Baron'o MÜNCHHAUSEN Rudolf Erich Rasp'e La vojaĝ'o'j kaj mir'ind'a'j aventur'o'j de baron'o Münchhausen I N K O Rudolf Erich Rasp'e La Vojaĝ'o'j Kaj Mir'ind'a'j Aventur'o'j De Baron'o MÜNCHHAUSEN El la angl'a traduk'is J. D. Applebaum Lingv'e revizi'it'a en 2002 Ilustr'it'a de Gustav'e Doré ISBN 91-7303-141-0 ink'o@omnibus.se http://www.omnibus.se/ink'o Januar'o 2002
Kelk'e da jar'o'j antaŭ ol mi'a barb'o anonc'is baldaŭ'a'n plen'aĝ'o'n, aŭ, ali'vort'e, kiam mi est'is nek vir'o nek knab'o, sed inter ambaŭ, mi esprim'is en divers'a'j konversaci'o'j fort'a'n dezir'o'n vid'i la mond'o'n; pri tio mal'kuraĝ'ig'is mi'n mi'a'j ge'patr'o'j, kvankam mi'a patr'o mem mult'e vojaĝ'is, kio evident'iĝ'os, antaŭ ol mi fin'os mi'a'n strang'a'n kaj, mi pov'as al'don'i, interes'a'n rakont'o'n. Kuz'o de mi'a patr'in'a flank'o tre am'is mi'n kaj oft'e dir'is, ke mi est'as brav'a, vigl'a jun'ul'o, kaj mult'e inklin'is kontent'ig'i mi'a'n sci'vol'em'o'n. Li'a elokvent'ec'o hav'is pli fort'a'n efik'o'n ol mi'a, ĉar mi'a patr'o konsent'is, ke mi akompan'u li'n en vojaĝ'o al la insul'o Cejlon'o, kie li'a onkl'o loĝ'is mult'a'j'n jar'o'j'n kiel guberni'estr'o.
Ni ŝip'vetur'is for el Amsterdamo kun dokument'o'j de ili'a'j alt'a'j ekscelenc'o'j la ŝtat'estr'o'j de Holando. La sol'a rakont'ind'a okaz'int'aĵ'o dum la vojaĝ'o est'is la mir'ind'a'j efik'o'j de uragan'o, kiu el'tir'is kun la radik'o'j mult'nombr'a'j'n arb'o'j'n de ekster'ordinar'a'j dik'ec'o kaj alt'ec'o. Tio okaz'is sur insul'o, kie ni ankr'is por pren'i lign'o'n kaj akv'o'n; kelk'a'j el tiu'j arb'o'j pez'is mult'a'j'n tun'o'j'n, tamen la vent'eg'o port'is ili'n tiel mir'ind'e alt'e'n, ke ili aspekt'is kiel plum'et'o'j de mal'grand'a'j bird'o'j flug'ant'a'j en la aer'o, ĉar ili est'is minimum'e kvin mejl'o'j'n super la ter'o. Sed kiam la uragan'o trankvil'iĝ'is, ili ĉiu'j tuj fal'is vertikal'e sur si'a'j'n respektiv'a'j'n lok'o'j'n kaj en'radik'iĝ'is de'nov'e, escept'e de la plej grand'a, kiu, kiam ĝi for'blov'iĝ'is en la aer'o'n, hav'is sur si'a'j branĉ'o'j vir'o'n kaj li'a'n edz'in'o'n, tre honest'a'n mal'jun'a'n par'o'n, kiu kolekt'is kukum'o'j'n. (En tiu part'o de la ter'glob'o ĉi tiu util'a veget'aĵ'o kresk'as sur arb'o'j.) Dum la fal'o de la arb'o la pez'o de ĉi tiu par'o klin'is la trunk'o'n kaj fal'ig'is ĝi'n en horizontal'a pozici'o: ĝi fal'is sur la ĉef'o'n de la insul'o kaj tuj mort'ig'is li'n; li est'is for'las'int'a la dom'o'n dum la uragan'o, tim'ant'e, ke ĝi fal'os sur li'n, kaj est'is re'ven'ant'a tra si'a propr'a ĝarden'o, kiam ĉi tiu feliĉ'a akcident'o okaz'is. La vort'o feliĉ'a ĉi tie postul'as iom da klar'ig'o. Tiu ĉef'o est'is hom'o kun tre avar'a kaj despot'a karakter'o, kaj kvankam li ne hav'is famili'o'n, la indiĝen'o'j de la insul'o preskaŭ mort'is pro mal'sat'o sekv'e de li'a'j sub'prem'ant'a'j kaj mal'nobl'a'j impost'o'j. La objekt'o'j, kiu'j'n li tia'manier'e pren'is de ili, eĉ est'is putr'ant'a'j en li'a'j proviz'ej'o'j, dum la kompat'ind'a'j mizer'ul'o'j, de kiu'j li for'rab'is ili'n, konsum'iĝ'is en mal'riĉ'ec'o.
Kvankam la pere'ig'o de ĉi tiu tiran'o est'is akcident'o, la popol'o elekt'is la kukum-kolekt'ant'o'j'n por la ofic'o de ĉef'o'j; jen sign'o de dank'em'o pro la mort'ig'o, kvankam akcident'a, al ili'a tiran'o.
Ripar'int'e la difekt'o'j'n, sufer'it'a'j'n en tiu ekster'ordinar'a uragan'o, kaj adiaŭ'int'e la nov'a'n ĉef'o'n kaj li'a'n edz'in'o-moŝt'o'n, ni ek'navig'is kun bon'a vent'o al la cel'o de ni'a vojaĝ'o.
Post proksim'um'e ses semajn'o'j ni al'ven'is en Cejlon'o, kie oni akcept'is ni'n kun grand'a'j sign'o'j de amik'ec'o kaj ver'a ĝentil'ec'o. La sekv'ant'a'j strang'a'j aventur'o'j ebl'e ne est'os ted'a'j.
Loĝ'int'e en Cejlon'o proksim'um'e dek kvar tag'o'j'n, mi akompan'is al ĉas'o unu el la frat'o'j de la guberni'estr'o. Li est'is fort'a, atlet'a hom'o, kaj, al'kutim'iĝ'int'e al tiu klimat'o (ĉar li jam loĝ'is tie kelk'a'j'n jar'o'j'n), li el'ten'is la varm'eg'o'n de la sun'o pli bon'e ol mi; dum ni'a ekskurs'o li est'is mult'e progres'int'a tra dens'a arb'ar'o, dum mi est'is nur ĉe la en'ir'o.
Apud la bord'o'j de vast'a part'o da akv'o, kiu okup'is mi'a'n atent'o'n, mi pens'is, ke mi aŭd'as susur'ant'a'n bru'o'n mal'antaŭ mi; turn'int'e mi'n, mi preskaŭ ŝton'iĝ'is ĉe la ek'vid'o de leon'o, kiu evident'e al'proksim'iĝ'is kun la intenc'o kontent'ig'i si'a'n apetit'o'n per mi'a kompat'ind'a korp'o, eĉ ne pet'ant'e mi'a'n konsent'o'n.
Kio'n far'i en tiu terur'a dilem'o? Mi ne hav'is eĉ unu moment'o'n por pri'pens'i. Mi'a paf'il'o est'is ŝarg'it'a nur per kugl'et'o'j, kaj kugl'o'j'n mi ne hav'is. Kvankam mi ne pov'is imag'i la ebl'ec'o'n mort'ig'i tia'n best'o'n per tia mal'fort'a munici'o, tamen mi hav'is esper'o'n tim'ig'i ĝi'n per la bru'o kaj ebl'e ankaŭ vund'i ĝi'n. Mi tuj ek'paf'is, ne atend'ant'e ĝi'a'n al'proksim'iĝ'o'n, kaj la bru'o nur koler'ig'is ĝi'n; ĝi pli'rapid'ig'is si'a'j'n paŝ'o'j'n kaj ŝajn'e proksim'iĝ'is al mi plej rapid'e. Mi prov'is for'kur'i, sed tio nur pli'ig'is (se tio est'us ebl'a) mi'a'n mal'trankvil'ec'o'n; ĉar en la moment'o, kiam mi turn'is mi'n, mi ek'vid'is grand'a'n krokodil'o'n kun mal'ferm'it'a buŝ'eg'o preskaŭ pret'a mi'n akcept'i. Dekstr'e de mi est'is la akv'o menci'it'a antaŭ'e kaj mal'dekstr'e profund'a krut'eg'aĵ'o, hav'ant'a, kiel mi post'e ek'sci'is, uj'o'n ĉe la fund'o kun venen'a'j kre'it'aĵ'o'j; unu'vort'e, mi rigard'is mi'n perd'it'a, ĉar la leon'o nun star'is sur si'a'j mal'antaŭ'a'j pied'o'j kaj ĝust'e est'is ek'kapt'ont'a mi'n.
Pro tim'o mi fal'is sen'vol'e sur la ter'o'n, kaj, kiel post'e evident'iĝ'is, la leon'o trans'salt'is super mi'n. Mi kuŝ'is kelk'a'n temp'o'n en situaci'o ne pri'skrib'ebl'a per vort'o'j, atend'ant'e ĉiu'moment'e sent'i ĝi'a'j'n dent'o'j'n aŭ ung'eg'o'j'n en iu part'o de mi. Rest'int'e en tiu mal'feliĉ'a situaci'o kelk'a'j'n sekund'o'j'n, mi aŭd'is furioz'a'n, sed ne'ordinar'a'n bru'o'n, mal'simil'a'n al kiu ajn son'o, kiu iam antaŭ'e traf'is mi'a'j'n orel'o'j'n; kaj oni ne mir'os pri tio, se mi inform'os vi'n, de kie ĝi ven'is: post kelk'temp'a aŭskult'o mi kuraĝ'is lev'i mi'a'n kap'o'n kaj ĉirkaŭ'rigard'i, kaj tiam, je mi'a ne pri'skrib'ebl'a ĝoj'o, mi vid'is, ke la leon'o, avid'e salt'ant'e al mi, salt'is antaŭ'e'n, dum mi fal'is, en la buŝ'eg'o'n de la krokodil'o, kiu, kiel mi jam dir'is, est'is larĝ'e mal'ferm'it'a. La kap'o de unu fiks'iĝ'is en la gorĝ'o de la ali'a! Kaj ili barakt'is, por si'n liber'iĝ'i! Mi feliĉ'e ek'memor'is mi'a'n ĉas-tranĉ'il'o'n, kiu pend'is ĉe mi'a flank'o; per ĝi mi de'tranĉ'is la kap'o'n de la leon'o per unu frap'o, kaj la korp'o fal'is al mi'a'j pied'o'j! Post'e per la kolb'o de mi'a paf'il'o mi en'bat'eg'is la kap'o'n de la leon'o pli profund'e'n en la gorĝ'o'n de la krokodil'o kaj pere'ig'is ĉi tiu'n per sufok'ig'o, ĉar ĝi ne pov'is en'glut'i nek el'ig'i la leon'a'n kap'o'n.
Tuj post kiam mi tiel komplet'e venk'is mi'a'j'n du potenc'a'j'n kontraŭ'ul'o'j'n, mi'a kun'ul'o al'ven'is, serĉ'ant'e mi'n; ĉar rimark'int'e, ke mi ne sekv'is li'n en la arb'ar'o'n, li re'ven'is, pens'ant'e, ke mi perd'is la voj'o'n, aŭ ke iu akcident'o traf'is mi'n.
Post reciprok'a gratul'ad'o mi mezur'is la krokodil'o'n, kiu hav'is la long'ec'o'n de kvar'dek fut'o'j.
Tuj kiam mi est'is rakont'int'a al la guberni'estr'o ĉi tiu'n ekster'ordinar'a'n aventur'o'n, li send'is vetur'il'o'n kaj serv'ist'o'j'n, kiu'j port'is hejm'e'n la du kadavr'o'j'n. La fel'o'n de la leon'o oni bon'e prepar'is, kun'e kun la har'o'j, kaj oni far'is el ĝi tabak'uj'o'j'n, kiu'j'n post ni'a re'ven'o al Holando mi donac'is al la urb'estr'o'j, kiu'j rekompenc'e pet'is, ke mi akcept'u mil dukat'o'j'n. La haŭt'o'n de la krokodil'o oni pajl'o'ŝtop'is en la kutim'a manier'o, kaj ĝi est'as bon'eg'a objekt'o en la publik'a muze'o de Amsterdam, kie la gvid'ist'o rakont'as al ĉiu vizit'ant'o la tut'a'n aventur'o'n, kun tiu'j al'don'o'j, kiu'j'n li trov'as konven'a'j. Kelk'a'j el li'a'j vari'aĵ'o'j est'as iom fantazi'a'j. Unu el ili est'as, ke la leon'o rekt'e salt'is tra la krokodil'o, kaj el'ir'is tra la mal'antaŭ'a pord'o, kaj en la moment'o, kiam ĝi'a kap'o aper'is, li'a sinjor'a moŝt'o la grand'a baron'o, (kiel plaĉ'as al li nom'i mi'n) de'tranĉ'is ĝi'n, kun'e kun tri fut'o'j de la krokodil'a vost'o. Ĉi tiu hom'o hav'as tiel mal'mult'e da respekt'o al la ver'o, ke li iu'foj'e al'don'as, ke tuj kiam la krokodil'o ek'sent'is la perd'o'n de si'a vost'o, ĝi turn'is si'n, ek'pren'is la ĉas'tranĉ'il'o'n el la man'o de la sinjor'o, kaj en'glut'is ĝi'n kun tia avid'ec'o, ke la tranĉ'il'o tra'pik'is ĝi'a'n kor'o'n kaj tuj mort'ig'is ĝi'n.
La mal'grand'a respekt'o, kiu'n tiu arogant'a fripon'o hav'as al la ver'o, iu'foj'e ig'as mi'n tim'i, ke mi'a'j ver'a'j rakont'o'j est'os suspekt'ind'a'j, kiam oni trov'os ili'n kun'e kun li'a'j abomen'a'j el'pens'aĵ'o'j£.
Mi ek'voj'ir'is el Romo, por vojaĝ'i al Ruslando mez'e de vintr'o, ĝust'e pens'ant'e, ke frost'o kaj neĝ'o natur'e pli'bon'ig'os la voj'o'j'n, kiu'j, laŭ la dir'o de ĉiu vojaĝ'ant'o, est'as ekster'ordinar'e mal'bon'a'j en la nord'a'j part'o'j de German'uj'o, Pol'uj'o, Kurland'o kaj Litov'uj'o. Mi ir'is sur'ĉeval'e, ĉar tio est'as la plej oportun'a manier'o vojaĝ'i; mi est'is mal'pez'e vest'it'a, kaj pro tio mi des pli sent'is la mal'oportun'ec'o'n, ju pli nord'orient'e'n mi antaŭ'e'n'ven'is. Kiom dev'is sufer'i en tiu'j sever'a'j veter'o kaj klimat'o tiu kompat'ind'a mal'jun'ul'o, kiu'n mi trov'is sur sen'ŝirm'a kamp'o en Pol'uj'o! Li kuŝ'is sur la voj'o, sen'help'a, trem'ant'a kaj hav'ant'a preskaŭ neniu'n kovr'aĵ'o'n por si'a nud'ec'o. Mi kompat'is la mal'feliĉ'a'n hom'o'n; kvankam mi mem sent'is la akr'ec'o'n de la aer'o, mi tamen ĵet'is sur li'n mi'a'n mantel'o'n, kaj tuj mi aŭd'is voĉ'o'n el la ĉiel'o, ben'ant'a mi'n pro tiu bon'far'a ag'o, kaj dir'ant'a: ”Mi'a fil'o, por ĉi tio vi iam ricev'os rekompenc'o'n.” Mi ir'is antaŭ'e'n; nokt'o kaj mal'lum'o ĉirkaŭ'is mi'n. Neni'u vilaĝ'o est'is vid'ebl'a. La tut'a kamp'ar'o est'is kovr'it'a de neĝ'o, kaj mi ne kon'is la voj'o'n.
Lac'ig'it'a mi el'sel'iĝ'is kaj al'lig'is mi'a'n ĉeval'o'n al io simil'a al pint'a stump'o de arb'o, el'star'ant'a el neĝ'o. Por defend'o mi met'is mi'a'j'n pistol'o'j'n sub mi'a'n brak'o'n kaj kuŝ'ig'is mi'n sur la neĝ'o, kie mi dorm'is tiel bon'e, ke mi ne mal'ferm'is mi'a'j'n okul'o'j'n ĝis plen'a tag'lum'o. Ne est'as facil'e kompren'i mi'a'n mir'eg'o'n, kiam mi trov'is mi'n kuŝ'ant'a en tomb'ej'o mez'e de vilaĝ'o; kaj mi'a ĉeval'o ne est'is vid'ebl'a, sed tuj post'e mi aŭd'is ĝi'n blek'ant'a ie super mi. Rigard'ant'e supr'e'n, mi ek'vid'is ĝi'n pend'ant'a per la brid'o ĉe la vent'o'flag'o de la tur'o. La afer'o nun klar'iĝ'is al mi: en la vesper'o la vilaĝ'o est'is kovr'it'a de neĝ'o; subit'a ŝanĝ'o de veter'o okaz'is; mi mal'supr'e'n'iĝ'is al la tomb'ej'o dum la dorm'o, mal'rapid'e kaj ne'sent'ebl'e, dum la neĝ'o degel'is; kaj tio, kio'n mi konsider'is en la mal'lum'o kiel stump'o'n de mal'grand'a arb'o, kiu el'star'is super la neĝ'o kaj al kiu mi al'lig'is mi'a'n ĉeval'o'n, efektiv'e est'is la kruc'o aŭ la vent'o'flag'o de la preĝ'ej'a tur'o!
Post mal'long'a pri'pens'o mi pren'is unu el mi'a'j pistol'o'j, dis'paf'is la brid'o'n, mal'supr'e'n'ig'is la ĉeval'o'n kaj daŭr'ig'is mi'a'n vojaĝ'o'n.
Ĝi ir'ig'is mi'n bon'e antaŭ'e'n en la intern'a'n part'o'n de Ruslando. Mi trov'is sur'ĉeval'a'n vojaĝ'o'n en vintr'o ne laŭ'mod'a, tial mi sub'met'is mi'n, kiel mi ĉiam far'as, al la kutim'o de la land'o, pren'is unu'ĉeval'a'n glit'vetur'il'o'n kaj vetur'is vigl'e al Peterburgo. Mi ne ĝust'e memor'as, ĉu est'is en Estlando aŭ en Ingermanlando, sed mi memor'as, ke mez'e de sovaĝ'a arb'ar'o mi ek'vid'is terur'a'n lup'o'n kur'ant'a post mi kun la tut'a rapid'ec'o de avid'a vintr'a mal'sat'eg'o. Ĝi baldaŭ ating'is mi'n. Est'is neni'u ebl'ec'o de sav'iĝ'o.
Meĥanik'e mi kuŝ'ig'is mi'n plat'e en la vetur'il'o kaj las'is mi'a'n ĉeval'o'n kur'i laŭ'plaĉ'e por si'n'sav'o. Tio, kio'n mi dezir'is, sed apenaŭ esper'is aŭ atend'is, okaz'is tuj post'e. La lup'o tut'e ne atent'is mi'n, sed far'is salt'eg'o'n super mi'n kaj, furioz'e atak'ant'e la ĉeval'o'n, komenc'is rapid'e dis'ŝir'i kaj manĝ'eg'i la mal'antaŭ'a'n part'o'n de la kompat'ind'a best'o, kiu kur'is tiom pli rapid'eg'e pro dolor'o kaj terur'o. Do mem ne rimark'it'a kaj tut'e ekster danĝer'o, mi si'n'gard'e lev'is mi'a'n kap'o'n kaj kun naŭz'eg'o vid'is, ke la lup'o, manĝ'ant'e, penetr'is en la korp'o'n de la ĉeval'o; post ne long'e ĝi tut'e en'ig'is si'n en la ĉeval'o'n. Tiam mi profit'is la okaz'o'n kaj bat'is ĝi'n per la ten'il'o de mi'a vip'o. Ĉi tiu ne'atend'it'a atak'o sur ĝi'a mal'antaŭ'a part'o tiel tim'ig'is la lup'o'n, ke ĝi salt'is antaŭ'e'n per si'a tut'a fort'o. La kadavr'o de la ĉeval'o fal'is sur la ter'o'n, sed anstataŭ ĝi la lup'o est'is en la jung'aĵ'o, kaj mi vip'is ĝi'n konstant'e. Ni ambaŭ al'ven'is en plen'a kur'ad'o tut'e bon'e en Peterburgon, tut'e kontraŭ'e al ni'a atend'ad'o, kaj tre admir'eg'at'a'j de la rigard'ant'o'j.
Mi ne vol'as enu'ig'i vi'n, sinjor'o'j, per la politik'o, art'o, scienc'o, kaj histori'o de tiu bel'eg'a ĉef'urb'o de Ruslando, nek ĝen'i vi'n per la divers'a'j intrig'o'j kaj agrabl'a'j aventur'o'j, kiu'j'n mi spert'is en la ĝentil'a'j rond'o'j de tiu land'o, kie la mastr'in'o de dom'o ĉiam akcept'as la vizit'ant'o'n kun trink'aĵ'o kaj salut'o. Mi prefer'e parol'os pri la pli grand'a'j kaj pli nobl'a'j objekt'o'j de vi'a atent'o, ĉeval'o'j kaj hund'o'j, mi'a'j plej am'at'a'j el la best'a'j kre'it'aĵ'o'j; ankaŭ pri vulp'o'j, lup'o'j kaj urs'o'j, de kiu'j, sam'e kiel de ali'a ĉas'aĵ'o, en Ruslando ĝeneral'e est'as pli grand'a abund'o ol en ĉiu ali'a land'o de la mond'o; fin'e pri tia'j sport'o'j, vir'a'j ekzerc'o'j kaj ag'o'j de galant'ec'o kaj aktiv'ec'o, kiu'j disting'as la sinjor'o'j'n pli bon'e ol la ŝim'a grek'a aŭ latin'a lingv'o aŭ ĉiu'j parfum'o'j, delikat'aĵ'o'j kaj petol'aĵ'o'j de la franc'a'j sprit'ul'o'j aŭ ”petitmaĵtres”.
Pas'is iom da temp'o, antaŭ ol mi pov'is ricev'i oficir'a'n komisi'o'n en la arme'o, kaj en la daŭr'o de kelk'a'j monat'o'j mi est'is tut'e liber'a por dis'perd'i mi'a'n temp'o'n kaj mi'a'n mon'o'n en la plej grand'sinjor'a manier'o. Vi bon'e pov'as imag'i, ke mi for'uz'is mult'o'n de ambaŭ ekster la urb'o kun tiu'j brav'a'j hom'o'j, kiu'j sci'is, kiel plej bon'e profit'i tia'n arb'ar'o'riĉ'a'n land'o'n.
Eĉ la memor'o pri tiu'j amuz'aĵ'o'j don'as al mi freŝ'a'n spirit'o'n kaj kre'as varm'a'n dezir'o'n al ili'a ripet'ad'o.
Iu'n maten'o'n mi vid'is tra la fenestr'o'j de mi'a dorm'o'ĉambr'o, ke grand'a lag'o, ne mal'proksim'e de tie, est'is kovr'it'a de sovaĝ'a'j anas'o'j. Tuj mi pren'is mi'a'n paf'il'o'n el la angul'o, kur'is mal'supr'e'n kaj el la dom'o kun tia rapid'ec'o, ke mi akcident'e vund'is mi'a'n vizaĝ'o'n ĉe la pord'a fost'o. Fajr'o el'flug'is el mi'a'j okul'o'j, sed tio ne mal'help'is mi'a'n intenc'o'n; mi baldaŭ ven'is sufiĉ'e proksim'e por paf'i. Tiam, direkt'ant'e mi'a'n paf'il'o'n, mi vid'is kun ĉagren'o, ke la silik'o el'salt'is el la ĉan'o per la fort'ec'o de la frap'o, kiu'n mi ricev'is antaŭ ne'long'e. Mi dev'is ne perd'i temp'o'n. Mi tuj memor'is la efik'o'n de la frap'o al mi'a'j okul'o'j, tial mi mal'ferm'is la pfanon, direkt'is la paf'il'o'n al la bird'o'j kaj mi'a'n pugn'o'n al mi'a okul'o. Fort'a frap'o de mi'a pugn'o de'nov'e el'ig'is fajr'er'o'j'n el mi'a okul'o; la pulv'o eksplod'is, kaj mi mort'ig'is kvin par'o'j'n da anas'o'j, du'dek marekojn kaj tri par'o'j'n da kerkedoloj. Spirit'ĉe'est'o est'as la esenc'o de vir'a ekzerc'iĝ'ad'o. Dum soldat'o'j kaj mar'ist'o'j ŝuld'as al tio mult'a'j'n el si'a'j feliĉ'a'j sav'iĝ'o'j, ĉas'ist'o'j kaj sport'ist'o'j ne pli mal'mult'e ŝuld'as al tio si'a'j'n sukces'o'j'n.
En iu nobel'a arb'ar'o en Rus'uj'o mi renkont'is bel'a'n nigr'a'n vulp'o'n; est'us domaĝ'e ties mult'valor'a'n fel'o'n difekt'i per kugl'o aŭ paf'aĵ'o. La vulp'o star'is proksim'e de arb'o. Rapid'e mi el'pren'is la kugl'o'n kaj met'is bon'a'n najl'o'n en ĝi'a'n lok'o'n, paf'is kaj traf'is tiel bon'e, ke mi al'najl'is ĝi'a'n vost'o'n al la arb'o. Mi tuj al'ir'is, el'tir'is mi'a'n tranĉ'il'o'n, far'is kruc-tranĉ'o'n trans ĝi'a'n vizaĝ'o'n, ek'pren'is mi'a'n vip'o'n kaj el'vip'is la vulp'o'n el ĝi'a bel'a fel'o.
Okaz'o kaj bon'ŝanc'o oft'e korekt'as ni'a'j'n erar'o'j'n; por tio mi hav'is strang'a'n ekzempl'o'n tuj post'e, kiam en la profund'o de iu arb'ar'o mi vid'is sovaĝ'a'j'n pork'o'n kaj pork'in'o'n, kur'ant'a'j'n proksim'e unu post la ali'a. Mi'a kugl'o mal'traf'is ili'n, tamen nur la antaŭ'a pork'o for'kur'is, sed la pork'in'o ek'star'is sen'mov'e, kvazaŭ fiks'it'a al la ter'o. Ekzamen'ant'e la afer'o'n, mi trov'is, ke la best'o est'as tre mal'jun'a pork'in'o, blind'a pro mal'jun'ec'o. Ĝi kutim'is buŝ'ten'i la vost'o'n de si'a id'o, por est'i konduk'at'a laŭ fil'a dev'o. Mi'a kugl'o traf'is la vost'o'n kaj dis'tranĉ'is ĝi'n, sed la mal'jun'ul'in'o daŭr'e ten'is la rest'int'a'n part'o'n en si'a buŝ'o, kaj ĉar ĝi'a antaŭ'a gvid'ant'o ne plu tir'is ĝi'n, ĝi kompren'ebl'e halt'is. Tial mi pren'is la rest'int'a'n part'o'n de la pork'a vost'o kaj konduk'is la mal'jun'a'n best'o'n hejm'e'n sen pli'a pen'o mi'a'flank'e kaj sen kontraŭ'vol'o aŭ tim'o flank'e de la sen'help'a mal'jun'a pork'in'o.
