Murd'o En La
Est'is preskaŭ la kvin'a hor'o en vintr'a maten'o en Sirio. Apud la kaj'o en Aleppo est'is la trajn'o pomp'e nom'at'a en la fer'voj'a'j hor'ar'o'j la Taŭrus'a Ekspres'o. Ĝi konsist'is el manĝ-vagon'o, dorm-vagon'o kaj du lok'a'j vagon'o'j.
Ĉe la ŝtup'o de la dorm-vagon'o star'is jun'a franc'a leŭtenant'o, bel'e vest'it'a per uniform'o, parol'ant'a al mal'alt'a vir'o tiom vest'it'a, ke neni'o el li est'is vid'ebl'a escept'e de ruĝ'a naz'pint'o kaj la du pint'o'j de lip'har'ar'o.
Est'is glaci'ig'e mal'varm'e, kaj tiu deĵor'o adiaŭ'i grav'a'n fremd'ul'o'n ne est'is envi'ind'a, sed Leŭtenant'o Dubosc bon'humor'e far'is si'a'n dev'o'n. Bel'son'a'j fraz'o'j el'ven'is el li'a'j lip'o'j en elegant'a franc'a lingv'o. Tamen, li tut'e ne sci'is pri kio la afer'o tem'is. Est'is oni'dir'o'j, kompren'ebl'e, kiel ĉiam est'as en tia'j okaz'o'j.... La humor'o de la general'o — li'a general'o — pli kaj pli mal'bon'iĝ'is. Tiam al'ven'is ĉi tiu belg'a fremd'ul'o — de mal'proksim'a Angl'uj'o, ŝajn'e. Sekv'is semajn'o kurioz'e streĉ'a. Post'e cert'a'j okaz'int'aĵ'o'j! Tre eminent'a oficir'o si'n mort'ig'is, ali'a eks'iĝ'is, mal'trankvil'a'j vizaĝ'o'j seren'iĝ'is, cert'a'j arme'a'j ordon'o'j nul'iĝ'is. La general'o — tiu de Leŭtenant'o Dubosc — subit'e aspekt'is dek jar'o'j'n pli jun'a.
Dubosc est'is aŭd'int'a part'o'n de inter'parol'ad'o inter li kaj la fremd'ul'o. “Vi sav'is ni'n, mon cher,” emoci'e dir'is la general'o, “Vi sav'is la honor'o'n de la franc'a arme'o — vi for'ten'is la el'verŝ'ad'o'n de sang'o! Kiel mi pov'as dank'i al vi? Ven'i tiel mal'proksim'e'n———”
Al kiu la fremd'ul'o (laŭ'nom'e S-ro Hercule Poirot) est'is far'int'a dec'a'n respond'o'n, kiu en'hav'is la fraz'o'n, “Sed ĉu vi ne memor'as, ke iam vi sav'is mi'a'n viv'o'n?” Tiam la general'o far'is ali'a'n dec'a'n respond'o'n, mal'pretend'ant'e i'a'n merit'o'n por tiu ag'o, kaj post pli da parol'ad'o pri Franc'uj'o, Belg'uj'o, glor'o, honor'o, kaj tia'j afer'o'j ili ĉirkaŭ'prem'is unu la ali'a'n kaj la inter'parol'ad'o fin'iĝ'is.
Ankoraŭ Leŭtenant'o Dubosc ne sci'is pri kio ĉio tem'is, sed al li oni don'is la dev'o'n adiaŭ'i S-ro'n Poirot ĉe la Taŭrus'a Ekspres'o, kaj li fervor'e plen'um'is ĝi'n kiel est'as dec'e por jun'a oficir'o, kiu hav'as antaŭ si promes'plen'a'n karier'o'n.
Morgaŭ, lund'o vesper'e, vi est'os en Istanbul.” Ne est'is la unu'a foj'o, ke li tio'n dir'is. Konversaci'o'j sur kaj'o, antaŭ la for'ir'o de trajn'o, kutim'e en'hav'as ripet'aĵ'o'j'n.
“Vi est'as prav'a,” konsent'is S-ro Poirot.
“Kaj vi intenc'as pas'ig'i kelk'a'j'n tag'o'j'n tie, ĉu ne?”
“Mais oui. Istanbul est'as urb'o kiu'n mi neniam vizit'is.
Est'us domaĝ'e tra'ir'i ĝi'n — comme ça.” Li esprim'e klak'is per la fingr'o'j. “Neni'o urĝ'as — mi rest'os tie dum kelk'a'j tag'o'j kiel turist'o.”
“La Sainte Sophie, ĝi est'as tre bel'a,” dir'is Leŭtenant'o Dubosc, kiu ne est'is vid'int'a ĝi'n.
Mal'varm'a vent'o blov'eg'is trans la kaj'o. La du vir'o'j trem'is. Leŭtenant'o Dubosc sukces'is kaŝ'e ek'rigard'i si'a'n horloĝ'et'o'n. Kvin minut'o'j antaŭ la kvin'a — nur kvin minut'o'j'n!
Kred'ant'e, ke la ali'a est'is vid'int'a si'a'n kaŝ'a'n ek'rigard'o'n, li rapid'is parol'i de'nov'e.
“Mal'mult'a'j person'o'j vetur'as en la nun'a jar'period'o,”
li dir'is, ek'rigard'ant'e la fenestr'o'j'n de la dorm-vagon'o super ili.
“Konsent'it'e,” dir'is S-ro Poirot.
“Ni esper'u, ke vi ne est'os neĝ'blok'it'a en la Taŭr'us!”
“Ĉu tio okaz'as?”
“Jes, ĝi okaz'is. Ne dum ĉi tiu jar'o ĝis nun.”
“Do, ni esper'u,” dir'is S-ro Poirot.” La raport'o'j pri la veter'o en Eŭrop'o est'as mal'bon'a'j.”
“Tre mal'bon'a'j. En la balkanaj region'o'j est'as mult'e da neĝ'o.”
“Ankaŭ en German'uj'o, mi inform'iĝ'is.”
“Eh bi'e'n,” dir'is Leŭtenant'o Dubosc rapid'e, ĉar ali'a paŭz'o ŝajn'is ebl'a.” Morgaŭ vesper'e je la sep'a kvar'dek vi est'os en Istanbul.”
“Jes,” dir'is S-ro Poirot, kaj daŭr'ig'is sen'esper'e, “La Sainte Sophie, mi aŭd'is, ke ĝi est'as tre bel'a.”
“Grandioz'a, mi opini'as.”
Super ili'a'j kap'o'j la kurten'o de dorm-kupe'o est'is for'puŝ'at'a kaj fraŭl'in'o ek'rigard'is.
Mary Debenham mal'mult'o'n dorm'is de kiam ŝi for'las'is Bagdad la antaŭ'a'n ĵaŭd'o'n. Nek en la trajn'o al Kirkuk, nek en la Ripoz'a Dom'o en Mosul, nek la last'a'n nokt'o'n en la trajn'o ŝi dorm'is kontent'ig'e. Nun, lac'a pro la sen'dorm'a kuŝ'ad'o en la sufok'a aer'o de si'a tro varm'ig'it'a kupe'o, ŝi lev'is si'n kaj el'rigard'is.
La lok'o dev'as est'i Aleppo. Neni'o vid'ind'a, kompren'ebl'e. Nur long'a, mal'bon'e lum'ig'it'a kaj'o kun ie koler'a'j inter'parol'o'j arab'lingv'e. Du vir'o'j sub ŝi'a fenestr'o parol'is franc'e. Unu est'is franc'a oficir'o, la ali'a est'is mal'grand'a vir'o kun grand'eg'a lip'har'ar'o. Ŝi iom'et'e rid'et'is. Ŝi neniam vid'is iu'n tiom vest'it'a. Dev'as est'i tre mal'varm'e ekster'e. Jen kial oni tiom terur'e varm'ig'is la trajn'o'n. Ŝi prov'is pli mal'ferm'i la fenestr'o'n, sed ŝi ne sukces'is.
La Wagon Lit konduktor'o ven'is al la du vir'o'j. La trajn'o est'is ek'ir'ont'a, li dir'is. Est'us bon'e, ke monsieur en'ir'u. La mal'grand'a vir'o de'pren'is si'a'n ĉapel'o'n. Kia'n ov'format'a'n kap'o'n li hav'as! Spit'e si'a'j'n ĝen'aĵ'o'j'n Mary Debenham rid'et'is. Rid'ig'e aspekt'a vir'et'o! La tip'o de vir'et'o, kiu'n oni neniam pov'as serioz'e konsider'i.
Leŭtenant'o Dubosc est'is dir'ant'a si'a'n adiaŭ'a'n parol'o'n. Li est'is el'pens'int'a ĝi'n antaŭ'e, kaj rezerv'is ĝi'n ĝis la last'a minut'o. Ĝi est'is tre bel'e konstru'it'a parol'o.
Konform'e, S-ro Poirot far'is elegant'a'n respond'o'n.
“En voiture, Monsieur,” dir'is la konduktor'o de la Wagon Lit.
Kun ŝajn'ig'a bedaŭr'o S-ro Poirot en'ir'is la trajn'o'n. La konduktor'o en'ir'is post li. S-ro Poirot flirt'is la man'o'n.
Leŭtenant'o Dubosc salut'is. La trajn'o per subit'a ek'mov'o mal'rapid'e antaŭ'e'n'ir'is.
“En'fin!” murmur'is S-ro Hercule Poirot.
“Brrrrr,” dir'is Leŭtenant'o Dubosc, ek'sci'ant'e kiel mal'varm'a li est'as....
“Voilà, Monsieur.” La konduktor'o montr'is al Poirot per dram'a gest'o la bel'ec'o'n de li'a dorm-kupe'o kaj la ord'a'n aranĝ'o'n de li'a'j pak'aĵ'o'j. “La et'a'n valiz'o'n de Monsieur, mi met'is ĉi tie'n.”
Li'a el'met'it'a man'o est'is sugest'a. Hercule Poirot met'is en ĝi'n mon'bilet'o'n.
“Merci, Monsieur.” La konduktor'o iĝ'is vigl'a kaj afer'em'a. “Mi hav'as la bilet'o'j'n de Monsieur. Mi pet'as ankaŭ la pasport'o'n. Monsieur el'ir'os en Istanbul, mi kred'as?”
S-ro Poirot konsent'is.
“Ne mult'a'j person'o'j kun'vetur'as, mi supoz'as?” li dir'is.
“Ne, Monsieur. Nur est'as du ali'a'j pasaĝer'o'j — ambaŭ angl'o'j. Kolonel'o el Hind'uj'o, kaj jun'a angl'in'o el Bagdad.
Ĉu Monsieur bezon'as i'o'n?”
Monsieur mend'is mal'grand'a'n botel'o'n da Perrier.
La kvin'a maten'e est'as mal'oportun'a hor'o en'trajn'iĝ'i.
Est'is ankoraŭ du hor'o'j antaŭ la sun'lev'iĝ'o. Konsci'a pri ne'sufiĉ'a dorm'o, kaj pri mal'facil'a task'o sukces'e far'it'a, S-ro Poirot sid'iĝ'is en angul'o kaj en'dorm'iĝ'is.
Kiam li vek'iĝ'is est'is la naŭ'a kaj du'on'o, kaj li ir'is al la manĝ-vagon'o por hav'ig'i varm'a'n kaf'o'n.
Est'is nur unu ali'a ĉe'est'ant'o je tiu moment'o, vid'ebl'e la jun'a angl'in'o pri'parol'it'a de la konduktor'o. Ŝi est'is alt'a, graci'a, kaj mal'hel'a, ebl'e du'dek-ok jar'a. En la manier'o laŭ kiu ŝi manĝ'is kaj mend'is de la serv'ist'o pli da kaf'o oni pov'is vid'i ke ŝi jam kutim'iĝ'is al vojaĝ'ad'o. Ŝi port'is mal'hel'a'n rob'o'n el mal'dik'a ŝtof'o tre taŭg'a pro la varm'ig'it'a aer'o en la trajn'o.
S-ro Hercule Poirot, ne hav'ant'e i'o'n pli bon'a'n por far'i, amuz'is si'n konsider'ant'e ŝi'n sen ŝi'a sci'o.
Ŝi est'is, li'a'opini'e, tia fraŭl'in'o kia pov'as facil'e pri'zorg'i si'n ie ajn. Ŝi hav'is ekvilibr'o'n kaj kompetent'ec'o'n. Li iom ŝat'is la regul'ec'o'n de ŝi'a vizaĝ'o kaj la delikat'a'n pal'ec'o'n de ŝi'a haŭt'o. Li ŝat'is la nigr'a'n kap'o'n kun ĝi'a'j ord'a'j ond'o'j de la har'o'j, kaj ŝi'a'j'n okul'o'j'n, mal'varm'a'j'n kaj griz'a'j'n. Sed ŝi est'as, li decid'is, iom tro kompetent'a por est'i tiu, kiu'n li nom'as “jolie femme.”
Baldaŭ en'ven'is en la manĝ-vagon'o'n ali'a person'o. Tiu est'is alt'a vir'o, kiu hav'as inter kvar'dek kaj kvin'dek jar'o'j'n, iom mal'dik'a, brun'haŭt'a, kun la har'o'j iom'et'e griz'a'j.
“La Kolonel'o el Hind'uj'o,” dir'is Poirot al si.
La nov'al'ven'int'o si'n klin'et'is al la fraŭl'in'o.
“Bon'a'n maten'o'n, F-in'o Debenham.”
“Bon'a'n maten'o'n, Kolonel'o Arbuthnot.”
La Kolonel'o est'is star'ant'a kun man'o sur la seĝ'o kontraŭ ŝi.
“Ĉu vi permes'os?”
“Kompren'ebl'e. Sid'iĝ'u.”
“Nu, vi sci'as, ke la maten'manĝ'o ne est'as ĉiam inter'parol'a manĝ'o.”
“Mi tio'n esper'as. Sed mi ne mord'as.”
La kolonel'o sid'iĝ'is.
“Kelner'o,” li vok'is ordon'e.
Li mend'is kaf'o'n kaj ov'o'j'n.
Li'a'j okul'o'j rigard'is moment'e Hercule Poirot, sed la rigard'o for'vag'is. Poirot, leg'ant'e ĝust'e la angl'a'n mens'o'n, sci'is ke li dir'is al si, “Nur stult'a ali'land'an'o.”
Laŭ la naci'a kutim'o, la du angl'o'j ne mult'e parol'is. Ili inter'ŝanĝ'is kelk'a'j'n vort'o'j'n, kaj baldaŭ la fraŭl'in'o lev'is si'n kaj re'ir'is al si'a kupe'o.
Dum la tag'mez'a manĝ'o la du de'nov'e est'is ĉe la sam'a tabl'o, kaj de'nov'e ili tut'e ignor'is la tri'a'n pasaĝer'o'n. Ili parol'is pli ol dum la maten'manĝ'o. Kolonel'o Arbuthnot parol'is pri la Punjab, * kaj kelk'foj'e far'is al la fraŭl'in'o demand'o'j'n pri Bagdad, kaj evident'iĝ'is ke ŝi deĵor'is tie kiel guvern'ist'in'o. Dum la inter'parol'o ili el'trov'is ke ili hav'as komun'a'j'n amik'o'j'n, kaj rezult'e ili iĝ'is pli amik'a'j.
Ili parol'is pri Tomas'o Iu kaj Jerry Tiu. La kolonel'o pet'is * Provinc'o en la nord'a part'o de Hind'uj'o. inform'o'n ĉu ŝi intenc'as ir'i rekt'e al Angl'uj'o, aŭ ĉu ŝi halt'os en Istanbul.
“Ne, mi ne halt'os.”
“Ĉu ne domaĝ'e?”
“Mi ven'is laŭ ĉi tiu voj'o antaŭ du jar'o'j, kaj tiam pas'ig'is tri tag'o'j'n en Istanbul.”
“Mi kompren'as. Nu, mi pov'as dir'i, ke mi est'as tre kontent'a ke vi sen'halt'e vetur'os, ĉar tio'n mi ankaŭ far'os.”
Li mal'lert'e si'n klin'is, iom'et'e ruĝ'iĝ'ant'e.
“Li est'as impres'ebl'a, ni'a kolonel'o,” pens'is Hercule Poirot amuz'at'a. “La trajn'o est'as tiom danĝer'a kiom mar'vojaĝ'o.”
F-in'o Debenham trankvil'e dir'is, ke tio est'os agrabl'a.
Ŝi'a si'n'ten'o est'is iom mal'varm'a.
Hercule Poirot rimark'is, ke la kolonel'o akompan'is ŝi'n al ŝi'a kupe'o. Post'e ili preter'pas'is la bel'eg'a'n pejzaĝ'o'n de la Taŭr'us. Ili star'is flank'o'n ĉe flank'o en la koridor'o, kaj subit'e la fraŭl'in'o suspir'is. Poirot star'is apud'e, kaj aŭd'is ŝi'n murmur'i : “Ĉio est'as tiel bel'a! Mi vol'us — mi vol'us———”
“Jes?”
“Mi vol'us, ke mi pov'u ĝu'i ĝi'n!”
Arbuthnot ne respond'is. La lini'o de li'a maksil'o aspekt'is iom pli sever'a.
“Mi tre vol'as, ke vi est'u ekster la afer'o,” li dir'is.
“Silent'u, mi pet'as. Silent'u.”
“Ho! bon'e.” Li iom ĉagren'it'e ek'rigard'is S-ro'n Poirot.
Tiam li daŭr'ig'is: “Sed mi ne ŝat'as la ide'o'n, ke vi est'as guvern'ist'in'o — je ĉiu dezir'o de tiran'a'j patr'in'o'j kaj li'a'j enu'ig'a'j infan'aĉ'o'j.”
Ŝi rid'et'is.
“Vi dev'as ne pens'i tio'n. La sub'prem'it'a guvern'ist'in'o est'as legend'o ne plu ver'a. Mi pov'as cert'ig'i al vi, ke est'as la ge'patr'o'j kiu'j tim'as mi'n.”
Ili ne plu parol'is. Ebl'e Arbuthnot iom hont'is pro si'a el'dir'o.
“Iom strang'a komedi'et'o kiu'n mi rigard'as,” pens'e dir'is Poirot al si. Post'e li memor'is tiu'n pens'o'n.
Ili al'ven'is en Konya tiu'nokt'e je la dek-unu'a kaj du'on'o. La du angl'a'j vojaĝ'ant'o'j el'ir'is kaj promen'is sur la neĝ'kovr'it'a kaj'o.
S-ro Poirot est'is kontent'a rigard'i la mov'ad'o'n en la staci'dom'o tra fenestr'o. Tamen, post dek minut'o'j li decid'is, ke iom da freŝ'a aer'o est'us bon'a por li. Li zorg'e pret'ig'is si'n, sur'met'is kelk'a'j'n jak'et'o'j'n kaj kol'tuk'o'j'n, kaj met'is si'a'j'n ŝu'o'j'n en galoŝ'o'j'n. Tiel vest'it'a li mal'supr'e'n'ir'is al la kaj'o kaj komenc'is promen'i laŭ'long'e de ĝi. Li preter'pas'is la lokomotiv'o'n.
Est'is la voĉ'o'j, kiu'j indik'is al li la du mal'klar'a'j form'o'j, kiu'j star'as en la ombr'o de vagon'o. Arbuthnot parol'is.
“Mary———”
La fraŭl'in'o inter'romp'is li'n.
“Ne nun. Ne nun. Kiam ĝi est'os fin'it'a. Kiam ĝi est'os fin'it'a — tiam———”
Diskret'e S-ro Poirot for'turn'is si'n. Li mir'is.
Li preskaŭ ne est'us re'kon'int'a la mal'varm'a'n kompetent'a'n voĉ'o'n de F-in'o Debenham.
“Kurioz'e,” li dir'is al si.
La post'a'n tag'o'n li sci'vol'is, ĉu ebl'e ili kverel'is. Ili mal'mult'e inter'parol'is. La fraŭl'in'o, li pens'is, aspekt'as ĝen'at'a. Est'is mal'hel'a'j ombr'o'j sub ŝi'a'j okul'o'j.
Proksim'um'e je la du'a kaj du'on'o post'tag'mez'e la trajn'o halt'is. Kap'o'j aper'is ĉe la fenestr'o'j. Et'a ar'o da vir'o'j est'is apud la rel'o'j kaj indik'is i'o'n sub la manĝ'vagon'o.
Poirot met'is la kap'o'n ekster'e'n, kaj parol'is al la konduktor'o de la Wagon Lit, kiu rapid'e preter'pas'is. La vir'o respond'is, kaj Poirot si'n turn'ant'e preskaŭ kolizi'is kun Mary Debenham, kiu star'is tuj mal'antaŭ li.
“Kio okaz'is?” ŝi demand'is franc'lingv'e. “Kial ni halt'as?”
“Est'as neni'o, fraŭl'in'o. Io ek'brul'is sub la manĝ'vagon'o. Neni'o grav'a. Ili nun ripar'as la mal'bon'aĵ'o'n.
Neni'a dan'ger'o, mi cert'ig'as al vi.”
Ŝi far'is abrupt'a'n gest'et'o'n, kvazaŭ la ide'o de danĝer'o tut'e ne grav'as al ŝi.
“Jes, jes, tio'n mi kompren'as. Sed la temp'o!”
“La temp'o?”
“Jes, tio mal'fru'ig'os ni'n.”
“Est'as ebl'e — jes,” konsent'is Poirot.
“Sed mal'fru'iĝ'o'n ni ne pov'as al'las'i! La trajn'o dev'us al'ven'i je 6.55, kaj oni dev'as trans'ir'i la Bosphorus por traf'i la Orient'a'n Ekspres'o'n ĉe la ali'a flank'o je la naŭ'a.
Se est'us unu hor'a mal'fru'iĝ'o, ni mal'traf'us tiu'n trajn'o'n.”
“Est'as ebl'e, jes,” li aprob'is.
Li rigard'is ŝi'n sci'vol'em'e. La man'o, kiu ten'is la fenestr'o-bar'il'o'n ne est'is tut'e firm'a, ankaŭ ŝi'a'j lip'o'j trem'et'is.
“Ĉu ĝi est'as tre grav'a al vi, fraŭl'in'o?” li demand'is.
“Jes, tre grav'a. Mi dev'as traf'i tiu'n trajn'o'n.”
Ŝi for'turn'is si'n, kaj ir'is laŭ la koridor'o al Kolonel'o Arbuthnot.
Ŝi'a mal'trankvil'o ne neces'is. Post dek minut'o'j la trajn'o ek'vetur'is, kaj al'ven'is ĉe Haydapassar nur kvin minut'o'j'n mal'fru'e. La Bosphorus est'is mal'trankvil'a kaj S-ro Poirot ne ĝu'is la trans'ir'o'n. Li apart'iĝ'is de si'a'j kun'vojaĝ'ant'o'j sur la ŝip'o, kaj ne re'vid'is ili'n.
Post al'ven'o ĉe la Pont'o Galat'a li ir'is rekt'e al la Hotel'o Tokatlian.
Ĉe la Tokatlian, Hercule Poirot pet'is ĉambr'o'n kun ban'o. Tiam li ir'is al la tabl'o de la komiz'o kaj pet'is si'a'j'n leter'o'j'n.
Tri leter'o'j kaj telegram'o atend'is li'n. Li'a'j brov'o'j iom lev'iĝ'is ĉe vid'o de la telegram'o. Ĝi est'is ne'atend'at'a.
Li mal'ferm'is ĝi'n laŭ si'a ord'a manier'o. La pres'it'a'j vort'o'j est'is klar'a'j.
“Evolu'o antaŭ'vid'it'a de vi en Kassner Afer'o subit'e okaz'is re'ven'u tuj.”
“Voilà ce qui est embêtant,” murmur'is Poirot ĉagren'it'e.
Li ek'rigard'is la horloĝ'o'n.
“Mi dev'os antaŭ'e'n'ir'i hodiaŭ nokt'e,” li dir'is al la komiz'o. “Je kiom'a hor'o ek'vetur'os la Simpl'o'n Orient?”
“Je la naŭ'a, Monsieur.”
“Ĉu vi pov'os hav'ig'i dorm-kupe'o'n por mi?”
“Cert'e, Monsieur. Ne est'as mal'facil'aĵ'o en la nun'a sezon'o. La trajn'o'j est'as preskaŭ mal'plen'a'j. Unu'a'klas'a aŭ du'a? “ ”Unu'a.”
“Très bi'e'n, Monsieur. Ĝis kie?”
“Ĝis Londono.”
“Bi'e'n, Monsieur. Mi hav'ig'os bilet'o'n por Londono kaj rezerv'os vi'a'n dorm-kupe'o'n en la Istanbul-Calais vagon'o.”
Poirot de'nov'e ek'rigard'is la horloĝ'o'n. Est'is dek minut'o'j antaŭ la ok'a.
“Mi hav'as sufiĉ'e da temp'o por manĝ'i?”
“Sed cert'e, Monsieur.”
La mal'grand'a belg'o kap'jes'is. Li nul'ig'is si'a'n mend'o'n por ĉambr'o kaj ir'is al la manĝ'ej'o. Dum li don'is si'a'n mend'o'n al kelner'o iu met'is man'o'n sur li'a'n ŝultr'o'n.
“Ho! mon vieux, jen ne'atend'it'a plezur'o,” dir'is voĉ'o mal'antaŭ li.
La parol'int'o est'is mal'alt'a, dik'a, ne'jun'a vir'o, kun la har'ar'o tranĉ'it'a en brosse. Li kontent'e rid'et'is.
Poirot ek'salt'is.
“Monsieur Bouc.”
“Monsieur Poirot.”
M. Bouc est'is belg'o, direktor'o de la Compagnie Internationale des Wagon Lits, kaj li kon'is la antaŭ'a'n stel'o'n de la belg'a polic'ar'o jam dum mult'a'j jar'o'j. “Vi est'as mal'proksim'e de la hejm'o, mon cher,” dir'is M. Bouc.
“Io okaz'is en Sirio.”
“Do! Kaj vi re'ir'as hejm'e'n — kiam?”
“Hodiaŭ vesper'e.”
“Bon'eg'a! Mi ankaŭ. Tio est'as, mi ir'os ĝis Lausanne, kie afer'o'j atend'as mi'n. Vi vetur'os per la Simpl'o'n Orient, ĉu ne?”
“Jes. Mi ĵus pet'is, ke oni hav'ig'u dorm-kupe'o'n por mi.
Mi intenc'is rest'i ĉi tie kelk'a'j'n tag'o'j'n, sed mi ricev'is telegram'o'n, kiu re'vok'as mi'n al Angl'uj'o.”
“Do!” suspir'is M. Bouc. “Les affaires — les affaires!
Sed vi — vi est'as grav'ul'o nun, mon vieux!”
“Ebl'e mi hav'is iom'et'e da sukces'o.” Hercule Poirot prov'is aspekt'i iom modest'a, sed tut'e mal'sukces'is.
Bouc rid'is. “Ni renkont'iĝ'os post'e,” li dir'is.
Hercule Poirot daŭr'ig'is la task'o'n ten'i si'a'j'n lip'har'o'j'n el la sup'o. Tiu'n mal'facil'a'n task'o'n plen'um'int'e, li ĉirkaŭ'rigard'is atend'ant'e la ven'ont'a'n plad'o'n. Est'is nur proksim'um'e ses person'o'j en la restoraci'o, kaj el tiu'j nur du interes'is Hercule Poirot.
Ili sid'is ĉe proksim'a tabl'o. La pli jun'a est'is afabl'e aspekt'a jun'ul'o tri'dek'jar'a, vid'ebl'e uson'an'o. Tamen ne est'is li sed li'a kun'ul'o, kiu al'tir'is la atent'o'n de la mal'alt'a detektiv'o.
Li est'is vir'o inter ses'dek'jar'a kaj sep'dek'jar'a. De mal'proksim'e li hav'is la aspekt'o'n de filantrop'o. Li'a iom sen'har'a kap'o, li'a grand'a frunt'o, la rid'et'ant'a buŝ'o, kiu montr'is tre blank'a'n dent'ar'o'n, ĉiu'j ŝajn'is aparten'i al donac'em'a person'o. Nur la okul'o'j ne'is tiu'n impres'o'n. Ili est'is mal'grand'a'j, en'kav'iĝ'int'a'j, kaj ruz'a'j. Ne nur tio.
Kiam la vir'o, parol'ant'e al si'a jun'a kun'ul'o, ek'rigard'is trans la ĉambr'o'n, li'a rigard'o rest'is dum moment'o ĉe Poirot, kaj dum tiu sekund'o est'is strang'a mal'am'o en li'a'j okul'o'j.
Li ek'lev'iĝ'is.
“Pag'u la kalkul'o'n, Hector,” li dir'is.
Li'a voĉ'o est'is iom raŭk'et'a. Ĝi hav'is strang'a'n, mol'a'n, danĝer'a'n ec'o'n.
Kiam Poirot re'kun'iĝ'is kun si'a amik'o en la ripoz'ej'o, la ali'a'j du vir'o'j est'is for'las'ant'a'j la hotel'o'n. La pli jun'a pri'zorg'is la for'pren'o'n de la pak'aĵ'o'j. Baldaŭ post'e li mal'ferm'is la vitr'a'n pardon, kaj dir'is: “Tut'e pret'a nun, S-ro Ratchett.”
La pli mal'jun'a vir'o jes'is kaj el'ir'is.
“Eh bi'e'n,” dir'is Poirot. “Kio'n vi opini'as pri tiu'j du?”
“Ili est'as uson'an'o'j,” dir'is M. Bouc. “Sen'dub'e ili est'as uson'an'o'j. Mi intenc'is dir'i, kio'n vi opini'as pri ili'a'j person'ec'o'j?”
“La jun'ul'o ŝajn'is est'i afabl'a.”
“Kaj la ali'a?”
“Ver'dir'e, mi'a amik'o, mi ne ŝat'is li'n. Li don'is al mi mal'bon'a'n impres'o'n. Kaj vi?”
Hercule Poirot ne respond'is dum moment'o.
“Kiam li pas'is mi'n en la restoraci'o, mi ricev'is strang'a'n impres'o'n,” li dir'is. “Est'is kvazaŭ sovaĝ'a best'o — best'o furioz'a — pas'is mi'n.”
“Tamen li aspekt'is tut'e respekt'ind'a.”
“Preciz'e! La korp'o — la korp'o — est'as tut'e respekt'ind'a — sed tra la bar'il'o'j el'rigard'as la sovaĝ'a best'o.”
“Vi est'as fantazi'a, mon vieux,” dir'is M. Bouc.
“Pov'as est'i. Sed mi ne pov'is for'ig'i la impres'o'n, ke io mal'bon'a pas'is mi'n tut'e proksim'e.”
“Tiu respekt'ind'a uson'an'o?”
“Tiu respekt'ind'a uson'an'o!”
“Nu,” dir'is M. Bouc gaj'e. “Pov'as est'i. Est'as mult'e da mal'bon'o en la mond'o.”
Tiu'moment'e la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj la komiz'o al'proksim'iĝ'is. Li aspekt'is ĝen'at'a kaj pardon'pet'em'a.
“Est'as ekster'ordinar'e, Monsieur,” li dir'is al Poirot.
“Ne est'as eĉ unu unu'a'klas'a dorm-kupe'o liber'a en la trajn'o.”
“Comment?” dir'is M. Bouc. “Je tiu jar'temp'o? Sen'dub'e est'as ar'o da ĵurnal'ist'o'j — da politik'ist'o'j———?”
“Mi ne sci'as, sinjor'o,” respond'is la komiz'o ĝentil'e. “ Sed est'as tiel.”
“Nu,” M. Bouc turn'is si'n al Poirot. “Ne tim'u, mi'a amik'o. Ni aranĝ'os i'o'n. Ĉiam est'as unu kupe'o — n-ro 16, kiu ne est'as rezerv'it'a. La konduktor'o tio'n pri'zorg'as!” Li rid'et'is, tiam ek'rigard'is la horloĝ'o'n. “Ven'u, ni dev'as ek'ir'i.”
Ĉe la staci'dom'o la brun-vest'it'a konduktor'o de la Wagon-Lit tre ĝentil'e salut'is M. Bouc.
“Bon'a'n vesper'o'n, sinjor'o. Vi'a kupe'o est'as n-ro 1.”
Li al'vok'is la port'ist'o'j'n kaj ili pren'is la pak'aĵ'o'j'n laŭ'long'e de la vagon'o sur kiu la indik'il'o'j montr'is ĝi'a'n cel'at'a'n lok'o'n: ISTANBUL Triest'e CALAIS “Vi est'as tut'e plen'a hodiaŭ, mi aŭd'is?”
“Est'as ne'kompren'ebl'e, sinjor'o. La tut'a mond'o decid'is vetur'i hodiaŭ.” “Ĉiu'kaz'e vi dev'as trov'i lok'o'n par ĉi tiu sinjor'o. Li est'as amik'o mi'a. Li pov'as hav'i n-ro'n 16.”
