB 357/18, 60/49/50; ~Be'e 191/18, 211/52,53

cign/o ♉ Genr'o (Cygnus) de bird'o'j el la ord'o de anser'o'form'a'j, kun tre long'a fleks'ebl'a kol'o, kun plum'ar'o blank'a ĉe iu'j sp-oj: ☞ anas'o, anser'o. ~EB 257/46 343/16; ~Be'e 84/54

cikatr/o Post'sign'o retanta de re'san'iĝ'int'a vund'o sur la haŭt'o de hom'o aŭ best'o, aŭ sur la ŝel'o de plant'o.

cimitar/o Special'a glav'o de la arab'o'j, larĝ'a kaj kurb'a kun unu tranĉ-rand'o, desegn'it'a por hak'i anstataŭ stab'i.

cinabr/o Ruĝ'a sulfid'o de hidrarg'o, uz'at'a kiel kolor'il'o, HgS.

cinam/o La arom'a trunk'o'ŝel'o de cinam'uj'o, uz'at'a en form'o muel'it'a kiel spic'aĵ'o.

cinik/a 1 Aparten'ant'a al antikv'a sekt'o de filozof'o'j, kiu'j afekt'e mal'ŝat'is la komfort'o'n kaj soci'a'j'n dec'regul'o'j'n. 2 Sen'hont'e mal'dec'a; sen'hont'eg'a; montr'ant'a indiferent'ec'o'n kaj mal'ŝat'o'n por ĉia nobl'aĵ'o.

cipres/o Genr'o de mal'hel'verd'a'j daŭr'a'foli'a'j, relativ'e alt'a'j arb'o'j kun glob'form'a'j konus'o'j, kiu'j hav'as dik'a'j'n, lign'ec'a'j'n, ŝild'o'form'a'j'n konus'skvam'o'j'n. ~EB 356/58

cistern/o Rezerv'uj'o por pluv'akv'o, mason'it'a en ter'o, por ke oni ĉerp'u el ĝi, aŭ aranĝ'it'a sur la supr'o de konstru'aĵ'o, por de'las'i la kolekt'it'a'n akv'o'n per tub'ar'o. ~EB 64/54; ~Be'e 80/4

ĉir/o 1 Mal'dik'a, volv'a organ'o de grimp'a'j plant'o'j, per kiu ili al'kroĉ'iĝ'as. 2 ♉ Faden'form'a apendic'a palp'il'o ĉe divers'a'j sen'vertebr'ul'o'j, inter ali'a'j poliket'o'j, krinoid'o'j kaj brankiostom'o. ☞ barb'faden'o.~EB 59/4, 80/4; ~Be'e 209/4, 211/32

cirkvit/o La voj'o, laŭ kiu elektr'a kurent'o pov'as cirkul'i.

ciroz/o Kronik'a inflam'o de la inter'lob'et'a hist'o de organ'o: hepat'a, atrofi'a, vejn'a, ktp.

citr/o Spec'o de lir'o, muzik'a instrument'o kun kvar'angul'a son'skatol'o kaj inter 30 aŭ 45 kord'o'j. ~EB 303/21, —Piv XXV/2

col/o Mal'nov'a mezur'unu'o de long'o, dek'du'on'o de fut'o (2.54 cm).

ĉamblan/o Nobel'a ofic'ist'o, kiu zorg'as pri la divers'a'j serv'o'j en la ĉambr'o de suveren'o. ☞ ĉambr'ist'o, kamerling'o.

ĉiz/i (tr) Ⓣ Tajl'i aŭ kav'ig'i per ĉiz'il'o ĉi'a'n mal'mol'a'n materi'o'n. ☞ ĉarpent'i, hak'i, skulpt'i, cizel'i. ~EB 115/71, 127/25; ~Be'e 285/7

dafodil/o Speci'o de sovaĝ'a narcis'o (Narcissus pseudonarcissus) kun nur unu grand'a, sen'odor'a, or'e flav'a flor'o, karakteriz'at'a de grand'a krom'korol'a tub'o; hejm'a en Eŭrop'o, herb'ej'a, por'ornam'e kultiv'at'a. Alimome ‘trumpet'narcis'o’ ~Be'e 213/3 ☞ jonkvil'o.

damask/o ▦ Ŝtof'o el silk'o, lin'o aŭ merceriz'it'a koton'o kun en'teks'it'a'j desegn'o'j, vid'ebl'a'j per re'bril'o de lum'o.

dand/o Vir'o, kies precip'a zorg'o est'as elegant'e observ'i mod'o'n.

davit/o Turn'ebl'a argan'o sur ŝip'o'j, destin'it'a por sur'akv'ig'i, supr'e'n'lev'i kaj pend'ig'i boat'o'j'n.~EB 216/45; ~Be'e 376/27-30

debil ⚕ Perd'int'a si'a'j'n fort'o'j'n.

dekant/i (tr) For'verŝ'i likv'o'n per iom'post'iom'a klin'ad'o de la uj'o, ne mov'ant'e la sediment'o'n, feĉ'o'n kaj simil'a'j'n.

defi/i (tr) 1 Asert'i al iu, ke li ne kapabl'as super'i la asert'ant'o'n en konkurs'o, lud'o ktp. 2 Prezent'i ne'super'ebl'a'n obstakl'o'n.

defraŭd/i (tr) Tromp'e kaj mal'honest'e sen'ig'i je mon'o aŭ ali'a valor'aĵ'o, pri kiu iu person'o hav'as rajt'o'n.

degn/i (ntr) Bon'vol'i, konsent'i far'i, sent'ig'ant'e tamen i'a'n moŝt'ec'a'n komplez'o'n.

dekdenc/o Komenc'o de ruin'iĝ'o, de mal'fort'iĝ'o, de mal'prosper'iĝ'o.

deklm/i Voĉ'leg'i aŭ parker'e recit'i kun art'ism'e taŭg'a ton'o.

deleg/i (tr) Send'i iu'n kiel reprezent'ant'o'n. ~itaro Ar'o da deleg'it'o'j, komisi'it'a'j por specif'a task'o.

delekt/i (tr) Tre plezur'ig'i.

delt/o 1 La kvar'a grafem'o de la grek'a alfabet'o (Δ, δ). 2 Tri'angul'a insul'ar'o, form'it'a de dis'branĉ'iĝ'o de river'o ĉe ĝi'a en'flu'o en la mar'o'n

demenc/o Simptom'ar'o, karakteriz'it'a per la komplet'a kaj definitiv'a ruin'iĝ'o de la psik'a'j kapabl'o'j.

demiurg/o Far'int'o de la mond'o, tamen ne ĉio'pov'a.

deodand/o Monstr'o form'it'a kaj vizaĝ'aspekt'a kiel bel'a vir'o, detal'e muskol'a, sed kun mort'e nigr'a haŭt'o sen ajn'a re'bril'ec'o kaj kun long'a'j fend'o-tru'a'j okul'o'j.

desapont/i (tr) Ne kontent'ig'i la esper'o'j'n de iu. ~iĝ'i Iĝ'i sen'iluzi'ig'it'a en si'a'j atend'o'j aŭ dezir'o'j.

determin/i (tr) Preciz'e fiks'i i'o'n ne'cert'a'n, indik'ant'e la lim'o'j'n, inter kiu'j tiu io est'as en'ten'at'a.

deĵor/i (ntr) Plen'um'i si'a'n serv'o'n en difin'it'a temp'o'daŭr'o, konform'e al antaŭ'prepar'it'a serv'ord'o.

diafan/a Tra'ir'ebl'a per lum'radi'o'j, sed ne tra'vid'ebl'a.

diant/o Genr'o de du- kaj plur'jar'a'j herb'o'j kun 5-petal'a kalik'o kaj brand'a'j, liber'a'j, oft'e bril'kolor'a'j petal'o'j. ~EB 62/6

diboĉ/i (ntr) Mal'moder'e manĝ'i, trink'i, seks'um'i.

dies/o Muzik'a krom'sign'o, du'on'ton'e alt'ig'ant'a la not'o'n. ~EB 299/51 ~o plus'a. Sur la planed'o Siréno, not'o tri kvar'on'o'j'n alt'ig'it'a.

diet/o Nutr'o'manier'o, obe'ant'a difin'it'a'n regul'ar'o'n.

dig/o 1 Rempar'o, star'ig'it'a por ŝirm'i lok'o'n kontraŭ inund'o de river'o aŭ mar'o. 2 Transvers'a mur'o, konstru'it'a en river'o, por provizor'e halt'ig'i, aŭ mal'akcel'i, la flu'o'n, aŭ regul'ig'i la nivel'o'n. ~EB 212/49,57-64; ~Be'e 370/3,64

digest/i (tr) El'pren'i la nutr'o'n de manĝ'aĵ'o intern'e de viv'ant'a korp'o.

dilat/o Fenomen'o, en kiu la ampleks'o aŭ la volumen'o de gas'a, likv'a aŭ solid'a substanc'o pli'grand'iĝ'as.

dilem/o 1 Rezon'o, prezent'ant'a alternativ'o'n inter du mal'sam'a'j aŭ kontraŭ'a'j asert'o'j, kiu'j ambaŭ konduk'as al sam'a konklud'o. 2 Alternativ'o, en'hav'ant'a du kontraŭ'a'j'n propon'o'j'n, inter kiu'j oni nepr'e dev'as elekt'i.

dinosaŭr/o Kolektiv'a nom'o de du ord'o'j mezozoik'a'j, oft'e tre grand'a'j, ramp'ul'o'j.

distil/i (tr) Apart'ig'i substanc'o'n de ĝi'a'j mal'pur'aĵ'o'j aŭ de kun'kompon'aĵ'o'j, vapor'ig'ant'e per varm'o ĝi'a'j'n vapor'iĝ'em'a'j'n er'o'j'n kaj post'e relikv'ig'ant'e la vapor'o'j'n per mal'varm'o.

diurn/o Tag-nokt'o en scienc'a'j dokument'o'j.

domin/i Super'reg'i, super'potenc'i.

donkiĥot'o Komun'a nom'o por sign'i hom'o'n, kiu'n karakteriz'as ne'praktik'a ideal'ism'o, kiel la fam'a'n Don-Kiĥoto, protagonist'o de la sen'mort'a roman'o de Cervanteso. ~a tia mianiero, tia ag'ad'o.

dorlot/i (tr) Ag'i kun iu tro kares'em'e kaj tro indulg'e. ~o-best'o Best'o (plej oft'e hund'o aŭ kat'o) traktat'a kvazaŭ plen'a membr'o de hom'a hejm'o.

drapir/i (tr) Ornam'i, kovr'i per mult'fald'a pend'ant'a ŝtof'o.

driv/i (ntr) Flos'i laŭ la puŝ'o de la flu'o aŭ de la vent'o.

duel/o Antaŭ'konsent'it'a batal'o inter du person'o'j pro privat'a mal'pac'o.

du'obl'a kamantíl Instrument'o simil'a al la gángo, krom tio ke la ton'o'j produkt'iĝ'as per tord'i kaj klin'i disk'o'n el rezin'a led'o kontraŭ unu aŭ pli el la kvar'dek ses kord'o'j.

du'ilion/o Grand'eg'a nombr'o, 10¹².

ebr'i/a Trink'int'e tiom da alkohol'aĵ'o'j, ke la cerb'o kaj muskol'o'j ne plu normal'e funkci'as. post~o Kap'dolor'o, okaz'ant'a post la ~o.

ebur/o Blank'a kaj mal'mol'a substanc'o, kiu konsist'ig'as la dent'eg'o'j'n de elefant'o, hipopotam'o, kaj ali'a'j. ~EB 337/39; ~Be'e 162/39

efelid/o Brun'a'j makul'er'o'j, observ'ebl'a'j sur la ne'kovr'it'a'j part'o'j de la haŭt'o kaj kaŭz'it'a'j de la efik'o de sun'o kaj aer'o.

efemer/a Mal'long'e'daŭr'a; rapid'e pas'ant'a: la divers'a'j nov'a'j propon'at'a'j sistem'o'j est'as nur efemer'a'j ne pri'pens'it'a'j prov'o'j. ☞ kaduk'a, pas'em'a, unu'tag'a. ~o 1 Efemer'aĵ'o. 2 ♉ Genr'o de insekt'o'j, kies larv'o'j viv'as en sen'sal'a akv'o, kaj kies flug'ant'a plen'kresk'ul'o viv'as nur tre mal'long'daŭr'e (kelk'a'j'n hor'o'j'n ĉe iu'j sp-oj). ~EB 342/6; ~Be'e 175/8

ekip/i (tr) Proviz'i iu'n aŭ i'o'n per ĉio neces'a por la difin'it'a funkci'o.

ekran/o 1 Mebl'et'o uz'at'a por ŝirm'i si'n kontraŭ ard'o de fajr'o. 2 Lum'bild'a plat'o, uz'at'a en instrument'o'j kia'j televid'o, komput'il'o, radar'o ktp. ~EB 29/41 kaj 230/50 Tie ĉi tem'as pri kombin'e telefon/televid'a aparat'o.

eksces/o Ag'o trans'pas'ant'a la lim'o'j'n de moder'ec'o, sobr'ec'o, just'ec'o, human'ec'o. ☞ diboĉ'o, mal'just'aĵ'o, per'fort'aĵ'o, super'mezur'a.

ekskluziv/a Tia ke ĝi ne akcept'as ĉio'n aŭ ĉiu'n ali'a'n pro ne'akord'ig'ebl'o.

ekskurs/o Long'a plezur'a aŭ esplor'a promen'ad'o.

ekskuz/i (tr) Prezent'i motiv'o'n aŭ pretekst'o'n, por hav'ig'i pardon'o'n pri kulp'et'o. ☞ sen'kulp'ig'i.

ekskvizit/a Tre eg'e alt'kvalit'a laŭ art'ist'a desegn'o, material'a konstru'o. Esprim'ant'a la plej pur'a'n mod'o'n.

ekspansi/o 👥 Pli'vast'iĝ'o, pli'etend'iĝ'o de ies influ'o aŭ reg'ad'o. ~i (ntr) Prezent'i tiu'n fenomen'o'n.

ekspert/o Fak'ul'o, spert'ul'o.

ekstravaganc/o Ag'o aŭ parol'o kontraŭ'a al la komun'a saĝ'o, sen'senc'a strang'aĵ'o. ~a Kontraŭ'a al la komun'a saĝ'o, sen'senc'e strang'a.

eksud/i (ntr) ⚕ El'iĝ'i tra hist'o, simil'e al ŝvit'o: la sang'o eksud'as ia'foj'e tra por'o'j de haŭt'o. ☞ el'ŝvit(iĝ)i. ~o Tia fenomen'o. ~aĵ'o Organik'a likv'o, ser'ec'a, fibr'ec'a aŭ muk'ec'a, kiu eksud'as el inflam'it'a hist'o.

ekvaci/o Matematik'a esprim'aĵ'o. Egal'aĵ'o, plej oft'e en'hav'ant'a ne'kon'at'a'j'n kvant'o'j'n.

ekvinoks/o La temp'o de la jar'o, kiam la sun'o tra'ir'as la ekvator'o'n kaj la nokt'o'daŭr'o egal'as la tag'daŭr'o'n.

ekzalt/i (tr) Tre ekscit'i, lev'ant'e la sent'o'j'n ĝis alt'a grad'o de intens'ec'o. ~iĝ'o Ek'stat'o de iu ~it'a.

ekzem/o Haŭt'a lez'o, karakteriz'at'a de juk'ad'o, ruĝ'ec'o kaj form'iĝ'o de tre fajn'a'j vezik'et'o'j, el kiu'j pov'as eksud'i ser'aĵ'o, kaj fin'e per dis'skvam'iĝ'o de la epiderm'o.

ekzorc/i (tr) El'pel'i el viv'ant'o mal'bon'a'n spirit'o'n, demon'o'n ks, per magi'a formul'o en form'o de mal'ben'o aŭ de preĝ'o.

el/o Mal'pez'a kaj hel'a bier'o, fabrik'at'a per mal'mult'e rost'it'a malto.

elast/a Tia, ke ĝi facil'e kun'tir'iĝ'as, etend'iĝ'as aŭ ali'form'iĝ'as pro prem'ant'a aŭ tir'ant'a fort'o, kaj re'pren'as si'a'n antaŭ'a'n form'o'n,kiam tiu fort'o ĉes'as.

eliksir/o 1 ⚗ Likv'a medikament'o, solv'aĵ'o de unu aŭ plur'a'j substanc'o'j en alkohol'o. 2 Alkemi'a prepar'aĵ'o, por ŝanĝ'i metal'o'j'n en or'o'n, aŭ por sen'fin'e daŭr'ig'i la viv'o'n. ☞ panace'o.

el-patr-uj-ig-it/o Hom'o long'e loĝ'ant'a ekster la patr'o-land'o.

emajl/o Vitr'o'simil'a divers'kolor'a substanc'o, per kiu oni kovr'as pot'o'j'n, fajenc'o'n, metal'o'n per bak'ad'o je alt'a temperatur'o.

empir'e/o Ĉe la Helen'o'j, plej alt'a part'o de la ĉiel'o, kiu'n ili kred'is fajr'a sfer'o, loĝ'ej'o de la di'o'j.

empir'i/o 1 Spert'o, rigard'at'a kiel baz'o kaj kogn'a kriteri'o de filozofi'o kaj scienc'o. 2 Ne'scienc'a rutin'a metod'o baz'it'a sur nur'a praktik'a, ne'sufiĉ'e kontrol'it'a spert'o.

encefal/o La tut'o de la organ'o'j, kiu'j'n en'ferm'as la krani'o de la vertebr'ul'o'j. ~graf'a sens'il'o Aparat'o por sens'i la magnet'a'j'n kaj elektr'a'j'n kamp'o'j'n kiu'j est'iĝ'as ĉe la cerb'o dum oni sent'as, pens'as, emoci'as.

enket/o 1 Juĝ'a aŭ oficial'a esplor'o. 2 Metod'a esplor'o pri la okaz'aĵ'o aŭ opini'o. ~i ntr Far'i ~on pri.

enorm/a Super'mezur'e, ekster'norm'e grand'a.

ensembl/o 1 Trup'o de muzik'ist'o'j aŭ aktor'o'j kun'e lud'ant'a'j. 2 Tut'o de la dekoraci'o, de la mebl'o'j kaj de la ornam'aĵ'o'j de ĉambr'o, harmoni'e elekt'it'a'j kaj aranĝ'it'a'j. 3 Tut'o de la divers'a'j pec'o'j de kostum'o harmoni'e al'far'it'a'j. 4 Tut'o da konstru'aĵ'o'j, prezent'ant'a'j arkitektur'a'n unu'ec'o'n. 5 Imag'it'a ar'o de simil'a'j fizik'a'j sistem'o'j kies distribu'o por iu(j) fizik'a(j) grand'o(j) est'as proporci'a kun specif'a probabl'o; uz'at'a por don'i fizik'a'n interpret'o'n al probabl'o'j.

entablement/o 🏠 Part'o de konstru'o, kiu apog'iĝ'as sur la supr'o de kolon'o'j kaj ili'n kun'lig'as.

entrepren/i (tr) 1 Komenc'i la plen'um'ad'o'n de grav'a task'o, kiu'n oni pren'is sur si'n. 2 Afer'o ~it'a.

epifit/o Plant'o, kiu kresk'as sur ali'a plant'o, sed ne nutr'as si'n el tiu ĉi.

epizod/o 1 ♧ Akcesor'a ag'ad'o, ne strikt'e lig'it'a kun la ĉef'a tem'o, en rakont'o aŭ poem'o: la last'a'j ses libr'o'j de Ene'ad'o est'as plen'a'j de epizod'o'j. 2 Apart'a kurioz'a fakt'o en histori'a aŭ grav'a okaz'int'aĵ'o. ☞ incident'o.

epolet/o ⚔ Milit'ist'a sur'ŝultr'a ornam'aĵ'o, ordinar'e montr'ant'a la rang'o. ~EB 247/6; ~Be'e 38/38

erik/o 1 Genr'o (Erica el erik'ac'o'j) de plant'o'j—daŭr'a'foli'a'j arbust'et'o'j, tuf'arbust'o'j kaj kelk'a'j trunk'arbust'o'j — kun foli'o'j dens'a'j, ĝeneral'e verticil'a'j, pingl'o'form'a'j kaj kun flor'o'j mult'a'nombr'a'j, oft'e mal'grand'a'j, ruĝ'a'j, blank'a'j aŭ flav'a'j, kloŝ-, kruĉ- aŭ tub-form'a'j, 4-nombr'a'j, unu'op'a'j aŭ en apeks'a'j umbel'o'j aŭ spik'o'j; ĉ. 735 sp-oj el Eŭrop'o, la Mediterane'a region'o, Makaronezi'o kaj Afrik'o, mult'a'j por'ornam'e kultiv'at'a'j. ~EB 361/19 2 👥 Ĉiu arbust'et'o aŭ arbust'o el la genr'o'j Erica kaj parenc'a'j g-oj, precip'e kalun'o. ~ej'o Ne'kultur'at'a lok'o, kie kresk'as precip'e erik'o.

erod/i (tr) El'uz'i, el'frot'i, mal'akr'ig'i, plej oft'e per la frot'ad'o de vent'o, akv'o aŭ kemi'aĵ'o.

erp/i (tr) Skrap'i kamp'o'n, dis'romp'ant'e la ter'bul'o'j'n per tiu'cel'a instrument'o. ~EB 68/35,36

erudici/o Multesciado pri detal'o'j kaj dokument'o'j en ia fak'a scienc'o.

eskal/o Vertikal'a ŝtup'ar'o, plej oft'e el du vertikal'a'j fost'o'j kun plur'a'j horizontal'a'j rung'o'j. ~EB 1/43, 216/14; ~Be'e 125/8, 375/78

eskal-ator/o Meĥanik'a ŝtup'ar'o mem'mov'iĝ'ant'a. ~EB 256/22

eskatologi/o Θ Doktrin'o pri la fin'a sort'o de la hom'o'j k de la mond'o. ➞ apokalips'o.

esplanad/o 1 ⚔ Liber'a spac'o, apart'ig'ant'a citadel'o'n dis'de la urb'o. 2 Vast'a eben'a lok'o antaŭ monument'o'j, por publik'a promen'ad'o.

establ/i (tr) Fond'i kaj aranĝ'i organiz'o'n, por ke ĝi pov'u funkci'i kaj daŭr'i.

ester/o Kemi'a kombinaĵ'o (oft'e bon'odor'a), konsist'ant'a el acid'o organik'a aŭ ne'organik'a.

eĥinoderm-ul/o Iom primitiv'a mar'best'o kun karapac'o kies stel'form'a korp'o kroĉ'as sur rok'o'j. ~EB 349/11; ~Be'e 187/11

eŭfemism/o Parol'a stil'o konsist'ant'a en la uz'o de ne'preciz'a dir'manier'o, por mild'ig'i la krud'ec'o'n de la ĝust'a vort'o.

eŭforbi/o Genr'o (Euphorbia el eŭforbi'ac'o'j) de plant'o'j, foj'e kakt'o'simil'a'j, foj'e lakt'o'suk'a'j, oft'e kun bril'a'j foli'o'j. El la radik'o de unu spec'o produkt'iĝ'as medikament'o emetin'a.

eŭnuk/o Kastr'it'a vir'o, serv'ant'a kiel gard'ist'o de harem'o, kiel ofic'ist'o en regn'a'j afer'o'j de Bizanca aŭ orient'a'j kort'eg'o'j, aŭ kiel kant'ist'o.

fad/o ☇ Fenomen'o, konsist'ant'a el si'n'sekv'a'j pli'mal'fort'iĝ'o'j aŭ pli'fort'iĝ'o'j de aŭd'ebl'ec'o en radi'o'ricev'il'o'j. flagr'a ~o Tre mal'long'e daŭr'ant'a kaj rapid'e intermit'ant'a fad'o. ~i (ntr) Mal'fort'iĝ'i kaj mal'aper'i pro fad'o.

fad'e'n/o 1 Mal'dik'a, mult'eg'e pli long'a ol dik'a produkt'aĵ'o el kun'tord'it'a'j fibr'o'j, uz'at'a por kudr'ad'o, trik'ad'o aŭ teks'ad'o. ~EB 157/53 2 Drat'o. 3 Si'n'sekv'a inter'lig'ec'o.

fajf/i (tr: melodi'o'n kaj simil'e) Produkt'i akut'a'j'n son'o'j'n muzik'a'j'n, blov'ant'e tra rond'ig'it'a'j lip'o'j kaj laŭ kav'ig'it'a lang'o.

fajl/i Eben'ig'i aŭ glat'ig'i metal'o'n, lign'o'n k.a., skrap'ant'e ĝi'a'n supr'aĵ'o'n per fajl'il'o. ☞ cizel'i. ~EB 134/8,22,23; ~Be'e 293/20,32,34

faks/o Mal'long'ig'o. Faksimilio: ekzakt'a re'produkt'aĵ'o de skrib'o, desegn'o. Tie ĉi tem'as pri ĵurnal'o distribu'at'a per tele'komunik'a re'produkt'o.

faktor/o Komerc'a komisi'it'a agent'o.

faktur/o Detal'a not'o pri la kvant'o kaj prez'o de vend'it'a'j komerc'aĵ'o'j aŭ de mend'it'a labor'o.

falbal/o Larĝ'a ruband'o aŭ ŝtof'o'stri'o krisp'e al'kudr'it'a je la mal'supr'o de rob'o, jup'o, sub'jup'o, por ĝi'n ornam'i. ~EB 32/30; ~Be'e 35/50

falĉ/i (tr) De'tranĉ'i herb'o'n aŭ gren'o'n per falĉ'il'o aŭ falĉ'il'et'o. ~il'et'o ~EB 66/17; ~Be'e 208/8

falk/o ♉ Genr'o (Falco) de rab'o'bird'o'j kun mal'grand'a korn'ec'a dent'o ambaŭ'flank'e de la supr'a du'on'bek'o; unu speci'o (ĉas'falk'o) serv'as por ĉas'i mal'grand'a'j'n best'o'j'n. ☞ agl'o, akcipitr'o, milv'o, niz'o. ~EB 347/1-2; ~Be'e 177/4

fantazi/o 1 Kre'a imag'i'pov'o. 2 Kapric'a sen'direkt'a kaj sen'regul'a vag'ad'o de la imag'o.

farĉ/o Hak'it'a kaj spic'it'a viand'o, legom'aĵ'o aŭ frukt'aĵ'o, kiu'n oni en'met'as en la intern'o'n de bak'ot'a best'o (ekz. anser'o), de kuir'ot'a legom'o (ekz. kukum'o'j, kukurb'et'o'j, tomat'o'j ks), de ali'a kuir'ot'aĵ'o, bak'aĵ'o aŭ de ĉokolad'aĵ'o. ~i Plen'ig'i la intern'o'n de manĝ'aĵ'o per farĉ'o.

farlako Fikci'a tren'best'o fortik'a kiel oks'o.

fasci'n/i (tr) 1 Sen'ig'i je ĉia pov'o de for'kur'o aŭ kontraŭ'star'o per intens'e fiks'it'a rigard'ad'o. 2 Ne'rezist'ebl'e al'log'i, rav'i.

fask/o Ar'o de sam'spec'a'j long'form'a'j objekt'o'j, kun'e ten'at'a'j aŭ lig'it'a'j. ☞ garb'o.