Terur'a'j est'as tiu'j sovaĝ'a'j pork'in'o'j, kaj tamen ankoraŭ pli furioz'a'j kaj danĝer'a'j est'as la apr'o'j. Unu el ili mi foj'e renkont'is en arb'ar'o, mal'feliĉ'e ne est'ant'e prepar'it'a por atak'o aŭ defend'o. Mi re'tir'is mi'n post kverk'o'n ĝust'e en la moment'o, kiam la furioz'a best'o cel'is flank'a'n atak'o'n al mi kun tia fort'ec'o, ke ĝi'a'j dent'eg'o'j tra'bor'is la arb'o'n; sekv'e de tio ĝi nek pov'is ripet'i la atenc'o'n, nek re'tir'i si'n ...”Ho, ho!”, mi pens'is, ”baldaŭ mi vi'n hav'os!” kaj tuj mi pren'is ŝton'o'n, per kiu mi martel'is kaj kurb'ig'is ĝi'a'j'n dent'eg'o'j'n tia'manier'e, ke ĝi ne pov'is for'ir'i; ĝi nepr'e dev'is atend'i mi'a'n re'ven'o'n el la proksim'a vilaĝ'o. Mi ir'is tie'n por pren'i ŝnur'eg'o'n kaj vetur'il'o'n por bon'e lig'i kaj post'e for'port'i ĝi'n sen'difekt'a kaj viv'ant'a, en kio mi perfekt'e sukces'is.
Vi aŭd'is sen'dub'e pri Sankt'a Hubert'o, la sankt'ul'o kaj protekt'ant'o de ĉas'ist'o'j kaj sport'ist'o'j, kaj pri la nobl'a cerv'o, kiu aper'is al li en arb'ar'o, kun sankt'a kruc'o inter si'a'j korn'o'j.
Mi al'port'is mi'a'n respekt'eg'o'n al tiu sankt'ul'o ĉiu'jar'e en bon'a societ'o kaj vid'is tiu'n cerv'o'n mil'foj'e, aŭ pentr'it'a en preĝ'ej'o, aŭ brod'it'a inter la stel'o'j de li'a'j kavalir'o'j, tial, je honor'o kaj konscienc'o de bon'a sport'ist'o, mi apenaŭ sci'as, ĉu efektiv'e antaŭ'e ekzist'is aŭ eĉ nun'temp'e ekzist'as tia'j kruc'hav'ant'a'j cerv'o'j. Sed permes'u al mi prefer'e rakont'i, kio'n mi mem vid'is.
El'uz'int'e iu'n tag'o'n mi'a'n tut'a'n paf'aĵ'o'n, mi trov'is mi'n ne'atend'it'e en ĉe'est'o de majest'a cerv'o; ĝi rigard'is mi'n tiel sen'tim'e, kvazaŭ ĝi sci'us pri mi'a mal'plen'a kugl'uj'o. Mi tuj ŝarg'is mi'a'n paf'il'o'n per pulv'o kaj met'is sur ĝi'n plen'man'o'n da ĉeriz'o'kern'o'j, de kiu'j mi for'ig'is la frukt'o'karn'o'n tiom, kiom la rapid'ec'o tio'n permes'is. Tiel mi paf'is kaj traf'is ĝi'n ĝust'e en la mez'o de ĝi'a frunt'o, inter la korn'o'j; tio sen'konsci'ig'is ĝi'n, ĝi ŝancel'iĝ'is, sed for'kur'is. Unu aŭ du jar'o'j'n post'e, est'ant'e kun ĉas'ist'ar'o en la sam'a arb'ar'o, mi ek'vid'is bel'a'n cerv'o'n kun bel'a plen'kresk'a ĉeriz'arb'o, pli ol dek fut'o'j'n alt'a, inter ĝi'a'j korn'o'j.
Mi tuj re'memor'is mi'a'n antaŭ'a'n aventur'o'n, rigard'is ĝi'n kiel mi'a'n propr'aĵ'o'n kaj fal'ig'is ĝi'n per unu paf'o, kiu sam'temp'e don'is al mi la koks'o'n kaj la ĉeriz'a'n saŭc'o'n; ĉar la arb'o est'is riĉ'e kovr'it'a de plej delikat'a'j frukt'o'j, kia'j'n mi neniam antaŭ'e gust'um'is. Kiu sci'as, ĉu ebl'e iu fervor'a sankt'a sport'ist'o aŭ sport'em'a abat'o aŭ episkop'o simil'manier'e paf'is, plant'is kaj fiks'is la kruc'o'n inter la korn'o'j de la cerv'o de Sankt'a Hubert'o? Ili ĉiam est'is kaj ankoraŭ est'as fam'a'j pro plant'ad'o de kruc'o'j kaj — korn'o'j 1 ; kaj okaz'e de akcident'o aŭ dilem'o, kiu'j'n oft'e renkont'as fervor'a'j sport'ist'o'j, oni kapt'as kio'n ajn por si'n'sav'o kaj prefer'e prov'as ĉiu'n rimed'o'n anstataŭ mal'traf'i favor'a'n okaz'o'n. Mi oft'e trov'is mi'n en tia situaci'o.
Kio'n vi dir'os ekzempl'e pri jen'a afer'o? Iu'n tag'o'n en pol'a arb'ar'o tag'lum'o kaj pulv'o est'is el'uz'it'a'j. Dum mi re'ir'is hejm'e'n, terur'a urs'o tre rapid'e persekut'is mi'n kun mal'ferm'it'a buŝ'o, pret'a atak'i mi'n; mi tuj tra'serĉ'is ĉiu'j'n mi'a'j'n poŝ'o'j'n pro pulv'o kaj kugl'o'j, sed van'e; mi trov'is neni'o'n krom du ekstr'a'j silik'o'j. Unu el ĉi tiu'j mi ĵet'is per mi'a tut'a fort'o tra la mal'ferm'it'a buŝ'eg'o de la monstr'o en ĝi'a'n gorĝ'o'n. Tio kaŭz'is al ĝi dolor'o'n kaj ig'is ĝi'n turn'i si'n tiel, ke mi pov'is ĵet'i la du'a'n silik'o'n en ĝi'a'n mal'antaŭ'a'n pord'o'n, kio'n mi efektiv'e far'is kun grand'a sukces'o; ĉar ĝi en'flug'is intern'e'n, kun'puŝ'iĝ'is kun la unu'a silik'o en la stomak'o, tiel ke est'iĝ'is fajr'o, kaj sekv'e de tio la urs'o dis'part'iĝ'is per terur'a eksplod'o. Kvankam mi mem for'sav'iĝ'is el danĝer'o tiu'n foj'o'n, mi ne dezir'us, de'nov'e prov'i simil'a'n eksperiment'o'n aŭ sen ali'a munici'o ir'i kontraŭ urs'o.
Est'is, por tiel dir'i, mi'a fatal'o, ke la plej furioz'a'j kaj plej danĝer'a'j best'o'j ĝeneral'e renkont'is mi'n tiam, kiam mi est'is sen'defend'a, kvazaŭ ili sci'us aŭ hav'us instinkt'a'n inform'o'n pri tio. Ekzempl'e, terur'a lup'o kur'eg'is al mi foj'e tiel subit'e kaj tiel proksim'e, ke mi ne pov'is far'i i'o'n ali'a'n ol sekv'i meĥanik'a'n 1 Simbol'a esprim'o, signif'ant'a: far'i mok'aĵ'o'j'n aŭ petol'aĵ'o'j'n.
instinkt'o'n kaj ŝov'eg'i mi'a'n pugn'o'n en ĝi'a'n mal'ferm'it'a'n buŝ'o'n. Pro mi'a sekur'ec'o mi puŝ'ad'is plu kaj plu, ĝis kiam mi'a brak'o en'ir'is intern'e ĝis la ŝultr'o. Kiel liber'ig'i mi'n? Mi ne est'is tut'e kontent'a en mi'a mal'facil'a situaci'o. — Jen lup'o vizaĝ'o'n kontraŭ vizaĝ'o; ni'a reciprok'a okul'um'ad'o ne est'is el la plej agrabl'a spec'o. Se mi el'tir'us mi'a'n brak'o'n, la best'o si'n ĵet'us des pli furioz'e sur mi'n; tio'n mi vid'is en ĝi'a'j flam'ant'a'j okul'o'j. Mal'long'e dir'it'e: mi pren'is ĝi'a'n vost'o'n, turn'is ĝi'a'n intern'o'n ekster'e'n, kiel oni far'as tio'n je gant'o, kaj ĵet'is ĝi'n sur la ter'o'n, kie mi las'is ĝi'n.
La sam'a rimed'o ne est'us serv'int'a ĉe rabi'a hund'o, kiu baldaŭ post'e kur'is al mi sur mal'larĝ'a strat'o en Peterburgo. Oni dev'as for'kur'i, mi dir'is al mi; kaj por far'i tio'n pli bon'e, mi de'ĵet'is mi'a'n pelt'a'n mantel'o'n kaj tre baldaŭ trov'is mi'n sen'danĝer'a en mi'a dom'o. Post'e mi send'is mi'a'n serv'ist'o'n pro la mantel'o, kaj li met'is ĝi'n en la ŝrank'o'n kun mi'a'j ali'a'j vest'o'j.
En la sekv'ant'a tag'o mi est'is mir'eg'ig'at'a kaj tim'ig'at'a per la kri'ad'o de Joĉjo: ”Pro Di'o, sinjor'o, vi'a pelt'a mantel'o est'as rabi'a!” Mi al'rapid'is kaj trov'is preskaŭ ĉiu'j'n mi'a'j'n vest'o'j'n ĉirkaŭ'en'ĵet'it'a'j kaj dis'ŝir'it'a'j en pec'o'j'n. La vir'o est'is tut'e prav'a en si'a konstat'o pri la rabi'ec'o de la mantel'o. Mi mem vid'is ĝi'n ĝust'e en tiu moment'o atak'ant'a bel'a'n frak'o'n, kiu'n ĝi sku'ad'is kaj ĉirkaŭ'en'ĵet'is en sen'kompat'a manier'o.
Ĉiu'j ĉi tiu'j feliĉ'a'j for'sav'iĝ'o'j, sinjor'o'j, est'is ŝanc'o'j, uz'it'a'j avantaĝ'e per spirit'ĉe'est'o kaj fort'a'j pen'eg'o'j, kiu'j, pren'at'e kun'e, kiel ĉiu sci'as, far'as la sukces'plen'a'n sport'ist'o'n, mar'ist'o'n aŭ soldat'o'n; sed tre riproĉ'ind'a kaj sen'prudent'a est'us tiu sport'ist'o, admiral'o aŭ general'o, kiu ĉiam de'pend'us de si'a'j feliĉ'a'j sort'o kaj stel'o'j, ne zorg'ant'e pri tiu'j special'a'j artifik'o'j neces'a'j por li'a profesi'o, kaj ne proviz'ant'e si'n per la plej bon'a'j il'o'j, kiu'j cert'ig'as sukces'o'n. Oni pov'as kulp'ig'i mi'n nek pri unu nek pri la ali'a flank'o; ĉar mi ĉiam est'is fam'a kaj pro la bon'eg'ec'o de mi'a'j ĉeval'o'j, hund'o'j, paf'il'o'j kaj glav'o'j, kaj pro la lert'a manier'o de ili'a uz'ad'o kaj manovr'ad'o, do parol'ant'e ĝeneral'e: mi pov'as esper'i, ke oni memor'os mi'n en arb'ar'o, sur kamp'o kaj en ĉeval'kur'ej'o. Mi ne vol'as rakont'i ĉi tie la detal'o'j'n de mi'a'j ĉeval'stal'o'j, hund'ej'o'j aŭ batal'il'ej'o; sed mi nepr'e dev'as menci'i unu tre am'at'a'n hund'in'o'n. Ĝi est'is ĉas'hund'in'o, kaj mi neniam hav'is nek vid'is pli bon'a'n. Ĝi mal'jun'iĝ'is en mi'a serv'o kaj est'is not'ind'a ne pro si'a grand'ec'o, sed prefer'e pro si'a ne'ordinar'a rapid'ec'o. Mi ĉiam ĉas'is lepor'o'j'n kun ĝi. Se vi est'us vid'int'a'j ĝi'n, vi cert'e ĝi'n admir'us kaj ne mir'us, ke mi tiel am'is ĝi'n kaj ke mi ĉas'is kun ĝi tiel mult'e. Ĝi kur'is tiel rapid'e, tiel mult'e kaj tiel long'e en mi'a serv'o, ke en la last'a'j tag'o'j de ĝi'a viv'o mi est'is dev'ig'at'a uz'i ĝi'n sol'e kiel ter'hund'o'n, en kiu ofic'o ĝi ankoraŭ serv'is al mi dum mult'a'j jar'o'j.
Ĉas'ant'e iu'tag'e lepor'o'n, kiu ŝajn'is al mi ne'ordinar'e grand'a, mi simpati'is kun mi'a kompat'ind'a hund'in'o, kiu est'is graved'a, kaj tamen ĉas'is rapid'e kiel ĉiam. Mi mem pov'is sekv'i sur'ĉeval'e nur en grand'a distanc'o. Subit'e mi ek'aŭd'is bru'o'n kvazaŭ ven'ant'a de ar'o da hund'o'j, tamen ĝi est'is tiel mal'fort'a kaj mal'klar'a, ke mi ne sci'is la kaŭz'o'n.
Al'proksim'iĝ'ant'e mi spert'is grand'a'n surpriz'o'n. La lepor'o nask'is dum la kur'ad'o; la sam'o okaz'is al mi'a hund'in'o dum la ĉas'ad'o, kaj est'is preciz'e tiom da lepor'id'o'j kiom da hund'id'o'j.
Instinkt'e la unu'a'j kur'is, kaj la last'a'j ĉas'is; kaj mi trov'is mi'n posed'ant'o de ses lepor'o'j kaj de sam'a nombr'o da hund'o'j ĉe la fin'o de ĉas'o, kiu komenc'iĝ'is nur per unu.
Mi memor'as ĉi tiu'n mi'a'n mir'ind'a'n hund'in'o'n kun la sam'a'j plezur'o kaj am'o kiel bel'eg'a'n litov'an ĉeval'o'n, kiu'n mon'o ne pov'us aĉet'i. Ĝi, far'iĝ'is mi'a tut'e hazard'e, kaj tio don'is al mi okaz'o'n montr'i mi'a'n lert'ec'o'n en ĉeval'rajd'ad'o en plej bon'a'j cirkonstanc'o'j. Mi est'is gast'o, en la bel'eg'a kamp'o'dom'o de graf'o Przoboski en Litov'uj'o, kaj rest'is por te'trink'o kun la sinjor'in'o'j en la salon'o, dum la sinjor'o'j est'is ekster'e sur la kort'o por rigard'i jun'a'n alt'spirit'a'n ĉeval'o'n, kiu ĵus al'ven'is el la ĉeval'bred'ej'o. Ni subit'e ek'aŭd'is alarm'a'n bru'o'n; mi rapid'is mal'supr'e'n kaj trov'is la ĉeval'o'n tiel ne'reg'ebl'a, ke neni'u kuraĝ'is al'proksim'iĝ'i al ĝi aŭ sur'sel'iĝ'i. La plej kuraĝ'a'j ĉeval'rajd'ist'o'j star'is konstern'it'a'j kaj en terur'o; mal'esper'o esprim'iĝ'is sur ĉies vizaĝ'o, kiam, per unu salt'o, mi est'is sur ĝi'a dors'o. Per tio mi surpriz'is ĝi'n kaj post'e far'is ĝi'n ĝentil'a kaj obe'em'a per la plej bon'a montr'o de rajd'art'o, kiu'n mi posed'is. Por montr'i tio'n perfekt'e al la sinjor'in'o'j kaj por ŝpar'i al ili la neces'o'n el'ir'i ekster'e'n, mi dev'ig'is la ĉeval'o'n, salt'i tra la fenestr'o en la salon'o'n, ĉirkaŭ'marŝ'is kelk'a'j'n foj'o'j'n, pas'is, trot'is kaj galop'is, kaj fin'e ig'is la ĉeval'o'n sur'tabl'iĝ'i, por ripet'i la manovr'o'j'n sur la tabl'o en bel'a stil'o de miniatur'o, kio tre plaĉ'is al la sinjor'in'o'j; ĉar la ĉeval'et'o far'is ĉio'n mir'ind'e bon'e kaj romp'is nek tas'o'n nek teler'o'n. Tio met'is mi'n tiel alt'e'n en ili'a opini'o kaj tiel bon'e en la opini'o de la graf'o, ke kun si'a kutim'a ĝentil'ec'o li pet'is, ke mi akcept'u tiu'n jun'a'n ĉeval'o'n por rajd'i ĝi'n plen'galop'e al venk'o kaj honor'o en la milit'o kontraŭ la turk'o'j, kiu baldaŭ dev'is komenc'iĝ'i sub la komand'o de graf'o Münnich.
Mi efektiv'e ne pov'is ricev'i pli agrabl'a'n donac'o'n, nek pli bon'a'n antaŭ'sign'o'n ĉe la mal'ferm'o de tiu milit'ir'o, en kiu mi lern'is mi'a'n meti'o'n kiel soldat'o. Ĉeval'o tiel mild'a, tiel alt'spirit'a kaj tiel furioz'a, sam'temp'e ŝaf'id'o kaj Bucefal'o 1 , ĉiam re'memor'ig'is al mi klar'e la dev'o'n de soldat'o kaj ĝentil'hom'o kaj la mir'ind'a'j'n ag'o'j'n, kiu'j'n la jun'a Aleksandro far'is sur la batal'kamp'o.
Ni ir'is en la milit'o'n inter'ali'e ankaŭ, kiel ŝajn'is, kun la intenc'o, re'bon'ig'i la reputaci'o'n de la rus'a arme'o, kiu mal'bon'fam'ig'is iom per la milit'o apud la Pruth, kiu'n gvid'is car'o Petro; kaj tio'n ni tut'e bon'e plen'um'is per kelk'a'j tre lac'ig'a'j kaj glor'a'j milit'ir'o'j sub la komand'o de tiu grand'a general'o, kies nom'o'n mi jam antaŭ'e menci'is.
Modest'ec'o mal'permes'as al mal'super'ul'o'j arog'i al si grand'a'j'n sukces'o'j'n aŭ venk'o'j'n, kies glor'o ĝeneral'e est'as propr'ig'at'a al la komand'ant'o'j aŭ eĉ (kio est'as eĉ iom embaras'ig'a) al reĝ'o'j kaj reĝ'in'o'j, kiu'j neniam flar'is pulv'o'n krom ĉe manovr'o'j kaj milit'o'parad'o'j, neniam vid'is batal'kamp'o'n, nek mal'amik'o'n en batal'aranĝ'o.
Mi do ne pretend'as iu'n part'o'n de la glor'o en la grand'a'j inter'batal'o'j kun la mal'amik'o. Ni ĉiu'j far'is ni'a'n dev'o'n, kio, en la lingv'o de patriot'o, soldat'o kaj ĝentil'hom'o, est'as tre am1 Ĉeval'o de Aleksandro la Grand'a.
pleks'a vort'o kun grand'a honor'o, signif'o kaj grav'ec'o, pri kiu la pli'mult'o de la nov'aĵ'ist'o'j kaj trink'ej'a'j politik'ist'o'j pov'as hav'i nur tre mal'nobl'a'n kaj mal'estim'ind'a'n ide'o'n. Tamen, hav'ant'e korpus'o'n da husar'o'j sub mi'a komand'o, mi far'is kelk'a'j'n ekspedici'o'j'n kun laŭ'vol'a aŭtoritat'o; kaj la sukces'o, kiu'n mi hav'is, mi pov'as, laŭ mi'a opini'o, just'e kaj sol'e not'i por mi'a kredit'o kaj por la kredit'o de la brav'ul'o'j, kiu'j'n mi konduk'is al konker'o kaj venk'o. Foj'e ni hav'is tre varm'a'n labor'o'n en la antaŭ'gvardi'o, kiam ni pel'is la turk'o'j'n en Oczakovon. Mi'a vigl'a litova ĉeval'o preskaŭ konduk'is mi'n en mal'feliĉ'o'n. Mi hav'is kun mi'a korpus'o antaŭ'posten'o'n kaj vid'is la mal'amik'o'n ven'ant'a al ni en nub'o da polv'o, kiu las'is mi'n iom ne'cert'a pri li'a efektiv'a nombr'o kaj li'a'j ver'a'j intenc'o'j. En'volv'i mi'n en simil'a nub'o, est'us ja nur ordinar'a prudent'o, sed ne est'us akir'int'a al mi la neces'a'n sci'o'n, nek respond'us al la cel'o, por kiu mi est'is send'it'a; tial mi ordon'is al mi'a'j kamarad'o'j, ambaŭ'flank'e dis'ir'i dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n kaj est'ig'i tiom da polv'o, kiom ili pov'is, kaj mi mem ir'is antaŭ'e'n rekt'e al la mal'amik'o, por hav'i pli proksim'a'n vid'o'n. En ĉi tio mi sukces'is, ĉar la mal'amik'o halt'is kaj ek'batal'is, sed ne tre long'e, ĉar la tim'o pro mi'a'j flank'ul'o'j re'pel'is li'n iom en mal'ord'o. Ĉi tiu est'is la moment'o por atak'i la mal'amik'a'j'n vic'o'j'n kun spirit'o; mi tut'e dis'romp'is ili'a'n kun'ec'o'n, far'is terur'a'n pere'ig'o'n al ili kaj for'pel'is ili'n ne nur re'turn'e al la ĉirkaŭ'mur'it'a urb'o, sed eĉ tra la mur'o, tut'e kontraŭ ni'a'j plej sang'avid'a'j esper'o'j.
La rapid'ec'o de mi'a litova ĉeval'o ebl'ig'is al mi est'i la plej antaŭ'a post'kur'ant'o; kaj vid'ant'e la mal'amik'o'n preskaŭ flug'ant'a tra la kontraŭ'a pord'eg'o de la urb'o, mi pens'is, ke est'us prudent'e, halt'i sur la foir'a plac'o por re'form'i la vic'o'j'n de mi'a korpus'o. Mi halt'is, sinjor'o'j; sed imag'u mi'a'n surpriz'eg'o'n, kiam mi sur ĉi tiu plac'o ne vid'is ĉirkaŭ mi eĉ unu el mi'a'j husar'o'j! Ĉu ili tra'serĉ'as la ali'a'j'n strat'o'j'n, aŭ kio okaz'is al ili? ili ne pov'as est'i mal'proksim'e kaj cert'e baldaŭ al'ven'os. — En tiu atend'ad'o mi trot'ig'is mi'a'n spir'eg'ant'a'n litov'an ĉeval'o'n al font'o sur la plac'o kaj las'is ĝi'n trink'i. Ĝi trink'is pli ol ordinar'e kaj kun avid'ec'o ne kontent'ig'ebl'a; tamen tio est'is tut'e natur'a:
rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n por trov'i mi'a'j'n soldat'o'j'n, kio'n mi ek'vid'is, sinjor'o'j? La mal'antaŭ'a part'o de la kompat'ind'a kre'it'aĵ'o — glute'o kaj krur'o'j — mank'is, kvazaŭ la ĉeval'o est'us dis'tranĉ'it'a en du pec'o'j'n, kaj la akv'o el'flu'is, kiel ĝi en'ir'is, ne re'freŝ'ig'ant'e la best'o'n, nek far'ant'e al ĝi i'o'n bon'a'n! Kiel tio pov'is okaz'i, est'is por mi tut'a mister'o, ĝis kiam mi re'ven'is kun la ĉeval'o al la urb'a pord'eg'o. Tie mi vid'is, ke kiam mi en'kur'eg'is rapid'eg'e post la for'kur'ant'a mal'amik'o, oni mal'supr'e'n'ig'is la pord'o'kulis'o'n (pez'a fal'pord'o kun akr'a'j pint'eg'o'j ĉe la mal'supr'aĵ'o, kiu'n oni fal'ig'as subit'e por mal'ebl'ig'i al mal'amik'o en'ir'o'n en fortik'ig'it'a'n urb'o'n) ne vid'at'a'n de mi, kaj ĝi tut'e de'tranĉ'is la mal'antaŭ'a'n part'o'n de mi'a ĉeval'o, kaj tiu part'o ankoraŭ kuŝ'is trem'et'ant'e ekster la pord'eg'o. Tio est'us por mi ne'ripar'ebl'a perd'o, se la huf'fer'aĵ'ist'o ne sukces'us kun'ig'i ambaŭ part'o'j'n, dum ili ankoraŭ est'is varm'a'j.
Li kun'kudr'is ili'n per branĉ'et'o'j kaj jun'a'j plant'aĵ'o'j de laŭr'o'j, kiu'j'n li trov'is apud'e; la vund'o re'san'iĝ'is, kaj, kio pov'is okaz'i nur al tia glor'a ĉeval'o, la branĉ'et'o'j en'radik'iĝ'is en la korp'o, el'kresk'is kaj form'is laŭb'o'n super mi tiel, ke post'e mi pov'is ir'i al mult'a'j ekspedici'o'j en la ombr'o de mi'a'j laŭr'o'j kaj tiu'j de mi'a ĉeval'o.
Mi ne ĉiam sukces'is. Mi foj'e hav'is la mal'feliĉ'o'n est'i super'fort'ig'at'a de pli grand'a nombr'o da soldat'o'j kaj far'iĝ'i milit'a kapt'it'o; kaj, kio est'as pli abomen'a, sed ĉiam kutim'a inter la turk'o'j, est'i vend'at'a kiel sklav'o. (La baron'o post'e trov'is grand'a'n favor'o'n ĉe la grand'sinjor'o, kiel evident'iĝ'os baldaŭ.) En tiu stat'o de humil'ec'o mi'a ĉiu'tag'a task'o ne est'is tre mal'facil'a kaj labor'ig'a, sed iom strang'a kaj enu'ig'a. Tio est'is pel'i ĉiu'maten'e la abel'o'j'n de la sultan'o al ili'a paŝt'ej'o, gard'i ili'n dum la tut'a tag'o kaj ĉe nokt'iĝ'o re'pel'i ili'n al la abel'uj'o.
Unu vesper'o'n mi rimark'is la for'est'o'n de unu abel'o kaj baldaŭ rimark'is, ke du urs'o'j atak'is ĝi'n, por dis'ŝir'i ĝi'n pro la miel'o, kiu'n ĝi port'is. Mi hav'is en la man'o'j neniu'n atak'il'o'n krom la arĝent'a hak'il'o, kiu est'as la insign'o de la sultan'a'j ĝarden'ist'o'j kaj farm'ist'o'j. Mi ĵet'is ĝi'n al la rab'ist'o'j kun la intenc'o for'tim'ig'i ili'n kaj liber'ig'i la kompat'ind'a'n abel'o'n; sed per mal'feliĉ'a turn'iĝ'o de mi'a man'o ĝi flug'is supr'e'n kaj daŭr'e lev'iĝ'is, ĝis kiam ĝi ating'is la lun'o'n. Kiel ricev'i ĝi'n re'turn'e? Kiel ven'ig'i ĝi'n mal'supr'e'n? Mi memor'is, ke turk'a'j fab'o'j kresk'as tre rapid'e kaj ating'as mir'ind'a'n alt'ec'o'n. Mi tuj plant'is unu el ili; ĝi el'kresk'is kaj eĉ al'kroĉ'iĝ'is al unu el la korn'o'j de la lun'o. Mi nun dev'is nur grimp'i sur ĝi ĝis la lun'o, kiu'n mi baldaŭ tre bon'e ating'is. Est'is mal'facil'a afer'o trov'i mi'a'n arĝent'a'n hak'il'o'n en lok'o, kie ĉio ĉirkaŭ'e hav'as la bril'ec'o'n de arĝent'o; fin'e tamen mi trov'is ĝi'n inter amas'o da gren'vent'um'aĵ'o kaj dis'hak'it'a pajl'o. Mi nun vol'is re'ven'i; sed ho ve! la varm'eg'o de la sun'o sek'ig'is mi'a'n fab'o'n: ĝi est'is tut'e sen'util'a por mi'a mal'supr'e'n'ir'o. Mi do komenc'is labor'i kaj far'is ŝnur'eg'o'n el tiu dis'hak'it'a pajl'o, tiel long'a'n kaj bon'a'n, kiel mi pov'is. Tiu'n ŝnur'eg'o'n mi lig'is al unu el la lun'a'j korn'o'j, kaj de'glit'is ĝis la fin'o.