“Ĝi est'as lu'it'a, sinjor'o.”
“Kio? N-ro 16?”
Ek'rigard'o kompren'ig'a pas'is inter ili, kaj la konduktor'o rid'et'is. Li est'is alt'a, pal-vizaĝ'a, mez'aĝ'a vir'o.
“Sed jes, sinjor'o. Kiel mi dir'is, ni est'as tut'e plen'a'j — ĉie.”
“Sed kio okaz'as?” koler'e demand'is M. Bouc. “Est'as konferenc'o ie? Ĉu ĝi est'as kun'ul'ar'o?”
“Ne, sinjor'o. Est'as nur hazard'o. Tiel okaz'is, ke mult'a'j person'o'j decid'is vetur'i hodiaŭ nokt'e.”
M. Bouc far'is son'o'n de ĉagren'o.
“En Beograd,” li dir'is, “est'os la apart'iĝ'a vagon'o el Ateno. Est'os ankaŭ la Bukarest-Pariza vagon'o — sed ni ne ating'os Beograd ĝis morgaŭ vesper'e. La problem'o est'as la hodiaŭ'a nokt'o. Ĉu ne est'as du'a-klas'a kupe'o liber'a?”
“Est'as du'a-klas'a kupe'o, sinjor'o———”
“Nu, do———”
“Sed ĝi est'as por sinjor'in'o. Jam est'as german'in'o en la kupe'o — sinjor'in'a serv'ist'in'o.”
“Là, là, tio est'as embaras'a,” dir'is M. Bouc.
“Ne ĝen'u vi'n, mi'a amik'o,” dir'is Poirot. “Mi dev'as vetur'i en ordinar'a vagon'o.”
“Tut'e ne. Tut'e ne.” Li turn'is si'n de'nov'e al la konduktor'o.” Ĉu ĉiu jam al'ven'is?”
“Est'as ver'e,” dir'is la vir'o, “ ke unu pasaĝer'o ĝis nun ne al'ven'is.”
Li parol'is mal'rapid'e, hezit'em'e.
“Sed parol'u?”
“Lit'o n-ro 7 — du'a-klas'a. La sinjor'o ankoraŭ ne al'ven'is, kaj est'as kvar minut'o'j antaŭ la naŭ'a.”
“Kiu li est'as?”
“Angl'o,” la konduktor'o rigard'is si'a'n list'o'n. “Iu sinjor'o Harris.”
“Nom'o bon'aŭgur'a,” dir'is Poirot. “Mi leg'as Dickens. S-ro Harris, li ne al'ven'os.”
“Met'u la pak'aĵ'o'j'n en n-ro 7,” dir'is M. Bouc. “Se tiu S-ro Harris al'ven'us, mi dir'os al li ke li est'as tro mal'fru'a — ke ni ne pov'as tiel long'e rezerv'i lit'o'j'n — ni ia'manier'e aranĝ'os la afer'o'n. Kial mi ĝen'u mi'n pri iu S-ro Harris?”
“Laŭ vi'a dezir'o,” dir'is la konduktor'o.
Li parol'is al la port'ist'o de Poirot, kaj indik'is kie'n li ir'u. Tiam li flank'e'n star'is por ke Poirot en'ir'u la trajn'o'n.
“Tout à fait au bout, Monsieur,” li vok'is. “La antaŭ'last'a kupe'o.” Poirot tra'pas'is la koridor'o'n, iom mal'rapid'e, ĉar preskaŭ ĉiu star'is ekster si'a kupe'o. Tut'e regul'e, li ĝentil'e dir'is “Pardon.” Fin'e li ating'is la indik'it'a'n kupe'o'n.
En ĝi est'is la alt'a jun'a uson'an'o de la Hotel'o Tokatlian.
Li sulk'ig'is la brov'o'j'n ĉe la en'ir'o de Poirot.
“Pardon'u al mi,” li dir'is. “Mi opini'as, ke vi far'is erar'o'n.” Tiam, mal'rapid'e en franc'a lingv'o, “Je crois que vous avez un erreur.”
Poirot respond'is angl'a'lingv'e.
“Vi est'as s-ro Harris?”
“Ne, mi'a nom'o est'as MacQueen. Mi———”
Sed je tiu moment'o la voĉ'o de la konduktor'o son'is super la ŝultr'o de Poirot. Sen'kulp'ig'a, iom sen'spir'a voĉ'o.
“Ne est'as ali'a kupe'o en la vagon'ar'o, sinjor'o. La sinjor'o dev'as ven'i ĉi tie'n.” Sam'temp'e li komenc'is en'met'i la pak'aĵ'o'j'n.
Poirot rimark'is la sen'kulp'ig'a'n voĉ'ton'o'n kun iom da amuz'o. Sen'dub'e la ali'a vetur'ant'o est'is promes'int'a al li bon'a'n trink'mon'o'n por la sol'a uz'o de la kupe'o. Tamen eĉ la plej grand'a trink'mon'o neni'o'n valor'as kiam direktor'o de la fer'voj'o ĉe'est'as kaj far'as ordon'o'n.
La konduktor'o met'is la pak'aĵ'o'j'n sur la pak'aĵ-bret'o'n kaj el'ven'is el la kupe'o.
“Voilà, Monsieur,” li dir'is. “Ĉio est'as pret'a. La super'a lit'o est'as vi'a, la numer'o 7. Ni ek'vetur'as post unu minut'o.”
Li for'rapid'is tra la koridor'o. Poirot re'en'ir'is la kupe'o'n.
“Okaz'int'aĵ'o, kiu'n mi mal'oft'e vid'is,” li dir'is gaj'e.
“Wagon Lit konduktor'o mem met'as la pak'aĵ'o'j'n!
Ne'kutim'aĵ'o!”
Li'a kun'vetur'ant'o rid'et'is. Evident'e la afer'o ne plu ĝen'is li'n — kred'ebl'e li est'is decid'int'a akcept'i ĝi'n filozof'e.
“La trajn'o est'as ne'kutim'e plen'a,” li dir'is.
Ek'son'is fajf'il'o, est'is long'a, melankoli'a kri'o de la lokomotiv'o. La du vir'o'j ir'is en la koridor'o'n.
Ekster'e voĉ'o kri'is, “En voiture.”
“Ni ek'vetur'as,” dir'is MacQueen.
Sed ne tut'e. La fajf'il'o re'e son'is.
“Nu, sinjor'o,” subit'e dir'is la jun'ul'o, “se vi prefer'us la sub'a'n lit'o'n mi est'us tut'e kontent'a.”
Ŝat'ind'a jun'ul'o.
“Ne, ne,” protest'is Poirot. “Mi ne dezir'as ĝen'i vi'n———”
“Est'as tut'e bon'e———”
“Vi est'as tro afabl'a———”
Ĝentil'a'j protest'o'j ambaŭ'flank'e.
“Est'as nur dum unu nokt'o,” klar'ig'is Poirot. “Ĉe Beograd———” “Nu, mi kompren'as. Vi el'ir'os en Beograd———”
“Ne preciz'e. La fakt'o est'as———”
Est'is subit'a ek'mov'o. Ambaŭ vir'o'j turn'is si'n al la fenestr'o, kaj rigard'is la long'a'n lum'ig'it'a'n kaj'o'n kiu mal'rapid'e preter'pas'is ili'n. La Orient'a Ekspres'o komenc'is si'a'n tri-tag'a'n vojaĝ'o'n trans Eŭrop'o.
M. Hercule Poirot iom'et'e mal'fru'is kiam li en'ir'is la manĝ-vagon'o'n la sekv'ant'a'n tag'o'n. Li est'is el'lit'iĝ'int'a fru'e, maten'manĝ'int'a preskaŭ sol'e, kaj pas'ig'int'a la maten'o'n konsider'ant'e la not'o'j'n pri la afer'o, kiu vok'is li'n al Londono. Li est'is vid'int'a mal'oft'e si'a'n kun'vetur'ant'o'n.
M. Bouc, kiu jam sid'iĝ'is, gest'is salut'o'n, kaj vok'is si'a'n amik'o'n al la liber'a lok'o kontraŭ li. Poirot sid'iĝ'is kaj baldaŭ trov'is ke li'a tabl'o est'as la unu'a, kiu ricev'as atent'o'n kaj la plej bon'a'j'n manĝ'aĵ'o'j'n.
Est'is nur kiam ili manĝ'as bon'gust'a'n krem-fromaĝ'o'n, ke M. Bouc permes'is si'n pens'i pri ali'a'j afer'o'j. Li est'is je tiu period'o de manĝ'o, kiam oni est'iĝ'as filozof'a.
“Nu!” li dir'is. “Se mi nur hav'us la plum'o'n de Balzac!
Mi pri'skrib'us ĉi tiu'n lok'o'n.”
Li man'gest'is.
“Bon'a ide'o, tio,” dir'is Poirot.
“Vi konsent'as? Oni ne far'is ĝi'n, mi'a'opini'e? Tamen ĝi est'as roman'ec'a. Ĉirkaŭ ni est'as person'o'j el ĉiu'j klas'o'j, el ĉiu'j naci'o'j, el ĉiu'j aĝ'o'j. Dum tri tag'o'j ĉi tiu'j person'o'j, fremd'a'j unu al la ali'a'j, est'as kun'e. Ili manĝ'as kaj dorm'as sub unu plafon'o, ili ne pov'as dis'iĝ'i. Post tiu'j tri tag'o'j ili apart'iĝ'os, ili ir'os laŭ si'a'j propr'a'j dezir'o'j, kaj kred'ebl'e neniam re'vid'os unu la ali'a'n.”
“Tamen,” dir'is Poirot, “ supoz'u, ke akcident'o———”
“Ne, ne, mi'a amik'o———”
“De vi'a vid'punkt'o tio est'us bedaŭr'ind'aĵ'o, mi konsent'as. Tamen, supoz'u tio'n dum moment'o. Ebl'e tiu'okaz'e, ĉiu'j ĉi tie est'us kun'lig'it'a'j — per la mort'o.”
“Pli da vin'o,” dir'is M. Bouc, rapid'e el'verŝ'ant'e ĝi'n. “Vi est'as mal'gaj'a, mon cher. Ebl'e pro la digest'o.”
“Est'as ver'e,” konsent'is Poirot, “ke la manĝ'aĵ'o'j en Sirio ebl'e ne taŭg'is por mi'a stomak'o.”
Li trink'et'is si'a'n vin'o'n. Tiam li'a rigard'o pens'em'e vag'ad'is ĉirkaŭ la manĝ-vagon'o. Est'is dek tri person'o'j, kaj, kiel dir'is M. Bouc, el ĉiu'j klas'o'j kaj naci'o'j. Li komenc'is stud'i ili'n.
Ĉe la tabl'o kontraŭ ili est'is tri vir'o'j. Ili est'as, li supoz'is, unu'op'a'j vetur'ant'o'j kun'e met'it'a'j laŭ la decid'o de la serv'ist'o'j. Grand'a mal'pal'a ital'o kontent'e pik'is la dent'o'j'n. Kontraŭ li mal'dik'a, bon'ord'a angl'o port'is la sen'esprim'a'n vizaĝ'o'n de la bon'e-instru'it'a serv'ist'o. Apud li est'is grand'a uson'an'o en bril'aĉ'a komplet'o — ebl'e komerc'a vojaĝ'ant'o.
“Vi dev'as tro'ig'i ĝi'n,” li est'is dir'ant'a per laŭt'a naz'a voĉ'o.
La ital'o for'pren'is la dent-pik'il'o'n por gest'i per ĝi.
“Prav'e,” li dir'is. “Jen kio'n mi ĉiam dir'as.”
La angl'o rigard'is el la fenestr'o, kaj tus'is.
La rigard'o de Poirot plu'e'n vag'is.
Ĉe mal'grand'a tabl'o est'is unu el la plej mal'bel'a'j vir'in'o'j, kiu'n li iam vid'is. Ĝi est'is mal'bel'ec'o disting'a — ĝi ĉarm'is pli ol for'pel'is. Ŝi sid'is tre rekt'e. Ĉirkaŭ ŝi'a kol'o est'is kol'um'o el tre grand'a'j perl'o'j. Ŝi'a'j man'o'j est'is kovr'it'a'j da ring'o'j. Ŝi'a zibel'a palt'o est'is sur ŝi'a'j ŝultr'o'j.
Mal'grand'a mult'e'kost'a ĉapel'o ne pli'bel'ig'is la flav'a'n, buf'aspekt'a'n vizaĝ'o'n sub ĝi.
Ŝi est'is parol'ant'a al la serv'ist'o per klar'a, ĝentil'a, sed tut'e aŭtokrat'a ton'o.
“Vi komplez'e met'os en mi'a'n kupe'o'n botel'o'n da mineral'akv'o kaj grand'a'n glas'o'n da oranĝ'suk'o. Vi aranĝ'os, ke mi ricev'u ĉe la hodiaŭ'a vesper'manĝ'o kok'id'o'n kuir'it'a'n sen saŭc'o'j — ankaŭ iom da bol'it'a fiŝ'o.”
La serv'ist'o ĝentil'e respond'is, ke li tio'n far'os.
Ŝi graci'e kap'jes'is kaj ek'star'is. Ŝi ek'vid'is Poirot, kaj rigard'is li'n laŭ la indiferent'ec'o de ne'interes'it'a aristokrat'o.
“Tiu est'as Princ'in'o Dragomiroff,” mal'laŭt'e dir'is S-ro Bouc. “Ŝi est'as rus'in'o. Ŝi'a edz'o en'mon'ig'is si'a'n tut'a'n posed'aĵ'o'n antaŭ la revoluci'o, kaj invest'is ĝi'n en ali'a'j land'o'j. Ŝi est'as tre riĉ'a. Kosmopolit'in'o.”
Poirot kap'jes'is. Li jam aŭd'is pri Princ'in'o Dragomiroff.
“Ŝi est'as el'star'a person'o,” dir'is S-ro Bouc. “Tiel mal'bel'a kiel la pek'o, sed ŝi rimark'ig'as si'n. Vi konsent'as?”
Poirot konsent'is.
Ĉe ali'a el la grand'a'j tabl'o'j Mary Debenham sid'is kun du ali'a'j vir'in'o'j. Unu est'is alt'a mez'aĝ'a vir'in'o en bluz'o kaj jup'o. Ŝi hav'is amas'o'n da velk'it'a'j flav'a'j har'o'j mal'bel'e aranĝ'it'a'j, port'is okul'vitr'o'j'n, kaj hav'is long'a'n, afabl'a'n vizaĝ'o'n iom kiel ŝaf'o. Ŝi aŭskult'is la tri'a'n vir'in'o'n, dik'a, iom mal'jun'a vir'in'o kun agrabl'a vizaĝ'o, kiu parol'is per mal'rapid'a, klar'a unu'ton'a voĉ'o, kiu montr'is neni'a'n sign'o'n ke ĝi vol'is halt'i. “...Kaj tial mi'a fil'in'o dir'is ‘Ne est'as ebl'e, ke vi aplik'u uson'a'j'n metod'o'j'n en ĉi tiu land'o.
La hom'o'j ĉi tie est'as natur'e mal'energi'a'j,’ ŝi dir'is. ‘Ili tut'e ne posed'as energi'o'n.’ Malgraŭ tio, surpriz'us vi'n sci'i kio'n far'as ni'a kolegi'o tie. Ĝi akir'is bon'eg'a'n instru'ist'ar'o'n.
Mi'a'opini'e, est'as neni'o tiel grav'a kiel la eduk'o. Ni dev'as aplik'i ni'a'j'n okcident'a'j'n ideal'o'j'n, kaj instru'i la orient'o'n re'kon'i ili'n. Mi'a fil'in'o dir'as———”
La trajn'o en'ir'is tunel'o'n. La trankvil'a unu'ton'a voĉ'o dron'iĝ'is.
Ĉe la apud'a mal'grand'a tabl'o sid'is Kolonel'o Arbuthnot — sol'a. Li fiks'e rigard'is la kap'o'n de Mary Debenham. Ili ne sid'is kun'e, kvankam ili pov'us facil'e tio'n aranĝ'i. Kial?
Ebl'e, pens'is Poirot, Mary Debenham ne konsent'is.
Guvern'ist'in'o lern'as est'i zorg'em'a. Ŝajn'aĵ'o'j est'as grav'a'j.
Fraŭl'in'o, kiu dev'as akir'i la viv'rimed'o'n dev'as est'i diskret'a.
Li'a rigard'o vag'is al la ali'a flank'o de la vagon'o. Ĉe la fin'o est'is mez'aĝ'a vir'in'o, nigr'e-vest'it'a, kun larĝ'a sen'esprim'a vizaĝ'o. German'in'o aŭ Skandinavino, li pens'is. Kred'ebl'e german'a sinjor'in'a serv'ist'in'o.
Apud ŝi est'is par'o, kiu klin'iĝ'is antaŭ'e'n kaj rapid'e inter'parol'is. La vir'o port'is angl'a'j'n vest'o'j'n — sed li ne est'is angl'o. Kvankam Poirot pov'is vid'i nur la mal'antaŭ'a'n part'o'n de li'a kap'o, ĝi'a form'o kaj la ŝultr'o'j perfid'is li'n. Grand'a vir'o, bon'aspekt'a. Li subit'e turn'is la kap'o'n, kaj Poirot vid'is la vizaĝ'o'n. Tre bel'a vir'o, ebl'e tri'dek'jar'a, kun hel'a lip'har'ar'o.
La vir'in'o kontraŭ li est'is nur jun'a — ebl'e du'dek'jar'a.
Ŝi port'is nigr'a'n jak'et'o'n kaj jup'o'n, blank'a'n atlas'a'n bluz'o'n, et'a'n ĉapel'o'n laŭ'mod'e ne'rekt'e sur'met'it'a. Ŝi hav'is bel'a'n, fremd'aspekt'a'n vizaĝ'o'n, tut'e blank'a'n haŭt'o'n, grand'a'j'n brun'a'j'n okul'o'j'n, har'o'j'n gagat'nigr'a'j'n.
Ŝi fum'is cigared'o'n en long'a ing'o. La man'o'j fin'iĝ'is per ruĝ'a'j fingr'o-ung'o'j. Ŝi port'is unu grand'a'n smerald'o'n fiks'it'a en platen'o. Est'is koket'ad'o en ŝi'a rigard'o kaj voĉ'o.
“Elle est jolie — et chic,” murmur'is Poirot. “Edz'o kaj edz'in'o — ĉu?”
S-ro Bouc kap'jes'is.
“El la hungar'a ambasador'ej'o, mi opini'as,” li dir'is.
“Bel'eg'a par'o.”
Nur est'is du ali'a'j manĝ'ant'o'j — MacQueen, la kun'vetur'ant'o de Poirot, kaj li'a dung'ant'o S-ro Ratchett.
La last'a front'is kontraŭ Poirot, kaj la du'a'n foj'o'n Poirot zorg'e rigard'is tiu'n mal'al'log'a'n vizaĝ'o'n, kaj rimark'is la fals'a'n bon'vol'o'n de la frunt'o kaj la mal'grand'a'j'n, kruel'a'j'n okul'o'j'n.
Sen'dub'e S-ro Bouc vid'is ŝanĝ'o'n en la esprim'o de si'a amik'o.
“Vi rigard'as vi'a'n sovaĝ'a'n best'o'n, ĉu ne?” li demand'is. Poirot kap'jes'is. Kiam oni port'is al li la kaf'o'n, S-ro Bouc ek'star'is. Komenc'int'e antaŭ ol Poirot, li est'is fin'int'a antaŭ iom da temp'o.
“Mi re'ir'as al mi'a kupe'o,” li dir'is. “Ven'u baldaŭ kaj parol'u kun mi.”
“Kun plezur'o.”
Poirot trink'et'is si'a'n kaf'o'n kaj mend'is likvor'o'n. La serv'ist'o ir'is de tabl'o al tabl'o kun si'a mon'skatol'o, ricev'ant'e pag'o'j'n. La voĉ'o de la mal'jun'a uson'an'in'o aŭd'iĝ'is, akr'a kaj plend'a.
“Mi'a fil'in'o dir'is, ‘Akir'u libr'et'o'n da manĝ-bilet'o'j kaj vi ne hav'os ĝen'aĵ'o'j'n.’ Nu, tio ne est'as ver'a. Ŝajn'e ili dev'as hav'i dek procent'a'n trink'mon'o'n, kaj mi dev'as al'pag'i tiu'n botel'o'n da mineral-akv'o — aĉ'a ĝi est'is. Ili ne hav'is Evian aŭ Vichy, kio ŝajn'as strang'e al mi.”
“Tio est'as — ili dev'as don'i la akv'o'n de la land'o,”
klar'ig'is la ŝaf-vizaĝ'a vir'in'o.
“Tamen, ŝajn'as strang'e al mi.” Ŝi mal'kontent'e rigard'is amas'et'o'n de et'a'j mon'er'o'j sur la tabl'o. “Rigard'u tio'n, kio'n li don'is al mi. Dinar'o'j aŭ io. Ĝi aspekt'as kiel rub'aĵ'o. Mi'a fil'in'o dir'is———”
Mary Debenham for'puŝ'is si'a'n seĝ'o'n kaj for'ir'is.
Kolonel'o Arbuthnot ek'star'is kaj sekv'is ŝi'n. Kolekt'int'e si'a'n mon'o'n, la uson'an'in'o sam'e far'is, sekv'at'e de la ali'a sinjor'in'o. La hungar'o'j jam est'is for. En la manĝ-vagon'o nur rest'is Poirot kaj Ratchett kaj MacQueen.
Ratchett parol'is al si'a kun'ul'o, kiu ek'star'is kaj for'ir'is.
Tiam li mem ek'star'is, sed anstataŭ sekv'i MacQueen li ne'atend'it'e sid'is si'n en la seĝ'o kontraŭ Poirot.
“Ĉu vi pov'as afabl'e don'i al mi alumet'o'n?” li dir'is. Li'a voĉ'o est'is mol'a. “Mi'a nom'o est'as Ratchett.”
Poirot iom'et'e si'n klin'is. Li met'is la man'o'n en si'a'n poŝ'o'n kaj el'tir'is alumet'uj'o'n, kiu'n li don'is al la ali'a vir'o, kiu pren'is ĝi'n sed ne brul'ig'is alumet'o'n.
“Mi opini'as,” li daŭr'ig'is, “ke mi hav'as la plezur'o'n parol'i al S-ro Hercule Poirot, ĉu ne?”
Poirot de'nov'e si'n klin'is.
“Vi est'as prav'a, Monsieur.”
La detektiv'o konsci'iĝ'is pri la stud'a rigard'o de tiu'j strang'a'j sagac'a'j okul'o'j antaŭ ol la ali'a de'nov'e parol'is.
“En mi'a land'o,” li dir'is, “ni sen'prokrast'e esprim'as ni'a'j'n cel'o'j'n. S-ro Poirot, mi dezir'as ke vi far'u i'o'n por mi.”
La brov'o'j de Hercule Poirot iom'et'e lev'iĝ'is.
“Mi'a klient'ar'o, Monsieur, est'as nun'temp'e lim'ig'it'a. Mi akcept'as mal'mult'a'j'n propon'o'j'n.” “Cert'e, mi kompren'as tio'n. Sed la nun'a afer'o, S-ro Poirot, signif'as mult'a'n mon'o'n.” Per si'a mol'a persvad'a voĉ'o li ripet'is la vort'o'j'n, “Mult'a'n mon'o'n.”
Hercule Poirot silent'is dum moment'o, kaj post'e dir'is, “Kio'n vi dezir'as ke mi far'u por vi, Monsieur Ratchett?”
“S-ro Poirot, mi est'as riĉ'ul'o — tre riĉ'a vir'o. Tia'j vir'o'j hav'as mal'amik'o'j'n. Mi hav'as mal'amik'o'n.”
“Nur unu mal'amik'o'n?”
“Kio'n signif'as tiu demand'o?” rapid'e demand'is Ratchett.
“Monsieur, laŭ mi'a spert'o, kiam vir'o hav'as, kiel vi dir'as, mal'amik'o'j'n, kutim'e tio signif'as ne nur unu mal'amik'o'n.”
Ratchett ŝajn'is est'i kontent'a pri la respond'o de Poirot. Li tuj dir'is. “Jes, mi tio'n kompren'as. Mal'amik'o aŭ mal'amik'o'j — ne grav'as. Kio grav'as est'as mi'a sekur'ec'o.”
“Sekur'ec'o?”
“Mi'a viv'o est'as minac'it'a, S-ro Poirot. Nu, mi est'as vir'o kiu pov'as pri'zorg'i si'n.” El la poŝ'o de li'a jak'et'o li'a man'o montr'is revolver'o'n dum moment'o. Li daŭr'ig'is sever'e, “Mi opini'as, ke mi ne est'as vir'o subit'e traf'ebl'a.
Sed mi'a'opini'e est'us bon'e du'obl'e cert'ig'i cert'ec'o'n. Mi kred'as, ke vi est'as la vir'o por gajn'i mi'a'n mon'o'n, S-ro Poirot. Kaj memor'u — mult'a'n mon'o'n.”
Poirot pens'e rigard'is li'n dum kelk'a'j minut'o'j. Li'a vizaĝ'o est'is tut'e sen'esprim'a. La ali'a pov'us hav'i neni'a'n ide'o'n pri li'a'j pens'o'j.
“Mi bedaŭr'as, Monsieur,” li fin'e dir'is. “ Mi ne pov'as komplez'i vi'n.”
La ali'a sagac'e rigard'is li'n.
“Nom'u la pag'o'n dezir'at'a'n,” li dir'is.
Poirot kap'ne'is. “Vi ne kompren'as, Monsieur. Mi est'is tre bon'ŝanc'a en mi'a profesi'o. Mi per'labor'is sufiĉ'e da mon'o por kontent'ig'i mi'a'j'n bezon'o'j'n kaj mi'a'j'n dezir'o'j'n. Mi nun akcept'as nur tiu'j'n propon'o'j'n, kiu'j interes'as mi'n.”
“Vi hav'as mult'a'n aplomb'o'n,” dir'is Ratchett. “Ĉu du'dek mil dolar'o'j tent'os vi'n?”
“Cert'e ne.”
“Se vi el'ten'as por ricev'i pli, vi ne sukces'os. Mi sci'as kiom valor'as io al mi.”
“Ankaŭ mi, Monsieur Ratchett.”
“Kio ne taŭg'as pri mi'a propon'o?”
Poirot lev'is si'n. “Se vi pardon'os al mi la person'aĵ'o'n — vi'a vizaĝ'o ne plac'as al mi, Monsieur Ratchett,” li dir'is.
Kaj post tio li for'las'is la manĝ-vagon'o'n.
La Simpl'o'n Orient'a Ekspres'o al'ven'is ĉe Beograd kvar'on'o'n antaŭ la naŭ'a tiu'vesper'e. Ĉar ĝi ne for'ir'os ĝis la 9.15 Poirot mal'supr'e'n'ir'is al la kaj'o. Li ne rest'is long'a'n temp'o'n. Est'is mal'varm'eg'e, kaj ekster'e neĝ'is. Li re'ir'is al si'a kupe'o. La konduktor'o, kiu est'is sur la kaj'o, parol'is al li.
“Vi'a'j valiz'o'j est'as mov'it'a'j, Monsieur, al la kupe'o N-ro 1, la kupe'o de S-ro Bouc.”
“Kie do est'as Sinjor'o Bouc?”
“Li mov'is si'n en la vagon'o'n el Ateno, kiu'n oni ĵus al'fiks'is.”
Poirot serĉ'is si'a'n amik'o'n. S-ro Bouc ne vol'is akcept'i li'a'j'n protest'o'j'n.
“Tio est'as neni'o. Est'as pli bon'e tiel. Vi ir'as rekt'e al Angl'uj'o, tial est'as pli bon'e ke vi est'u en la tra'ir'a vagon'o al Calais. Mi est'as tut'e kontent'a ĉi tie. Ĝi est'as tut'e trankvil'a. Ĉi tiu vagon'o est'as okup'at'a nur de mi kaj grek'a kurac'ist'o. Sed, mi'a amik'o, kia nokt'o! Oni dir'as, ke ne est'is tiom da neĝ'o dum mult'a'j jar'o'j. Ni esper'u, ke ĝi ne atend'ig'os ni'n. Mi ne est'as tro feliĉ'a tiu'rilat'e, mi cert'ig'as al vi.”
Akurat'e je 9.15 la trajn'o ek'ir'is el la staci'dom'o.
Baldaŭ post'e Poirot ek'star'is, dir'is bon'a'n nokt'o'n al si'a amik'o, kaj ir'is laŭ'long'e de la koridor'o al si'a propr'a vagon'o, kiu est'as en la antaŭ'a part'o apud la manĝ'vagon'o.
Dum tiu, la du'a tag'o de la vojaĝ'o, bar'o'j si'n'de'ten'a'j iom mal'aper'is. Kolonel'o Arbuthnot star'is ĉe la pord'o de la kupe'o de MacQueen kaj parol'is al li.
MacQueen ĉes'is parol'i kiam li vid'is Poirot. Li aspekt'is surpriz'it'a.
“Nu,” li dir'is, “mi opini'is, ke vi for'las'is ni'n. Vi dir'is, ke vi intenc'as el'trajn'iĝ'i en Beograd.”
“Vi mis'kompren'is mi'n,” dir'is Poirot rid'et'ant'e. “Mi memor'as nun, ke la trajn'o ek'vetur'is el Istanbul en la moment'o kiam ni parol'is pri ĝi.”
“Sed vi'a'j pak'aĵ'o'j — ili est'as for.”
“Oni mov'is ili'n en ali'a'n kupe'o'n — nur tio'n.”
“Do, mi kompren'as.”
Li re'komenc'is si'a'n konversaci'o'n kun Arbuthnot, kaj Poirot ir'is laŭ'long'e de la koridor'o.
Du pord'o'j'n for de li'a kupe'o, la mal'jun'a uson'an'in'o, S-in'o Hubbard, star'is parol'ant'e al la ŝaf-simil'a sved'in'o.
S-in'o Hubbard propon'is revu'o'n al ŝi.
“Pren'u ĝi'n, mi'a kar'a,” ŝi dir'is, “Mi hav'as mult'o'n por leg'i. La mal'varm'ec'o est'as terur'a, ĉu ne?” Ŝi amik'e kap'klin'is al Poirot. “Vi est'as plej afabl'a,” dir'is la sved'in'o.
“Tut'e ne. Mi esper'as, ke vi bon'e dorm'os, kaj ke vi'a kap'dolor'o est'os for en la maten'o.”
“Est'as nur la mal'varm'ec'o. Mi pret'ig'os tas'o'n da te'o.”
“Ĉu vi hav'as aspirin'o'n? Tut'e cert'e? Mi hav'as mult'o'n.
Do, bon'a'n nokt'o'n, mi'a kar'a.”
Ŝi turn'is si'n al Poirot, kaj la ali'a vir'in'o for'ir'is.
“Kompat'ind'ul'in'o, ŝi est'as sved'a. Tiom, kiom mi el'trov'is, ŝi est'as misi'ist'in'o — kaj instru'as. Afabl'a, sed ne bon'e parol'as angl'e. Ŝi est'is tiom interes'at'a pri tio, kio'n mi dir'is al ŝi pri mi'a fil'in'o.”
Poirot jam sci'is ĉio'n pri la fil'in'o de S-in'o Hubbard.
Ĉiu, kiu kompren'as la angl'a'n lingv'o'n, sci'is, ke ŝi kaj ŝi'a edz'o est'as membr'o'j de la stab'o de grand'a uson'a kolegi'o en Smyrna, ke S-in'o Hubbard far'as si'a'n unu'a'n vojaĝ'o'n al la Orient'o, kaj kio'n ŝi opini'as pri la turk'o'j kaj ili'a'j mal'preciz'a'j kutim'o'j kaj la kondiĉ'o de ili'a'j voj'o'j.
La pord'o apud ili mal'ferm'iĝ'is, kaj la mal'dik'a, pal'a serv'ist'o el'ven'is. Poirot ek'vid'is S-ro'n Ratchctt, kiu sid'as en la lit'o. Li vid'is Poirot kaj li'a mien'o ŝanĝ'iĝ'is, mal'hel'iĝ'ant'e pro koler'o. Tiam la pord'o ferm'iĝ'is.