~EB 76/9

faz/o 1 Period'a aspekt'o'ŝanĝ'o de astr'o: la faz'o'j de Lun'o. 2 Ĉiu el la difin'it'a'j si'n'sekv'a'j stat'o'j en la evolu'ad'o de fenomen'o

fazeol/o Genr'o el herb'o'j, el kiu'j plej grav'a est'as speci'o mult'e util'ig'at'a kiel legom'o. ~EB 59/8

fe/o Fabel'a est'aĵ'o de mal'super'a rang'o, dot'it'a per super'natur'a'j pov'o'j. ~land'o Tie ĉi: kre'aĵ'o el la imag'kapabl'o.

feniks/o Bird'o, kiu ĉiu'cent'jar'e mort'as en flam'o'j kaj re'nask'iĝ'as el si'a propr'a cindr'o. ~EB 307/9

fenomen/o 1 Tio, kio'n la sens'o aŭ mens'o rekt'e ek'kon'as, sen'per'a objekt'o de percept'o. 2 Natur'a aŭ eksperiment'a okaz'aĵ'o, apart'e rimark'it'a kaj klas'ig'it'a.

fest'o'n/o 1 Ornam'a girland'o el kun'plekt'it'a'j flor'o'j, foli'o'j, branĉ'et'o'j, ruband'o'j kaj simil'a'j kurb'e pend'ant'a inter du al'kroĉ'o'punkt'o'j. 2 Ornam'aĵ'o imit'ant'a tia'j'n feston'o'j'n, en arkitektur'o, pot'dekoraci'o kaj simil'a'j. 3 Ornam'aĵ'o de rand'o de ŝtof'o, form'it'a per regul'a'j ark'o'form'a'j dent'et'o'j, ordinar'e brod'it'a'j: elegant'e feston'it'a ĉemiz'o; unu el tiu'j ne'pri'skrib'ebl'a'j tualet'o'j, kie punt'o'j kaj bant'roz'et'o'j, fald'o'j kaj feston'o'j kun'iĝ'is en mir'ind'a sen'ord'ec'o. ~i (tr) Ornam'i per feston'o'j.

fetor/o Tre mal'agrabl'a, naŭz'a odor'o, kiel de putr'o kaj simil'e.

fifr/o Mal'grand'a lign'a blov'instrument'o simil'a al flut'o. ~EB 302/20; ~Be'e 141/31

filament/o ⏚ Tre mal'dik'a drat'o en elektr'a ampol'o aŭ elektron'tub'o, kiu, varm'ig'at'a de kurent'o, produkt'as lum'o'n aŭ favor'as la el'radi'ad'o'n de elektron'o.

filantrop'i/o Am'o al la hom'o'j, baz'it'a nek sur religi'a nek sur politik'a princip'o, kaj efektiv'iĝ'ant'a en praktik'a help'ad'o.

filigran/o 1 Delikat'a aĵur'a teks'aĵ'o el or'a'j aŭ arĝent'a'j faden'o'j. 2 Ⓣ Tra'vid'ebl'a desegn'o, mark'o en paper'o. ~EB 38/16, 101/30; ~Be'e 254/30

filik/o Plur'jar'a'j herb'o'j kun rizom'o kaj plej oft'e kun tre divid'it'a'j foli'o'j. ~EB 361/16

filtr/i (tr) Pas'ig'i i'o'n (likv'o'n, gas'o'n, son'o'n ktp) tra penetr'ebl'a tavol'o de divid'ig'a material'o por el'ig'i i'o'n (plej oft'e mal'pur'aĵ'o'n) de ĝi'a en'hav'o.

financ/o Mon'a'j rimed'o'j, pri kiu'j dipsponas iu. ~i (tr) ~e sub'ten'i.

first/o 1 🏢 La eĝ'o form'it'a de la du flank'o'j de tegment'o. ☞ ĉevron'o, patn'o, trus'o. 2 🌄 La plej alt'a eĝ'o'form'a supr'o de mont'o. ➞ first'lini'o. ~EB 39/7, 116/2; ~Be'e 274/2, 275/93, 44/7

fiziolog/o Scienc'ist'o pri ~io. ~io Scienc'o pri la normal'a'j funkci'o'j kaj ec'o'j de la organ'o'j kaj hist'o'j de la viv'ant'a'j est'aĵ'o'j.

flagr/i (ntr) 1 El'ig'i tie'n kaj re'e'n rapid'e mov'iĝ'ant'a'n lum'o'n: la flam'o de la kandel'o flagr'ad'is en la aer'blov'o^Z. Fabel'a fantom'o2 Intermit'e trem'e kaj sku'e bril'i.

flagr/i (ntr) El'ig'i tie'n kaj re'e'n rapid'e mov'iĝ'ant'a'n lum'o'n.

flak/o Mal'grand'a kvant'o da akv'o aŭ ali'a likv'o, star'ant'a en surfac'a kav'o (ekz. sur voj'o post pluv'ad'o).

flak'o'n/o Botel'et'o por parfum'o'j, medikament'o'j, likvor'o'j, plej'oft'e ferm'it'a per ĝust'eg'e adapt'it'a ŝtop'il'o el la sam'a material'o.

flat/i (tr) 1 Per tro'a'j aŭ fals'a'j laŭd'o'j pen'i plaĉ'i al iu, log'i iu'n, akir'i ies favor'o'n. 2 Afabl'e indulg'i, por st5imuli, fervor'ig'i.

flirt/i (ntr) Delikat'e, kapric'e flug'et'i. ~o Mov'o'j de tio kio flirt'as. Tie ĉi tem'as pri son'o kiu flirt'e laŭ'ir'as la ton'o-skal'o'n.

flok/o Pec'et'o, tuf'et'o el mal'dens'a kaj mal'pez'a materi'o, kiu ŝveb'as en aer'o, mal'rapid'e fal'ant'e.

flos/o 1 Ar'o aŭ kun'aĵ'o da arb'a'j trunk'o'j, ĵet'it'a'j en river'o'n por ke la flu'o ili'n transport'u: ni hak'os lign'o'n, kaj ni send'os ĝi'n al vi per flos'o'j sur la mar'o. 2 Simil'spec'a trab'a kun'aĵ'o, konstru'it'a por transport'i hom'o'j'n aŭ divers'a'j'n material'o'j'n, aŭ kiel sav'aparat'o sur ŝip'o ~EB 266/2, 221/45

fluoresk/i (ntr) ☐ Re'send'i laŭ pli long'a'j ond'o'j la ricev'it'a'n lum'o'n, precip'e la viol'a'n kaj ultra'viol'a'n. ☞ luminesk'i.

flut/o 𝅘𝅥𝅰 Blov'instrument'o, konsist'ant'a el lign'a aŭ metal'a tub'o kun tru'o'j. ~EB 302/31, 308/66, 366/47; ~Be'e 161/47

foir/o Grand'a komerc'a kun'ven'o, oft'e kun distr'aĵ'o'j, kiu okaz'as en fiks'it'a period'o kaj lok'o por vend'ad'o de brut'o'j, agrikultur'aĵ'o'j, industri'aĵ'o'j ktp.

foj'n/o Matur'a herb'o, kiu'n oni falĉ'as kaj sek'ig'as ĉe la sun'o, por ĝi'n konserv'i kiel nutr'aĵ'o'n por la brut'o'j. ~kolor'a Pal'e, hel'e flav'a. ~EB 65/35-43

fon/o Efektiv'e eben'a aŭ pro mal'proksim'ec'o ŝajn'e eben'a part'o, el kiu io elrelifiĝas aŭ el'kontrast'as.

font'a'n/o Konstru'o kun special'a tub'aranĝ'o, por alt'e'n ŝpruc'ig'i la akv'o'n kaj tiel ornam'i plac'o'n, park'o'n, kaj simil'e. ~EB 257/21

formul/o Resum'a simbol'a skrib'form'o, esprim'ant'a rezult'o'n de algebr'a kalkul'o aŭ scienc'a leĝ'o. ~ar'o 1 Kolekt'o da ~oj. 2 Pres'it'a unu- aŭ plur'paĝ'a dokument'o, kiu'n la interes'at'o dev'as mem plen'ig'i, respond'ant'e al la demand'o'j tie ~it'a'j.

forĝ-martel/i (tr) Form'i solid'a'n metal'o'n per ĝi'n frap'i aŭtomat'e per martel'eg'o. ~EB 133/35

fosforesk/i Lum'i dum kaj post pri'lum'ig'o per ali'a lum'font'o.

fos'il'i/o ⊕ ⚒ Rest'aĵ'o, natur'a muld'aĵ'o aŭ spur'o de viv'ul'o aŭ (vs.) de ties ag'ad'o, konserv'at'a en petro (ĝeneral'e sediment'a) aŭ sediment'o.

fragil/a (pecipe pri materi'o) Romp'iĝ'em'a ĉe ek'frap'o aŭ abrupt'a streĉ'o.

fragmit/o Iu el tri spec'o'j de kan'o'j, kresk'ant'a'j ĉe rand'o de marĉ'o'j kaj lag'et'o'j.

fragmit/o Plur'jar'a herb'o kiu kresk'as ĉe marĉ'o'j kaj ĉe mar'bord'o'j, kaj kies tig'o'j'n (long'a'j'n je kelk'a'j metr'o'j) oni uz'as por tegment'o'j, bala'il'o'j, mat'o'j, ktp.

frak'as/i (tr) Per'fort'e kaj bru'e dis'romp'i, dis'pec'ig'i.

franĝ/o Ornam'o, konsist'ant'a el dens'e kun'met'it'a'j, liber'e pend'ant'a'j faden'o'j, plej'oft'e sur'kudr'it'a sur galon'o k uz'at'a por border'i rand'o'n de vest'o, sub'o'n de tapet'o, ŝal'o'n ktp. ☞ fimbri'o, galon'o, kvast'o, penik'o. ~EB 52/12, 336/25; ~Be'e 161/25

fraŭd/i (tr) ⚖ Tromp'e kaj mal'honest'e sen'ig'i je mon'o aŭ ali'a valor'aĵ'o, pri kiu iu person'o hav'as rajt'o'n.

frivol/a Mal'serioz'a, bagatel'a, vant'a

front'o'n/o Ornam'aĵ'o ĉe la front'o de konstru'o, super pord'o aŭ fenestr'o. ~EB 316/3; ~Be'e 9/14

frustraci/o Stat'o de individu'o, kies fundament'a tendenc'o aŭ bezon'o ne pov'is kontent'iĝ'i.

furioz/a Tiel koler'a, ke la prudent'o kvazaŭ perd'iĝ'as.

fut/o Mezur'unu'o de long'o, tri'on'o de la distanc'o inter naz'o kaj la fingr'o'pint'o'j de etend'it'a brak'o.

fuzelaĝ/o Ĉef'a struktur'a korp'o de aviad'il'o, al kiu adapt'iĝ'as la al'o'j, empen'o'j, ktp. ~EB 225/47

gabar/o Simpl'a help'a ŝip'o sen ne'neces'a'j ekip'aĵ'o'j, uz'at'a precip'e por ŝarĝ'i kaj mal'ŝarĝ'i grand'a'j'n ŝip'o'j'n sur la mar'o aŭ la kosm'o tre proksim'e al planed'o.

gabl/o Supr'a tri'angul'a part'o de mur'o, sur kiu si'n apog'as la first'a kaj mez'a'j patn'o'j, laŭ la dekliv'o de la tegment'o. ~EB 39/15a, 116/3, 117/25; ~Be'e 275/25, 44/11

gagat/o Vari'aĵ'o de nigr'a, bril'a lignit'o, uz'at'a por juvel'o'j. ☞ grafit'o, diamant'o.

gajl/o Ŝvel'aĵ'o pro ne'normal'a kresk'ad'o de plant'a hist'o, kaŭz'it'a ĝeneral'e de parazit'o'j. ~EB 82/34,37,40; ~Be'e 235/38

gal/o Amar'a, verd'e flav'a likv'aĵ'o, kontinu'e sekreci'at'a de la hepat'o, kolekt'iĝ'ant'a en la ~a vezik'o.

galber/o Komun'a nom'o por du simil'a'j arbust'o'j (Ilex coriacea kaj Ilex glabra) el la famili'o ileks'o'j (Aquifoliaceae), ambaŭ kun nigr'a'j ber'o'j kaj el kiu oni far'as miel'a'n sirop'o'n.

gardeni/o Genr'o de tropik'a'j arbust'o'j kaj arb'o'j plej oft'e daŭr'a'foli'a'j, kun okul'frap'a'j, bon'odor'a'j, blank'a'j aŭ flav'e blank'a'j dik'petal'a'j flor'o'j; ŝat'at'a buton'tru'flor'o.

gargojl/o El'star'ant'a kanal'et'o, oft'e skulpt'it'a en form'o de vom'ant'a best'o aŭ hom'o, el kiu la akv'o de tegment'o'j fal'as ekster'e'n, distanc'e de la mur'o'j. ☞ de'flu'il'o, vom'tub'o. ~EB 317/30; ~Be'e 154/31

garn/i (tr) 1 (iu) Al'met'i i'o'n al objekt'o, por ĝi'n ŝirm'i aŭ pli'fort'ig'i. 2 (iu) Al'met'i i'o'n al objekt'o, por ĝi'n komplet'ig'i laŭ ĝi'a destin'o. 3 (iu) Al'met'i akcesor'aĵ'o'n al objekt'o, por ĝi'n ornam'i. 4 (io) Serv'i por garn'i.

gaz/o Teks'aĵ'o, mal'pez'a kaj tra'vid'ebl'a, el silk'o, lin'o.

gelat'e'n/o 1 Sen'form'a, tra'vid'ebl'a, flav'et'a, du'on'solid'a substanc'o (protein'o sub form'o de ĝel'o), fand'iĝ'ant'a ĉ. 25°C, ricev'at'a per ag'ad'o de varm'a akv'o sur best'a'j'n hist'o'j'n (precip'e ost'o'j'n). 2 Simil'a substanc'o, ekstrakt'at'a el iu'j veget'aĵ'o'j.

gemut/a Hejm'ec'a, agrabl'etos'a.

genetik/o Scienc'o pri ĉiu'j fenomen'o'j kaj problem'o'j rilat'a'j al hered'ec'o, ĉu normal'a, ĉu patologi'a.

gerani/o Flor'a plant'o. ~EB 56/1; ~Be'e 205/1

gild/o Asoci'o inter korporaci'o'j de labor'ist'o'j, komerc'ist'o'j aŭ art'ist'o'j kiu serv'as por sub'ten'i la norm'o'j'n de kvalit'o, konserv'i sekret'a'j'n farometodjn, kontrol'i prez'o'j'n, ktp.

gir/i (ntr) Rond'ir'e turn'iĝ'i.

girland/o Ornam'a kun'plekt'aĵ'o el flor'o'j kaj foli'o'j, en form'o de kurb'a ĉen'o. ☞ feston'o.~EB 289/17; ~Be'e 124/14

gist/o Unu'ĉel'a fung'o (precip'e la bier'a sakar'o'micet'o), kiu est'ig'as la alkohol'a'n ferment'ad'o'n de suker'a'j solv'aĵ'o'j (i.a. most'o) kaj ŝvel'ig'as past'o'n.

glac'e/a Ricev'int'a apart'a'n bril'a'n aspekt'o'n per polur'ad'o aŭ glat'ig'ad'o.

glan/o 🍁 Frukt'o (aken'o) de kverk'o. ~EB 265/42, 355/4; ~Be'e 189/4

gland/o Organ'o, kies funkci'o est'as produkt'i sekreci'o'n, hormon'o'j'n, ktp.

glim/o Silikat'a mineral'o, kun metal'a bril'o, facil'e tavol'iĝ'ant'a je tra'vid'ebl'a'j lamen'o'j.

gomapárd Unu el la mal'mult'a'j elektr'a'j instrument'o'j uz'at'a'j ĉe Siréno. Oscil'ator'o produkt'as hoboj'o-simil'a'n (~EB 302/38; ~Piv XXV/13) ton'o'n kiu est'as modul'at'a, strang'ul'at'a, vibr'ig'at'a, lev'at'a kaj mal'lev'at'a laŭ frekvenc'o per'e de kvar klav'o'j.

gong/o Sonor'il'o el vertikal'e pend'ant'a metal'a disk'o, kiu fort'e re'son'as sub frap'o'j. ~Piv XXV/8

gong/o Sonor'il'o el vertikal'e pend'ant'a metal'a disk'o, kiu fort'e re'son'as sub frap'o'j.~Be'e 117/46; Piv XXV/8

grac'i/a Plaĉ'a pro ia diskret'a, sen'pen'a kaj sen'pez'a harmoni'o en la mov'o'j, gest'o'j aŭ si'n'ten'o.

grajl/o ❄ Spec'o de hajl'o, kiu fal'as sub form'o de tre mal'grand'a'j kaj tre blank'a'j grajn'o'j. ☞ prujn'o.

granat/o Frukt'o de granat'uj'o; ber'o pom'grand'a, kun led'ec'a ŝel'o, en'hav'ant'a mult'a'j'n manĝ'ebl'a'j'n, purpur'et'a'j'n sem'o'j'n, uz'at'a'j'n por farad'o de granat'sirop'o. ~EB 368/19; ~Be'e 202/19

granit/o ⊕ Pluton'a petro, grajn'a, acid'a, precip'e konsist'ant'a el feldspat'o, kvarc'o kaj glim'o. ☞ sienit'o, gnejs'o, porfir'o.

grapl/o ⚓ 1 Spec'o de mal'grand'a ankr'o kun mult'e da brak'o'j. 2 Simil'form'a il'o, por hok'i objekt'o'j'n sur la fund'o de river'o, lag'o ktp kaj el'tir'i ili'n.

graŭl/i (ntr) Koler'murmur'i, grumbl'i, murmur'eg'i. Minac'i hund'e per gorĝ'a son'o kaj lev'o de lip'o'j por montr'i dent'o'j'n.

greft/i (tr) 1 En'ig'i viv'ant'a'n part'o'n de plant'o en ali'a'n plant'o'n, por ke ĝi fiks'iĝ'u kaj daŭr'ig'u si'a'n kresk'ad'o'n tie. 2 En'plant'i sur individu'o'n pec'o'n el hist'o aŭ organ'o de'pren'it'a'n aŭ de la sam'a individu'o, aŭ de ali'a.

grif/o Fabel'a best'o kun agl'a'j kap'o kaj flug'il'o'j, kak leon'a korp'o. ~EB 307/11; ~Be'e 145/13

grimac/o Vol'a aŭ ne'vol'a streĉ'o de la vizaĝ'a'j muskol'o'j, kiu mis'form'as la trajt'o'j'n, don'ant'e al ili ne'ordinar'a'n kaj oft'e rid'ind'a'n aspekt'o'n.

grog/o 🍴 Varm'a drink'aĵ'o el brand'o aŭ rum'o, suker'it'a akv'o kaj citron'o.

grotesk/a Prezent'ant'a form'o'j'n strang'a'j'n, eĉ monstr'a'j'n, kiu'j el'vok'as la rid'o'n.

gru/o Genr'o de migr'ant'a'j bird'o'j el la ord'o de gru'form'a'j, kun long'a'j, mal'dik'a'j krur'o'j kaj kol'o.

grum/o 1 Ĉeval'zorg'ant'a serv'ist'o. 2 Lake'et'o, precip'e en kaf'ej'o'j.

gruz/o 1 Mal'subtil'a sabl'o, miks'it'a kun mal'grand'a'j ŝton'et'o'j, precip'e uz'at'a por kovr'i park-ale'o'j'n, voj'o'j'n kaj simil'a'j. ☞ balast'o, pirit'o, silik'o. 2 Simil'form'a dis'pec'ig'it'a mal'mol'a substanc'o: karb'o'gruz'o. ☞ polv'o.

haladz/o Mal'bon'odor'a, mal'san'ig'a gas'o, el'iĝ'ant'a el putr'aĵ'o ktp

halucin/o Erar'a percept'o de sens'aĵ'o, dum ekzist'as neni'a ekster'a objekt'o kapabl'a ĝi'n produkt'i

hamstr/o ♉ Mal'grand'a mam'ul'o (Cricetus kaj parenc'a'j genr'o'j) el la ord'o de ronĝ'ul'o'j, kun vang'o'j ŝanĝ'iĝ'int'a'j al sak'et'o'j, en kiu'j ĝi port'as manĝ'aĵ'o'j'n; ĝi ankaŭ kolekt'as manĝ'aĵ'o'j'n por la vintr'o en sub'ter'a'j kav'aĵ'o'j; loĝ'as en C k E Eŭrop'o k Azi'o: grand'a hamstr'o (Cricetus c.), kun mal'long'a vost'o; or'a hamstr'o (Mesocricetus auratus), kun preskaŭ ne'vid'ebl'a vost'o; migr'a hamstr'o (Cricetulus migratorius), tre mal'grand'a, kun mal'long'a vost'o. ~i Amas'ig'i al si proviz'o'j'n, nutr'aĵ'o'j'n, oft'e en ne'leĝ'a manier'o, precip'e pro tim'o al kriz'o, strik'o, milit'o ktp. ☞ ŝakr'i. ~EB 351/16; ~Be'e 184/19

hant/i (tr) Vizit'ad'i tiel ke iu lok'o far'iĝ'i tim'ig'a. Precip'e (sed ne neces'e) tem'as pri fantom'o.

haring/o Mar'fiŝ'o vast'e migr'ant'a, kiu est'as ĉiu'jar'e grand'amas'e kapt'at'a, precip'e laŭ'long'e de la norveg'a'j kaj brit'a'j bord'o'j. ~EB 350/14

harmon/o Oscil'o, kies frekvenc'o est'as entjer'a obl'o de la baz'a frekvenc'o. super~ Krom'a'j oscil'o'j kaj du'obl'e, kaj donone de la baz'a kaj aŭd'at'a sam'temp'e kun tio.

harpun/o Sag'form'a lanc'o, proviz'it'a per long'a ŝnur'o kaj uz'at'a por kapt'i grand'a'j'n fiŝ'o'j'n, balen'o'j'n ktp. ~EB 90/53-55, 309/3, 336/10; ~Be'e 93/24, 146/3, 161/10

helikopter/o Flug'aparat'o, kiu ŝveb'as kaj mov'as si'n en la aer'o per'e de rotor'o. ~EB 83/47

heliotrop/o 🍁 Genr'o (Heliotropium el borag'ac'o'j) de plant'o'j—unu- kaj plur-jar'a'j herb'o'j kaj arbust'et'o'j — kun blank'a'j, hel'e blu'a'j aŭ viol'e roz'a'j, kelk'foj'e odor'a'j flor'o'j unu'op'a'j aŭ en skorpi'oid'a cum'o.

hemoragi/o Pli-mal'pli abund'a sangelfulo pro vund'o aŭ romp'iĝ'o de sang'a vaskul'o.

hepat/o ❤⚕ (hepar) Grav'a organ'o de la vertebr'ul'o'j, situ'ant'a ĉe la hom'o sub la diafragm'o, precip'e dekstr'e; rigard'ebl'a kiel la kemi'a laboratori'o de la organism'o, la hepat'o plen'um'as mult'a'j'n funkci'o'j'n. ~EB 22/10; ~Be'e 23/13

heraldik/o Scienc'o pri la blazon'o'j.

herez/o Doktrin'o aŭ opini'o, kontraŭ'a al iu religi'a dogm'o kaj tial kondamn'it'a de iu eklezi'o.

hiacint/o Genr'o de herb'o'j kun skvam'a bulb'o, el kiu kresk'as baz'a'j foli'o'j kaj star'a grapol'o kun preskaŭ nud'a pedunkl'o kun pend'ant'a'j, oft'e bon'odor'a'j flor'o'j, hav'ant'a'j mal'supr'a'du'on'e kun'iĝ'int'a'j'n tepal'o'j'n po 6; 3 speci'o'j el U kaj C Azi'o, mult'e kultiv'at'a'j, inter ali'a'j en Nederlando. ➞ jacint'o.