Ĉi tie mi ten'is mi'n firm'e per la mal'dekstr'a man'o, kaj per la hak'il'o en mi'a dekstr'a man'o mi tranĉ'is la long'a'n nun sen'util'a'n fin'o'n de la supr'a part'o de la ŝnur'o kaj al'lig'is ĝi'n al la mal'supr'a part'o; tio port'is mi'n sufiĉ'e long'a'n distanc'o'n pli mal'supr'e'n. Tiu ripet'it'a splis'ad'o kaj kun'lig'ad'o de la ŝnur'o ne pli'bon'ig'is ĝi'a'n kvalit'o'n, nek port'is mi'n ĝis la ter'o de la sultan'a farm'bien'o. Mi est'is en la distanc'o de almenaŭ kvar aŭ kvin mejl'o'j de la ter'o, kiam ĝi ŝir'iĝ'is. Mi fal'is sur la ter'o'n kun tiel mir'ind'a rapid'ec'o kaj fort'ec'o, ke mi trov'is mi'n sen'konsci'a en tru'o almenaŭ naŭ klaft'o'j'n profund'a, far'it'a de la pez'o de mi'a korp'o fal'int'a el tia alt'ec'o; mi re'konsci'iĝ'is, sed ne sci'is, kiel el'ir'i el ĝi; tamen mi el'fos'is ŝtup'o'j'n per mi'a'j ung'o'j kaj facil'e sukces'is el'ir'i.
Baldaŭ post'e pac'o est'is aranĝ'it'a kun la turk'o'j, kaj akir'int'e mi'a'n liber'ig'o'n, mi for'las'is Peterburgon en la temp'o de tiu strang'a revoluci'o, dum kiu la imperi'estr'o en si'a lul'il'o, li'a patr'in'o, la duk'o de Brunsvigo, ŝi'a patr'o, feldmarŝal'o Münnich kaj mult'a'j ali'a'j est'is send'at'a'j en Siberion. La vintr'o est'is tiam tiel ekster'ordinar'e sever'a en tut'a Eŭrop'o, ke la sun'o de tiu temp'o ŝajn'is est'i frost'vund'it'a. Re'ven'ant'e al ĉi tiu urb'o, mi spert'is sur'voj'e pli grand'a'j'n mal'oportun'aĵ'o'j'n, ol est'is tiu'j, kiu'j'n mi spert'is dum mi'a vojaĝ'o al Ruslando.
Mi vetur'is per la poŝt'o, kaj trov'ant'e mi'n sur mal'larĝ'a voj'et'o, mi ordon'is al la vetur'ig'ist'o, ke li signal'u per si'a korn'o, por ke ali'a'j vojaĝ'ant'o'j ne renkont'u ni'n sur la mal'larĝ'a tra'pas'ej'o. Li blov'is per ĉiu'j fort'o'j, sed li'a'j pen'o'j est'is van'a'j, li ne pov'is son'ig'i la korn'o'n. Pri tio mi ne sci'is la kaŭz'o'n, kaj tio est'is iom mal'facil'a afer'o, ĉar tuj post'e ni trov'is ni'n kontraŭ ali'a kaleŝ'o ven'ant'a el la kontraŭ'a direkt'o. Oni ne pov'is plu'ir'i; tamen mi el'ir'is el mi'a kaleŝ'o, mal'jung'is la ĉeval'o'j'n, kaj est'ant'e iom fort'a, mi met'is la tut'a'n kaleŝ'o'n, eĉ kun la rad'o'j kaj ĉiu en'hav'o, sur mi'a'n kap'o'n; nun mi salt'is trans bar'il'o'n, kiu hav'is la alt'ec'o'n de naŭ fut'o'j (kio ĉe tiel tre pez'a kaleŝ'o est'is iom mal'facil'a task'o), sur kamp'o'n kaj per ali'a salt'o ven'is re'turn'e sur la voj'o'n post la ali'a kaleŝ'o. Post'e mi re'ir'is pro la ĉeval'o'j, kaj lok'int'e unu sur mi'a'n kap'o'n kaj la ali'a'n sub mi'a'n brak'o'n, per la sam'a metod'o kiel antaŭ'e port'is ili'n al mi'a kaleŝ'o, al'jung'is ili'n kaj vetur'is al gast'ej'o ĉe ni'a halt'ej'o. Mi dev'as klar'ig'i, ke la ĉeval'o sub mi'a brak'o est'is tre vigl'a kaj hav'is ne pli ol kvar jar'o'j'n; dum mi'a du'a salt'o trans la bar'il'o'n ĝi esprim'is grand'a'n mal'am'o'n al tia per'fort'a metod'o per pied'bat'o kaj ek'blek'o; tamen mi reg'is ĝi'a'j'n mal'antaŭ'a'j'n pied'o'j'n, met'ant'e ili'n en mi'a'n poŝ'o'n. Al'ven'int'e antaŭ la gast'ej'o, mi'a vetur'ig'ist'o kaj mi re'freŝ'ig'is ni'n; li pend'ig'is si'a'n korn'o'n sur najl'o'n apud la kuir'ej'a fajr'o; mi sid'is ĉe la ali'a flank'o.
Subit'e ni aŭd'is tereng! tereng! tereng! teng! teng! Ni rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj nun trov'is la kaŭz'o'n, kial la vetur'ig'ist'o ne pov'is son'ig'i la korn'o'n antaŭ'e: la son'o'j est'is frost'iĝ'int'a'j en la korn'o kaj nun el'ven'is dum degel'ad'o tut'e klar'e kaj mult'e je la honor'o de la vetur'ig'ist'o, tiel ke la honest'ul'o distr'is ni'n dum iom da temp'o per divers'a'j melodi'o'j, sen met'i si'a'n buŝ'o'n al la korn'o. La reĝ'o de Prus'uj'o — marŝ'o — Super mont'o'j, super val'o'j — kaj mult'a'j ali'a'j am'at'a'j melodi'o'j el'iĝ'is. Fin'e la degel'a distr'aĵ'o fin'ig'is, ĝust'e kiel ĉi tiu mal'long'a rakont'o pri mi'a'j vojaĝ'o'j en Ruslando.
Kelk'a'j vojaĝ'ant'o'j facil'e rakont'as pli mult'e ol ebl'e est'as ver'e; se iu inter la ĉe'est'ant'o'j hav'as dub'o'n pri mi'a ver'em'o, mi nur pov'as dir'i al tiu'j, ke mi kompat'as ili'a'n mank'o'n de fid'o, kaj dev'as pet'i, ke ili for'las'u ni'n, antaŭ ol mi komenc'os la du'a'n part'o'n de mi'a'j aventur'o'j, kiu'j est'as tiel sam'e baz'it'a'j sur ver'o kiel tiu'j jam rakont'it'a'j.
Mi en'ŝip'ig'is en Portsmouth en unu'a'klas'a angl'a batal'ŝip'o kun cent kanon'o'j kaj dek kvar cent'o'j da mar'ist'o'j, por ir'i al Nord-Amerik'o. Neni'o rakont'ind'a okaz'is, ĝis ni est'is en distanc'o de tri'cent mejl'o'j de la river'o Sankt'a Laŭrenc'o, kiam la ŝip'o kolizi'is kun terur'a fort'o al (kiel ni supoz'is) rok'o; tamen, ĵet'ant'e la sond'il'o'n, ni ne pov'is trov'i fund'o'n, eĉ ne ĉe tri'cent klaft'o'j. Kio ig'is ĉi tiu'n cirkonstanc'o'n pli mir'ind'a kaj efektiv'e tut'e ne kompren'ebl'a, est'is, ke la fort'ec'o de la kolizi'o est'is tia, ke ni perd'is la direkt'il'o'n, ni'a busprit'o romp'iĝ'is en la mez'o, kaj ĉiu'j ni'a'j mast'o'j fend'iĝ'is de la supr'aĵ'o ĝis la mal'supr'aĵ'o, kaj du el ili fal'is sur la ferdek'o'n; unu kompat'ind'a mar'ist'o, kiu est'is supr'e fald'ant'a la ĉef'a'n vel'o'n, est'is ĵet'it'a minimum'e tri mejl'o'j'n for de la ŝip'o, sed li feliĉ'e sav'ig'is, ek'ten'ant'e la vost'o'n de grand'a mev'o, kiu re'port'is kaj lok'is li'n ĝust'e sur la punkt'o, el kiu li est'is ĵet'it'a. Ali'a pruv'o pri la grand'ec'o de la kolizi'o est'is la fort'ec'o, kun kiu la mar'ist'o'j inter la ferdek'o'j est'is pel'at'a'j kontraŭ la plank'o'j super ili; mi'a kap'o, ekzempl'e, est'is prem'it'a en mi'a'n stomak'o'n, kie ĝi rest'is dum kelk'a'j monat'o'j, antaŭ ol ĝi re'ven'is al si'a natur'a situ'o. Dum ni ĉiu'j est'is en stat'o de mir'eg'o sekv'e de la ĝeneral'a ne'klar'ig'ebl'a konfuz'o, en kiu ni est'is en'volv'it'a'j, la tut'a afer'o subit'e klar'iĝ'is per la aper'o de grand'a balen'o, kiu est'is ripoz'int'a en dorm'o, en distanc'o de proksim'um'e dek ses fut'o'j de la supr'aĵ'o de la akv'o. Ĉi tiu best'o est'is tiel mal'kontent'a pri la mal'trankvil'ec'o, kiu'n kaŭz'is al ĝi ni'a ŝip'o, ĉar dum ni'a ir'ad'o ni grat'is ĝi'a'n naz'o'n, ke ĝi en'bat'is la tut'a'n galeri'o'n kaj part'o'n de la antaŭ'a ferdek'o per si'a vost'o kaj preskaŭ en la sam'a moment'o for'pren'is per si'a'j dent'eg'o'j la ĉef'ankr'o'n, kiu pend'is, kiel kutim'e, ĉe la kil'o, kaj for'kur'is kun la ŝip'o, minimum'e ses'dek mejl'o'j'n kun rapid'ec'o de dek du mejl'o'j dum hor'o; feliĉ'e la kabl'o ŝir'iĝ'is, kaj ni perd'is ambaŭ, kaj la balen'o'n kaj la ankr'o'n.
Tamen, re'ven'ant'e al Eŭrop'o post kelk'a'j monat'o'j, ni trov'is, en distanc'o de kelk'a'j mejl'o'j apud la sam'a lok'o, la sam'a'n balen'o'n driv'ant'a mal'viv'a sur la akv'o; ĝi hav'is long'ec'o'n de pli ol du'on'mejl'o.
Pov'ant'e pren'i sur la ŝip'o'n nur mal'grand'a'n part'o'n de tiu monstr'o, ni el'ig'is ni'a'j'n boat'o'j'n kaj kun grand'a mal'facil'ec'o de'tranĉ'is ĝi'a'n kap'o'n, en kiu, je ni'a grand'a ĝoj'o, ni trov'is ni'a'n ankr'o'n kaj pli ol kvar'dek klaft'o'j'n de ni'a kabl'o; ambaŭ est'is kaŝ'it'a'j en la mal'dekstr'a flank'o de ĝi'a buŝ'eg'o, ĝust'e sub la lang'o. (Ebl'e tio est'is la kaŭz'o de ĝi'a mort'o, ĉar tiu part'o de ĝi'a lang'o est'is mult'e ŝvel'int'a kun fort'a brul'um'o.) Ĉi tiu est'as la sol'a ekster'ordinar'a cirkonstanc'o, kiu okaz'is dum ĉi tiu vojaĝ'o. Unu part'o'n de ni'a fatal'o mi tamen preskaŭ forges'is:
dum la balen'o for'kur'is kun la ŝip'o, la ŝip'o iom fend'iĝ'is, kaj akv'o komenc'is en'verŝ'iĝ'i tiel rapid'e, ke ĉiu'j ni'a'j pump'il'o'j ne pov'us sav'i ni'n de sur'fund'iĝ'o; feliĉ'e mi unu'e trov'is la difekt'o'n. Mi trov'is, ke ĝi est'as grand'a tru'o, proksim'um'e unu fut'o'n en la diametr'o. Vi kompren'ebl'e supoz'os, ke ĉi tiu cirkonstanc'o far'as al mi sen'fin'a'n plezur'o'n, se mi inform'os vi'n, ke tiu bel'a ŝip'o est'is sav'it'a kun ĝi'a tut'a mar'ist'ar'o per plej feliĉ'a pens'o! Unu'vort'e, mi sid'ig'is mi'n sur la tru'o'n, kaj mi est'us pov'int'a ĉes'ig'i la en'flu'o'n de la akv'o, eĉ se la tru'o est'us est'int'a pli grand'a; vi ne mir'os pri tio, se mi inform'os vi'n; ke mi de'ven'as de holandaj ge'patr'o'j.
Mi'a situaci'o, dum mi sid'is tie, est'is iom mal'varm'a, sed la ĉarpent'ist'a art'o baldaŭ liber'ig'is mi'n.
Unu foj'o'n mi est'is en grand'a danĝer'o est'i perd'it'a en plej strang'a manier'o en la Mediterane'a mar'o. Mi ban'is mi'n en tiu agrabl'a mar'o apud Marseilles iu'n somer'a'n post'tag'mez'o'n, kiam mi vid'is tre grand'a'n fiŝ'o'n, kun makzel'o'j larĝ'e mal'ferm'it'a'j, kiu al'proksim'iĝ'is al mi kun plej grand'a rapid'ec'o; ne est'is temp'o por perd'i, mi ne pov'is ĝi'n evit'i. Mi tuj mal'grand'i1 Korn-pip'a danc'o est'as spec'o de danc'o, kiu est'as fal'at'a per rapid'a kaj vigl'a mov'ad'o de la pied'o'j. Ĝi est'as ĉef'e skot'a danc'o kaj nom'ig'as ”Horn-pip'e”.
gis mi'a'n korp'o'n kiel ebl'e plej mult'e, kun'met'ant'e mi'a'j'n pied'o'j'n kaj met'ant'e mi'a'j'n man'o'j'n proksim'e al mi'a'j flank'o'j; en tiu pozici'o mi pas'is inter ĝi'a'j makzel'o'j kaj en ĝi'a'n stomak'o'n, kie mi rest'is dum kelk'a temp'o en plen'a mal'lum'o kaj komfort'a varm'o, kiel vi ja pov'as supoz'i; fin'e mi pens'is, ke se mi far'os al ĝi dolor'o'n, ĝi volont'e el'ĵet'os mi'n. Hav'ant'e sufiĉ'a'n spac'o'n, mi ek'lud'is mi'a'j'n petol'aĵ'o'j'n, turn'is mi'n, danc'et'is, paŝ'is kaj salt'is, sed neni'o ŝajn'e tiel mal'trankvil'ig'is ĝi'n, kiel la rapid'a mov'ad'o de mi'a'j pied'o'j, kiam mi prov'is danc'i la korn-pip'a'n danc'o'n. Tuj post kiam mi komenc'is tio'n far'i, ĝi mal'ebl'ig'is mi'a'n danc'o'n per subit'a'j konvulsi'o'j kaj ek'trem'o'j; mi persist'is. Fin'e ĝi ek'kri'is terur'e kaj ek'star'is preskaŭ vertikal'e en la akv'o, kun ĝi'a korp'o kaj ĝi'a'j ŝultr'o'j ekster la akv'o, kaj pro tio ĝi est'is vid'at'a de mar'ist'o'j sur preter'pas'ant'a ital'a ŝip'o; ili harpun'is ĝi'n en kelk'a'j minut'o'j. Kiam oni lev'is ĝi'n sur la ferdek'o'n, mi aŭd'is la mar'ist'o'j'n diskut'ant'a'j pri la plej bon'a manier'o ĝi'n dis'tranĉ'i, por konserv'i kiel ebl'e plej grand'a'n kvant'o'n da ole'o. Kompren'ant'e la ital'a'n lingv'o'n, mi hav'is terur'a'n antaŭ'tim'o'n, ke la il'o'j uz'ot'a'j por tiu proced'o ankaŭ pere'ig'os mi'n; tial mi star'is tiel proksim'e al la centr'o, kiel est'is ebl'e, ĉar en la stomak'o de ĉi tiu kre'it'aĵ'o est'is sufiĉ'e da spac'o por dek'du'o da hom'o'j, kaj mi kompren'ebl'e supoz'is, ke ili komenc'os ĉe la ekstrem'aĵ'o.. Tamen mi'a'j tim'o'j baldaŭ ĉes'is, ĉar ili komenc'is mal'ferm'i la mal'supr'a'n part'o'n de la ventr'o. Ek'vid'ant'e bril'et'o'n de lum'o, mi fort'e kri'is por est'i liber'ig'it'a el mi'a situaci'o, en kiu mi preskaŭ sufok'iĝ'is. Est'as por mi ne'ebl'e don'i ĝust'a'n pri'skrib'o'n de la grad'o kaj spec'o de la mir'eg'o, kiu sid'is sur ĉies vizaĝ'o, kiam oni aŭd'is hom'a'n voĉ'o'n, kiu el'iĝ'is el la intern'o de fiŝ'o, kaj tiom pli mult'e, kiam oni vid'is nud'a'n hom'o'n promen'ant'a rekt'e el ĝi'a korp'o.
Unu'vort'e, sinjor'o, mi rakont'is al ili la tut'a'n histori'o'n, kiel mi rakont'as ĝi'n al vi, dum mir'eg'o frap'is ili'n ĝis mut'ec'o. Re'freŝ'iĝ'int'e mi'n kaj salt'int'e en la mar'o'n por mi'n pur'ig'i, mi naĝ'is al mi'a'j vest'o'j, kiu'j kuŝ'is sur la mar'bord'o, kie mi antaŭ'e las'is ili'n. Kiom mi pov'as kalkul'i, mi est'is mal'liber'ig'it'a en la stomak'o de tiu best'o preskaŭ kvar hor'o'j'n kaj du'on'o'n.
Kiam mi est'is en la serv'o de la turk'o'j, mi oft'e amuz'is mi'n en plezur-boat'o'j sur la Mar'mar'a mar'o, de kiu oni hav'as bel'eg'a'n perspektiv'o'n de la tut'a urb'o Konstantinopol'o, inkluziv'e de la serajl'o de la Grand'sinjor'o. Iu'n maten'o'n, admir'ant'e la bel'ec'o'n kaj seren'ec'o'n de li'a ĉiel'o, mi rimark'is en la aer'o glob'form'a'n objekt'o'n, kiu ŝajn'e hav'is la grand'ec'o'n de dek'du'col'a glob'et'o kun io pend'ant'a sub ĝi. Mi tuj el'pren'is mi'a'n plej grand'a'n kaj plej long'tub'a'n bird'o'paf'il'o'n, sen kiu mi neniam vojaĝ'as aŭ eĉ far'as iu'n ekskurs'o'n, se mi pov'as evit'i tio'n; mi ŝarg'is ĝi'n per kugl'o kaj paf'is al la glob'o, sed sen rezult'o, ĉar la objekt'o est'is en tro grand'a distanc'o. Mi tiam en'met'is du'obl'a'n kvant'o'n da pulv'o kaj kvin aŭ ses kugl'o'j'n: ĉi tiu du'a prov'o sukces'is; ĉiu'j kugl'o'j efik'is, de'ŝir'is unu flank'o'n de la glob'o kaj ĝi'n mal'supr'e'n'ig'is. Imag'u mi'a'n surpriz'o'n, kiam luks'e or'um'it'a ĉar'o, pend'ant'a sub grand'eg'a balon'o kaj hav'ant'a en si hom'o'n kaj part'o'n de ŝaf'o, ŝajn'e rost'it'a'n, fal'is en ses'fut'a distanc'o de mi. Kiam mi'a surpriz'eg'o en cert'a grad'o mal'pli'iĝ'is, mi ordon'is al mi'a'j ŝip'ist'o'j rem'i proksim'e al tiu strang'a aer'vojaĝ'ant'o.
Mi akcept'is li'n sur la ferdek'o de mi'a bark'o (li est'is franc'o).
Li est'is tre sen'fort'ig'it'a de la subit'a fal'o en la mar'o'n kaj ne kapabl'a parol'i; post iom da temp'o li tamen re'fort'iĝ'is kaj rakont'is pri si jen'o'n: ”Antaŭ sep aŭ ok tag'o'j — mi ne pov'as preciz'e dir'i kiam, ĉar mi perd'is mi'a'n kalkul'pov'o'n, est'int'e dum la pli grand'a part'o de la temp'o tie, kie la sun'o neniam sub'iĝ'as — mi lev'iĝ'is aer'e'n de Lands End en Kornvalo, sur la insul'o Grand'a Brit'uj'o, en la ĉar'o, el kiu oni ĵus pren'is mi'n, pend'ig'it'a sub tre grand'a balon'o, kaj pren'is kun mi ŝaf'o'n, por far'i per ĝi atmosfer'a'j'n eksperiment'o'j'n. Mal'feliĉ'e la vent'o ŝanĝ'iĝ'is dum la unu'a'j dek minut'o'j tuj post mi'a supr'e'n'ig'o, kaj anstataŭ ir'i al Exeter, kie mi intenc'is sur'ter'ig'i, mi est'is pel'at'a en la direkt'o al la mar'o, super kiu, kiel mi supoz'as, mi rest'is ĝis nun, tamen mult'e tro alt'e por far'i i'a'j'n observ'o'j'n.
”La al'vok'o'j de mal'sat'o est'is tiel prem'ig'a'j, ke la intenc'it'a'j eksperiment'o'j pri varm'eg'o kaj spir'ad'o ced'is al ili. En la tri'a tag'o mi est'is dev'ig'at'a, buĉ'i la ŝaf'o'n pro nutr'aĵ'o; kaj trov'iĝ'ant'e tiu'temp'e mult'e pli alt'e ol la lun'o kaj post pli ol dek'ses hor'o'j tiel proksim'e al la sun'o, ke ĝi brul'difekt'is mi'a'j'n brov'o'j'n, mi lok'is la kadavr'o'n de la ŝaf'o, post zorg'a sen'fel'ig'o, en tiu part'o de la ĉar'o, kie la sun'o hav'is sufiĉ'a'n potenc'o'n, aŭ ali'vort'e, kie la balon'o ne ombr'is ĝi'n de la sun'o; per tiu metod'o ĝi est'is bon'eg'e rost'it'a dum proksim'um'e du hor'o'j. Ĉi tio est'is mi'a nutr'aĵ'o ĝis nun.” Ĉi tie li paŭz'is kaj ŝajn'is est'i perd'it'a en pens'o'j, rigard'ant'e la objekt'o'j'n ĉirkaŭ'e. Kiam mi sci'ig'is al li, ke la konstru'aĵ'o antaŭ ni est'as la serajl'o de la grand'sinjor'o en Konstantinopol'o, li ŝajn'is tre konstern'it'a, ĉar li supoz'is est'i en tut'a ali'a lok'o.
”La kaŭz'o” — li al'don'is — ”de mi'a long'a flug'ad'o est'is mal'funkci'ig'o de ŝnur'et'o, kiu est'is fiks'it'a al valv'o en la balon'o kaj cel'is la el'las'o'n de la brul'iĝ'em'a gas'o; kaj se la balon'o ne est'us al'paf'it'a kaj la ŝnur'et'o dis'ŝir'it'a en la antaŭ'dir'it'a manier'o, ebl'e mi, kiel Mahometo, est'us pend'ant'a inter la ĉiel'o kaj la ter'o ĝis la tag'o de la last'a juĝ'ad'o.” * * * La grand'sinjor'o, al kiu mi est'is prezent'it'a de la ambasador'o'j de Rus'uj'o kaj Franc'uj'o, dung'is mi'n por aranĝ'i grav'a'n afer'o'n en Kairo; ĝi est'is de tia spec'o, ke ĝi dev'as por ĉiam rest'i sekret'o. Mi ir'is tie'n sur'ter'e kun grand'a ceremoni'o; plen'um'int'e tie la afer'o'n, mi mal'dung'is preskaŭ ĉiu'j'n mi'a'j'n serv'ist'o'j'n kaj re'ven'is kiel privat'a sinjor'o. La veter'o est'is ĝoj'ig'a, kaj tiu fam'a river'o, la Nil'o, est'is ne'pri'skrib'ebl'e bel'eg'a; unu'vort'e:
mi'n venk'is la tent'o lu'i bark'o'n por mal'supr'e'n'vetur'i al Aleksandrio. La tri'a'n tag'o'n de mi'a vojaĝ'o la river'o komenc'is lev'iĝ'i mir'ind'eg'e (vi ĉiu'j aŭd'is, mi supoz'as, pri la ĉiu'jar'a inund'o de la Nil'o), kaj en la sekv'ant'a tag'o ĝi etend'iĝ'is super la tut'a land'o, mult'a'j'n mejl'o'j'n ambaŭ'flank'e! En la kvin'a tag'o, ĉe la sun'lev'iĝ'o, mi'a bark'o inter'miks'iĝ'is kun io, kio'n mi unu'e konsider'is arb'et'aĵ'o; sed kiam pli'hel'iĝ'is, mi trov'is mi'n ĉirkaŭ'at'a de migdal'o'j, tut'e matur'a'j kaj en plej alt'a perfekt'ec'o. Sond'ant'e la profund'ec'o'n de la akv'o, mi'a'j ŝip'ist'o'j trov'is, ke ni est'is minimum'e ses'dek fut'o'j'n de la ter'o, ne pov'ant'e ir'i antaŭ'e'n nek mal'antaŭ'e'n.
Je ĉirkaŭ la ok'a aŭ naŭ'a hor'o, tiel proksim'um'e, kiel mi pov'is juĝ'i laŭ alt'ec'o de la sun'o, la vent'o subit'e lev'iĝ'is kaj klin'is mi'a'n bark'o'n unu'flank'e'n; nun ĝi plen'iĝ'is de akv'o, kaj mi ne vid'is ĝi'n dum kelk'a temp'o. Feliĉ'e ni ĉiu'j sav'is ni'n (ses vir'o'j kaj du knab'o'j), ten'ant'e firm'e la arb'o'n, kies branĉ'o'j est'is sufiĉ'e fortik'a'j por ni'a pez'o, sed ne por la pez'o de la bark'o. En tiu situaci'o ni rest'is ses semajn'o'j'n kaj tri tag'o'j'n, nutr'ant'e ni'n per la migdal'o'j; mi ne bezon'as inform'i vi'n, ke ni hav'is sufiĉ'eg'o'n da akv'o. En la kvar'dek'du'a tag'o de ni'a mal'feliĉ'o la akv'o mal'lev'iĝ'is tiel rapid'e, kiel ĝi lev'iĝ'is, kaj en la kvar'dek'ses'a ni pov'is met'i ni'a'j'n pied'o'j'n sur la firm'a'n ter'o'n.
Ni'a bark'o est'is la unu'a agrabl'a objekt'o, kiu'n ni vid'is, proksim'um'e ses'cent fut'o'j'n for de la lok'o, kie ĝi sub'akv'ig'is. Sek'ig'int'e ĉio'n util'a'n per la varm'eg'o de la sun'o kaj ŝarĝ'int'e ni'n per neces'aĵ'o'j el la proviz'o'j sur la bark'o, ni ek'voj'ir'is por re'trov'i ni'a'n perd'it'a'n direkt'o'n; ni trov'is, laŭ la plej ĝust'a kalkul'o, ke ni est'is port'it'a'j trans ĝarden'mur'o'j'n kaj divers'a'j'n bar'il'o'j'n, pli ol cent kvin'dek mejl'o'j'n.
Post kvar tag'o'j, post tre lac'ig'a pied'ir'ad'o en mal'dik'a'j ŝu'o'j, ni ating'is la river'o'n; kiu nun jam est'is inter la lim'o'j de si'a'j bord'o'j, rakont'is ni'a'j'n aventur'o'j'n al knab'o, kiu afabl'e kontent'ig'is ĉiu'j'n ni'a'j'n bezon'o'j'n kaj send'is ni'n antaŭ'e'n en si'a bark'o. Post ses tag'o'j ni al'ven'is en Aleksandrio, kie ni en'ŝip'iĝ'is por Konstantinopol'o. La grand'sinjor'o akcept'is mi'n afabl'e, kaj mi hav'is la honor'o'n vid'i la serajl'o'n, al kiu li'a moŝt'o mem prezent'is mi'n.