S-in'o Hubbard flank'e'n'tir'is Poirot. “Sci'u, ke mi est'as mort'e tim'a pro tiu vir'o. Ne la serv'ist'o — la ali'a — la mastr'o. Est'as io mal'ĝust'a rilat'e al tiu vir'o. Mi'a fil'in'o dir'as, ke mi est'as tre intuici'a. ‘Kiam la patr'in'o ricev'as impres'o'n, ŝi tut'e prav'as,’ jen kio'n dir'as mi'a fil'in'o. Kaj mi hav'as impres'o'n pri tiu vir'o. Li est'as en la apud'a kupe'o, kaj mi ne est'as kontent'a. Mi met'is mi'a'j'n pak'aĵ'o'j'n antaŭ la tra'ir'a pord'o hieraŭ nokt'e. Mi pens'is, ke mi aŭd'is li'n ĉe la ten'il'o. Tut'e ne surpriz'us mi'n sci'i ke tiu vir'o est'as murd'ist'o — unu el tiu'j trajn-rab'ist'o'j pri kiu'j oni leg'as. Ebl'e mi est'as mal'saĝ'a, sed est'as tiel. Mi tim'as li'n. Mi'a fil'in'o dir'is, ke mi hav'us facil'a'n vojaĝ'o'n, sed iel mi ne est'as feliĉ'a. Ebl'e mal'saĝ'e, mi hav'as la sent'o'n ke io okaz'os. Kaj kiel tiu afabl'a jun'ul'o pov'as akcept'i est'i li'a sekretari'o, mi ne pov'as kompren'i.”
Kolonel'o Arbuthnot kaj MacQueen al'proksim'iĝ'is al ili laŭ la koridor'o.
“Ven'u en mi'a'n kupe'o'n,” MacQueen dir'is. “Ĝis nun ĝi ne est'as pret'ig'it'a por la nokt'o. Kio'n mi dezir'as kompren'i pri vi'a politik'o en Hind'uj'o est'as———”
La du vir'o'j preter'pas'is ili'n kaj daŭr'ig'is laŭ la koridor'o al la kupe'o de MacQueen.
S-in'o Hubbard dir'is bon'a'n nokt'o'n al Poirot. “Mi intenc'as en'lit'iĝ'i kaj leg'i,” ŝi dir'is. “Bon'a'n nokt'o'n.”
Poirot en'ir'is si'a'n kupe'o'n, kiu est'is post tiu de Ratchett. Li en'lit'iĝ'is, leg'is dum du'on'hor'o, kaj tiam for'ig'is la lum'o'n. Li subit'e vek'iĝ'is post kelk'a'j hor'o'j. Li sci'is, kio vek'is li'n — laŭt'a ĝem'o, preskaŭ ek'kri'o, ie apud'e. Je la sam'a moment'o okaz'is son'o de sonor'il'o.
Poirot lev'iĝ'is kaj lum'ig'is la kupe'o'n. Li rimark'is, ke la trajn'o star'as sen'mov'a — supoz'ebl'e ĉe staci'o.
Tiu ek'kri'o est'is surpriz'int'a li'n. Li memor'is, ke est'as Ratchett en la apud'a kupe'o. Li mal'ferm'is la pord'o'n ĵus kiam la konduktor'o de la Wagon Lit al'ven'is kaj frap'is ĉe la pord'o de Ratchett. Poirot rigard'is tra la iom'et'e mal'ferm'it'a pord'o. La konduktor'o du'a'n foj'o'n frap'is.
Sonor'il'o ek'son'is, kaj lum'o montr'iĝ'is super ali'a pord'o.
La konduktor'o ek'rigard'is super si'a ŝultr'o.
En la sam'a moment'o voĉ'o el la apud'a kupe'o aŭd'iĝ'is: “Ce n’est rien. Je me su'is trompé.”
“Bi'e'n Monsieur.” La konduktor'o for'rapid'is, kaj frap'is ĉe la pord'o kie est'as la lum'o.
Poirot re'e en'lit'iĝ'is, si'a mens'o trankvil'ig'it'a, kaj for'ig'is la lum'o'n. Li rigard'is si'a'n horloĝ'et'o'n. Est'is preciz'e du'dek-tri minut'o'j antaŭ la unu'a.
Est'is mal'facil'e tuj en'dorm'iĝ'i. Li sent'is la mank'o'n de la trajn-mov'o. Se ĝi est'is ĉe staci'o ekster'e est'is strang'e kviet'e. Kontrast'e, la bru'o en la trajn'o ŝajn'is est'i ne'kutim'e laŭt'a. Li pov'is aŭd'i Ratchett en la apud'a kupe'o — klik kiam li mal'ferm'is la akv'uj'o'n, la son'o'n de kur'ant'a akv'o, tiam ali'a klik kiam la akv'uj'o ferm'iĝ'is. Pied'paŝ'o'j aŭd'iĝ'is en la koridor'o, la mal'laŭt'a'j pied'paŝ'o'j de iu en pantofl'o'j.
Hercule Poirot kuŝ'is sen'dorm'e. Kial la staci'o est'is tiel kviet'a? Li soif'is. Li de'nov'e rigard'is si'a'n horloĝ'et'o'n. Iom post kvar'on'o post la unu'a. Li intenc'is sonor'ig'i kaj pet'i mineral-akv'o'n de la konduktor'o. Li'a fingr'o el'ir'is por sonor'ig'i, sed li aŭd'is tingon. La vir'o ne pov'is atent'i ĉiu'n sonor'il'o'n sam'temp'e. Ting... ting... ting....
De'nov'e la son'o. Iu sen'pacienc'iĝ'is, kaj ten'is la fingr'o'n sur la buton'o.
Subit'e, kaj rapid'e, la vir'o ven'is. Li frap'is ĉe pord'o ne mal'proksim'a de tiu de Poirot. Post'e aŭd'iĝ'is voĉ'o'j — tiu la konduktor'o, pardon'pet'a, kaj tiu de vir'in'o, insist'a kaj parol'em'a.
S-in'o Hubbard! Poirot rid'et'is al si.
La inter'parol'ad'o daŭr'is dum iom da temp'o, el kiu S-in'o Hubbard for'uz'is naŭ'dek pro cent. Fin'e la afer'o ŝajn'is ord'iĝ'i. Poirot klar'e aŭd'is: “Bonn'e nuit, Madame,”
kaj fermat'a'n pord'o'n.
Li prem'is la sonor'il'o'n. La konduktor'o tuj al'ven'is. Li aspekt'is varm'a kaj ĝen'at'a. “De l’eau mineral'e, s’il vous plait.”
“Bi'e'n, Monsieur.” Ebl'e ek'rid'o en la okul'o de Poirot instig'is li'n parol'i.
“La dam'e Americaine———”
“Jes?”
Li viŝ'is si'a'n frunt'o'n.
“Imag'u al vi kia'n temp'o'n mi pas'ig'is kun ŝi! Ŝi insist'as, ke est'as vir'o en ŝi'a kupe'o! Pens'u, Monsieur. En spac'o tiom mal'grand'a.” Li indik'is per la man'o. “Kie li kaŝ'u si'n? Mi argument'is. Mi el'montr'is, ke ĝi ne est'as ebl'a. Ŝi insist'as. Ŝi vek'iĝ'is, kaj est'is vir'o tie. Kaj kia'manier'e, mi demand'is, li kaj las'is post si rigl'it'a'n pord'o'n? Sed ŝi ne aŭskult'os la raci'o'n. Kvazaŭ ni ne hav'as sufiĉ'e por ĝen'i ni'n. La neĝ'o———”
“Neĝ'o?”
“Jes, Monsieur. Monsieur ne rimark'is? La trajn'o est'as halt'int'a. Ni en'ir'is neĝ'amas'o'n. Nur la ĉiel'o sci'as dum kiom da temp'o ni est'os ĉi tie. Mi memor'as, ke unu'foj'e ni est'is neĝ'blok'it'a'j sep tag'o'j'n.”
“Kie ni est'as?”
“Inter Vincovci kaj Brod.”
“Là là,” ĉagren'it'e dir'is Poirot.
La vir'o for'ir'is kaj re'ven'is kun la akv'o.
“Bo'n soir, Monsieur.”
Poirot trink'is iom da akv'o kaj pret'ig'is si'n por dorm'i.
Li ĵus ek'dorm'is kiam io de'nov'e vek'is li'n. En la nun'a okaz'o est'is kvazaŭ io pez'a est'is fal'int'a bru'e kontraŭ la pord'o'n.
Li ek'salt'is, mal'ferm'is ĝi'n kaj el'rigard'is. Neni'o'n. Sed dekstr'e iom mal'proksim'e en la koridor'o vir'in'o en skarlat'a kimon'o marŝ'is for'e'n. Ĉe la ali'a fin'o, sid'ant'e sur si'a seĝ'et'o, la konduktor'o skrib'is cifer'o'j'n sur grand'a'j'n paper'foli'o'j'n. Ĉio est'is tut'e trankvil'a.
“Sen'dub'e mi sufer'as pro la nerv'o'j,” dir'is Poirot kaj de'nov'e en'lit'iĝ'is. Ĉi tiu'n foj'o'n li dorm'is ĝis la maten'o.
Kiam li vek'iĝ'is la trajn'o ankoraŭ est'as sen'mov'a. Li lev'is rul'kurten'o'n kaj el'rigard'is. Amas'o'j da neĝ'o ĉirkaŭ'is la trajn'o'n. Li rigard'is si'a'n horloĝ'et'o'n, kaj vid'is, ke est'as post la naŭ'a.
Je kvar'on'o antaŭ la dek'a, tiel bon'e vest'it'a kiel kutim'e li en'ir'is la manĝ-vagon'o'n, kie ve-ĥor'o aŭd'iĝ'as.
S-in'o Hubbard plej laŭt'e voĉ'is si'a'n lament'ad'o'n.
“Mi'a fil'in'o dir'is, ke ĝi est'us tut'e facil'a. Nur sid'u en la trajn'o ĝis la al'ven'o en Parizo. Kaj nun ebl'e ni est'os ĉi tie dum tag'o'j,” ŝi dir'is. “Mi'a ŝip'o ek'vetur'os post'morgaŭ.
Kia'manier'e mi pov'os traf'i ĝi'n? Mi ne pov'as eĉ telegraf'i por nul'ig'i mi'a'n lok'o'n. Mi est'as tro koler'a parol'i pri ĝi.” La ital'o dir'is, ke li hav'as urĝ'a'j'n afer'o'j'n en Milano. La grand'a uson'an'o dir'is, ke la afer'o est'as ‘tro ĉagren'a, S-in'o,’ kaj esprim'is la esper'o'n, ke la trajn'o re'gajn'os la perd'it'a'n temp'o'n.
“Mi'a frat'in'o — ŝi'a'j infan'o'j atend'as mi'n,” dir'is la Sved'in'o, plor'ant'e. “Mi ne pov'as inform'i ili'n. Kio'n ili pens'os? Ili dir'os, ke mal'bon'aĵ'o'j okaz'is al mi.”
“Dum kiom da temp'o ni est'os ĉi tie?” demand'is Mary Debenham. “Ĉu neni'u sci'as?”
Ŝi'a voĉ'ton'o ŝajn'is sen'pacienc'a, sed Poirot rimark'is, ke mank'as tia febr'a mal'trankvil'o, kiu'n ŝi montr'is dum la halt'o de la Taurusa Ekspres'o.
S-in'o Hubbard komenc'is de'nov'e. “Neni'u sci'as i'o'n en ĉi tiu trajn'o. Kaj neni'u pov'as far'i i'o'n. Nur ar'o de sen'taŭg'a'j fremd'ul'o'j. Nu, se ĝi okaz'us en la hejm'land'o, est'us iu, kiu almenaŭ prov'us i'o'n far'i.”
Arbuthnot turn'is si'n al Poirot, kaj parol'is en zorg'e el'pens'it'a brit'a franc'lingv'o.
“Vous êtes un directeur de la lign'e, je crois, Monsieur.
Vous pouvez no'us dir'e———”
Rid'et'ant'e, Poirot korekt'is li'n.
“Ne, ne”, li dir'is angl'e. “Ne est'as mi. Vi konfuz'as mi'n kaj mi'a'n amik'o'n S-ro Bouc.”
“Pardon'u mi'n.”
“Ne grav'as. Tio est'as facil'a erar'o. Mi nun okup'as la kupe'o'n, kiu'n li antaŭ'e hav'is.”
S-ro Bouc ne est'is en la manĝ-vagon'o. Poirot ĉirkaŭ'rigard'is por vid'i ĉu ali'a'j ne ĉe'est'as. Mank'is Princ'in'o Dragomiroff kaj la hungar'a par'o; ankaŭ Ratchett, li'a serv'ist'o, kaj la german'a sinjor'in'a serv'ist'in'o.
La sved'in'o sek'viŝ'is si'a'j'n okul'o'j'n.
“Mi est'as mal'saĝ'a,” ŝi dir'is. “Est'as stult'e plor'i. Ebl'e ĉio est'os kontent'ig'a.”
“Ĝi tut'e ne est'as bon'a,” mal'trankvil'e dir'is MacQueen.
“Pov'os est'i, ke ni est'os ĉi-lok'e dum kelk'a'j tag'o'j.”
“En kiu land'o ni est'as?” plor'e demand'is S-in'o Hubbard. Kiam oni dir'is, ke ĝi est'as Jugoslav'uj'o, ŝi dir'is: “Do! unu el tiu'j balkanaj land'o'j. Kio'n oni pov'as atend'i?”
“Nur vi hav'as pacienc'o'n, Mademoiselle,” dir'is Poirot al F-in'o Debenham.
Ŝi lev'is la ŝultr'o'j'n. “Kio'n oni pov'as far'i?”
“Vi est'as filozof'in'o, Mademoiselle.”
“Tio signif'as apart'a'n si'n'ten'o'n. Mi opini'as, ke mi'a si'n'ten'o est'as pli ego'ism'a. Mi lern'is evit'i ne'util'a'n emoci'o'n.” Ŝi parol'is pli al si ol al li. Ŝi eĉ ne rigard'is li'n. Ŝi'a rigard'o preter'pas'is li'n kaj ir'is ekster la fenestr'o, kie la neĝ'o amas'e kuŝ'as.
“Vi hav'as fort'a'n karakter'o'n, Mademoiselle,” dir'is Poirot. “Vi hav'as, mi'a'opini'e, la plej fort'a'n karakter'o'n inter ni.”
“Ne. Tut'e ne. Mi kon'as iu'n, kiu hav'as mult'e pli fort'a'n ol mi.”
“Kaj tio est'as———?”
Ŝi ŝajn'is subit'e re'konsci'iĝ'i, kompren'i ke ŝi parol'as al ne'kon'at'o kaj ali'land'ul'o kun kiu, ĝis hodiaŭ, ŝi nur inter'ŝanĝ'is kelk'a'j'n fraz'o'j'n.
Ŝi rid'is ĝentil'e. “Nu — tiu mal'jun'a vir'in'o, ekzempl'e.
Tre mal'bel'a mal'jun'ul'in'o, sed iom al'log'a. Ŝi bezon'as nur supr'e'n'lev'i la fingr'o'n, kaj pet'i i'o'n ĝentil'e — kaj la tut'a serv'ist'ar'o rapid'as serv'i ŝi'n.”
“Ĝi rapid'as ankaŭ por mi'a amik'o S-ro Bouc,” dir'is Poirot. “ Sed tio est'as ĉar li est'as direktor'o de la fer'voj'o, ne ĉar li hav'as fort'a'n karakter'o'n.”
Mary Debenham rid'et'is.
La maten'o for'pas'is. Kelk'a'j person'o'j, Poirot inter ili, rest'is en la manĝ-vagon'o. Li aŭd'is mult'e pli pri la fil'in'o de S-in'o Hubbard, kaj ĉio'n pri la ĉiu'tag'a'j kutim'o'j de S-ro Hubbard.
En tiu moment'o kiam li aŭskult'is rakont'o'n pri la misi'a'j cel'o'j de la sved'in'o unu el la konduktor'o'j de la Wagon Lit ven'is en la vagon'o'n kaj star'is apud li'a kubut'o.
“Pardon, Monsieur.”
“Jes?”
“Salut'o'j de S-ro Bouc, kaj li est'us tre kontent'a se vi ven'us al li dum kelk'a'j minut'o'j.”
Poirot ek'star'is, pardon'pet'is al la sved'in'o kaj sekv'is la vir'o'n. Li est'is alt'a hel'a vir'o, ne la kutim'a konduktor'o de Poirot.
Li sekv'is si'a'n gvid'ant'o'n laŭ'long'e de la koridor'o de si'a propr'a vagon'o kaj laŭ tiu de la apud'a vagon'o. La vir'o frap'et'is pord'o'n, kaj post'e flank'e'n'star'is por ke Poirot en'ir'u.
La kupe'o ne est'is tiu de S-ro Bouc. Ĝi est'is du'a'klas'a — elekt'it'a supoz'ebl'e pro ĝi'a iom pli'a grand'ec'o. Ĝi aspekt'is hom'plen'a.
S-ro Bouc sid'is sur la mal'grand'a sid'lok'o en la kontraŭ'a angul'o. En la angul'o apud la kontraŭ'a fenestr'o est'is mal'grand'a mal'hel'a vir'o, kiu rigard'as la neĝ'o'n ekster'e. Star'ant'e, kaj mal'help'ant'e, ke Poirot plu'e'n ir'u, est'is grand'a vir'o en blu'a uniform'o (la trajn'estr'o), kaj la konduktor'o de li'a Wagon Lit.
“Ho! mi'a amik'o,” dir'is S-ro Bouc. “En'ven'u. Ni bezon'as vi'n.”
La mal'grand'a vir'o apud la fenestr'o iom mov'iĝ'is, Poirot si'n ŝov'is preter la du ali'a'j, kaj sid'iĝ'is kontraŭ si'a amik'o.
La esprim'o sur la vizaĝ'o de S-ro Bouc pens'ig'is li'n.
Est'is klar'e, ke io ekster'ordinar'a est'is okaz'int'a.
“Kio okaz'is?” li demand'is.
“Tio'n vi rajt'as demand'i. Unu'e la neĝ'o — la halt'o. Kaj nun———”
Li paŭz'is — kaj ia spir'spasm'o aŭd'iĝ'is de la konduktor'o de la Wagon Lit.
“Kaj nun kio?”
“Kaj nun pasaĝer'o kuŝ'as mort'a en si'a kupe'o — tra'pik'it'a.” S-ro Bouc parol'is per ia trankvil'a mal'esper'o.
“Pasaĝer'o? Kiu pasaĝer'o?”
“Uson'an'o. Vir'o nom'it'a———” li rigard'is not'o'j'n antaŭ li. “Ratchett — ĉu ne Ratchett?”
“Jes, Monsieur,” respond'is la vir'o de la Wagon Lit.
Poirot rigard'is li'n. Li est'is tiel blank'a kiel kreto.
“Est'us bon'e, ke vi permes'u tiu'n vir'o'n sid'iĝ'i,” li dir'is.
“Ali'e, li sven'os.”
La trajn'estr'o kap'jes'is, kaj la vir'o de la Wagon Lit sid'iĝ'is en angul'o kaj kaŝ'is vizaĝ'o'n en si'a'j'n man'o'j'n.
“Brr!” dir'is Poirot. “Tio est'as serioz'a.”
“Cert'e ĝi est'as serioz'a. Unu'e, murd'o — tio sol'a est'as katastrof'o plej grav'a. Ne nur tio, la cirkonstanc'o'j est'as tut'e ne kutim'a'j. Jen ni, tut'e halt'ig'it'a'j. Pov'os est'i, ke ni est'os ĉi tie dum kelk'a'j hor'o'j — eĉ tag'o'j! Ali'a afer'o.
Tra'pas'ant'e mult'a'j'n land'o'j'n, ni hav'us polic'an'o'j'n el tiu'j land'o'j en la trajn'o. Sed en Jugoslav'uj'o — ne. Vi kompren'as?”
“Situaci'o tre mal'facil'a,” dir'is Poirot.
“Est'as ali'a'j mal'facil'aĵ'o'j. D-ro Constantine — mi forges'is, ke mi ne prezent'is vi'n — D-ro Constantine, S-ro Poirot.”
La mal'grand'a mal'hel'a vir'o klin'is si'n, kaj Poirot sam'e far'is.
“D-ro Constantine opini'as, ke la mort'o okaz'is je 1.0 atm.”
“Est'as mal'facil'e preciz'e dir'i pri tia'j afer'o'j,” dir'is la kurac'ist'o, “sed mi'a'opini'e la mort'o okaz'is inter nokt'o'mez'o kaj la du'a maten'e.”
“Kiam tiu S-ro Ratchett est'is last'e vid'at'a viv'a?”
demand'is Poirot. “Oni sci'as, ke li est'is viv'a du'dek minut'o'j'n antaŭ la unu'a, kiam li parol'is al la konduktor'o,” dir'is S-ro Bouc.
“Tio est'as ĝust'a,” dir'is Poirot. “Mi mem aŭd'is, kio okaz'is. Tio est'as la last'a afer'o sci'at'a?”
“Jes.”
Poirot turn'is si'n al la kurac'ist'o, kiu daŭr'ig'is: “ La fenestr'o de la kupe'o de S-ro Ratchctt est'as mal'ferm'it'a, tiel ke oni pens'us ke la murd'int'o tia'manier'e eskap'is.
Sed mi'a'opini'e tiu mal'ferm'it'a fenestr'o est'as fals'indik'il'o.
Iu, kiu for'ir'is tiel est'us las'int'a sign'o'j'n sur la neĝ'o. Ili ne ekzist'as.”
“Oni el'trov'is pri la krim'o — kiam?” demand'is Poirot.
“Michel!”
La konduktor'o de la Wagon Lit rekt'iĝ'is. Li'a vizaĝ'o ankoraŭ aspekt'is pal'a kaj tim'ig'it'a.
“Dir'u al tiu sinjor'o preciz'e kio okaz'is,” ordon'is S-ro Bouc.
La vir'o parol'is iom spasm'e.
“La serv'ist'o de tiu S-ro Ratchett, li frap'et'is kelk'a'foj'e ĉe la pord'o hodiaŭ maten'e. Ne est'is respond'o. Antaŭ du'on'hor'o ven'is la serv'ist'o de la manĝ-vagon'o. Li vol'is sci'i ĉu la sinjor'o dezir'os tag'manĝ'i. Est'is la dek-unu'a.
“Mi mal'ŝlos'is la pord'o'n per mi'a ŝlos'il'o. Sed est'is ankaŭ ĉen'o, kaj tio est'is lig'it'a. Ne est'is respond'o, kaj est'is tre kviet'e tie, kaj mal'varm'e — tre mal'varm'e. La fenestr'o est'is mal'ferm'it'a kaj la neĝ'o en'ven'is. Mi pens'is, ke ebl'e la sinjor'o hav'is konvulsi'o'n. Mi al'ven'ig'is la trajn'estr'o'n. Ni romp'is la ĉen'o'n kaj en'ir'is. Li est'is — Ah!
c’était terrible!”
Li re'met'is la vizaĝ'o'n en si'a'j'n man'o'j'n.
“La pord'o est'is ŝlos'it'a kaj lig'it'a de intern'e,” pens'e dir'is Poirot. “Ĝi ne est'is si'n'mort'ig'o, ĉu?”
La grek'a kurac'ist'o sarkasm'e rid'et'is.
“Ĉu vir'o kiu si'n'mort'ig'as pik'as si'n en dek — dek du — dek kvin lok'o'j?” li demand'is.
La okul'o'j de Poirot mal'ferm'iĝ'is.
“Tio est'as tre sovaĝ'a,” li dir'is.
“Est'is vir'in'o,” dir'is la trajn'estr'o, kiu por la unu'a foj'o parol'is. “ Sen'dub'e est'is vir'in'o. Nur vir'in'o tia'manier'e pik'us iu'n.”
D-ro Constantine pens'e tord'is si'a'n vizaĝ'o'n. “Ŝi dev'us est'i tre fort'a vir'in'o,” li dir'is. “ Mi ne dezir'as parol'i teknik'e — tio est'as nur konfuz'a — sed mi pov'as cert'ig'i al vi, ke unu du frap'o'j est'is far'at'a'j per tia energi'o, ke ili tra'penetr'is ost'o'n kaj muskol'o'n.”
“Evident'e, ĝi ne est'is scienc'a krim'o,” dir'is Poirot.
“Ĝi est'is plej sen'scienc'a,” dir'is D-ro Constantine.
“Ŝajn'e oni far'is la frap'o'j'n hazard'e kaj sen'zorg'e. Kelk'a'j flank'e'n'glit'is, kaj far'is preskaŭ neni'a'n difekt'o'n. Est'as kvazaŭ iu ferm'is la okul'o'j'n, kaj tiam frenez'e frap'is kaj re'e frap'is.
“C’est une femme,” de'nov'e dir'is la trajn'estr'o. “Vir'in'o'j est'as tia'j. Kiam ili est'as furioz'a'j ili hav'as grand'a'n fort'ec'o'n.” Li tiel saĝ'e kap'jes'is, ke ĉiu suspekt'is ke li hav'is person'a'n spert'o'n.
“Mi ebl'e pov'as al'don'i i'o'n al vi'a sci'o,” dir'is Poirot. “S-ro Ratchett parol'is al mi hieraŭ. Li dir'is al mi, ke li tim'as pri si'a viv'o.”
“‘For'ig'it'a,’ ĉu ne?” dir'is S-ro Bouc. “Do, ne est'as vir'in'o. Est'as ‘band'an'o’ aŭ ‘revolver'ul'o.’”
La trajn'estr'o aspekt'is mal'kontent'a, ĉar li'a teori'o nul'iĝ'is.
“Se jes,” dir'is Poirot. “Ŝajn'e oni far'is ĝi'n tre amator'e.”
Li'a voĉ'ton'o esprim'is profesi'a'n mal'aprob'o'n.
“Est'as grand'a uson'an'o en la vagon'ar'o,” dir'is S-ro Bouc, pens'ant'e pri si'a ide'o — ”ne'taŭg'ul'o kun terur'a'j vest'o'j. Li maĉ'as la gum'o'n, kiu'n oni ne far'as inter la elit'o. Vi sci'as, pri kiu mi parol'as?”
La konduktor'o de la Wagon Lit kap'jes'is.
“Jes, sinjor'o, la n-ro 16. Sed ne pov'is est'i li. Mi est'us vid'int'a li'n en'ir'i aŭ el'ir'i la kupe'o'n.”
“Ebl'e ne. Sed ni parol'os pri tio post'e. La nun'a demand'o est'as, kio'n far'i?” Li rigard'is S-ro'n Poirot.
Poirot rigard'is li'n.
“Nu, mi'a amik'o,” dir'is S-ro Bouc. “Vi sci'as, kio'n mi intenc'as pet'i de vi. Mi kon'as vi'a'j'n kapabl'o'j'n. Pri'zorg'u tiu'n esplor'o'n. Ne, mal'akcept'u. Por ni ĝi est'as grav'a — mi parol'as por la Compagnie Internationale des Wagons Lits. Kiom bon'e est'os, se ni pav'os prezent'i la solv'o'n al la jugoslav'a'j polic'an'o'j kiam ili al'ven'os. Ali'e okaz'os temp'o'perd'o'j, mal'agrabl'aĵ'o'j. Ebl'e, kiu sci'as, grav'a'j ĝen'aĵ'o'j por la ne'kulp'a'j person'o'j. Anstataŭ tio'n — vi solv'os la mister'aĵ'o'n ! Ni dir'os, ‘murd'o okaz'is — jen la krim'ul'o!’”
“Sed supoz'u, ke mi ne solv'us ĝi'n?”
“Mon cher.” La Voĉ'o de S-ro Bouc est'iĝ'is ver'e kares'a.
“Mi kon'as vi'a'n reputaci'o'n. Mi sci'as i'o'n pri vi'a'j metod'o'j.
Por mal'kaŝ'i ĉio'n pri tiu'j person'o'j postul'as temp'o'n kaj mult'a'j'n ĝen'aĵ'o'j'n. Sed mi oft'e aŭd'is vi'n dir'i, ke por solv'i tia'n problem'o'n oni bezon'as nur rest'i en seĝ'o kaj pens'i, ĉu ne? Far'u tio'n. Intervju'u la pasaĝer'o'j'n en la trajn'o, rigard'u la kadavr'o'n, pri'pens'u la post'sign'o'j'n kiu'j ekzist'as, kaj tiam — nu, mi hav'as fid'o'n pri vi. Pri'pens'u la problem'o'n — uz'u (kiel mi oft'e aŭd'is vi'n dir'i) la et'a'j'n griz'a'j'n ĉel'o'j'n de la cerb'o — kaj vi sci'os!”
Li klin'is si'n antaŭ'e'n, kaj am'e rigard'is si'a'n amik'o'n. “Vi'a fid'o tuŝ'as mi'n, mi'a amik'o,” dir'is Poirot emoci'e.
“Kiel vi dir'as, ĝi ne pav'as est'i mal'facil'a problem'o.
Efektiv'e, ĝi intrig'as mi'n. Mi pens'is, antaŭ nur du'on'hor'o, ke mult'a'j mal'interes'a'j hor'o'j est'as antaŭ ni dum ni dev'ig'e rest'as ĉi tie. Kaj nun — problem'o jam est'as ĉe mi'a flank'o.”
“Vi do akcept'as?” dir'is S-ro Bouc rapid'e.
“C’est entendu. Vi met'as la afer'o'n en mi'a'j'n man'o'j'n.”
“Bon'e — ni est'as ĉiu'j je vi'a dispon'o.”
“Kiel komenc'o, mi dezir'as plan'o'n de la vagon'o Istanbul-Calais, kun not'o pri la person'o'j kiu'j okup'as la divers'a'j'n kupe'o'j'n, kaj mi ankaŭ dezir'as vid'i ili'a'j'n pasport'o'j'n kaj bilet'o'j'n.”
“Michel hav'ig'os tiu'j'n al vi.”
La konduktor'o de la Wagon Lit for'las'is la kupe'o'n.
“Kiu'j ali'a'j pasaĝer'a'j est'as en la trajn'o?” demand'is Poirot.
“En ĉi tiu vagon'o vetur'as nur D-ro Constantine kaj mi. En la vagon'o de Bukaresto est'as mal'jun'a lam'a sinjor'o. Li est'as bon'e kon'at'a al la konduktor'o. Pli mal'proksim'e est'as la ordinar'a'j vagon'o'j, sed ili ne grav'as, ĉar oni ŝlos'is ili'n post la hieraŭ'a vesper'manĝ'o.
Antaŭ la vagon'o Istanbul-Calais est'as nur la manĝ'vagon'o.”
“Ŝajn'as, do,” mal'rapid'e dir'is Poirot, “ke ni dev'as serĉ'i ni'a'n murd'int'o'n en la vagon'o Istanbul-Calais.” Li turn'is si'n al la kurac'ist'o. “Jen pri kio vi sub'sugest'is, mi opini'as?”
La grek'o kap'jes'is. “Du'on'o post nokt'o'mez'o ni en'ir'is la neĝ'amas'o'n. Neni'u pov'as est'i for'las'int'a la trajn'o'n post tio.”
S-ro Bouc dir'is solen'e, “La murd'int'o est'as kun ni — eĉ nun en la trajn'o....”
“Unu'e,” dir'is Poirot, “mi dezir'as parol'i kun S-ro MacQueen. Ebl'e li pov'os don'i al ni util'a'n inform'o'n.”
“Cert'e,” dir'is S-ro Bouc, kaj li turn'is si'n al la trajn'estr'o: “Pet'u la ĉe'est'o'n de S-ro MacQueen.”
La trajn'estr'o el'ir'is el la vagon'o. La konduktor'o re'ven'is kun ar'o da pasport'o'j kaj bilet'o'j. S-ro Bouc pren'is ili'n.
“Dank'o'n, Michel. Est'us bon'e, ke vi nun re'ir'u al vi'a posten'o. Ni akcept'os vi'a'n atest'o'n post'e.”
“Bon'e, sinjor'o,” Michel si'a'vic'e el'ir'is el la vagon'o.
“Kiam ni est'os parol'int'a'j kun S-ro MacQueen,” dir'is Poirot, “ebl'e sinjor'o la kurac'ist'o ven'os kun mi al la kupe'o de la sen'viv'a sinjor'o.” “Cert'e.”
“Kiam ni est'os fin'int'a'j tie———” Sed en tiu moment'o la trajn'estr'o re'ven'is kun Hector MacQueen.
S-ro Bouc ek'star'is. “Mank'as al ni spac'o ĉi tie,” li dir'is afabl'e. “Akcept'u mi'a'n lok'o'n, S-ro MacQueen. S-ro Poirot sid'os kontraŭ vi — tiel.” Li turn'is si'n al la trajn'estr'o.
“For'send'u ĉiu'n el la manĝ'vagon'o,” li dir'is, “ tiel ke ĝi est'os mal'plen'a por S-ro Poirot. Vi far'os vi'a'j'n intervju'o'j'n tie, ĉu ne?”
“Ĝi est'os la plej taŭg'a lok'o,” konsent'is Poirot.
MacQueen rigard'is de unu al la ali'a, ne kompren'ant'e la rapid'a'n franc'a'n parol'ad'o'n.
“Qu’est ce qu’il y a?” Li pen'e komenc'is. “Pourquoi———?”
Per vigl'a gest'o Poirot indik'is al li la sid'lok'o'n en la angul'o. Li sid'iĝ'is kaj re'komenc'is.
“Pourquoi———?” tiam li re'komenc'is per si'a propr'a lingv'o, “Kio est'as en la trajn'o? Ĉu io okaz'is?” Li rigard'is de unu al la ali'a.