1 ∆ Du'a'grad'a kurb'o, kies fokus'dis'ec'o est'as super'a al 1. ☞ konik'o. ➞ sinus'o. 2 ♧ Retor'ik'a figur'o, konsist'ant'a en esprim'o pli drast'a aŭ pli energi'a, ol la ide'o, kiu'n oni intenc'as kompren'ig'i.

hipnot/o ⚕ Konsci'o-stat'o, est'ig'it'a per art'a'j proced'o'j, fizik'a'j kaj psik'a'j, karakteriz'at'a de alt'a sugesti'em'o kaj vol'o part'e sen'kritik'ig'it'a.

hipotek/o Garanti'a rajt'o, star'ig'it'a laŭ'leĝ'e, super ne'mov'ebl'a hav'o kaj asimil'it'a'j, por sekur'ig'i al kreditor'o re'pag'o'n de sum'o ŝuld'at'a de la posed'ant'o de tiu hav'o.

his/i Supr'e'n'tir'i per ŝnur'o.

histeri/o 1 Kompleks'a fizik'a stat'o, en kiu la nerv'a sistem'o, dank'e al ĝis nun ne'klar'ig'it'a kapabl'o, pov'as kre'i neŭr'o'pati'a'j'n simptom'ar'o'j'n, plej vari'a'j'n kaj plej mir'ig'a'j'n pro ili'a'j abrupt'a'j aper'o kaj mal'aper'o. 2 Neŭr'oz'o, karakteriz'at'a de eg'a intens'ig'o de la emoci'a esprim'ad'o, akompan'at'a de simptom'o'j ŝajn'e fizik'a'j aŭ de psik'a'j ne'kutim'a'j manifest'iĝ'o'j, kiel fort'a angor'o, halucin'o, delir'o kaj mit'o'mani'o.

homonkul/o Hom'et'o, kiu'n alkemi'ist'o'j kre'is en retort'o.

horor/o Sent'o de terur'o miks'it'a kun abomen'o kaj sign'at'a de trem'eg'o aŭ el'star'iĝ'o de la haŭt'har'o'j.

horor/o Sent'o de terur'o miks'it'a kun abomen'o kaj sign'at'a de trem'eg'o aŭ el'star'iĝ'o de la haŭt'har'o'j. ~a Kaŭz'ant'a ~on.

hortikultur/o La meti'o kultiv'i aŭ forc'i plant'o'j'n, precip'e ĝarden'a'j'n; ĝarden'kultur'o en plej vast'a senc'o.

hul/o Mar'a ond'o'mov'o est'iĝ'ant'a sen ŝaŭm'romp'iĝ'o.

hum/o Plej supr'a, nigr'a aŭ brun'a tavol'o de ter'o, konsist'ant'a el pli-mal'pli mal'kompon'iĝ'int'a'j veget'aĵ'o'j.

hurd/o 1 Aĵur'a plat'a plekt'aĵ'o el salik'a'j branĉ'o'j aŭ metal'faden'o'j, por sek'ig'i fromaĝ'o'j'n aŭ frukt'o'j'n. 2 Plekt'o'bar'aĵ'o uz'at'a en vet'kur'o'j de hom'o'j aŭ ĉeval'o'j.

ident/a Tiel sam'a, ke oni ne pov'as percept'i i'a'n diferenc'o'n.

idili/o Poem'et'o pri laŭ'natur'a, kamp'ar'a viv'o, kaj plej'oft'e pri naiv'a'j am'o'j de paŝt'ist'o'j. ~a Prezent'ant'a la ec'o'j'n de idili'o: idili'a roman'o, pejzaĝ'o, aventur'o, viv'o.

idili/o 1 Poem'et'o pri laŭ'natur'a, kamp'ar'a viv'o, kaj plej'oft'e pri naiv'a'j am'o'j de paŝt'ist'o. 2 Trankvil'a naiv'a am'o. ~a88 Prezent'ant'a la ec'o'j'n de ~o.

idiom'a uz'o En nord'a amerik'o oni nom'as dank-leter'o'n pan'o-kaj-buter'a'n. Sekv'e, en tiu for'a futur'o, la sintez'aĵ'o'j kompren'ebl'e anstataŭ'as ankaŭ en ordinar'a parol'o.

iks-kanel/i (tr) Far'i mal'glat'a por pli facil'a ten'ad'o per iks'e ord'ig'it'a'j kruc-kanel'o'j kun rezult'o ke est'u (inter la kruc'a'j kanel'o'j) mult'e da diamant'form'a'j pint'o'j sur la tut'o de antaŭ'e glat'a surfac'o.

iluzi/o Erar'o de sens'o'j, pro kiu oni rigard'as fals'a'j'n ŝajn'o'j'n kiel real'a'j'n.

impet/i (ntr) Fort'e kaj viv'e si'n ĵet'i antaŭ'e'n. ~o Grand'a puŝ'fort'o; energi'o de la antaŭ'e'n'mov'o.

implic/i (tr) Logik'e en'ten'i, en'hav'i en si i'o'n ne formal'e esprim'at'a'n.

implik/i (tr) 1 Mal'facil'ig'i aŭ mal'help'i la mov'o'j'n de iu aŭ io, sen'ord'e ĉirkaŭ'volv'ant'e faden'o'j'n aŭ ĉirkaŭ'plekt'ant'e mal'liber'ig'il'o'j'n. 2 Mal'facil'ig'i, mal'help'i la ag'ad'o'n de iu aŭ la efik'o'n aŭ solv'o'n de io per komplik'aĵ'o'j, sen'ord'aĵ'o'j kaj konfuz'aĵ'o'j.

impres/o Influ'o sur la sens'o'j aŭ la psik'o. ☞ efekt'o. ~i (tr) Est'ig'i, far'i impres'o'n sur.

imun/a 1 ⚥⚕ (pp organism'o) De'nask'e aŭ (jen spontan'e, jen est'ig'e) akir'int'e rezist'ec'o'n kontraŭ apart'a mikrob'o, venen'o aŭ toks'o. 2 ⚖ Ne respond'ec'a antaŭ la leĝ'o, ŝirm'it'a per leĝ'a privilegi'o. ☞ ekster'teritori'a. ➞ tabu'a. 3 Ⓣ Ŝirm'it'a kontraŭ ia difekt'o, danĝer'o kaj simil'e pro si'a konsist'o, material'o, konstru'iĝ'o aŭ antaŭ'pret'ig'o.

inciz/i (tr) Far'i ~on en. ~o, ~ad'o Metod'a divid'o de mol'a'j part'o'j per tranĉ'a instrument'o; en'tranĉ'o.

indig/o Mal'hel'blu'a kolor'aĵ'o, antaŭ'e ekstrakt'it'a el indig'uj'o, nun'temp'e sintez'e prepar'it'a.

indukt/i (tr) Φ Rezon'i, konklud'ant'e el apart'a'j fakt'o'j al ĝeneral'a leĝ'o, el spec'o'j al spec'ar'o, el efik'o'j al kaŭz'o.

inerci/o Ec'o de materi'o, pro kiu ĝi em'as, kiam sen'mov'a, rest'i sen'ŝanĝ'e tia, kaj, kiam mov'iĝ'ant'a, daŭr'ig'i sen'ŝanĝ'e si'a'n mov'o'n.

infest/i (tr) Svarm'e invad'i, pp rat'o'j ks en iu'n lok'o'n, aŭ (⚕) precip'e pri parazit'o'j en iu'n organism'o'n.

infinitezim'o Sen'lim'a mal'grand'o.

ingest/i En'ig'i en la stomak'o'n per la buŝ'o.

ingot/o Brik'o el metal'o, pricepe or'o, argento aŭ ŝtal'o.

ingven/o Part'o de la korp'o, inter la mal'supr'o de la ventr'o kaj la femur'o; fleks'o'fald'o inter femur'o kaj ventr'o.

inkandesk/a Varm'iĝ'int'a ĝis blank'ard'a stat'o.

inkrust/i (tr) Ornam'i la surfac'o'n de objekt'o per en'ig'it'a'j pec'et'o'j de ali'a materi'o.

insolent/a Ofend'e sen'hont'a, mal'respekt'em'a.

intermit/i (ntr) Period'e inter'romp'iĝ'i, kaj re'komenc'iĝ'i ordinar'e post egal'a'j inter'temp'o'j.

interpret/i (tr) Atribu'i difin'it'a'n senc'o'n al io, kaj sekv'e

intervju/o Inter'parol'o, kiu'n ĵurnal'ist'o hav'as kun bon'e kon'at'a person'o, por demand'i li'n pri li'a viv'o, ag'ad'o'j aŭ opini'o'j kaj raport'i en gazet'o.

intest/o Part'o de la nutr'o'kanal'o de post la stomak'o ĝis la anus'o. ~EB 22/14-22; ~Be'e 23/17

invent/i (tr) kre'i, el'pens'i i'o'n nov'a'n per la fort'o de la spirit'o.

inĝenier/o Hom'o, kiu per help'o de scienc'a'j metod'o'j konduk'as kaj direkt'as teĥnik'a'j'n labor'o'j'n.

iriz/a Prezent'ant'a tia'j'n kolor'o'j'n, kiu'j sanĝiĝas laŭ la pozici'o de la observ'ant'o.

iriz/i (tr) Nuanc'i per ĉiel'ark'a'j kolor'o'j. ~a Prezent'ant'a tia'j'n kolor'o'j'n, kiu'j ŝanĝ'iĝ'as laŭ la pozici'o de la observ'ant'o.

jad/o Mineral'o. Dens'a, polur'ebl'a vari'aĵ'o de amfibol'o aŭ piroksen'o, kun kolor'o variant'a de la hel'a griz'verd'o ĝis la blank'o, uz'at'a en Orient'o por et'a'j art-objekt'o'j.

jard/o Mezur'unu'o de long'ec'o egal'a al tri fut'o'j (iom'et'e mapli ol metr'o).

jot/o La naŭ'a grafem'o de la grek'a alfabet'o (Ι, ι), respond'a al la latin'a ‘i’, kaj uz'at'a kiel simbol'o de tre mal'grand'a kvant'o

jul/o Fort'a rem'il'o, kiu'n oni uz'as per tord'a'j mov'o'j ĉe la pob'o de boat'o, por antaŭ'e'n'ig'i ĝi'n kvazaŭ per helic'o.

junk/o Genr'o de unu- kaj plur-jar'a'j herb'o'j kun long'a'j tig'o'j en'hav'ant'a'j spong'ec'a'n hist'o'n, kun tri'nombr'a'j flor'o'j kaj kun tri'kamer'a'j kapsul'o'j. Kresk'as ĉe akv'o'bord'o'j kaj uz'iĝ'as de korb'ist'o'j. ~EB 130/28; ~Be'e 289/28

kab/o Pli-mal'pli alt'nivel'a pint'o de ter'land'o, kiu el'star'as en la mar'o.

kab'a'n/o Tre simpl'a dom'et'o, konstru'it'a el krud'a'j, ne ĉiam fortik'a'j material'o'j, kaj uz'at'a kiel provizor'a aŭ konstant'a loĝ'ej'o

kaĉ/o 1 Manĝ'aĵ'o, hav'ant'a aspekt'o'n de mol'a past'o kaj far'it'a precip'e el farun'o miks'it'a kun lakt'o aŭ el legom'o'j long'e kuir'it'a'j kaj du'on'likv'ig'it'a'j per akv'o. 2 Mal'bon'e prepar'it'a manĝ'aĵ'o.

kahel/o Plat'o el bak'it'a kaj glazur'it'a argil'o aŭ simil'a material'o, uz'at'a por pavim'i aŭ teg'i. ~EB 260/35 & 41/51

kahel/o Plat'o el bak'it'a kaj glazur'it'a argil'o aŭ simil'a material'o, uz'at'a por pavim'i aŭ teg'i. ~EB 41/51

kaldron/o Grand'a metal'vaz'o por kuir'i, bol'ig'i kaj simil'a'j. ☞ kuir'vaz'o.

kajut/o Sur'ŝip'a aŭ en'aviad'il'a ĉambr'et'o por ŝip'an'o'j, pilot'o'j aŭ pasaĝer'o'j. ~EB 218/29,30; ~Be'e 102/4

kaĵol/i (tr) Influ'i per kares'a'j aŭ flat'a'j ag'o'j aŭ vort'o'j, por ricev'i dezir'at'aĵ'o'n

kalejdoskop/o Optik'a aparat'o, cilindr'o'form'a, kiu help'e de du aŭ tri spegul'o'j, intern'e kaj angul'e lok'it'a'j, ebl'ig'as ricev'i bel'et'a'j'n simetri'a'j'n bild'o'j'n, ŝanĝ'iĝ'ant'a'j'n ĉe la plej mal'grand'a mov'o de la aparat'o.

kalendul/o Genr'o de unu'jar'a'j herb'o'j kun integr'a'j, long'e elips'a'j foli'o'j, kun flav'a'j aŭ oranĝ'a'j, radi'a'j kapitul'o'j kaj kun sen'egret'a'j aken'o'j. ~Be'e 203/33

kaleŝ/o 1 Kvar'rad'a, luks'a vetur'il'o, iam uz'at'a de nobel'o'j aŭ riĉ'ul'o'j. ➞ kaleŝ'serv'ant'o. 2 Kvar'rad'a ĉeval'tir'at'a vetur'il'o. ~EB 179/35

kalot/o ∆ Segment'o de sfer'o, lim'it'a de nur unu cirkl'o. ☞ zon'o 3

kalumni/i (tr) Mal'util'i al ies honor'o aŭ reputaci'o, komunik'ant'e mensog'a'j'n sci'ig'o'j'n pri ties karakter'o, kondut'o ktp.

kam/o Rotaci'ant'a disk'o, kun el'star'aĵ'o(j), kiu(j) ĉe ĉiu turn'o de la aks'o de la disk'o, puŝ'as pec'o'n si'n apog'ant'a'n sur ĝi, kaj uz'at'a por la reg'ad'o de mekanik'a'j aŭ elektr'a'j organ'o'j. ~EB 184/60; ~EeB 343/5

kambri/o La unu'a epok'o de la paleozoik'a era'o. —Piv 1220

kam'e/o Gem'o relief'e skulpt'it'a, en kiu oni util'ig'as la divers'a'j'n kolor'o'j'n de la tavol'o'j, por nuanc'i la divers'a'j'n part'o'j'n de la skulpt'aĵ'o. ☞ intajl'o, gliptik'o. ~EB 38/2

kam'e'n/o Part'o de ĉambr'o tiel mason'it'a, ke oni pov'as tie brul'ig'i fajr'o'n sen danĝer'o de incendi'o aŭ asfiksi'o. ~EB 259/23; ~Be'e 78/23

kamer'a/o Fot'o'aparat'o, kapabl'a send'i kaj/aŭ registr'i si'n'sekv'a'j'n bild'o'j'n, laŭ difin'it'a ritm'o, uz'at'a por kinematografi'o, televid'o aŭ vide'o'registr'ad'o. ~EB 237/1

kamufl/i (tr) Kaŝ'e mask'i objekt'o'n, plej oft'e milit'a'n, don'ant'e al ĝi la aspekt'o'n, kolor'o'n aŭ form'o'n de la ĉirkaŭ'aĵ'o'j.

kanap/o Salon'mebl'o, long'a seĝ'o por plur'a'j person'o'j, kun dors'apog'il'o kaj rembur'it'a sid'lok'o. ~EB 124/21

kandelabr/o Luks'a plur'branĉ'a kandel'ing'o.. ☞ lustr'o. ~EB 44/24, 312/56; ~Be'e 52/10

kan'u/o 1 Indi'an'a pint'fin'a, mal'larĝ'a boat'o el arb'o'ŝel'o, pel'at'a per pagaj'o. 2 Simil'a boat'o el lign'o aŭ metal'o, uz'at'a de sport'ul'o'j. ~EB 269/3

kapacit/o ☐ Gas'a, likv'a aŭ solid'a materi'kvant'o, kiu'n pov'as en'ten'i uj'o: kapacit'o de vaz'o.

kapitulac/i (ntr) Venk'it'e trans'don'i si'n kaj si'a'n arme'o'n aŭ fortik'aĵ'o'n al la mal'amik'o, sub preciz'a'j kondiĉ'o'j fiks'it'a'j kun'e kun li.

kapol/o Mult'e'kost'a konveks'form'a ŝton'o, polur'it'a, sed ne fac'et'it'a.

kapr'a barb'o Et'a pint'a barb'o kresk'ant'a de nur la menton'o. ~EB 35/9

kapriol/i Kapric'a, petol'a salt'o en kapr'a manier'o.

kapuĉ/o Kap'vest'o, al'kudr'it'a aŭ al'fiks'it'a al mantel'o. Se est'us sufiĉ'e grand'a, obskur'us ankaŭ la vizĝon per si'a ombr'o.

karakol/i (ntr) (pp ĉeval'o aŭ rajd'ant'o) Far'i, dum ir'ad'o, fantazi'a'j'n turn'iĝ'o'j'n kaj salt'et'o'j'n.

karavan/o En Orient'o aŭ Afrik'o, ar'o da pilgrim'ant'o'j aŭ komerc'ist'o'j, kun ili'a'j ŝarĝ'o'best'o'j, vojaĝ'ant'a'j kun'e pro sen'danĝer'ec'o aŭ oportun'ec'o. ~EB 337/1

karb'ig/i Trans'form'i organik'a'j'n substanc'o'j'n en karb'o'n per varm'o.

karmezin/a Bril'e mal'hel'ruĝ'a. brun-karmezin'a HTML kolor'o #800000, ruĝ-verd-blu'a 128,0,0.

karneol/o ⊕ Ruĝ'a aŭ oranĝ'e ruĝ'a var. de kalcedon'o, uz'at'a kiel juvel'ŝton'o.

karot/o 1 Du'jar'a herb'o kun mult'op'e divid'it'a'j foli'o'j hav'ant'a'j lanc'et'form'a'j'n pint'a'j'n lob'et'o'j'n kun sem'o'j sur'hav'ant'a'j rigid'a'j'n har'eg'o'j'n. 2 La manĝ'ebl'a radik'o de ~o. ~EB 59/17

karusel/o 1 Fest'a turnir'o, kie kavalir'o'j aŭ rajd'ist'o'j turn'iĝ'e kaj art'ism'e manovr'as. 2 Ĉia amuz'il'o, ĝeneral'e en kermes'o'j, baz'it'a sur turn'iĝ'o'j de sid'il'o'j aŭ pseŭdo'vetur'il'o'j; (ss) por'infan'a amuz'il'o, konsist'ant'a el lign'a'j rajd'o'best'o'j kaj seĝ'o'j, met'it'a'j sur grand'a rond'a plat'aĵ'o, kiu turn'iĝ'as ĉirkaŭ si'a aks'o. ~EB 292/2; ~Be'e 126/15

katalepsi'o Ĉes'o de vol'a'j mov'o'j, kaŭz'ant'a konserv'o'n de si'n'ten'o aŭ pozici'o (en skizofreni'o aŭ hipnot'o)

katapult/o Mal'nov'a milit'maŝin'o, funkci'ant'a per streĉ'ad'o kaj subit'a mal'streĉ'o de ŝnur'o'j, kaj util'ig'at'a por antaŭ'e'n'paf'i ŝton'o'j'n, ĵet'arm'il'o'j'n kaj ali'a'j.

katedral/o 1 Episkop'a preĝ'ej'o en diocez'o aŭ eparki'o. 2 Grand'a krist'an'a preĝ'ej'o konstru'it'a laŭ ia mez'epok'a stil'o. ~EB 252/37; 317/1,22,42

kaŭci/o Mon'sum'o, kiu'n oni depon'as, aŭ kiu'n oni promes'as pag'i, por garanti'i la plen'um'o'n de inter'konsent'o aŭ kontrakt'o far'it'a de la kaŭci'ant'o aŭ de ali'a.

kaŭlorap/o Kultiv'it'a veget'aĵ'o, tig'o-brasik'o, apart'e ĝi'a tuber'o. ~EB 59/26

kelt/o An'o de antikv'a hind-eŭrop'a gent'o, kiu invad'is la tut'a'n Eŭrop'o'n, kaj fiks'iĝ'is precip'e en Gall'uj'o, Kimruo kaj Irlando.

kepr/o Spec'o de ŝtof'o, en kiu la veft'o'faden'o'j inter'kruc'iĝ'as oblikv'e kun la varp'o'faden'o'j.

kermes/o 1 Grand'a, publik'a, jar'a fest'o ĉe la dat're'ven'o de la konsekr'o de la lok'a preĝ'ej'o. 2 Simil'e grand'a kaj spektakl'a fest'eg'o. 3 Grand'a park'o en'hav'ant'a mult'a'j'n divers'a'j'n amuz'ej'o'j'n. ~EB 291/1-67

Do'n Kiĥoto ♧ Protagonist'o en roman'o aŭtor'it'a de hispan'a aŭtor'o Cervant'o (1547–1616). kiĥota Kondut'o aŭ si'n'ten'o tiom ekster'ordinar'e ideal'ism'a ke ĝi preter'as ĉiu elb'a efik'ec'o.

kil/o Mal'supr'a ĉef'trab'eg'o aŭ trab'kun'aĵ'o, kiu etend'iĝ'as de la antaŭ'o ĝis la mal'antaŭ'o de la karen'o, kaj sur kiu si'n apog'as la tut'a lign'a aŭ ŝtal'a struktur'o de ŝip'o: la kil'o est'as kvazaŭ la spin'o de la ŝip'o. ☞ kilson'o.

kimr/o An'o de ĉef'gent'o loĝ'ant'a en Kimr'uj'o, region'o en la okcident'a Brit'uj'o.

kiom—tiom Pri la uz'ad'o de kiom kaj tiom apud adjektiv'o'j (ekzempl'e: li est'as tiom bel'a, kiom ŝi— anstataŭ tiel bel'a, kiel ŝi ) inform'iĝ'u ĉe La Lingv'a Esenc'o de Esperant'o verk'it'a de Atanas D. ATANASOV (UEA, Roterdam'o, 1983, ISBN 9290170247) paĝ'o'j 146148. Dev'ig'a lern'o'libr'o por alt'nivel'a'j student'o'j ĉe SFŜU dum la tri-semajn'a somer'a kurs'o de 1987.

kist/o ⚕ Tumor'o, konsist'ant'a el membran'a vezik'o kaj en'ten'ant'a likv'o'n aŭ gras'aĵ'o'n. ☞ cist'o

kitel/o Vast'a manik'hav'a vest'o el vulgar'a ŝtof'o, kovr'ant'a la korp'o'n de la ŝultr'o'j ĝis la genu'o'j; long'a bluz'o. ~EB 32/19; ~Be'e 35/49

klab/o 1 Tuber'a baston'o, pli dik'a ĉe unu ekstrem'aĵ'o ol ĉe la ali'a, serv'ant'a kiel kontuz'a arm'il'o: la klab'o de Heraklo. ☞ madz'o. ~EB 94/8, 278/32 ; ~Be'e 162/332 Spec'o de baston'o, uz'at'a por bat'ĵet'i pilk'o'n en golf'o. 3 Supr'o de la mal'antaŭ'a femur'o de ŝaf'o aŭ pork'o. ~i (tr) Frap'i per klab'o, precip'e sur kap'o'n.

klan/o Grup'o de individu'o'j, kiu'j rigard'as si'n parenc'a'j unu al ali'a'j, sed kiu'j re'kon'as ekskluziv'e tiu'n parenc'ec'o'n per tio, ke ili hav'as unu sam'a'n totem'o'n. ☞ gent'o, trib'o.

klarion/o Latun'a blov'muzik'il'o simil'a al trumpet'o (~EB 303/65) sed sen piŝt'o'j, hav'ant'a akut'a'n son'o'n, uz'at'a oft'e ĉe infanteri'o. ~Be'e 140/2

klink/o 1 Tiu mov'ebl'a pec'o de pord'ferm'il'o, kiu konsist'as el metal'a dik'a lamen'o pivot'fiks'it'a ĉe unu fin'o, kaj kiu'n oni pov'as, lev'ant'e aŭ mal'lev'ant'e, en'ig'i en hok'o'n fiks'it'a'n sur la pord'o'kadr'o. 2 Analog'a pec'o de aŭtomat'a ferm'il'o, kies lev'o el'klik'ig'as serur'mekanism'o'n kaj ebl'ig'as mal'ferm'o'n de pord'o. ~EB 199/60; ~Be'e 49/32

kloŝ/o Uj'o, kun ĝeneral'a form'o de sonor'il'o, uz'at'a kiel ŝirm'il'o aŭ kovr'il'o. ~EB 107/64; ~Be'e 48/6

kluz/o 1 Mal'larĝ'a part'o de kanal'o aŭ river'o, kies ekstrem'o'j est'as proviz'it'a'j per pord'o'j, kaj kiu'n oni uz'as, por lev'i aŭ mal'lev'i ŝip'o'n, barĝ'o'n kc inter du kanal- aŭ river-part'o'j, en kiu'j la akv'o'nivel'o ne est'as la sam'a. 1 Sam'funkci'a pord'o inter lok'o'j de dis'a'j aer'o-prem'o'j, aŭ inter aer'o-hav'a kaj ali'a sen aer'o.

knajl/o Sen'honor'a hom'o, kun mal'nobl'a'j instinkt'o'j.

kned/i 1 Prem'ant'e kaj kirl'ant'e, miks'i per la man'o'j i'o'n por far'i past'o'n. 2 Prem'ad'i kaj pri'labor'i per la man'o'j past'ec'a'n substanc'o'n, por don'i al ĝi i'a'n form'o'n.

koagul/i (tr) Trans'ig'i de likv'a stat'o al la stat'o de ĝel'o.

kobold/o ☉ Fe'o, kun oft'e petol'a humor'o.

kofr/o Grand'a ŝlos'ebl'a kest'o el lign'o, led'o, metal'o kaj ali'a'j, destin'it'a en'ten'i vest'o'j'n kaj ali'a'j'n aĵ'o'j'n, kiu'j'n oni transport'as vojaĝ'e. ☞ kest'o, valiz'o.~EB 200/6

kogn/i (tr) Φ Re'kon'i, percept'i, kapt'i (ver'o'n) help'e de logik'a konklud'ad'o. ~o Fenomen'o aŭ ag'o, per kiu oni percept'as ver'o'n. ~a Rilat'a al kogn'o.

koincid/i (ntr) Okaz'i en la sam'a moment'o, kiel ali'a fakt'o.

kokard/o Insign'o en form'o de disk'et'o aŭ bant'et'o, kiu'n oni port'as ĉe la ĉapel'o. ~EB 274/4; ~Be'e 68/8

koket/a Pen'ant'a plaĉ'i, precip'e al eventual'a'j seks'a'j partner'o'j, per elegant'a'j vest'o'j kaj log'a'j manier'o. ☞ flirt'em'a. ➞ galant'a.

kok'os/o Frukt'o de kokos'uj'o. Genr'o de arb'o'j, el kiu'j la ĉef'a speci'o est'as arb'o kun drup'o'j 1 kg pez'a'j en'hav'ant'a'j grand'a'n nuks'o'n, kiu util'iĝ'as kiel nutr'aĵ'o kaj produkt'as ole'o'n, kaj kies intern'a kav'o en'hav'as dolĉ'a'n suk'o'n. ~EB 367/53

koktel/o Miks'aĵ'o el alkohol'a'j trink'aĵ'o'j, sirop'o'j, glaci'o ktp.

kol'os/o 1 Statu'o de grand'eg'a'j dimensi'o'j. 2 Gigant'a hom'o aŭ regn'o: la liber'ec'o el'kov'as kolosojnZ; Betoven'o est'as ia muzik'a kolos'o. ~a Hav'ant'a ekster'ordinar'a'j'n proporci'o'j'n aŭ ec'o'j'n. ☞ elefant'a, gigant'a, mamut'a, titan'a.

kombin'e/o 1 Vir'in'a sub'vest'o, kombin'it'a el ĉemiz'o kaj pantalon'et'o. 2 Vest'o por aviad'il'ist'o, teknik'ist'o, ktp, konsist'ant'a el kombin'it'a'j bluz'o kaj pantalon'o.

komiz/o Help'a salajr'ul'o, kiu pri'zorg'as la vend'ad'o'n en komerc'firma'o, al la kontor'afer'o'j'n en bank'o.

kompas/o ☐⛰ Ĉia instrument'o, per kiu est'as montr'at'a la magnet'a nord'o, en kompar'o kun la ali'a'j direkt'o. ~EB 219/23; ~Be'e 379/40

kompendi/o Mal'long'ig'o de la tut'aĵ'o de scienc'o aŭ doktrin'o.

kompens/i (tr) 1 Kontraŭ'pez'i ne'dezir'at'a'j'n efik'o'j'n (de fort'o, mov'o, influ'o ktp) por ating'i ekvilibr'o'n. 2 Hav'ig'i al iu mon'sum'o'n aŭ ali'a'n avantaĝ'o'n, destin'it'a'n anstataŭ'i aŭ kontraŭ'pez'i sufer'it'a'n perd'o'n aŭ damaĝ'o'n. ~o Tio, kio est'as don'it'a por kompens'i.

komplez/o Ag'o, per kiu oni pen'as plaĉ'i al iu, help'ant'e aŭ far'ant'e serv'o'n aŭ hav'ig'ant'e profit'o'n.

koncept/o Abstrakt'a kaj ĝeneral'a ide'o. ~i (tr) Form'i ~on.

koncertin/o Ses'angul'a akordion'et'o. ~EB 303/36

koncesi/o Privilegi'a rajt'o, don'it'a de ŝtat'o al ali'a ŝtat'o, al kompani'o aŭ al privat'a person'o, ekspluat'i teritori'o'n, komerc'a'n entrepren'o'n, kaj simil'e. 2 Kontrakt'o inter du kompani'o'j ke la du'a ekspluat'u teritori'o'n per vend'i var'o'j'n de la du'a sub ties nom'o kiel ties sol'a re'pre'sent'ant'o. 3 Konced'o.