Dum la antaŭ'ne'long'a sieĝ'o de Gibraltar'o mi ir'is kun proviant'a ŝip'ar'o, sub la komand'o de Lord Rodney, por vid'i mi'a'n mal'nov'a'n amik'o'n general'o'n Elliot, kiu, per si'a majstr'a defend'o de tiu lok'o, akir'is laŭr'o'j'n neniam velk'ont'a'j'n. Post kiam la komun'a ĝoj'o, kiu kutim'e reg'as ĉe renkont'iĝ'o de mal'nov'a'j amik'o'j, iom mal'pli'iĝ'is, mi ir'is por ekzamen'i la stat'o'n de la garnizon'o kaj vid'i la mov'o'j'n de la mal'amik'o; ĉe tio la general'o akompan'is mi'n. Mi kun'port'is el Londono bon'eg'a'n reflekt'a'n teleskop'o'n, aĉet'it'a'n ĉe Dollond; per ĝi'a help'o mi trov'is, ke la mal'amik'o tiu'temp'e intenc'as paf'i per tri'dek'ses'funt'a kanon'o al la punkt'o, kie ni star'is. Mi sci'ig'is al la general'o ili'a'n intenc'o'n; li ankaŭ rigard'is tra la teleskop'o kaj trov'is mi'a'j'n konjekt'o'j'n ĝust'a'j. Mi tuj, kun li'a permes'o, ordon'is, ke oni ven'ig'u el proksim'a bateri'o kvar'dek'ok'funt'a'n kanon'o'n£, artileri'o), ke mi est'is tut'e cert'a pri mi'a cel'at'aĵ'o.
Mi rigard'ad'is la mal'amik'o'n, ĝis kiam mi vid'is la alumet'o'n met'it'a'n al la tuŝ'tru'o de ties kanon'o; ĝust'e en tiu sam'a moment'o mi signal'is, ke ankaŭ ni'a kanon'o est'u paf'ig'at'a. Ĉirkaŭ mez'voj'e inter la du kanon'o'j la kugl'o'j kun'puŝ'iĝ'is kun terur'a fort'ec'o, kaj la efik'o est'is mir'ind'eg'a. La mal'amik'a kugl'o re'salt'is kun tia fort'eg'o, ke ĝi mort'ig'is la soldat'o'n, kiu ĝi'n paf'is, for'port'ant'e li'a'n kap'o'n kun'e kun dek'ses ali'a'j kap'o'j, kiu'j'n ĝi renkont'is en si'a ir'ad'o al la mar'bord'o de Berber'uj'o. Tie ĝi'a potenc'o, post kiam ĝi tra'ir'is tri mast'o'j'n de ŝip'o'j, kiu'j tiam star'is en lini'o unu post ali'a en la haven'o, fin'e est'is tiel el'uz'it'a, ke ĝi pov'is tra'bat'i nur la tegment'o'n de kaban'o de mal'riĉ'a labor'ist'o, ĉirkaŭ ses'cent fut'o'j'n en'land'e; tie ĝi romp'is la kelk'a'j'n rest'int'a'j'n dent'o'j'n de mal'jun'a vir'in'o, kiu dorm'is sur'dors'e kun mal'ferm'it'a buŝ'o. La kugl'o lok'iĝ'is en ŝi'a gorĝ'o. Ŝi'a edz'o tuj post'e ven'is hejm'e'n kaj prov'is el'tir'i la kugl'o'n, sed trov'ant'e tio'n ne'far'ebl'a, li per'fort'e en'puŝ'is ĝi'n per help'o de martel'eg'o en ŝi'a'n stomak'o'n, el kiu ĝi post'e el'iĝ'is laŭ natur'a voj'o.
Ni'a kugl'o far'is bon'eg'a'n serv'o'n; ĉar ĝi ne nur re'bat'is la ali'a'n kugl'o'n en la manier'o pri'skrib'it'a, sed plu'ir'ant'e, kiel mi intenc'is, ĝi mal'munt'is la sam'a'n kanon'o'n, kiu ĵus est'is uz'it'a kontraŭ ni, kaj send'is ĝi'n per'fort'e en la intern'o'n de la ŝip'o, kie'n ĝi fal'is kun tia fort'o, ke ĝi tra'romp'is la kil'o'n. La ŝip'o tuj plen'iĝ'is de akv'o kaj sur'fund'iĝ'is kun pli ol mil hispan'a'j mar'ist'o'j sur ĝi krom grand'et'a nombr'o da soldat'o'j. Ĉi tio, kompren'ebl'e, est'is tre ekster'ordinar'a far'o; mi tamen ne pren'os la tut'a'n merit'o'n sur mi'n mem: mi'a juĝ'o est'is la ĉef'a rimed'o, sed la sort'o iom help'is; ĉar mi post'e trov'is, ke la vir'o, kiu ŝarg'is mi'a'n kanon'o'n, erar'e en'met'is du'obl'a'n kvant'o'n da pulv'o; ali'e ni ne est'us sukces'int'a'j tiom super ĉiu'j supoz'o'j, precip'e ĉe la re'bat'o de la mal'amik'a kugl'o.
General'o Elliot vol'is honor'i mi'n pro tiu strang'a serv'o per rang'o de oficir'o; sed mi rifuz'is ĉio'n, escept'ant'e li'a'n dank'o'n, kiu'n mi ricev'is en ĉe'est'o de grup'o da oficir'o'j ĉe'tabl'ig'int'a'j por vesper'manĝ'o en tiu sam'a tag'o.
Est'ant'e tre amik'a al la angl'o'j, kiu'j sen'dub'e est'as brav'a popol'o, mi decid'is, ne for'las'i la garnizon'o'n, ĝis kiam mi far'is al ili ali'a'n serv'o'n, kaj post ĉirkaŭ tri semajn'o'j okaz'o si'n prezent'is. Mi ali'vest'ig'is mi'n per rob'o de rom'eklezi'a pastr'o, kaj ĉirkaŭ la unu'a hor'o maten'e mi ŝtel'ir'is el la garnizon'o, tra'pas'is la mal'amik'a'n lini'o'n kaj al'ven'is en la mez'o de ili'a tend'ar'o, kie mi en'ir'is en la tend'o'n de princ'o D’Artois, la ĉef'a komand'ant'o, kaj ali'a'j oficir'o'j, kiu'j sid'is en profund'a inter'konsil'iĝ'o, koncentr'iĝ'ant'a'j pri plan'o atak'eg'i ni'a'n garnizon'o'n en la sekv'ant'a maten'o. Mi'a ali'vestiĝ'o est'is mi'a protekt'o; ili permes'is mi'a'n daŭr'a'n ĉe'est'o'n tie, kaj mi aŭd'is ĉio'n dir'it'a'n ĝis ili'a en'lit'iĝ'o.
Kiam mi trov'is la tut'a'n tend'ar'o'n, eĉ la gard'o'star'ant'o'j'n, en'volv'it'a'j en la brak'o'j de Morfe'o, mi komenc'is mi'a'n labor'o'n; ĝi konsist'is el tio, ke mi mal'munt'is ĉiu'j'n kanon'o'j'n (ĉirkaŭ tri'cent de kvar'dek'ok- ĝis du'dek'kvar'funt'a'j kanon'o'j, kaj for'ĵet'is ili'n tri mejl'o'j'n en la mar'o'n. Hav'ant'e neniu'n help'o'n, mi trov'is ĉi tio'n la plej mal'facil'a task'o, kiu'n mi iam entrepren'is, escept'e de la naĝ'ad'o al la kontraŭ'a bord'o kun la fam'a turk'a kanon'o, pri'skrib'it'a de baron'o Tott en si'a'j memor'aĵ'o'j, kio'n mi intenc'as menci'i iom post'e. Mi tiam amas'ig'is kun'e en la centr'o de la tend'ar'o ĉiu'j'n kanon-vetur'il'o'j'n, kiu'j'n mi, por evit'i la aŭd'ebl'a'n bru'o'n de la rad'o'j, port'is du'op'e sub mi'a'j brak'o'j.
Ver'e bel'a'n aspekt'o'n prezent'is la amas'ig'it'aĵ'o minimum'e tiel alt'e kiel la rok'o de Gibraltar'o. Post'e mi ek'brul'ig'is meĉ'aĵ'o'n, skrap'ant'e silik'a'n ŝton'o'n, kiu kuŝ'is du'dek fut'o'j'n profund'e en la ter'o (en mal'nov'a mur'o konstru'it'a de la maŭr'o'j, kiam ili invad'is Hispan'uj'o'n), per ŝarg'uj'o de fer'a kvar'dek'funt'a kanon'o, kaj tiel brul'ig'is la tut'a'n amas'o'n. Mi forges'is inform'i vi'n, ke mi ĵet'is ĉiu'j'n munici'a'j'n vagon'o'j'n sur la supr'aĵ'o'n de la amas'o.
Antaŭ ol mi al'met'is la brul'ant'a'n meĉ'aĵ'o'n, mi met'is la plej brul'em'a'j'n aĵ'o'j'n mal'supr'e'n tiel lert'e, ke la tut'aĵ'o est'is unu flam'eg'o post moment'o. Por evit'i suspekt'o'n, mi kiel unu el la unu'a'j far'is alarm'o'n. La tut'a tend'ar'an'ar'o est'is, kiel vi pov'as supoz'i, ŝton'ig'it'a pro surpriz'o: la komun'a konklud'o est'is, ke ili'a gard'ist'ar'o est'is sub'aĉet'it'a kaj ke sep aŭ ok regiment'o'j de la garnizon'o okup'iĝ'is per tiu terur'a detru'o de la kanon'ar'o.
Sinjor'o Drinkwater en si'a rakont'o pri tiu fam'a sieĝ'o menci'as la mal'amik'a'n sufer'o'n de grand'a perd'o kaŭz'e de brul'eg'o, kiu okaz'is en ĝi'a tend'ar'o, sed li neniam sci'is la kaŭz'o'n; kiel li pov'is tio'n sci'i? Mi mem neniam mal'kaŝ'is ĝi'n ĝis nun (kvankam mi sol'a sav'is Gibraltar'o'n per ĉi tiu nokt'a far'o), eĉ ne al general'o Elliot. Graf'o D’Artois kaj ĉiu'j li'a'j kun'ul'o'j for'kur'is en tim'o kaj ne halt'is sur'voj'e ĝis Parizo, kiu'n ili ating'is post ĉirkaŭ dek kvar tag'o'j; tiu terur'a brul'eg'o hav'is tia'n mal'feliĉ'a'n rezult'o'n ĉe ili, ke ili ne kapabl'is manĝ'i i'o'n dum tri monat'o'j post'e, sed, kiel kameleon'o'j, viv'is per aer'o.
Se iu sinjor'o vol'as dir'i, ke li pri'dub'as tiu'n rakont'o'n, mi ig'os li'n pun'pag'i kvin litr'o'j'n da brand'o kaj trink'i ĝi'n en unu en'glut'o.
Proksim'um'e du monat'o'j'n post kiam mi far'is ĉi tiu'n serv'o'n al la sieĝ'it'o'j, iu'n maten'o'n, dum mi sid'is kun general'o Elliot ĉe maten'manĝ'o, bomb'o (ĉar mi ne hav'is la temp'o'n, detru'i ili'a'j'n bomb'o'ĵet'il'o'j'n kun'e kun ili'a'j kanon'o'j) flug'is en la ĉambr'o'n, kie ni sid'is; ĝi fal'is sur ni'a'n tabl'o'n. La general'o, kio'n la plej mult'a'j ali'a'j hom'o'j est'us far'int'a'j, tuj for'las'is la ĉambr'o'n; sed mi pren'is la bomb'o'n, antaŭ ol ĝi eksplod'is kaj port'is ĝi'n al supr'aĵ'o de la rok'o. Tiam, super'rigard'ant'e la mal'amik'a'n tend'ar'o'n sur alt'aĵ'o apud la mar'bord'o mi rimark'is nombr'o'n da hom'o'j, sed per mi'a nud'a okul'o mi ne pov'is vid'i, kio'n ili far'as. Mi de'nov'e uz'is mi'a'n teleskop'o'n; tiam mi trov'is, ke du el ni'a'j oficir'o'j, unu general'o kaj la ali'a kolonel'o, kun kiu'j mi pas'ig'is la antaŭ'a'n vesper'o'n kaj kiu'j dum'nokt'e est'is en la mal'amik'a tend'ar'o kiel spion'o'j, est'is kapt'it'a'j, kaj en tiu sam'a moment'o oni est'is ekzekut'ont'a ili'n sur eŝafod'o. Mi trov'is, la distanc'o'n tro grand'a por ĵet'i la bomb'o'n per mi'a man'o, sed plej feliĉ'e re'memor'ant'e, ke mi hav'as en mi'a poŝ'o tiu'n sam'a'n ŝton'ĵet'il'o'n, kiu help'is Davidon mort'ig'i Goljat'o'n, mi met'is la bomb'o'n en ĝi'n kaj tuj ĵet'is ĝi'n mez'e en la rond'o'n. Ĝi eksplod'is fal'ant'e kaj mort'ig'is ĉiu'j'n ĉe'est'ant'o'j'n, escept'e de la du akuz'it'o'j, kiu'j est'is sav'it'a'j pro tio, ke ili ĵus est'is alt'e'n tren'it'a'j; tamen unu el la pec'o'j de la bomb'o flug'is per tia fort'o ĝis la pied'o de la eŝafod'o, ke ĝi tuj fal'ig'is ĝi'n. Ni'a'j du amik'o'j, tuj kiam ili ek'sent'is firm'a'n ter'o'n, rigard'is ĉirkaŭ'e'n por trov'i la kaŭz'o'n; kaj vid'int'e, ke la gard'ist'o'j, la ekzekut'ist'o'j kaj ĉiu'j ali'a'j decid'is mort'i unu'e, ili tuj liber'ig'is unu la ali'a'n el la hont'ig'a'j ŝnur'o'j kaj post'e kur'is al la mar'bord'o, kapt'is hispan'a'n boat'o'n kun du vir'o'j en ĝi kaj dev'ig'is ili'n rem'i al unu el ni'a'j ŝip'o'j, kiu'n ili ating'is bon'e. Post kelk'a'j minut'o'j, kiam mi rakont'is al general'o Elliot, kiel mi ag'is, ili ambaŭ pren'is mi'a'j'n man'o'j'n, kaj post reciprok'a gratul'o ni ir'is por pas'ig'i la tag'o'n en festen'ad'o.
Vi dezir'as (mi pov'as vid'i tio'n sur vi'a'j vizaĝ'o'j), ke mi don'u al vi inform'o'n, kia'manier'e mi far'iĝ'is posed'ant'o de tia trezor'o, kia est'as la ŝton'ĵet'il'o menci'it'a antaŭ ne'long'e. (Ĉi tie fakt'o'j dev'as est'i ten'at'a'j en sankt'ec'o). Jen kiel tio okaz'is: Mi de'ven'as de la edz'in'o de Uri'o, kiu'n ni ĉiu'j kon'as kiel intim'ul'in'o'n de David; ŝi nask'is kelk'a'j'n infan'o'j'n al li'a reĝ'a moŝt'o; foj'e la ge'edz'o'j kverel'is pri afer'o de grand'a grav'ec'o, t. e. pri la ĝust'a lok'o, kie la arke'o de Noaĥo est'is konstru'it'a kaj kie ĝi ripoz'is post la diluv'o. Dis'iĝ'o rezult'is. Ŝi oft'e aŭd'is Davidon parol'ant'a pri li'a ŝton'ĵet'il'o kiel li'a plej valor'a trezor'o. Ŝi ŝtel'is ĝi'n en la nokt'o de la dis'iĝ'o, sed oni sci'ig'is pri la ŝtel'o, antaŭ ol ŝi for'las'is li'a'n regn'o'n, kaj ne mal'pli ol ses el li'a'j gard'ist'o'j post'kur'is ŝi'n. Tamen, mem uz'ant'e la ŝton'ĵet'il'o'n, ŝi traf'is unu el ili ĝust'e tie, kie David bat'is Goljat'o'n, kaj ŝi tuj mort'ig'is li'n. Li'a'j akompan'ant'o'j est'is tiel tim'ig'it'a'j pro li'a fal'o, ke ili ĉiu'j ir'is re'turn'e kaj las'is la edz'in'o'n de Uri'o daŭr'ig'i si'a'n vojaĝ'o'n. Ŝi pren'is kun si, kiel mi dev'us inform'i vi'n antaŭ'e, si'a'n plej am'at'a'n fil'o'n el tiu kun'iĝ'o; al li ŝi testament'is la ŝton'ĵet'il'o'n, kaj tiel ĝi sen'inter'romp'e ir'is de patr'o al fil'o, ĝis kiam ĝi ven'is en mi'a'n posed'o'n. Unu el ĝi'a'j posed'int'o'j, mi'a pra-pra-pra-av'o, kiu viv'is antaŭ du'cent kvin'dek jar'o'j, vizit'is Angl'uj'o'n kaj amik'ig'is kun grand'a poet'o, kiu est'is terur'a ŝtel'ist'o de cerv'o'j; li'a nom'o, mi pens'as, est'is Shakespeare. Li oft'e prunt'e'pren'is tiu'n ŝton'ĵet'il'o'n kaj mort'ig'is per ĝi tiel mult'a'j'n el la cerv'o'j de Sir Thomas Lucy, ke preskaŭ traf'is li'n la sort'o de mi'a'j du amik'o'j en Gibraltar'o. La kompat'ind'a Shakespeare est'is mal'liber'ig'it'a, kaj mi'a antaŭ'ul'o hav'ig'is al li li'a'n liber'ig'o'n en tre strang'a manier'o.
La reĝ'in'o Elizabeto tiam est'is sur la tron'o, sed ŝi far'iĝ'is jam tiel malag'em'a, ke ĉia, eĉ bagatel'a afer'o ĝen'is ŝi'n; vestiĝ'i, sen'vest'iĝ'i, manĝ'i, trink'i kaj far'i ali'a'j'n afer'o'j'n, kiu'j rest'u ne nom'at'a'j, far'is la viv'o'n por ŝi ne'port'ebl'a ŝarĝ'o. Mi'a pra'ul'o ebl'ig'is al ŝi, ke laŭ si'a vol'o ŝi pov'is aŭ far'ig'i tiu'j'n afer'o'j'n per anstataŭ'ant'o aŭ tut'e ne far'i ili'n! Kaj kio, laŭ vi'a supoz'o, est'is la sol'a rekompenc'o, kiu'n ŝi sukces'is trud'i al li por la serv'o? La liber'ig'o'n de Shakespeare! Li hav'is tia'n am'o'n por tiu fam'a verk'ist'o, ke li est'us mal'long'ig'int'a si'a'n propr'a'n viv'o'n por al'don'i kelk'a'j'n tag'o'j'n al la viv'o de si'a amik'o.
Mi ne aŭd'is, ke iu'j el la reg'at'o'j de la reĝ'in'o, kaj precip'e ne la bov'aĵ-manĝ'ant'o'j, kiel oni vulgar'e nom'as cert'a'n korpus'o'n da gvardi'an'o'j, tre aprob'is ŝi'a'n manier'o'n de viv'ad'o tut'e sen manĝ'aĵ'o, kiom ajn la nov'ec'o de la afer'o ebl'e impon'is al ili en tiu temp'o. Ŝi mem ne laŭ'viv'is la kutim'o'n pli ol sep jar'o'j'n kaj du'on'o'n.
Mi'a patr'o, kiu est'is la last'a posed'ant'o de tiu ŝton'ĵet'il'o antaŭ mi, rakont'is al mi la sekv'ant'a'n anekdot'o'n :
Li promen'is sur la mar'bord'o en Harwich, hav'ant'e ĉi tiu'n ĵet'il'o'n en si'a poŝ'o; antaŭ ol li'a'j paŝ'o'j kovr'is unu mejl'o'n, li'n atak'is furioz'a best'o, nom'at'a mar'ĉeval'o; kun mal'ferm'it'a buŝ'o ĝi kur'is al li kun grand'a furioz'ec'o; li hezit'is moment'o'n, sed tuj post'e el'poŝ'ig'is la ĵet'il'o'n, re'tir'is si'n proksim'um'e tri'cent fut'o'j'n, klin'is si'n por pren'i du ŝton'et'o'j'n, de kiu'j mult'a'j kuŝ'is sub li'a'j pied'o'j, kaj ek'ĵet'is ili'n tiel lert'e al la best'o, ke ĉiu ŝton'o el'bat'is unu okul'o'n kaj lok'iĝ'is en la kav'o kaŭz'it'a de la el'bat'o. Li nun sid'ig'is si'n sur la dors'o de la best'o, kaj rajd'is sur ĝi en la mar'o'n; ĉar en la moment'o, kiam ĝi perd'is si'a'n vid'pov'o'n, ĝi ankaŭ perd'is si'a'n furioz'ec'o'n kaj far'iĝ'is tut'e mal'sovaĝ'a. La ĵet'il'o est'is met'it'a en ĝi'a'n buŝ'o'n kiel brid'il'o, kaj la best'o est'is direkt'at'a kun plej grand'a facil'ec'o trans la ocean'o'n. Post mal'pli ol tri hor'o'j ili ambaŭ ating'is la kontraŭ'a'n mar'bord'o'n, kiu est'as en distanc'o de ĉirkaŭ tri'dek mar'mejl'o'j.
La mastr'o de la gast'ej'o ”Tri Tas'o'j” en Hellevoetsluis en Holando aĉet'is tiu'n mar'ĉeval'o'n, por el'montr'i ĝi'n, por sep'cent dukat'o'j, kio egal'is pli ol tri'cent pund'o'j'n, kaj en la sekv'ant'a tag'o mi'a patr'o pag'is por si'a re'vojaĝ'o al Harwich.
Mi'a patr'o far'is dum si'a vojaĝ'o sur la dors'o de la best'o kelk'a'j'n strang'a'j'n observ'o'j'n, kiu'j'n mi rakont'os post'e.
Tiu fam'a ŝton'ĵet'il'o ebl'ig'as al si'a posed'ant'o ĉiu'n task'o'n, kiu'n li dezir'as plen'um'i. Mi far'is balon'o'n de tiel ampleks'a'j dimensi'o'j, ke ĝust'a raport'o pri la silk'o, kiu'n ĝi en'hav'is, est'us ekster kred'ebl'ec'o. La magazen'o de ĉiu silk'aĵ'ist'o kaj la proviz'aĵ'o de ĉiu silk'o'teks'ist'o en Londono, Westminster kaj Spitalfields kontribu'is al ĝi. Per ĉi tiu balon'o kaj mi'a ĵet'il'o mi far'is mult'a'j'n petol'aĵ'o'j'n. Ekzempl'e, mi pren'is unu dom'o'n de ĝi'a lok'o kaj anstataŭ'ig'is ĝi'n per ali'a, ne mal'trankvil'ig'ant'e la loĝ'ant'o'j'n, kiu'j kutim'e est'is dorm'ant'a'j aŭ tro mult'e okup'it'a'j, por rimark'i la mov'ad'o'n de si'a loĝ'ej'o. Kiam la gard'o'star'ant'o en la kastel'o de Windsor aŭd'is la horloĝ'o'n de Sankt'a Paŭlo bat'ant'a la dek'tri'a'n hor'o'n, tio est'is pro mi'a lert'ec'o: en tiu nokt'o mi preskaŭ kun'ig'is la konstru'aĵ'o'j'n, met'ant'e la kastel'o'n sur la kamp'o de Sankt'a Georg'o kaj port'ant'e ĝi'n re'turn'e antaŭ la tag'iĝ'o, ne vek'ant'e iu'n el la loĝ'ant'o'j. Malgraŭ tiu'j hero'aĵ'o'j mi est'us kaŝ'int'a la sekret'o'n de mi'a balon'o kaj ĝi'a'j ec'o'j, se Montgolfier ne est'us far'int'a la art'o'n de flug'ad'o publik'e kon'at'a.
La tri'dek'a'n de septembr'o, kiam la Kolegi'o de kurac'ist'o'j elekt'is si'a'j'n ofic'ist'o'j'n kaj manĝ'is luks'eg'e kun'e, mi plen'ig'is mi'a'n balon'o'n, flug'ig'is ĝi'n super la kupol'o'n de ili'a konstru'aĵ'o, fiks'is la ĵet'il'o'n ĉirkaŭ la or'a'n glob'o'n sur la supr'aĵ'o, al'lig'is ĝi'a'n ali'a'n fin'o'n al la balon'o, kaj tuj supr'e'n'ig'is kun la kolegi'o ĝis grand'a alt'ec'o, kie mi ten'is ili'n pli ol tri monat'o'j'n. Vi kompren'ebl'e demand'os, kio'n ili far'is rilat'e la nutr'ad'o'n dum tiel long'a temp'o? Al ĉi tio mi respond'as, ke eĉ se mi est'us ten'ant'a ili'n pend'ant'a'j du'obl'e pli long'a'n temp'o'n, ili ne est'us sufer'int'a'j de tio mal'oportun'ec'o'n, ĉar sufiĉ'eg'e, aŭ pli bon'e abund'eg'e, ili kovr'is si'a'n tabl'o'n por la ĉiu'tag'a festen'o.
Kvankam tio est'is nur sen'danĝer'a petol'aĵ'o, ĝi tamen al'port'is mult'a'n mal'bon'o'n al kelk'a'j respekt'ind'a'j person'o'j inter la pastr'o'j, funebr'aĵ'ist'o'j, sakristi'an'o'j kaj tomb'o-fos'ist'o'j. Ili sufer'is, tio'n oni dev'as konfes'i; ĉar est'as bon'e kon'at'a fakt'o, ke dum la tri monat'o'j, kiam la kolegi'o pend'is en la aer'o, kaj tiel la kurac'ist'o'j ne pov'is vizit'i si'a'j'n pacient'o'j'n, mort'is neni'u krom kelk'a'j hom'o'j, kiu'j fal'is antaŭ la falĉ'il'o de la Temp'o, kaj kelk'a'j mizer'ul'o'j, kiu'j, ebl'e por evit'i iu'n bagatel'a'n mal'oportun'aĵ'o'n ĉi tie, met'is sur si'n per'fort'a'n man'o'n kaj en'profund'iĝ'is en mizer'o sen'fin'e pli grand'a ol tiu, kiu'n ili, sen moment'a konsider'o, esper'is evit'i per tia sen'pri'pens'a paŝ'o.
Se la apotek'ist'o'j ne est'us est'int'a'j tre ag'em'a'j dum tiu temp'o, du'on'o de la funebr'aĵ'ist'o'j est'us bankrot'int'a'j.