Poirot kap'jes'is. “Preciz'e. Io okaz'is. Vi'a dung'int'o, S-ro Ratchett, est'as sen'viv'a!”
MacQueen preskaŭ fajf'is. Li'a'j okul'o'j iom pli bril'is, sed li ne montr'is konstern'o'n aŭ konfuz'o'n.
“Do, ili fin'fin'e sukces'is,” li dir'is.
“Preciz'e kio'n vi vol'as signif'i per tiu fraz'o, S-ro MacQueen?”
MacQueen hezit'is.
“Vi supoz'as,” dir'is Poirot, “ke S-ro Ratchett est'as murd'it'a?”
“Ĉu ne?” MacQueen montr'is surpriz'o'n. “Nu, jes,” li dir'is mal'rapid'e, “mi tiel pens'is. Ĉu vi vol'as dir'i, ke li mort'is dum li dorm'is? Nu, la mal'jun'ul'o est'is tiel fort'a kiel — tiel fort'a———” Li ĉes'is, ne trov'int'e taŭg'a'n kompar'o'n.
“Ne, ne,” dir'is Poirot. “Vi'a supoz'o est'is tut'e ĝust'a. S-ro Ratchett est'as murd'it'a. Pik'it'a. Sed mi ŝat'us sci'i kial vi opini'is, ke murd'o okaz'is, kaj ne nur mort'o.”
MacQueen hezit'is. “Mi dev'as i'o'n kompren'i,” li dir'is.
“Kiu vi est'as? Kaj kiel ĝi koncern'as vi'n?”
“Mi reprezent'as la Compagnie Internationale des Wagon Lits.” Li paŭz'is, tiam al'don'is, “Mi est'as detektiv'o.
Mi'a nom'o est'as Hercule Poirot.”
Se li atend'is rezult'o'n li ne ricev'is ĝi'n. MacQueen dir'is nur, “Ha, jes?” kaj atend'is, ke li daŭr'ig'u.
“Vi kon'as la nom'o'n, ebl'e.”
“Nu, ĝi ŝajn'as iom kon'at'a — sed mi ĉiam opini'is, ke ĝi est'as tio de vir'in'a rab'ist'o.”
Hercule Poirot mal'kontent'e rigard'is li'n. “Ne kred'ebl'e!” li dir'is.
“Kio est'as ne'kred'ebl'a?”
“Neni'o. Ni daŭr'ig'u pri la nun'a afer'o. Mi dezir'as, ke vi dir'u al mi ĉio'n, kio'n vi sci'as pri la sen'viv'a vir'o. Vi ne est'is parenc'o li'a?”
“Ne, mi est'as — est'is — li'a sekretari'o.”
“Dum kiom da temp'o vi hav'is tiu'n ofic'o'n?”
“Iom pli ol unu jar'o.”
“Bon'vol'u sci'ig'i al mi ĉio'n ebl'a'n.”
“Mi renkont'is S-ro'n Ratchett antaŭ iom pli ol unu jar'o kiam mi est'is en Irano———”
Poirot inter'romp'is. “Kio'n vi far'is tie?”
“Mi ir'is de New Y ork por el'trov'i pri ole'a koncesi'o.
Supoz'ebl'e vi ne dezir'as aŭd'i pri tio. Mi'a'j amik'o'j kaj mi mult'o'n perd'is pro ĝi. S-ro Ratchett est'is en la sam'a hotel'o. Li ĵus kverel'is kun si'a sekretari'o. Li propon'is al mi la ofic'o'n kaj mi akcept'is ĝi'n. Mi hav'is neni'o'n far'i kaj est'is tre kontent'a trov'i bon'e salajr'it'a'n ofic'o'n tut'e pret'a.”
“Kaj post tio?”
“Ni turism'e vojaĝ'is. S-ro Ratchett vol'is vid'i la mond'o'n. Li est'is mal'help'at'a de ne'sci'o de lingv'o'j. Mi est'is pli kun'ul'o ol sekretari'o. Ĝi est'is agrabl'a viv'manier'o.”
“Nun, dir'u al mi ĉio'n, kio'n vi pov'as pri li.”
La jun'ul'o lev'is la ŝultr'o'j'n. Perpleks'a esprim'o trans'pas'is li'a'n vizaĝ'o'n.
“Tio ne est'as facil'a.”
“Kio est'is li'a plen'a nom'o?”
“Samuel Edward Ratchett.”
“Li est'is uson'a civit'an'o?”
“Jes.”
“El kiu part'o de Uson'o li ven'is?”
“Mi ne sci'as.”
“Do, dir'u al mi kio'n vi sci'as.”
“S-ro Poirot, la ver'o est'as, ke mi neni'o'n sci'as. S-ro Ratchett neniam parol'is pri si, nek pri si'a viv'o en Uson'o.”
“Kial, vi'a'opini'e?”
“Mi ne sci'as. Mi supoz'is, ke ebl'e li hont'as pri si'a propr'a viv'o. Kelk'a'j vir'o'j tio'n far'as.”
“Ĉu tio ŝajn'as al vi kontent'ig'a opini'o?”
“Ver'dir'e, ne.”
“Ĉu li hav'as parenc'o'j'n?”
“Li neniam parol'is pri eĉ unu.”
Poirot iom insist'is.
“Vi dev'as est'i pens'int'a pri ia teori'o, S-ro MacQueen.”
“Nu, mi tio'n far'is. Unu'e, mi opini'as, ke Ratchett ne est'is li'a ĝust'a nom'o. Mi opini'as, ke li for'las'is Uson'o'n por evit'i iu'n aŭ i'o'n. Mi opini'as, ke li sukces'is — ĝis antaŭ kelk'a'j semajn'o'j.”
“Kaj tiam?”
“Li komenc'is ricev'i leter'o'j'n — minac'a'j'n leter'o'j'n.”
“Ĉu vi vid'is ili'n?”
“Jes, ĉar est'is mi'a dev'o rigard'i la korespond'aĵ'o'j'n. La unu'a leter'o al'ven'is antaŭ du semajn'o'j.”
“Ĉu oni detru'is tiu'j'n leter'o'j'n?”
“Ne, mi kred'as, ke mi ankoraŭ hav'as du — unu Ratchett cert'e detru'is. Ĉu mi hav'ig'u ili'n por vi?”
“Se vi est'os tiel afabl'a.”
MacQueen el'ir'is. Kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e li re'ven'is, kaj met'is antaŭ Poirot du mal'pur'a'j'n leter'foli'o'j'n. La unu'a leter'o tekst'is jen'e : “Vi esper'is evit'i ni'n, ĉu? Tut'e ne. Ni intenc'as traf'i vi'n, Ratchett, kaj ni cert'e tio'n far'os!”
Ne est'is sub'skrib'o. Sen dir'ant'e i'o'n, Poirot pren'is la du'a'n leter'o'n.
“Ni intenc'as for'ig'i vi'n, Ratchett. Post ne'long'e. Ni cert'e tio'n far'os.”
Poirot for'met'is la leter'o'n.
“La stil'o est'as unu'ton'a!” li dir'is. “Pli tiel ol la skrib'ad'o.”
MacQueen rigard'is li'n.
“Vi tio'n ne rimark'us,” dir'is Poirot afabl'e. “Ĝi bezon'as okul'o'n spert'a'n. Ĉi tiu leter'o ne est'as skrib'it'a de unu person'o, S-ro MacQueen. Du aŭ pli da person'o'j skrib'is ĝi'n — unu skrib'is liter'o'n post la ali'a. Ankaŭ, la liter'o'j est'as pres'simil'a'j. Pro tio oni ne pov'as facil'e ident'ig'i la skrib'ad'o'n.”
Li paŭz'is, kaj tiam dir'is : “Ĉu vi sci'is, ke S-ro Ratchett pet'is help'o'n de mi?”
“De vi?”
Laŭ la surpriz'it'a ton'o Poirot konstat'is, ke la jun'ul'o ne sci'is pri tio. Li kap'jes'is.
“Jes. Li ek'tim'is. Dir'u al mi, kia'manier'e li ag'is kiam li ricev'is la unu'a'n leter'o'n.”
MacQueen hezit'is. “Est'as mal'facil'e dir'i. Li flank'e'n'met'is ĝi'n per rid'o laŭ si'a kutim'a trankvil'ec'o. Sed iel mi sent'is, ke est'as io sub la trankvil'ec'o.”
Poirot kap'jes'is. Tiam li far'is ne'atend'it'a'n demand'o'n.
“S-ro MacQueen, dir'u al mi, tut'e honest'e, kio'n vi opini'is pri vi'a mastr'o. Ĉu vi ŝat'is li'n?”
Post unu du moment'o'j MacQueen respond'is. “Ne, mi ne ŝat'is li'n.”
“Kial?”
“Mi ne sci'as. Li est'is ĉiam afabl'a.” Li paŭz'is, tiam dir'is, “Mi dir'os al vi la ver'o'n, S-ro Poirot. Mi mal'ŝat'is kaj mal'fid'is li'n. Mi est'as cert'a, ke li est'is kruel'a kaj danĝer'a vir'o. Tamen mi dev'as konfes'i, ke mi ne pov'as don'i kial'o'j'n por sub'ten'i mi'a'n opini'o'n.”
“Dank'o'n, S-ro MacQueen. Ankoraŭ unu demand'o'n — kiam vi last'a'temp'e vid'is S-ro'n Ratchett viv'a?”
“Hieraŭ vesper'e ĉirkaŭ la dek'a. Mi ir'is en li'a'n kupe'o'n por akcept'i not'o'j'n de li.”
“Pri kiu tem'o?”
“Pri antikv'a'j fajenc'aĵ'o'j, kiu'j'n li aĉet'is en Irano. Li ne ricev'is tio'n, kio'n li aĉet'is. Est'is long'a korespond'ad'o pri la afer'o.”
“Kaj tio est'is la last'a okaz'o kiam iu vid'is S-ro'n Ratchett viv'a?”
“Supoz'ebl'e jes.”
“Ĉu vi sci'as kiam S-ro Ratchett ricev'is la last'a'n minac'a'n leter'o'n?”
“Maten'e en la tag'o kiam ni ek'vetur'is de Istanbul.”
“Rest'as unu demand'o, kiu'n mi dev'as far'i al vi S-ro MacQueen: ĉu vi'a'j rilat'o'j kun vi'a mastr'o est'is bon'a'j?”
La okul'o'j de la jun'ul'o rid'et'is. “Supoz'ebl'e mi nun dev'us ek'tim'iĝ'i. Sed efektiv'e Ratchett kaj mi bon'e inter'rilat'is.”
“Ebl'e, S-ro MacQueen, vi don'os al mi vi'a'n nom'o'n kaj adres'o'n en Uson'o.”
MacQueen don'is si'a'n nom'o'n — Hector Willard MacQueen, kaj adres'o'n en New York. Poirot si'n apog'is kontraŭ la kusen'o'j.
“Jen ĉio por la moment'o, S-ro MacQueen,” li dir'is.
“Mi est'us kontent'a, se vi ten'us sekret'a la afer'o'n pri la mort'o de S-ro Ratchett dum iom da temp'o.”
“Li'a serv'ist'o, Masterman, dev'os sci'i.”
“Li kred'ebl'e jam sci'as,” dir'is Poirot. “Se jes, prov'u instig'i li'n ne parol'i.”
“Tio ne dev'us est'i mal'facil'a. Li est'as brit'o, kaj ne parol'em'a. Li hav'as mal'alt'a'n opini'o'n pri uson'an'o'j, kaj neni'a'n opini'o'n pri ali'a'j naci'an'o'j.”
“Mi dank'as vi'n, S-ro MacQueen.”
La uson'an'o el'ir'is el la kupe'o.
“Nu?” demand'is S-ro Bouc. “Ĉu vi kred'as kio'n tiu jun'ul'o dir'is?”
“Li ŝajn'as est'i honest'a kaj mal'kaŝ'em'a. Li ne ŝajn'ig'as ŝat'o'n por li'a mastr'o, kio'n li kred'ebl'e est'us far'int'a, se li est'us koncern'at'a ia'manier'e. Est'as ver'e, ke S-ro Ratchett ne dir'is al li pri la prov'o hav'ig'i mi'a'n help'o'n, sed mi opini'as, ke tio ne est'as ver'e suspekt'ind'a cirkonstanc'o.
Mi hav'as la impres'o'n, ke S-ro Ratchett est'is iom sekret'em'a.” “Do, vi dir'as, ke unu person'o almenaŭ est'as sen'kulp'a,” ĝoj'e dir'is S-ro Bouc.
Poirot rigard'is li'n riproĉ'e. “Mi suspekt'as ĉiu'n ĝis la last'a minut'o,” li dir'is. “Tamen, mi dev'as konfes'i, ke mi ne pov'as imag'i, ke tiu aplomb'a MacQueen ekscit'iĝ'us kaj tra'pik'us si'a'n viktim'o'n dek du aŭ dek kvar foj'o'j'n. Ĝi ne est'as laŭ li'a psikologi'o — tut'e ne.”
“Ne,” pens'e dir'is S-ro Bouc. “Tio est'as la ag'o de vir'o preskaŭ frenez'a pro mal'am'o — ĝi indik'as la latin'a'n temperament'o'n. Aŭ ĝi indik'as, kiel insist'is la trajn'estr'o, vir'in'o'n.”
Sekv'at'e de D-ro Constantine, Poirot ir'is al la apud'a vagon'o kaj la kupe'o en kiu est'as la murd'it'a vir'o. La konduktor'o ven'is kaj mal'ŝlos'is la pord'o'n por ili. La du vir'o'j en'ir'is. Poirot turn'is si'n al si'a kun'ul'o.
“Kio'n oni far'is en ĉi tiu kupe'o?”
“Oni tuŝ'is neni'o'n. Mi zorg'is ne mov'i la kadavr'o'n kiam mi ekzamen'is ĝi'n.”
Poirot kap'jes'is kaj ĉirkaŭ'rigard'is. Oni unu'e rimark'is la eg'a'n mal'varm'o'n. La fenestr'o est'is plen'e mal'ferm'it'a.
“Brrr,” dir'is Poirot. La ali'a konsent'e rid'et'is.
“Mi opini'is, ke mi dev'as ne ferm'i ĝi'n,” li dir'is. Poirot zorg'e ekzamen'is la fenestr'o'n.
“Vi est'as prav'a,” li dir'is. “Neni'u ir'is el la kupe'o laŭ tiu ĉi voj'o. Ebl'e oni intenc'is, ke la mal'ferm'it'a fenestr'o indik'u tio'n, sed, se jes, la neĝ'o mal'help'is la dezir'o'n de la murd'int'o.”
Li zorg'e ekzamen'is la kadr'o'n de la fenestr'o. Pren'int'e skatol'et'o'n el la poŝ'o, li blov'is iom da pudr'o sur ĝi'n.
“Ne est'as fingr'o'mark'o'j,” li dir'is. “Krim'ul'o'j ne far'as tia'j'n erar'o'j'n nun'temp'e. Pro tio, ni pov'as ferm'i la fenestr'o'n. Est'as glaci'ig'e mal'varm'e ĉi tie.”
Tio'n li far'is, kaj tiam por la unu'a foj'o li rigard'is la sen'mov'a'n figur'o'n kuŝ'ant'a'n sur la lit'et'o.
Ratchett kuŝ'is sur si'a dors'o. Li'a piĵam'a jak'o, makul'it'a per sang'o, est'is mal'ferm'it'a. “Mi dev'is rigard'i la vund'o'j'n,” klar'ig'is la kurac'ist'o.
Poirot kap'jes'is. Li klin'is si'n super la kadavr'o. Fin'e li rekt'ig'is si'n kun grimac'o.
“Mal'bel'a vid'aĵ'o,” li dir'is. “Evident'e iu star'is tie kaj pik'is li'n foj'o'n post foj'o. Preciz'e kiom da vund'o'j est'as?”
“Mi kalkul'is dek du. Unu du est'as tiom mal'grav'a'j, ke ili est'as nur grat'et'o'j. Ali'flank'e, almenaŭ tri pov'us kaŭz'i mort'o'n.” Io en la voĉ'ton'o de la kurac'ist'o al'tir'is la atent'o'n de Poirot. La mal'grand'a grek'o perpleks'it'e rigard'is la kadavr'o'n.
“Io ŝajn'as ekster'ordinar'a, ĉu ne?” li ĝentil'e demand'is. “Parol'u, mi'a amik'o. Est'as io, kio perpleks'as vi'n?”
“Vi est'as prav'a,” konsent'is la ali'a.
“Kio ĝi est'as?”
“Rigard'u ĉi tiu'j'n du vund'o'j'n — jen kaj jen — ” li indik'is. “Ili est'as profund'a'j, ĉiu dev'as est'i tranĉ'int'a sang'angi'o'j'n, kaj tamen la rand'o'j ne apart'iĝ'is. Ili ne sang'is, kiel oni atend'us.”
“Kaj tio indik'as?”
“Ke la vir'o est'is jam sen'viv'a — jam dum iom da temp'o — kiam oni far'is ili'n. Sed tio est'as absurd'a.”
“Ŝajn'as tiel,” dir'is Poirot pens'e. “Krom se ni'a murd'int'o pens'is, ke li ne fin'is la afer'o'n kaj re'ven'is por cert'ig'i ĝi'n; sed tio est'as vid'ebl'e absurd'a. Ĉu io ali'a?”
“Nu, unu afer'o'n. Rigard'u ĉi tiu'n vund'o'n — sub la dekstr'a brak'o — apud la dekstr'a ŝultr'o. Pren'u mi'a'n krajon'o'n. Ĉu vi pov'as far'i tia'n frap'o'n?”
Poirot supr'e'n'lev'is la man'o'n.
“Précisément,” li dir'is. “Per la dekstr'a man'o ĝi est'as mal'facil'e far'ebl'a — preskaŭ ne'ebl'a. Sed se oni frap'is per la mal'dekstr'a man'o———”
“Preciz'e, S-ro Poirot. Tiu frap'o preskaŭ cert'e est'as far'it'a per la mal'dekstr'a man'o.”
“Do, ni'a murd'int'o est'as mal'dekstr'ul'o? Ne, la problem'o est'as pli mal'facil'a ol tio, ĉu ne?”
“Kiel vi dir'as, S-ro Poirot. Vid'ebl'e kelk'a'j el la ali'a'j frap'o'j est'as far'it'a'j per la dekstr'a man'o.”
“Du person'o'j. De'nov'e du person'o'j,” murmur'is la detektiv'o. Li demand'is abrupt'e: “Ĉu la elektr'a lum'o funkci'is?”
“Est'as mal'facil'e dir'i. La konduktor'o mal'funkci'ig'as ĝi'n ĉiu'maten'e ĉirkaŭ la dek'a.”
“La komut'il'o'j montr'os al ni,” dir'is Poirot.
Li ekzamen'is la komut'il'o'j'n kaj trov'is ili'n ferm'it'a'j.
“Eh bi'e'n,” li dir'is pens'e. “Ni nun hav'as la hipotez'o'n de la Unu'a kaj Du'a Murd'int'o, kiel skrib'us Shakespeare.
La Unu'a Murd'int'o tra'pik'is si'a'n viktim'o'n kaj for'las'is la kupe'o'n, mal'lum'ig'int'e ĝi'n. La Du'a Murd'int'o ven'is en la mal'lum'o, ne rimark'is ke oni jam far'is la task'o'n, kaj almenaŭ du'foj'e pik'is la kadavr'o'n. Kio'n vi opini'as?”
“Grandioz'a,” dir'is la mal'grand'a kurac'ist'o entuziasm'e.
La okul'o'j de la ali'a bril'et'is. “Vi tiel opini'as? Mi ĝoj'as.
Al mi ĝi son'is kiel sen'senc'aĵ'o.”
“Kia ali'a klar'ig'o pov'as est'i?” “Preciz'e tio'n mi demand'as al mi. Ĉu est'as koincid'o aŭ kio? Ĉu est'as ali'a'j afer'o'j, kiu'j indik'as du person'o'j'n?”
“Ebl'e jes. Kelk'a'j frap'o'j, kiel mi jam dir'is, indik'as aŭ mal'fort'ec'o'n aŭ mank'o'n de intenc'o. Sed ĉi tiu — kaj ĉi tiu———” De'nov'e li fingr'o'montr'is. “Grand'a fort'ec'o est'is neces'a por tiu'j frap'o'j. Ili penetr'is en la muskol'o'j'n.”
“Ili est'is, vi'a'opini'e, far'it'a'j de vir'o?”
“Tut'e cert'e.”
“Vir'in'o ne pov'is far'i ili'n?”
“Jun'a, vigl'a, fort'a vir'in'o est'us pov'int'a far'i ili'n, precip'e se ŝi tiu'moment'e fort'e emoci'iĝ'as, sed mi'a'opini'e ĝi est'as ne ver'ŝajn'a.”
Poirot silent'is dum unu du moment'o'j. La ali'a dir'is mal'trankvil'e, “Vi kompren'as la ide'o'n?”
“Perfekt'e,” dir'is Poirot. “La afer'o mir'ind'e ek'klar'iĝ'as!
La murd'int'o est'is vir'o fort'eg'a, li est'is mal'fort'a, ĝi est'is vir'in'o, ĝi est'is dekstr'ul'o, ĝi est'is mal'dekstr'ul'o — Ah!
c’est rigolo, tout ça!”
Li parol'is koler'e. “Kaj la viktim'o — kio'n li far'as dum la tut'a temp'o. Ĉu li ek'kri'as? Ĉu li barakt'as? Ĉu li si'n defend'as?”
Li met'is la man'o'n sub la kap'kusen'o'n kaj el'tir'is la revolver'o'n, kiu'n Ratchett montr'is al li la antaŭ'a'n tag'o'n.
“Plen'e ŝarg'it'a, vi vid'as,” li dir'is.
Ili ĉirkaŭ'rigard'is. La vest'aĵ'o'j de Ratchett pend'is de hok'o'j sur la mur'o. Sur la kovr'il'o de la lav-akv'uj'o est'is divers'a'j objekt'o'j———fals'a'j dent'o'j en glas'o de akv'o; ali'a glas'o, mal'plen'a; botel'o da mineral-akv'o; karaf'o, kaj cindr'uj'o en'hav'ant'a cigar'fin'o'n kaj kelk'a'j'n brul'ig'it'a'j'n pec'o'j'n de paper'o; ankaŭ du brul'ig'it'a'j'n alumet'o'j'n.
La kurac'ist'o pren'is la mal'plen'a'n glas'o'n kaj flar'is ĝi'n.
“Jen la klar'ig'o pri la inert'ec'o de la viktim'o,” li dir'is kviet'e.
“Narkot'it'a?”
“Jes.”
Poirot kap'jes'is. Li pren'is la du alumet'o'j'n kaj zorg'e rigard'is ili'n.
“Vi trov'is sign'o'n?” demand'is la mal'grand'a kurac'ist'o.
“Ĉi tiu'j du alumet'o'j hav'as mal'simil'a'j'n form'o'j'n,”
dir'is Poirot. “Unu est'as pli mal'dik'a ol la ali'a. Rigard'u.”
“Tiu'n spec'o'n vi ricev'as en karton'a kovert'o en la vagon'ar'o,” dir'is la kurac'ist'o.
Poirot serĉ'is en la poŝ'o'j de la vest'aĵ'o'j de Ratchett.
Baldaŭ li el'tir'is alumet-skatol'et'o'n. Li zorg'e kompar'is ili'n.
“La pli dik'a est'as alumet'o uz'it'a de S-ro Ratchett,” li dir'is. “Ni vid'u, ĉu li ankaŭ posed'is la ali'a'n spec'o'n.” Sed ili ne trov'is ali'a'j'n. La okul'o'j de Poirot ĉirkaŭ'rigard'is la kupe'o'n. Ili est'is bril'a'j kaj vigl'a'j kiel tiu'j de bird'o. Oni sent'is, ke ili ne mal'traf'us i'o'n ajn. Kun et'a ek'kri'o li klin'is si'n kaj pren'is i'o'n de la plank'o. Ĝi est'is mal'grand'a kvadrat'aĵ'o el batist'o, tre delikat'a. En la angul'o est'is brod'it'a ĉef'liter'o — H.
“Poŝ'tuk'o de vir'in'o,” dir'is la kurac'ist'o. “Ni'a amik'o la trajn'estr'o est'is prav'a. Est'as vir'in'o en la afer'o.”
“Kaj plej oportun'e ŝi las'as mal'antaŭ si si'a'n poŝ'tuk'o'n!” dir'is Poirot. “Preciz'e kiel tia'j afer'o'j okaz'as en libr'o'j kaj sur la film'o'j — kaj por pli'facil'ig'i afer'o'j'n por ni ĝi est'as mark'it'a per ĉef'liter'o.”
“Kia bon'ŝanc'o por ni!” ek'kri'is la kurac'ist'o.
“Ĉu ne?” dir'is Poirot. Io en li'a voĉ'ton'o surpriz'is la kurac'ist'o'n, sed antaŭ ol li pov'is pet'i klar'ig'o'n, Poirot de'nov'e si'n klin'is al la plank'o. Ĉi tiu'n foj'o'n li montr'is sur la man'plat'o pip-pur'ig'il'o'n.
“Ebl'e ĝi aparten'is al S-ro Ratchett,” sugest'is la kurac'ist'o.
“Ne est'is pip'o en li'a'j poŝ'o'j, nek tabak'o nek tabak'uj'o.”
“Do ĝi est'as post'sign'o.”
“Kompren'ebl'e. Kaj de'nov'e plej oportun'e fal'ig'it'a.
Vir'a'n post'sign'o'n ĉi tiu'n foj'o'n. Oni ne pov'as plend'i pri mank'o de post'sign'o'j. Ekzist'as mult'a'j post'sign'o'j.
Pas'ant'e, kio'n vi far'is kun la mort'ig'il'o?”
“Mort'ig'il'o ne est'is trov'ebl'a. Dev'as est'i, ke la murd'int'o for'pren'is ĝi'n.”
“Kial, mi sci'vol'as,” pens'is Poirot.
“Ha!” La kurac'ist'o est'is tra'rigard'int'a la poŝ'o'j'n de la piĵam'o. “Mi ne rimark'is tio'n”, li dir'is. “Mi mal'ferm'is la jak'o'n kaj tuj flank'e'n'turn'is ĝi'n.”
El la brust'poŝ'o li tir'is or'a'n poŝ'horloĝ'o'n. La uj'o est'is kav'et'um'it'a, kaj la montr'il'o'j indik'is kvar'on'o'n post la unu'a.
“Vid'u!” kri'is Constantine. “Tio don'as al ni la hor'o'n de la krim'o, kaj ĝi est'as laŭ mi'a kalkul'o. Inter nokt'o'mez'o kaj la du'a mi dir'is, kaj jen la konfirm'o. Kvar'on'o post la unu'a. Tio est'is la hor'o de la krim'o.”
“Est'as ebl'e, ke jes. Cert'e est'as ebl'e.”
La kurac'ist'o li'n rigard'is strang'e. “Vi pardon'os al mi, S-ro Poirot, sed mi ne tut'e kompren'as vi'n.”
“Mi ne kompren'as mi'n,” dir'is Poirot. “Mi kompren'as neni'o'n, kaj, kiel vi vid'as, ĝi ĉagren'as mi'n.”
Li suspir'is kaj klin'is si'n super la tabl'et'o, rigard'ant'e la brul'ig'it'a'n pec'o'n de paper'o. Li murmur'is al si, “kio'n mi bezon'as en la nun'a moment'o est'as vir'in'a mal'nov'mod'a ĉapel-skatol'o.” D-ro Constantine ne sci'is kio'n kompren'i pri tiu strang'a dir'o. Ĉiu'okaz'e Poirot ne las'is al li la temp'o'n por demand'o'j. Mal'ferm'ant'e la pord'o'n, li vok'is la konduktor'o'n. La vir'o tuj ven'is.
“Kiom da vir'in'o'j est'as en ĉi tiu vagon'o?”
La konduktor'o kalkul'is per si'a'j fingr'o'j. “Unu, du, tri — ses, sinjor'o. La mal'jun'a uson'an'in'o, sved'in'o, la jun'a angl'in'o, la Graf'in'o Andrenyi, kaj la Princ'in'o Dragomiroff kaj ŝi'a serv'ist'in'o.”
Poirot pri'pens'is. “Ili ĉiu'j hav'as ĉapel-skatol'o'j'n, jes?”
“Jes, sinjor'o.”
“Do, al'port'u al mi tiu'j'n de la sved'in'o kaj la serv'ist'in'o.
Vi dir'os al ili, ke ĝi est'as pro la dogan'o aŭ io ajn laŭ vi'a dezir'o.”
“Ne neces'as, sinjor'o. Ili nun'temp'e ne est'as en si'a'j kupe'o'j.”
“Do rapid'u.”
La konduktor'o for'ir'is. Li re'ven'is kun la du ĉapel'skatol'o'j. Poirot mal'ferm'is tio'n de la serv'ist'in'o kaj for'met'is ĝi'n. Tiam li mal'ferm'is tio'n de la sved'in'o, kaj kontent'e ek'kri'is. For'pren'int'e la ĉapel'o'j'n, li vid'is rond'a'j'n ĝib'o'j'n el drat'a ret'o.
“Ha, jen kio'n ni bezon'as. Antaŭ dek kvin jar'o'j oni fabrik'is tia'j'n ĉapel'uj'o'j'n. Oni fiks'is la ĉapel'o'j'n sur la ĝib'o'j'n per ĉapel'pingl'o.”
Dum li parol'is li lert'e for'mov'is du el la fiks'il'o'j. Tiam li re'pak'is la ĉapel'uj'o'j'n, kaj dir'is al la konduktor'o, ke li re'pren'u ili'n al ili'a'j lok'o'j. Kiam la pord'o ferm'iĝ'is li turn'is si'n al si'a kun'ul'o.
“Aŭskult'u doktor'o, mi ne kutim'e fid'as al la spert'a proced'o. Mi serĉ'as la psikologi'o'n, ne la fingr'o'mark'o'n aŭ la cigared-cindr'o'n. Tamen en tiu afer'o mi bon'ven'ig'os iom'et'e da spert'a help'o. La kupe'o est'as plen'a da post'sign'o'j, sed ĉu mi pov'as est'i cert'a, ke ili est'as kio ili ŝajn'as est'i?”
“Mi ne tut'e kompren'as vi'n, S-ro Poirot.”
“Nu, jen ekzempler'o — ni trov'as poŝ'tuk'o'n de vir'in'o.
Ĉu vir'in'o fal'ig'is ĝi'n? Aŭ ĉu vir'o dir'is al si ‘Mi tiel aranĝ'os, ke tio aspekt'as kiel krim'o de vir'in'o. Mi tra'pik'os mi'a'n mal'amik'o'n ne'neces'e oft'e, far'ant'e kelk'a'j'n frap'o'j'n mal'fort'a'j kaj sen'efik'a'j, kaj mi fal'ig'os la poŝ'tuk'o'n kie neni'u pov'os mal'traf'i ĝi'n.’ Jen unu ebl'ec'o, sed nun ali'a.
Ĉu vir'in'o murd'is li'n, kaj ĉu ŝi intenc'e fal'ig'is pip'pur'ig'il'o'n por ke ĝi aspekt'u kiel krim'o de vir'o? Aŭ ĉu ni dev'as serioz'e supoz'i, ke du person'o'j — vir'o kaj vir'in'o — est'is apart'e koncern'at'a'j, kaj ke ĉiu est'is tiel sen'zorg'a kiel las'i post'sign'o'n pri si'a person'ec'o. Tio est'as iom tro ekster'ordinar'a.” “Sed kio pri la ĉapel'uj'o?” demand'is la kurac'ist'o.
“Mi ven'as al tiu punkt'o. Kiel mi dir'as, la post'sign'o'j — la poŝ'horloĝ'o halt'ig'it'a je kvar'on'o post la unu'a, la poŝ'tuk'o, la pip-pur'ig'il'o pov'as est'i mal'fals'a'j, aŭ ili pov'as est'i intenc'e aranĝ'it'a'j. Ĝis nun mi ne pov'as dir'i. Sed est'as unu post'sign'o, kiu'n mi kred'as est'i ver'a. Mi parol'as pri la mal'dik'a alumet'o. Mi kred'as, ke tiu a est'as uz'it'a de la murd'int'o, ne de S-ro Ratchett. Oni uz'is ĝi'n por brul'ig'i i'a'n kulp'ig'a'n paper'o'n. Ebl'e not'o. Se jes, en ĝi est'is io, kio las'is ebl'a'n post'sign'o'n pri la murd'int'o. Mi intenc'as prov'i el'trov'i tio'n.”
Li ir'is el la kupe'o, kaj baldaŭ re'ven'is kun forn'et'o kaj friz'il'o. “Mi uz'as ĝi'n por la lip'har'o'j,” li dir'is, parol'ant'e pri la last'a.