Popol'a dir'aĵ'o, indik'ant'a pri pik'a aktiv'ec'o rezult'e de mal'jun'ec'o.

konkub/o Vir'o edz'ec'e viv'ant'a kun vir'in'o, kun kiu li ne est'as edz'ig'it'a. ~in'o Vir'in'o edz'in'ec'e viv'ant'a kun vir'o, kun kiu ŝi ne est'as edz'in'ig'it'a. ☞ krom'vir(in)o, krom'edz(in)o.

kondens/i (tr) Ⓚ ☐ Trans'ir'ig'i vapor'o'n al la likv'a aŭ solid'a stat'o. ☞ faz'trans'ir'o.

konk/o ♉ Kalk'a teg'aĵ'o de mult'a'j molusk'o'j. ☞ karapac'o, pekten'o, ŝel'o. ~ul'o Konk'o'port'a molusk'o. ~EB 340/25; ~Be'e 176/30

konstrikt/i (tr) Mal'pli'larĝ'ig'i orific'o'n aŭ kav'aĵ'o'n de organ'o; mal'pli'grand'ig'i la kalibr'o'n de dukt'o aŭ de angi'o.

konsult/i (tr) 1 Demand'i special'ist'o'n por ek'sci'i ties opini'o'n pri iu punkt'o. 2 Serĉ'i inform'o'j'n en tiu'cel'a fak'a libr'o.

kont/o Komerc'a skrib'a kalkul'o pri ŝuld'o'j aŭ hav'o'j de apart'a person'o.

kontempl/i (tr) Long'e kaj medit'e rigard'i, per la korp'a'j aŭ la spirit'a'j okul'o.

kontrakt/i (pri) Inter'konsent'i, per inter'ŝanĝ'o de jur'e valid'a'j deklar'o'j, pri difin'it'a'j rajt'o'j kaj dev'o'j de la respektiv'a'j parti'o'j: ~o Jur'e valid'a inter'konsent'o, laŭ kiu ĉiu parti'o ricev'as difin'it'a'j'n rajt'o'j'n kaj dev'o'j'n.

kontraŭ-valor'o'perd'a kont'o Apart'a kont'o de fabrik'o, rezerv'it'a kontraŭ tio ke la ekip'aĵ'o'j grad'e perd'as si'a'n valor'o'n pro mal'jun'iĝ'ad'o ĝis eventual'a temp'o kiam ili dev'as est'i anstataŭ'ig'it'a'j per iu'j pli nov'a'j.

kontrici/o ✞ Pent'o pri kulp'it'a pek'o, pro sincer'a am'o al Di'o. ☞ atrici'o.

kontur/o Lini'o, kiu lim'ig'as ekster'e objekt'o'n.

kontuz/i (tr) Pli-mal'pli profund'e lez'i la korp'o'n per ne'akr'a objekt'o, tiel ke est'iĝ'as hemoragi'o, kiu infiltr'iĝ'as en la hist'o'j'n.

konvulsi/i ⚕ Sen'vol'a'j kaj moment'a'j kontrah'iĝ'o'j de divers'a'j muskol'o'j.

kor/o 1 Korp'a organ'o pump'ant'a la sang'o'n. 2 La plej intern'a part'o de io.

koral/o Kalk'a, pli-mal'pli arborforma skelet'o de divers'a'j koloni'o'j de knid'ul'o'j, ordinar'e fiks'iĝ'int'a al sub'mar'a'j rok'o'j, el kiu oni far'as ornam'aĵ'o'j'n.~EB 340/35; ~Be'e 176/19

korod/i 1 Ⓚ Kemi'e difekt'i la surfac'o'n de io: akv'o korod'as metal'o'j'n; fer'o korod'it'a de rust'o; korod'a acid'o, sublim'aĵ'o. ☞ alteraci'i, mord'i. 2 Iom post iom detru'i, el'mord'i.

korset/o 1 Laĉ'ebl'a sub'vest'o, garn'it'a per bart'o'j, kiu'n la vir'in'o'j port'is por sub'ten'i la brust'o'n kaj lumb'o'n. ~EB 33/23; ~Be'e 37/23 2 Sam'form'a ŝirm'vest'o el metal'a'j stri'o'j port'at'a de antivaj soldat'o'j por gard'i la tors'o'n.

kotorn/o Ŝu'o de antikv'a'j tragedi'a'j aktor'o'j, kun tre alt'a pland'um'o.

krab/o Ĉiu'j el la dek'pied'a'j krustac'o'j kun tre mal'grand'a abdomen'o kaŝ'it'a sub la ceter'a korp'o; kelk'a'j speci'o'j est'as manĝ'ebl'a'j. ~i Paŝ'i flank'e'n kiel krab'o, sen front'i tiu'n direkt'o'n.

krabr/o Tre grand'a speci'o de vesp'o.

kramf/o Muskol'a spasm'o, dolor'a kaj por'temp'a

krak/i (ntr) El'ig'i sek'a'n bru'o'n, kiel de romp'ad'o aŭ krev'ad'o.

kredit/i (tr) En'skrib'i en la kont'o'n de iu ĉio'n, kio'n oni ŝuld'as al li. ☞ debet'i.

krepit/i (ntr) Aŭd'ig'i krak'et'ad'o'n, seri'o'n da et'a'j sek'a'j eksplod'bru'o'j

krest/o Karn'ec'a, ĝeneral'e ruĝ'a, el'kresk'aĵ'o sur la kap'o de kelk'a'j bird'o'j, ekz. kok'o, meleagr'o. ~EB 74/22

kresĉend/o Iom-post-iom'a pli'laŭt'ig'o.

kret/o 1 ⊕ Mar'a sediment'a kalk'o'petr'o, fajn'a'grajn'a kaj mol'a, precip'e konsist'ant'a el rest'aĵ'o'j de mikroskop'a'j mar'a'j viv'ul'o'j (☞ kokolit'o) kaj uz'at'a plej'oft'e sub pulvor'a form'o: dekant'it'a kreto (fajn'ig'it'a, por pur'ig'i dent'o'j'n, arĝent'o'n ktp). 2 Baston'et'o el tiu substanc'o, aŭ el ia simil'a, uz'at'a por skrib'i sur nigr'a surfac'o.

kretace/o La tri'a kaj last'a epok'o de la mezozoik'a epok'o.

krizantem/o Unu'jar'a herb'o, precip'e ĝi'a flor'o. ~Be'e 214/7, ~EB 63/7

kribr/i (tr) Apart'ig'i per mult'a'tru'a instrument'o la dik'a'j'n er'o'j'n de solid'a'j materi'o'j dis'de la pli mal'dik'a'j aŭ subtil'a'j er'o'j. ☞ filtr'i. ~il'o Mult'e'tru'a instrument'o por kribr'i.

krodáĉ Et'a kvar'angul'a son-skatol'o proviz'it'a per faden'o'j el rezinita katgut'o. La lud'ist'o grat'as la faden'o'j'n per fingr'o'ung'o, aŭ frot'as ili'n per fingr'o'tuŝ'o, por produkt'i seri'o'n de kviet'e formal'a'j son'o'j. La krodáĉo ankaŭ uz'iĝ'as kiel instrument'o de insult'o.

krokiz/i (tr) Rapid'e skiz'i per krajon'o, plum'o aŭ penik'o, prezent'ant'e nur la karakteriz'a'j'n trajt'o'j'n de la model'o, ordinar'e sen intenc'o tio'n post'e komplet'ig'i.

krustac/oj ♉ Klas'o (Crustacea) de artropod'o'j, viv'ant'a'j en akv'o k spirant'a'j per brank'o'j, ekz. kankr'o, krab'o, omar'o. ~EB 341/12, 342/1 & 2, 349/1, 12, 15, 16; ~Be'e 175/1

ksant'i/o Unu'jar'a herb'o, kies du'op'a'j frukt'o'j port'as apeks'a'j'n pint'o'j'n po du kaj kroĉ'dorn'o'j'n po mult'a'j.

kupol/o Tegment'o de konstru'aĵ'o en form'o de renvers'it'a kalik'o. ~EB 318/43; ~Be'e 153/72

kupres/o Daŭr'a'foli'a'j, monoik'a'j arb'o'j kun mal'hel'e aŭ blu'e verd'a'j, skvam'form'a'j foli'o'j kaj kun glob'form'a'j konus'o'j. Sinonim'o = cipres'o. ~EB 356/58

kurator/o 1 ⚖ Individu'o, jur'e nom'it'a por zorg'i pri person'o kaj hav'o de ne'plen'aĝ'a orf'o aŭ de iu, kiu ne posed'as la person'a'j'n rajt'o'j'n. 2 Konserv'ist'o de muze'o aŭ bibliotek'o.

kvalifik/i (tr) 1 Karakteriz'i, atribu'ant'e al iu i'a'n ec'o'n. 2 Λ Esprim'i difin'it'a'n ec'o'n de io. ~a Hav'ant'a la ec'o'j'n neces'a'j'n por kvalifik'i. ~o 1 Atribu'o de ec'o al iu, laŭ ties kompetent'ec'o, kapabl'o'j ktp. 2 Tut'o de la kondiĉ'o'j neces'a'j, por part'o'pren'i en ajn'a afer'o.

kvarc/o Tre oft'a mineral'o, amorf'a aŭ kristalilĝinta en heksagon'a'j prism'o'j, kaj konsist'ant'a el pur'a silici'a oksid'o Si'o₂.

kvast/o Kun'aĵ'o el mal'long'a'j faden'o'j lan'a'j aŭ silk'a'j, en form'o de tuf'o aŭ penik'o, kiu serv'as kiel ornam'o por vest'o'j aŭ mebl'ar'o. ~EB 36/3

kvintesenc/o Tio, kio est'as plej esenc'a, plej perfekt'a en io.

kvivit! Onomatope'o de la bird'o'kri'et'o ~i (ntr) son'i bird'e.

kvitanc/i (tr) Skrib'e konstat'i, ke ŝuld'o est'as pag'it'a, aŭ ke send'it'aĵ'o est'as ricev'it'a. ~o Ag'o kvitanc'i kaj sekv'e: 1 Skrib'o, per kiu oni kvit'ig'as iu'n pri sum'o, kiu'n li dev'is pag'i; kvit'atest'o. Si'n. pag'atest'o. 2 Skrib'o, per kiu oni atest'as, ke oni bon'e ricev'is i'o'n; ricev'atest'o. ➞ kvitanc'mark'o.

kív’ Instrument'o el kvin ar'o'j da risort'a'j metal'a'j stri'o'j, po dek kvar en ar'o, lud'at'a'j pler tuŝ'i, tord'i, ekvibrigi.

lacert/o Ramp'ul'o el la ord'o de skvam'ul'o'j, kun mal'long'a mal'dik'a vost'o. ~EB 350/30-32

laik/o 1 Hom'o religi'a sed kiu ne aparten'as al pastr'ar'o aŭ monaĥ'ar'o. 2 (f) Hom'o, ne hav'ant'a apart'a'n kompetent'ec'o'n; ne'fak'ul'o, ne'special'ist'o: laik'o en lingv'ist'ik'o. ☞ diletant'o.

lak/o 1 Gum'a rezin'o, kiu'n oni rikolt'as. 2 Tiu substanc'o, uz'at'a kiel lig'il'o de pigment'o, prezent'ant'a tre fort'a'n bril'o'n kaj mal'mol'ec'o'n.

lak'e/o 1 Hejm'a serv'ist'o ĉe riĉ'ul'o'j, ordinar'e port'ant'a livre'o'n. 2. Humil'aĉ'a hom'o sen mem'estim'o.

laktuk/o Genr'o de unu-, du-, kaj plu'jar'a'j herb'o'j, el kiu'j plur'a'j speci'o'j est'as grav'a'j salat'plant'o'j. ~EB 59/36,37

laminari/o Genr'o de mar'a'j brun'alg'o'j, kies tal'o konsist'as el rond'a tig'o kaj lamen'form'a plat'o. ~EB 362/48; ~Be'e 196/50

lanc/o Batal'il'o, konsist'ant'a el long'a lign'a stang'o kaj akr'a fer'pint'o. ~EB 287/62, 308/20; ~Be'e 128/17 & 29 ĵet~ Lanc'o por est'i ĵet'at'a. ~EB 280/54; ~Be'e 146/2

lant/a Mal'rapid'a, mal'hast'a. ~i (ntr) Pas'ig'i mult'e da temp'o, far'ant'e i'o'n ne'grav'a'n; tro mal'rapid'e ag'i.

lampir/o Genr'o de insekt'o'j el la ord'o de koleopter'o'j, hav'ant'a'j lum'ant'a'j'n organ'o'j'n sur la abdomen'o.

langvor/o Mal'vigl'ec'o, mal'streĉ'iĝ'o de la korp'a'j aŭ anim'a'j fort'o'j, sen difin'it'a kaŭz'o. ~a Mal'rapid'e mov'iĝ'ant'a, mal'em'a al ekzerc'iĝ'o, ne interes'iĝ'ant'a al la ekster'a mond'o.

lap/o Spec'o de arkte'o (Arctium lappa) el Eŭrop'o, plur'jar'a, ĝis 3m alt'a herb'o, kies karn'a pivot'radik'o kaj foli'rip'o'j est'as manĝ'at'a'j kuir'it'a'j en Japani'o kaj medicin'e uz'at'a'j en Eŭrop'o.

lard/o Gras'a substanc'o, en'ten'at'a en la sub'haŭt'a hist'o de la dors'o aŭ flank'o de pork'o, uz'at'a en kuir'ad'o kaj farmaci'o. ☞ gras'o, seb'o, ŝink'o.

larik/o Genr'o (Larix el pin'ac'o'j) de fal'foli'a'j, monoik'a'j pingl'o'arb'o'j kun mal'dik'a'j, mol'a'j pingl'o'j, unu'j en fask'et'o'j sur mal'long'a'j, veruk'form'a'j ŝos'et'o'j, ali'a'j unu'op'a'j sur long'form'a'j ŝos'o'j, kaj kun star'a'j, mal'grand'a'j, ov'oid'a'j konus'o'j, kiu'j oft'e rest'as sur la arb'o dum plur'a'j jar'o'j.

lasciv/a Avid'a aŭ instig'a al amor'ĝu'o'j.

lat'is/o Ret'form'a kun'met'aĵ'o el drat'o'j aŭ stang'et'o'j, uz'at'a por far'i aĵur'a'j'n bar'il'o'j'n, apart'ig'aĵ'o'j'n ks: ĝarden'bar'il'o el latis'o. ☞ lat'latis'o. ➞ krad'o.

latun/o Ĉia'spec'a aloj'o de kupr'o kaj zink'o, flav'kolor'a. ~a Far'it'a el ~o.

lavang/o Neĝ- aŭ ter-amas'eg'o, rul'iĝ'ant'a de mont'o:

lavend/o Purpur-blu'a, bon'odor'a flor'o, el kio est'as far'at'a parfum'o.

lazurit/o ztono kun bel'a nokt'o-blu'a kolor'o, uz'at'a en dekoraci'o kaj juvel'art'o, Na3(Al3Si3O12)N'as

laŭr/o Ornam'a arb'o kun led'ec'a'j, larĝ'e lanc'et'form'a'j foli'o'j, spic'e odor'a'j, sur mal'long'a'j, ruĝ'ec'a'j petiol'o'j, kaj kun flav'blank'a'j flor'o'j monoik'a'j. ~EB 312/60

lekant/o Flor'plant'o. Speci'o de de leŭkant'o (ordinar'a leŭkant'o). ~EB 366/1, 6; ~Be'e 194/4, 203/25

lent/o 1 Genr'o (Lens el fab'ac'o'j) de herb'o'j kun altern'a'j, par'e plum'e kun'met'a'j foli'o'j fin'iĝ'ant'a'j per ĉir'o'j aŭ pint'o'j po unu, kun mal'grand'a'j, blank'a'j aŭ blu'et'a'j flor'o'j kaj kun mal'long'a'j, plat'a'j guŝ'o'j 1—2-sem'a'j, unu'jar'a, volv'e'grimp'a herb'o kun blank'a'j, verd'a'j aŭ ruĝ'brun'a'j sem'o'j tre nutr'a'j; mal'nov'a kultur'plant'o en Azi'o kaj Eŭrop'o. 2 Sem'o'j de tiu ĉi speci'o.

letargi/o 1 Stat'o, en kiu la psik'a'j funkci'o'j ŝajn'as neni'ig'it'a'j kaj la korp'o profund'e dorm'ant'a. 2 Plen'a inert'ec'o kaj indiferent'ec'o.

leŭg/o Mal'nov'a mezur'unu'o de long'o, la distanc'o kio'n hom'o pov'as marŝ'i dum hor'o.

libel/o Grand'a insekt'o kun long'a abdomen'o, oft'e metal'kolor'a, kun kvar long'a'j, tra'vid'ebl'a'j flug'il'o'j riĉ'a'j je vejn'o'j, lert'e flug'ant'a. ~EB 342/3; ~Be'e 175/5

lik'e'n/o Simboizita kombin'o el fung'o kaj alg'o, plej'oft'e verd'e blu'a, kio pov'as viv'ten'i sur nud'a rok'o en preskaŭ ajn'a klimat'o.

likvor/o Trink'aĵ'o, far'it'a el brand'o, arom'a'j plant'o'j kaj suker'o: la kartuzi'an'a, benedikt'an'a likvor'o'j; ov'o'likvor'o, herb'o'likvor'o; gencian'likvor'o (arom'ig'it'a per ekstrakt'o el radik'o'j de la flav'a gencian'o).

lil'i/o 🍁 Genr'o (Lilium el lili'ac'o'j) de alt'a'j herb'o'j kun skvam'a bulb'o, kun ĝeneral'e lanc'et- aŭ lini-form'a'j foli'o'j, kun tri'nombr'a'j, okul'frap'e kolor'a'j aŭ blank'a'j flor'o'j, hav'ant'a'j long'a'j'n, okul'frap'a'j'n stamen'o'j'n po ses; ĉ. 100 speci'o'j, Nord-hemisfer'a'j, mult'a'j por'ornam'e kultiv'at'a'j: blank'flor'a lili'o est'as simbol'o de pur'ec'o. ☞ martagon'o. ~EB 246/13, 361/4; ~Be'e 213/12

limed/o Speci'o de citrus'o (Citr'us limetta), arb'o kun frukt'o'j simil'a'j al citron'o'j, sed pli glob'a'j, unu'op'e hav'ant'a'j grand'a'n mam'et'aĵ'o'n, ĉirkaŭ'it'a'n de okul'frap'a mal'alt'aĵ'o; pulp'o dolĉ'a aŭ acid'a. ☞ lime'o.

limak/o Sur'ter'a molusk'o el la klas'o de gastropod'o'j, relativ'e grand'a best'o sen konk'o, manĝ'ant'a precip'e veget'aĵ'o'j'n. ~Be'e 234/44

limul/o Mar'a artropod'o (unu'speci'a genr'o Limul'us polyphemus) el la sub'klas'o de ksifozur'o'j, parenc'a al la tri'lob'ul'o'j, viv'ant'a ĉe la E mar'bord'o de N Amerik'o; ĝi'a korp'o konsist'as el grand'a, du'on'cirkl'a cefal'o'torak'o («kap'o»), mal'pli grand'a abdomen'o, kaj long'a, ponard'o'form'a vost'o. ☞ tri'lob'ul'o'j.

lintel/o Ŝton'a, beton'a, lign'a aŭ fer'a trab'o, blok'o horizontal'e met'it'a sur la fost'o'j de fenestr'o aŭ pord'o. ☞ sojl'o. ~EB 39/25, 113/9,13, 115/57; ~Be'e 44/14

litani/o Preĝ'o, konsist'ant'a el long'a seri'o da mal'long'a'j al'vok'o'j al Di'o aŭ sankt'ul'o'j.

liut/o 𝅘𝅥𝅰 Mal'nov'a kord'instrument'o, iom simil'a al mandolin'o. ~EB 303/1; ~Be'e 142/1

livre/o Disting'a vest'o, ordinar'e kolor'a kaj galon'it'a, kiu'n port'as la serv'ist'o'j de unu sam'a dom'o aŭ mastr'o. ☞ uniform'o.

lob/o Rond'form'a el'star'a part'o de organ'o: lob'o'j de la cerebr'o.

loĝ'i/o 1 🎭 Mal'grand'a fak'o kun flank'a'j sept'o'j kaj kelk'a'j seĝ'o'j por spekt'ant'o'j. ☞ balkon'o, galeri'o, parter'o. 2 🏠 Galeri'o, larĝ'e mal'ferm'it'a sur la ekster'o kaj flank'e sub'port'at'a de mur'o'j, kolon'o'j aŭ konzol'a'j sub'port'il'o'j, ordinar'e ĉe supr'a etaĝ'o de dom'o aŭ palac'o. ☞ altan'o, balkon'o, portik'o, teras'o. ~EB 19/18, 53/17; ~Be'e 125/15

lokal/o Part'o de konstraĵo, kun difin'it'a destin'o, precip'e de loĝ'ad'o aŭ komerc'o.

lot/i (ntr) Konsult'i la sort'o'n per loto

lun-bov'id'o Idomo referenc'e al superstiĉ'o, en kio oni kred'as ke la lun'o pov'as difekt'i nask'iĝ'ont'o'n dum ankoraŭ en la uter'o. Sekv'e, ajn'a mis'a tumero en la uter'o. Nask'iĝ'int'o disting'e mal'perfekt'a. Pri hom'o, unsulto indik'e pri difekt'a intelekt'o, tro'a naiv'ec'o. Ali'vort'e, ‘stult'ul'o’.

lubrik'i (tr) Ⓣ Met'i substanc'o'n special'e glit'em'ig'a'n inter du frot'iĝ'ant'a'j'n surfac'o'j'n, por facil'ig'i la glit'ad'o'n kaj mal'help'i la rajp'o'n. ☞ ole'i, ŝmir'i.

luk/o Apertur'o: 1 ordinar'e vitr'it'a aŭ krad'it'a, en tegment'o, plafon'o aŭ kel'o, por en'las'i lum'o'n: mansard'a luk'o. Si'n. lum'luk'o. ➞ bov'okul'o, vazistas'o. 2 ferm'ebl'a per pord'o aŭ tabul'o'j, en la ferdek'o de ŝip'o, por ebl'ig'i penetr'o'n en la hold'o'n (pli preciz'e: hold'luk'o). 3 ferm'it'a per kovr'il'o el gis'o, kiu en la strat'o, sur trotuar'o ks ebl'ig'as al meti'ist'o mal'supr'e'n'ir'i en kloak'o'n, aŭ sub'ter'a'n galeri'o'n. ~EB 217/61,62; ~Be'e 378/67,68

lukr/i (tr) Per'labor'i kontraŭ pag'ad'o. ~o En'spez'o ricev'at'a de iu por li'a labor'o.

lup-ton/o Disonanc'o en cert'a'j kord'o'j sur instrument'o'j hav'ant'a'j ton'o'j'n fiks'it'a'j'n per ne'egal'a'j temperament'o'j.

lustr/o Plur'branĉ'a pend'lum'il'o. ☞ kandelabr'o, lucern'o. ~EB 45/30, 259/21; ~Be'e 78/21

mag'i/o Tut'o de la proced'o'j kaj rit'o'j, per kiu'j la operaci'ant'o kred'as pov'i efik'i sur la okult'a'j'n fort'o'j'n de la mond'o kaj obe'ig'i ili'n al la hom'a'j dezir'o'j.

magnez'i/o Element'o, atom'numer'o 12, atom'pez'o 24,3; blank'a, mal'pez'a metal'o, kiu inkandesk'e brul'as en aer'o, kombin'iĝ'ant'e kun oksigen'o, Mg.

magnoli/o Genr'o de arb'o'j kaj arbed'o'j, kun elips'form'a'j, eben'rand'a'j, oft'e led'ec'a'j grand'a'j foli'o'j kaj ekster'ordinar'e grand'a'j, unu'op'a'j, blank'a'j, roz'kolor'a'j aŭ purpur'a'j flor'o'j. ~EB 357/15,16

mahagon/o 1 🍁 Spepcio de sviteni'o (Swietenia mahagon'i) el Kubo, arb'o kun kontraŭ'e du'op'a'j, plum'e kun'met'a'j foli'o'j, kun mal'grand'a'j flor'o'j en panikl'o, kaj liver'ant'a mahagon'o'n 3. 2 👥 Ĉiu tropik'a meli'ac'o (el la g-oj sviteni'o, Amerik'a, kaj Khaya, Afrik'a), liver'ant'a mahagon'o'n 3. 3 👥 Lign'o dens'a, mal'mol'a, ruĝ'brun'a, uz'at'a por farad'o de luks'a'j mebl'o'j. ➞ mahoni'o.~EB ; ~Be'e

majstr/o En la iam'a'j korporaci'o'j, tiu, kiu pruv'is si'a'n spert'o'n per tiu'cel'a el'labor'it'aĵ'o, est'is akcept'it'a de la ali'a'j korporaci'estr'o'j kiel egal'ul'o, kaj rajt'is dung'i sub'majstr'o'j'n kaj meti'lern'ant'o'j'n.

makabr/a Terurelvoka, mort'rikan'a.

makr'o/ Prefiks'o, montr'ant'a: 1 grand'eg'ec'o'n aŭ grand'skal'ec'o'n: makro'molekul'o, makro'kosm'o, makro'analiz'o, makro'fot'ad'o. 2 (precip'e ⚥⊕) i'o'n nud'okul'e vid'ebl'a'n (makroskop'a'n): makro'faŭn'o, makro'organism'o. ☞ mikr'o/.

malakit/o Kupr'a hidrokarbon'at'o, konsist'ig'ant'a bel'a'n verd'a'n polur'ebl'a'n ŝton'o'n, uz'at'a'n por far'i juvel'o'j'n, ornam'a'j'n vaz'o'j'n, ktp. (CuOH)₂CO₃

malv/o 🍁 Genr'o (Malv'a el malv'ac'o'j) de unu-, du- kaj plur-jar'a'j herb'o'j kun kvin'nombr'a'j flor'o'j, karakteriz'at'a'j de 2—3-brakte'a krom'kalik'o, kaj kun frukt'o'j (fend'aken'o'j) el verticil'a'j aken'o'j po mult'a'j; ĉ. 40 sp-oj el Eŭrop'o, Azi'o, N Afrik'o k tropik'a'j Afrik'a'j mont'ar'o'j; kelk'a'j speci'o'j est'as oft'a'j trud'herb'o'j medicin'e uz'at'a ~EB 360/12; ~Be'e 194/13

malversaci/i (tr) Ŝtelalproprigo de mon'o, en la administr'ad'o de privat'a aŭ publik'a funkci'o.

man'drag'or/o Plant'o kun hom'form'a tuber'a radik'o.

man'i/o Fort'eg'a ne'normal'a konstant'a inklin'o al io.

manovr/i 1 (ntr) Far'i ekzerc'e mov'o'j'n kaj direkt'o'ŝanĝ'o'j'n laŭ komand'o'j aŭ plan'o: la eskadr'o, flot'o, regiment'o, aviad'il'ar'o manovr'as ĉiu'jar'e. 2 (ntr) (pp trup'o, ŝip'o, aviad'il'o ks) Far'i laŭ'cel'a'j'n mov'o'j'n kaj direkt'o'ŝanĝ'o'j'n, por est'i en la plej taŭg'a lok'o aŭ pozici'o por plen'um'i si'a'n intenc'o'n. 3 (tr. aŭ ntr). Lert'e, artifik'e klopod'i, por ating'i cel'o'n.

man'pilk'ad/o Europa lud'o, iom simil'a al la futbal'o, sed lud'at'a per la man'o'j. Ali'a popoluara nom'o: handbal'o. ~EB 275/18

mantel/o Vast'a long'a sen'manik'a vest'o, per kiu oni kovr'as la ali'a'j'n vest'o'j'n. Tie ĉi, spec'o kun integr'a kapuĉ'o.

marasm/o Mal'san'ec'a ekstrem'a mal'gras'ec'o kaj sen'vigl'ec'o. ☞ apati'o, inert'ec'o, kaduk'ec'o, paraliz'o.

marĉand/i (ntr) Diskut'i pri la prez'o de io, por aĉet'i ĝi'n pli mal'kar'e.

marmor/o Tip'o de ŝton'o. Polur'ebl'a kalk'petr'o, tut'e grand'kristal'a, oft'e en'hav'ant'a kolor'a'j'n vejn'o'j'n pro mal'pur'aĵ'o'j, uz'at'a en konstru'ad'o kaj skulptur'o.

marod/i (tr) Ŝtel'i por si'a propr'a uz'o, divers'a'lok'e, laŭ oportun'o.

masiv/a 1 Konsist'ant'a el dens'a, sen'inter'mank'a materi'o; ne hav'ant'a mal'plen'aĵ'o'j'n. 2 Pez'a pro si'a dens'ec'o, kompakt'ec'o.