Ni ĉiu'j, memor'as la last'a'n esplor'vojaĝ'o'n de kapitan'o Phipps (nun lord'o Mulgrave) al la nord'o. Mi akompan'is la kapitan'o'n, ne kiel oficir'o, sed kiel privat'a amik'o. Kiam ni al'ven'is al alt'a nord'a latitud'o, mi rigard'is la objekt'o'j'n ĉirkaŭ mi tra la teleskop'o, kiu'n mi prezent'is al vi'a atent'o en mi'a'j Gibraltar'a'j aventur'o'j. Mi pens'is, ke mi vid'as du grand'a'j'n blank'a'j'n urs'o'j'n en furioz'a aktiv'ec'o sur amas'o da glaci'o, mult'e pli alt'a ol la mast'o'j, kaj en distanc'o de ĉirkaŭ unu mejl'o kaj du'on'o. Mi tuj pren'is mi'a'n karaben'o'n, ĵet'is ĝi'n sur mi'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj ir'is supr'e'n sur la glaci'o. Kiam mi ating'is la supr'aĵ'o'n, la mal'eben'ec'o de la supr'aĵ'o ig'is mi'a'n al'ir'o'n al tiu'j best'o'j ne esprim'ebl'e pen'ig'a kaj danĝer'a; iu'foj'e mal'help'is mi'n mal'bel'eg'a'j kav'aĵ'o'j, kiu'j'n mi dev'is trans'salt'i; en ali'a part'o la supr'aĵ'o est'is tiel glat'a kiel spegul'o kaj mi konstant'e fal'is; al'proksim'iĝ'ant'e sufiĉ'e por ating'i la urs'o'j'n, mi trov'is, ke ili nur lud'as. Mi tuj komenc'is taks'i la valor'o'n de ili'a'j fel'o'j, ĉar ĉiu el ili est'is tiel grand'a kiel bon'e nutr'it'a bov'o. Mal'feliĉ'e en la sam'a moment'o, kiam mi direkt'is mi'a'n karaben'o'n, mi'a dekstr'a pied'o glit'is, mi fal'is sur mi'a'n dors'o'n, kaj la fort'o de la bat'o tut'e sen'konsci'ig'is mi'n por preskaŭ du'on'hor'o. Tamen, kiam mi re'konsci'iĝ'is (imag'u mi'a'n surpriz'o'n!) mi trov'is, ke unu el tiu'j grand'a'j best'o'j, kiu'j'n mi ĵus pri'skrib'is, jam turn'is mi'n tiel, ke mi'a vizaĝ'o est'is mal'supr'e, kaj ĵus pren'is la zon'o'n de mi'a pantalon'o, kiu tiam est'is nov'a kaj far'it'a el led'o. Ĝi cert'e vol'is port'i mi'n, kun la pied'o'j antaŭ'e, Di'o sci'as kie'n, kiam mi pren'is ĉi tiu'n tranĉ'il'o'n (montr'as grand'a'n tranĉ'il'o'n) el mi'a flank'a poŝ'o, ek'hak'is ĉe unu el ĝi'a'j mal'antaŭ'a'j pied'o'j kaj de'tranĉ'is tri el ĝi'a'j pied'fingr'o'j; ĝi tuj las'is mi'n fal'i kaj blek'is tre terur'e. Mi pren'is mi'a'n karaben'o'n kaj paf'is al ĝi, dum ĝi for'kur'is; ĝi tuj fal'is. La bru'o de la paf'il'o vek'is kelk'a'j'n mil'o'j'n da blank'a'j urs'o'j, kiu'j est'is dorm'ant'a'j sur la glaci'o en distanc'o de du'on'mejl'o; ili tuj ven'is al la lok'o. Mi ne pov'is perd'i temp'o'n.
Plej feliĉ'a pens'o ven'is en mi'a'n cerb'o'n ĝust'e en tiu moment'o. Mi de'pren'is la fel'o'n kaj la kap'o'n de la mort'int'a urs'o en du'on'o de la temp'o, kiu'n bezon'us ali'a'j hom'o'j por sen'fel'ig'i kunikl'o'n, kaj mi en'vol'is mi'n en ĝi, met'ant'e mi'a'n propr'a'n kap'o'n sub la kap'o'n de Bruin 1 . La tut'a ar'o tuj ĉirkaŭ'is mi'n, kaj mi'a antaŭ'tim'o ĵet'is mi'n, vi pov'as est'i cert'a'j, en plej kompat'ind'a'n situaci'o'n; mi'a plan'o tamen sukces'is plej admir'ind'e por mi'a sav'o. Ili ĉiu'j al'ven'is flar'ant'e kaj ver'ŝajn'e konsider'is mi'n urs'o-frat'o; mank'is al mi nur la grand'ec'o, por far'i mi'n bon'eg'a imit'aĵ'o; tamen mi vid'is inter ili kelk'a'j'n urs'id'o'j'n, ne pli 1 Bruin = angl'a nom'o por urs'o.
grand'a'j'n ol mi mem. Post kiam ili ĉiu'j flar'is mi'n kaj la korp'o'n de si'a mort'int'a kun'ul'o, kies fel'o nun far'iĝ'is mi'a ŝirm'aĵ'o, ni ŝajn'is tre amik'em'a'j, kaj mi trov'is, ke mi pov'as imit'i ĉiu'j'n ili'a'j'n ag'o'j'n sufiĉ'e bon'e; sed en murmur'ad'o, blek'ad'o, kaj ĉirkaŭ'prem'ad'o ili facil'e super'is mi'n. Mi nun komenc'is pens'i, kiel mi pov'us profit'i la komun'a'n konfid'o'n, kiu'n mi kre'is inter mi kaj tiu'j best'o'j.
Mi aŭd'is de mal'jun'a arme'a ĥirurg'ist'o, ke vund'o en la spin'o kaŭz'as tuj'a'n mort'o'n. Mi nun decid'is prov'i tiu'n eksperiment'o'n, kaj de'nov'e mi pren'is mi'a'n tranĉ'il'o'n. Per ĝi mi traf'is la plej grand'a'n urs'o'n en la nuk'o, apud la ŝultr'o'j, sed kun grand'a antaŭ'tim'o, ne dub'ant'e, ke la best'o, se ĝi post'viv'os la pik'o'n, dis'ŝir'os mi'n. Tamen mi est'is pli ol ordinar'e bon'ŝanc'a; ĝi fal'is mal'viv'a ĉe mi'a'j pied'o'j, ne far'ant'e eĉ ia plej mal'grand'a'n bru'o'n. Mi nun decid'is mort'ig'i ili'n ĉiu'j'n en tiu sam'a manier'o, kaj tio'n mi efektiv'e plen'um'is eĉ sen la plej mal'grand'a mal'facil'aĵ'o; ĉar kvankam ili vid'is si'a'j'n kun'ul'o'j'n fal'i, ili ne hav'is suspekt'o'n pri la kaŭz'o, nek pri la efik'o. Kiam ĉiu'j kuŝ'is mal'viv'a'j antaŭ mi, mi sent'is mi'n du'a Simsono mort'ig'int'a mi'a'j'n mil'o'j'n. Mi mal'long'ig'as la rakont'o'n: mi re'ven'is al la ŝip'o kaj el'pet'is tri kvar'on'o'j'n de la ŝip'an'ar'o por help'i mi'n ĉe la sen'fel'ig'ad'o kaj por port'i la femur'o'j'n sur la ŝip'o'n; tio'n ni far'is dum kelk'a'j hor'o'j kaj plen'ŝarĝ'is la ŝip'o'n per ili. La ceter'a'j'n part'o'j'n de la best'o'j oni ĵet'is en la mar'o'n, kaj tamen mi ne dub'as, ke la ceter'o est'us sam'e bon'gust'a kiel la femur'o, se oni ĝi'n bon'e pekl'us.
Tuj post mi'a re'ven'o mi send'is kelk'a'j'n femur'o'j'n, en la nom'o de la kapitan'o, al la Lord'o'j de la Admiralitat'o, ali'a'j'n al la Lord'o'j de la Fisk'o, kelk'a'j'n al la Lord'urb'estr'o kaj Magistrat'o de Londono, kelk'a'j'n al ĉiu'j negoc'kompani'o'j kaj la rest'int'a'j'n al mi'a'j elekt'it'a'j amik'o'j, de kiu'j mi ricev'is varm'a'j'n dank'o'j'n, sed de la urb'o Londono mi ricev'is apart'a'n honor'o'n, t.
e. invit'o manĝ'i en la Guildhall 1 ĉiu'jar'e en la urb'estr'a tag'o.
1 urb'o'dom'o de Londono, kie ĉiu'jar'e la nov'e elekt'it'a urb'estr'o okaz'ig'as impon'a'n festen'o'n, al kiu li invit'as ĉiu'j'n fam'ul'o'j'n en la land'o.
La urs'o'fel'o'j'n mi send'is al la imperi'estr'in'o de Rus'uj'o kiel vintr'a'j'n pelt'o'j'n por si'a imperi'estr'in'a'n moŝt'o'n kaj ŝi'a'n kort'eg'an'ar'o'n. Pro tio ŝi skrib'is al mi dank'leter'o'n per si'a propr'a man'o kaj send'is ĝi'n per ambasador'o ekster'ordinar'a, invit'ant'e mi'n part'o'pren'i la honor'o'j'n de si'a lit'o kaj si'a kron'o; sed ĉar mi neniam est'is ambici'a al reĝ'a dign'o, mi mal'akcept'is en la plej ĝentil'a manier'o la favor'o'n de ŝi'a imperi'estr'in'a moŝt'o. La sam'a ambasador'o hav'is ordon'o'n atend'i kaj port'i person'e mi'a'n respond'o'n al ŝi'a imperi'estr'in'a moŝt'o, por kio li for'est'is proksim'um'e tri monat'o'j'n. La respond'o de ŝi'a imperi'estr'in'a moŝt'o konvink'is mi'n pri la fort'ec'o de ŝi'a'j amik'a'j sent'o'j kaj pri la dign'ec'o de ŝi'a mens'o: ŝi'a antaŭ'ne'long'a mal'san'o est'is en'tut'e (kiel ŝi mem — afabl'a kre'it'aĵ'o! — si'n esprim'is en konversaci'o kun princ'o Dolgoruki) rezult'o de mi'a kruel'ec'o.
Kio'n la ali'a seks'o vid'as en mi, mi ne pov'as kompren'i, sed la imperi'estr'in'o ne est'as la sol'a regn'estr'in'o, kiu propon'is al mi si'a'n man'o'n.
Kelk'a'j person'o'j tre mal'just'e raport'is, ke dum tiu ekspedici'o kapitan'o Phipps ne ir'is tiel mal'proksim'e'n, kiel li est'us pov'int'a. Ĉi tie far'iĝ'as mi'a dev'o, sen'kulp'ig'i li'n. Ni'a ŝip'o est'is en plej bon'a stat'o, ĝis kiam mi super'ŝarg'is ĝi'n per tia grand'a kvant'o da urs'o'fel'o'j kaj femur'o'j; post tio est'us ja frenez'e prov'i daŭr'ig'i la vojaĝ'o'n, ĉar ni nun apenaŭ kapabl'is batal'i kontraŭ vigl'a vent'eg'o, ne parol'ant'e pri tiu'j mont'eg'o'j da glaci'o, kiu'j kuŝ'is en la pli alt'a'j latitud'o'j.
La kapitan'o post tiu temp'o oft'e esprim'is ĉagren'o'n pro tio, ke li ne part'o'pren'is en la honor'o'j de tiu tag'o, kiu'n li emfaz'e nom'is Urs'o'fel'a tag'o. Li ankaŭ tre dezir'is sci'i, per kia art'o mi sukces'is pere'ig'i tiom da mil'o'j sen lac'iĝ'o kaj sen danĝer'o por mi mem; efektiv'e li tiel ambici'as divid'i kun mi la honor'o'n, ke mi eĉ kverel'is pri tio, kaj nun ni ne parol'as unu kun la ali'a. Li kuraĝ'e asert'as, ke mi ne hav'is iu'n merit'o'n, tromp'int'e la urs'o'j'n, ĉar mi est'is kovr'it'a per unu el ili'a'j fel'o'j; li eĉ deklar'as, ke laŭ li'a opini'o ne ekzist'as en Eŭrop'o inter la hom'a spec'o tiel perfekt'a natur'a urs'o, kiel li mem est'as.
Li nun est'as nobel'a lord'o, kaj mi hav'as tiel ĝentil'a'j'n mor'o'j'n, ke mi ne vol'as disput'i kun li'a lord'a moŝt'o pri punkt'o tiel delikat'a.
Baron'o de Tott en si'a'j memuar'o'j far'as parad'o'n tiel gran da'n pri unu sol'a ag'o, kiel mult'a'j vojaĝ'ant'o'j, kies tut'a viv'o pas'is en rigard'ad'o al la divers'a'j part'o'j de la ter'glob'o; mi'a'flank'e, se mi est'us el'blov'it'a el Eŭrop'o ĝis Azi'o el la faŭk'o de kanon'o, mi post'e fanfaron'us pri ĝi mal'pli, ol li fanfaron'as pro tio, ke li paf'is per turk'a kanon'o. Tio, kio'n li dir'as pri tiu mir'ind'a kanon'o, laŭ mi'a memor'o est'as jen'o:
”La turk'o'j lok'is sub la kastel'o kaj proksim'e de la urb'o grand'eg'a'n kanon'o'n, fand'it'a'n el kupr'o, kiu port'is marmor'a'n kugl'o'n de mil'cent'funt'a pez'o. Mi vol'is — dir'as Tott — paf'i ĝi'n, sed mi vol'is unu'e pri'juĝ'i ĝi'a'n efik'o'n. La hom'amas'o ĉirkaŭ mi trem'is ĉe ĉi tiu propon'o, asert'ant'e, ke ĝi detru'os ne sol'e la kastel'o'n, sed ankaŭ la urb'o'n; fin'e ili'a'j, tim'o'j part'e ĉes'is, kaj oni permes'is al mi paf'i per ĝi. Ĝi bezon'is ne mal'pli ol tri'cent tri'dek funt'o'j'n da pulv'o, kaj la kugl'o pez'is, kiel mi jam dir'is, mil cent funt'o'j'n. Kiam la inĝenier'o al'port'is la tuŝ'pulv'o'n, la amas'o ĉirkaŭ mi re'tir'ig'is kiel ebl'e plej rapid'e; kun plej grand'a mal'facil'aĵ'o mi konvink'is la paŝa'o'n, kiu intenc'e ven'is, ke ne est'as danĝer'e: eĉ la inĝenier'o, kiu dev'is paf'i laŭ mi'a'j instrukci'o'j, fort'e tim'is. Mi star'ig'is mi'n sur ŝton'aĵ'o mal'antaŭ la kanon'o, don'is la signal'o'n kaj sent'is ek'puŝ'o'n simil'a'n al sku'o de ter'trem'o! En distanc'o de tri'cent klaft'o'j la kugl'o eksplod'is en tri pec'o'j'n; la fragment'o'j trans'flug'is la mar'kol'o'n, re'salt'is de la kontraŭ'a mont'o kaj post'las'is la supr'aĵ'o'n de la akv'o en si'a tut'a larĝ'ec'o kiel grand'a'n ŝaŭm'aĵ'o'n.” Jen, sinjor'o'j, kiom mi pov'as memor'i, la rakont'o de baron'o Tott pri la plej grand'a kanon'o en la kon'at'a mond'o. Kaj kiam mi est'is tie antaŭ ne'long'e, la anekdot'o pri la Totta paf'ad'o el tiu grand'eg'a kanon'o est'is menci'at'a kiel pruv'o de la ekster'ordinar'a kuraĝ'o de tiu sinjor'o.
Mi decid'is, ke franc'o ne super'u mi'n; tial mi pren'is sur mi'a'n ŝultr'o'n tiu'n sam'a'n kanon'o'n, kaj ekvilibr'ig'int'e ĝi'n en bon'a pozici'o, salt'is kun ĝi en la mar'o'n, naĝ'is ĝis la kontraŭ'a bord'o, kaj de tie mal'feliĉ'e prov'is re'ĵet'i ĝi'n sur ĝi'a'n antaŭ'a'n lok'o'n. Mi dir'as ”mal'feliĉ'e”, ĉar ĝi iom glit'is en mi'a man'o, ĝust'e kiam mi vol'is ĵet'i ĝi'n, kaj sekv'e de tio ĝi fal'is en la mez'o'n de la kanal'o, kie ĝi nun kuŝ'as, sen kred'ebl'ec'o, ke oni iam ĝi'n re'pren'os. Malgraŭ la grand'a favor'o, kiu'n mi hav'is ĉe la grand'sinjor'o, kiel mi jam dir'is, ĉi tiu kruel'a turk'o, kiam li aŭd'is pri la perd'o de si'a fam'a kanon'o, ordon'is, ke oni de'hak'u mi'a'n kap'o'n. Mi tuj inform'ig'is pri tio de unu el la sultan'in'o'j, ĉe kiu mi far'iĝ'is grand'a favor'at'o, kaj ŝi kaŝ'is mi'n en si'a buduar'o, dum la oficir'o kun si'a'j asist'ant'o'j, kiu'j est'is komisi'it'a'j mi'n ekzekut'i, serĉ'is mi'n.
En tiu sam'a nokt'o mi for'sav'iĝ'is sur ŝip'o vetur'ant'a al Venecio; ĉe tiu ŝip'o oni ĝust'e tiam lev'is la ankr'o'n por la vojaĝ'o.
Ĉi tiu'n last'a'n histori'o'n, sinjor'o'j, mi ne tre ŝat'as rakont'i, ĉar mi mal'sukces'is en mi'a entrepren'o, kaj krom tio mi preskaŭ perd'is mi'a'n viv'o'n; tamen, ĉar ĝi en'hav'as neni'o'n kontraŭ mi'a honor'o, mi ne vol'is kaŝ'i ĝi'n antaŭ vi.
Mi for'las'is kelk'a'j'n tre grav'a'j'n part'o'j'n de la rakont'o pri la vojaĝ'o de mi'a patr'o trans la Angl'a'n mar'kol'o'n al Holando; tiu'j'n part'o'j'n, por ke ili ne est'u tut'e perd'it'a'j, mi nun fidel'e don'os al vi per li'a'j propr'a'j vort'o'j, kiel mi aŭd'is li'n rakont'i ili'n al si'a'j amik'o'j kelk'a'j'n foj'o'j'n.
”Ĉe mi'a al'ven'o en Hellevoitsluis,” — dir'is mi'a patr'o, ”oni rimark'is, ke mi spir'as mal'facil'e; kiam la loĝ'ant'o'j demand'is pri la kaŭz'o, mi inform'is ili'n, ke la best'o, sur kies dors'o mi rajd'is de Harwich al ili'a bord'o, ne pov'is naĝ'i! La strang'a form'o kaj la karakteriz'ec'o de tiu best'o est'as tia'j, ke ĝi ne pov'as driv'i aŭ si'n mov'i sur la supr'aĵ'o de la akv'o; ĝi kur'is per ne'kred'ebl'a rapid'ec'o. Sur la fund'o, de mar'bord'o al mar'bord'o, pel'ant'e antaŭ si milion'o'j'n da fiŝ'o'j, mult'a'j el ili est'is tut'e mal'simil'a'j al ĉiu'j, kiu'j'n mi antaŭ'e vid'is, ĉar ili port'is si'a'n kap'o'n sur la ekstrem'aĵ'o de si'a vost'o. Mi trans'ir'is,” — li daŭr'ig'is, — ”unu mir'ind'eg'a'n vic'o'n da rok'o'j, sam'e alt'a'j kiel la Alp'o'j (la pint'o'j aŭ plej alt'a'j part'o'j de tiu'j sub'mar'a'j mont'o'j est'as laŭ'dir'e pli ol cent klaft'o'j'n sub la supr'aĵ'o de la mar'o), sur kies dekliv'o'j kresk'is mult'a'j spec'o'j de alt'a'j arb'o'j, ŝarĝ'it'a'j per mar'frukt'o'j, ekzempl'e per omar'o'j, kankr'o'j, ostr'o'j, petunkoj, mitul'o'j, mar'limak'o'j ktp.; kelk'a'j el ili unu'op'e sufiĉ'is por vetur'il'ŝarg'o, kaj cert'e neni'u est'is mal'pli grand'a ol port'ist'a ŝarg'o!
Tiu'j, kiu'j'n oni vend'as en ni'a'j foir'ej'o'j, est'as el mal'super'a pigme'a spec'o, aŭ, pli bon'e dir'it'e, akv'o'fal'aĵ'o'j, t. e. frukt'o'j, de'sku'it'a'j per la mov'iĝ'o de la akv'o de sur la arb'o'branĉ'o'j, sur kiu'j ili kresk'is, simil'e kiel la frukt'o'j! en ni'a'j ĝarden'o'j est'as de'arb'ig'at'a'j de la vent'o! La omar'arb'o'j ŝajn'is al mi la plej frukt'o'riĉ'a'j, sed la kankr'o- kaj ostr'o'arb'o'j est'is la plej alt'a'j. La mar'limak'o'j kresk'as sur spec'o de arbust'o'j, kiu star'as ĉe la pied'o de la ostr'arb'o'j kaj supr'e'n volv'ig'as ĉirkaŭ ĝi kiel la heder'o ĉirkaŭ la kverk'o. Mi rimark'is ankaŭ la rezult'o'n de kelk'a'j ŝip'romp'iĝ'o'j ktp., precip'e ĉe unu ŝip'o, kiu sur'fund'iĝ'is kaŭz'e de kun'puŝ'iĝ'o kun mont'o aŭ rok'o, kies supr'aĵ'o est'is nur tri klaft'o'j'n sub la supr'aĵ'o. Sub'akv'iĝ'ant'e ĝi fal'is sur si'a'n flank'o'n kaj el'radik'ig'is tre grand'a'n omar'arb'o'n. Tio okaz'is en printemp'o, kiam la omar'o'j est'is tre jun'a'j, kaj mult'a'j el ili, de'sku'it'a'j per la fort'ec'o de la ek'puŝ'o, fal'is sur kankr'o'arb'o'n, kiu kresk'is sub ili. La omar'o'j kaj kankr'o'j kun'iĝ'is kaj produkt'is nov'a'n frukt'o'n aspekt'ant'a'n kiel ambaŭ kun'e. Mi prov'is kun'port'i ekzempler'o'n, sed ĝi est'is tro grand'a, kaj mi'a sal'akv'a Pegaso ŝajn'is tre mal'kontent'a pri ĉiu prov'o halt'ig'i ĝi'a'n kur'ad'o'n, dum mi rest'is sur ĝi'a dors'o. Krom tio mi tiam est'is, kvankam galop'ant'a sur rok'a mont'o kuŝ'ant'a ĉirkaŭ mez'voj'e de la vojaĝ'o, minimum'e kvin'cent klaft'o'j'n sub la supr'aĵ'o de la mar'o, kaj mi komenc'is trov'i la mank'o'n de aer'o mal'oportun'a; tial mi ne hav'is la inklin'o'n pli'long'ig'i la temp'o'n. Krom tio mi'a situaci'o en ali'a'j rilat'o'j est'is tre mal'agrabl'a; mi renkont'is mult'a'j'n grand'a'j'n fiŝ'o'j'n, kiu'j, se mi pov'is juĝ'i laŭ ili'a'j mal'ferm'it'a'j buŝ'o'j, ne nur kapabl'is, sed ankaŭ dezir'is manĝ'i ni'n; kaj ĉar mi'a Rozinanto est'is blind'a, mi mem dev'is gard'i ni'n kontraŭ la atenc'o'j de tiu'j est'aĵ'o'j kaj krom'e ne mal'atent'i mi'a'j'n ali'a'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n.
Al'proksim'iĝ'ant'e al la holanda mar'bord'o, kiam la akv'o super ni'a'j kap'o'j hav'is ne pli ol du'dek klaft'o'j'n, mi opini'is vid'i hom'a'n figur'o'n en vir'in'a vest'aĵ'o, kuŝ'ant'a'n sur la sabl'ar'o antaŭ ni kaj montr'ant'a'n sign'o'n de viv'o. Kiam mi ven'is pli proksim'e'n, mi vid'is, ke ŝi'a man'o mov'iĝ'as; mi pren'is ĝi'n en la mi'a'n kaj port'is la korp'o'n sur la bord'o'n. Apotek'ist'o, kiu ĵus ricev'is instru'o'n de d-ro Hawes en Londono, re'viv'ig'is ŝi'n. Ŝi est'is edz'in'o de vir'o, kiu estr'is ŝip'o'n el Hellevoitsluis. Kiam li ĵus for'las'is la haven'o'n, ŝi, aŭd'int'e ke li hav'is kun si am'at'in'o'n, sekv'is li'n en rem'boat'o. Ating'int'e la ferdek'o'n, ŝi rapid'is al si'a edz'o kaj bat'eg'is li'n kun tia furioz'ec'o, ke li trov'is plej prudent'e ir'i flank'e'n kaj permes'i al ŝi far'i la impres'o'n de si'a'j fingr'o'j prefer'e sur la ond'o'j ol sur li'a vizaĝ'o. Li ne mal'bon'e konjekt'is pri la rezult'o; ĉar renkont'ant'e neniu'n bar'o'n, ŝi ir'is rekt'e en la mar'o'n, kaj est'is mi'a mal'feliĉ'a sort'o met'i la fundament'o'n de re'unu'iĝ'o por tiu feliĉ'a par'o.
Mi facil'e pov'as imag'i la mal'ben'o'j'n, per kiu'j la edz'o ŝarĝ'is mi'n, kiam ĉe li'a re'ven'o tiu dolĉ'a kre'it'aĵ'o atend'is li'n kaj kiam li ek'sci'is la manier'o'n, en kiu ŝi de'nov'e ven'is en la mond'o'n.
Kvankam grand'a est'is la aflikt'o, kiu'n mi kre'is por ĉi tiu kompat'ind'a diabl'o, tamen mi esper'as, ke li mort'os en amik'ec'o al mi, ĉar mi'a motiv'o est'is bon'a, kvankam la sekv'o'j por li, oni dev'as tio'n konfes'i, est'is terur'a'j.
Ĉe mi'a re'ven'o de Gibraltar'o mi vojaĝ'is al Angl'uj'o tra Franc'land'o. Kvankam mi est'as ali'land'an'o, la vojaĝ'o ne kaŭz'is al mi iu'n mal'facil'aĵ'o'n. Mi trov'is en la haven'o de Calais ŝip'o'n ĵus al'ven'int'a'n kun nombr'o da angl'a'j mar'ist'o'j kiel milit'kapt'it'o'j. Mi tuj el'pens'is la ide'o'n don'i al tiu'j brav'ul'o'j liber'ec'o'n, kaj tio'n mi plen'um'is jen'e :
Far'int'e par'o'n da grand'a'j flug'il'o'j, long'a'j po cent du'dek fut'o'j kaj larĝ'a'j po kvar'dek du, kaj al'fiks'int'e ili'n al mi mem, mi lev'iĝ'is je tag'iĝ'o, kiam ĉiu'j dorm'is, eĉ la gard'o'star'ant'o sur la ferdek'o. Ŝveb'ant'e super la ŝip'o, mi al'lig'is tri hok'eg'o'j'n al la top'o'j de la tri mast'o'j per mi'a ĵet'il'o kaj lev'is la ŝip'o'n kelk'a'j'n fut'o'j'n el la akv'o kaj tuj post'e ek'flug'is trans la mar'kol'o'n al Dover, kie mi al'ven'is post du'on'hor'o! Ne plu bezon'ant'e tiu'j'n flug'il'o'j'n, mi donac'is ili'n al la guberni'estr'o de la kastel'o de Dover, kie ili nun est'as ekspozici'at'a'j por la sci'vol'em'ul'o'j.
La kapt'it'o'j kaj la franc'o'j, kiu'j gard'is ili'n, ne vek'iĝ'is, ĝis kiam ili jam est'is du hor'o'j'n sur la Dover'a en'ŝip'iĝ'ej'o. Kiam la angl'o'j kompren'is si'a'n situaci'o'n, ili tuj inter'ŝanĝ'is lok'o'j'n kun la gard'ist'o'j kaj re'pren'is tio'n, kio'n oni for'rab'is de ili, sed neni'o'n pli'a'n, ĉar ili est'is tro grand'anim'a'j por reciprok'i en rab'ad'o.