La kurac'ist'o rigard'is li'n kun mult'e da interes'o. Li plat'ig'is la drat'a'j'n ĝib'o'j'n, kaj tre zorg'e puŝ'is sur unu la brul'ig'it'a'j'n pec'o'j'n de paper'o. Li met'is la ali'a'n sur ĝi'n, kaj tiam per la friz'il'o ten'is la tut'aĵ'o'n super la flam'o de la forn'et'o.
“Tio est'as nur kun'met'it'a afer'o,” li dir'is. “Ni esper'u, ke ĝi sukces'os laŭ mi'a dezir'o.”
La kurac'ist'o atent'e rigard'is. La metal'o ek'lum'is.
Subit'e li vid'is indik'o'j'n de liter'o'j. Vort'o'j si'n montr'iĝ'is — fajr'vort'o'j. Ĝi est'as nur pec'et'o de paper'o. Nur tri vort'o'j kaj part'o de ali'a montr'iĝ'is.
“———mor'u et'a'n Daisy Armstrong.”
“Ha!” Poirot far'is subit'a'n kri'et'o'n.
“Vi kompren'as i'o'n?” demand'is la kurac'ist'o.
La okul'o'j de Poirot bril'is. Li zorg'e for'met'is la friz'il'o'n.
“Jes,” li dir'is. “Mi sci'as la ver'a'n nom'o'n de la murd'it'o. Mi sci'as, kial li dev'is for'las'i Uson'o'n.”
“Kio est'is li'a nom'o?”
“Cassetti.”
“Cassetti.” Constantine sulk'ig'is la brov'o'j'n. “Ĝi indik'as al mi i'o'n. Antaŭ kelk'a'j jar'o'j. Mi ne pov'as memor'i. Ĝi est'is afer'o en Uson'o, ĉu ne?”
“Jes,” dir'is Poirot. “Afer'o en Uson'o.”
Krom tio Poirot ne est'is klar'ig'em'a. Li ĉirkaŭ'rigard'is, kaj daŭr'ig'is, “Ni parol'os pri tio baldaŭ. Ni est'u cert'a'j, ke ni jam vid'is ĉio'n ĉi tie.”
Rapid'e li de'nov'e ekzamen'is la poŝ'o'j'n de la vest'o'j de la murd'it'o, sed trov'is neni'o'n interes'a'n. Li prov'is mal'ferm'i la pord'o'n al la apud'a kupe'o, sed ĝi est'is rigl'it'a je la ali'a flank'o.
“Est'as unu afer'o kiu'n mi ne kompren'as,” dir'is D-ro Constantine. “Se la murd'int'o ne eskap'is tra la fenestr'o, kaj se ĉi tiu pord'o est'is rigl'it'a je la ali'a flank'o, kaj se la pord'o de la koridor'o est'is ne nur ŝlos'it'a sed ankaŭ lig'it'a per ĉen'o, kiel la murd'int'o el'ir'is el la kupe'o?”
“Tio'n dir'as la aŭd'ant'ar'o, kiam person'o lig'it'a ĉe man'o'j kaj pied'o'j est'as en'ferm'it'a en kabinet'o'n — kaj mal'aper'as.”
“Vi intenc'as———?”
“Mi intenc'as dir'i,” klar'ig'is Poirot, “ke se la murd'int'o dezir'is, ke ni kred'u, ke li eskap'is tra la fenestr'o, li natur'e ŝajn'ig'us ke la ali'a'j du el'ir'ej'o'j est'as ne'ebl'a'j. Kiel la ‘mal'aper'ant'a person'o’ en la kabinet'o, ĝi est'as artifik'o. Est'as ni'a dev'o el'trov'i kia'manier'e ĝi est'as far'it'a.”
Li ŝlos'is la pord'o'n je ili'a flank'o. “Por mal'help'i,” li dir'is, “ke la bon'a S-in'o Hubbard prov'u el'trov'i detal'o'j'n pri la krim'o por skrib'i i'o'n al si'a fil'in'o.”
Ankoraŭ unu'foj'e li ĉirkaŭ'rigard'is.
“Est'as neni'o ali'a far'ebl'a ĉi tie. Ni ir'u al S-ro Bouc.”
Ili trov'is S-ro'n Bouc fin'manĝ'ant'a ov'aĵ'o'n.
“Mi pens'is, ke est'us bon'e aranĝ'i pri la tuj'a serv'o de la tag'manĝ'o,” li dir'is. “Post'e oni for'send'os ĉiu'n el la manĝ-vagon'o, kaj S-ro Poirot pov'os ekzamen'i la pasaĝer'o'j'n tie. Inter'temp'e mi mend'is manĝ'aĵ'o'j'n por ni tri ĉi tie.”
“Bon'eg'a ide'o,” dir'is Poirot.
La tri baldaŭ fin'is la manĝ'o'n, sed nur kiam ili trink'et'is si'a'n kaf'o'n S-ro Bouc menci'is la afer'o'n pri kiu ili ĉiu'j pens'as.
“Nu?” li demand'is.
“Nu, mi el'trov'is la ident'ec'o'n de la viktim'o. Mi sci'as, kial li dev'is for'las'i Uson'o'n.”
“Kiu li est'is?”
“Ĉu vi memor'as pri la Armstrong infan'et'o? Li est'is la vir'o, kiu murd'is la et'a'n Daisy Armstrong — Cassetti.”
“Mi nun memor'as ĝi'n. Terur'a afer'o — kvankam mi ne pov'as memor'i la detal'o'j'n.”
“Kolonel'o Armstrong est'is angl'o, tamen du'on'a uson'an'o, ĉar li'a patr'in'o est'is fil'in'o de W. K. Van der Halt, milion'ul'o. Li edz'iĝ'is kun la fil'in'o de Lind'a Ard'e'n, tre kon'at'a aktor'in'o. Ili loĝ'is en Uson'o, kaj hav'is unu infan'et'o'n — fil'in'o'n — kiu'n ili ador'is. Kiam ŝi hav'is tri jar'o'j'n oni for'ŝtel'is ŝi'n, kaj postul'is alt'eg'a'n sum'o'n por ŝi'a re'send'o. Kiam oni est'is pag'int'a du'cent mil dolar'o'j'n la kadavr'o de la infan'et'o trov'iĝ'is, ŝajn'e dum almenaŭ du semajn'o'j sen'viv'a. La popol'o terur'e indign'is. Sekv'is eĉ pli mal'bon'a'j afer'o'j. S-in'o Armstrong est'is graved'a. Post la terur'aĵ'o ŝi nask'is sen'viv'a'n infan'et'o'n, kaj mem mort'is.
Ŝi'a kor-romp'it'a edz'o si'n paf'is.” “Mon Dieu, kia tragedi'o! Mi nun memor'as ĝi'n,” dir'is S-ro Bouc. “Est'is ankaŭ ali'a mort'o, se mi bon'e memor'as?”
“Jes — kompat'ind'a franc'a aŭ svis'a vart'ist'in'o. La polic'ar'o opini'is, ke ŝi i'o'n sci'is pri la krim'o. Ili rifuz'is kred'i ŝi'a'j'n histeri'a'j'n ne'a'j'n asert'o'j'n. Fin'e la kompat'ind'ul'in'o sen'esper'e ĵet'is si'n el fenestr'o kaj est'as mort'ig'it'a. Post'e pruv'iĝ'is, ke ŝi est'is tut'e sen'kulp'a.”
“Preskaŭ ne pri'pens'ebl'e,” dir'is S-ro Bouc.
“Ĉirkaŭ ses monat'o'j'n post'e, oni arest'is tiu'n Cassetti, kiel estr'o'n de la band'o, kiu ŝtel'is la infan'et'o'n. Est'as neni'a dub'o, ke Cassetti est'is la kulp'ul'o. Sed per'e de la grand'a sum'o da mon'o, kiu'n li akir'is, kaj per la sekret'a inform'o kiu'n li posed'is pri kelk'a'j person'o'j, li est'is sen'kulp'ig'it'a pro teknik'aĵ'o. Malgraŭ tio, la popol'o est'us pend'ig'int'a li'n, se li ne est'us tiel lert'a, ke li evit'is ĝi'n.
Nun mi kompren'as kio okaz'is. Li ŝanĝ'is si'a'n nom'o'n kaj for'ir'is de Uson'o. De post tiu temp'o li vojaĝ'is en divers'a'j land'o'j.”
“Ah! quel animal!” La voĉ'ton'o de S-ro Bouc montr'is abomen'o'n. “Mi ne pov'as bedaŭr'i, ke li est'as mort'a — tut'e ne.”
“Mi sam'opini'as.”
“Tamen, ne est'as neces'e, ke li est'u murd'it'a en la Orient'a Ekspres'o. Est'as ali'a'j lok'o'j.”
Poirot rid'et'is. Li sci'is, ke S-ro Bouc hav'as parti'a'n opini'o'n pri tiu punkt'o.
“Ni nun dev'as demand'i al ni ĉu tiu murd'o est'as far'it'a de ali'a band'o, kiu'n Cassetti tromp'is, aŭ ĉu ĝi est'as privat'a venĝ'o?”
Li klar'ig'is pri la mal'kovr'o de la vort'o'j sur la brul'ig'it'a pec'et'o de paper'o.
“Se mi ne erar'as la leter'o est'is brul'ig'it'a de la murd'int'o, ĉar ĝi en'hav'is la vort'o'n ‘Armstrong,’ kiu est'as indik'il'o pri la mister'o.”
“Ĉu ankoraŭ viv'as membr'o'j de la famili'o Armstrong?”
“Bedaŭr'ind'e, tio'n mi ne sci'as. Mi kred'as, ke iam mi leg'is pri jun'a frat'in'o de S-in'o Armstrong.”
Poirot daŭr'is parol'i pri la el'trov'o'j. S-ro Bouc ĝoj'e aŭd'is pri la romp'it'a poŝ'horloĝ'o. “Tio preciz'e indik'as al ni la hor'o'n de la krim'o.”
“Jes,” dir'is Poirot. “Ĝi est'as tre oportun'a.”
En li'a voĉ'ton'o est'is io ne'pri'skrib'ebl'a kiu dev'ig'is al la ali'a'j du, ke ili kurioz'e rigard'u li'n.
“Vi dir'is, ke vi aŭd'is Ratchett parol'i al la konduktor'o du'dek minut'o'j'n antaŭ la unu'a?”
Poirot klar'ig'is tio'n, kio okaz'is. “Nu,” dir'is S-ro Bouc, “tio pruv'as ke Cassetti — aŭ Ratchett, kiel mi daŭr'ig'os nom'i li'n — cert'e viv'is je du'dek minut'o'j antaŭ la unu'a.”
“Du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a, preciz'e.”
“Do, je la dek'du'a tri'dek sep, por dir'i ĝi'n formal'e, S-ro Ratchett viv'is. Jen almenaŭ unu fakt'o.”
Poirot ne respond'is, sed pens'em'e rigard'is antaŭ si.
Est'is frap'et'o ĉe la pord'o, kaj la serv'ist'o en'ven'is.
“La manĝ-vagon'o est'as pret'a nun, sinjor'o,” li dir'is.
“Ni ir'os tie'n,” dir'is S-ro Bouc.
“Ĉu mi pov'as akompan'i vi'n?” demand'is Constantine “Cert'e, mi'a kar'a doktor'o. Se S-ro Poirot ne kontraŭ'star'as.”
“Tut'e ne, tut'e ne,” dir'is Poirot, kaj ili ir'is el la kupe'o.
En la manĝ-vagon'o ĉio est'is pret'a. Poirot kaj S-ro Bouc sid'is kun'e ĉe la ali'a flank'o de tabl'o. La kurac'ist'o sid'is ĉe la ali'a flank'o de la tra'ir'ej'o. Sur la tabl'o antaŭ Poirot est'is plan'o de la vagon'o Istanbul-Calais, kun la nom'o'j de la pasaĝer'o'j sur'skrib'it'a'j per ruĝ'a ink'o. La pasport'o'j kaj la bilet'o'j est'is en amas'o ĉe unu flank'o.
Est'is ankaŭ skrib'paper'o, ink'o, plum'o'j kaj krajon'o'j.
“Bon'eg'e,” dir'is Poirot. “Ni pov'as sen'prokrast'e komenc'i ni'a'n enket'o'n. Unu'e, ni dev'as ricev'i la atest'o'n de la konduktor'o de la Wagon Lit. Kred'ebl'e vi i'o'n sci'as pri li. Kia'n karakter'o'n li hav'as? Ĉu li est'as vir'o kies vort'o est'as fid'ind'a?”
“Sen'dub'e. Pierre Michel labor'is por la kompani'o dum pli ol dek kvin jar'o'j. Li est'as franc'o kaj loĝ'as apud Calais. Tut'e honest'a. Ebl'e li est'as ne rimark'ind'a pro cerb'kapabl'o.”
Poirot kompren'e kap'jes'is. “Bon'e,” li dir'is. “Ni vid'u li'n.”
Pierre Michel jam re'trov'is iom de si'a aplomb'o, sed li est'is ankoraŭ tre nervoz'a.
“Mi esper'as, ke la sinjor'o ne pens'os, ke okaz'is ia mal'atent'o mi'a'flank'e,” li dir'is mal'trankvil'e. “Est'as terur'a afer'o, kio okaz'is. Mi esper'as, ke la sinjor'o ne opini'as mi'n kulp'a ia'manier'e?”
Trankvil'ig'int'e la tim'o'j'n de la vir'o, Poirot komenc'is far'i si'a'j'n demand'o'j'n. Li unu'e el'trov'is la nom'o'n kaj adres'o'n de Michel, dum kiom da temp'o li labor'is sur la fer'voj'o, kaj dum kiom da temp'o li deĵor'is sur la nun'a apart'a voj'o. Li jam sci'is ĉi tiu'j'n detal'o'j'n, sed la rutin'a'j demand'o'j taŭg'is por trankvil'ig'i la vir'o'n.
“Kaj nun,” daŭr'ig'is Poirot, “ni ven'u al la okaz'int'aĵ'o'j de la hieraŭ'a nokt'o. S-ro Ratchett ir'is al la lit'o--kiam?”
“Preskaŭ tuj post la vesper'manĝ'o, sinjor'o. Antaŭ ol ni for'las'is Beograd. Tio'n li ankaŭ far'is la antaŭ'a'n nokt'o'n. Li ordon'is, ke mi pret'ig'u la lit'o'n dum li manĝ'is, kaj mi tio'n far'is.”
“Ĉu iu post'e en'ir'is li'a'n kupe'o'n?”
“Li'a serv'ist'o, kaj li'a uson'a sekretari'o, sinjor'o.”
“Iu ali'a?”
“Ne, sinjor'o, ne laŭ mi'a sci'o.”
“Bon'e. Kaj ĉu tio est'as la last'a foj'o kiam vi vid'is li'n aŭ aŭd'is pri li?”
“Ne sinjor'o. Vi forges'as, ke li uz'is si'a'n sonor'il'o'n ĉirkaŭ du'dek antaŭ la unu'a--baldaŭ post ni'a halt'o.”
“Preciz'e kio okaz'is?”
“Mi frap'is ĉe la pord'o, sed li vok'is kaj dir'is ke li far'is erar'o'n.” “Angl'a'lingv'e aŭ franc'lingv'e?”
“Franc'lingv'e.”
“Dir'u la preciz'a'j'n vort'o'j'n.”
“Ce n’est rien. Je me su'is trompé.”
“Vi est'as prav'a,” dir'is Poirot. “Tio'n mi aŭd'is. Kaj tiam vi for'ir'is?”
“Jes, sinjor'o.”
“Ĉu vi re'ir'is al vi'a sid'lok'o.”
“Ne, sinjor'o. Unu'e mi ir'is respond'e al ali'a sonor'il'o, kiu ĵus son'is.”
“Nu, Michel, mi far'os grav'a'n demand'o'n. Kie vi est'is je kvar'on'o post la unu'a?”
“Mi, sinjor'o? Mi est'is sur mi'a seĝ'et'o ĉe la fin'o-rigard'ant'a tra la koridor'o.”
“Vi est'as cert'a?”
“Mais oui--almenaŭ----”
“Jes?”
“Mi ir'is en la apud'a'n vagon'o'n, la Aten'an vagon'o'n, por parol'i al mi'a koleg'o tie. Ni parol'is pri la neĝ'o. Tio est'is iom post la unu'a. Mi ne pov'as dir'i la preciz'a'n hor'o'n.”
“Kaj vi re'ven'is--kiam?”
“Unu el mi'a'j sonor'il'o'j son'is, sinjor'o, mi memor'as--mi dir'is al vi. Est'is la uson'an'in'o. Ŝi funkci'ig'is ĝi'n kelk'a'j'n foj'o'j'n.”
“Mi memor'as,” dir'is Poriot. “Kaj post'e?”
“Post tio, sinjor'o? Mi respond'is al vi'a sonor'il'o kaj al'port'is al vi mineral-akv'o'n. Ebl'e du'on'hor'o'n post'e, mi pret'ig'is la lit'o'n en ali'a kupe'o--tio de la jun'a uson'an'o, la sekretari'o de S-ro Ratchett.”
“Ĉu S-ro MacQueen est'is sol'a en si'a kupe'o kiam vi ir'is por pret'ig'i la lit'o'n?”
“La angl'a kolonel'o el n-ro 15 est'is kun li. Ili sid'is parol'ant'e.”
“Kio'n far'is la kolonel'o kiam li for'ir'is de S-ro MacQueen?”
“Li re'ir'is al si'a kupe'o.”
“N-ro 15--tio est'as apud vi'a seĝ'o, ĉu ne?”
”Jes, sinjor'o, ĝi est'as la du'a kupe'o de tiu fin'o de la koridor'o.”
“Li'a lit'o est'is jam pret'a?”
”Jes, sinjor'o. Mi pret'ig'is ĝi'n dum li mang'is.”
“Je kiom'a hor'o ĉio ĉi tio okaz'is?”
“Mi ne pov'as dir'i preciz'e. Cert'e ne pli mal'fru'e ol la du'a.”
“Kaj post tio?”
“Post tio, sinjor'o, mi sid'is sur mi'a seĝ'o ĝis la maten'o.” “Vi ne re'ir'is en la Aten'an vagon'o'n?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ebl'e vi dorm'is?”
“Mi opini'as, ke ne, sinjor'o. La sen'mov'a trajn'o mal'help'is mi'n dorm'et'i kiel mi kutim'e far'as.”
“Ĉu vi vid'is iu'n el la pasaĝer'o'j en la koridor'o?”
La vir'o pri'pens'is. “Unu el la sinjor'in'o'j ir'is al la mal'proksim'a tualet'ej'o.”
“Kiu sinjor'in'o?”
“Mi ne sci'as, sinjor'o. Est'is ĉe la mal'proksim'a fin'o, kaj ŝi'a dors'o front'is mi'n. Ŝi port'is skarlat'a'n kimon'o'n kun drak'o'j sur ĝi.”
Poirot kap'jes'is. “Kaj post tio?”
“Neni'o, sinjor'o, ĝis la maten'o.”
“Vi est'as cert'a?”
“Ha, pardon'u mi'n, sinjor'o. Vi mal'ferm'is vi'a'n pord'o'n kaj moment'e el'rigard'is.”
“Bon'e, mi'a amik'o,” dir'is Poirot. “Mi sci'vol'is, ĉu vi memor'os tio'n. Flank'e, mi vek'iĝ'is pro io, kio son'is kvazaŭ io pez'a fal'is kontraŭ mi'a'n pord'o'n. Ĉu vi hav'as i'a'n ide'o'n, kio ĝi pov'us est'i?”
La vir'o rigard'is li'n. “Est'is neni'o, sinjor'o. Neni'o, mi est'as cert'a pri tio.”
“Do, mi hav'is mal'bon'a'n sonĝ'o'n,” dir'is Poirot filozof'e.
“Se tio, kio'n vi aŭd'is, ne est'is io en la apud'a kupe'o,”
dir'is S-ro Bouc.
Poirot ne atent'is la sugest'o'n. Ebl'e li dezir'is ne far'i tio'n antaŭ la konduktor'o.
“Ni parol'u pri ali'a punkt'o,” li dir'is. “Se ni supoz'us, ke hieraŭ nokt'e murd'int'o en'ir'is la trajn'o'n, ĉu est'us tut'e cert'e, ke li ne pov'us las'i ĝi'n post la far'o de la krim'o?”
Pierre Michel kap'ne'is.
“Nek, ke li pov'us est'i kaŝ'it'a ie en ĝi?”
“Oni jam bon'e serĉ'is,” dir'is S-ro Bouc. “For'met'u tiu'n ide'o'n, mi'a amik'o.”
“Krom'e,” dir'is Michel, “neni'u pov'is en'ir'i la dorm'vagon'o'n sen ke mi vid'u li'n.”
“Kie est'is la last'a halt'ej'o?”
“Vincovci.”
“Je kiom'a hor'o?”
“Ni dev'us ek'vetur'i de tie je 11.58. Sed pro la veter'o ni mal'fru'is du'dek minut'o'j'n.”
“Est'as ebl'e, ke iu en'ven'is de la ordinar'a part'o de la trajn'o?”
“Ne, sinjor'o. Post la vesper'manĝ'o la pord'o inter la ordinar'a'j vagon'o'j kaj la dorm-vagon'o'j est'as ŝlos'it'a.”
“Ĉu vi mal'supr'e'n'ir'is de la trajn'o ĉe Vincovci?” “Jes, sinjor'o. Mi ir'is sur la kaj'o'n kiel kutim'e kaj star'is apud la ŝtup'o de la vagon'o. La ali'a'j konduktor'o'j sam'e far'is.”
“Kio pri la antaŭ'a pord'o? Tiu apud la manĝ-vagon'o?”
“Ĝi est'as ĉiam ŝlos'it'a de intern'e.”
“Nun'temp'e, ĝi ne est'as.”
La vir'o aspekt'is surpriz'at'a, sed li'a vizaĝ'o hel'iĝ'is.
“Sen'dub'e unu el la pasaĝer'o'j mal'ferm'is ĝi'n por rigard'i la neĝ'o'n.”
“Kred'ebl'e,” dir'is Poirot.
Li pens'e frap'et'is sur la tabl'o'n dum unu du minut'o'j.
“La sinjor'o ne kulp'ig'as mi'n?” dir'is la vir'o tim'em'e.
Poirot afabl'e rid'et'is je li.
“Vi hav'is mal'bon'ŝanc'o'n, mi'a amik'o,” li dir'is. “Ha!
Unu ali'a punkt'o. Vi dir'is, ke ali'a sonor'il'o son'is je la moment'o kiam vi frap'is la pord'o'n de S-ro Ratchett.
Efektiv'e, mi mem aŭd'is ĝi'n. Al kiu ĝi aparten'is?”
“Ĝi est'is la sonor'il'o de la Princ'in'o Dragomiroff. Ŝi vol'is, ke mi al'vok'u ŝi'a'n serv'ist'in'o'n.”
“Kaj vi tio'n far'is?”
“Jes, sinjor'o.”
Poirot pens'e stud'is la plan'o'n antaŭ li, kaj klin'is si'a'n kap'o'n.
“Tio sufiĉ'as por la nun'a moment'o,” li dir'is.
“Dank'o'n, sinjor'o.”
La vir'o star'iĝ'is. Li rigard'is S-ro'n Bouc.
“Ne ĝen'u vi'n,” dir'is la last'a. “Mi ne pov'as rimark'i i'a'n mal'atent'o'n vi'a'flank'e.”
Tre kontent'a, Pierre Michel for'ir'is.
Dum minut'o Poirot rest'is perd'it'a en si'a'j pens'o'j.
“Mi opini'as,” li fin'e dir'is, “ke est'us bon'e de'nov'e parol'i kun S-ro MacQueen pro tio, kio'n ni nun sci'as.”
La jun'a uson'an'o baldaŭ aper'is.
“Nu,” li dir'is, “kiel afer'o'j progres'as?”
“Ne tro mal'bon'e. De post ni'a last'a inter'parol'ad'o mi el'trov'is ion--la ident'ec'o'n de S-ro Ratchett.”
Hector MacQueen antaŭ'e'n'klin'is pro interes'o.
“Jes,” li dir'is.
“Ratchett, kiel vi supoz'is, est'is nur pseŭdonim'o.
Ratchett est'is Cassetti, la vir'o kiu aranĝ'is infan'ŝtel'ad'o'n-inkluziv'e de la afer'o pri et'a Daisy Armstrong.”
Esprim'o de mir'eg'o aper'is sur la vizaĝ'o'n de MacQueen; post'e ĝi mal'hel'iĝ'is.
“La mal'ben'it'a aĉ'ul'o!” li ek'kri'is.
“Vi hav'is neni'a'n ide'o'n pri tio, S-ro MacQueen?” “Ne, sinjor'o,” decid'e dir'is la jun'a uson'an'o. “Se mi sci'us tio'n, mi for'tranĉ'us la dekstr'a'n man'o'n antaŭ ol labor'i por li!”
“Vi hav'as fort'a'n sent'o'n pri la afer'o, S-ro MacQueen.”
“Mi hav'as apart'a'n kaŭz'o'n por tio'n far'i. Mi'a patr'o est'is la region'a prokur'ist'o, kiu pri'zorg'is la afer'o'n, S-ro Poirot. Mi vid'is S-in'o'n Armstrong pli ol unu'foj'e--ŝi est'is bel'a vir'in'o. Tiel simpati'a kaj kor'romp'it'a.” Li'a vizaĝ'o mal'hel'iĝ'is. “Se iam vir'o merit'is tio'n, kio'n li ricev'is, Ratchett aŭ Cassetti est'is tia vir'o. Mi est'as kontent'a pro li'a fin'o. Tia vir'o ne dec'is viv'i!”
“Vi sent'as, preskaŭ kvazaŭ vi est'us pret'a far'i mem la bon'a'n ag'o'n?”
“Ver'e. Mi----” Li paŭz'is, tiam ruĝ'iĝ'is iom kulp'e.
“Ŝajn'as, ke mi kulp'ig'as mi'n.”
“Mi est'us pli em'a suspekt'i vi'n, S-ro MacQueen, se vi el'montr'us tro da bedaŭr'o pro la mort'o de vi'a estr'o.”
“Mi opini'as, ke mi ne pov'us tio'n far'i, eĉ por sav'i mi'n de la ekzekut'ist'o,” dir'is MacQueen sever'e. Tiam li al'don'is: “Se mi ne est'as tro sci'vol'em'a, kiel vi el'trov'is tio'n? La ident'ec'o'n de Cassetti, mi intenc'as dir'i.”
“Per part'o de leter'o trov'it'a en li'a kupe'o.”
“Sed cert'e--mi vol'as dir'i--ĉu tio ne est'is tre sen'zorg'a de la mal'jun'ul'o?”
“Tio de'pend'as,” dir'is Poirot, “de la vid'punkt'o.”
Tiu rimark'o ŝajn'e est'is mal'klar'a al la jun'ul'o. Li rigard'is Poirot kvazaŭ pen'ant'a kompren'i li'n.
“Mi'a nun'a dev'o,” dir'is Poirot, “est'as el'trov'i pri la mov'ad'o'j de ĉiu en la trajn'o. Oni ne bezon'as ofend'iĝ'i. Ĝi est'as nur rutin'a afer'o.”
“Kompren'ebl'e. Komenc'u jam nun kaj permes'u, ke mi montr'u mi'a'n bon'a'n karakter'o'n se tio est'as ebl'a.”
“Mi ne bezon'as pet'i de vi la numer'o'n de vi'a kupe'o,”
dir'is Poirot rid'et'ant'e, “ĉar mi est'is en ĝi kun vi dum unu nokt'o. Ĝi est'as la du'a-klas'a kupe'o n-ro'j 6 kaj 7, kaj post mi'a for'ir'o vi est'is sol'a en ĝi.”
“Prav'e.”
“Nu, S-ro MacQueen, mi dezir'as ke vi rakont'u al mi kio'n vi far'is hieraŭ vesper'e post kiam vi for'las'is la manĝ-vagon'o'n.”
“Tio est'as tut'e facil'a. Mi re'ir'is al mi'a kupe'o, iom leg'is, el'ir'is sur la kaj'o'n en Beograd, decid'is ke est'as tro mal'varm'e, kaj re'e en'ir'is. Mi parol'is dum mal'long'a temp'o al jun'a angl'in'o, kiu est'as en la kupe'o apud la mi'a. Tiam mi konversaci'is kun tiu angl'o, Kolonel'o Arbuthnot-efektiv'e, mi opini'as, ke vi pas'is ni'n dum ni parol'is. Post'e mi ir'is al S-ro Ratchett, kaj, kiel mi jam dir'is al vi, skrib'is not'o'j'n pri leter'o'j skrib'ot'a'j. Mi adiaŭ'is li'n kaj for'ir'is. Kolonel'o Arbuthnot ankoraŭ star'is en la koridor'o.
Li'a kupe'o est'is jam pret'a por la nokt'o, kaj mi propon'is, ke li ven'u al mi'a. Mi mend'is trink'aĵ'o'j'n kaj ni komenc'is parol'i. Ni diskut'is pri la politik'o'j de la mond'o kaj la reg'ist'ar'a sistem'o en Hind'uj'o, kaj pri ni'a'j ĝen'aĵ'o'j rilat'e al la financ'a situaci'o kaj la kriz'o en New York. Kutim'e mi ne amik'iĝ'as kun brit'o'j--ili est'as tro fier'a'j--sed mi ŝat'is li'n.”
“Ĉu vi sci'as je kiom'a hor'o li for'las'is vi'n?”
“Iom mal'fru'e. Preskaŭ la du'a, mi opini'as.”
“Vi rimark'is, ke la trajn'o halt'is?”
“Jes. Ni iom sci'vol'is pri ĝi. Ni el'rigard'is kaj vid'is ke la neĝ'o est'as iom dik'a, sed ni ne opini'is ĝi'n grav'a.”
“Kio okaz'is, kiam Kolonel'o Arbuthnot fin'e adiaŭ'is vi'n?”
“Li ir'is al si'a kupe'o, kaj mi al'vok'is al la konduktor'o, ke li pret'ig'u mi'a'n lit'o'n.”
“Kie vi est'is dum li tio'n far'is?”
“Mi star'is tuj ekster la pord'o en la koridor'o fum'ant'e cigared'o'n.”
“Kaj post'e?”
“Post'e mi en'lit'iĝ'is kaj dorm'is ĝis la maten'o.
“Dum la vesper'o ĉu vi el'ir'is la trajn'o'n?”
“Arbuthnot kaj mi pens'is ke ni el'ir'os la trajn'o'n en Vincovci por iom mal'rigid'ig'i la krur'o'j'n. Sed est'is terur'e mal'varm'e kaj ni baldaŭ en'salt'is.”
“Per kiu pord'o vi el'ir'is?”
“Per tiu plej proksim'a al ni'a kupe'o.”
“Ĉu vi memor'as ĉu ĝi est'is ŝlos'it'a?”
MacQueen moment'e pri'pens'is. “Mi pens'as, ke jes.
Almenaŭ est'is spec'o de bar'il'o fiks'it'a trans la ten'il'o. Ĉu pri tio vi parol'as?”
“Jes. Kiam vi re'en'ir'is la trajn'o'n, ĉu vi re'met'is tiu'n bar'o'n?”
“Ne, mi pens'as, ke ne. Mi est'is la last'a, kiu en'ir'is. Ne, mi ne memor'as, ke mi tio'n far'is.”
Li al'don'is subit'e, “Ĉu tio est'as grav'a punkt'o?”
“Pov'as est'i. Nu, mi supoz'as, sinjor'o, ke kiam vi kaj Kolonel'o Arbuthnot sid'is parol'ant'e, la pord'o de vi'a kupe'o en la koridor'o est'is mal'ferm'it'a?”
Hector MacQueen kap'jes'is.
“Mi dezir'as, ke se ebl'e, vi dir'u al mi ĉu iu ir'is laŭ la koridor'o post kiam la trajn'o for'las'is Vincovci ĝis la hor'o kiam vi fin'e apart'iĝ'is.”
MacQueen kun'tir'is la brov'o'j'n. “Mi opini'as, ke la konduktor'o tra'ir'is ĝi'n unu'foj'e, ven'ant'e de la direkt'o al la manĝ-vagon'o. Kaj vir'in'o ir'is en la kontraŭ'a'n direkt'o'n.” “Kiu vir'in'o?”
“Mi ne pov'as dir'i. Ver'e, mi ne rimark'is. Je tiu moment'o mi argument'is kun Arbuthnot. Ŝajn'as al mi, ke mi pov'as memor'i ek'vid'o'n de ia skarlat'a silk'aĵ'o pas'ant'a la pord'o'n. Mi ne rigard'is, kaj ĉiu'okaz'e mi ne vid'us la vizaĝ'o'n de la person'o. Kiel vi sci'as, mi'a kupe'o front'as al la manĝ-vagon'a fin'o de la trajn'o, tiel ke vir'in'o ir'ant'e tra la koridor'o en tiu'n direkt'o'n hav'us si'a'n dors'o'n al mi tuj post kiam ŝi est'us pas'int'a la pord'o'n.”