mast/o Long'a rond'a trab'o, pas'int'ec'e el lign'o, nun el ŝtal'o aŭ alumini'o, sur kiu oni pend'ig'as la vel'o'j'n de boat'o, ŝip'o. ☞ bum'o, busprit'o, buton'o, jard'o, top'o. ~EB 214/1-9; ~Be'e 373/1-9

maŝ/o Ĉiu el la nod'o'j, kiu'n form'as la lan'a'j, silk'a'j kaj simil'a'j faden'o'j en trik'it'a teks'aĵ'o aŭ en ret'o. ~EB 125/25; ~Be'e 323/30

mas'o'n/o (tr) Fortik'e konstru'i i'o'n el ŝton'o'j aŭ brik'o'j, kun'ig'ant'e ili'n per morter'o aŭ cement'o. ~aĵ'o Io mason'it'a.

matric/o 1 Gravur'it'a metal'a pec'o aŭ muld'il'o. 2 Ar'o da nombr'o'j aŭ ali'a'j element'o'j aranĝ'it'a'j plur-dimensi'e (rekt'angul'e, kube, ktp) laŭ strikt'e regul'a ord'o.

matron/o 1 ♜ Nobel'a patr'in'o en antikv'a Romo. 2 (f) Matur'aĝ'a, alt'e respekt'ind'a sinjor'in'o.

med/o Alkohol'a trink'aĵ'o, far'it'a el ferment'ig'it'a miel'o.

medol/o 1 ❤ (medulla) Pulp'ec'a mol'a substanc'o, pli-mal'pli gras'a, pli-mal'pli sang'abund'a, en'ten'at'a en ĉiu'j kav'aĵ'o'j de la ost'a hist'o. 2 (pp vaskul'plant'o'j) La centr'a, mol'a, parenkim'a part'o de tig'o aŭ de radik'o, ĉirkaŭ'it'a de cilindr'o el vaskul'fask'o'j: la spong'ec'a medol'o de sambuk'o; medol'a radi'o.~EB 354/14; ~Be'e 188/14

meger/o Ruz'a, malic'a vir'in'aĉ'o

mejl/o Mezur'unu'o de long'o. Mil'obl'e tiu distanc'o inter unu dekstr'a paŝ'o kaj sekv'a dekstr'a paŝ'o. Ali'vort'e, du mil paŝ'o'j'n.

melan'kol'i/o Stat'o de konstant'a sopir'a mal'gaj'ec'o kaj mal'vigl'ec'o.

meldu/o Sur'plant'a, ĝeneral'e blank'a ŝim'kovr'aĵ'o kaj la kun ĝi rilat'a plant'mal'san'o, kaŭz'at'a de ask'o'fung'o'j el erizif'al'o'j, inter ali'a'j de ojdi'o. ☞ foli'ŝim'o.

melodram/o Popol'a dram'o kun kor'tuŝ'a'j emfaz'a'j scen'o'j kaj plej oft'e feliĉ'a el'nod'iĝ'o.

melongen/o 1 🍁 Sp. de solan'o (Solanum melongen'a), unu- aŭ plur-jar'a herb'o kun grand'a'j frukt'o'j (ber'o'j) ov'o-, glob- aŭ long-form'a'j, blank'a'j, flav'a'j, ruĝ'a'j, blu'a'j, viol'a'j aŭ preskaŭ nigr'a'j, firma'karn'a'j; origin'a el la tropik'a Mal'nov'a Mond'o, kultiv'at'a en sufiĉ'e varm'a'j region'o'j, inter ali'a'j en E Azi'o kaj S Eŭrop'o, kie ĝi est'as tre ŝat'at'a por prepar'i divers'a'j'n manĝ'aĵ'o'j'n. 2 👥 La frukt'o de melongen'o.

membr'a'n/o Mal'dik'a hist'a lamen'o, teg'ant'a iu'j'n vegetal'a'j'n aŭ animal'a'j'n organ'o'j'n. ~EB 75/53

menaĝeri/o 1 Lok'o, kie oni kolekt'as kurioz'a'j'n best'o'j'n por esplor'a'j cel'o'j aŭ por el'montr'ad'o al la publik'o. Si'n. best'ej'o. 2 Tia kolekt'o da best'o'j.

ment/o Genr'o de plur'jar'a'j herb'o'j kun du'op'e kontraŭ'e'sid'ant'a'j foli'o'j, mal'grand'a'j, viol'kolor'a'j flor'o'j hav'ant'a'j kvar long'a'j'n stamen'o'j'n; kun akr'a, spic'a bon'odor'o; la eter'a'j ole'o'j est'as util'ig'it'a'j por produkt'ad'o de divers'a'j farmaci'aĵ'o'j, likvor'o'j kaj ali'a'j. ~EB 364/3

merg/i (tr) En'met'i en likv'o'n

metafizik/o Part'o de la filozofi'o, kiu stud'as la unu'a'j'n kaŭz'o'j'n kaj princip'o'j'n de ĉio, kiu'j est'as ne'esplor'ebl'a'j per la metod'o'j de la pozitiv'a'j scienc'o'j.

meteor/o Mal'grand'a mas'o da materi'o, rapid'e en'ven'ant'a el la ĉiel'a'j spac'o'j, far'iĝ'int'e lum'a pro la rekonto kun la ter'a atmosfer'o.

miasm/o Mal'san'ig'a haladz'o, el'iĝ'ant'a el ne'vid'ebl'a'j putr'ant'a'j er'o'j de organik'a'j substanc'o'j.

mi'e'n/o Esprim'a aspekt'o de la vizaĝ'o kaj de la si'n'ten'o.

mikrot/o ♉ Genr'o (Microtus) de mam'ul'o'j el la ord'o de ronĝ'ul'o'j, famili'o de mus'ed'o'j kun mal'hel'kolor'a dors'o kaj preskaŭ ne'vid'ebl'a'j orel'o'j; la speci'o'j de tiu genr'o simil'as ceter'e al mus'o'j kaj rat'o'j, sed ne viv'as ĉe hom'a'j loĝ'ej'o'j.

mim/o Aktor'o, lud'ant'a sen'parol'a'n rol'o'n kaj esprim'ant'a si'n nur per mien'o'j kaj gest'o'j.

mimoz/o Genr'o de herb'o'j, arbust'o'j, arbed'o'j kaj arb'o'j el varm'a'j region'o'j, kun ordinar'e du'obl'e pinat'a'j foli'o'j kaj glob'form'a'j kap'o'j el mal'grand'a'j, blank'a'j aŭ hel'ruĝ'a'j flor'o'j.

miniatur/o Tre mal'grand'a ekzempler'o de art'a objekt'o, delikat'e pri'labor'it'a.

miriad/o Grand'eg'a, ne'difin'it'a nombr'o.

mirtel/o 1 🍁 Speci'o de vakcini'o (Vaccinium myrtillus), fal'foli'a arbust'et'o kun angul'a'j, verd'a'j branĉ'o'j, kun oval'a'j, pint'fin'a'j, dent'rand'a'j foli'o'j, kun unu- aŭ du-op'a'j flor'o'j, hav'ant'a'j preskaŭ glob'a'n, verd'et'e aŭ roz'e blank'a'n korol'o'n, kaj kun nigr'a'j ber'o'j (intern'e ruĝ'a'j) kovr'it'a'j de blu'a prujn'um'o; en arb'ar'o'j kaj erik'ej'o'j de Eŭrop'o kaj N Azi'o, kultiv'at'a por manĝ'ebl'a'j frukt'o'j vitamin'riĉ'a'j, kaj medicin'e uz'at'a. 2 👥 La ber'o de mirtel'o. mirtel'ber'o ber'o de mirtel'o. ~EB 361/23; ~Be'e 195/23

mitul/o Genr'o de mal'grand'a'j molusk'o'j el la klas'o de lamen'brank'ul'o'j, kun blu'a, ung'o'pint'a konk'o, kies ordinar'a speci'o est'as manĝ'ebl'a. –Piv XIV/26

modif/i (tr) Ŝanĝ'i la form'o'n, unu el la ec'o'j de io, ne tuŝ'ant'e la esenc'o'n.

modul/i (tr) 1 Vari'ig'i, nuanc'i la voĉ'o'n. 2 Infuli alt'frekvenc'a'n oscil'o'n aŭ kurent'o'n.

mol'e/o Lign'a aŭ ŝton'a dig'o, konstru'it'a antaŭ en'ir'ej'o de haven'o, por ŝirm'i ĝi'n kontraŭ la ond'o'j kaj sen'danĝer'ig'i la ŝip'o'j'n. ~EB 212/15, 16/48; ~Be'e371/18, 380/42

molest/i (tr) Mal'amik'e aŭ insult'e trakt'i.

monolit/o Kolon'o aŭ monument'o far'it'a el nur unu blok'o. ~EB 309/18; ~Be'e 146/18

mor'n/a Prem'e mal'ĝoj'ig'a, mal'hel'a.

morion/o Hispan-stil'a kask'o hav'ant'a fer'a'n krest'o'n.~EB 310/60

moroz/a Mal'gaj'humor'a.

morter/o Miks'aĵ'o de kalk'o kun sabl'o, per kiu oni kun'ig'as la ŝton'o'j'n aŭ brik'o'j'n de mur'o, konstru'aĵ'o kaj simil'e.

mor'us/o 🍁 Genr'o (Mor'us el morus'ac'o'j) de fal'foli'a'j, monoik'a'j, lakt'o'suk'o'hav'a'j arb'o'j kaj trunk'arbust'o'j kun plur'form'a'j, dent'a'j kaj oft'e lob'a'j foli'o'j, kun mal'grand'a'j flor'o'j kaj kun frukt'o'j (kun'met'a'j ŝajn'drup'o'j) aspekt'ant'a'j kiel pli-mal'pli long'form'a'j framb'o'j; ĉirkaŭ 12 speci'o'j el Azi'o kaj N Amerik'o, plur'a'j kultiv'at'a'j i.a. por ornam'o, el kiu'j la 4 sekv'a'j hav'as manĝ'ebl'a'j'n frukt'o'j. ~EB 368/11

mozaik/o Desegn'aĵ'o aŭ pentr'aĵ'o, kun'met'it'a el divers'kolor'a'j form'tranĉ'it'a'j ŝton'et'o'j aŭ lign'a'j pec'et'o'j, por ornam'i.

mucid/a Hav'ant'a ŝim'a'n odor'o'n aŭ gust'o'n.

mukoz/o Membran'o, kiu teg'as la kav'a'j'n organ'o'j'n ka j junt'iĝ'as kun la haŭt'o ĉe la natur'a'j apertur'o'j de la korp'o.

mul/o Hibrid'o de azen'o kaj ĉeval'in'o. ~EB 74/8; ~Be'e 224/8

muld/i (tr) 1 Re'produkt'i objekt'o'n, en'prem'ant'e mol'ig'it'a'n material'o'n en uj'o'n, kiu hav'as la dezir'at'a'n form'o'n: muld'i medal'o'n per vaks'o. 2 Prepar'i la re'produkt'o'n de objekt'o, ricev'ant'e ties relief'o'n en mol'a'n, post'e hard'ig'ebl'a'n, substanc'o'n. ~EB 154/15

musk/o Klas'o de herb'o'j kun mal'grand'a'j, foli'ec'a'j, oft'e tuf'iĝ'ant'a'j tig'o'j, mal'larĝ'a'j foli'o'j dens'e sid'ant'a'j, kaj sur la pint'o'j de la ŝos'o'j kun kruc'form'a'j spor'uj'o'j. Oft'e trov'at'a ĉe sub'o de arb'o, sur la flank'o for de l’ sun'o. ~EB 361/17

musk/oj Klas'o de plant'o'j sen radik'o'j kaj sen ver'a'j vaskul'o'j, kun mal'grand'a'j, verd'a'j, ĝeneral'e tuf'iĝ'ant'a'j tig'o'j, kun oft'e dens'a'j foli'o'j kaj kun kruĉ'o'form'a'j spor'uj'o. Kutim'e vid'at'a ĉe sub'o de arb'o ĉe ombr'a flank'o. ~EB 361/17

musked/o Mal'nov'a pez'a paf'il'o, sen turn'il'o'j en la paf'tub'o, ŝarĝ'it'a de pulv'o per verŝ'i en la antaŭ'o.

mustel/o Mam'ul'o (genr'o'j Mustel'a, Martes k.a.) el la sub'ord'o de rab'o'best'o'j, mal'alt'krur'a, kun long'a kaj mal'dik'a korp'o kaj valor'a fel'o. ~EB 86/22; ~Be'e 239/26

muzel/o El'star'a part'o de la kap'o de tiu'j best'o'j, ĉe kiu'j la naz'o kaj buŝ'o el'pint'iĝ'as el la vizaĝ'o.

~EB 71/4, 73/6-10, 74/10, 88/53; ~Be'e 241/68, 223/4, 224/10

muĝ/i (ntr) 1 Blek'i, kiel bov'o. 2 Aŭd'ig'i fort'a'n, obtuz'a'n, log'e tir'at'a'n son'o'n.

naiv/a 1 Sen'spert'e mal'kaŝ'em'a kaj kred'em'a, kiel infan'o. 2 (io) Sen'artifik'a, ne montr'ant'a pri'pens'ad'o'n aŭ spert'iĝ'o'n.

n'a'n/o Hom'o kaj pli ĝeneral'e viv'ul'o, kies statur'o est'as ne'normal'e mal'grand'a. ~a Not'ind'e mal'grand'a kompar'e kun la normal'a'j individu'o'j de la speci'o.

nard/o 1 ♜ Bon'odor'a substanc'o, kiu'n la antikv'ul'o'j el'tir'is el la rizom'o de nard'o 2: mi'a nard'o bon'odor'a; funt'o da pur'a nard'a ŝmir'aĵ'o. 2 = nardostaki'o. 3 Genr'o (Nard'us el po'ac'o'j) de nur unu speci'o (N. stricta) de plur'jar'a herb'o el la mont'ar'a'j herb'ej'o'j de Eŭrop'o kaj Azi'o.

narkot/i (tr) Met'i en stat'o'n de ĝeneral'a anestez'o, tio est'as de art'e'far'it'a dorm'o kun mal'pli'iĝ'o de unu aŭ plur'a'j funkci'a'j aktiv'ec'o'j. ~a Est'ig'ant'a tia'n dorm'o'n.

nav/o Tiu part'o de preĝ'ej'o, kiu etend'iĝ'as de la pord'eg'o ĝis la ĥor'ej'o, inter du paralel'a'j mur'o'j aŭ kolon'ar'o'j. ~EB 316/62; ~Be'e 153/76,77

naŭz/i (tr) 1 Kaŭz'i vomenon. ~o Mal'agrabl'a sent'o de l’ vom'ont'o.

nefr/o Grek'de'ven'a scienc'a vort'o, signif'ant'a: ren'o ~it'o Ren'a inflam'o.

neglekt/i (tr) Las'i ne far'it'a, ne atent'at'a, ne zorg'it'a.

nekrofaĝ/o Tiu kiu nutr'as si'n sur mort'int'a'j ul'o'j. Ordinar'e tem'as pri mikro'biologi'a'j afer'o'j, sed la aŭtor'o kutim'as uz'i ĉi tiu'n termin'o'n neolog'ism'e pri hom'o'j. Leg'ant'o tial sub'tekst'e kompren'as ke tem'as pri kultur'o iom pli ol nur kanibal'a.

nekroz/o Mort'o de iu hist'o.

nev'us/o ⚕ Lok'a tuber'et'o aŭ makul'o de la haŭt'o, de pigment'a aŭ vaskul'a de'ven'o. pigment'a nevus'o.

niĉ/o Regul'form'a kav'aĵ'o en mur'o aŭ konstru'o, destin'it'a por lok'i statu'o'n, forn'o'n aŭ ali'a'n objekt'o'n. ☞ alkov'o.

nit/o Cilindr'a metal'a pec'o, kies ekstrem'aĵ'o'j est'as pli'larĝ'ig'at'a'j per frap'o'j, por solid'e kun'fiks'i du plajtajn surfac'o'j'n. ~EB 136/55-57

noĉ/o V-form'a en'tranĉ'o en eĝ'o aŭ konveks'a surfac'aĵ'o.

nod/o Streĉ'a inter'plekt'aĵ'o de du faden'o'j aŭ ŝnur'o'j, per kiu ili inter'lig'iĝ'as. ~ec'o Tie ĉi tem'as pri cert'a aspekt'o: artik'o'j el'star'is sur membr'o'j kiel nod'o'j en ŝnur'o.

nomenklatur/o 💡 Termin'ar'o de iu scienc'o aŭ art'o. ~ik'o Scienc'o pri la nomad'o de la takson'o'j. ☞ taksonomi'o.

nom-um/i (tr) Difin'i por iu posten'o, ofic'o, rang'o.

nudibraĥ-ul/o Genr'o de mol'korp'a'j gastropod'a'j molusk'o'j, oft'e bril'e kolor'a'j, kiu'j folasas si'a'n karapac'o'n tuj post si'a larv'a jun'ec'o.

obelisk/o Monument'o, plej oft'e el unu'sol'a ŝton'o, pri'tranĉ'it'a en form'o de kvar'angul'a pint'a kolon'o.

oblikv/a Klin'iĝ'ant'a for de la vertikal'a aŭ ort'a direkt'o. ~i (ntr) Ir'i en oblikv'a direkt'o.

obscen/a (pj) Ofend'ant'a la antaŭ'juĝ'o'j'n de puduloj. ☞ mal'ĉast'a, mal'dec'a.

obsed/i (tr) Prem'okup'i la spirit'o'n; trud'e ek'kapt'i la atent'o'n (precip'e pri fiks'it'a ide'o).

obtur/i (tr) Hermetik'e ferm'i (apertur'o'n de la korp'o, tub'o'n de paf'il'o ktp). ~ator'o Fot'o'aparat'a obtur'il'o. ~EB 111/44; ~Be'e 266/33, 267/21

od/o Lirik'a poem'o, divid'it'a en strof'o'j, ordinar'e simil'a'j inter si

odor-sal/o Karbonat'o de amoni'o. El'las'at'a de et'a ampol'o romp'it'a sub la naz'o de ĵus mal'konsci'iĝ'int'a hom'o, la eg'e pik'a amoni'a odor'o hav'as tuj'e re'vek'a'n efik'o'n.

oestr/o Fiziologi'a stat'o de in'a mam'ul'o dum la matur'iĝ'o de la ovari'a(j) folikl'o(j) kaj ovol'ad'o. ➞ seks'ard'o.

ofirur/o Genr'o de ekinoderm'o'j, en form'o de kvin'angul'o kun kvin long'a'j, mal'dik'a'j brak'o'j. ☞ asteri'o

okr/o ⊕ Argil'a ter'o, kutim'e pulvor'ec'a, de flav'et'a ĝis ruĝ'et'a pro en'hav'o de fer'ik'a'j oksid'o'j (hematit'o, goetit'o kaj limonit'o), uz'at'a kiel pigment'o por farb'o'j.

okult/a Rilat'a al mister'a'j fenomen'o'j, kiu'j'n iu'j hom'o'j kred'as super'natur'a'j, kaj kiu'j'n esplor'as divers'a'j doktrin'o'j kaj ties praktik'o'j (magi'o, el'vok'ad'o de mort'int'o'j kaj ali'a'j). ~ism'o Doktrin'a kaj praktik'a esplor'ad'o pri okult'a'j fenomen'o'j.

omar/o ♉ Genr'o (Hom'ar'us) de dek'pied'a'j krustac'o'j, kies unu'a pied'par'o port'as grand'a'j'n, fort'a'j'n pinĉ'il'o'j'n, kaj kiu'j viv'as en mar'o; ili'a karn'o est'as bon'gust'a: ruĝ'a kiel kuir'it'a omar'o. ☞ karcin'o, krab'o.

ontologi/o Part'o de la metafizik'o, stud'ant'a la problem'o'j'n pri la est'o ĝeneral'e, sen'de'pend'e de ĝi'a'j ŝanĝ'aspekt'o'j, kaj pri ĝi'a unu'a kaŭz'o.

oniks/o Form'o de agat'o kun regul'e altern'a'j hel- kaj mal'hel-kolor'a'j zon'o'j, uz'at'a en juvel'art'o. ☞ gem'o, kalcedon'o.

opal/o Juvelŝtonno. Mineral'o, var. de silic'o sub form'o de ŝajn'e ne'kristal'a'j amas'et'o'j aŭ konkreci'o'j

op'i/o ⚕ Narkot'a substanc'o, kviet'ig'a laŭ mal'grand'a'j doz'o'j, venen'a laŭ grand'a'j doz'o'j, kiu'n oni ekstrakt'as el la sek'ig'it'a lakt'o'suk'o de opi'o'papav'o.

optimum/o 💡 La plej favor'a stat'o de io. ~a Prezent'ant'a optimum'o'n.

organik/a Rilat'a al la karbon'kombinaĵ'o'j. La ĥemi'o de viv'ant'a'j sistem'o'j.

orgi/o 1 Fest'o, dediĉ'it'a al kolektiv'a'j kaj eksces'a'j ĝu'o'j manĝ'a'j, drink'a'j, seks'a'j. 2 Okaz'aĵ'o, karakteriz'at'a de la abund'ec'o de ĝu'ig'aĵ'o'j.

orgojl/o Tro grand'a mem'ŝat'o, ne sufiĉ'e prav'ig'ebl'a kaj akompan'at'a de mal'ŝat'o por ĉiu ali'a.

oriel/o Spec'o de el'star'a fenestr'o, precip'e ĉe supr'a etaĝ'o. Si'n. korbel'fenestr.

orl/o Rand'o de ŝtof'o re'fald'it'a kaj kudr'it'a tiel, ke la eĝ'o mem est'as protekt'at'a kaj ne'vid'ebl'a. ~EB 102/2

ort/o ∆ Angul'o de 90°; kvar'on'o de tut'a rivolu'o. ➞ ort'angul'o.

ort-angul/o Kvar'angul'o, kies kvar angul'o'j est'as ort'o'j.

ostr/o Genr'o de man[ebl'a'j, mar'a'j molusk'o'j el la klas'o de lamen'brank'ul'o'j, de kiu'j unu konk'o'valv'o est'as plat'a, la ali'a volb'a. ~EB 340/30

palm/o Iu ajn ~ac'o. ~ac'o'j Famili'o el unu'kotiledon'a'j plant'o'j, de arb'o'j ĉef'e tropik'a'j kaj sub'tropik'a'j, kiu'j sur pli-mal'pli alt'a sen'branĉ'a trunk'o port'as ar'o'n da grand'eg'a'j man'e aŭ plum'e divid'it'a'j foli'o'j. ~EB 367/48,54 368/1

pantofl/o Hejm'a pied'vest'o, mal'pez'a kaj oportun'a, mol'a kaj komfort'a.

pantomim/o Teatr'aĵ'o, en kiu la aktor'o'j esprim'as si'n nur per gest'o'j.

parapet/o Mur'et'o aŭ balustrad'o ĉe rand'o de profund'aĵ'o, por evit'ig'i la en'fal'o'n; rand'mur'et'o. ~EB 310/21; ~Be'e 147/21

parazit/o 1 Tiu, kiu kvazaŭ profesi'e manĝ'as konstant'e ĉe fremd'a tabl'o, flat'ant'e aŭ distr'ant'e la gast'ig'ant'o'n. 2 Nenio'n'far'ant'o, kiu ekspluat'as la labor'o'n de ali'a'j.

pasiv/a 1 Montr'ant'a ke la subjekt'o ricev'as la efik'o'n de la ag'o, kiu est'as signif'at'a de la verb'o kaj far'at'a de iu aŭ io ali'a ol la subjekt'o. 2 Montr'ant'a neni'a'n iniciat'em'o'n, interes'iĝ'o'n. 3 Uz'ant'a, por ating'i si'a'n cel'o'n, neni'a'n kontraŭ'ag'o'n aŭ re'bat'o'n.

pastel/o Lent'o'form'a bombon'o aŭ medikament'o.

pasteĉ/o Hak'it'a spic'it'a viand'o, fiŝ'o aŭ legom'o, bak'it'a en teg'aĵ'o el (oft'e foli'ig'it'a) past'o aŭ en ter'pot'o.

pat/o Mal'profund'a sen'kovr'il'a kaserol'o kun long'a ten'il'o, serv'ant'a por frit'i. ~EB 42/41

pav/o Bird'o, kies vir'best'o pov'as vent'um'il'form'e etend'i si'a'n bel'kolor'a'n vost'o'n kovr'it'a'n de bril'a'j, okul'form'a'j makul'o'j. ~EB 74/30

pavez/o Gard'il'o kontraŭ la ond'o'j, fiks'it'a ĉirkaŭ ferdek'o ĉe la supr'o de la ŝip'o'korp'o. ~EB 217/64

pavilon/o Izol'a konstru'aĵ'o sur teren'o, ĝarden'o aŭ kort'o, de'pend'ant'a de pli grand'a kaj ĉef'a. ~Be'e 154/43, 204/15; ~EB 54/2, 55/14

paradoks/o 1 Opini'o, kontraŭ'a al la komun'e akcept'it'a, kaj tial ŝajn'ant'a oft'e absurd'a, kvankam ĝi pov'as fin'fin'e montr'iĝ'i ĝust'a. ☞ ortodoks'a. 2 Φ Kontraŭ'dir'o, al kiu konduk'as en i'a'j okaz'o'j abstrakt'a rezon'o.

paŭt/i (ntr) Montr'i mal'bon'humor'o'n, mal'kontent'iĝ'o'n ks, antaŭ'e'n'ig'ant'e la lip'o'j'n en grimac'et'o.

pean/o 1 Helen'a kant'o por honor'o de Apolon'o. 2 (f) Milit'a kant'o de venk'o kaj ĝoj'o.

pedant/o Hom'o, tre preciz'e plen'um'ant'a la regul'o'j'n; (pj) tro zorg'ant'a pri mal'grav'a'j detal'o'j kaj rutin'a form'o. ~a Rilat'a al pedant'o; hav'ant'a la ec'o'j'n de pedant'o.

pekt'e'n/o ♉ Genr'o (Pecten) de mar'a'j molusk'o'j el la klas'o de du'valv'ul'o'j, kun grand'a, vent'um'il'form'a konk'o, el kiu'j la Jakoba pekten'o (P. jacobaeus) est'as bon'gust'a manĝ'aĵ'o. ☞ mitul'o, ostr'o.

pekl/i (tr) Met'i viand'o'n, fiŝ'o'n aŭ legom'o'j'n en sal'o'n, salpetr'o'n aŭ sal'akv'o'n, por konserv'i ili'n manĝ'ebl'a'j.

pent/i (pri aŭ tr) Sent'i bedaŭr'o'n pro far'it'a kulp'o kun dezir'o ripar'i ĝi'n kaj plu ne re'kulp'i:

pedik/o ♉ Genr'o (Pediculus) de parazit'a'j insekt'o'j el la ord'o de anoplur'o'j, sen'flug'il'a'j, viv'ant'a'j sur kap'o kaj korp'o de hom'o'j kaj ali'a'j vertebr'ul'o'j. ~EB 341/31; ~Be'e 233/41

per-fort'a Trud'at'a per fort'o.

pergam'e'n/o Ŝaf'fel'o, sen'har'ig'it'a per kalk'o, ne tan'it'a kaj tiel prepar'it'a por skrib'ad'o. ☞ papirus'o.

perglol/o Ĝarden'a konstru'aĵ'o el kolon'et'o'j sub'ten'ant'a'j mal'dens'e sur'met'it'a'j'n trab'o'j'n. ~EB 39/80, 54/5, 257/17; ~Be'e 203/2, 45/23, 84/17

perlamot/o La intern'a, ĉielarĥe re'bril'ant'a tavol'o de la konk'o de cert'a'j molusk'o'j. ~EB 340/32

periferi/o ∆ La rand'o de du'dimensi'a geometri'a figur'o. ☞ perimetr'o.