Dum vojaĝ'o, kiu'n mi far'is al Orient'a Hind'uj'o kun kapitan'o Hamilton, mi hav'is ĉe mi plej am'at'a'n ĉas'hund'o'n; ĝi valor'is, por uz'i kon'at'a'n fraz'o'n, si'a'n pez'o'n en or'o, ĉar ĝi neniam mi'n tromp'is. Iu'n tag'o'n, kiam ni est'is, laŭ la plej bon'a observ'ad'o, kiu'n ni pov'is far'i, en distanc'o de minimum'e tri'cent mejl'o'j de ter'o, mi'a hund'o subit'e ek'flar'is; mi observ'is ĝi'n proksim'um'e unu hor'o'n kun mir'eg'o kaj menci'is la cirkonstanc'o'n al la ŝip'estr'o kaj al ĉiu'j oficir'o'j sur la ŝip'o, asert'ant'e, ke ni nepr'e est'as proksim'e de ter'o, ĉar mi'a hund'o flar'is ĉas'aĵ'o'n. Pri tio ĉiu'j rid'is; sed tio ne ŝanĝ'is eĉ iom'et'e la bon'a'n opini'o'n, kiu'n mi hav'is pri mi'a hund'o. Post long'a disput'o por kaj kontraŭ mi sen'tim'e dir'is al la ŝip'estr'o, ke mi fid'as la naz'o'n de mi'a hund'o pli mult'e ol ĉiu'j'n okul'o'j'n de la ŝip'an'ar'o, kaj tial mi propon'is vet'i la sum'o'n, kiu'n mi kontrakt'is pag'i por mi'a vojaĝ'o (t. e. cent gine'o'j'n), ke ni trov'os ĉas'aĵ'o'n post mal'pli ol du'on'hor'o. La ŝip'estr'o (bon'a brav'ul'o) rid'is de'nov'e, pet'is sinjor'o'n Crawford, la kurac'ist'o'n, ke li palp'u mi'a'n puls'o'n; li far'is tio'n kaj raport'is, ke mi est'as perfekt'e san'a. La sekv'ant'a dialog'o okaz'is inter ili; mi aŭd'is ĝi'n, kvankam ĝi est'is parol'at'a mal'laŭt'e kaj en kelk'a distanc'o.
Ŝip'estr'o: Li'a cerb'o est'as en mal'ord'o; mi ne pov'as kun honor'o akcept'i li'a'n vet'o'n.
Kurac'ist'o: Mi opini'as mal'e; li est'as tut'e san'a kaj pli mult'e kred'as al la flar'kapabl'o de si'a hund'o ol al la opini'o de ĉiu'j oficir'o'j sur la ŝip'o; li cert'e mal'gajn'os, kaj tio'n li ja merit'as.
Ŝip'estr'o: Tia vet'o ne pov'as est'i just'a de mi'a flank'o; tamen mi akcept'os ĝi'n, eĉ se mi re'don'os li'a'n mon'o'n post'e.
Dum ĉi tiu inter'parol'o la hund'o daŭr'ig'is si'a'n flar'ad'o'n kaj konfirm'is al mi pli mult'e mi'a'n antaŭ'a'n opini'o'n. Mi propon'is la vet'o'n du'a'n foj'o'n, ĝi tiam est'is akcept'it'a. ”Far'it'e!” apenaŭ est'is el'dir'it'a ĉe ambaŭ flank'o'j, kiam kelk'a'j mar'ist'o'j, kiu'j fiŝ'kapt'is en la long'a boat'o, al'lig'it'a al la post'a part'o de la ŝip'o, harpun'is tre grand'a'n ŝark'o'n, kiu'n ili sur'ŝip'ig'is. Tuj ili komenc'is dis'tranĉ'i ĝi'n, por en'barel'ig'i la ole'o'n, kaj jen — ili trov'is ne mal'pli ol ses par'o'j'n da viv'ant'a'j perdrik'o'j en la stomak'o de ĉi tiu best'o.
Ili est'is en tiu situaci'o jam tiel long'e, ke unu el la perdrik'in'o'j est'is sid'ant'a sur kvar ov'o'j, kaj kvin'a ĵus el'kov'iĝ'is, kiam la ŝark'o est'is mal'fermat'a. Ĉi tiu'n jun'a'n bird'o'n mi eduk'is, met'ant'e ĝi'n al kat'id'ar'o, kiu ven'is en la mond'o'n kelk'a'j'n minut'o'j'n antaŭ'e! La mal'jun'a kat'in'o am'is ĝi'n tiel kiel iu'n el si'a'j propr'a'j id'o'j kvar'pied'a'j, kaj kiam la bird'id'o for'flug'is tiel mal'proksim'e'n, ke la kat'in'o ne pov'is ating'i ĝi'n, la kat'in'o est'is tre mal'gaj'a ĝis ĝi'a re'ven'o. Inter la ali'a'j perdrik'o'j est'is kvar in'o'j; unu aŭ ali'a ĉiam est'is sid'ant'a sur ov'o'j dum la vojaĝ'o, kaj tiel ni hav'is sufiĉ'o'n da ĉas'aĵ'o por la tabl'o de la ŝip'estr'o. Al la brav'a hund'o, (ĉar ĝi est'is la kaŭz'o de mi'a gajn'o de cent gine'o'j) pro dank'em'o mi don'is la ost'o'j'n ĉiu'tag'e kaj kelk'a'foj'e eĉ tut'a'n bird'o'n.
Mi jam inform'is vi'n pri vojaĝ'o, kiu'n mi far'is al la lun'o, por serĉ'i mi'a'n arĝent'a'n hak'il'o'n; mi post'e far'is ali'a'n vojaĝ'o'n en mult'e pli agrabl'a manier'o kaj rest'is sur la lun'o sufiĉ'e long'a'n temp'o'n por not'i kelk'a'j'n afer'o'j'n, kiu'j'n mi prov'os pri'skrib'i tiel preciz'e, kiel mi'a memor'o al mi permes'os.
Mi part'o'pren'is esplor'vojaĝ'o'n laŭ pet'o de mal'proksim'a parenc'o, kiu hav'is la strang'a'n ide'o'n, ke oni pov'as trov'i hom'o'j'n, kiu'j est'as sam'e grand'a'j kiel tiu'j pri'skrib'it'a'j de Gulliver en la imperi'o de Brobdignag. Mi ĉiam konsider'is tiu'n rakont'o'n kiel fabel'o'n; tamen, por plaĉ'i al li, ĉar li far'is mi'n si'a hered'ont'o, mi akompan'is li'n. Ni ŝip'vetur'is al la sud'a'j mar'o'j, kie'n ni ven'is, sen vid'i i'o'n rimark'ind'a'n krom kelk'a'j flug'ant'a'j vir'o'j kaj vir'in'o'j, kiu'j lud'is ”salt'ant'a'n ran'o'n” kaj danc'is menuet'o'n en la aer'o.
En la dek'ok'a tag'o, post kiam ni preter'pas'is la insul'o'n Otaheite, kiu'n kapitan'o Cook menci'is kiel la lok'o'n, de kie li al'port'is Omai, uragan'o alt'e'n blov'is la ŝip'o'n minimum'e mil kilo'metr'o'j'n de sur la supr'aĵ'o de la mar'o kaj, ten'is ĝi'n en tiu alt'ec'o, ĝis kiam freŝ'a vent'eg'o lev'iĝ'is kaj plen'ig'is la vel'o'j'n en ĉiu'j part'o'j, kaj nun ni vojaĝ'is antaŭ'e'n kun terur'a rapid'ec'o; tiel ni vetur'is super la nub'o'j dum ses semajn'o'j. Fin'e ni trov'is grand'a'n land'o'n sur la ĉiel'o, simil'a'n al rond'a kaj bril'eg'ant'a insul'o, kie ni, ating'int'e oportun'a'n haven'o'n, sur'bord'iĝ'is kaj tuj trov'is, ke ĝi est'as loĝ'at'a. Mal'supr'e de ni ni vid'is ali'a'n ter'o'n kun urb'o'j, arb'o'j, mont'o'j, river'o'j, mar'o'j, ktp., kiu laŭ ni'a konjekt'o est'is la mond'o, kiu'n ni for'las'is.
Ĉi tie ni vid'is grand'eg'a'j'n figur'o'j'n rajd'ant'a'j'n sur mir'ind'e grand'eg'a'j vultur'o'j, el kiu'j ĉiu hav'is tri kap'o'j'n. Por hav'ig'i al vi ide'o'n pri la grand'ec'o de tiu'j bird'o'j, mi dev'as inform'i vi'n, ke ĉiu el ili'a'j flug'il'o'j hav'is la larĝ'ec'o'n kaj la ses'obl'a'n long'ec'o'n de la ĉef'a vel'o de ni'a ŝip'o proksim'um'e ses'cent-tun'a. Anstataŭ rajd'i sur ĉeval'o'j, kiel ni far'as en ĉi tiu mond'o, la loĝ'ant'o'j de la lun'o (ĉar ni nun trov'is, ke la insul'o est'as la lun'o) ĉirkaŭ'flug'as sur tiu'j bird'o'j.
La reĝ'o ĝust'e est'is okup'it'a per milit'o kontraŭ la sun'o, kaj li propon'is al mi oficir'a'n komisi'o'n; sed mi rifuz'is la honor'o'n, kiu'n li'a reĝ'a moŝt'o intenc'is don'i al mi.
Ĉio en tiu mond'o hav'as ekster'ordinar'a'n ampleks'o'n! Ordinar'a pul'o ne est'as mult'e pli mal'grand'a ol unu el ni'a'j ŝaf'o'j. En milit'o la ĉef'a'j batal'il'o'j est'as rafan'o'j, kiu'j'n oni uz'as kiel sag'o'j'n; ĉiu, kiu est'as vund'it'a per tia sag'o, tuj mort'as. La ŝild'o'j de la lun'an'o'j est'as far'it'a'j el fung'o'j, kaj kiam rafan'o'j ne est'as hav'ebl'a'j pro ŝanĝ'o de la sezon'o, ili uz'as tig'o'j'n de asparag'o.
Mi vid'is tie ankaŭ kelk'a'j'n indiĝen'o'j'n de la hund'o'stel'o; komerc'o log'as ili'n al vag'ad'o. Ili'a'j vizaĝ'o'j simil'as tiu'j'n de grand'a'j dog'o'j, la okul'o'j trov'iĝ'as proksim'e de la sub'a part'o aŭ pint'o de la naz'o. Palpebr'o'j'n ili ne hav'as, sed ili kovr'as si'a'j'n okul'o'j'n dum dorm'o per la fin'o de si'a lang'o; ili kutim'e hav'as la alt'ec'o'n de du'dek fut'o'j. Oni ne nom'as ili'n spec'o de hom'o'j, sed kuir'ant'a'j best'o'j, ĉar ili prepar'as si'a'n manĝ'aĵ'o'n per fajr'o, kiel ni far'as tio'n. Sed ili ne perd'as temp'o'n per manĝ'ad'o; ili mal'ferm'as si'a'n mal'dekstr'a'n flank'o'n kaj met'as la tut'a'n kvant'o'n da manĝ'aĵ'o en unu foj'o en la stomak'o'n; post'e ili re'ferm'as la flank'o'n ĝis la sam'a tag'o de la sekv'ant'a monat'o. Ili regal'as si'n per manĝ'aĵ'o ne pli oft'e ol dek du foj'o'j'n dum jar'o, do unu foj'o'n en monat'o.
Ĉiu krom manĝ'eg'ul'o aŭ Epikur'an'o cert'e prefer'as ĉi tiu'n metod'o'n al la ni'a.
Est'as nur unu seks'o inter la kuir'ant'a'j best'o'j kaj ĉiu'j ali'a'j best'o'j sur la lun'o; ili ĉiu'j est'as produkt'o'j de arb'o'j divers'grand'a'j kaj divers'foli'a'j. Tiu arb'o, kiu produkt'as kuir'ant'a'n best'o'n aŭ hom'a'n spec'o'n, est'as mult'e pli bel'a ol ĉiu'j ali'a'j arb'o'j: ĝi hav'as grand'a'j'n rekt'a'j'n branĉ'o'j'n kaj karn'o'kolor'a'j'n foli'o'j'n, kaj la frukt'o'j, kiu'j'n ĝi produkt'as, est'as nuks'o'j aŭ silikv'o'j, kovr'it'a'j de mal'mol'a ŝel'o kaj long'a'j minimum'e du metr'o'j'n. Kiam ili matur'iĝ'is, kio est'as juĝ'at'a laŭ la ŝanĝ'it'a kolor'o, oni tre zorg'e kolekt'as kaj flank'e'n'met'as ili'n por difin'it'a temp'o; kiam oni vol'as viv'ig'i la sem'o'n de tiu'j nuks'o'j, oni ĵet'as ili'n en grand'a'n kaldron'o'n da bol'ant'a akv'o, kiu mal'ferm'as la ŝel'o'n post kelk'a'j hor'o'j, kaj la kre'it'aĵ'o el'salt'as.
La natur'o form'as ili'a'n mens'o'n por divers'a'j okup'o'j antaŭ ili'a al'ven'o en la mond'o: el unu ŝel'o el'ven'as milit'ist'o, el ali'a — filozof'o, el tri'a — teolog'o, el kvar'a — leĝ'ist'o, el kvin'a — ter'kultur'ist'o, el ses'a — arleken'o, ktp., kaj ĉiu el ili tuj komenc'as si'n perfekt'ig'i, ekzerc'ant'e praktik'e tio'n, kio'n li antaŭ'e sci'is nur teori'e ...
Kiam ili mal'jun'iĝ'as, ili ne mort'as, sed far'iĝ'as aer'o kaj for'vapor'iĝ'as kiel fum'o! Trink'aĵ'o'n ili tut'e ne bezon'as; la sol'a'j el'ir'aĵ'o'j de si'a korp'o for'iĝ'as sen'konsci'e kaj per'e de ili'a spir'ad'o. Ili hav'as sur ĉiu man'o nur unu fingr'o'n, per kiu ili far'as ĉio'n en sam'e perfekt'a manier'o kiel ni, kiu'j hav'as kvar fingr'o'j'n kaj poleks'o'n. Ili'a kap'o est'as lok'it'a sub la dekstr'a brak'o, kaj kiam ili est'as ek'vetur'ont'a'j aŭ prepar'as si'n por iu fort'a mov'labor'o, ili kutim'e las'as la kap'o'n hejm'e, ĉar ili pov'as konsult'i la kap'o'n en kiu ajn distanc'o; ĉi tio est'as tre ordinar'a kutim'o; kaj se alt'rang'ul'o'j aŭ eminent'ul'o'j inter la lun'an'o'j hav'as inklin'o'n vid'i, kio okaz'as en la simpl'a popol'o, ili rest'as hejm'e, sed send'as sol'e si'a'n sen'korp'a'n kap'o'n, kiu ĉe'est'as ne're'kon'at'e kaj re'ven'as laŭ'vol'e kun raport'o pri la okaz'int'aĵ'o'j.
La kern'o'j de ili'a'j vin'ber'o'j ĝust'e simil'as hajl'er'o'j'n, kaj mi est'as plen'e konvink'int'a, ke kiam vent'eg'o sku'as ili'a'j'n vin'ber'ar'o'j'n kaj de'ĵet'as la frukt'o'j'n de sur la branĉ'o'j, la kern'o'j fal'as mal'supr'e'n kaj form'as ni'a'n hajl'o'n. Mi konsil'as al tiu'j, kiu'j sam'e opini'as, konserv'i kvant'o'n de la hajl'er'o'j ĉe la plej proksim'a hajl'ad'o kaj far'i lun'a'n vin'o'n. Ĝi est'as popular'a trink'aĵ'o ĉe Sankt'a Luk'o.
Kelk'a'j'n rimark'ind'a'j'n cirkonstanc'o'j'n mi preskaŭ forges'is.
Ili uz'as si'a'n ventr'o'n sam'e, kiel ni uz'as sak'o'n, kaj ĵet'as en ĝi'n ĉio'n laŭ bezon'o, ĉar ili pov'as ferm'i aŭ mal'ferm'i ĝi'n laŭ'vol'e, kiel ankaŭ la stomak'o'n. Ili ne est'as ĝen'at'a'j per intern'aĵ'o'j, hepat'o, kor'o aŭ intest'ar'o, nek embaras'at'a'j per vest'o'j, kaj neni'u part'o de ili'a korp'o est'as mal'dec'a por montr'ad'o. La okul'o'j'n ili pov'as el'pren'i el ili'a lok'o kaj re'en'met'i, laŭ'vol'e, kaj ili pov'as vid'i per ili sam'e bon'e, se ili ten'as ili'n en la man'o'j, kiel en la kap'o, kaj se per iu katastrof'o ili perd'as aŭ difekt'as okul'o'n, ili pov'as aĉet'i aŭ prunt'e'pren'i ali'a'n kaj vid'i per ĝi tiel klar'e, kiel ili vid'as per si'a'j propr'a'j. Negoc'ist'o'j kun okul'o'j est'as tial tre mult'nombr'a'j en plej mult'a'j part'o'j de la lun'o, kaj en ĉi tiu sol'a punkt'o ĉiu'j loĝ'ant'o'j est'as tre kapric'a'j: jen verd'a'j kaj jen flav'a'j okul'o'j est'as laŭ'mod'a'j.
Mi sci'as, ke tiu'j afer'o'j ŝajn'as strang'a'j; sed se iu ombr'o de dub'o rest'as en ies mens'o, mi ripet'as: li mem vojaĝ'u tie'n, kaj tiam li ek'sci'os, ke mi est'as ver'em'a vojaĝ'ant'o.
Mi'a unu'a vizit'o al Angl'uj'o est'is ĉirkaŭ la komenc'o de la reg'ad'o de la nun'a reĝ'o. Mi hav'is la okaz'o'n ir'i al la haven'o de Wapping por vid'i komerc'aĵ'o'n en'ŝip'ig'it'a'n por kelk'a'j amik'o'j en Hamburg. Post tiu vizit'o mi pas'is tra la Tur-haven'o por ir'i re'turn'e. Ĉi tie mi trov'is la sun'o'n tiel potenc'a, kaj mi est'is tiel lac'a, ke mi dev'is en'paŝ'i en unu el la kanon'o'j por re'freŝ'ig'i mi'n; tie mi profund'e en'dorm'iĝ'is. Tio okaz'is ĉirkaŭ tag'mez'o; est'is la kvar'a de juni'o, kaj ĝust'e je la unu'a hor'o ĉi tiu'j kanon'o'j est'is paf'at'a'j memor'e de tiu dat're'ven'o 1 . Ili ĉiu'j est'is ŝarg'it'a'j per eksplod'aĵ'o tiu'n maten'o'n, kaj ĉar neni'u supoz'is mi'n en tiu situaci'o, mi est'is el'paf'it'a trans la dom'o'j'n sur la kontraŭ'a'n bord'o'n de la river'o, en kort'o'n de farm'ist'o, inter Bermondsey kaj Deptford, kie mi fal'is sur grand'a'n fojn'amas'o'n sen vek'iĝ'i, kaj rest'is tie en profund'a dorm'o ĝis la fojn'o far'iĝ'is tiel terur'e alt'prez'a (kio okaz'is proksim'um'e tri monat'o'j'n post'e), ke la farm'ist'o trov'is profit'o'don'e send'i si'a'n tut'a'n proviz'o'n al la foir'o. La amas'o, sur kiu mi ripoz'is, est'is la plej grand'a en la kort'o kaj ĝi ampleks'is pli ol kvin'cent 1 La nask'iĝ'tag'o de la reĝ'o.
ŝarĝ'o'j'n. Tiu'n oni komenc'is dis'tranĉ'i unu'e. — Mi vek'iĝ'is de la voĉ'o de la vir'o'j, kiu'j supr'e'n'ir'is la ŝtup'et'ar'o'n por komenc'i ĉe la supr'aĵ'o, kaj mi lev'iĝ'is tut'e sen sci'o pri mi'a situaci'o; prov'ant'e for'kur'i mi fal'is sur la farm'ist'o'n, al kiu la fojn'o aparten'is, kaj romp'is li'a'n nuk'o'n, tamen mem ricev'is neniu'n difekt'o'n. Mi post'e trov'is, je mi'a grand'a konsol'o, ke tiu vir'o est'is plej abomen'a fripon'o, kiu ĉiam re'ten'is la produkt'aĵ'o'j'n de si'a bien'o por la temp'o, kiam la prez'o'j pli'alt'iĝ'is.
La vojaĝ'o de sinjor'o Sekostaro al Sicilio, pri kiu mi leg'is kun grand'a plezur'o, instig'is mi'n far'i vizit'o'n al la mont'o Etn'o; mi'a vojaĝ'o al tiu lok'o ne aper'ig'is iu'n rakont'ind'a'n cirkonstanc'o'n.
Iu'n maten'o'n fru'e, tri aŭ kvar tag'o'j'n post mi'a al'ven'o, mi el'ir'is el dom'et'o, en kiu mi dorm'is, en distanc'o de dek kilo'metr'o'j de la mal'supr'aĵ'o de la mont'o, decid'int'e esplor'i la intern'aĵ'o'n, se mi eĉ pere'us dum la prov'o. Post tri hor'o'j da mal'facil'a labor'o mi trov'is mi'n ĉe la supr'aĵ'o; ĝi tiam est'is — kaj jam est'is dum pli ol tri semajn'o'j — furioz'ant'a; ĝi'a aspekt'o en tiu stat'o est'as jam tiel oft'e pri'skrib'it'a de divers'a'j vojaĝ'ant'o'j, ke mi ne ted'os vi'n per pri'skrib'o de objekt'o'j, kun kiu'j vi jam bon'e kon'at'iĝ'is.
Mi promen'is ĉirkaŭ la rand'o de la krater'o, kiu ŝajn'is almenaŭ kvin'dek'obl'e pli ampleks'a ol la Diabl'a Punĉ'o-Pelv'o apud Petersfield, ĉe la voj'o al Portsmouth, sed ne tiel vast'a en la fund'o, ĉar en tiu part'o ĝi pli simil'as la mal'larĝ'a'n part'o'n de funel'o, ol punĉ'o-pelv'o'n. Fin'e, decid'int'e, mi en'salt'is kun la pied'o'j antaŭ'e; mi tuj trov'is mi'n en varm'a lok'o, kaj mi'a korp'o est'is kontuz'at'a kaj brul'ig'at'a en divers'a'j part'o'j de la ruĝ'e varm'eg'a'j cindr'o'j, kiu'j en furioz'a supr'e'n'ir'o kontraŭ'is mi'a'n mal'supr'e'n'ir'o'n; tamen mi'a pez'o baldaŭ port'is mi'n al la mal'supr'aĵ'o, kie mi trov'is mi'n mez'e de bru'ad'o, miks'it'a kun plej terur'a'j mal'ben'ad'o'j; re'konsci'iĝ'int'e kaj sent'ant'e mal'pli'ig'o'n de mi'a'j dolor'o'j, mi komenc'is ĉirkaŭ'rigard'i. Imag'u, sinjor'o'j, mi'a'n surpriz'o'n, kiam mi trov'is mi'n en kun'est'o de Vulkan'o kaj li'a'j Ciklop'o'j, kiu'j dum la last'a'j tri semajn'o'j, menci'it'a'j antaŭ'e, mal'pac'iĝ'is pri konserv'ad'o de bon'ord'o kaj konven'a disciplin'o, kaj tio kaŭz'is tia'n alarm'eg'o'n dum tiu temp'o en la supr'a mond'o. Tamen, mi'a al'ven'o re'star'ig'is pac'o'n en la tut'a societ'o kaj Vulkan'o mem honor'is mi'n, met'ant'e kataplasm'o'n sur mi'a'j'n vund'o'j'n, kiu'j tuj san'iĝ'is; li ankaŭ met'is antaŭ mi'n re'freŝ'ig'aĵ'o'j'n, precip'e nektar'o'n kaj ali'a'j'n freŝ'a'j'n vin'o'j'n, al kiu'j nur la di'o'j kaj di'in'o'j mem aspir'as.
Post la fin'o de tiu manĝ'o, Vulkan'o ordon'is al Venus'o, ke ŝi montr'u al mi ĉiu'n favor'o'n, kiu'n mi'a situaci'o postul'is. Pri'skrib'i la ĉambr'o'n kaj la kuŝ'ej'o'n, sur kiu mi ripoz'is, est'as tut'e ne ebl'e, tial mi ne prov'os ĝi'n; sufiĉ'u dir'i, ke far'i al tia pri'skrib'o just'ec'o'n aŭ parol'i pri tiu kor'afabl'a di'in'o en iu manier'o konform'a al ŝi'a merit'o, est'as ekster la kapabl'o de vort'o'j.
Vulkan'o don'is al mi tre konciz'a'n histori'o'n pri la mont'o Etn'o. Li dir'is, ke ĝi est'as neni'o ali'a krom amas'o da cindr'aĵ'o'j ĵet'it'a'j el li'a forĝ'ej'o; ke li oft'e est'as dev'ig'at'a pun'i si'a'j'n serv'ist'o'j'n, al kiu'j li en si'a furioz'o kutim'e ĵet'as ruĝ'e varm'eg'a'j'n karb'o'j'n el si'a hejm'o, kiu'j'n ili oft'e kapt'as kun grand'a lert'ec'o kaj el'ĵet'as ekster'e'n en la mond'o'n, por ke li ne pov'u ating'i ili'n, ĉar ili neniam eĉ prov'as atak'i li'n re'turn'e per re'ĵet'o. ”Ni'a'j kverel'o'j” — al'don'is li — ”iu'foj'e daŭr'as tri aŭ kvar monat'o'j'n, kaj tiu'j aper'aĵ'o'j de karb'o'j aŭ cindr'o'j en la mond'o est'as tio, kio'n vi mort'ul'o'j nom'as erupci'o'j.” Mont'o Vezuvi'o, li cert'ig'is al mi, est'as ali'a el li'a'j fabrik'o'j, al kiu li hav'as koridor'o'n mil sep'cent kilo'metr'o'j'n sub la fund'o de la mar'o, kie simil'a'j kverel'o'j kaŭz'as simil'a'j'n erupci'o'j'n. Mi est'us rest'int'a tie kiel humil'a serv'ant'o de sinjor'in'o Venus'o, sed kelk'a'j klaĉ'ist'o'j, kiu'j hav'as ĝoj'o'n pri malic'o, murmur'is en la orel'o'j'n de Vulkan'o rakont'o'n, kiu lev'is en li konvulsi'o'n de ĵaluz'o ne pac'ig'ebl'a.
Sen eĉ la plej mal'grand'a antaŭ'avert'o li pren'is mi'n iu'n maten'o'n sub si'a'n brak'o'n, dum mi serv'is Venus'o'n kiel kutim'e, kaj port'is mi'n en ĉambr'o'n, kiu'n mi neniam vid'is antaŭ'e, en kiu est'is, kiel ŝajn'is, put'o kun larĝ'a apertur'o; super ĝi li ten'is mi'n en brak'long'a distanc'o, kaj dir'ant'e: ”sen'dank'a mort'ul'o, re'ir'u al la mond'o, de kie vi ven'is” kaj ne don'ant'e al mi eĉ plej mal'grand'a'n ebl'ec'o'n respond'i, li ĵet'is mi'n en la centr'o'n. Mi trov'is mi'n mal'supr'e'n'ir'ant'a kun pli'iĝ'ant'a rapid'ec'o, ĝis la terur'o en mi'a mens'o for'ig'is de mi ĉiu'n kapabl'o'n de pri'pens'o. Mi supoz'as, ke mi fal'is en letargi'o'n, el kiu mi subit'e vek'iĝ'is per en'fal'o en grand'a'n kvant'o'n da akv'o, kiu est'is lum'ig'at'a per la sun'a'j radi'o'j!!!
De la temp'o de mi'a infan'ec'o mi pov'is naĝ'i tre bon'e kaj far'i ĉiu'j'n artifik'o'j'n en la akv'o. Mi nun trov'is mi'n en paradiz'o, kompar'e al la mens'a'j terur'o'j, el kiu'j mi ĵus est'is liber'ig'it'a.