Poirot kap'jes'is. “Ŝi ir'is al la tualet'ej'o, mi supoz'as?”
“Mi supoz'as, ke jes.”
“Kaj vi vid'is ŝi'n re'ven'i?”
“Nu, ne. Nun ke vi menci'is ĝi'n, mi ne rimark'is ŝi'n re'ven'i, sed mi supoz'as, ke ŝi dev'is tio'n far'i.”
“Ankoraŭ unu demand'o. Ĉu vi fum'as pip'o'n, S-ro MacQueen?”
“Ne, sinjor'o, mi ne tio'n far'as.”
Poirot paŭz'is moment'o'n.
“Mi pens'as, ke tio sufiĉ'as por la moment'o. Mi nun dezir'as vid'i la serv'ist'o'n de S-ro Ratchett. Ĉu vi kaj li kutim'e vetur'is du'a-klas'e?”
“Li far'is tio'n. Sed mi kutim'e vetur'is unu'a-klas'e, se ebl'e en la kupe'o apud tiu de S-ro Ratchett. Tiu'okaz'e oni met'is la pli'mult'o'n de li'a pak'aĵ'ar'o en mi'a'n kupe'o'n, kaj tiam li pov'is facil'e ating'i kaj ĝi'n kaj mi'n kiam li tio'n dezir'is. Sed en la nun'a okaz'o ĉiu'j la unu'a-klas'a'j kupe'o'j est'is rezerv'it'a'j kun la escept'o de tiu, kiu'n li okup'is.”
“Mi kompren'as, kaj dank'as vi'n, S-ro MacQueen.”
Post la uson'an'o en'ven'is la pal-vizaĝ'a angl'o kun la sen'esprim'a vizaĝ'o, kiu'n Poirot jam rimark'is la antaŭ'a'n tag'o'n. Li star'is atend'ant'e. Poirot indik'is, ke li sid'iĝ'u.
“Mi kompren'as, ke vi est'as la serv'ist'o de S-ro Ratchett?”
“Jes, sinjor'o.”
“Vi'a nom'o?”
“Edward Henry Masterman.”
“Vi'a aĝ'o?”
“Tri'dek naŭ.”
“Kaj vi'a hejm-adres'o?”
“21, Friar Str., Clerkenwell, Londono.”
“Vi jam aŭd'is, ke vi'a mastr'o est'as murd'it'a?”
“Jes, sinjor'o. Tre ŝok'a okaz'aĵ'o.”
“Bon'vol'u dir'i al mi je kiom'a hor'o vi last'e vid'is S-ro'n Ratchett.”
La serv'ist'o pri'pens'is. “Dev'is est'i ĉirkaŭ la naŭ'a, sinjor'o, hieraŭ vesper'e. Je tiu hor'o aŭ iom post'e.”
“Dir'u al mi preciz'e kio okaz'is.”
“Mi ir'is al S-ro Ratchett kiel kutim'e, sinjor'o, kaj far'is laŭ li'a'j dezir'o'j.”
“Preciz'e kio'n vi dev'is far'i?”
“Fald'i aŭ pend'ig'i li'a'j'n vest'o'j'n, sinjor'o. Met'i li'a'n fals'a'n dent'ar'o'n en akv'o'n, kaj vid'i ke li hav'as ĉio'n, kio'n li dezir'as por la nokt'o.”
“Ĉu li'a si'n'ten'o est'is kiel kutim'e?”
La serv'ist'o pri'pens'is dum moment'o.
“Nu, sinjor'o, mi opini'as, ke io mal'trankvil'ig'is li'n.”
“Kia'manier'e?”
“Rilat'e al leter'o, kiu'n li leg'is. Li demand'is, ĉu mi met'is ĝi'n en li'a'n kupe'o'n. Kompren'ebl'e, mi dir'is al li, ke mi ne tio'n far'is, kaj li blasfem'is kaj plend'is pri ĉio, kio'n mi far'is.”
“Ĉu tio est'is ne'kutim'a?”
“Cert'e ne, sinjor'o. Li facil'e koler'iĝ'is.”
“Ĉu vi'a mastr'o iam pren'is dorm'ig-trink'aĵ'o'n?”
D-ro Constantine si'n klin'is antaŭ'e'n.
“Ĉiam, kiam li vetur'is per trajn'o, sinjor'o. Li dir'is, ke li ne pov'is dorm'i sen ĝi.”
“Ĉu vi sci'as, kia'n drog'o'n li kutim'e pren'is?”
“Mi ne pov'as dir'i, sinjor'o. Ne est'is nom'o sur la botel'o.
Nur ‘La dorm'ig'aĵ'o pren'ot'a ĉe la en'lit'iĝ'o.’”
“Ĉu li pren'is ĝi'n hieraŭ vesper'e?”
“Jes, sinjor'o. Mi en'verŝ'is ĝi'n en glas'o'n, kaj met'is ĝi'n sur la tabl'et'o'n pret'a por li.”
“Vi ne vid'is li'n trink'i ĝi'n?”
“Ne, sinjor'o.”
“Kio okaz'is post'e?”
“Mi demand'is, ĉu li bezon'as i'o'n ali'a'n, kaj je kiom'a hor'o mi vek'u li'n maten'e. Li dir'is, ke mi ne ĝen'u li'n ĝis li sonor'ig'os.”
“Ĉu tio est'is kiel kutim'e?”
“Tut'e, sinjor'o. Li kutim'e sonor'ig'is por la konduktor'o kaj pet'is mi'a'n ĉe'est'o'n kiam li est'is pret'a el'lit'iĝ'i.”
“Ĉu li kutim'e el'lit'iĝ'is fru'e aŭ mal'fru'e?”
“Tio de'pend'is de li'a humor'o, sinjor'o. Kelk'foj'e li el'lit'iĝ'is por la maten'manĝ'o, kelk'foj'e ne ĝis preskaŭ la tag'manĝ-hor'o.”
“Vi do, ne mal'trankvil'iĝ'is kiam la maten'o for'pas'is kaj li ne al'vok'is vi'n?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi sci'is. ke vi'a mastr'o hav'is mal'amik'o'j'n?”
“Jes. sinjor'o.”
La vir'o parol'is tut'e sen'emoci'e. “Kiel vi sci'is?”
“Mi aŭd'is li'n pri'parol'i leter'o'j'n kun S-ro MacQueen, sinjor'o.”
“Ĉu vi hav'is am'o'n al vi'a mastr'o, Masterman?”
La vizaĝ'o de Masterman far'iĝ'is, se ebl'e, eĉ pli sen'esprim'a ol kutim'e.
“Mi apenaŭ pov'as tio'n dir'i, sinjor'o. Li est'is mal'avar'a mastr'o.”
“Sed vi ne ŝat'is li'n?”
“Mi dir'u, ke mi ne tre ŝat'as uson'an'o'j'n, sinjor'o.”
“Ĉu vi iam est'is en Uson'o?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi memor'as, ĉu vi leg'is en la ĵurnal'o'j pri la infan'ŝtel'a afer'o Armstrong?”
Iom da kolor'o vid'ebl'iĝ'is sur la vang'o'j de la vir'o.
“Jes, cert'e, sinjor'o. Knab'in'et'o, ĉu ne? Terur'a afer'o.”
“Ĉu vi sci'is, ke vi'a mastr'o, S-ro Ratchett est'is la cefa krim'ul'o en tiu afer'o?”
“Tut'e ne, sinjor'o.” La voĉ'ton'o de la serv'ist'o en'hav'is varm'ec'o'n kaj sent'o'n por la unu'a foj'o. “Mi pov'as apenaŭ kred'i tio'n, sinjor'o.”
“Tamen, ĝi est'as ver'a. Nun, ni parol'u pri vi'a'j ag'o'j hieraŭ vesper'e. Rutin'a afer'o, vi kompren'as. Kio'n vi far'is post kiam vi for'las'is vi'a'n mastr'o'n?”
“Mi dir'is al S-ro MacQueen, ke la mastr'o dezir'as li'a'n ĉe'est'o'n. Post'e mi ir'is al mi'a kupe'o kaj leg'is.”
“Vi'a kupe'o est'is———?”
“La last'a du'a-klas'a, sinjor'o. Apud la manĝ-vagon'o.”
Poirot rigard'is si'a'n plan'o'n.
“Jes, kaj kiu'n lit'o'n vi okup'is?”
“La mal'supr'a'n, sinjor'o.”
“Tio est'as n-ro 4?”
“Jes, sinjor'o.”
“Ĉu est'is iu ali'a kun vi?”
“Jes, sinjor'o. Grand'a ital'o.”
“Ĉu li parol'as angl'e?”
“Nu, spec'o'n de angl'a lingv'o, sinjor'o.” La voĉ'ton'o de la serv'ist'o est'is sen'estim'a. “Li est'is en Uson'o — Chicago — mi aŭd'is.”
“Ĉu vi kaj li mult'e inter'parol'as?”
“Ne, sinjor'o. Mi prefer'as leg'i.”
Poirot rid'et'is. Li pov'is imag'i la scen'o'n — la grand'a parol'em'a ital'o, kaj la mal'estim'a ignor'o de la serv'ist'o de la sinjor'o.
“Permes'u, ke mi demand'u kio'n vi leg'as?” li dir'is.
“Nun'temp'e, sinjor'o, mi leg'as La Kapt'it'o de la Am'o de s-in'o Arabella Richardson.”
“Bon'a rakont'o?” “Mi trov'as ĝi'n tre ĝu'ebl'a, sinjor'o.”
“Nu, ni daŭr'ig'u. Vi re'ven'is al vi'a kupe'o kaj leg'is La Kapt'it'o de la Am'o, ĝis — kiam?”
“Ĉirkaŭ la dek'a kaj du'on'o la ital'o vol'is en'lit'iĝ'i. Tial la konduktor'o ven'is kaj pret'ig'is la lit'o'j'n.”
“Kaj tiam vi en'lit'iĝ'is kaj en'dorm'iĝ'is?”
“Mi en'lit'iĝ'is, sinjor'o, sed mi ne en'dorm'iĝ'is.”
“Kial ne?”
“Mi hav'is dent-dolor'o'n, sinjor'o.”
“Ho, là là — tio est'as dolor'ig'a.”
“Tre dolor'ig'a, sinjor'o.”
“Ĉu vi i'o'n far'is pri ĝi?”
“Mi sur'met'is iom da kariofil'a ole'o, sinjor'o, kiu mal'pli'ig'is la dolor'o'n, sed ankoraŭ mi ne pov'is dorm'i. Mi lum'ig'is la lamp'o'n super mi'a kap'o, kaj daŭr'is leg'i, tiel ke mi ne pens'u pri la dolor'o.”
“Kaj ĉu vi tut'e ne en'dorm'iĝ'is?”
“Jes, sinjor'o, mi en'dorm'iĝ'is ĉirkaŭ la kvar'a maten'e.”
“Kaj vi'a kun'ul'o?”
“La ital'a ul'o? Nu, li daŭr'is ronk'i.”
“Li ne el'ir'is la kupe'o'n dum la nokt'o?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi aŭd'is i'o'n ne'kutim'a'n dum la nokt'o?”
“Mi opini'as, ke ne, sinjor'o. Tio est'as, neni'o'n ne'kutim'a'n. La trajn'o est'ant'e sen'mov'a far'is ĉio'n sen'bru'a.”
Poirot silent'is dum moment'o kaj post'e dir'is: “Nu, mi opini'as ke est'as mal'mult'o dir'ebl'a. Vi ne pov'as ĵet'i i'a'n lum'o'n sur la tragedi'o'n?”
“Mi bedaŭr'as, ke ne, sinjor'o.”
“Laŭ vi'a sci'o, ĉu est'is ia kverel'o aŭ mal'amik'ec'o inter vi'a mastr'o kaj S-ro MacQueen?”
“Cert'e ne, sinjor'o. S-ro MacQueen est'as tre afabl'a sinjor'o.”
“Kie vi est'is serv'ist'o antaŭ ol vi ven'is al S-ro Ratchett?”
“Ĉe Sir Henry Tomlinson en Grosvenor Square, Londono, sinjor'o.”
“Kial vi for'las'is li'n?”
“Li intenc'is ir'i al Orient'a Afrik'o, sinjor'o, kaj ne pli bezon'is mi'a'n labor'o'n. Sed mi est'as cert'a, ke li bon'e parol'us pri mi. Mi est'is ĉe li dum plur'a'j jar'o'j.”
“Kaj vi est'is kun S-ro Ratchett — dum kiom da temp'o?”
“Iom pli ol naŭ monat'o'j'n, sinjor'o.”
“Dank'o'n, Masterman. Flank'e, ĉu vi fum'as pip'o'n?” “Ne, sinjor'o. Mi fum'as nur cigared'o'j'n.”
“Dank'o'n. Tio sufiĉ'as.”
Poirot far'is al li for'ir'a'n kap'mov'o'n. La serv'ist'o hezit'is moment'o'n.
“Vi pardon'os al mi, sinjor'o, sed la iom mal'jun'a uson'a sinjor'in'o est'as tre ekscit'it'a. Ŝi dir'as, ke ŝi sci'as ĉio'n pri la murd'int'o.”
“Tiu'kaz'e,” dir'is Poirot rid'et'ant'e, “est'us bon'e, ke ni vid'u ŝi'n nun.”
“Ĉu mi dir'u tio'n al ŝi, sinjor'o? Dum long'a temp'o ŝi postul'is ke iu grav'a person'o vid'u ŝi'n. La konduktor'o pen'as trankvil'ig'i ŝi'n.”
“Send'u ŝi'n al ni, mi'a amik'o,” dir'is Poirot. “Ni aŭskult'os ŝi'a'n rakont'o'n nun.”
S-in'o Hubbard ven'is en la manĝ-vagon'o'n tiel sen'spir'e ekscit'it'a, ke ŝi preskaŭ ne pov'is klar'e parol'i si'a'j'n vort'o'j'n.
“Nu dir'u al mi tio'n. Kiu hav'as aŭtoritat'o'n ĉi tie? Mi hav'as tre grav'a'n inform'o'n, ver'e tre grav'a'n, kaj mi dezir'as dir'i ĝi'n al aŭtoritat'a person'o kiel ebl'e plej baldaŭ. Se vi sinjor'o'j———”
Ŝi'a ŝancel'iĝ'ant'a rigard'o vag'ad'is inter la tri vir'o'j.
Poirot klin'is si'n antaŭ'e'n.
“Dir'u ĝi'n al mi, sinjor'in'o,” li dir'is. “Sed unu'e sid'iĝ'u.”
S-in'o Hubbard pez'e sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n kontraŭ li.
“Kio'n mi dev'as dir'i al vi est'as ĉi tio. Okaz'is murd'o en la trajn'o hieraŭ nokt'e, kaj la murd'int'o est'is tie en mi'a kupe'o!”
“Vi est'as cert'a pri tio, sinjor'in'o?”
“Kompren'ebl'e mi est'as cert'a. Kia ide'o! Mi sci'as pri kio mi parol'as. Mi dir'os al vi ĉio'n dir'ebl'a'n. Mi en'lit'iĝ'is kaj en'dorm'iĝ'is, kaj subit'e mi vek'iĝ'is--ĉio est'is tut'e mal'lum'a--kaj mi sci'is, ke est'as vir'o en mi'a kupe'o. Mi tiom tim'is, ke mi ne pov'is laŭt'kri'i. Mi nur kuŝ'is tie, kaj pens'is, ‘Sen'kompat'e oni mort'ig'os mi'n.’ Mi tut'e ne pov'as klar'ig'i al vi mi'a'j'n sent'o'j'n. Mi pens'is pri ĉi tiu'j aĉ'a'j trajn'o'j kaj la per'fort'aĵ'o'j pri kiu'j mi leg'is. Kaj mi pens'is ‘Nu, ĉiu'okaz'e, li ne pren'os mi'a'n juvel'ar'o'n,’ ĉar mi met'is ĝi'n en ŝtrump'o'n kaj kaŝ'is ĝi'n sub mi'a'n kap'kusen'o'n-kaj tio ne est'as tre komfort'a. Sed tio ne rilat'as al la afer'o. Kie mi est'is?”
“Vi percept'is, sinjor'in'o, ke est'as vir'o en vi'a kupe'o.”
“Jes. Nu, mi kuŝ'is tie kun ferm'it'a'j okul'o'j, kaj mi pens'is kio'n mi far'u, kaj mi pens'is, ‘Nu, mi est'as kontent'a ke mi'a fil'in'o ne sci'as pri mi'a mal'bon'a stat'o.’ Kaj tiam, iel mi kolekt'is mi'a'j'n pens'o'j'n, kaj mi palp'serĉ'is per la man'o, kaj prem'is la sonor'il'o'n por al'tir'i la konduktor'o'n. Mi prem'is ĝi'n kaj mi prem'is ĝi'n kaj neni'o okaz'is, kaj mi cert'ig'as al vi, ke mi pens'is ke mi'a kor'o ĉes'os bat'i. ‘Terur'e,’ mi dir'is al mi, ‘ebl'e ili murd'is ĉiu'n en la trajn'o.’ Ĝi star'is sen'mov'a kaj est'is aĉ'a sen'bru'ec'o en la aer'o. Sed mi daŭr'is prem'i la sonor'il'o'n, kaj ho! la sen'ŝarĝ'o'n kiam mi aŭd'is paŝ'o'j'n ven'ant'a'j laŭ la koridor'o, kaj frap'o'n ĉe mi'a pord'o. ‘ En'ven'u,’ mi ek'kri'is, kaj mi sam'temp'e lum'ig'is la lamp'o'j'n. Kaj, ĉu vi pov'as kred'i ĝi'n, est'is neni'u tie.”
Al S-in'o Hubbard tio ŝajn'is est'i dram'a dir'aĵ'o anstataŭ komik'a.
“Kaj kio okaz'is post'e, sinjor'in'o?”
“Nu, mi dir'is al la konduktor'o kio okaz'is, kaj ŝajn'e li ne kred'is mi'n. Li ŝajn'is imag'i, ke la tut'a afer'o est'is sonĝ'o. Mi insist'is, ke li rigard'u sub la seĝ'o'n, kvankam li dir'is, ke ne est'is spac'o por vir'o tie. Est'is klar'e, ke la vir'o mal'aper'is, sed est'is vir'o tie, kaj la dezir'o de la konduktor'o trankvil'ig'i mi'n ver'e koler'ig'is mi'n. Mi ne est'as tia person'o kia imag'as afer'o'j'n, S-ro——— mi kred'as, ke mi ne sci'as vi'a'n nom'o'n?”
“Poirot, sinjor'in'o, kaj jen S-ro Bouc, direktor'o de la kompani'o, kaj D-ro Constantine.”
S-in'o Hubbard murmur'is: “Plaĉ'as al mi renkont'i vi'n,”
al ĉiu el la tri laŭ iom distr'it'a manier'o, kaj daŭr'ig'is si'a'n rakont'o'n.
“Nu, mi ne ŝajn'ig'os, ke mi est'is tiel inteligent'a kiel mi pov'us est'i. En mi'a'n kap'o'n ven'is la ide'o ke ĉe'est'is la vir'o el la apud'a kupe'o--tiu, kiu est'as mort'ig'it'a. Mi pet'is al la konduktor'o ke li rigard'u la pord'o'n inter la kupe'o, kaj tut'e cert'e ĝi ne est'is rigl'it'a. Nu, mi pri'zorg'is tio'n. Mi dir'is, ke li tuj rigl'u ĝi'n, kaj post li'a for'ir'o mi met'is kofr'o'n kontraŭ ĝi'n por cert'ig'i ĝi'n.”
“Je kiom'a hor'o tio okaz'is, S-in'o Hubbard?”
“Mi cert'ig'as al vi, ke mi ne pov'as dir'i. Mi ne rigard'is.
Mi est'is tiel mal'trankvil'a.”
“Kaj kio nun est'as vi'a teori'o?”
“Nu, mi opini'as ke la afer'o est'as kiel ebl'e plej klar'a.
La vir'o en mi'a kupe'o est'is la murd'int'o. Kiu ali'a li pov'us est'i?”
“Kaj vi opini'as, ke li re'ir'is en la apud'a'n kupe'o'n?”
“Kiel mi sci'u kie'n li ir'is? Mi hav'is la okul'o'j'n tut'e ferm'it'a'j'n.”
“Li dev'is el'ir'i tra la pord'o'n en la koridor'o'n.”
“Nu, mi ne pov'as dir'i. Mi hav'is la okul'o'j'n tut'e ferm'it'a'j'n.”
S-in'o Hubbard konvulsi'e sopir'is. “Mi est'is terur'e tim'em'a! Se mi'a fil'in'o nur sci'us———” “Vi ne opini'as, sinjor'in'o, ke tio, kio'n vi aŭd'is est'is la bru'o de iu mov'iĝ'ant'a en la apud'a kupe'o--tiu de la murd'it'o?”
“Ne, sinjor'o Poirot. La vir'o est'is tie en la sam'a kupe'o kun mi. Kaj, mi hav'as pruv'o'n.”
Triumf'e ŝi montr'is grand'a'n man'sak'et'o'n kaj komenc'is en'rigard'i ĝi'n. Ŝi el'pren'is vic'e du pur'a'j'n poŝ'tuk'o'j'n, okul'vitr'o'j'n garn'it'a'j'n per testud'aĵ'o, botel'et'o'n da aspirin'o, pak'et'o'n medikament'o, ali'a'n da hel'verd'a'j pipr'o'ment'aĵ'o'j, ŝlos'il'ar'o'n, tond'il'o'n, ĉek'libr'et'o'n, fotograf'aĵ'o'n de ekster'ordinar'e ne'bel'a infan'o, kelk'a'j'n leter'o'j'n, kvin faden'o'j'n kun fals-orient'a'j glob'et'o'j, kaj et'a'n metal'a'n objekt'o'n — buton'o'n.
“Rigard'u ĉi tiu'n buton'o'n. Ĝi ne est'as unu el mi'a'j buton'o'j. Ĝi ne ven'is de io, kio'n mi posed'as. Mi trov'is ĝi'n hodiaŭ kiam mi el'lit'iĝ'is.”
Kiam ŝi met'is ĝi'n sur la tabl'o'n, S-ro Bouc antaŭ'e'n'klin'is si'n kaj far'is ek'kri'o'n.
“Sed ĝi est'as buton'o de la jak'o de serv'ist'o en Wagon Lit!”
“Pov'os est'i normal'a klar'ig'o pri tio,” dir'is poirot.
Li turn'is si'n ĝentil'e al la sinjor'in'o.
“Ĉi tiu buton'o, sinjor'o, ebl'e fal'is de la uniform'o de la konduktor'o, aŭ kiam li ekzamen'is vi'a'n kupe'o'n, aŭ kiam li pret'ig'is la lit'o'n hieraŭ vesper'e.”
“Mi tut'e ne kompren'as kio est'as al vi ĉiu'j. Ŝajn'as, kvazaŭ vi far'as neni'o'n krom trov'i kontraŭ'aĵ'o'j'n. Nu aŭskult'u. Mi leg'is revu'o'n hieraŭ vesper'e antaŭ ol mi en'dorm'iĝ'is. Antaŭ ol mi mal'lum'ig'is la kupe'o'n, mi met'is tiu'n revu'o'n sur kofr'et'o'n, kiu star'as sur la plank'o apud la fenestr'o. Ĉu vi tio'n aŭd'as?”
Ili cert'ig'is al ŝi, ke jes.
“Nu, do. La konduktor'o rigard'is sub la seĝ'o'n de apud la pord'o. Post'e li en'ven'is kaj rigl'is la pord'o'n inter mi kaj la apud'a kupe'o, sed li neniam est'is proksim'e al la fenestr'o. Hodiaŭ maten'e tiu buton'o kuŝ'is sur la supr'aĵ'o de la revu'o. Kiel vi nom'as tio'n, mi dezir'as sci'i?”
“Tio'n, sinjor'in'o, mi nom'as atest'o'n,” dir'is Poirot.
La respond'o ŝajn'is kontent'ig'i la vir'in'o'n. “Mi iĝ'as pli koler'a ol krabr'o, se oni ne kred'as al mi,” ŝi klar'ig'is.
“Vi don'is al ni tre interes'a'n kaj valor'a'n atest'o'n,” dir'is Poirot trankvil'ig'e. “Nun, ĉu mi pov'as far'i al vi kelk'a'j'n demand'o'j'n?”
“Cert'e.”
“Ĉar vi iom'et'e tim'is tiu'n vir'o'n Ratchett, kial vi ne antaŭ'e rigl'is la pord'o'n inter la du kupe'o'j?”
“Mi tio'n far'is,” tuj respond'is S-in'o Hubbard.
“Ĉu jes?” “Nu, efektiv'e, mi pet'is al tiu sved'in'o, ke ŝi rigard'u ĉu ĝi est'is rigl'it'a, kaj ŝi dir'is ke tiel est'is.”
“Kial vi mem ne pov'is vid'i ĝi'n?”
“Ĉar mi est'is en la lit'o, kaj mi'a spong'o-sak'et'o pend'is de la pord'o-ten'il'o.”
“Je kiom'a hor'o vi pet'is ke ŝi far'u tio'n por vi?”
“Mi pens'u. Dev'is est'i ĉirkaŭ la dek'a kaj du'on'o aŭ kvar'on'o antaŭ la dek'unu'a. Ŝi ven'is por el'trov'i ĉu mi hav'as aspirin'o'n. Mi dir'is al ŝi kie trov'i ĝi'n, kaj ŝi pren'is ĝi'n el mi'a kofr'o.”
“Vi est'is en la lit'o?”
“Jes.”
Subit'e ŝi rid'is. “Kompat'ind'ul'in'o. Ŝi est'is tut'e mal'trankvil'a. Okaz'is, ke ŝi erar'e mal'ferm'is la pord'o'n de la apud'a kupe'o.”
“Tiu'n de S-ro Ratchett?”
“Jes. Vi sci'as, kiel mal'facil'e est'as disting'i inter ili kiam vi tra'ir'as la trajn'o'n kaj ĉiu'j pord'o'j est'as ferm'it'a'j.
Ŝi est'is tre mal'trankvil'a. Ŝajn'as, ke li rid'is, kaj kred'ebl'e li dir'is i'o'n ne tut'e ĝentil'a. Kompat'ind'ul'in'o, ŝi eĉ trem'et'is. ‘Ho, mi far'is erar'o'n,’ ŝi dir'is. ‘Mi hont'as far'i erar'o'n. Ne afabl'a vir'o,’ ŝi dir'is. ‘Li dir'is, “Vi est'as tro mal'jun'a.”’”
D-ro Constantine rid'et'is kaj S-in'o Hubbard tuj akr'e rigard'is li'n.
“Li ne est'is afabl'a vir'o,” ŝi dir'is, “tio'n dir'i al sinjor'in'o.
Ne est'as dec'e rid'i pri tia'j afer'o'j.”
D-ro Constantine rapid'e pardon'pet'is.
“Ĉu Post tio vi aŭd'is i'a'n bru'o'n en la kupe'o de S-ro Ratchett?” demand'is Poirot.
“Nu — ne preciz'e.”
“Kio'n tio signif'as, sinjor'in'o?”
“Nu — --” ŝi paŭz'is. “Li ronk'is.”
“Do, li ronk'is, ĉu?”
“Terur'e. La antaŭ'a'n nokt'o'n mi ne pov'is dorm'i pro ĝi.”
“Vi ne aŭd'is li'n ronk'i post tiam, kiam vi ek'tim'is pri vir'o en vi'a kupe'o?”
“Nu, S-ro Poirot, kiel mi pov'us tio'n far'i? Li est'is sen'viv'a.”
“Jes, prav'e,” dir'is Poirot. Li aspekt'is konfuz'it'a.
“Ĉu vi memor'as la infan'ŝtel'a'n afer'o'n Armstrong, S-in'o Hubbard?” li demand'is.
“Jes, mi ja memor'as ĝi'n. Ankaŭ la fakt'o'n, ke la aĉ'ul'o kiu far'is ĝi'n evit'is pun'o'n. Mi ŝat'us man'um'i li'n.”
“Li ne evit'is pun'o'n. Li est'as sen'viv'a. Li mort'is hieraŭ nokt'e.”
“Vi ne intenc'as dir'i———?” S-in'o Hubbard du'on'e lev'is si'n el la seĝ'o pro ekscit'o. “Sed, jes. Ratchett est'is la vir'o.”
“Nu! Pens'u pri tio. Mi dev'as skrib'i por inform'i mi'a'n fil'in'o'n. Ĉu mi ne dir'is al vi hieraŭ vesper'e, ke tiu vir'o hav'as mal'bon'a'n vizaĝ'o'n. Vi vid'as, ke mi est'is prav'a. Mi'a fil'in'o ĉiam dir'as: ‘Kiam pa'nj'o hav'as impres'o'n, vi pov'as est'i tut'e cert'a ke ŝi prav'as.’”
“Ĉu vi kon'is iu'n en la famili'o Armstrong, S-in'o Hubbard?”
“Ne. Ili est'is en ekskluziv'a rond'o. Sed mi ĉiam aŭd'is, ke S-in'o Armstrong est'is perfekt'e bel'a vir'in'o kaj ke ŝi'a edz'o ador'is ŝi'n.”
“Do, S-in'o Hubbard, vi mult'e help'is al ni--tre mult'e.
Ebl'e vi don'os al mi vi'a'n tut'a'n nom'o'n?”
“Cert'e. Caroline Martha Hubbard.”
“Bon'vol'u skrib'i vi'a'n adres'o'n ĉi tie.”
S-in'o Hubbard tio'n far'is. Sed ne ĉes'is parol'i. “Mi ne pov'as ne pens'i pri ĝi. Cassetti--en ĉi tiu trajn'o. Mi hav'is impres'o'n pri tiu vir'o, ĉu ne, S-ro Poirot?”
“Ja, jes, sinjor'in'o. Parentez'e, ĉu vi posed'as skarlat'a'n silk'a'n kimon'o'n?”
“Kia strang'a demand'o! Ne, ne. Mi hav'as du tualet'rob'o'j'n--unu el roz'kolor'a flanel'o, kiu est'as tre komfort'a sur'ŝip'e, kaj unu el purpur'a silk'o donac'it'a al mi de mi'a fil'in'o. Sed pro kio vi dezir'as sci'i pri mi'a'j tualet'rob'o'j?”
“Okaz'is, sinjor'in'o, ke iu en skarlat'a kimon'o en'ir'is vi'a'n kupe'o'n aŭ tiu'n de S-ro Ratchett hieraŭ nokt'e. Kiel vi dir'is antaŭ ne'long'e, est'as mal'facil'e disting'i inter ili kiam ĉiu'j pord'o'j est'as ferm'it'a'j.”
“Nu, neni'u en skarlat'a tualet'rob'o en'ven'is en mi'a'n kupe'o'n.”
“Do, ŝi dev'is en'ir'i tiu'n de S-ro Ratchett.”
S-in'o Hubbard kun'prem'is la lip'o'j'n kaj dir'is mal'afabl'e: “Tio tut'e ne surpriz'as mi'n.”
Poirot antaŭ'e'n'klin'is. “Do, vi aŭd'is la voĉ'o'n de vir'in'o en la apud'a kupe'o?”
“Mi tut'e ne sci'as kiel vi tio'n diven'is, S-ro Poirot. Sed efektiv'e mi tio'n far'is.”
“Sed kiam mi demand'is al vi ĉu vi aŭd'is i'o'n en la apud'a kupe'o, vi nur dir'is ke vi aŭd'is S-ro'n Ratchett ronk'i.”
“Tio est'as ver'a. Li ronk'is dum part'o de la temp'o. Kaj dum la ali'a-- — ” S-in'o Hubbard ruĝ'iĝ'is. “Ĝi ne est'as agrabl'a afer'o pri kio parol'i.”
“Je kiom'a hor'o vi aŭd'is la voĉ'o'n de vir'in'o?”
“Mi ne sci'as. Mi vek'iĝ'is por minut'o kaj aŭd'is vir'in'o'n parol'ant'a, kaj est'is tut'e klar'e kie ŝi est'as. Mi pens'is nur, ‘Do, tia'spec'a vir'o li est'as, kaj tio ne surpriz'as mi'n,’ kaj de'nov'e en'dorm'iĝ'is. Mi cert'ig'as al vi, ke mi ne est'us dir'int'a i'o'n pri la afer'o, se vi ne est'us el'tir'int'a ĝi'n.”
“Ĉu ĝi est'is antaŭ aŭ post la afer'o pri la vir'o en vi'a kupe'o?”
“Tio simil'as al tio, kio'n vi antaŭ'e dir'is. Vir'in'o ne pov'is parol'i al li se li est'us sen'viv'a, ĉu?”
“Pardon. Vi sen'dub'e pens'as, ke mi est'as stult'a, sinjor'in'o.”