perpleks/a Ŝancel'iĝ'a pro sen'konsil'ec'o; hezit'ant'a inter plur'a'j kontraŭ'a'j decid'o'j. ~ig'i Far'i perpleks'a. ➞ dub'i, embaras'i, konfuz'i, konstern'i.

per'o'n/o Ekster'a larĝ'a ŝtup'ar'o, el kelk'e da ŝtup'o'j, fin'iĝ'ant'a supr'e per plat'aĵ'o, sur kiu mal'ferm'iĝ'as la dom'pord'o.

perturb/i (tr) Kaŭz'i mal'ord'o'n.

pervers/a Inklin'a al mal'bon'farad'o. ~ec'o Psik'a perturb'o de la moral'a sent'o, konsist'ant'a en la plezur'o mal'bon'far'i kaj en la ĝoj'o mal'util'i kaj mal'am'i.

pervers/a Inklin'a al mal'bon'farad'o.

petol/i 1 Uz'i si'a'n tro'o'n da energi'o en sen'cel'a'j, vigl'a'j sen'disciplin'a'j mov'o'j. 2 Ag'ad'i ŝerc'e, sen'disciplin'e, sen'konsider'e, kontraŭ la regul'o'j de bon'kondut'o.

piĉ/o La relativ'a alt'ec'o de mizika ton'o je voĉ'o aŭ instrument'o.

piedestal/o Dik'a, mem'star'a, foj'e kolon'form'a, masiv'a sub'ten'il'o desegn'at'a por sur'met'i ali'a'n masiv'aĵ'o'n.~EB 290/55; ~Be'e 125/56

pig/o ♉ Speci'o de bird'o (Pic'a pic'a) el la ord'o de paser'o'form'a'j, famili'o de korv'ed'o'j, kun blank'a kaj nigr'a plum'ar'o kaj tre long'a'j vost'o'plum'o'j. ☞ korak'o. ~a Prezent'ant'a nigr'a'j'n kaj blank'a'j'n ne'regul'a'j'n makul'o'j'n. ~EB 346/3; ~Be'e 179/16

pigme/o 1 An'o de nan'a gent'o, kiu akr'e batal'is kontraŭ la gru'o'j. 2 An'o de mal'alt'kresk'a negr'a gent'o, viv'ant'a en la arb'ar'o'j de C-Afrik'o. 3 Tre mal'grand'a hom'o. ~EB 337/31; ~EeB 162/41

pigr/a Mal'labor'em'a, mal'pen'em'a.

pilastr/o Prism'a kolon'o, plej'oft'e en'ig'it'a en mur'o. ~EB 317/46; ~Be'e 154/46

pioĉ/o Hak'fos'il'o, konsist'ant'a el lign'a ten'il'o perpendikl'a al fer'a stang'o, de kiu unu ekstrem'o est'as pint'a kaj la ali'a plat'a, uz'at'a por fos'i tranĉe'o'j'n kaj simil'e. ~EB 150/31; ~Be'e 312/28

pirat/o Mar'a rab'ist'o.

pist/i (tr) Pec'et'ig'i aŭ pulvor'ig'i per ripet'at'a'j bat'et'o'j: pist'i pipr'o'n, sal'o'n; pist'i gren'o'n al gri'o; pist'i la pec'o'j'n fajn'a'j. ☞ frakas'i, maĉ'i, muel'i, dis'bat'i. ➞ pist'o'miks'i. ~EB 27/52; ~Be'e 172/8

plan'e/o Tiu alo'form'a part'o de aviad'il'o, kies funkci'o est'as produkt'i lev'ad'o'n aŭ ŝveb'ad'o'n

pivot/o Ⓣ Ekstrem'a part'o de aks'o, en'iĝ'ant'a en lagr'o, kie ĝi rivolu'as: pivot'o de aks'o. ☞ĉarniro, kardin'o; ➞ radik'o. ~i (ntr) Turn'iĝ'i ĉirkaŭ pivot'o. ~EB 210/64,221/39; ~Be'e 296/63, 369/69, 406/52

plasm/o 1 Likv'a part'o de sang'o, en kiu naĝ'as blnkaj kaj ruĝ'a'j globeroj. 2 Fluid'a intern'a part'o de ĉel'o. ekt'o~o Ekster'a part'o de ĉel~o. end'o~o Intern'a part'o de ĉel~o. 3 Substanc'o je tiom alt'a temperatur'o, ke eletronoj dis'iĝ'as de la nukle'o'j. 4 Simil'a, sed preter'natur'a substanc'o el kiu konsist'as la korp'o de fantom'o.

plat'e'n/o Element'o, griz'e blank'a, pez'a, ne'oksid'ebl'a metal'o, pli valor'a ol or'o. Pt

plaĉ-um/i Plen'um'i pet'o'n, aŭ ŝajn'ig'i konsent'o'n, kontraŭ propr'a mal'sam'vol'o por evit'i mal'bon're'ag'o'n, mal'ŝpar'o'n de labor'o, ne'konven'a'n temp'o'pren'o'n.

pled/i (ntr) Parol'i antaŭ juĝ'ist'o, por defend'i si'a'n propr'a'n afer'o'n aŭ tiu'n de si'a klient'o.

plekt/i (tr) Kun'ig'i plur'a'j'n faden'form'a'j'n objekt'o'j'n, mult'foj'e kaj regul'e inter'kruc'ig'ant'e ili'n

plektr/o Elast'a skrap'il'o, kiu'n oni ten'as en la fingr'o'j, por vibr'ig'i la kord'o'j'n de uj instrument'o'j (mandolin'o ks). ~i (ntr) Uz'i ~on.

plet/o Plat'o el lign'o, metal'o, plast'o kaj ali'a'j, kiu serv'as por al'port'i teler'o'j'n, plad'o'j'n, glas'o'j'n, tas'o'j'n, kaj sisimile.~EB 45/60, 260/19&54, 261/14; ~Be'e 32/6

plis/i (tr) Far'i mult'a'j'n paralel'a'j'n fald'o'j'n per kudr'o aŭ per glad'o. ~EB 32/33

plonĝ/i (ntr) 1 Lert'e si'n ĵet'i en akv'o'n, por naĝ'i. 2 ✈ Abrupt'e kaj krut'e mal'supr'e'n'iĝ'i, direkt'ant'e mal'supr'e'n la naz'o'n de la aviad'il'o.

plur-edr/o Solid'o, lim'it'a de fini'a nombr'o da eben'a'j plur'angul'o'j. ~EB 330/6-11; ~Be'e 174/6-11

pob/o Mal'antaŭ'a part'o de boat'o aŭ ŝip'o.

poci/o 1 ⚕ Likv'a medikament'o, po'kuler'e trink'ot'a. 2 Simil'a afer'o, oft'e drog'o, miks'it'a far'e de sorĉ'ist'o por efektiv'ig'i divers'a'j'n rezult'o'j'n.

pod'i/o Krom'a plank'o el tabul'o'j, alt'ig'it'a super la grund'o aŭ plank'o de salon'o, aŭl'o, koncert'ej'o, hal'o kaj simil'e, por ke parol'ant'o, eminent'ul'o'j, art'ist'o'j kaj ali'a'j est'u pli vid'ebl'a'j kaj aŭd'ebl'a'j. ~EB 99/28, 249/11, 321/30; ~Be'e 69/3, 157/30

poker/o Uson'de'ven'a hazard'a mon'lud'o per kart'o'j aŭ per kub'et'o'j.

poliandri/o Stat'o de vir'in'o hav'ant'a plur'a'j'n edz'o'j'n sam'temp'e. ☞ poligami'o, poligini'o.

pomad/o Medikament'a aŭ kosmetik'a ŝmir'aĵ'o. Tie ĉi, tem'as pri har'ar-ord'ig'a ŝmir'aĵ'o.

pomel/o 1 Glob'a ekstrem'aĵ'o de la ten'il'o de spad'o aŭ sabr'o. ~EB 277/54; ~Be'e 11/54 2 El'star'a antaŭ'a part'o de sel'o.

pomp'o'n/o Tre puf'a ornam'a glob'o el mult'a'j radius'e el'star'a'j faden'o'j, far'it'a per kun'lig'i ĉiu'j faden'o'j ĉe unu centr'a lok'o.

ponard/o Pint'a ambaŭ'tranĉ'a mal'long'a pik'arm'il'o, port'at'a ĉe la zon'o aŭ laŭ'long'e de krur'o. ~EB 266/46, 309/22, 336/44; ~Be'e 125/41 ~i (tr) Pik'i per ponard'o aŭ tranĉio en manier'o kvazaŭ ponard'o.

popl/o Genr'o de dioik'a'j, fal'foli'a'j, oft'e grand'a'j arb'o'j kun long'petiol'a'j, larĝ'a'j foli'o'j, kun flor'o'j en long'a'j, pend'a'j ament'o'j aper'ant'a'j antaŭ la foli'o'j, kaj kun frukt'o'j en'hav'ant'a'j lanug'a'j'n sem'o'j'n po mult'a'j~EB 355/15,23; ~Be'e 189/15

populaci/o 1 Ar'o de objekt'o'j aŭ viv'ant'a'j est'aĵ'o'j, pri kiu'j oni serĉ'as inform'o'j'n. 2 Tut'o de la individu'o'j, aparten'ant'a'j al unu speci'o, viv'ant'a'j en difin'it'a habitat'o.

poriĝ/o 🍴 Manĝ'aĵ'o, far'it'a per miks'ad'o de aven'a aŭ ali'spec'a gri'o en lakt'o aŭ akv'o, suker'it'a aŭ sal'it'a. Si'n. aven'kaĉ'o.

por'e/o 🍁 Kultiv'o'form'o de alium'o (Allium ampeloprasum gr. Porrum, si'n. A. porrum), unu- aŭ du-jar'a herb'o kun mal'grand'a, ne tre vid'ebl'a bulb'o kaj kun long'a'j, plat'a'j foli'o'j, ĉe'baz'e form'ant'a'j spec'o'n de trunk'et'o, kaj kun ĉirkaŭ 1m alt'a pedunkl'o, apeks'e port'ant'a infloresk'o'n el roz'a'j flor'o'j; mult'e kultiv'at'a kiel unu'jar'a por la foli'o'j manĝ'at'a'j kuir'it'a'j inter ali'a'j en sup'o'j kaj salat'o: pore'o'j kun blank'a saŭc'o. ☞ ampelopraz'o, ajl'o, bulb'o. ~EB 59/21; ~Be'e 209/21

porfir/o Rokspeco, hav'ant'a pli'mal'pli grand'a'j'n kristal'o'j'n en et'grajn'a mas'o.

portik/o Galeri'o, kiu mal'ferm'iĝ'as, almenaŭ unu'flank'e, per kolon'ar'o. ~EB 316/50,56; ~Be'e 153/64

potencial/o 1 = tensi'o, tensi'fal'o. 2 Skalar'a grand'o, kies rilat'um'o de ŝanĝ'o en difin'it'a'j direkt'o'j (kun kontraŭ'a antaŭ'sign'o) destin'as la kompon'ent'o'j'n de la kamp'o en la koncern'a direkt'o.

potiron/o Spec'o de kukurb'o (Cucurbita maxima), kultiv'at'a por grand'a'j, pli-mal'pli glob'a'j frukt'o'j, manĝ'at'a'j kuir'it'a'j. La oranĝ'a ŝel'o tranĉ'ebl'as por far'iĝ'i ornam'aĵ'o, kun kandel'o en la el'fos'it'a centr'o. ~EB 59/23; ~Be'e 209/23

poz/i Pren'i kaj ten'i special'a'n ten'iĝ'o'n, por est'i desegn'at'a, pentr'at'a, fotograf'at'a. 2 Al'pren'i, pli-mal'pli konsci'e, tia'n ten'iĝ'o'n, pi'u pov'as impres'i la hom'o'j'n.

precedent/o Pas'int'a fakt'o, kiu prav'ig'as analog'a'n okaz'a'n fakt'o'n.

preri/o Vast'a eben'aĵ'o kovr'it'a de herb'o'j, plej'part'e sen arb'o'j.

prevent/i (tr) Antaŭ'mal'help'i.

prism/o 1 Plur'edr'o, el kies edr'o'j du est'as paralel'a'j, kaj kies ali'a'j edr'o'j est'as paralelogram'o'j. 2 Vitr'a pec'o, hav'ant'a form'o'n de geometri'a prism'o, ort'a kun tri'angul'a'j baz'o'j ordinar'e ort'angul'a'j. ~EB 329/37

proced/i (ntr) Uz'i difin'it'a'j'n rimed'o'j'n por efektiv'ig'i i'o'n. ~o Ag'manier'o, aplik'ot'a por ating'i difin'it'a'n rezult'o'n.

proces'i/o Ceremoni'a marŝ'o de person'o'j, boat'o'j kaj simil'a'j, ir'ant'a'j en ord'a si'n'sekv'o.

projekci/o 1 Ĉiu el la divers'a'j metod'o'j, uz'at'a'j por prezent'i sur eben'a surfac'o part'o'n aŭ tut'o'n de la ter'a aŭ ĉiel'a sfer'o. 2 Lum'a bild'o, send'at'a sur pli-mal'pli proksim'a'n ekran'o'n per special'a lantern'o. ~EB 295/1-25

promoci/i (tr) Alt'ig'i al iu pli alt'a grad'o, ofic'o.

propriet/i Profit'ad'o el objekt'o'j, labor'il'o'j kaj hom'a labor'kapabl'o, efektiv'iĝ'ant'a per labor'o propr'a aŭ ali'ul'a. ~ul'o Tiu, kiu hav'as propriet'o'n pri io.

promontor/o Alt'a pint'o de ter'land'o, kiu el'star'as en la mar'o. Kabego.

prop'et/i (tr) Inter'help'i por hav'ig'i al iu pardon'o'n.

propuls/i (tr) Antaŭ'e'n-pel'i.

protein/o Tiu nutr'a substanc'o hav'ebl'a per manĝ'i viand'o'n kaj konsist'ant'a ĉef'e el amin'acid'o'j.

prudent/a Kapabl'a juĝ'i la cirkonstanc'o'j'n kaj laŭ tio ĝust'e kondut'i. ~o La kapabl'o est'i prudent'a.

pseŭd'o/ Prefiks'o, esprim'ant'a 1 ŝajn'ec'o'n. 2 fals'ec'o'n, ne'aŭtentik'ec'o'n.

psik/o Tut'o de la konsci'a'j kaj ne'konsci'a'j spirit'a'j fenomen'o'j, rigard'at'a kiel objekt'o de scienc'a esplor'o, t.e. sen ia hipotez'o pri ties esenc'o. ~mank'a Tie ĉi: cerb'o tia, kia komput'il'o sen program'o'j.

psikiatr/o Kurac'ist'o de la mens'a'j mal'san'o'j. ~io Part'o de la medicin'o pri la mens'a'j mal'san'o'j kaj ili'a kurac'ad'o. ~ia Rilat'a al ~io.

psik'o'somat/a Rilat'a al la inter'ag'ad'o de la mens'o kaj emoci'o'j kaj la korp'o.

psik'oz/o Mens'a mal'san'o, karakteriz'it'a de la perturb'o de la tut'a person'ec'o, kies rilat'o'j al la real'aĵ'o'j est'as plen'e konfuz'it'a'j. Tie ĉi: tia kred'o de ŭlo, ke li reg'u la univers'o'n.

pterodaktil/o Genr'o de relativ'e mal'grand'a'j, mal'long'vost'a'j flug'saŭr'o'j el mal'fru'a ĵurasi'o, el'trov'it'a'j en Eŭrop'o. pteranodont'o, ramforink'o. –Piv I/40

puc'a Tro ŝarĝ'it'a de ornam'o'j mal'bon'gust'a'j.

pug'n/o Man'o kun fleks'it'a'j kaj kun'met'it'a'j fingr'o'j. Tie ĉi tem'as pri la el'star'a'j part'o'j de l’ artik'o'j, per kies supr'o'j oni bat'as. latun'a ŭmo Unu'pec'a bat'il'o muld'it'a el metal'o (plej oft'e latun'o) kun kvar tru'o'j tra kiu'j oni en'met'as la fingr'o'j'n.

pul/o Mal'grand'a insekt'o, sen'flug'il'a, salt'eg'ant'a, suĉ'ant'a sang'o'n. ~EB 341/30

pulp/o 1 La mol'a, suk'o'plen'a part'o de frukt'o'j kaj radik'o'j kaj la medol'o de i'a'j tig'o'j. 2 Kun'ten'iĝ'ant'a mas'o de mol'a, ne'solv'it'a, plant'a materi'o, precip'e tia materi'o post el'prem'ad'o de la akv'o. 3 Mol'a aŭ du'on'mol'a hist'o, el kiu konsist'as kelk'a'j organ'o'j.

puls/o Bat'ad'o de la arteri'o'j, kaŭz'at'a de la sang'o'flu'o.

punĉ/o 🍴 Varm'a aŭ mal'varm'a trink'aĵ'o el alkohol'aĵ'o (ekz. vin'o, rum'o), suker'o aŭ sirop'o, akv'o (aŭ te'o, frukt'o'suk'o) kaj arom'aĵ'o'j. ☞ sangri'o.

punkci (tr) Tra'bor'i per nadl'o la pariet'o'n de ne'normal'a aŭ natur'a kav'aĵ'o de la korp'o, por el'ĉerp'i la en'ten'at'a'n likv'o'n.

pul'i/o Ⓣ Rad'o, kies rand'o est'as destin'it'a ricev'i ŝnur'o'n, rimen'o'n, ĉen'o'n kaj simil'a'j. ☞ blok'o, takel'o, transmisi'il'o. ~EB 216/48; ~Be'e 368/55

punt/o Mal'dens'a delikat'a plekt'aĵ'o el koton'a'j, lin'a'j aŭ silk'a'j faden'o'j, kies maŝ'o'j, aranĝ'it'a'j laŭ metod'a trik'ad'o, prezent'as art'a'j'n desegn'aĵ'o'j'n. ~EB 101/18,30; ~Be'e 254/18,30

pupil/o Apertur'o en mez'o de iris'o, tra kiu la lum'radi'o'j penetr'as en la okul'o'n. ~EB 21/43

pupitr/o Mebl'et'o, prezent'ant'a dekliv'o'n, sur kiu'n oni met'as libr'o'n, kajer'o'n, partitur'o'n, por pli oportun'e leg'i aŭ skrib'i. ~EB 250/4; ~Be'e 148/2,37

pustul/o ⚕ Epiderm'a ŝvel'aĵ'o, en'ten'ant'a pus'o'n.

pélgrejn/o Grand'a, flug'ant'a rab'o'best'o kun gargojl'a aspekt'o, blank'a'j dent'eg'o'j, ung'a'j man'o'j kaj kap'o kovr'it'a per nigr'a, mal'mol'a ŝel'o. Hav'as led'ec'a'j'n flug'il'o'j'n kiu'j son'as tiel kiel rust'a haspo.

puzl/o 1 ♠ Lud'o, konsist'ant'a el dis'split'ig'it'a'j er'o'j, kiu'j'n oni re'ord'ig'u por re'konstru'i bild'o'n aŭ form'o'n. 2 (f) Tre komplik'a problem'o, kies don'it'aĵ'o'j est'as konfuz'e sen'ord'o.

rad-rul'i Gimnastik'a mov'iĝ'o por riligi si'n flank'e'n sur pied'o'j kaj man'o'j kiel rad'o. ~EB 278/30

ragu/o Viand'a, legom'a aŭ fiŝ'a manĝ'aĵ'o, long'e kuir'it'a en spic'a saŭc'o kun farun'o.

raket/o 1 Art'a fajr'aĵ'o, kiu paf'iĝ'as per fuz'aĵ'o en la aer'o'n kaj tie eksplod'as. 2 Spac'paf'aĵ'o, uz'ant'a fuz'aĵ'o'n kiel pel'rimed'o'n. ~boat'o Vetur'il'o tra'pas'ant'a la kosm'o'n per raket'a motor'o. EB 229/144

ram/o 1 Trab'o, fortik'it'a ĉe unu ekstrem'o, uz'at'a por en'romp'i mur'o'j'n, pord'o'n, ktp. 2 Il'o por firm'e en'bat'i i'o'n, ekzekmple: por far'i brik'o'j'n per bat'eg'i ter'o'n en brik-form'a'n uj'o'n.

rampl/o Dekliv'a voj'o, ebl'ig'ant'a al vetur'il'o'j ating'i la supr'a'j'n etaĝ'o'j'n de konstru'aĵ'o. ~EB 114/41, 202/1; ~Be'e 272/41

rankor/o Obstin'a mal'pardon'em'o, venĝ'em'a re'sent'o.

rapunkol/o Speci'o de kampanul'o (Campanula rapunculus) el Eŭrop'o, U Azi'o kaj N Afrik'o, du'jar'a herb'o, kun viol'et'e blu'a'j flor'o'j en long'a grapol'o kaj kun karn'a, manĝ'ebl'a pivot'radik'o, por kiu ĝi antaŭ'e est'is kultiv'at'a.

ranĉ/o Establ'o de brut'bred'ad'o kutim'a al la vast'a'j eben'aĵ'o'j de N-Amerik'o.

rapir/o Long'a glav'o, precip'e pint'a, foj'e ankaŭ tranĉ'il'a, sed nur ĉe la pint'o.

rasl/o ⚕ Ne'normal'a bru'o, aŭd'ebl'a ĉe brust'aŭskult'o, kaj produkt'at'a de la aer'pas'o en la aer'voj'o'j, jen pro amas'it'a'j likv'o'j, jen pro mal'larĝ'iĝ'o. ☞ stertor'o.

rasp/i (tr) Skrap'i per special'a il'o substanc'o'n ne tre mal'mol'a'n. ~a Mal'glat'a, kiel ~il'o: ~a voĉ'o, tabl'o, ktp.

reaktor/o Aparat'o produkt'ant'a la antaŭ'e'n'mov'o'n de aviad'il'o, sen help'o de helic'o, per sen'per'a reakci'o. ~EB 3/12

recidiv/o Re'aper'o de la sam'a mal'san'o ĉe unu indiduo.

refektori/o Grand'a ĉambr'o por komun'a manĝ'ad'o, en monaĥ'ej'o'j kaj simil'e.

refleks/o Mov'o, sen'de'pend'a de la vol'o, est'ig'at'a kiel ne'vol'a respond'o al nerv'o'stimul'o. Ekzempl'e: la genu'o refleks'as je frap'o de kurac'ist'a martel'et'o.

refrakt/i (tr)Ŝanĝ'i je difin'it'a angul'o la direkt'o'n de lum'radi'o, kiam ĝi tra'ir'as de unu medi'o en ali'a'n de mal'sam'a dens'o

refut/i (tr) Venk'e re'bat'i per traf'a'j argument'o'j. ☞ kontest'i, re'puŝ'i.

regal/i (tr) Bon'e kaj plezur'ig'e trakt'i iu'n, don'ant'e al li manĝ'aĵ'o'j'n kaj trink'aĵ'o'j'n. Tie ĉi, ornam'i la medi'o'n de iu per luks'a'j muzik'o kaj ek'kant'o.

reg'o-disk/o Disk'form'a plat'o, oft'e kun et'a el'star'a ans'o en mez'e, kaj gravur'it'a ĉirkaŭ ĝi'a rand'o per aŭ cifer'o'j aŭ strek'et'o'j, kaj turn'at'a fingr'e por reg'i aparat'o'n.

regres/i (ntr) Ir'i en direkt'o kontraŭ'a al la cel'o, sed ne turn'ant'e al ĝi la dors'o'n.

rendiment/o Raport'o inter la util'a labor'o ricev'it'a de maŝin'o kaj la energi'kvant'o el'spez'it'a.

replik/o Respond'o al tio, kio'n ali'a asert'is aŭ postul'is en diskut'ad'o.

reptil'i/oj ♉ Klas'o (Reptili'a) de vertebr'ul'o'j kun ŝanĝ'iĝ'ant'a korp'o'temperatur'o, spirant'a'j ĉiam per pulm'o'j, kaj kun korp'o kovr'it'a de korn'ec'a'j plat'o'j kaj/aŭ skvam'o'j, kelk'a'foj'e kovr'ant'a'j ost'a'j'n plat'o'j'n. ☞ amfibi'o'j. ~EB 350/27-41; ~Be'e 182/33-41

restaŭr/i (tr) Prov'i re'met'i en la origin'a'n stat'o'n per re'konstru'o, ripar'o, re'pentr'ad'o ktp.

retret/o 1 Ced'a re'turnir'o de arme'o, kiu for'las'is pozici'o'n sub la prem'o de la mal'amik'o. 2 Re'tir'iĝ'o for de la kort'eg'o, de la publik'a'j funkci'o'j, de la burĝ'a viv'o. ~ej'o Izol'a dom'o en lok'o de natur'a bel'o.

rezid'u/o 1 ⊕ Rest'aĵ'o el petroj, pas'int'ec'e el'met'at'a'j al la ag'ad'o de ekster'a'j fenomen'o'j, nek transport'it'a nek sediment'it'a: rezidu'a arkoz'o, rezidu'a argil'o (el argil'a rezidu'o de dis'solv'it'a'j kalk'petr'o'j). 2 Ⓚ Rest'aĵ'o. 3 ⚖ Tio, kio rest'as el hered'aĵ'o, post pag'ad'o de la ŝuld'o'j, impost'o'j kaj legac'o'j.

rib/o 1 Genr'o de arbed'o'j kun plej oft'e man'e rip'a'j, larĝ'a'j foli'o'j. 2 La mal'grand'a'j manĝ'ebl'a'j ber'o'j de iu'j rib'o'j. ~EB 60/10,12

rikan/i (ntr) Rid'aĉ'i kun malic'o.

rigor/a Sen'indulg'e sever'a

risort/o Elast'a lamen'o aŭ faden'o el metal'o aŭ ali'a material'o, kapabl'a re'pren'i la antaŭ'a'n form'o'n, post kiam ĝi est'is fleks'it'a, prem'it'a aŭ streĉ'it'a. ~i Ek'mov'i rapid'e kiel risort'o liber'ig'it'a. ~EB 166/38, ~Be'e 345/67

rival/o Tiu, kiu streb'as por super'i ali'a'n, precip'e en la art'a'j aŭ am'a'j afer'o'j.

riverenc/o Respekt'a ĝentil'a mov'o de korp'o, klin'o de la bust'o. ~i (tr) Far'i riverenc'o'n.

rodokrozit/o Mineral'o, mangan'a karbonat'o, kun kemi'a en'hav'o MnCO₃. En ĝi'a (rar'a) pur'a stat'o, ĝi kutim'e est'as ros'o-ruĝ'e kolor'a, sed ne'pur'a'j specimen'o'j pov'as kolor'iĝ'i laŭ'grad'e ros'e ĝis pal-brun'e.