Post ĉirkaŭ'rigard'o dum iom'a temp'o, mi pov'is vid'i neni'o'n krom mar'spac'o etend'iĝ'ant'a en ĉiu'j direkt'o'j ĝis ne'vid'ebl'ec'o; mi ankaŭ trov'is ĝi'n tre mal'varm'a, tut'e mal'simil'a klimat'o al tiu de la fabrik'o de Vulkan'o. Fin'e mi ek'vid'is en kelk'a distanc'o objekt'o'n mir'ind'e grand'a'n, simil'a'n al grand'eg'a rok'o, al'proksim'iĝ'ant'a'n al mi; mi tuj trov'is, ke ĝi est'as pec'o da driv'ant'a glaci'o. Mi ĉirkaŭ'naĝ'is ĝi'n, ĝis kiam mi trov'is lok'o'n, kie mi pov'is grimp'i ĝis la supr'aĵ'o; tio'n mi far'is, sed ne sen iom da mal'facil'ec'o. Mi ankoraŭ ne pov'is vid'i ter'o'n, kaj mal'esper'o re'ven'is kun du'obl'a potenc'o. Tamen, antaŭ nokt'iĝ'o mi vid'is vel'o'n, al kiu mi naĝ'is tre rapid'e; kiam mi est'is proksim'e, mi vok'is german'e; ili respond'is holande. Mi tiam ĵet'is mi'n en la mar'o'n, kaj ili el'ĵet'is ŝnur'eg'o'n, per kiu oni pren'is mi'n sur la ŝip'o'n. Mi nun demand'is, kie mi est'as, kaj ricev'is inform'o'n, ke ni est'as en la grand'a Sud'a ocean'o. Ĉi tiu sci'ig'o for'ig'is ĉiu'j'n dub'o'j'n kaj mal'facil'aĵ'o'j'n. Nun evident'ig'is, ke mi tra'pas'is de la mont'o Etn'o tra la centr'o de la ter'o ĝis la sud'a'j mar'o'j. Ĉi tio, sinjor'o'j, est'is pli mal'long'a voj'o ol vojaĝ'o ĉirkaŭ la mond'o, kaj tio'n neni'u krom mi iam far'is aŭ eĉ prov'is far'i; tamen la proksim'a'n foj'o'n, kiam mi tio'n far'os, mi est'os pli zorg'em'a pri mi'a'j observ'o'j.
Mi re'freŝ'iĝ'is kaj ir'is por ripoz'i. La Holand'an'o'j est'as tre mal'delikat'a popol'o. Mi rakont'is la Etn'a'n vojaĝ'o'n al la oficir'o'j, ĝust'e kiel mi ĝi'n rakont'is al vi, kaj kelk'a'j el ili, precip'e la ŝip'estr'o, ŝajn'is per si'a'j grimac'o'j kaj du'on'fraz'o'j dub'i pri mi'a ver'em'o; tamen ĉar li afabl'e pren'is mi'n sur si'a'n ŝip'o'n kaj est'is ĝust'e tiam serv'ant'a al mi'a'j neces'o'j, mi en'poŝ'ig'is la insult'o'j'n.
Mi nun mi'a'flank'e komenc'is demand'i, kie'n ili vetur'as. Al tio ili respond'is, ke ili serĉ'as nov'a'j'n mal'kovr'o'j'n, ”kaj” — dir'is ili — ”se vi'a rakont'o est'as ver'a, nov'a voj'o est'as trov'it'a, kaj ni ne re'ven'os mal'kontent'a'j.” Ni nun est'is ĝust'e en la unu'a voj'o de kapitan'o Cook kaj en la sekv'ant'a maten'o al'ven'is en Botany Bay. Tiu'n lok'o'n mi ne vol'as rekomend'i al la brit'a reg'ist'ar'o kiel loĝ'ej'o'n por krim'ul'o'j aŭ kiel pun'ej'o'n; ĝi dev'us est'i rekompenc'o por merit'o. Natur'o grand'anim'e super'ŝut'is ĝi'n per si'a'j plej bon'a'j donac'o'j.
Ni rest'is tie nur tri tag'o'j'n; la kvar'a'n tag'o'n post ni'a for'ir'o lev'iĝ'is plej terur'a uragan'o, kiu detru'is dum kelk'a'j hor'o'j ĉiu'j'n ni'a'j'n vel'o'j'n, dis'romp'is ni'a'n busprit'o'n kaj fal'ig'is ni'a'n top'mast'o'n; ĝi fal'is rekt'e sur la skatol'o'n en'hav'ant'a ni'a'n kompas'o'n; la skatol'o kaj la kompas'o dis'pec'iĝ'is. Ĉiu mar'vojaĝ'int'o sci'as la sekv'o'j'n de tia mal'feliĉ'o: ni ne plu pov'is direkt'i ni'a'n ŝip'o'n. Fin'e la vent'eg'o trankvil'iĝ'is kaj sekv'is ĝi'n daŭr'a vigl'a vent'o, kiu for'port'is ni'n minimum'e sep'dek mejl'o'j'n ĉiu'hor'e dum ses monat'o'j! Post'e ni komenc'is rimark'i mir'ind'a'n ŝanĝ'iĝ'o'n de ĉio ĉirkaŭ ni; ni'a'j spirit'o'j facil'iĝ'is, ni'a'j naz'o'j est'is regal'at'a'j per la plej agrabl'a'j arom'o'j imag'ebl'a'j; la mar'o ankaŭ ŝanĝ'is si'a'n kolor'aspekt'o'n kaj el verd'kolor'a far'iĝ'is blank'a!!
Baldaŭ post tiu'j mir'ind'a'j ŝanĝ'o'j ni ek'vid'is ter'o'n kaj iom proksim'e golf'o'n, en kiu'n ni vetur'is proksim'um'e tri'cent kilo'metr'o'j'n, kaj trov'is ĝi'n vast'a kaj profund'a; en ĝi flu'is plej bon'gust'a lakt'o. Tie ni sur'bord'ig'is kaj tuj trov'is, ke tio est'as insul'o konsist'ant'a el unu grand'a fromaĝ'o. Ni konstat'is tio'n, kiam unu el ni'a'j kun'ul'o'j sven'is tuj post la sur'bord'iĝ'o; tiu vir'o ĉiam sent'is abomen'o'n kontraŭ fromaĝ'o; kiam li re'konsci'ig'is, li pet'is, ke ni for'pren'u la fromaĝ'o'n de sub li'a'j pied'o'j; post ekzamen'o ni trov'is li'n tut'e prav'a, ĉar la tut'a insul'o, kiel mi jam dir'is, est'is neni'o ali'a ol fromaĝ'o de tre'eg'a grand'ec'o! Per ĝi la loĝ'ant'ar'o, kiu est'is mir'ind'e grand'nombr'a, precip'e nutr'as si'n, kaj ĝi re'kresk'as dum'nokt'e proporci'e al si'a konsum'iĝ'o dum'tag'e. Ĉi tie est'is sufiĉ'e da vin'ber'arb'o'j kun grand'a'j vin'ber'o'j, kiu'j, post prem'ad'o, don'is neni'o'n krom lakt'o. Ni vid'is la loĝ'ant'o'j'n kur'ant'a'j vet'konkurs'o'j'n sur la supr'aĵ'o de la lakt'o:
ili est'is rekt'a'j, elegant'a'j figur'o'j, nur fut'o'j'n alt'a'j, hav'is tri krur'o'j'n, sed nur unu brak'o'n. Ili'a'j form'o'j est'is en'tut'e graci'a'j, kaj dum kverel'o ili uz'as kun grand'a lert'ec'o rekt'a'n korn'o'n, kiu kresk'as ĉe plen'aĝ'ul'o'j sur la centr'o de ili'a frunt'o. Ili tut'e ne sur'fund'iĝ'is, sed kur'is kaj marŝ'is sur la supr'aĵ'o de la lakt'o, kiel ni kur'as kaj marŝ'as sur herb'ej'o.
Sur ĉi tiu fromaĝ'a insul'o abund'eg'e kresk'as gren'o, kies rond'form'a'j spik'o'j produkt'as tut'e pret'a'j'n pan'bul'o'j'n simil'a'j'n al fung'o'j. Ni trov'is dum ni'a vag'ad'o trans tiu'n fromaĝ'o'n dek sep ali'a'j'n river'o'j'n da lakt'o kaj dek river'o'j'n da vin'o.
Post tri'dek ok tag'o'j ni ven'is al la kontraŭ'a flank'o. Tie ni trov'is amas'o'n da blu'a ŝim'o, kiel nom'as ĝi'n la fromaĝ-manĝ'ant'o'j; el ĝi kresk'as ĉiu'spec'a'j riĉ'a'j frukt'o'j. Anstataŭ bred'i akar'o'j'n, ĝi produkt'is persik'o'j'n, nektarin'o'j'n, abrikot'o'j'n kaj mil ali'a'j'n bon'gust'a'j'n frukt'o'j'n, kiu'j'n ni tut'e ne kon'as. En tiu'j arb'o'j, kiu'j hav'as mir'ind'a'n grand'ec'o'n, est'is grand'a nombr'o da bird'o'nest'o'j; inter ali'a'j est'is grand'eg'a nest'o de alcion'o; ĝi est'is minimum'e du'obl'e pli grand'a ol la kupol'o de la preĝ'ej'o de Sankt'a Paŭlo en Londono. Esplor'ant'e ni trov'is, ke ĉi tiu nest'o est'as far'it'a el grand'eg'a'j arb'o'j kurioz'e kun'plekt'it'a'j; en ĝi est'is (atend'u unu moment'o'n, mi vol'as parol'i preciz'e, kiel ĉiam), en ĝi est'is pli ol kvin'cent ov'o'j, kaj ĉio el ili est'is tiel grand'a kiel kvar ordinar'a'j okshoft'o'j aŭ ok barel'o'j, kaj ni pov'is ne nur vid'i la id'o'j'n intern'e, sed ankaŭ aŭd'i ili'n pep'ant'a'j.
Tranĉ'e mal'ferm'int'e kun grand'a pen'o unu el tiu'j ov'o'j, ni el'las'is id'et'o'n sen'plum'a'n, mult'e pli grand'a'n ol du'dek plen'kresk'a'j vultur'o'j. Ĝust'e kiam mi don'is al tiu jun'ul'o la liber'ec'o'n, la mal'jun'a alcion'o al'ven'is, kaj ek'kapt'ant'e per unu el si'a'j ung'eg'o'j ni'a'n kapitan'o'n, kiu si'n okup'is pri la romp'ad'o de la ov'o, for'flug'is kun li pli ol mejl'o'n alt'e'n; post'e ĝi las'is li'n fal'i en la mar'o'n, el'bat'int'e ĉiu'j'n li'a'j'n dent'o'j'n per si'a'j flug'il'o'j.
Holand'an'o'j ordinar'e naĝ'as tre bon'e; li baldaŭ ven'is al ni, kaj ni re'ir'is al ni'a ŝip'o. Sed ni ir'is ali'a'n voj'o'n ol antaŭ'e kaj rimark'is mult'a'j'n strang'a'j'n objekt'o'j'n. Ni paf'mort'ig'is du sovaĝ'a'j'n bov'o'j'n, ĉiu hav'is unu korn'o'n, kiel la loĝ'ant'o'j, sed ĝi kresk'is inter la okul'o'j de tiu'j best'o'j. Ni post'e bedaŭr'is, ke ni mort'ig'is ili'n, ĉar la loĝ'ant'o'j dres'as tia'j'n kre'it'aĵ'o'j'n kaj uz'as ili'n, kiel ni uz'as ĉeval'o'j'n, por rajd'ad'o kaj por tir'ad'o de kaleŝ'o'j; ili'a viand'o, oni inform'is ni'n, est'as bon'eg'a, sed sen'util'a tie, kie la hom'o'j si'n nutr'as per fromaĝ'o kaj lakt'o.
Kiam ni est'is en du'tag'a distanc'o de ni'a ŝip'o, ni ek'vid'is du hom'o'j'n pend'ant'a'j'n de sur alt'a arb'o je si'a'j kalkan'o'j. Demand'int'e pri la kaŭz'o de ili'a pun'o, ni sci'iĝ'is, ke ili est'is vojaĝ'ant'o'j, kiu'j post hejm'e'n're'ven'o tromp'is si'a'j'n amik'o'j'n, pri'skrib'ant'e lok'o'j'n, kiu'j'n ili neniam vid'is, kaj rakont'ant'e pri afer'o'j, kiu'j'n ili neniam spert'is. Mi ne plu kompat'is ili'n, ĉar mi mem ĉiam lim'ig'as mi'n al fakt'o'j.
Tuj post ni'a al'ven'o sur la ŝip'o ni mal'lig'is ĝi'n kaj for'vetur'is de tiu ekster'ordinar'a land'o; tiam, je ni'a mir'eg'o ĉiu'j mult'nombr'a'j arb'o'j sur la bord'o, tre alt'a'j kaj larĝ'a'j, honor'is ni'n du'foj'e per komun'a klin'iĝ'o; ili tuj re'pren'is si'a'n antaŭ'a'n pozici'o'n, kiu est'is tut'e vertikal'a. Laŭ inform'o post'e ricev'it'a pri tiu fromaĝ-insul'o, ĝi est'as mult'e pli grand'a ol la tut'a eŭrop'a kontinent'o!
Post vojaĝ'o de tri monat'o'j, ne sci'ant'e kie'n, est'ant'e ankoraŭ sen kompas'o, ni ven'is en mar'o'n, kiu ŝajn'is preskaŭ nigr'a.
Gust'um'ant'e la akv'o'n, ni trov'is, ke ĝi est'as bon'eg'a vin'o, kaj kun grand'a mal'facil'o ni de'ten'is la mar'ist'o'j'n de ebri'iĝ'o. Post kelk'a'j hor'o'j ni trov'is ni'n ĉirkaŭ'at'a'j de balen'o'j kaj ali'a'j grand'eg'a'j best'o'j; unu el ili ŝajn'is tiel grand'a, ke okul'o ne pov'is form'i juĝ'o'n pri ĝi; ni ne vid'is ĝi'n antaŭ ni'a al'proksim'iĝ'o. Ĉi tiu monstr'o tir'is ni'a'n ŝip'o'n, kun ĉiu'j ĝi'a'j star'ant'a'j mast'o'j kaj vel'o'j lev'it'a'j, per unu en'suĉ'o en si'a'n buŝ'eg'o'n, inter si'a'j'n dent'o'j'n, kiu'j est'is mult'e pli grand'a'j kaj mult'e pli alt'a'j ol la mast'o'j de unu'a'klas'a batal'ŝip'o. Kiam ni jam est'is en ĝi'a buŝ'eg'o kelk'a'n temp'o'n, ĝi mal'ferm'is ĝi'n sufiĉ'e vast'e, en'pren'is grand'eg'a'n kvant'o'n da akv'o kaj driv'ig'is ni'a'n ŝip'o'n, kiu hav'is minimum'e la ŝarg'ampleks'o'n de kvin'cent tun'o'j, en si'a'n stomak'o'n; tie ni kuŝ'is tiel kviet'e kiel ankr'it'e en plen'a sen'vent'ec'o.
La aer'o cert'e est'is iom varm'a kaj tre mal'bon'odor'a. Ni trov'is ankr'o'j'n, kabl'o'j'n, boat'o'j'n kaj bark'o'j'n en abund'o, kaj mult'nombr'a'j'n ŝip'o'j'n, kelk'a'j'n ŝarĝ'it'a'j'n kaj kelk'a'j'n sen ŝarg'o, kiu'j'n ĉi tiu kre'it'aĵ'o jam en'glut'is.
La tut'a labor'o est'is far'at'a ĉe lum'o de torĉ'o'j; est'is vid'ebl'a'j nek sun'o, nek lun'o, nek planed'o'j, laŭ kiu'j oni pov'us far'i observ'o'j'n. Du'foj'e ĉiu'tag'e ni ĉiu'j est'is driv'ant'a'j kaj sur'fund'iĝ'ant'a'j; kiam ajn ĝi trink'is, far'iĝ'is por ni tajd'al'flu'o; kaj kiam ĝi ekskreci'is, ni trov'is ni'n sur'fund'e; laŭ moder'a kalkul'o ĝi en'pren'is pli mult'e da akv'o per unu sol'a en'glut'o, ol oni ordinar'e trov'as en la lag'o de Ĝenevo, kvankam tiu lag'o hav'as periferi'o'n de pli ol tri'dek mejl'o'j. En la du'a tag'o de mal'liber'ec'o en tiu'j region'o'j de mal'lum'o, ni dum mal'alt'a tajd'o kuraĝ'is vag'ad'i kun la ŝip'estr'o kaj kelk'a'j oficir'o'j, kun torĉ'o'j en ni'a'j man'o'j. Ni renkont'is hom'o'j'n el ĉiu'j naci'o'j, en la nombr'o de pli ol dek mi!; ili vol'is inter'konsil'iĝ'i pri tio, kiel re'liber'iĝ'i. Kelk'a'j el ili jam loĝ'is en la stomak'o de tiu best'o kelk'a'j'n jar'o'j'n; est'is ĉi tie kelk'a'j infan'o'j, kiu'j neniam vid'is la mond'o'n, ili'a'j patr'in'o'j akuŝ'is kelk'a'j'n foj'o'j'n en tiu varm'a situaci'o. Ĝust'e kiam la prezid'ant'o vol'is inform'i ni'n pri la motiv'o de la kun'ven'o, tiu mal'ben'it'a fiŝ'o, far'iĝ'int'e soif'a, ek'trink'is en si'a kutim'a manier'o; la akv'o en'verŝ'ig'is tiel rapid'e, ke ni ĉiu'j tuj est'is dev'ig'at'a'j re'tir'i ni'n al ni'a'j respektiv'a'j ŝip'o'j aŭ risk'i dron'o'n; kelk'a'j dev'is naĝ'i kaj kun mal'facil'ec'o sav'is si'a'n viv'o'n. Post kelk'a'j hor'o'j ni est'is pli feliĉ'a'j, ni inter'renkont'is de'nov'e, kiam la monstr'o ĵus mal'plen'ig'is si'n. Mi, est'is elekt'it'a prezid'ant'o, kaj mi'a unu'a ag'o est'is propon'i, ke ni kun'lig'u du ĉef'mast'o'j'n, kaj kiam la fiŝ'o mal'ferm'os si'a'n buŝ'eg'o'n la proksim'a'n foj'o'n, star'ig'u la mast'o'j'n tiel, ke ĝi ne pov'os ferm'i la buŝ'eg'o'n. Tiu propon'o est'is unu'anim'e aprob'it'a. Cent fort'a'j vir'o'j est'is elekt'it'a'j por tiu task'o. Apenaŭ ni est'is prepar'int'a'j ni'a'j'n mast'o'j'n, si'n prezent'is oportun'a okaz'o: la monstr'o mal'ferm'is si'a'n buŝ'eg'o'n, oni tuj met'is la supr'aĵ'o'n de la mast'o sub la palat'o'n, kaj la ali'a fin'o tra'bor'is la lang'o'n; la operaci'o efik'e mal'ebl'ig'is al la monstr'o ferm'i la buŝ'eg'o'n. Tuj kiam ĉio en ĝi'a stomak'o driv'is de'nov'e, ni pren'is kelk'a'j'n boat'o'j'n kaj rem'is ni'n for en la mond'o'n. La tag'lum'o post (kiom ni pov'is juĝ'i) tri'monat'a en'ferm'o en tut'a mal'lum'o, vigl'ig'is ni'a'n spirit'o'n surpriz'eg'e. Kiam ni ĉiu'j adiaŭ'is tiu'n ampleks'a'n best'o'n, ni'a societ'o konsist'is el naŭ'dek ŝip'o'j ĉiu'naci'a'j, kiu'j kuŝ'is en ĉi tiu en'ferm'it'a situaci'o.
Ni las'is la du mast'o'j'n en la buŝ'eg'o de la monstr'o, por ke ali'a'j hom'o'j ne est'u mal'liber'ig'ot'a'j en la sam'a terur'a profund'o de mal'lum'o kaj mal'pur'aĵ'o. Ni'a unu'a cel'o est'is ek'sci'i, en kiu part'o de la mond'o ni trov'iĝ'as; pri tio ni dum kelk'a temp'o ne pov'is cert'iĝ'i. Fin'e mi trov'is, sekv'e de antaŭ'a'j observ'o'j, ke ni est'as en la Kaspi'a mar'o, kiu lav'as part'o'n de la land'o de la kalmuk'a'j tatar'o'j. Kiel ni ven'is ĉi tie'n, est'is ne'ebl'e kompren'i, ĉar ĉi tiu mar'o hav'as neniu'n komunik'o'n kun ali'a mar'o.
Unu el la indiĝen'o'j de la fromaĝ'a insul'o, kiu'n mi kun'ven'ig'is, klar'ig'is ĝi'n jen'e: ke la monstr'o, en kies stomak'o ni est'is mal'liber'ig'it'a'j, port'is ni'n ĉi tie'n tra iu sub'ter'a koridor'o. Ni rem'is al la bord'o, kaj mi est'is la unu'a, kiu sur'ter'iĝ'is. Ĝust'e kiam mi met'is mi'a'n pied'o'n sur la ter'o'n, grand'a urs'o salt'is sur mi'n per si'a'j antaŭ'a'j pied'eg'o'j. Mi ek'kapt'is po unu pied'eg'o per ĉiu man'o kaj prem'eg'is ili'n, ĝis kiam la urs'o blek'is tre laŭt'e; en tiu pozici'o mi ten'is ĝi'n, ĝis kiam ĝi mort'is pro mal'sat'o. Ebl'e vi rid'os, sinjor'o'j, sed mi sukces'is en tio, ĉar mi mal'ebl'ig'is al ĝi lek'i si'a'j'n pied'eg'o'j'n.
De tie mi vetur'is du'a'n foj'o'n al Peterburgo, kie mal'nov'a amik'o donac'is al mi bon'eg'a'n ĉas'hund'o'n; ĝi de'ven'is de la fam'a hund'in'o menci'it'a antaŭ'e, kiu nask'is dum la ĉas'ad'o.
Mal'feliĉ'e ĝi post ne'long'e est'is paf'mort'ig'it'a de mal'lert'a sport'ist'o, kiu paf'is al ĝi anstataŭ al ar'o da perdrik'o'j, kiu'j'n la hund'o ĵus flar'is. El la fel'o de tiu kre'it'aĵ'o mi far'ig'is ĉi tiu'n veŝt'o'n, kiu ĉiam konduk'is mi'n sen'vol'e al ĉas'aĵ'o, kiam mi promen'as en la kamp'ar'o dum la ĝust'a sezon'o, kaj kiam mi ven'as sufiĉ'e proksim'e'n, unu buton'o ĉiu'foj'e de'fal'as kaj lok'iĝ'as sur la punkt'o, kie trov'iĝ'as la ĉas'aĵ'o; kaj dum la lev'iĝ'o de la bird'o'j, est'ant'e ĉiam pret'a kaj kun ĉan'o streĉ'it'a, mi neniam mal'traf'as ili'n. Jen rest'is nur tri buton'o'j; mi al'kudr'os nov'a'n seri'o'n, kiam komenc'iĝ'os la sezon'o de ĉas'ad'o.
Kiam ar'o da perdrik'o'j est'as mal'trankvil'ig'it'a'j en tiu manier'o per buton'o fal'ant'a inter ili'n, ili ĉiam lev'iĝ'as de la ter'o en rekt'a lini'o unu post la ali'a. Iu'n tag'o'n, forges'int'e el'pren'i la prem'stang'o'n el mi'a paf'il'o, mi el'paf'is ĝi'n rekt'e tra vic'o da perdrik'o'j, tiel regul'e, kvazaŭ la kuir'ist'o est'us tra'pik'int'a ili'n.
Mi forges'is en'met'i la kugl'et'o'j'n, kaj la prem'stang'o far'iĝ'is tiel varm'eg'a de la pudr'o, ke la bird'o'j komplet'e rost'iĝ'is dum mi'a hejm'e'n'ir'o.
Post mi'a al'ven'o en Angl'uj'o mi plen'um'is tio'n, kio'n mi fort'e dezir'is, t. e. mi zorg'is pri tiu indiĝen'o de la fromaĝ-insul'o, kiu'n mi kun'ven'ig'is. Mi'a mal'nov'a amik'o, Sir William Chambers, est'as mi'a ŝuld'ant'o pro ĉiu'j ide'o'j rilat'e al ĥin'a ĝarden'art'o, per kies pri'skrib'o li akir'is tiel grand'a'n reputaci'o'n. En konversaci'o, kiu'n mi hav'is kun tiu sinjor'o, li ŝajn'is est'i tre embaras'it'a por trov'i rimed'o'n ek'lum'ig'i la lantern'o'j'n de la nov'a'j konstru'aĵ'o'j de Somerset House; la ordinar'a metod'o de ŝtup'et'ar'o'j, li rimark'ig'is, est'as mal'pur'a kaj mal'oportun'a. Mi tuj pens'is pri mi'a indiĝen'o de la fromaĝ'insul'o — kiam mi ven'ig'is li'n de li'a land'o, li hav'is nur naŭ fut'o'j'n, sed nun kresk'is ĝis dek fut'o'j kaj du'on'o; mi prezent'is li'n al Sir William, kaj li est'as nun elekt'it'a por tiu honor'ind'a ofic'o. Li ankaŭ dev'as port'i sub grand'a mantel'o po unu uj'o en ĉiu jak'a poŝ'o, anstataŭ tiu'j kvar, kiu'j'n Sir William fiks'is tut'e natur'e por privat'a'j bezon'o'j en vid'ebl'a situaci'o, en la grand'a kvar'angul'o.
De Sir William Pitt li ankaŭ akir'is la ofic'o'n de kurier'o al la Lord'a'j moŝt'o'j de la lit'o'ĉambr'o de li'a reĝ'a moŝt'o. Li'a ĉef'a okup'o nun est'as, mal'kaŝ'i al si'a honor'ind'a patron'o la sekret'o'j'n de la kort'eg'an'ar'o.
Suplement'o Ekster'ordinar'a flug'o sur la dors'o de agl'o trans Franc'uj'o'n ĝis Gibraltar'o. Trans Sud'a'n kaj Nord'a'n Amerik'o'n, la polus'a'j'n region'o'j'n, kaj re'turn'e al Angl'uj'o dum tri'dek ses hor'o'j.
Ĉirkaŭ la komenc'o de la reg'ad'o de li'a moŝt'o la nun'a reĝ'o mi hav'is afer'o'n kun mal'proksim'a parenc'o de mi, kiu tiam loĝ'is sur la insul'o Thanet; tem'is pri famili'a disput'o, kred'ebl'e ne baldaŭ fin'iĝ'ont'a. Mi kutim'iĝ'is dum mi'a loĝ'ad'o tie, kiam la veter'o est'is bon'a, promen'i ĉiu'maten'e. Post kelk'a'j tia'j ekskurs'o.j mi rimark'is objekt'o'n sur tre grand'a alt'aĵ'o en distanc'o de proksim'um'e kvin kilo'metr'o'j; mi pli'long'ig'is tie'n mi'a'n promen'o'n kaj trov'is ruin'o'j'n de antikv'a templ'o. Mi al'proksim'iĝ'is al ĝi kun admir'o kaj mir'eg'o. La post'sign'o'j de majest'ec'o kaj bel'eg'ec'o, kiu'j ankoraŭ rest'is, est'is vid'ebl'a'j pruv'o'j de ĝi'a antaŭ'a grandioz'ec'o; tie mi ne pov'is mi'n de'ten'i de lament'o pri la detru'o kaj ruin'iĝ'o, kiu'n kaŭz'as la temp'o, pri kio tiu iam bel'eg'a konstru'aĵ'o don'is tia'n melankoli'a'n atest'o'n.
Mi promen'is ĉirkaŭ ĝi kelk'a'j'n foj'o'j'n, medit'ant'e pri la sen'daŭr'ec'o kaj kaduk'iĝ'em'o de ĉiu'j sur'ter'aĵ'o'j; ĉe la orient'a fin'o est'is rest'aĵ'o'j de alt'a tur'o, preskaŭ dek du metr'o'j'n alt'a, super'kresk'it'a de heder'o, kaj ĝi'a supr'aĵ'o ŝajn'is est'i plat'a; mi ekzamen'is ĝi'n ĉiu'flank'e tre detal'e, pens'ant'e, ke se mi pov'os ating'i la supr'o'n, mi ĝu'os plej al'log'a'n vid'aĵ'o'n de la ĉirkaŭ'a pejzaĝ'o.