“Mi supoz'as, ke eĉ vi iam konfuz'iĝ'as. Mi ne pov'as ne pens'i pri tiu aĉ'ul'o Cassetti. Kio'n dir'os mi'a fil'in'o----”
Poirot lert'e sukces'is help'i al la vir'in'o re'met'i la en'hav'o'n de ŝi'a man'sak'et'o, kaj post'e li konduk'is ŝi'n al la pord'o. Je la last'a moment'o li dir'is : “Vi las'is fal'i vi'a'n poŝ'tuk'o'n, sinjor'in'o.”
S-in'o Hubbard rigard'is la pec'et'o'n de batist'o kiu'n li ten'is antaŭ ŝi.
“Tio ne aparten'as Al mi, S-ro Poirot. Mi hav'as la mi'a'n ĉi tie.”
“Pardon. Mi opini'is, ke ĉar ĝi sur'hav'as la ĉef'liter'o'n H sur ĝi----”
“Nu, tio est'as kurioz'a, sed ĝi cert'e ne aparten'as al mi.
La mi'a'j est'as mark'it'a'j C.M.H. kaj ili est'as taŭg'a'j afer'o'j, ne mult'e'kost'a'j parizaj ornam'aĵ'o'j. Kia'manier'e tia poŝ'tuk'o pov'os est'i util'a por ies naz'o?”
Neni'u el la tri vir'o'j ŝajn'is hav'i respond'o'n al tiu demand'o, kaj S-in'o Hubbard triumf'e el'ir'is.
S-ro Bouc rigard'is la buton'o'n, kiu'n S-in'o Hubbard las'is post ŝi.
“La buton'o. Mi ne pov'as kompren'i ĝi'n. Ĉu ĝi signif'as, ke malgraŭ ĉio Pierre Michel implik'iĝ'is en la afer'o?” li dir'is. Li paŭz'is, post'e daŭr'ig'is ĉar Poirot ne respond'is.
“Kio'n vi dir'us, mi'a amik'o?”
“La buton'o sugest'as ebl'ec'o'j'n,” pens'e dir'is Poirot. “Ni intervju'u la sved'in'o'n antaŭ ol diskut'u la inform'o'n kiu'n ni aŭd'is.”
Li tra'rigard'is la amas'o'n de pasport'o'j antaŭ li.
“Ha! jen. Greta Ohlsson, aĝ'o kvar'dek naŭ.”
S-ro Bouc ordon'is al la serv'ist'o, kaj baldaŭ la vir'in'o kun la flav'e-griz'a har'ar'o kaj la long'a ŝaf-simil'a vizaĝ'o en'konduk'iĝ'is. Ŝi miop'e rigard'is S-ro'n Poirot tra si'a'j okul'vitr'o'j, sed est'is tut'e trankvil'a.
Evident'iĝ'is, ke ŝi kompren'as kaj parol'as franc'e, tial la konversaci'o okaz'is per tiu lingv'o. Poirot unu'e far'is al ŝi la demand'o'j'n pri kiu'j li jam sci'is la respond'o'j'n--ŝi'a'j nom'o, aĝ'o, kaj adres'o. Post'e li demand'is pri ŝi'a okup'o. Ŝi dir'is al li, ke ŝi est'as intendant'in'o en misi'a lern'ej'o apud Istanbul. Ŝi est'as spert'a fleg'ist'in'o.
“Kompren'ebl'e, vi sci'as pri kio okaz'is hieraŭ nokt'e, fraŭl'in'o?”
“Kompren'ebl'e. Est'as terur'e. Kaj la uson'an'in'o dir'is al mi, ke la murd'int'o est'is efektiv'e en ŝi'a kupe'o.”
“Mi aŭd'is, fraŭl'in'o, ke vi est'as la last'a person'o, kiu vid'is la murd'it'o'n viv'a?”
“Mi ne sci'as. Pov'as est'i. Mi erar'e mal'ferm'is la pord'o'n de li'a kupe'o. Mi tre hont'is. Ĝi est'is ne'konven'a erar'o.”
“Vi efektiv'e vid'is li'n?”
“Jes. Li leg'is libr'o'n. Mi pardon'pet'is rapid'e kaj for'ir'is.”
“Ĉu li dir'is i'o'n al vi?”
Et'a ruĝ'iĝ'o montr'iĝ'is sur la vang'o'j de la sinjor'in'o.
“Li rid'is kaj dir'is kelk'a'j'n vort'o'j'n, kiu'j'n mi ne preciz'e aŭd'is.”
“Kaj kio'n vi far'is post tio, fraŭl'in'o?” demand'is Poirot, takt'e ŝanĝ'ant'e la tem'o'n.
“Mi ir'is al la kupe'o de la uson'an'in'o, S-in'o Hubbard.
Mi pet'is iom da aspirin'o kaj ŝi don'is ĝi'n al mi.”
“Ĉu ŝi demand'is al vi, ĉu la pord'o inter ŝi'a kupe'o kaj tiu de S-ro Ratchett est'is rigl'it'a?”
“Jes.”
“Kaj ĉu ĝi est'is?”
“Jes.”
“Kaj post tio?”
“Post tio mi re'ir'is al mi'a kupe'o. Mi en'glut'is la aspirin'o'n kaj kuŝ'iĝ'is.”
“Je kiom'a hor'o tio okaz'is?”
“Kiam mi en'lit'iĝ'is est'is kvin minut'o'j antaŭ la unu'a, ĉar mi rigard'is mi'a'n poŝ'horloĝ'o'n antaŭ ol streĉ'i ĝi'n.”
“Ĉu vi rapid'e en'dorm'iĝ'is?”
“Ne tre. Mi'a kap'o pli'san'iĝ'is, sed mi kuŝ'is sen'dorm'e dum iom da temp'o.”
“Ĉu la trajn'o halt'is antaŭ ol vi en'dorm'iĝ'is?”
“Mi opini'as, ke ne. Ni halt'is, mi opini'as ĉe staci'dom'o, ĵus kiam mi komenc'is est'i dorm'em'a.”
“Tio est'us ĉe Vincovci. Nu, vi'a kupe'o est'as ĉi tiu?” Li indik'is ĝi'n sur la plan'o.
“Jes, tio est'as ĝi.”
“Ĉu vi hav'is la supr'a'n aŭ la sub'a'n lit'o'n?”
“La sub'a'n, n-ro 10.”
“Kaj vi hav'is kun'ul'o'n?”
“Jes, jun'a angl'in'o. Tre afabl'a, tre ĝentil'a. Ŝi vetur'is de Bagdad.”
“Post kiam la trajn'o for'las'is Vincovci, ĉu ŝi for'las'is la kupe'o'n?”
“Ne, mi est'as cert'a, ke ne.” “Kial vi est'as cert'a, se vi dorm'is?”
“Mi dorm'as tre mal'pez'e. Mi kutim'as vek'iĝ'i pro sonet'o. Mi est'as cert'a, ke se ŝi est'us el'ir'int'a el la supr'a lit'o, mi est'us vek'iĝ'int'a.”
“Ĉu vi for'las'is la kupe'o'n?”
“Ne ĝis hodiaŭ maten'e.”
“Ĉu vi hav'as skarlat'a'n silk'a'n kimon'o'n, fraŭl'in'o?”
“Cert'e ne. Mi hav'as komfort'a'n tualet-rob'o'n el dik'a material'o.”
“Kaj la vir'in'o kun vi, F-in'o Debenham? Kia'n kolor'o'n hav'as ŝi'a tualet-rob'o?”
“Pal'a'n malv-kolor'o'n, tia kia'n vi aĉet'as en la orient'o.”
Poirot kap'jes'is. Tiam li dir'is en amik'a voĉ'ton'o: “Kial vi far'as la nun'a'n vojaĝ'o'n? Liber'temp'o?”
“Jes, mi hejm'e'n'ir'as por liber'temp'i. Sed unu'e mi ir'as al Lausanne por rest'i ĉe frat'in'o dum ebl'e semajn'o.”
“Ebl'e vi est'os tiel afabl'a kiel skrib'i por mi la nom'o'n kaj adres'o'n de vi'a frat'in'o?”
“Kun plezur'o.”
Ŝi pren'is la paper'o'n kaj krajon'o'n, kiu'j'n li don'is al ŝi, kaj skrib'is la nom'o'n kaj adres'o'n.
“Ĉu vi iam est'is en Uson'o, fraŭl'in'o?”
“Ne, kvankam unu'foj'e mi preskaŭ ir'is. Mi dev'us ir'i kun mal'san'a vir'in'o, sed last'moment'e la aranĝ'o nul'iĝ'is.
La uson'an'o'j est'as tre bon'a'j. Ili donac'as mult'e da mon'o por star'ig'i lern'ej'o'j'n kaj mal'san'ul'ej'o'j'n. Ili est'as tre praktik'a'j.”
“Ĉu vi iam aŭd'is pri la afer'o Armstrong?”
“Ne, kio est'is tio?”
Poirot klar'ig'is.
Greta Ohlsson indign'iĝ'is. Ŝi'a flav'a har'ar'o trem'et'is pro ŝi'a emoci'o.
“Ke ekzist'as en la mond'o tia'j mal'bon'a'j vir'o'j! Oni preskaŭ perd'as la fid'o'n. La kompat'ind'a patr'in'o. Mi'a kor'o dolor'as pro ŝi.”
La afabl'a sved'in'o for'ir'is, ŝi'a simpati'a vizaĝ'o ruĝ'et'a, ŝi'a'j okul'o'j larm'plen'a'j.
Poirot afer'em'e skrib'is sur paper'foli'o'n.
“Kio'n vi tie skrib'as, mi'a amik'o?” demand'is S-ro Bouc.
“Est'as mi'a kutim'o hav'i ĉio'n en bon'a ord'o. Mi pret'ig'is tabel'o'n laŭ'hor'a'n.”
Li fin'is la skrib'ad'o'n kaj don'is la paper'o'n al S-ro Bouc.
9.15 La trajn'o for'las'is Beograd.
ĉirkaŭ 9.40 Serv'ist'o las'is Ratchett kun dorm'ig'aĵ'o apud li. ĉirkaŭ 10.0 MacQueen las'is Ratchett.
ĉirkaŭ 10.40 Greta Ohlsson vid'is Ratchett (ne plu vid'it'a viv'a). N.B. — Li leg'as libr'o'n.
0.10 La trajn'o for'las'is Vincovci (mal'fru'e).
0.30 La trajn'o en'ir'is neĝ'blok'o'n.
0.37 La sonor'il'o de Ratchett son'as. La konduktor'o respond'is. Ratchett dir'as, “Ce n’est rien. Je me su'is trompé.”
ĉirkaŭ 1.17 S-in'o Hubbard pens'as, ke vir'o est'as en ŝi'a kupe'o. Sonor'ig'as por al'vok'i la konduktor'o'n.
S-ro Bouc kap'jes'is aprob'e. “Tio est'as tut'e klar'a,” li dir'is.
“Ĉu est'as neni'o tie, kio ŝajn'as al vi iom strang'a?”
“Ne, ĝi ŝajn'as est'i tut'e klar'a kaj en ord'o. Ŝajn'as tut'e cert'e ke la krim'o okaz'is je 1.1 5. La atest'o de la poŝ'horloĝ'o tio'n montr'as, kaj la rakont'o de S-in'o Hubbard akord'iĝ'as. Mi hazard'as konjekt'o'n pri la ident'ec'o de la murd'int'o. Mi dir'as, mi'a amik'o, ke la grand'a ital'o est'as li. Li ven'is de Uson'o — de Chicago — kaj memor'u, ke la il'o uz'at'a de ital'o est'as la tranĉ'il'o, kaj li pik'eg'as ne unu'foj'e, sed kelk'foj'e.”
“Tio est'as ver'a.”
“Sen'dub'e, tio est'as la solv'o de la mister'o. Sen'dub'e li kaj Ratchett est'is kun'e en tiu infan'ŝtel'a afer'o. Cassetti est'as ital'a nom'o. Ia'manier'e Ratchett perfid'is li'n. La ital'o el'trov'is li'n, send'is al li avert'a'j'n leter'o'j'n, kaj fin'e venĝ'is si'n laŭ kruel'a manier'o. La tut'a afer'o est'as simpl'a.”
Poirot dub'e sku'is la kap'o'n.
“Ĝi ne est'as tiel simpl'a, mi tim'as,” li murmur'is.
“Mi est'as cert'a, ke tio est'as la ver'o,” dir'is S-ro Bouc, pli kaj pli konvink'it'a pri si'a teori'o.
“Sed kio pri la serv'ist'o kun la dent-dolor'o, kiu ĵur'as ke la ital'o neniam for'las'is la kupe'o'n?”
“Tio est'as la mal'facil'aĵ'o.”
La okul'o'j de Poirot bril'et'is. “Jes, tio est'as ĝen'aĵ'o.
Est'as mal'bon'e por vi'a teori'o, kaj tre'eg'e bon'ŝanc'e por ni'a ital'a amik'o, ke la serv'ist'o de S-ro Ratchett hav'is la dent-dolor'o'n.”
“Ĝi est'os klar'ig'it'a,” dir'is S-ro Bouc kun grandioz'a cert'ec'o. Poirot de'nov'e sku'is la kap'o'n. “Ne, la afer'o est'as apenaŭ tiel simpl'a,” li de'nov'e murmur'is.
“Ni aŭd'u kio'n Pierre Michel dir'os pri tiu buton'o,” li dir'is.
Oni al'vok'is la konduktor'o'n de la Wagon Lit. Li demand'e rigard'is ili'n.
S-ro Bouc tus'et'is. “Michel,” li dir'is. “Jen buton'o de vi'a jak'o. Ĝi trov'iĝ'is en la kupe'o de la uson'an'in'o. Kio'n vi pov'as dir'i pri ĝi.”
La man'o de la konduktor'o aŭtomat'e ir'is al si'a jak'o.
“Mi ne perd'is buton'o'n, sinjor'o,” li dir'is. “Dev'as est'i ia erar'o.”
“Tio est'as strang'a.”
“Mi ne pov'as klar'ig'i ĝi'n, sinjor'o.”
La vir'o aspekt'is surpriz'it'a, sed neniel kulp'a aŭ konfuz'it'a.
S-ro Bouc dir'is signif'e: “Pro la cirkonstanc'o'j laŭ kiu'j ĝi trov'iĝ'is, est'as preskaŭ cert'e, ke tiu buton'o est'as fal'ig'it'a de la vir'o kiu est'is en la kupe'o de S-in'o Hubbard, kiam ŝi funkci'ig'is la sonor'il'o'n.”
“Sed, sinjor'o, est'is neni'u tie. Dev'as est'i, ke la sinjor'in'o imag'is ĝi'n.”
“Ŝi ne imag'is ĝi'n, Michel. La murd'int'o de S-ro Ratchett est'is tie — kaj fal'ig'is tiu'n buton'o'n.”
Kiam la signif'o de la vort'o'j de S-ro Bouc iĝ'is al li klar'a Pierre Michel eg'e agit'iĝ'is.
“Tio ne est'as ver'a, sinjor'o, ĝi ne est'as ver'a,” li ek'kri'is.
“Vi akuz'as mi'n pri la krim'o. Mi? Mi est'as sen'kulp'a. Mi est'as tut'e sen'kulp'a. Kial mi dezir'u mort'ig'i sinjor'o'n, kiu'n mi neniam antaŭ'e vid'is?”
“Kie vi est'is kiam la sonor'il'o de S-in'o Hubbard son'is?”
“Mi dir'is al vi, sinjor'o, en la apud'a vagon'o, parol'ant'e kun mi'a koleg'o.”
“Ni ven'ig'os li'n.”
“Far'u tio'n, sinjor'o, mi pet'eg'as vi'n.”
Oni ven'ig'is la konduktor'o'n de la apud'a vagon'o, kaj li tuj konfirm'is la dir'o'n de Pierre Michel. Li al'don'is, ke la konduktor'o de la Bukaresta vagon'o ankaŭ est'is tie. La tri el ili est'is diskut'int'a'j la situaci'o'n kaŭz'it'a de la neĝ'o.
Ili est'is parol'int'a'j dum ĉirkaŭ dek minut'o'j kiam Michel supoz'is, ke li aŭd'as sonor'il'o'n. Kiam li mal'ferm'is la pord'o'n inter la du vagon'o'j, ili ĉiu'j klar'e aŭd'is ĝi'n.
Sonor'il'o daŭr'e aŭd'iĝ'is. Michel rapid'e kur'is respond'e al ĝi. “Vi do vid'as, sinjor'o, ke mi est'as sen'kulp'a,” dir'is Michel mal'trankvil'e.
“Kaj ĉi tiu buton'o de jak'o Wagon Lit — kiel vi klar'ig'as ĝi'n?”
“Mi ne pov'as, sinjor'o. Ĝi est'as mister'o al mi. Ĉiu'j mi'a'j buton'o'j est'as ĉi tie.”
La ali'a'j konduktor'o'j ankaŭ dir'is, ke ili ne perd'is buton'o'n. Ankaŭ, ke ili ne est'is en la kupe'o de S-in'o Hubbard.
“Trankvil'ig'u vi'n, Michel,” dir'is S-ro Bouc, “kaj pens'u pri la moment'o kiam vi kur'is respond'e al la sonor'il'o de S-in'o Hubbard. Ĉu vi renkont'is iu'n en la koridor'o?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi vid'is iu'n for'ir'ant'a de vi laŭ la koridor'o en la ali'a'n direkt'o'n?”
“De'nov'e, ne, sinjor'o.”
“Strang'e,” dir'is S-ro Bouc.
“Ne tre”, dir'is Poirot. “Est'as afer'o de temp'o. S-in'o Hubbard vek'iĝ'as kaj trov'as iu'n en si'a kupe'o. Dum unu du moment'o'j ŝi kuŝ'as paraliz'it'a, la okul'o'j ferm'it'a'j.
Kred'ebl'e tiam la vir'o el'ir'is en la koridor'o'n. Tiam ŝi funkci'ig'as la sonor'il'o'n, sed la konduktor'o ne tuj al'ven'as. Li aŭd'as ĝi'n nur la tri'a'n aŭ kvar'a'n foj'o'n. Mi person'e opini'as, ke est'is sufiĉ'e da temp'o———”
“Por kio? Por kio, mon cher? Memor'u, ke est'as dik'a'j neĝ'blov'aĵ'o'j tut'e ĉirkaŭ la trajn'o.”
“Est'is du voj'o'j mal'fermat'a'j por ni'a murd'int'o,” dir'is Poirot mal'rapid'e. “Li pov'is en'ir'i unu el la tualet'ej'o'j aŭ li pov'is mal'aper'i en unu el la kupe'o'j.”
“Sed ili est'is ĉiu'j okup'at'a'j.”
“Jes.”
“Vi intenc'as dir'i, ke li pov'is mal'aper'i en si'a'n propr'a'n kupe'o'n.”
Poirot kap'jes'is.
“Taŭg'as, taŭg'as,” murmur'is S-ro Bouc. “Dum tiu dek-minut'a for'est'o de la konduktor'o, la murd'int'o ven'as el si'a kupe'o, en'ir'as tiu'n de Ratchett, murd'as li'n, ŝlos'as kaj fiks'as la ĉen'o'n sur la intern'a'n flank'o'n de la pord'o, el'ir'as tra la kupe'o de S-in'o Hubbard kaj est'as sen'danĝer'e en si'a kupe'o kiam la konduktor'o re'ven'is.”
Poirot murmur'is. “Ĝi ne est'as tiel simpl'a, mi'a amik'o.
Ni'a amik'o la kurac'ist'o tio'n dir'os al vi.”
Per gest'o S-ro Bouc indik'is, ke la tri konduktor'o'j pov'as for'ir'i.
“Ni dev'as vid'i ankoraŭ ok pasaĝer'o'j'n,” dir'is Poirot.
“Kvin unu'a-klas'a'j pasaĝer'o'j — Princ'in'o Dragomiroff, Graf'o kaj Graf'in'o Andrenyi, Kolonel'o Arbuthnot, kaj S-ro Hardman. Tri du'a-klas'a'j pasaĝer'o'j — F-in'o Debenham, Antonio Foscarelli kaj la sinjor'in'a-serv'ist'in'o Fräulein Schmidt.”
“Kiu'n vi unu'e vid'os — la ital'o'n?”
“Kiom vi parol'as pri vi'a ital'o! Ne, ni komenc'iĝ'os ĉe la plej alt'a rang'o. Ebl'e la princ'in'o est'os tiel afabl'a kiel dispon'i al ni kelk'a'j'n moment'o'j'n. Dir'u tio'n al ŝi, Michel.”
“Jes, sinjor'o,” dir'is la konduktor'o, kiu tiu'temp'e for'las'as la vagon'o'n.
“Dir'u al ŝi, ke ni pov'os ven'i al ŝi en ŝi'a kupe'o, se ŝi ne vol'os ven'i ĉi tie'n,” vok'is S-ro Bouc.
Sed Princ'in'o Dragomiroff ne akcept'is la last'a'n propon'o'n. Ŝi ven'is en la manĝ-vagon'o'n, iom'et'e klin'is si'a'n kap'o'n, kaj sid'iĝ'is kontraŭ Poirot.
Ŝi'a mal'grand'a buf-simil'a vizaĝ'o aspekt'is eĉ pli flav'a ol la antaŭ'a'n tag'o'n. Ŝi cert'e est'is mal'bel'a, tamen, kiel la buf'o, ŝi hav'is okul'o'j'n kiel juvel'o'j'n, mal'hel'a'j'n kaj ordon'em'a'j'n, mal'kaŝ'ant'a'j'n la atent'a'n energi'o'n kaj intelekt'a'n pov'o'n. Ŝi'a voĉ'o est'is mal'alt'a kaj tre klar'a. Ŝi inter'romp'is flat'a'n pardon'pet'a'n fraz'o'n de S-ro Bouc.
“Vi ne bezon'as pardon'pet'i, sinjor'o'j. Mi kompren'as, ke murd'o okaz'is. Natur'e, vi dev'as intervju'i ĉiu'j'n pasaĝer'o'j'n. Plaĉ'os al mi don'i al vi ĉi'a'n ebl'a'n help'o'n.”
“Vi est'as tre afabl'a, sinjor'in'o,” dir'is Poirot.
“Tut'e ne. Est'as mi'a dev'o. Kio'n vi vol'as sci'i?”
“Vi'a'j'n plen'a'n nom'o'n kaj adres'o'n, sinjor'in'o. Ebl'e vi prefer'os mem skrib'i ili'n?”
Poirot propon'is paper'foli'o'n kaj krajon'o'n, sed la princ'in'o flank'e'n man'gest'is ili'n.
“Vi pov'as skrib'i ili'n,” ŝi dir'is. “Est'as neni'o mal'facil'a — Natalia Dragomiroff, 17 Avenu'e Kleber, Par'is.”
“Vi vetur'as hejm'e'n de Istanbul, sinjor'in'o?”
“Jes. Mi loĝ'is ĉe la Aŭstr'a Ambasador'ej'o. Mi'a serv'ist'in'o est'as kun mi.”
“Ĉu vi est'os tiel afabl'a kiel mal'long'e dir'i al mi kio'n vi far'is post la vesper'manĝ'o hieraŭ?”
“Volont'e. Kiam mi est'is en la manĝ-vagon'o mi dir'is al la konduktor'o, ke li pret'ig'u mi'a'n lit'o'n. Mi en'lit'iĝ'is tuj post la manĝ'o. Mi leg'is ĝis la dek-unu'a, kiam mi mal'lum'ig'is la kupe'o'n. Mi ne pov'is dorm'i pro reŭmat'ism'a'j dolor'o'j, kaj ĉirkaŭ kvar'on'o antaŭ la unu'a mi sonor'ig'is por mi'a serv'ist'in'o. Ŝi masaĝ'is mi'n kaj post'e laŭt'leg'is ĝis mi sent'is mi'n dorm'em'a. Mi ne pov'as dir'i preciz'e la hor'o'n kiam ŝi for'ir'is — ebl'e post du'on'hor'o.”
“Tiam la trajn'o est'is halt'int'a?”
“Jes, la trajn'o est'is halt'int'a.”
“Vi aŭd'is neni'o'n — neni'o'n ne'kutim'a'n dum tiu temp'o, sinjor'in'o?”
“Mi aŭd'is neni'o'n ne'kutim'a'n.” “Kio est'as la nom'o de vi'a serv'ist'in'o?”
“Hildegarde Schmidt.”
“Ĉu ŝi est'as kun vi dum long'a temp'o?”
“Dek kvin jar'o'j'n.”
“Vi konsider'as ŝi'n fid'ind'a?”
“Tut'e. Ŝi'a'j parenc'o'j ven'as de german'a bien'o, kiu aparten'is al mi'a mort'int'a edz'o.”
“Vi vizit'is Uson'o'n, mi supoz'as, sinjor'in'o?”
La abrupt'a tem'ŝanĝ'o ig'is la mal'jun'ul'in'o'n lev'i la brov'o'j'n.
“Mult'a'j'n foj'o'j'n.”
“Ĉu vi iam kon'is famili'o'n laŭ'nom'e Armstrong — famili'o en kiu tragedi'o okaz'is?”
Kun emoci'o en la voĉ'o la mal'jun'ul'in'o dir'is, “Vi parol'as pri amik'o'j mi'a'j, sinjor'o.”
“Do, vi bon'e kon'is Kolonel'o'n Armstrong?”
“Mi iom'et'e kon'is li'n, sed li'a edz'in'o, Sonia Armstrong, est'is mi'a bapt'o-fil'in'o. Mi est'is amik'in'o de ŝi'a patr'in'o, la aktor'in'o, Lind'a Ard'e'n. Lind'a Ard'e'n est'is grand'a geni'ul'in'o, unu el la plej mir'ind'a'j tragedi'a'j aktor'in'o'j en la mond'o. Kiel Lord'in'o Macbeth, kiel Magda, neni'u egal'is ŝi'n. Mi ne nur admir'is ŝi'a'n art'o'n, mi est'is person'a amik'in'o.”
“Ŝi est'as sen'viv'a?”
“Ne, ne, ŝi ankoraŭ viv'as, sed ŝi viv'as laŭ komplet'a privat'ec'o. Ŝi est'as tre mal'fort'a, kaj dev'as kuŝ'i sur sof'o dum preskaŭ la tut'a temp'o.”
“Mi opini'as, ke est'is du'a fil'in'o?”
“Jes, mult'e pli jun'a ol S-in'o Armstrong.”
“Kaj ŝi ankoraŭ viv'as?”
“Cert'e.”
“Kie ŝi est'as?”
La mal'jun'ul'in'o vigl'e rigard'is li'n. “Mi dev'as pet'i la kial'o'n por ĉi tiu'j demand'o'j. Kiel ili rilat'as al la nun'a afer'o — la murd'o en ĉi tiu trajn'o?”
“Ili rilat'as jen'e, sinjor'in'o. La murd'it'o est'is la vir'o kiu respond'ec'is pri la ŝtel'o kaj murd'o de la infan'et'o Armstrong.”
“Ha!” La rekt'a'j brov'o'j kun'tir'iĝ'is. La Princ'in'o Dragomiroff iom'et'e pli rekt'e sid'iĝ'is.
“Do, mi'a'opini'e, tiu murd'o est'as tre bon'a okaz'int'aĵ'o!
Vi pardon'os mi'a'n iom parti'a'n vid'punkt'o'n.”
“Ĝi est'as tut'e natur'a, sinjor'in'o. Kaj nun, ni re'ven'u al la demand'o, kiu'n vi ne respond'is. Kie est'as la pli jun'a fil'in'o de Lind'a Ard'e'n, la frat'in'o de S-in'o Armstrong?”
“Mi ver'e ne pov'as tio'n dir'i al vi, sinjor'o. Mi ne plu rilat'as kun la pli jun'a generaci'o. Mi kred'as, ke ŝi edz'in'iĝ'is kun angl'o antaŭ kelk'a'j jar'o'j kaj ir'is al Angl'uj'o, sed moment'e mi ne pov'as memor'i la nom'o'n.”
Ŝi paŭz'is moment'o'n, kaj tiam dir'is: “Ĉu est'as io ali'a, kio'n vi dezir'as demand'i al mi, sinjor'o'j?”
“Nur unu afer'o'n, sinjor'in'o, iom person'a'n demand'o'n.
La kolor'o'n de vi'a tualet-rob'o?”
Ŝi iom'et'e lev'is la brov'o'j'n. “Mi dev'as supoz'i, ke est'as kial'o por tia demand'o. Mi'a tualet-rob'o est'as el blu'a atlas'o.”
“Est'as neni'o ali'a, sinjor'in'o. Mi tre dank'as al vi pro la tuj'a'j respond'o'j al mi'a'j demand'o'j.”
Ŝi far'is et'a'n gest'o'n per si'a ring'kovr'it'a man'o. Tiam, kiam ŝi lev'iĝ'is, kaj la ali'a'j sam'temp'e lev'iĝ'is, ŝi halt'is.
“Vi pardon'os al mi, sinjor'o,” ŝi dir'is, “sed ĉu mi pov'as pet'i vi'a'n nom'o'n. Vi'a vizaĝ'o est'as iel kon'at'a al mi.”
“Mi'a nom'o, sinjor'in'o, est'as Hercule Poirot — je vi'a dispon'o.”
Ŝi silent'is moment'o'n, tiam: “Hercule Poirot,” ŝi dir'is.
“Jes. Mi nun memor'as. Jen la sort'o.”
Ŝi for'marŝ'is, tre rekt'a, iom rigid'a en si'a'j mov'o'j.
“Voilà une grand'e dam'e,” dir'is S-ro Bouc. “Kio'n vi opini'as pri ŝi, mi'a amik'o?”
Sed Hercule Poirot nur sku'is la kap'o'n. “Mi sci'vol'as,”
li dir'is, “kio'n ŝi cel'is per la sort'o.”
Oni al'vok'is Graf'o'n kaj Graf'in'o'n Andrenyi, sed la graf'o en'ven'is la manĝ-vagon'o'n sol'a.
Est'is neni'a dub'o, ke li est'is bon-aspekt'a vir'o. Li est'is alt'a preskaŭ du metr'o'j'n, kun larĝ'a'j ŝultr'o'j kal'j mal'larĝ'a'j koks'o'j. Li est'is bon'e vest'it'a per angl'a vest'ar'o, kaj oni pov'us facil'e ricev'i la impres'o'n ke li est'as angl'o, krom pro la long'ec'o de li'a lip'har'ar'o kaj io en la form'o de la vang'o'j.
“Nu, sinjor'o'j,” li dir'is, “kia'manier'e mi pov'as help'i vi'n?”
“Vi kompren'as, sinjor'o,” dir'is Poirot, “ke pro tio, kio okaz'is mi dev'as far'i kelk'a'j'n demand'o'j'n al ĉiu'j pasaĝer'o'j.”
“Cert'e, cert'e,” respond'is la graf'o. “Mi tut'e kompren'as la situaci'o'n. Tamen, mi opini'as, ke mi'a edz'in'o kaj mi ne pov'os mult'e help'i vi'n. Ni dorm'is, kaj aŭd'is neni'o'n.”
“Ĉu vi sci'as, kiu est'is la murd'it'o, sinjor'o?”
“Mi kompren'as, ke li est'is la grand'a uson'an'o — vir'o kun mal'afabl'a vizaĝ'o. Li sid'is ĉe tiu tabl'o dum la manĝ'o'j.”
Li indik'is per kap'gest'o la tabl'o'n ĉe kiu Ratchett kaj MacQueen est'is sid'int'a'j. “Jes, sinjor'o, vi est'as tut'e prav'a. Tamen, mi intenc'is dir'i, ĉu vi sci'is li'a'n nom'o'n?”
“Ne.” La graf'o aspekt'is tut'e perpleks'it'a pro la demand'o'j de Poirot.
“Se vi dezir'as sci'i li'a'n nom'o'n,” li dir'is, “cert'e ĝi est'as sur li'a pasport'o.”
“La nom'o sur li'a pasport'o est'as Ratchett,” dir'is Poirot.
“Sed tio ne est'as li'a ver'a nom'o. Li est'as la vir'o Cassetti, kiu est'is respond'ec'a pri kon'at'a infan-ŝtel'a afer'o en Uson'o.”
Li zorg'e rigard'is la graf'o'n dum li parol'is, sed tiu ŝajn'is est'i tut'e ne'tuŝ'it'a de la inform'o. Li nur iom'et'e mal'ferm'is la okul'o'j'n.
“Ha!” li dir'is. “Tio cert'e dev'us iom'et'e klar'ig'i la afer'o'n.
Ne'ordinar'a land'o, Uson'o.”
“Vi est'is tie, ebl'e, sinjor'o?”
“Mi est'is unu jar'o'n en Washington.”
“Ebl'e vi kon'is la famili'o'n Armstrong?”
“Armstrong — Armstrong — est'as mal'facil'e memor'i — ni tiom da person'o'j renkont'is.”
Li rid'et'is, kaj lev'is la ŝultr'o'j'n. “Sed ni re'ven'u al la nun'a afer'o, sinjor'o'j,” li dir'is. “Kio'n plu mi pov'as far'i por help'i al vi?”
“Vi en'ir'is vi'a'n kupe'o'n por dorm'i — kiam, sinjor'o graf'o?”