>ro'j/o 🌄 Mal'larĝ'a kaj mal'profund'a river'et'o. ☞ lirl'i. ~EB 13/8; ~Be'e 14/9

rokok/o Franc'a arĥitektur'a kaj ornam'a stil'o, kiu'n karakteriz'as kapric'a'j volut'o'j kaj dens'a'j delikat'a'j ornam'aĵ'o'j. ~EB 318/13

ronĝ (tr) Mord'i, uz'ant'e la dent'o'j'n kiel ĉiz'il'o'n k for'ig'ant'e mal'dik'a'j'n pec'o'j'n: la rat'o'j ronĝ'as mebl'o'j'n; (f) la venĝ'em'o ronĝ'is li'a'n kor'o'n. Si'n. mord'et'i. ~ul'o'j ♉ Ord'o (Rodentia) de mam'ul'o'j plej'part'e grajn'o'vor'a'j, kies makzel'o'j hav'as kurb'e ĉiz'il'form'a'j'n inciziv'o'j'n nur po du. ☞ lepor'ul'o'j ~EB 351/12-18; ~Be'e 184/14

romb/o Kvar'later'o, kies ĉiu'j later'o'j est'as egal'e long'a'j. ~Be'e 169/35, ~EB 328/35

ronk/i (ntr) El'ig'i bru'o'n dum dorm'i, plej'oft'e pro vibr'ad'o de la plat'a vel'o.

rotond/o Rond'a konstru'aĵ'o kun kupol'form'a tegment'o. ~EB 316/55

rotor/o Ⓣ Rotaci'ant'a part'o de dinam'o'maŝin'o. ~EB 331/78

rudiment/o 1 Komenc'a'j, element'a'j sci'o'j de scienc'o aŭ art'o. 2 Ne'perfekt'a komenc'o de io, kio evolu'os, aŭ kio sub ali'a'j kondiĉ'o'j est'us pov'int'a evolu'i al pli perfekt'a kaj komplet'a form'o.

ru'n/o Liter'o, desegn'it'a por est'i gravur'it'a. Tie ĉi, antikv'a skrib'manier'o uz'at'a en magi'a'j proced'o'j.

rustik/a Prezent'ant'a simpl'a'n, eĉ krud'a'n pri'labor'ad'o'n, kiu rest'ig'is mult'a'j'n ne'regul'aĵ'o'j'n, mal'glat'aĵ'o'j'n ktp.

ruĵ/o ruĝ'ig'a ŝmink'o.

safir/o Blu'a diafan'a vari'aĵ'o de korund'o, uz'at'a kiel juvel'ŝton'o, Al₂O₃.

sakrilegi/o Θ Mal'respekt'a ag'o kontraŭ sankt'ig'it'a person'o, objekt'o aŭ lok'o.

salat/o Manĝ'aĵ'o konsist'ant'a el freŝ'a'j aŭ bol'ig'it'a'j herb'o'j aŭ legom'o'j spic'it'a'j per sal'o, vinagr'o kaj ole'o.

salik/o Genr'o (Salix el salik'ac'o'j) de dioik'a'j arb'o'j kaj arbust'o'j kun foli'o'j integr'a'j aŭ dent'et'a'j, ĝeneral'e mal'larĝ'a'j kaj de'fal'em'a'j, kaj kun vir- kaj in-seks'a'j flor'o'j sen'periant'a'j, ar'iĝ'int'a'j en ament'o'j'n aper'ant'a'j'n antaŭ la foli'o'j aŭ sam'temp'e kiel tiu'j ĉi. ~EB 355/15,24; ~Be'e 189/24

salubr/a Favor'a por la san'o.

salv/o Sam'temp'a paf'ad'o de ar'o da paf'ark'o'j, fusil'o'j, kanon'o'j, ktp.

sandal/o Pied'vest'o, konsist'ant'a nur el pland'um'o lig'it'a per ŝnur'o'j aŭ rimen'et'o'j al la pied'o. ~EB 100/6,29 & 266/13; ~Be'e 58/51

sangvin/a Riĉ'temperament'a, gaj'humor'a, optimist'a.

sap'ŝton'o Kompakt'a aŭ fajn'grajn'a talk'o, uz'at'a en konstru'art'o, por skulpt'ad'o, ktp. Sinonim'o: steatit'o.

sard'o'n/a Epitet'o de special'a rid'o. 1 Ŝajn'a rid'o de iu kies vizaĝ'a'j muskol'o'j kun'tir'iĝ'is pro toks'iĝ'o aŭ mal'san'o. 2 Mien'o esprim'ant'a vid'punkt'o'n de amar'a, iom sarkasm'a amuz'ec'o.

sat'e'n/o ▦ Teks'aĵ'o silk'a, nilon'a, lan'a, koton'a, de kiu unu flank'o est'as glat'a kaj bril'a, ricev'it'a per ne'egal'a nod'ad'o de la veft'o aŭ de la varp'o.

saturnali/oj Saturn'a'j fest'o'j. Festnoktoj dum kiu'j la ordinar'a'j leĝ'o'j de dec'o kaj soci'a hierarki'o est'is inter'romp'it'a'j.

sav'a'n/o 1 ☼ Tropik'a herb'a veget'aĵ'ar'o (vs eko'sistem'o), karakteriz'at'a de la plej'kovr'ec'o de gramine'o'j 1—2m alt'a'j, ĝeneral'e ankaŭ de dis'a'j arb'o'j kaj arbust'o'j. 2 Lok'o, oft'e vast'a eben'aĵ'o, kie kresk'as savan'o. ☞ step'o.

scintil/i (ntr) Bril'i, lum'et'ant'e de temp'et'o al temp'et'o kiel stel'o tra la atmosfer'o.

scirp/o Akv'o'plant'o, kultiv'at'a por ornam'o, la plej grand'a'j uz'at'a'j por farad'o de korb'o'j, sid'mat'o'j de seĝ'o'j kaj simil'e.

sek/a 1 En'hav'ant'a neniom aŭ mal'mult'e da akv'o. 2 Perd'int'a si'a'n natur'a'n akv'o'n. 3 Sen'kompat'a, ne'simpati'a, sen'sent'a, mal'varm'a.

sekt/o Ar'o da person'o'j, hav'ant'a'j la sam'a'n doktrin'o'n, aŭ intern'e de religi'o, aŭ dis'iĝ'int'e de si'a origin'a religi'o.

selakt/o Verd'et'a acid'et'a likv'aĵ'o, rest'ant'a el la lakt'o post apart'ig'o de krem'o.

senil/a Debil'a pro mal'jun'ec'o.

sensor'i/o La centr'o de la sens'aĵ'o'j, pli special'e la cerb'o.

sentimental/a Hav'ant'a aŭ afekt'ant'a roman'ec'a'n sent'em'o'n.

seps/a Tia, ke ĝi pov'as kaŭz'i inflam'o'n, infekt'o'n aŭ putr'iĝ'o'n. ant'i~o Metod'o, laŭ kiu oni detru'as la infekt'ant'a'j'n mikrob'o'j'n per ĥemi'a'j substanc'o'j.

serpent'e'n/o Mineral'o el magnezi'a, monoklin'a foli'silici'at'o, uz'at'a kiel ornam'o en konstru'art'o pro ĝi'a'j verd'a'j lamen'o'j.

servil/a Aĉ'e serv'em'a, sklav'e komplez'em'a. ~ist'o (ĵargon'aĵ'o, iom insult'a) servil'a sub'labor'ist'o.

sfing/o Genr'o de grand'a'j nokt'papili'o'j, kiu'j dum ripoz'o ten'as la flug'il'o'j'n horizontal'e, kaj kies larv'o'j hav'as dors'a'n korn'o'n sur la mal'antaŭ'a part'o de la abdomen'o kaj viv'as sur divers'a'j plant'o'j. ~EB 348/9; ~Be'e 175/61

sibl/i El'ig'i son'o'n simil'a'n al long'e'daŭr'a ‘s’.

sieĝ/i (tr) 1 Kolekt'i kaj rest'ad'ig'i milit'ist'a'j'n trup'o'j'n ĉirkaŭ fortik'aĵ'o, por pren'i ĝi'n. 2 (f) Ĉirkaŭ'i, minac'ant'e aŭ ted'ant'e.

silik/o Eg'e mal'mol'a ŝton'o, romp'ebl'a kiel vitr'o, uz'at'a de pra'ul'o'j por farb'i sag-pint'o'j'n, hak'il'o'j'n, ktp.

sigel/o 1 Disting'a sign'o, stamp'it'a sur mol'ig'it'a substanc'o, por garanti'i la aŭtentik'ec'o'n de dokument'o. 2 Disting'a mark'o, kiu konfirm'as aparten'ec'o'n aŭ aŭtentik'ec'o'n. 3 Disting'a mark'o, kiu montr'as la fin'it'ec'o'n, komplet'ec'o'n. 4 Sign'o, stamp'it'a sur mol'ig'it'a substanc'o, kaj al'met'it'a al kovert'o, skatol'o, pord'o ks, por cert'ig'i la sekret'o'n, mal'help'i la mal'ferm'o'n sen la sci'o de la posed'ant'o ktp. 5 Tio, kio kvazaŭ garanti'as la sekret'ec'o'n.

silk/o 1 Delikat'a kaj bril'a faden'o, sekreci'it'a de la raŭp'o de bombiks'o. 2 Teks'aĵ'o, far'it'a el tiu'j faden'o'j. ~EB 33/32, 34/54, 342/50

siluet/o Aspekt'o de objekt'o aŭ person'o, vid'at'a kontraŭ la lum'o, tiel ke nur la kontur'o'j est'as disting'at'a'j. ~EB 298/28; ~Be'e 21/48

simfit/o Genr'o de plur'jar'a'j herb'o'j kun skorpi'oid'a cum'o el oft'e pend'a'j flor'o'j hav'ant'a'j tub'form'a'n korol'o'n. ~EB 339/45; ~Be'e 193/45

sinaps/o ⚥ Lok'o de kontakt'o inter la ekstrem'aĵ'o'j de du nerv'o'ĉel'o'j aŭ inter nerv'o'ĉel'o kaj muskol-, gland- aŭ sens'o-ĉel'o.

sinkretism/o Φ Θ Kun'ig'o de divers'origin'a'j ide'o'j, tez'o'j aŭ kred'o'j en nov'a'n doktrin'o'n.

>sinekur/o Ofic'o, el kiu oni tir'as profit'o'n kaj honor'o'n, kaj kiu postul'as neni'a'n aŭ tre mal'grav'a'n labor'o'n aŭ zorg'o'n.

sinkrotron/o Maŝin'o simil'a al ciklotron'o, sed kun sekci'ig'it'a kav'a ring'o, anstatŭ du D-form'a'j part'o'j, kaj kun vari'ig'at'a magnet'a kamp'o. ~EB 2/49

sintez/o 1 Operaci'o, per kiu mult'ec'o est'as redukt'it'a al unu'ec'o, per kombin'ad'o aŭ kun'ig'o. 2 Operaci'o, per kiu, kombin'ant'e element'a'j'n kompon'ant'o'j'n, oni ricev'as nova'spec'a'n produkt'o'n, kun apart'a'j ec'o'j.

sin'u/o Ĉiu el la kurb'aĵ'o'j, fleks'o'j de voj'o, river'o kaj simil'e.

skabel/o 1 Benk'et'o, uz'at'a de sid'ant'a person'o, por apog'i si'a'j'n pied'o'j'n. 2 Mal'alt'a seĝ'et'o, sen dors'apog'il'o. ~EB 99/14

skadr/o Part'o de kavaleri'a regiment'o, komand'at'a de major'o.

skal/o Seri'o de grad'o'j, sistem'e kaj regul'e aranĝ'it'a'j. muzik'a ~o Seri'o de not'o'j, regul'e apart'a'j laŭ frekvenc'o. ~EB 299/47-50

ska'n/i (tr) Sistem'e kaj tut'e ekzamen'i. Esplor'i per aparat'o el'send'ant'a energi'o'n kaj mezur'ant'a la ŝanĝ'et'o'j'n en ĝi'a kamp'o. Ekzempl'e: far'i map'o'n per radar'o aŭ son'ar'o. Tie ĉi: far'i tri'dimensi'a'n map'o'n de nerv'o'sistem'o per elektro'magnet'a aparat'o.

skapol/o Mal'dik'a plat'a tri'angul'a ost'o de la post'a part'o de la ŝultr'o. ~EB 18/23; ~Be'e 19/32

skaranjí Tre mal'grand'a sak-faifilo (~EB 301/8, —Piv XXV/17), la sak'o'n oni kun'prem'as inter la dik'fingr'o kaj man'plat'o, la kvar fingr'o'j manipul'ant'e la ŝtop'il'o'j'n ĉe la kvar tub'o'j.

skarlat/o Bril'eg'a sang'o'ruĝ'a kolor'o.

skarp/o 1 Long'a pec'o de teks'aĵ'o, kiu'n vir'in'o'j port'as sur la ŝultr'o'j kaj kies bask'o'j pend'as ambaŭ'flank'e antaŭ la brust'o ĝis la genu'o'j: silk'a, indien'a skarp'o; (f) la skarp'o de Iris'o (ĉiel'ark'o). 2 Oficial'a insign'o, konsist'ant'a el long'a pec'o de teks'aĵ'o, port'at'a de vir'o'j oblikv'e sur la brust'o aŭ zon'e ĉirkaŭ la tali'o. 3 Long'a pec'o de teks'aĵ'o, sur'ŝultr'e al'lig'it'a kaj serv'ant'a por sub'ten'i vund'it'a'n brak'o'n. ~EB 203/14 ; ~Be'e 38/5

skem/o

Teori'a simpl'ig'it'a figur'aĵ'o, prezent'ant'a mal'detal'e ne la form'o'n, sed la aranĝ'o'n kaj la rilat'o'j'n de io.

skorpi/o ♉ (kn) Artropod'o el la klas'o de arane'oid'o'j, kun cefal'o'torak'o port'ant'a par'o'n da fort'a'j pinĉ'il'o'j kun 4 par'o'j'n da mov'a'j membr'o'j, kaj kun du'part'a abdomen'o, antaŭ- kaj post-abdomen'o, ĉi-last'a ses'segment'a kaj fin'iĝ'ant'a per venen'a pik'il'o. ~EB 342/40; ~Be'e 175/44

skrupl/o Mal'trankvil'ig'a dub'o en afer'o'j de konscienc'o. ~a Karakteriz'it'a per ~o.

skvam/o Lamen'et'o leg'ant'a part'o'n de la surfac'o de divers'a'j best'o'j. ~EB 350/11; ~Be'e 182/11

smerald/o Ĝem'o el du'obl'a alumini'a kaj berili'a silikat'o, kies kolor'o vari'as de la blu'o al la herb'o'verd'o. ~kolor'a Plej'oft'e signif'as pri profund'e bril'a verd'ec'o.

sobr/a 1 Moder'e trink'ant'a kaj manĝ'ant'a. 2 ☆♧ Evit'ant'a ĉi'a'j'n super'flu'aĵ'o'j'n. 3 (f) Sen'pasi'a, sen'parti'a, si'n'gard'a pri si'a'j emoci'o'j.

sodomi/i (tr) Seks'e kun'iĝ'i tiel ke la penis'o penetr'as ne la vaĝinon, sed ansataŭe aŭ la buŝ'o'n aŭ la anus'o'n.

sofist/o 1 Helen'a salajr'at'a profesor'o pri filozofi'o kaj retor'ik'o. 2 Person'o, kutim'e uz'ant'a sofism'o'j'n en polemik'o, ktp.

sol'e'n/a 1 Far'at'a laŭ ĉiu'j sankt'a'j rit'o'j aŭ ĉiu'j etiket'a'j regul'o'j. 2 Serioz'e impres'ant'a, efekt'e mal'rapid'a en si'a mov'o aŭ ag'o.

solipsism/o Doktrin'o, laŭ kiu la unu sol'a ekzist'ant'a real'o est'as konsci'o de la ek'kon'ant'a hom'o.

soliv/o Trab'o, kies ekstrem'o'j kuŝ'as sur la mur'o'j, kaj kiu serv'as por port'i la plank'o'n de super'a etaĝ'o. ~EB 115/38

solv/i (tr) 1 Ⓚ Homogen'e kaj stabil'e miks'i kun likv'o solid'o'n, ali'a'n likv'o'n aŭ gas'o'n. ☞ emulsi'i, fand'i. 2 Trov'i la ne'kon'at'aĵ'o'n de problem'o, la respond'o'n al demand'o, la rimed'o'n al mal'facil'aĵ'o. dis~ Dis'ig'i en solv'o.

somat/o ⚥ 1 Tut'o de la ĉel'o'j de embri'o kaj post'e de individu'o, kun escept'o de la seks'e re'produkt'iĝ'a'j ĉel'o'j. ☞ĝermeno. 2 La tut'a korp'o, kontrast'e al la psik'o.

sombr/a Don'ant'a la impres'o'n de profund'a melankoli'o

sombr/a Don'ant'a la impres'o'n de profund'a melankoli'o.

somnol/o Stat'o trans'iĝ'a inter dorm'o kaj mal'dorm'o.

sond/i (tr) Mezur'i per tiu'cel'a aparat'o la profund'ec'o'n de io.

sordid/a Naŭz'e mal'pur'a.

sorb/i (tr) 1 (iu) En'spirant'e, en'tir'i likv'o'n aŭ fluid'o'n en la buŝ'o'n aŭ naz'o'n. ☞ en'glut'i. 2 (io) En'tir'i kaj re'ten'i en si'n.

sorĉ/i (tr) 1 Ĵet'i ~on sur. 2 Rav'i per ia ne'raci'a, ne'rezist'ebl'a log'o.

spasm/o 1 Ne'vol'a kontrah'iĝ'o de muskol'o aŭ muskol'grup'o. 2 Konvulsi'a kontrah'iĝ'o de la viscer'a'j muskol'o'j. ~a Prezent'ant'a ~o'j'n. Tie ĉi: hav'ant'a la sam'a'j'n kvalit'o'j'n de ne'vol'ec'o kaj ne'prognoz'ebl'a subit'ec'o kiel spasm'o'j.

spektr/o 1 ☐ Seri'o de la divers'a'j kolor'o'j kaj radi'o'j, el kiu'j konsist'as lum'o, kia'j ili aper'as, kiam dis'ig'it'a'j per refrakt'o tra prism'o aŭ sur i'a'j ret'aĵ'o'j. 2 ☐ Pli ĝeneral'e: la intens'o de ĉia signal'o kiel funkci'o de frekvenc'o. 3 (f) Ar'o de divers'a'j, sam'kategori'a'j afer'o'j.

spekulativ/i Baz'it'a sur pur'e teori'a rezon'ad'o, cel'ant'e nur sci'o'n, sen ia ajn praktik'a util'o.

spontan'e/a 1 Far'iĝ'ant'a, okaz'ant'a sen ia ekster'a vid'ebl'a kaŭz'o. 2 Meminicianta, sen ekster'a instig'o.

stabl/o 1 Tabl'o por meti'a labor'o. 2 Sub'port'il'o por tabul'o'j, ĉarpent'aĵ'o ks, konsist'ant'a el trab'et'o port'at'a de kvar pied'o'j aŭ de du artik'ig'it'a'j kadr'o'j, fiks'ebl'a'j je difin'it'a angul'o. ~EB 121/40-44; ~Be'e 281/31

stakat/e En manier'o, en kiu la ton'o'j est'as abrupt'e akr'e dis'ig'at'a'j unu de ali'a.

stalaktit/o ⊕ Konkreci'o ĝeneral'e el kalcit'o, produkt'at'a sam'e kiel stalagmit'o, sed kresk'ant'a vertikal'e mal'supr'e'n de sur la plafon'o de kavern'o. ☞ stalagmit'o, gut'o'ŝton'o. ~EB 13/80; ~Be'e 14/65

statur/o Alt'ec'o de la hom'a korp'o, rigard'at'a plej'oft'e el estetik'a vid'punkt'o.

staĝ/o Period'o, dum kiu oni ĉe'est'as nov'a'n instru'a'n kurs'o'n aŭ ricev'as trejn'ad'o'n al nov'a ofic'o. Mezur'o kiu mark'as la not'ind'a'j'n nivel'o'j'n de grad'a trans'form'iĝ'o.

stak/o 1 Alt'a amas'o de gren'pajl'o, kun'rast'it'a fojn'o, garb'o'j, de'hak'it'a'j ŝtip'o'j ktp. 2 Amas'o da sam'form'a'j objekt'o'j, met'it'a'j unu sur la ali'a'j: stak'o da libr'o'j, da teler'o'j. ☞ kolumn'o. 3 Daten'struktur'o, konsist'ant'a el vic'o de element'o'j, ĉe kies unu fin'o oni pov'as al'don'i aŭ for'pren'i element'o'n: sur'stak'ig'i, el'stak'ig'i daten'o'n; plen'um'stak'o (por ten'i lok'a'j'n variabl'o'j'n kaj la re'ven'adres'o'n dum plen'um'ad'o de procedur'o); oni pov'as real'ig'i stak'o'n per list'o aŭ per tabel'o. ~ig'i Far'i stak'o'n el iu material'o.

step/o 1 🍁 ☼ Herb'a, sen'arb'a veget'aĵ'ar'o (vs eko'sistem'o) de la mez'varm'a'j aŭ mal'varm'a'j, sek'a'j region'o'j, karakteriz'at'a de la plej'kovr'ec'o de gramine'o'j. 2 🌄 Lok'o, oft'e vast'a eben'aĵ'o, kie kresk'as step'o.

ster'n/i (tr) Kuŝ'ig'i i'o'n laŭ'long'e sur ia plat'a surfac'o. korp'o'stern'o Gest'o de honor'ad'o, per kiu oni pli-mal'pli stern'as si'a'n korp'o'n sur la grund'o.

stevard/o ⚓✈ Ofic'ist'o, zorg'ant'a pri la komfort'o de la pasaĝer'o'j en ŝip'o'j aŭ aviad'il'o'j. ~EB 216/53

steven/o ⚓ Dik'a trab'o form'ant'a vertikal'a'n kontinu'aĵ'o'n ĉe la antaŭ'o de ŝip'o. ~EB 213/4, 217/71; ~Be'e 372/4

stimíc Tri fajf'o'simil'a'j tub'o'j kun fingr'o-pump'il'o'j. Dik'fingr'o kaj montfingro kun'prem'as sak'et'o'n por el'prem'i aer'o'n trans la buŝ'um'o; la du'a, tri'a kaj kvar'a fingr'o'j manipul'as glit-pec'o'n. La stimíco est'as instrument'o bon'e adapt'it'a al la sentiment'o'j de mal'varm'et'a si'n'de'ten'o, aŭ eĉ mal'aprob'o.

stiv/i (tr) Fiks'aranĝ'i la karg'o'n de ŝip'o, por ke ĝi ne mov'iĝ'u sub la ag'o de la tang'ad'o aŭ rul'iĝ'ad'o.

strab/i (ntr) 1 Ne pov'i direkt'i ambaŭ okul'o'j'n al unu sam'a punkt'o. 2 Rigard'i de flank'e, kun malic'a aŭ envi'a intenc'o. 3 Rigard'i kun la palpebr'o'j mal'larĝ'ig'it'a'j (dum cerb'um'i) al imag'bild'o anstataŭ al la ver'a mond'o.

strangol/i (tr) Sufok'prem'i al iu la gorĝ'o'n.

strateg'i/o 1 ⚔ Art'o kombin'i, por akir'i venk'o'n, la milit'a'j'n, politik'a'j'n kaj ekonomi'a'j'n fort'o'j'n de iu regn'o, kaj plej bon'e aranĝ'i kaj mov'i la milit'a'j'n fort'o'j'n, por trud'i al la mal'amik'o la lok'o'n k la temp'o'n plej favor'a'j'n por la batal'ad'o. ☞ taktik'o. 2 (f) Art'o kombin'i rimed'o'j'n por traf'i iu'n cel'o'n (politik'a'n, ekonomi'a'n, didaktik'a'n kaj ali'a'j).

stud'i/o Tut'o de la labor'ej'o'j neces'a'j por produkt'i film'o'n, televid'aĵ'o'n, ktp, konstru'it'a'j en unu difin'it'a lok'o kaj aparten'ant'a'j al unu sam'a firma'o. ~EB 237/111

stuc/i (tr) 🌾 For'ig'i la ekstrem'a'j'n part'o'j'n, la pint'o'j'n de branĉ'o'j, foli'o'j aŭ radik'o'j.

sturm/i (tr) Kur'ant'e aŭ al'salt'ant'e atak'i.

stuk/o 🏢 Tavol'o da morter'o, al'met'at'a ekster'e sur brik'mur'o aŭ intern'e sur plafon'o'j, mur'o'j kaj vand'o'j por ŝirm'o kaj izol'o de la surfac'o. ~EB 117/38; ~Be'e 45/3

stump/o Ne'difekt'it'a rest'aĵ'o el for'tranĉ'it'a membr'o.

subvenci/o Mon'help'o, don'it'a de ŝtat'o, urb'o, societ'o aŭ mecenat'o al person'o, mov'ad'o, lern'ej'o kaj simil'e.

sukcen/o Mal'mol'a flav'a diafan'a fos'il'a rezin'o, en kiu foj'e trov'iĝ'as pra'a insekt'o kaj el kio oni far'as ornam'aĵ'o'j'n.

sukub/o Diabl'o, kiu al'pren'is la form'o'n de vir'in'o, por kun'iĝ'i kun vir'o.

sukulent/a Hav'ant'a foli'o'j'n aŭ tig'o'j'n karn'o'dik'a'j'n kaj suk'plen'a'j'n. ~aĵ'o Plant'o iom simil'a al sen'dorn'a kakt'o.

sulfur/o 1 Ⓚ Element'o, S, atom'numer'o 16, atom'mas'o 32,07. 2 Ⓚ Ne'metal'o solid'a, hel'flav'a, sen'odor'a (en pur'a stat'o, sed fort'e ordora kiel sulfid'o), facil'e fand'ebl'a kaj brul'em'a, kiu'n oni trov'as en la vulkan'a'j el'sput'aĵ'o'j aŭ ekstrakt'as el erc'o'j aŭ natur'gas'o'j.

supl/a Mal'rigid'a, facil'e de'form'ebl'a.

surf/o Ŝaŭm'o kaj tumult'o de mar'a'j ond'o'j, kiu'j romp'iĝ'as sur bord'a sabl'aĵ'o aŭ rif'o kaj fort'eg'e retro'ir'as.

surf/o Ŝaumo kaj tumult'o de la mar'ond'o'j, kiu'j romp'iĝ'as sur bord'a sabl'aĵ'o aŭ rif'o kaj fort'eg'e retro'ir'as. ~EB 13/27

susur/i (ntr) El'ig'i son'o'n mal'fort'a'n kaj iom sek'a'n, kiel de saten'o, silk'o, ĉif'it'a paper'o kaj simil'e.

svarm/i (ntr) 1 Grand'amas'e inter'puŝ'e mov'et'iĝ'i kaj sku'et'iĝ'i ĉiu'flank'e'n. 2 Est'i tre mult'nombr'a. Ekzempl'e: kiel abel'o'j atak'ant'a'j en'romp'int'o'n de si'a nest'o.

svelt/a Harmoni'e aŭ elegant'e mal'dik'a.

sven/i (ntr) Perd'i dum kelk'a'j moment'o'j la konsci'o'n kaj mov'kapabl'o'n.

ŝakt/o 1 Vertikal'a tru'o, ĝeneral'e profund'a, kiu'n oni bor'as en ter'o por ekspluat'i min'aĵ'o'n, karb'o'n, naft'o'n, sal'o'n kaj simil'e. ~EB 137/14; ~Be'e 297/25 &32 2 Spac'o, en form'o de vertikal'a tru'o, aranĝ'it'a en konstru'aĵ'o por ricev'i ŝtup'ar'o'n aŭ lift'o'n.