Instig'it'a de tiu esper'o, mi decid'is ating'i, se ebl'e, la supr'o'n; tio'n mi fin'e efektiv'ig'is per'e de la heder'o, kvankam ne sen grand'a mal'facil'ec'o kaj danĝer'o. Mi trov'is la supr'aĵ'o'n kovr'it'a per heder'o, escept'e de grand'a fend'o en la mez'o. Rigard'int'e kun agrabl'a mir'o la bel'aĵ'o'j'n de art'o kaj natur'o, kiu'j kun'e riĉ'ig'is la scen'o'n, mi sci'vol'e dezir'is sond'i la fend'o'n en la mez'o, por sci'iĝ'i pri ĝi'a profund'ec'o, suspekt'ant'e, ke ĝi kred'ebl'e komunik'iĝ'as kun ne esplor'it'a sub'ter'a kavern'o en la mont'et'o; sed ne hav'ant'e ŝnur'eg'o'n, mi ne sci'is, kiel ag'i. Pri'pens'int'e la afer'o'n dum iom da temp'o, mi decid'is en'ĵet'i ŝton'o'n kaj aŭskult'i la eĥ'o'n. Trov'int'e ŝton'o'n, kiu taŭg'is por mi'a cel'o, mi lok'is mi'n super la apertur'o, met'ant'e mi'a'j'n pied'o'j'n sur ambaŭ flank'o'j'n, kaj klin'ig'int'e, por aŭskult'i, mi en'ĵet'is la ŝton'o'n.
Tuj post'e mi aŭd'is bru'et'ad'o'n mal'supr'e, kaj subit'e monstr'a agl'o el'ig'is si'a'n kap'o'n rekt'e kontraŭ mi'a vizaĝ'o, kaj lev'iĝ'ant'e per ne rezist'ebl'a fort'o, ĝi for'port'is mi'n sid'ant'a'n sur ĝi'a'j ŝultr'o'j.
Mi tuj ĉirkaŭ'pren'is ĝi'a'n kol'o'n, kiu est'is sufiĉ'e grand'a por tut'e plen'ig'i mi'a'j'n brak'o'j'n, kaj ĝi'a'j flug'il'o'j, kiam ili est'is etend'it'a'j, hav'is la long'ec'o'n de naŭ metr'o'j de unu ekstrem'o ĝis la ali'a. Dum ĝi lev'iĝ'is en reĝ'ul'a ascend'o, mi'a sid'lok'o est'is tut'e komfort'a, kaj mi ĝu'is kun ne'esprim'ebl'a plezur'o la mal'supr'a'n vid'aĵ'o'n. La agl'o ŝveb'is super Margate dum iom da temp'o kaj est'is vid'at'a de kelk'a'j person'o'j; mult'a'j paf'o'j est'is cel'at'a'j al ĝi; unu kugl'o traf'is la kalkan'um'o'n de mi'a ŝu'o, sed tut'e ne difekt'is mi'n. La agl'o tiam direkt'iĝ'is al la Dover-krut'aĵ'o kaj tie sur'ter'iĝ'is. Mi vol'is de'agl'iĝ'i, sed tio est'is mal'ebl'ig'at'a per subit'a musked'ar'a paf'ad'o de taĉment'o da ŝip'soldat'o'j, kiu'j si'n ekzerc'is sur la mar'bord'o; la kugl'o'j flug'is super mi'a'n kap'o'n kaj krak'et'is sur la plum'o'j'n de la agl'o kiel hajl'er'o'j, tamen mi ne pov'is vid'i, ke ĝi ricev'is vund'o'n. Ĝi tuj re'ascend'is kaj flug'is super la mar'o al Calais, sed tiel alt'e, ke la mar'kol'o ŝajn'is est'i ne pli larĝ'a ol la river'o Tamiz'o ĉe la Londona pont'o. Post kvar'on'hor'o mi trov'is mi'n super dens'a arb'ar'o en Franc'uj'o, kie la agl'o mal'lev'iĝ'is tre rapid'e. Tio ig'is mi'n glit'i ĝis la mal'antaŭ'a part'o de ĝi'a kap'o; sed ĝi flug'is sur grand'a'n arb'o'n kaj lev'is si'a'n kap'o'n, kaj tiam mi re'ven'is sur mi'a'n antaŭ'a'n sid'lok'o'n, sed mi ne vid'is ebl'ec'o'n liber'ig'i mi'n sen danĝer'o de mort'iĝ'o per fal'o; tial mi decid'is sid'i firm'e, pens'ant'e, ke ĝi port'os mi'n al la Alp'o'j aŭ al iu ali'a alt'a mont'o, kie mi pov'os de'agl'iĝ'i sen danĝer'o. Post ripoz'o de kelk'a'j minut'o'j ĝi ek'flug'is, flug'is kelk'a'j'n foj'o'j'n ĉirkaŭ la arb'ar'o kaj kri'is sufiĉ'e laŭt'e, por est'i aŭd'at'a trans la Kanal'o. Post kelk'a'j minut'o'j sam'spec'a agl'o lev'iĝ'is el la arb'ar'o kaj flug'is rekt'e al ni; ĝi rigard'is mi'n kun evident'a'j sign'o'j de mal'plezur'o kaj ven'is tre proksim'e al mi. Post kelk'foj'a ĉirkaŭ'flug'o ambaŭ si'n direkt'is sud'okcident'e'n. Mi baldaŭ rimark'is, ke tiu, sur kiu mi rajd'is, ne pov'is flug'i tiel rapid'e, kiel la ali'a, sed iom klin'iĝ'is al la ter'o pro mi'a pez'o; ĝi'a kun'ul'o, rimark'int'e tio'n, turn'iĝ'is kaj lok'iĝ'is en tia pozici'o, ke la ali'a pov'is met'i si'a'n kap'o'n sur ĝi'a'n dors'o'n; tia'manier'e ili ir'is ĝis la tag'mez'o, kiam mi vid'is tre klar'e la rok'o'n de Gibraltar'o. Ĉar la aer'o est'is klar'a, malgraŭ ni'a grand'a alt'ec'o, la supr'aĵ'o de la ter'o aspekt'is kiel land'kart'o, kie ter'o, mar'o, lag'o'j, river'o'j, mont'o'j ktp. est'is perfekt'e disting'ebl'a'j; kaj hav'ant'e iom da geografi'a sci'o, mi bon'e pov'is konstat'i, en kiu part'o de la ter'glob'o mi trov'as mi'n.
Dum mi konsider'is ĉi tiu'n mir'ind'a'n vid'aĵ'o'n, terur'a bru'eg'o subit'e komenc'iĝ'is en la tut'a ĉirkaŭ'aĵ'o, kaj post moment'o mi est'is ĉirkaŭ'it'a de mil'o'j da et'a'j nigr'a'j, grotesk'a'j, terur'ig'a'j kre'it'aĵ'o'j, kiu'j prem'eg'is mi'n ĉiu'flank'e tiel, ke mi ne pov'is mov'i man'o'n nek pied'o'n; sed ni ne est'is en ili'a posed'o pli long'e ol dek minut'o'j'n, kiam mi ek'aŭd'is la plej ĝoj'ig'a'n muzik'o'n, kiu'n oni pov'as al si imag'i. Ĝi subit'e ŝanĝ'ig'is en bru'o'n plej terur'a'n kaj laŭt'eg'a'n, al kiu la bru'eg'o de kanon'o aŭ la plej laŭt'a krak'o de tondr'o ne hav'as pli'a'n simil'ec'o'n, ol la mild'a'j zefir'o'j de vesper'o al la plej terur'a uragan'o; sed la mal'long'ec'o de ĝi'a daŭr'o mal'ebl'ig'is ĉiu'j'n tiu'j'n fatal'a'j'n efik'o'j, kiu'j est'as kaŭz'at'a'j ĉe long'e'daŭr'ec'o de tiu fenomen'o.
La muzik'o komenc'ig'is, kaj mi vid'is grand'a'n nombr'o'n de la plej bel'a'j et'a'j kre'it'aĵ'o'j kapt'i la ali'a'j'n kaj ĵet'i ili'n kun grand'a fort'o en i'o'n simil'a'n al flar'tabak'uj'o, kiu'n ili tuj ferm'is, kaj unu el ili for'ĵet'is ĝi'n kun ne'kred'ebl'a rapid'ec'o; tiam, turn'int'e si'n al mi, la kre'it'aĵ'o dir'is, ke tiu'j, kiu'j'n ili kapt'is, est'is band'o da diabl'o'j, kiu'j for'vag'is de si'a kutim'a loĝ'ej'o, kaj ke la uj'o, en kiu'n ili est'as met'it'a'j, flug'os kun egal'a rapid'ec'o dum dek mil jar'o'j, post'e ĝi krev'os per si mem, kaj la diabl'o'j re'akir'os si'a'j'n liber'ec'o'n kaj kapabl'o'j'n, kiu'j'n ili hav'is antaŭ la nun'a moment'o. Kiam ĝi fin'is si'a'n rakont'o'n, la muzik'o tuj ĉes'is, kaj ĉiu'j mal'aper'is, las'ant'e mi'n en spirit'a stat'o, kiu preskaŭ far'iĝ'is mal'esper'ig'a.
Kiam mi iom'et'e re'trankvil'iĝ'is kaj rigard'is antaŭ mi'n kun ne'esprim'ebl'a plezur'o, mi rimark'is, ke la agl'o'j pret'iĝ'is por sur'ter'iĝ'i sur la pint'o de Tenerif'o. Ili mal'supr'e'n'flug'is sur la supr'o'n de rok'o, sed ne vid'ant'e ebl'ec'o'n de sav'iĝ'o, mi decid'is rest'i, kie mi est'is. La agl'o'j sid'iĝ'is, ŝajn'e lac'ig'it'a'j; tiam la varm'eg'o de la sun'o baldaŭ ig'is ili'n en'dorm'iĝ'i, kaj mi ne pov'is long'e rezist'i al ĝi'a en'sorĉ'ig'a potenc'o. En la mal'varm'et'o de la vesper'o, kiam la sun'o re'tir'is si'n sub la horizont'o'n, mi est'is vek'it'a el la dorm'o per mov'o de la agl'o sub mi, kaj etend'int'e mi'n sur ĝi'a dors'o, mi lev'iĝ'is kaj re'pren'is mi'a'n vojaĝ'a'n pozici'o'n; tiam ambaŭ ek'funkci'ig'is si'a'j'n flug'il'o'j'n, kaj re'pren'ant'e si'a'n antaŭ'a'n pozici'o'n, ili direkt'is si'n al Sud'amerik'o. Ĉar la lun'o bril'eg'is klar'e la tut'a'n nokt'o'n, mi hav'is bon'eg'a'n super'rigard'o'n al ĉiu'j insul'o'j en tiu'j mar'o'j.
Ĉirkaŭ tag'iĝ'o ni ating'is tiu'n part'o'n de la grand'a amerik'a kontinent'o, kiu est'as nom'at'a Ter'o Firm'a; ni mal'lev'iĝ'is sur la supr'aĵ'o'n de tre alt'a mont'o. La lun'o, kiu est'is mal'proksim'e en la okcident'o kaj kovr'it'a de mal'hel'a'j nub'o'j, jam ne don'is pli ol sufiĉ'a'n lum'o'n por ebl'ig'i al mi vid'i spec'o'n de arb'et'ar'o ĉirkaŭ'e, port'ant'a frukt'o'n, kiu simil'is brasik'o'n kaj per kiu la agl'o'j komenc'is si'n nutr'i avid'e. Mi prov'is konstat'i ni'a'n situaci'o'n, sed nebul'o'j kaj pas'ant'a'j nub'o'j en'volv'is mi'n en la plej dens'a mal'lum'o, kaj la scen'o far'iĝ'is pli terur'a per la laŭt'eg'a blek'ad'o de sovaĝ'a'j best'o'j, el kiu'j kelk'a'j ŝajn'is est'i tut'e proksim'a'j; tamen mi decid'is rest'i sur mi'a sid'lok'o, supoz'ant'e, ke la agl'o for'port'os mi'n, se iu el ili prov'os mal'amik'a'n atenc'o'n.
Kiam tag'lum'o komenc'is aper'i, mi decid'is ekzamen'i la frukt'o'n, de kiu manĝ'is la agl'o'j, kaj ĉar kelk'a'j pend'is tiel, ke mi pov'is facil'e ating'i ili'n, mi el'pren'is mi'a'n tranĉ'il'o'n kaj de'tranĉ'is pec'o'n; imag'u mi'a'n grand'a'n surpriz'o'n, kiam mi vid'is, ke ĝi hav'as la aspekt'o'n de rost'it'a bov'aĵ'o, regul'e altern'ant'a en gras'a kaj muskol'a part'o'j! Mi gust'um'is ĝi'n kaj trov'is ĝi'n bon'gust'a, kaj kun grand'a plezur'o mi post'e de'tranĉ'is kelk'a'j'n grand'a'j'n pec'o'j'n kaj met'is ili'n en mi'a'n poŝ'o'n, kie mi trov'is pan'krust'o'n, port'it'a'n kun mi el Margate; mi el'pren'is ĝi'n kaj trov'is tri musked'o'kugl'o'j'n, kiu'j en'iĝ'is en ĝi'n sur la Dover'krut'aĵ'o. Mi el'pren'is ili'n, kaj de'tranĉ'ant'e kelk'a'j'n pli'a'j'n pec'o'j'n, mi manĝ'is bon'eg'e de la pan'o kaj mal'varm'a viand'o'frukt'o. Post'e mi de'tranĉ'is du el la plej grand'a'j frukt'o'j kresk'ant'a'j apud mi, kaj kun'lig'ant'e ili'n per unu el mi'a'j ŝtrump'lig'il'o'j, mi pend'ig'is ili'n sur la kol'o'n de la agl'o por ali'a okaz'o, ankaŭ plen'ig'ant'e mi'a'j'n poŝ'o'j'n.
Dum mi aranĝ'is tiu'j'n afer'o'j'n, mi ek'vid'is grand'a'n spec'o'n de frukt'o, kiu hav'is la aspekt'o'n de plen'blov'it'a vezik'o, kun kiu mi vol'is prov'i eksperiment'o'n; kiam mi pik'is unu el ili per mi'a tranĉ'il'o, el'flu'eg'is pur'a likvor'o, simil'a al holanda juniper'brand'o, kiu'n la agl'o'j avid'e trink'is de sur la ter'o. Mi tranĉ'is la vezik'o'n tiel rapid'e kiel ebl'e kaj sav'is en ĝi'a fund'o proksim'um'e du'on'litr'o'n, kiu'n mi gust'um'is, kaj mi ne pov'is disting'i inter ĝi kaj la plej bon'a mont'a vin'o. Mi el'trink'is ĝi'n kaj tre re'freŝ'iĝ'is. En tiu temp'o la agl'o'j komenc'is ŝancel'iĝ'i kontraŭ la arb'et'ar'o. Mi pen'is rest'i sur mi'a sid'lok'o, sed baldaŭ mi est'is ĵet'at'a el kelk'a distanc'o en la arb'et'ar'o'n. Kiam mi prov'is lev'iĝ'i, mi met'is mi'a'n man'o'n sur grand'a'n erinac'o'n, kiu okaz'e kuŝ'is sur'dors'e en la herb'o; ĝi tuj ferm'iĝ'is ĉirkaŭ mi'a man'o tiel, ke est'is ne'ebl'e for'sku'i ĝi'n. Mi frap'is ĝi'n kelk'foj'e sur la ter'o'n sen efik'o; sed dum mi okup'iĝ'is per tio, mi aŭd'is bru'et'o'n inter la arb'et'o'j, kaj rigard'ant'e supr'e'n, mi vid'is grand'eg'a'n best'o'n en distanc'o de tri metr'o'j; mi ne pov'is defend'i mi'n, sed mi etend'is ambaŭ man'o'j'n, kiam ĝi atak'is mi'n, kaj ĝi ek'kapt'is la man'o'n, ĉirkaŭ kiu la erinac'o est'is fiks'it'a. Mi'a man'o baldaŭ liber'iĝ'is, kaj mi for'kur'is kelk'a'n distanc'o'n; tiam mi vid'is la best'o'n subit'e fal'i kaj mort'i kun la erinac'o en si'a gorĝ'o. Kiam la danĝer'o for'pas'is, mi ir'is por vid'i la agl'o'j'n kaj trov'is ili'n kuŝ'ant'a'j sur la herb'ej'o en profund'a dorm'o, ebri'ig'it'a'j de la likvor'o, kiu'n ili trink'is. Efektiv'e, mi mem est'is iom influ'it'a de ĝi, kaj vid'ant'e, ke ĉio est'as trankvil'a ĉirkaŭ'e, mi komenc'is serĉ'i pli'a'n kvant'o'n, kiu'n mi baldaŭ trov'is, kaj de'tranĉ'int'e du grand'a'j'n vezik'o'j'n, ampleks'ant'a'j'n po kvin litr'o'j, mi kun'lig'is ili'n kaj pend'ig'is ili'n sur la kol'o'n de la du'a agl'o, kaj du pli mal'grand'a'j'n mi lig'is per ŝnur'o ĉirkaŭ mi'a tali'o. Kolekt'int'e bon'eg'a'n proviz'o'n da manĝ'aĵ'o'j kaj rimark'ant'e, ke la agl'o'j jam komenc'as. re'vek'iĝ'i, mi de'nov'e sur'agl'iĝ'is. Post du'on'hor'o ili lev'iĝ'is majest'e de la lok'o, tut'e ne atent'ant'e si'a'n ŝarĝ'o'n. Ĉiu el ili re'pren'is si'a'n antaŭ'a'n pozici'o'n, kaj direkt'ant'e si'n nord'e'n, ili trans'ir'is la Golf'o'n de Meksikio, en'ir'is Nord'a'n Amerik'o'n kaj flug'is rekt'e al la polus'a'j region'o'j, kio don'is al mi la plej bon'a'n okaz'o'n imag'ebl'a'n por rigard'i tiu'n bel'eg'a'n kontinent'o'n.
Antaŭ ol ni en'ir'is la arkt'a'n region'o'n, la mal'varm'o komenc'is influ'i mi'n; sed, tra'pik'int'e unu el mi'a'j vezik'o'j, mi pren'is glut'o'n kaj trov'is, ke la mal'varm'o post'e ne pov'is far'i al mi iu'n impres'o'n. Pas'ant'e trans la Golf'o'n de Hudson, mi vid'is kelk'a'j'n ankr'it'a'j'n ŝip'o'j'n, aparten'ant'a'j'n al la sam'nom'a kompani'o, kaj mult'a'j'n indiĝen'a'j'n gent'o'j'n, marŝ'ant'a'j'n kun si'a'j pelt'o'j al la vend'ej'o.
Mi jam tiel al'kutim'iĝ'is al mi'a sid'lok'o kaj far'iĝ'is tiel spert'a rajd'ist'o, ke mi pov'is sid'i rekt'e kaj rigard'i ĉirkaŭ mi; sed ordinar'e mi kuŝ'is sur la kol'o de la agl'o, ten'ant'e ĝi'n firm'e per mi'a'j brak'o'j kaj hav'ant'e mi'a'j'n man'o'j'n inter ĝi'a'j plum'o'j, por rest'ig'i ili'n varm'a'j.
En tiu mal'varm'a klimat'o mi rimark'is, ke la agl'o'j flug'is kun pli grand'a rapid'ec'o, supoz'ebl'e por rest'ig'i si'a'n sang'o'n en cirkul'ad'o. Pas'ant'e la Baffin-golf'o'n, mi vid'is orient'e kelk'a'j'n balen'ŝip'o'j'n kaj mult'a'j'n surpriz'ig'a'j'n glaci'o-mont'o'j'n en tiu'j mar'o'j.
Dum mi super'rigard'is tiu'j'n mir'ind'aĵ'o'j'n de la natur'o, ven'is en mi'a'n kap'o'n la ide'o, ke tio est'as bon'a okaz'o por trov'i la nord'okcident'a'n tra'ir'ej'o'n, se tia ekzist'as, kaj akir'i ne nur la premi'o'n propon'it'a'n de la reg'ist'ar'o, sed ankaŭ la honor'o'n de el'trov'o, kiu al'port'us tiom da avantaĝ'o'j al ĉiu eŭrop'a naci'o.
Sed dum mi'a'j pens'o'j est'is okup'it'a'j per tiu agrabl'a rev'o, mi est'is alarm'it'a per tio, ke la unu'a agl'o frap'is si'a'n kap'o'n kontraŭ solid'a tra'vid'ebl'a substanc'o, kaj post moment'o tiu'n agl'o'n, sur kiu mi rajd'is, traf'is la sam'a sort'o, kaj ambaŭ fal'is ŝajn'e sen'viv'a'j. Ĉi tie ni'a'j viv'o'j nepr'e fin'iĝ'us, se la sent'o de danĝer'o kaj la strang'ec'o de la situaci'o ne est'us inspir'int'a'j mi'n per grad'o de ĝust'ag'ad'o kaj lert'ec'o, kiu ebl'ig'is al ni fal'i preskaŭ tri kilo'metr'o'j'n vertikal'e kun ne pli da mal'oportun'ec'o, ol se ni mal'supr'e'n'iĝ'us per ŝnur'eg'o; ĉar tuj kiam mi ek'vid'is la kun'puŝ'ig'o'n de la agl'o'j kun glaci'ig'it'a nub'o, kiu est'as kutim'a objekt'o apud la polus'o'j (la agl'o'j est'is proksim'e unu apud la ali'a), mi kuŝ'iĝ'is sur la dors'o de la unu'a agl'o kaj ek'ten'is ĝi'a'j'n flug'il'o'j'n por konserv'i ili'a'n etend'iĝ'o'n, sam'temp'e etend'ant'e mi'a'j'n pied'o'j'n mal'antaŭ'e, por sub'ten'i la flug'il'o'j'n de la ali'a agl'o. Tio hav'is la dezir'it'a'n efik'o'n, kaj ni mal'lev'iĝ'is tre bon'e sur mont'o'n glaci'a'n, kiu laŭ mi'a supoz'o alt'iĝ'is proksim'um'e kvin kilo'metr'o'j'n super la mar'nivel'o.
Mi de'agl'iĝ'is, sen'ŝarĝ'is la agl'o'j'n, mal'ferm'is unu el la vezik'o'j kaj don'is iom de la likvor'o al ĉiu el ili sen konsider'i, ke la terur'o'j de pere'o ŝajn'is konspir'i kontraŭ mi. La bru'eg'o de la ond'o'j, krak'ad'o de la glaci'o kaj la blek'ad'o de urs'o'j kun'e form'is scen'o'n plej terur'a'n kaj tim'ind'a'n; sed malgraŭ tio mi'a zorg'o pri la re'konsci'ig'o de la agl'o'j est'is tiel grand'a, ke mi tut'e ne pens'is pri la danĝer'o, kiu minac'is mi'n. Don'int'e al ili ĉi'a'n help'o'n, kiu est'is en mi'a pov'o, mi star'is super ili kun dolor'a mal'trankvil'o, bon'e sci'ant'e, ke nur per ili'a help'o mi pov'as est'i sav'at'a el tiu'j mal'esper'ig'a'j lok'o'j.
Subit'e monstr'a urs'o, kun voĉ'o kiel tondr'o, komenc'is blek'ad'i mal'antaŭ mi. Mi turn'iĝ'is, kaj vid'ant'e, ke la best'o est'as pret'a por mi'n for'manĝ'i, mi pro tim'o tiel fort'e prem'is la vezik'o'n, kiu'n mi hav'is en mi'a'j man'o'j, ke ĝi krev'is, kaj la likvor'o, ŝpruc'ant'e en la okul'o'j'n de la best'o, tut'e blind'ig'is ĝi'n. Ĝi tuj for'turn'iĝ'is de mi, for'kur'is en konstern'iĝ'o kaj tuj fal'is trans glaci'a'n krut'aĵ'o'n en la mar'o'n, kaj mi ne plu vid'is ĝi'n.
Post for'pas'o de tiu danĝer'o mi de'nov'e turn'is mi'a'n atent'o'n al la agl'o'j, kiu'j'n mi trov'is en sufiĉ'e bon'a stat'o de re'san'iĝ'o, kaj supoz'ant'e, ke ili sen'fort'iĝ'is pro mank'o de nutr'aĵ'o, mi pren'is viand'o'frukt'o'n, tranĉ'is ĝi'n en mal'grand'a'j'n pec'o'j'n kaj prezent'is ĝi'n al ili; ili ĝi'n for'manĝ'is avid'e.
Don'int'e al ili sufiĉ'a'j'n manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n kaj el'uz'int'e la rest'o'n de mi'a proviant'o, mi ek'pren'is mi'a'n sid'lok'o'n kiel antaŭ'e. Aranĝ'int'e mi'n kaj fiks'ant'e ĉio'n en plej bon'a manier'o, mi komenc'is manĝ'i kaj trink'i kun apetit'o; kaj pro la influ'o de la mont'o, kiel mi ĝi'n nom'is, mi est'is tre gaj'a kaj kant'is kelk'a'j'n strof'o'j'n de kant'o, kiu'n mi lern'is, kiam mi est'is knab'o; sed la bru'o baldaŭ alarm'is la agl'o'j'n, kiu'j est'is dorm'ant'a'j pro la kvant'o de la likvor'o, kiu'n ili el'trink'is, kaj ili lev'iĝ'is ŝajn'e tre terur'it'a'j. Feliĉ'e por mi, tamen, dum mi nutr'is ili'n, mi hazard'e turn'is ili'a'j'n kap'o'j'n al sud'orient'o, kaj en tiu direkt'o ili ir'is kun rapid'a mov'ad'o. Post kelk'a'j hor'o'j mi vid'is la okcident'a'j'n insul'o'j'n, kaj baldaŭ post'e mi hav'is la ne'esprim'ebl'a'n plezur'o'n, ek'vid'i la mal'nov'a'n Angl'uj'o'n. Mi tut'e ne atent'is la mar'o'j'n kaj la insul'o'j'n, kiu'j'n ni super'pas'is.
La agl'o'j mal'lev'iĝ'is iom post iom, al'proksim'iĝ'ant'e al la bord'o kaj intenc'ant'e sur'ter'iĝ'i, kiel mi supoz'is, sur unu el la Kimr'a'j mont'o'j; sed kiam ili est'is en distanc'o de proksim'um'e 55 metr'o'j, oni paf'is al ili per du kanon'o'j; unu kugl'o traf'is vezik'o'n, kiu pend'is ĉe mi'a tali'o, ali'a kugl'o en'ir'is en la brust'o'n de antaŭ'a agl'o, kiu fal'is sur la ter'o'n, dum la ali'a, sur kiu mi rajd'is, ne ricev'is vund'o'n, sed for'flug'is kun mir'ind'a rapid'ec'o.
Ĉi tiu cirkonstanc'o tre'eg'e alarm'is mi'n, kaj mi komenc'is pens'i, ke est'as tut'e ne ebl'e for'sav'iĝ'i, sed re'konsci'iĝ'int'e, mi de'nov'e rigard'is mal'supr'e'n, kaj je mi'a ne'esprim'ebl'a ĝoj'o mi vid'is Margate en kelk'a distanc'o kaj la agl'o'n mal'lev'iĝ'ant'a sur la mal'nov'a'n tur'o'n, de kie ĝi for'port'is mi'n en la maten'o de la hieraŭ'a tag'o. Kiam ĝi sur'ter'iĝ'is, mi tuj de'ĵet'is mi'n, feliĉ'a, ke mi trov'iĝ'as de'nov'e re'don'it'a al la mond'o. La agl'o for'flug'is post kelk'a'j minut'o'j, kaj mi sid'iĝ'is por trankvil'ig'i mi'a'n trem'ant'a'n spirit'o'n; tio'n mi far'is dum kelk'a'j hor'o'j.
Baldaŭ post'e mi vizit'is mi'a'j'n amik'o'j'n kaj rakont'is tiu'j'n aventur'o'j'n. Mir'eg'o montr'iĝ'is sur ĉies vizaĝ'o; ili'a'j gratul'o'j ĉe mi'a feliĉ'a re'ven'o est'is ripet'at'a'j kun ne'afekt'it'a grad'o de plezur'o, kaj ni pas'ig'is la vesper'o'n ĝust'e tiel, kiel ni far'as nun; ĉiu ĉe'est'ant'o far'is plej alt'a'j'n kompliment'o'j'n al mi'a kuraĝ'o kaj ver'em'o.