ŝalm/o 1 Kan'o, kav'ig'it'a kaj bor'it'a per kelk'a'j tru'o'j, per kiu muzik'is antikv'a'j paŝt'ist'o'j. 2 Primitiv'a form'o de flut'o aŭ klarnet'o, kun anĉ'o kaj tru'o'j. ~EB 301/13; ~Be'e 140/4 & 14

ŝed/o 🏠 Krud'a ŝirm'ej'o por brut'o'j, kamp'ar'a'j uz'aĵ'o'j kaj simil'a'j, konsist'ant'a el tegment'o sub'ten'at'a de fost'o'j, ordinar'e sen flank'mur'o'j. Se hav'ant'a mur'o'j'n, tiu'j est'as sen insul'aĵ'o kaj foj'e el plank'o'j inter kiu'j est'as spac'et'o'j. ~EB 78/51, 56; ~Be'e 215/32

ŝlim/o Akv'o'mol'ig'it'a ter'o aŭ simil'a substanc'o, de'met'iĝ'int'a sur la fund'o'n de akv'uj'o'j sen fort'a flu'o.

ŝmir/i (tr) Frot'i sur i'o'n mal'dik'a'n tavol'o'n da gras'a aŭ al'glu'iĝ'ant'a substanc'o.

tabel/o 1 Plat'o el ŝton'o, bronz'o, ktp sur kio oni gravur'as konserv'ot'a'n tekst'o'n. 2 Pres'it'a metod'a list'o da inform'o'j, aranĝ'it'a tia'manier'e, ke la bezon'ant'o pov'as facil'e trov'i ĉiu'n el ili. ~EB 249/26

taburet/o Tri- aŭ kvar-pied'a seĝ'et'o sen brak'o'j kaj dors'apog'il'o. ~EB 48/5, 314/11; ~Be'e 157/25

taks'us/o Daŭr'a'foli'a'j, dioik'a'j pingl'o'arb'o'j kun mol'a'j pingl'o'j kaj kun sem'o'j unu'op'a'j, ber'aspekt'a'j, ĉar unu'op'e ĉirkaŭ'it'a'j de karn'a, suk'plen'a aril'o ĝeneral'e intens'e ruĝ'a. ~Be'e 190/61, ~EB 356/61

taktik/o 1 ⚔ Art'o aranĝ'i kaj util'ig'i la arme'o'j'n sur la batal'kamp'o. ☞ strategi'o. 2 Manier'o, metod'o, uz'at'a por ating'i cel'o'n.

talisman/o Luks'aĵ'et'o, plej'oft'e gem'o gravur'it'a per astr'ologi'a'j aŭ kabal'a'j sign'o'j, kiu laŭ iu'j kred'o'j gard'as la port'ant'o'n kontraŭ mal'bon'o.

tambur/o Muzik'a instrument'o, konsist'ant'a el mal'plen'a cilindr'o, kies ambaŭ baz'a'j flank'o'j est'as ferm'it'a'j per du mal'dik'a'j streĉ'it'a'j foli'o'j el led'o, kiu'j'n oni frap'as. ~EB 303/47-49,55,58

tantal/o Element'o, rar'a metal'o, kun atom'pez'o 180,88 kaj atom'numer'o 73, Ta.

Tantal/o Reĝ'o, kiu pro si'a'j krim'o'j est'is kondamn'it'a en Hadeso neniam pov'i sat'ig'i si'a'n soif'o'n kaj mal'sat'o'n: tiel'e sem'is nep'o'j de Tantal'o per plen'a man’ mal'ben'o'n post mal'ben'o. tantal'ig'i Far'i el iu kvazaŭ Tantal'o'n, al'log'ant'e, sed neniam kontent'ig'ant'e.

tapet/o Ĉia material'o, led'o, tol'o, paper'o, plast'o kaj simil'e, per kiu oni mal'dik'eg'e teg'as ali'a'n afer'o'n, plej'oft'e la mur'o'j'n de ĉambr'o. ~i (tr) Kovr'i per tapet'o.

tarantel/o 𝅘𝅥𝅰 Vigl'e turn'iĝ'a ital'a danc'o, kaj ties muzik'o.

tavern/o Drink'ej'o aŭ popol'a restoraci'o. ☞ bier'ej'o, gast'ej'o, kaf'ej'o.

teks/i (tr) Dens'e inter'kruc'ig'i la faden'o'j'n de veft'o kaj de varp'o, por el'far'i ŝtof'o'n. ~ator'o Grand'a aŭtomat'a maŝin'o, serv'ant'a por teks'i. ~EB 159/1

temp'i/o ❤ Ĉiu el la du flank'a'j part'o'j de la kap'o, inter la frunt'o, okul'o'j, orel'o'j kaj vang'o'j. ~EB 18/6; ~Be'e 19/12

tend'e'n/o Blank'ec'a, fibr'ec'a muskol'ekstrem'aĵ'o, kiu al'lig'as la muskol'o'n plej oft'e al ost'o. ~EB 20/48

teori/o Supoz'o cel'ant'a klar'ig'i i'o'n, sed rest'ant'a en la sfer'o de la spekulativ'a pens'o.

ter'as/o Alt'a eben'a ter'amas'o, sub'ten'at'a per mason'aĵ'o kaj aranĝ'it'a en ĝarden'o por ĝu'ig'i bel'vid'o'n aŭ facil'ig'i promen'ad'o'n.

terat/o ⚕ Grav'a fizik'a aŭ fiziologi'a anomali'o; monstr'aĵ'o.

teŭg/o ⚓ Spec'o de part'a ferdek'o, konstru'it'a super la supr'a ferdek'o, plej'oft'e ĉe la pru'o, foj'e ankaŭ ĉe la pob'o. Si'n. antaŭ- aŭ post-kastel'o. ~EB 213/49, 218/43; ~Be'e 67/45

tinktur/o Likv'a substanc'o, por kolor'ig'i teks'aĵ'o'j'n, faden'o'j'n aŭ har'o'j'n per sorb'ad'o. ~i Kolor'ig'i per tinktur'o.

tint/i (ntr) Inter'frap'iĝ'ant'e, el'ig'i klar'a'n, iom trem'ant'a'n son'o'n.

toast/o Rost'it'a pan'tranĉ'o.

tonal/o Skal'o, akord'o'j kaj ton'rilat'o'j, grup'iĝ'ant'a'j ĉirkaŭ tonik'o kiel baz'o de muzik'aĵ'o.

tonik/o 1 tonik/o 𝅘𝅥𝅰 La baz'a ton'o de gam'o. 2 ⚗ Medikament'o, kiu fort'ig'as aŭ stimul'as la vigl'ec'o'n de organ'o aŭ de hist'o. ➞ toni'o.

topaz/o Mineral'o, konsist'ant'a el alumini'a silikat'o, tre mal'mol'a pli-mal'pli diafan'a, plej'oft'e flav'ec'a, uz'at'a kiel juvel'ŝton'o. ~a pal'e flav'lum'a.

torak/o Brust'o-kaĝ'o ĉe hom'o'j, analog'a korp'o'part'o ĉe insekt'o'j.

torf/o Material'o (petro) brul'ig'ebl'a, mal'pez'a, spong'ec'a, brun'a, kiu est'iĝ'as en marĉ'o'j per mal'kombin'iĝ'o de veget'aĵ'o'j, precip'e de sfagn'o'j. ~ej'o Teren'o en kies grund'o sediment'iĝ'is torf'o. Torf'ej'o'j evolu'as el marĉ'o'j. ~EB 13/18

torpor/o Stat'o de korp'a kaj mens'a mal'vigl'ec'o.

trakt/i 1 Diskut'i pri la kondiĉ'o'j de iu afer'o, por fin'ven'i al inter'konsent'o. 2 Tia- aŭ ali'manier'e ag'i, kondut'i kontraŭ iu aŭ io.

trans'form-ator/o Il'o por inter'ŝanĝ'i alt'ec'o'n de elektr'a tensi'o kontraŭ relativ'a kurent'o, ordinar'e per par'o de mal'sam'long'a'j drat'o'j mult'e volv'it'a'j ĉirkaŭ komun'a aks'o el fer'a'j lamen'o'j. ~EB 146/39

travertin/o Griz'e brun'a ŝton'o. Sediment'a, kontinent'a kalk'petr'o, kav'o'riĉ'a, oft'e mal'pez'a, est'iĝ'ant'a ĉe font'o'j aŭ en mal'profund'a'j river'o'j kontakt'e de veget'aĵ'o'j (bio'kemi'a de'ven'o), uz'at'a por konstru'aĵ'o'j.

trezor/o 1 Amas'o da or'o, arĝent'o aŭ ali'a'j mult'e'kost'aĵ'o'j, rezerv'e ten'at'a'j. 2 ☆ Kolekt'o el relikv'o'j kaj valor'plen'a'j pi'aĵ'o'j, konserv'it'a'j en iu preĝ'ej'o. 3 (f) Io tre ŝat'ind'a.

tribun/o El'star'a podi'o, plej'oft'e kun seĝ'o kaj pupitr'o, de kie parol'as orator'o, precip'e politik'a aŭ religi'a.

tri'dent/o Fork'o, kun tri dent'o'j, iam antaŭ'e la emblem'o de Neptun'o, helen'a di'o. ~EB 308/30

tril/o 𝅘𝅥𝅰 Rapid'a, altern'a ripet'ad'o de du son'o'j, kiu'j'n dis'ig'as nur ton'o aŭ du'on'ton'o. Rul'ig'it'a son'o kia la konsonant'o R en la ital'a kaj E-o. Simil'a son'efik'o dum fajf'i, kant'i, ktp. ~i (ntr) Far'i tril'o'n.

trip/o 1 Intern'a organ'ar'o de buĉ'it'a best'o: sen'trip'ig'i kok'id'o'n, fiŝ'o'n. 2 ♉ Gland'o'riĉ'a part'o de la digest'a kanal'o de re'maĉ'ul'o'j. 3 🍴 Stomak'o de re'maĉ'ul'o'j, pec'ig'it'a, long'e kuir'it'a kaj spic'it'a

tritur/o ♉ Genr'o (Tritur'us) de amfibi'o'j el la ord'o de urodel'o'j, fam. de salamandr'ed'o'j, kun 5 fingr'o'j sur ĉiu pied'o kaj kun flank'e plat'a vost'o, oft'e viv'ant'a'j en akv'o. ~EB 350/20; ~Be'e 182/20

triumf/o 1 Pomp'a kaj solen'a en'ir'o en Romon. 2 Grand'a sukces'o, apart'e rimark'ind'a ating'o.

trunk/o La plej dik'a, port'a part'o de arb'o, lign'a kaj ordinar'e vertikal'a, sub kiu kresk'as radik'o'j. ~EB 354/2,7,8

turmalin/o Mineral'o en form'o de romboedr'a'j, tri'angul'sekc'aĵ'a'j kristal'o'j, nigr'a, ruĝ'a aŭ blu'a, pli dur'a ol kvarc'o, mal'pli ol topaz'o; ĝi elektr'iĝ'as pro varm'ig'o aŭ kun'prem'o.

tundr/o Mal'varm'klimat'a, precip'e boreal'a mal'alt'a veget'aĵ'ar'o, karakteriz'at'a de arbust'et'o'j, herb'o'j, liken'o'j.

tunik/o Antikv'a mal'long'manik'a vest'o, vir'a aŭ vir'in'a, ordinar'e port'at'a sub ali'o, ating'ant'a ĝis la genu'o'j.

turment/i (tr) 1 Kaŭz'i al iu grand'a'j'n korp'a'j'n sufer'o'j'n: eĉ muŝ'o sent'as, kiam vi ĝi'n turment'as, 2 Kaŭz'i al iu grand'a'j'n moral'a'j'n sufer'o'j'n.

turnir/o 1 En mez'epok'o, kavalir'a fest'o, en kiu du kiras'it'a'j rajd'ant'o'j vet'batal'is per mal'akr'ig'it'a'j arm'il'o'j. 2 Ĉia amik'a konkurs'o pri lert'ec'o, kiu ne don'as okaz'o'n al atribu'o de titol'o.

ubliet/o En mez'epok'a'j kastel'o'j, sub'ter'a karcer'o, en kiu oni oft'e las'is mort'i la mal'liber'ul'o'n.

ulcer'o/o ⚕ Lez'o de haŭt'o aŭ mukoz'o kun substanc'o'perd'o kaj mal'fort'a tendenc'o cikatr'iĝ'i.

uleks/o Genr'o de dorn'a'j tuf'arbust'o'j kun foli'o'j part'e ŝanĝ'iĝ'int'a'j al apeks'e dorn'a'j filodi'o'j, kaj kun flav'a'j, unu'op'e aksel'a'j flor'o.

ulul/i (ntr) Blek'i kiel nokt'a'j rab'o'bird'o'j.

unik/a Sol'a laŭ si'a kvalit'o: ne hav'ant'a ali'a'n egal'a'n aŭ simil'a'n.

vad/i (ntr) Paŝ'i en akv'o aŭ en mol'a substanc'o, kot'o, neĝ'o, sabl'o ktp. ~EB 258/10

>vafl/o 🍴 Mal'pez'a, mal'dik'a kuk'aĵ'o, bak'it'a en vafl'ofer'o. ~et'o Tre mal'dik'a vafl'o, oft'e en form'o de kornet'o, uz'at'a nun ĉef'e kun glaci'aĵ'o ~EB 97/47; ~Be'e 251/51

vaks/o Pal'flav'a substanc'o, al'glu'iĝ'em'a kaj kned'ebl'a, sekreci'at'a de abel'o'j kiel material'o de ili'a'j ĉel'o'j. ~i (tr) Ŝmir'i per ~o.

valut/o Mon'o aŭ mon'sign'o cirkul'ant'a en unu land'o.

valv/o Ĉia mov'ebl'a pec'o, destin'it'a en'las'i likv'o'n, vapor'o'n, aŭ gas'o'n en tub'o'n, uj'o'n kaj simil'a'j'n, aŭ por regul'i la kvant'o'n aŭ direkt'o'n de ĝi'a tra'las'iĝ'o. ~EB 40/73

veld/i (tr) Kun'fiks'i du metal'a'j'n pec'o'j'n, ard'ig'ant'e ili'n tiel, ke la junt'o far'iĝ'as flu'ec'a, kaj post'e kun'forĝ'ant'e ili'n kiel unu'n, aŭ sam'temp'e al'met'ant'e fand'it'a'n metal'o'n en la junt'o'n. ~EB 135/128

velur/o Silk'a, koton'a aŭ lan'a ŝtof'o, prezent'ant'a unu'flank'e dens'a'n teks'aĵ'o'n, kaj ali'flank'e mol'a'n supr'aĵ'o'n konsist'ant'a'n el mult'a'j mal'long'a'j, rekt'e star'ant'a'j bril'a'j har'o'j.

ventol/i (tr) Re'freŝ'ig'i la aer'o'n en ferm'it'a spac'o, produkt'ant'e aer'ond'o'n aŭ en'blov'ig'ant'e ekster'a'n aer'flu'o'n. ~EB 112/17

verand/o Apart'a galeri'a peron'o etend'ant'a ĉirkaŭ part'o de dom'o, kun tegment'o sub'ten'at'a de fost'o'j aŭ kolon'o'j.

verb'e'n/o 🍁 1 (ss) Genr'o (Verben'a el verben'ac'o'j) de unu- kaj plur-jar'a'j herb'o'j; ĉirkaŭ 200 sp-oj el la mez'varm'a kaj tropik'a Amerik'o, nur 2–3 el la Mal'nov'a Mond'o. 2 (vs) verben'o 1 kaj tre parenc'a'j genr'o'j (Aloysia kaj Glandularia el verben'ac'o'j), kelk'a'j medicin'e uz'at'a'j.

vermiljon/o La cinabr'a kolor'o. ~a Cinabr'a. ☞ karmezin'o, karmin'o, skarlat'o.

vernis/o Ole'o miks'it'a kun sek'ig'a'j ing're'di'ent'o'j, las'ant'a post sek'iĝ'o mal'dik'a'n, sen'kolor'a'n, solid'a'n tavol'o'n sur la ŝmir'it'a objekt'o, kiu'n oni tiel ŝirm'as. ~EB 127/12

vertiĝ/o Tia sens'aĵ'o de perd'o je la ekvilibr'o kaj de turn'iĝ'a aŭ oscil'a mov'o, kiu'n pov'as kaŭz'i tro'a fort'o'streĉ'o, vid'o de proksim'a profund'eg'aĵ'o kaj divers'a'j afekci'o'j.

verv/o Inspir'a, fervor'a, vigl'a manier'o de verk'ad'o, parol'ad'o, pentr'ad'o, kompon'ad'o.

verŝ-tabl'o Ĉe tavern'o, tabl'o por prepar'i drink'aĵ'o'j'n. ~EB 260/1-11

vestibl/o En'ir'a part'o de dom'o, konstru'o kaj ceter'e, tra kiu oni ating'as la ĉambr'o'j'n. ~EB 259/1-26

vic'lu'ig/i Lu'ig'i part'o'n de dom'o aŭ loĝ'ej'o, kiu'n oni mem lu'as.

vil/o Dens'o da mal'long'a'j krud'a'j har'o'j, kovr'ant'a'j supr'aĵ'o'n.

vimen/o 1 Spec'o de salik'o. 2 La fleks'ebl'a'j verg'o'j de vimen'o.

vimen/o Arbed'o aŭ mal'grand'a arb'o, speci'o de salik'o, kun long'a'j ŝos'o'j kaj kies fleks'ebl'a'j'n verg'o'j'n oni uz'as por korb'o'farad'o. ~EB 355/29

vip/o Bat'il'o, konsist'ant'a el ŝnur'o aŭ rimen'o, al'lig'it'a al ten'il'o~EB 272/38 ; ~Be'e 105/24

virtuoz/o Art'ist'o, posed'ant'a bril'a'n talent'o'n por lud'i muzik'a'j'n verk'o'j'n. Person'o de escept'e bril'a'j kapabl'o'j.

viscer/o Ajn'a el la intern'a'j orgen'o'j de hom'o aŭ best'o, plej'oft'e tiu'j de digest'o.~EB 22/1-57; ~Be'e 23/1

vivisekci/o Operaci'o, praktik'at'a sur viv'ant'a animal'o por stud'i la fiziologi'a'j'n fenomen'o'j'n.

viz'i/o 1 ⚕ Vid'o'sens'a halucin'o. 2 Θ Objekt'o aŭ scen'o, kiu'n di'a revelaci'o vid'ig'as al profet'o. 3 Imag'a scen'o de la futur'o far'e de iu kiu pri'pens'as nov'eg'a'n ide'o'n.

volb/o Ark'o'form'a plafon'o. ~EB 80/22; ~Be'e 232/1

volut/o Spiral'form'a ornam'aĵ'o.

volv/i (tr) Plur'foj'e rond'met'i i'o'n fleks'ebl'a'n ĉirkaŭ io ali'a. dis~i 1 Etend'i plat'a i'o'n ~it'a'n. 2 Iom post iom kresk'ig'i, evolu'ig'i, don'i pli grand'a'n fort'o'n aŭ vast'ec'o'n aŭ pri'labor'it'ec'o'n.

vor/i Krud'e manĝ'i, ŝir'ant'e per la dent'o'j (special'e pri best'o'j).

vortic/o La geometri'a figur'o de kirl'a rotaci'ad'o, long'iĝ'ant'a kaj maldkiĝanta en si'a etend'iĝ'o el lok'o de plen'o al apud'a lok'o de mank'o. ~Be'e 8/33

vélfken/o Fabel'a est'ul'o de mal'super'a rang'o, du'on'e kaj hom'a kaj fe'a, dot'it'a per iom'et'e super'natur'a'j pov'o'j.

zekin/o 1 Or'mon'er'o iam uz'it'a ĉe Venecio. 2 Ornam'aĵ'o en form'o de mon'er'et'o, el arĝent'o, or'o, aŭ ajn'a sam'e bril'a material'o, al'kudr'it'a al vir'in'a vest'o.

zelot/o 1 An'o de iam'a hebre'a sub'grup'o milit'e aktiv'a pri religi'a politik'o. 2 Fervor'a kaj obstin'a adept'o de ia ajn doktrin'o. ☞ fanatik'a.

zigurat/o Grand'eg'a tur'o, kun ŝtup'o'j, ordinar'e sep, ĉiu pli mal'vast'a ol la mal'supr'a, serv'ant'a kiel templ'o en Babiloni'o. ~EB 315/32

érb/o Fikci'a, kvar-pied'a karnivorulo, hibrid'it'a el vir'o, urs'o, lacert'o. Ĉas'as per naz-sekv'i spur'o'j'n.

ĉarlatan/o Tromp'ist'o tro'uz'ant'a la publik'a'n kred'em'o'n, bru'e serĉ'ant'a la popular'ec'o'n

ĉarnir/o Ⓣ Metal'aĵ'o, konsist'ant'a el du plat'o'j, kun'lig'it'a'j per komun'a aks'o, ŝraŭb'it'a'j sur la fiks'a part'o de mebl'o, kofr'o kaj simil'e, respektiv'e sur la pord'o aŭ kovr'il'o, kaj ebl'ig'ant'a ties mal'ferm'o'n. ☞ pord'hok'o, kardin'o, pivot'o.~EB 134/57 ; ~Be'e 293/56

ĉar'um/o Mal'grand'a ĉar'et'o, kiu'n oni puŝ'as aŭ tir'as per du timon'et'o'j, kaj kiu rul'iĝ'as sur unu sol'a rad'o, post'a aŭ mez'a. ~EB 114/42; ~Be'e 271/37

ĉerk/o Kest'o, en kiu'n oni met'as la korp'o'n de mort'int'o. ~EB 312/35; ~Be'e 149/35

ĥitin/o Ĉef'a konsist'aĵ'o de la ekzo'skelet'o de la artropod'o'j. Ekzempl'e: krustac'o'j, arane'oid'o'j, miriapod'o'j kaj insekt'o'j.

ĥul/o Monstr'o kun hom'a form'o kio loĝ'as ĉe tomb'ej'o'j kaj manĝ'as la korp'o'j'n de mort'int'ul'o'j, ebl'e preter'mort'a hom'o aŭ mort'int'a hom'a korp'o en'loĝ'at'a de mal'bon'a spirit'o.

ĵele/o Du'on'solid'a kaj trem'et'ant'a mas'o, ricev'it'a post mal'varm'iĝ'o de kuir'it'a suker'it'a frukt'o'suk'o: ĵele'o el pom'o'j, rib'o'j kaj simil'a'j. ☞ konfit'aĵ'o, gelaten'aĵ'o.

ĵet-kub/o Kubo kun ar'o da punkt'o'j sur ĉiu flank'o por mon'lud'i. ~EB 265/29

ĵig/o Viv'a angl'a danc'o, kaj muzik'pec'o por tiu.

Ŝpruc'lum'o Mal'long'ig'o de propr'a nom'o Brust'a Ĉiel-romp'a Ŝpruc'lum'o. Magi'a objekt'o akir'it'a en pli fru'a rakont'et'o el la Kugela rakont'ar'o. Centr'a skvam'o de sur la brust'o de fal'int'a super'mond'a est'ul'o. La centr'a nod'o de ties iam'a spirit'a pov'o. Je ek'tuŝ'o, ĝi tut'e en'suĉ'as ajn'a'n viv'ul'o'n.

ŝankr/o Ulcer'o de la haŭt'o aŭ de mukoz'o, kiu iĝ'as la en'ir'pord'o de iu'j infekt'o'j.

ŝelk/o Du'obl'a rimen'o, ordinar'e elast'a, uz'at'a por ten'i pantalon'o'n aŭ iu'n sub'vest'o'n ~EB 31/52, 33/47; ~Be'e 34/38, 37/11

ŝim/o Mikroskop'a fung'o aŭ oomikot'o, hav'ant'a bon'e rimark'ebl'a'n miceli'o'n aŭ spor'ar'o'n.

ŝlos/i (tr) Ferm'i per serur'o. ~il'o 1 Metal'a pec'o serv'ant'a por form'i kaj mal'ferm'i serur'o'n. 2 Mal'help'i ies el'ir'o'n. 3 La plej super'a ŝton'o en arĥo. 4 Tio, kio ebl'ig'as kompren'i i'o'n kaŝ'it'a'n aŭ mal'klar'a'n.

ŝmir/i (tr) 1 Frot'i sur i'o'n mal'dik'a'n tavol'o'n da gras'a aŭ al'glu'iĝ'ant'a substanc'o. 2 Facil'ig'i glit'ad'o'n de il'o, funkci'ad'o'n de maŝin'o, sur'met'ant'e gras'a'n substanc'o'n. 3 Kaŝ'e aĉet'i inform'o'n, servic'o'n, kaj simil'e, per sekret'a pag'o.

ŝpin/i (tr) Tir'i fibr'o'j'n el fibr'o-amas'o kaj kun'tord'i ili'n en faden'o'n.

sufuz/i (ntr) El'verŝ'iĝ'i el vaskul'o (sang'o), el peritone'o (ascit'o), kaj dis'vast'iĝ'i en la hist'o'j'n.

ŝuŝ/i (ntr) Bru'i simil'e al gas'o el'ir'ant'a sub fort'a prem'o el mal'larĝ'a tub'o.

ŝutr/o Kun'aĵ'o el tabul'o'j aŭ plat'o'j, adapt'it'a al fenestr'o kaj pov'ant'a ĝi'n kovr'i, ekster'e aŭ intern'e, per al'kroĉ'ig'o, mal'fald'iĝ'o aŭ turn'iĝ'o sur ĉarnir'o'j, por ĝi'n ŝirm'i kontraŭ ŝtel'ist'o'j, tag'lum'o kaj ali'a'j. ☞ ĵaluzi'o.

ungvent/o Medikament'a kun firm'ec'o de past'o, kio'n oni aplik'as aŭ ŝmir'as sur la haŭt'o'n.

vitriol/o 1 Ⓚ (ark.) Kun'met'o de plur'a'j sulf'at'o'j: blu'a vitriol'o, CuSO₄; verd'a vitriol'o, Fe2(SO₄)₃; blank'a vitriol'o, ZnSO₄. 2 (ark.) 👥 Koncentr'it'a sulf'at'a acid'o, H₂SO₄. ~ole'o Ⓚ (ark.) Vitriol'o 2.

zenit/o 1 La punkt'o sur la ĉiel'a sfer'o, situ'ant'a vertikal'e super la kap'o de observ'ant'o. ☞ nadir'o. 2 (f) Plej alt'a grad'o: li'a fam'o est'as ĉe la zenit'o. ☞ apoge'o, kulmin'o, paroksism'o, eg'ec'o.

Geni'us Loci

aŭtor'it'a de
Clark Ashton Smith

traduk'it'a de
Ĝan Ŭesli Starling

el'don'it'a je
2016-07-03

Antaŭ'parol'o

Geni'us Loci

Atribu'o'j

Katalog'o de
Sen'pag'a'j Bit'libr'o'j

Jack Vance
roman'o'j

Jack Vance
novel'o'j

Clark Ashton Smith
novel'o'j

Clifford D. Simak
ven'ont'a

Geni'us Loci aŭtor'it'a de Clark Ashton Smith

traduk'it'a de Ĝan Ŭesli Starling el'don'it'a je 2016-07-03

Antaŭ'parol'o

Geni'us Loci

Atribu'o'j

Katalog'o deSen'pag'a'j Bit'libr'o'j

Jack Vanceroman'o'j

Jack Vancenovel'o'j

Clark Ashton Smithnovel'o'j

Clifford D. Simakven'ont'a

Geni'us Loci

aŭtor'it'a de
Clark Ashton Smith

traduk'it'a de
Ĝan Ŭesli Starling

el'don'it'a je
2016-07-03

Katalog'o de
Sen'pag'a'j Bit'libr'o'j

Jack Vance
roman'o'j

Jack Vance
novel'o'j

Clark Ashton Smith
novel'o'j

Clifford D. Simak
ven'ont'a