La okul'o'j de Hercule Poirot vag'is al li'a plan'o. Graf'o kaj Graf'in'o Andrenyi okup'is la kupe'o'j'n N-ro'j 12 kaj 13.
“Oni pret'ig'is por la nokt'o unu kupe'o'n kiam ni est'is en la manĝ-vagon'o. Re'ven'int'e, ni sid'is en la ali'a dum iom da temp'o — --”
“Kio est'is la numer'o de tiu?”
“N-ro 13. Ni kart'lud'is kun'e. Ĉirkaŭ la dek-unu'a mi'a edz'in'o en'lit'iĝ'is. La konduktor'o pret'ig'is mi'a'n kupe'o'n kaj mi ankaŭ en'lit'iĝ'is. Mi bon'e dorm'is ĝis la maten'o.”
“Ĉu vi rimark'is, ke la trajn'o halt'is?”
“Mi ne sci'is pri ĝi ĝis hodiaŭ maten'e.”
“Kaj vi'a edz'in'o?”
La graf'o rid'et'is. “Mi'a edz'in'o ĉiam pren'as dorm'ig'aĵ'o'n kiam ŝi vetur'as per trajn'o. Ŝi pren'is si'a'n kutim'a'n doz'o'n.”
Li paŭz'is. “Mi bedaŭr'as, ke mi pov'as neniel help'i vi'n.”
Poirot trans'don'is al li paper'o'n kaj plum'o'n.
“Mi dank'as vi'n, sinjor'o graf'o. Est'as nur formal'aĵ'o, sed ĉu vi don'os al mi vi'a'j'n nom'o'n kaj adres'o'n?”
La graf'o skrib'is mal'rapid'e kaj zorg'e. “Est'as bon'e, ke mi'a bien'o est'as mal'facil'a por tiu'j, kiu'j ne sci'pov'as la lingv'o'n.”
Li trans'don'is la paper'o'n al Poirot, kaj lev'iĝ'is. “Est'os tut'e ne'neces'e, ke mi'a edz'in'o ven'u ĉi tie'n,” li dir'is. “Ŝi pov'as dir'i al vi neni'o'n plu.”
Ek'bril'et'o ven'is en la okul'o'j de Poirot.
“Pov'as est'i,” li dir'is. “Sed ĉiu'okaz'e mi ŝat'us iom'et'e parol'i kun la graf'in'o.”
“Mi cert'ig'as al vi, ke tio est'as tut'e ne neces'a.” Li'a voĉ'o son'is aŭtoritat'e.
Poirot ĝentil'e rigard'is li'n. “Est'os nur formal'aĵ'o,” li dir'is, “sed vi kompren'os, ke tio est'as neces'a por mi'a raport'o.”
“Kiel vi vol'as.” La graf'o mal'volont'e ced'is. Li si'n klin'is kaj for'las'is la manĝ-vagon'o'n.
Poirot el'met'is la man'o'n por pasport'o. Ĝi sur'hav'is la nom'o'j'n kaj titol'o'j'n de la graf'o. Li leg'is plu — akompan'at'a de la edz'in'o. Antaŭ'nom'o'j, El'en'a Maria; fraŭl'in'a nom'o, Goldenberg; aĝ'o, du'dek. Gras'makul'o trov'iĝ'is sur ĝi, ŝajn'e iam fal'ig'it'a de sen'zorg'em'a ofic'ist'o.
“Diplomat'a pasport'o,” dir'is S-ro Bouc. “Ni dev'as est'i zorg'em'a'j ne ofend'i iu'n, mi'a amik'o. Tiu'j person'o'j ne pov'as hav'i i'a'n rilat'o'n kun la murd'o.”
“Est'u trankvil'a, mon vieux, mi est'os tre takt'o'plen'a.
Nur'a formal'aĵ'o.”
Li'a voĉ'o mal'laŭt'iĝ'is kiam la graf'in'o en'ir'is la manĝ-vagon'o'n. Ŝi aspekt'is tim'em'a kaj tre ĉarm'a.
“Vi dezir'as vid'i mi'n, sinjor'o'j?”
“Nur formal'aĵ'o, sinjor'in'o graf'in'o.”
Poirot lev'iĝ'is galant'e, kaj propon'is al ŝi la seĝ'o'n kontraŭ li. “Mi nur dezir'as demand'i al vi, ĉu vi vid'is aŭ aŭd'is i'o'n hieraŭ vesper'e, kio pov'as lum'ig'i la nun'a'n afer'o'n.”
“Absolut'e neni'o'n, sinjor'o. Mi dorm'is.”
“Vi ne aŭd'is, ekzempl'e, bru'o'n en la apud'a kupe'o? La uson'an'in'o, kiu okup'as ĝi'n est'is histeri'a kaj sonor'is por la konduktor'o.”
“Mi aŭd'is neni'o'n, sinjor'o. Mi est'is trink'int'a dorm'ig'aĵ'o'n.”
“Nu, mi kompren'as. Mi ne bezon'as ten'i vi'n plu.”
Tiam, kiam ŝi ek'lev'iĝ'is. “Nur moment'o'n — ĉi tiu'j detal'o'j, vi'a fraŭl'in'a nom'o, aĝ'o, kaj tiel plu, ĉu ili est'as ĝust'a'j?”
”Tut'e ĝust'a'j, sinjor'o.”
“Ebl'e vi sub'skrib'os ĉi tiu'n memuar'o'n tiu'cel'e.”
Ŝi rapid'e sub'skrib'is ĝi'n en bel'a skrib'manier'o. El'en'a Andrenyi.
“Ĉu vi akompan'is vi'a'n edz'o'n al Uson'o, sinjor'in'o?”
“Ne, sinjor'o.” Ŝi rid'et'is, kaj iom'et'e ruĝ'iĝ'is. “Tiam ni ne est'is ge'edz'ig'it'a'j; ni ge'edz'iĝ'is antaŭ nur unu jar'o.” “Ha, jes, mi dank'as vi'n, sinjor'in'o. Parentez'e, ĉu vi'a edz'o fum'as?”
Pret'a por la for'ir'o, ŝi atent'e rigard'is li'n. “Jes.”
“Pip'o'n?”
“Ne. Cigared'o'j'n kaj cigar'o'j'n.”
“Do, mi dank'as vi'n.”
Ŝi hezit'is; ŝi'a'j okul'o'j rigard'is li'n strang'e. Bel'eg'a'j okul'o'j ili est'is ; mal'hel'a'j kaj migdal'form'a'j, kun tre long'a'j nigr'a'j okul'har'o'j, kiu'j akcent'is la elegant'a'n sen'kolor'ec'o'n de ŝi'a'j vang'o'j. Ŝi'a'j lip'o'j, tre ruĝ'a'j, est'is iom'et'e mal'ferm'it'a'j. Ŝi aspekt'is rav'a kaj bel'a.
“Kial vi demand'is tio'n al mi?”
“Sinjor'in'o,” Poirot man'gest'is, “detektiv'o'j bezon'as far'i ĉi'a'j'n demand'o'j'n. Ekzempl'e, ebl'e vi dir'os al ni la kolor'o'n de vi'a tualet-rob'o?”
Ŝi rigard'is li'n kaj rid'is. “Ĝi est'as el gren-kolor'a muslin'o. Ĉu tio est'as ver'e grav'a?”
“Tre grav'a, sinjor'in'o.”
Ŝi sci'vol'em'e demand'is, “Ĉu vi est'as ver'a detektiv'o?”
“Je vi'a dispon'o, sinjor'in'o.”
“Mi pens'is, ke ne est'as detektiv'o'j en la trajn'o dum ĝi est'as en Jugoslav'uj'o — ne ĝis oni ating'as Ital'uj'o'n.”
“Mi ne est'as jugoslav'a detektiv'o, sinjor'in'o. Mi est'as inter'naci'a detektiv'o.”
“Vi aparten'as al la Lig'o de Naci'o'j?”
“Mi aparten'as al la mond'o, sinjor'in'o,” dir'is Poirot dram'e. Li daŭr'ig'is: “Mi labor'as plej'part'e en Londono. Vi parol'as angl'e?” li al'don'is en tiu lingv'o.
“Mi iom'et'e parol'as ĝi'n, jes.” Ŝi'a akcent'o est'is ĉarm'a.
Poirot klin'iĝ'is de'nov'e. “Ni ne ten'os vi'n plu, sinjor'in'o.
Vi rimark'as, ke ĝi ne est'is tre terur'a.”
Ŝi rid'et'is, klin'is la kap'o'n kaj for'ir'is.
“Elle est Jolie femme,” dir'is S-ro Bouc. Li suspir'is.
“Do, tio ne mult'e help'is al ni.”
“Ne,” dir'is Poirot. “Du person'o'j, kiu'j vid'is neni'o'n kaj aŭd'is neni'o'n.”
“Ĉu ni nun vid'u la ital'o'n?”
Dum moment'o Poirot ne respond'is. Li zorg'e rigard'is gras'makul'o'n sur hungar'a diplomat'a pasport'o.
Poirot subit'e el'rev'iĝ'is. Li'a'j okul'o'j ek'bril'et'is renkont'e al tiu'j de S-ro Bouc.
“Mi'a kar'a amik'o,” li dir'is, “mi iĝ'is tiu, kiu'n oni nom'as la snob'o! Mi opini'as, ke ni dev'us atent'i la unu'a'n klas'o'n antaŭ la du'a'n. Mi pens'as, ke nun ni intervju'os la bel-aspekt'a'n Kolonel'o'n Arbuthnot.” El'trov'int'e ke la franc-lingv'a sci'o de la kolonel'o est'as tre mal'mult'a, Poirot far'is si'a'n demand'ar'o'n en la angl'a lingv'o. Li demand'is pri la nom'o, aĝ'o, hejm-adres'o kaj preciz'a arme'a rang'o de Arbuthnot. Post'e li daŭr'ig'is: “Ĉu est'as, ke vi ven'as hejm'e'n de Hind'uj'o pro la kutim'a for'permes'o?”
Kolonel'o Arbuthnot respond'is laŭ la brit'a mal'long'a manier'o: “Jes.”
“Sed vi ne hejm'e'n'ven'as per la rekt'a ŝip'lini'o?”
“Ne.”
“Kial ne?”
“Mi elekt'is ven'i per la sur'ter'a voj'o pro person'a'j kial'o'j.” Li'a manier'o ŝajn'is dir'i, “Kaj tio sufiĉ'as por vi, vi trud'em'a mal'grand'a impertinent'ul'o.”
“Vi ven'is sen'halt'e de Hind'uj'o?”
La kolonel'o sek'e respond'is; “Mi halt'is unu nokt'o'n por vid'i Ur Kalde'a, kaj tri tag'o'j'n en Bagdad kun la komand'ant'o, kiu est'as amik'o mi'a.”
“Vi halt'is tri tag'o'j'n en Bagdad. Mi kompren'as, ke la jun'a angl'in'o, F-in'o Debenham, ankaŭ ven'as de Bagdad.
Ebl'e vi renkont'is ŝi'n tie?”
“Ne. Mi unu'e renkont'is F-in'o'n Debenham kiam ŝi kaj mi kun'e vetur'is en fer'voj'a vagon'o de Kirkuk ĝis Nissibin.”
Poirot antaŭ'e'n'klin'is si'n. Li iĝ'is persvad'em'a kaj iom pli fremd'a ol neces'e.
“Sinjor'o, mi intenc'as pet'eg'i al vi. Vi kaj Fraŭl'in'o Debenham est'as la sol'a'j angl'o'j en la trajn'o. Est'as neces'e, ke mi demand'u al ĉiu, kio'n tiu opini'as pri la ali'a.”
“Tut'e ne'regul'a,” mal'varm'e dir'is Kolonel'o Arbuthnot.
“Vi erar'as. Tiu krim'o kred'ebl'e est'as far'it'a de vir'in'o.
La vir'o est'as pik'it'a ne mal'pli ol dek du foj'o'j'n. Eĉ la trajn'estr'o tuj dir'is, ‘Est'is vir'in'o.’ Nu, kio est'as mi'a unu'a task'o? Ekzamen'i ĉiu'n vir'in'o'n, kiu vetur'as en la Istanbul-Calais vagon'o. Sed far'i decid'o'n pri angl'in'o est'as mal'facil'a. La angl'o'j est'as tre re'tir'em'a'j. Mi do pet'eg'as vi'n, sinjor'o, pro just'ec'o. Kia person'o est'as F-in'o Debenham? Kio'n vi sci'as pri ŝi?”
“F-in'o Debenham,” dir'is la kolonel'o per iom da varm'ec'o, “est'as ĝentleman'in'o.”
“Ha!” dir'is Poirot, kaj li aspekt'is kvazaŭ tre kontent'a.
“Do vi opini'as, ke kred'ebl'e ŝi ne est'as implik'it'a en tiu krim'o?”
“La ide'o est'as absurd'a,” dir'is Arbuthnot. “La vir'o est'is tut'e fremd'a al ŝi — ŝi neniam antaŭ'e vid'is li'n.”
“Ĉu ŝi dir'is tio'n al vi?” “Jes. Ŝi tuj koment'is pri li'a iom mal'afabl'a aspekt'o. Se vir'in'o est'as implik'at'a, kiel vi ŝajn'as pens'i (mi'a'opini'e, sen ia atest'o krom nur'a supoz'o), mi pov'as cert'ig'i al vi, ke F-in'o Debenham tut'e ne pov'us est'i indik'at'a.”
“Vi sent'as varm'e pri la afer'o,” dir'is Poirot kun rid'et'o.
Kolonel'o Arbuthnot rigard'is li'n mal'varm'e. “Mi tut'e ne sci'as, kio'n vi intenc'as,” li dir'is.
La rigard'o ŝajn'is iom hont'ig'i Poirot. Li mal'lev'is la okul'o'j'n kaj komenc'is manipul'i la paper'o'j'n antaŭ si.
“Ĉi tio est'as flank'aĵ'o,” li dir'is. “Ni est'u praktik'a'j kaj parol'u pri fakt'o'j. La krim'o, ni kred'as, okaz'is je kvar'on'o post la unu'a hieraŭ nokt'e. Est'as part'o de la neces'a rutin'o demand'i al ĉiu en la trajn'o kio'n li aŭ ŝi est'is far'ant'a je tiu hor'o.”
“Kompren'ebl'e. Je kvar'on'o post la unu'a, se mi ne erar'as, mi est'is parol'ant'a al la jun'a uson'an'o--la sekretari'o de la mort'int'o.”
“Ĉu vi est'is en li'a kupe'o, aŭ ĉu li est'is en la vi'a?”
“Mi est'is en li'a kupe'o.”
“Tiu est'as la jun'ul'o kun la nom'o MacQueen?”
“Jes.”
“Li est'is amik'o aŭ kon'at'o vi'a?”
“Ne, mi neniam vid'is li'n antaŭ la nun'a vojaĝ'o. Ni komenc'is okaz'a'n konversaci'o'n hieraŭ kaj ambaŭ ek'interes'iĝ'is. Kutim'e mi ne ŝat'as uson'an'o'j'n — --”
Poirot rid'et'is, pro la memor'o de la rimark'o'j de MacQueen pri brit'o'j.
“———Sed mi ŝat'is tiu'n jun'ul'o'n. Li est'is aŭd'int'a stult'a'j'n ide'o'j'n pri la situaci'o en Hind'uj'o; la mal'bon'a flank'o de uson'an'o'j est'as la fakt'o ke ili est'as tiel sentimental'a'j kaj ideal'ist'a'j. Li interes'iĝ'is pri tio, kio'n mi pov'is dir'i al li. Mi est'is en la land'o dum preskaŭ tri'dek jar'o'j. Kaj mi interes'iĝ'is pri tio, kio'n li pov'is dir'i al mi rilat'e al la financ'a situaci'o en Uson'o. Tiam ni parol'is pri la ĝeneral'a mond-politik'o. Mi tut'e surpriz'iĝ'is kiam mi rigard'is mi'a'n poŝ'horloĝ'o'n, kaj rimark'is ke est'as jam kvar'on'o antaŭ la du'a.”
“Je tiu hor'o vi ĉes'ig'is la konversaci'o'n?”
“Jes.”
“Kio'n vi tiam far'is?”
”Marŝ'is al mi'a propr'a kupe'o kaj en'lit'iĝ'is.”
“Vi'a lit'o est'is jam pret'a?”
”Jes.”
“Tio est'as la kupe'o N-ro 15 — tiu est'as la antaŭ-last'a kiam oni ir'as de la manĝ-vagon'o?”
“Jes.”
“Kie est'as la konduktor'o kiam vi ir'is al vi'a kupe'o?” “Li sid'is je la fin'o ĉe tabl'et'o. Efektiv'e, MacQueen al'vok'is li'n ĵus kiam mi ir'is al mi'a kupe'o.”
“Kial li al'vok'is li'n?”
“Supoz'ebl'e por pret'ig'i li'a'n lit'o'n. La kupe'o ne est'is pret'a por la nokt'o.”
“Nu, Kolonel'o Arbuthnot, mi dezir'as ke vi zorg'e pens'u. Dum la temp'o kiam vi parol'is kun MacQueen ĉu iu pas'is tra la koridor'o ekster la pord'o?”
“Mult'a'j person'o'j, mi opini'as. Mi ne atent'is tio'n.”
“Jes, sed mi pens'as pri — ni dir'u, la last'a hor'o kaj du'on'o de vi'a konversaci'o. Vi el'ir'is ĉe Vincovci, ĉu ne?”
“Jes, sed nur por minut'o. Okaz'is vent'eg'o. Est'is terur'e mal'varm'e. Oni est'is tre dank'a re'en'ir'i la pez'a'n varm'o'n de la trajn'o, kvankam mi opini'as ke kutim'e oni mult'e tro varm'ig'as la trajn'o'j'n.”
S-ro Bouc suspir'is. “Est'as mal'facil'e kontent'ig'i ĉiu'n,”
li dir'is. “La angl'o'j, ili mal'ferm'as ĉio'n, post'e ven'as ali'a'j, kiu'j ferm'as ĉio'n. Est'as tre mal'facil'e.”
Nek Poirot nek Kolonel'o Arbuthnot atent'is li'n.
“Nu, sinjor'o, pri'pens'u,” dir'is Poirot. “Est'is mal'varm'e ekster'e. Vi re'ven'is en la trajn'o'n. Vi sid'iĝ'as, vi fum'as — ebl'e cigared'o'n, ebl'e pip'o'n — ” Li paŭz'is dum sekund'o.
“Pip'o'n por mi. MacQueen fum'is cigared'o'j'n.”
“La trajn'o ek'vetur'as. Vi fum'as vi'a'n pip'o'n. Vi parol'as pri la stat'o de Eŭrop'o — de la mond'o. Est'as nun mal'fru'e. La pli'mult'o jam en'lit'iĝ'is. Ĉu iu pas'as la pord'o'n — pens'u?”
Prov'ant'e memor'i Arbuthnot sulk'ig'is la brov'o'j'n.
“Est'as mal'facil'e dir'i,” li dir'is. “Mi ne atent'is la afer'o'n.”
“Sed vi hav'as la kutim'a'n detal-rimark'ad'o'n de la soldat'o. Vi sen'konsci'e rimark'as, oni pov'as dir'i.”
La kolonel'o re'e pens'is, sed kap'ne'is. “Mi ne pov'as dir'i.
Mi ne memor'as, ke iu pas'is krom la konduktor'o. Atend'u moment'o'n — est'is ankaŭ vir'in'o, mi pens'as.”
“Vi vid'is ŝi'n? Ĉu ŝi est'is mal'jun'a-jun'a?”
“Mi ne vid'is ŝi'n. Mi ne rigard'is en tiu direkt'o. Nur susur'o kaj la odor'o de parfum'o.”
“Parfum'o? Bon'a parfum'o?”
“Nu, iom fort'a. Parfum'o flar'ebl'a cent metr'o'j'n mal'proksim'e. Sed,” rapid'e daŭr'ig'is la kolonel'o, “tio pov'is est'i pli fru'e en la vesper'o. Kiel vi dir'is antaŭ ne'long'e, ĝi est'is unu el tiu'j afer'o'j, kiu'j'n oni sen'konsci'e rimark'as.
Iam dum la vesper'o mi dir'is al mi ‘Vir'in'o-parfum'o-tro mult'e da ĝi.’ Sed kiam ĝi est'is, mi ne pov'as est'i cert'a, krom ke ĝi dev'is est'i post Vincovci.”
“Kial?” “Ĉar mi memor'as, ke mi flar'is la odor'o'n en la moment'o kiam mi parol'is pri la mal'sukces'o de la Kvin'jar'a Plan'o de Stalin, kaj la pas'ad'o de la vir'in'o ig'is mi'n pens'i pri la situaci'o de la vir'in'o'j en Rus'uj'o. Kaj mi sci'as, ke ni ne parol'is pri Rus'uj'o ĝis preskaŭ la fin'o de ni'a inter'parol'ad'o.”
“Vi ne pov'as dir'i pli preciz'e ol tio?”
“Ne. Ĝi dev'is est'i proksim'um'e en la last'a du'on'hor'o.”
“Ĝi okaz'is post la halt'o de la trajn'o?”
La ali'a kap'jes'is. “Jes, mi est'as preskaŭ cert'a, ke jes.”
“Nu, ni for'las'os tio'n. Ĉu vi iam est'is en Uson'o, Kolonel'o Arbuthnot?”
“Neniam. Mi ne dezir'as ir'i.”
“Ĉu vi iam kon'is Kolonel'o'n Armstrong?”
“Armstrong — Armstrong — Mi kon'is du tri kun tiu nom'o. Est'is Tommy Armstrong en la 6oa regiment'o — vi ne parol'as pri li? Kaj Selby Armstrong — li est'is mort'ig'it'a ĉe la Somm'e batal'o.”
“Mi parol'as pri la Kolonel'o Armstrong kiu edz'iĝ'is kun uson'an'in'o, kaj kies sol'a'n infan'et'o'n oni ŝtel'is kaj mort'ig'is.”
“Ha! jes, mi memor'as, ke mi leg'is pri tio — terur'a afer'o. Mi opini'as, ke mi neniam renkont'is li'n, kvankam kompren'ebl'e, mi sci'is pri li. Tony Armstrong. Bon'eg'ul'o.
Ĉiu ŝat'is li'n. Li hav'is el'star'a'n karier'o'n. Li gajn'is la V.C.” * “La vir'o murd'it'a hieraŭ nokt'e est'is la vir'o respond'ec'a pri la murd'o de la infan'et'o de Kolonel'o Armstrong.”
La vizaĝ'o de Arbuthnot sever'iĝ'is “Tiu'okaz'e, mi'a'opini'e, la pork'o merit'is tio'n, kio'n li ricev'is. Kvankam mi prefer'us vid'i li'n laŭ'leĝ'e pend'ig'it'a — aŭ en Uson'o elektro-mort'ig'it'a, mi supoz'as.”
“Efektiv'e, Kolonel'o Arbuthnot, vi prefer'as la leĝ'o'n kaj ord'o'n ol privat'a'n venĝ'o'n?”
“Nu, vi ne pov'as hav'i sang'a'n venĝ'ad'o'n kiel la korsik'an'o'j aŭ la mafi'o,” ** dir'is la kolonel'o. “Dir'u kio'n vi vol'as, sed juĝ'o per juĝ'ant'ar'o est'as bon'a sistem'o.”
Poirot pens'e rigard'is li'n dum minut'o. “Jes,” li dir'is, “Mi est'as cert'a, ke tio est'as vi'a vid'punkt'o. Nu, Kolonel'o Arbuthnot, mi opini'as, ke mi ne bezon'as demand'i al vi i'o'n ali'a'n. Vi pov'as memor'i neni'o'n pri hieraŭ nokt'e, kio ŝajn'as al vi ia'manier'e suspekt'ind'a?”
* V.C. — Victoria Cross; plej honor'a brit'a medal'o por brav'ec'o.
** Ital'a sekret'a societ'o. Arbuthnot konsider'is dum unu du moment'o'j.
“Neni'o'n,” li dir'is. “Absolut'e neni'o'n. Krom, se———,” li hezit'is.
“Sed daŭr'ig'u, mi pet'as vi'n.”
“Nu, ver'e ĝi est'as neni'o,” dir'is la kolonel'o mal'rapid'e.
“Sed vi dir'is io.”
“Jes, jes. Daŭr'ig'u.”
“Ĝi est'as neni'o. Nur bagatel'o. Sed kiam mi ating'is mi'a'n kupe'o'n, mi rimark'is, ke la pord'o de tiu post la mi'a — la last'a, vi sci'as — ”
“Jes, n-ro 16.”
“Nu, ĝi'a pord'o ne est'is tut'e ferm'it'a. La person'o en ĝi el'rigard'is laŭ kaŝ'a manier'o. Post'e li rapid'e ferm'is ĝi'n.
Kompren'ebl'e, mi sci'as ke tio ne grav'as, sed ĝi ŝajn'is al mi iom ne'kutim'a. Est'as tut'e kutim'e mal'ferm'i pord'o'n kaj el'rigard'i se vi vol'as vid'i i'o'n, sed est'is la kaŝ'a manier'o kiu al'tir'is mi'a'n atent'o'n.”
“Je-es,” dir'is Poirot dub'e.
“Mi dir'is al vi, ke ĝi ne est'as grav'a,” dir'is Arbuthnot pardon'pet'em'e. “Sed vi sci'as, kio ĝi est'as — fru'maten'e — ĉio tut'e trankvil'a — la afer'o ŝajn'is iom minac'a — kiel detektiv'a roman'o. Ver'e sen'senc'aĵ'o.”
Li lev'iĝ'is. “Do, se vi ne plu bezon'as mi'n———”
“Dank'o'n, Kolonel'o Arbuthnot, est'as neni'o plu.”
La soldat'o hezit'is moment'o'n. Li'a unu'a mal'ŝat'o pri demand'ad'o de “fremd'ul'o'j” jam mal'aper'is.
“Pri Fraŭl'in'o Debenham,” li dir'is iom embaras'it'e. “Vi pov'as akcept'i mi'a'n dir'o'n, ke ŝi est'as sen'kulp'a. Ŝi est'as pukka sahib.” Iom ruĝ'iĝ'ant'e, li for'ir'is.
“Kio'n signif'as pukka sahib?” demand'is D-ro Constantine.
“Ĝi signif'as, ke ŝi'a'j patr'o kaj frat'o'j ĉe'est'is sam'spec'a'n lern'ej'o'n kiel tiu de Kolonel'o Arbuthnot,” dir'is Poirot.
“Ho!” dir'is D-ro Constantine, mal'kontent'e. “Do, ĝi neniel koncern'as la krim'o'n.”
“Preciz'e,” dir'is Poirot. Li en'pens'iĝ'is, frap'ant'e la tabl'o'n per la fingr'o'j. Tiam li lev'is la okul'o'j'n.
“Kolonel'o Arbuthnot fum'as pip'o'n,” li dir'is. “En la kupe'o de S-ro Ratchett mi trov'is pip-pur'ig'il'o'n. S-ro Ratchett fum'is nur cigar'o'j'n.”
“Vi opini'as———?”
“Li est'as la sol'a vir'o ĝis nun kiu dir'is, ke li fum'as pip'o'n. Kaj li sci'is pri Kolonel'o Armstrong — ebl'e eĉ kon'is li'n, kvankam li ne al'las'as tio'n.”
“Do, vi opini'as, ke est'as ebl'e———?”
Poirot fort'e kap'ne'is. “Jen la problem'o — est'as ne'ebl'e — tut'e ne'ebl'e — ke honor'ind'a, iom'et'e stult'a, honest'a angl'o pik'u mal'amik'o'n dek'foj'e per tranĉ'il'o. Ĉu vi ne sent'as, mi'a'j amik'o'j, ke tio ne est'as ebl'a?”
“Tio est'as la psikologi'o,” dir'is S-ro Bouc.
“Kaj oni dev'as respekt'i la psikologi'o'n. Tiu krim'o hav'as sub'skrib'o'n, kaj ĝi cert'e ne est'as la sub'skrib'o de Kolonel'o Arbuthnot. Kaj nun al la ven'ont'a intervju'o.”
Ĉi tiu'n foj'o'n S-ro Bouc ne parol'is pri la ital'o, sed li pens'is pri li.
La last'a el la unu'a-klas'a'j pasaĝer'o'j est'i intervju'ot'a — S-ro Hardman — est'is la grand'a uson'an'o, kiu manĝ'is ĉe la sam'a tabl'o kiel la ital'o kaj la serv'ist'o de S-ro Ratchett.
Li port'is iom bril'aĉ'a'n komplet'o'n, roz-kolor'a'n ĉemiz'o'n, bril'eg'a'n kravat-pingl'o'n, kaj maĉ'is gum'o'n kiam li en'ir'is la manĝ-vagon'o'n. Li hav'is dik'a'n mal'delikat'a'n vizaĝ'o'n, kun bon'humor'a esprim'o.
“Bon'a'n maten'o'n, sinjor'o'j,” li dir'is. “Kiel mi pov'as help'i vi'n?”
“Vi aŭd'is pri ĉi tiu murd'o, S-ro Hardman?”
“Cert'e.” Li lert'e mov'is la maĉ-gum'o'n.
“Laŭ'neces'e ni intervju'as ĉiu'j'n pasaĝer'o'j'n en la trajn'o.”
“Konsent'it'e. Nur tia'manier'e oni pov'as esplor'i la afer'o'n.”
Poirot rigard'is la pasport'o'n antaŭ si.
“Vi est'as Cyrus Bethman Hardman, uson'an'o, kvar'dek-unu jar'a, vojaĝ'ant'a vend'ist'o de ruband'o'j por skrib'maŝin'o'j?”
“Vi prav'as. Tio est'as mi.”
“Vi vojaĝ'as de Istanbul al Parizo?”
“Tiel est'as.”
“Kial'o?”
“Komerc'o.”
“Ĉu vi ĉiam vetur'as unu'a'klas'e, S-ro Hardman?”
“Jes, sinjor'o. Mi'a firm'o pag'as la vetur-el'spez'o'j'n.” Li palpebr'um'is.
“Nu, S-ro Hardman, ni ven'as al la afer'o'j de hieraŭ nokt'e.”
La uson'an'o kap'jes'is.
“Kio'n vi pov'as dir'i al ni pri la afer'o?”
“Preciz'e neni'o'n.”
“Est'as bedaŭr'ind'e. S-ro Hardman, bon'vol'u dir'i al ni preciz'e kio'n vi far'is hieraŭ post la vesper'manĝ'o.”
Por la unu'a foj'o la uson'an'o ne ŝajn'is hav'i respond'o'n tut'e pret'a. Fin'e li dir'is: “Pardon'u al mi sinjor'o'j, sed preciz'e kiu'j vi est'as? Sci'ig'u tio'n al mi.” “Jen S-ro Bouc, direktor'o de la Compagnie des Wagons Lits. Ĉi tiu sinjor'o est'as la kurac'ist'o kiu ekzamen'is la korp'o'n.”
“Kaj vi?”
“Mi est'is Hercule Poirot. La kompani'o komisi'is mi'n esplor'i la afer'o'n.”
“Mi aŭd'is pri vi,” dir'is S-ro Hardman. Li pri'pens'is dum ankoraŭ unu du minut'o'j. “Mi dev'as dir'i ĉio'n supoz'ebl'e.”
“Cert'e est'us bon'e, ke vi dir'u al ni ĉio'n, kio'n vi sci'as,”
dir'is Poirot sek'e.
“Vi est'us prav'e parol'int'a se est'us io, kio'n mi sci'as. Mi sci'as neni'o'n, kiel mi dir'is. Sed mi dev'us sci'i i'o'n, kaj pro tio mi est'as ĉagren'it'a. Ver'e, mi dev'us sci'i i'o'n.”
“Bon'vol'u klar'ig'i, S-ro Hardman.”
S-ro Hardman suspir'is, for'ig'is la maĉ-gum'o'n, kaj met'is man'o'n en poŝ'o'n. Sam'temp'e li'a person'ec'o ŝajn'is ŝanĝ'iĝ'i. Li iĝ'is mal'pli simil'a al teatr'a rol'ul'o kaj pli viv'a person'o. La sonor'a'j naz'a'j voĉ'ton'o'j modif'iĝ'is.
“Tiu pasport'o est'as bluf'aĵ'o,” li dir'is. “Jen kiu mi ver'e est'as.”
Poirot leg'is la vizit'kart'o'n don'it'a al li. S-ro Bouc rigard'is super li'a'n ŝultr'o'n.
S- Ro C YRUS B. H ARDMAN , Detektiv'a Agent'ej'o McNeill, New York.
Poirot kon'is la nom'o'n. Ĝi est'is unu el la plej bon'e kon'at'a'j kaj plej fid'ind'a'j detektiv'a'j agent'ej'o'j en New York.
“Nu, S-ro Hardman,” li dir'is, “Permes'u, ke mi aŭd'u la signif'o'n de ĉi tio.”
“Cert'e. Jen kiel la afer'o okaz'is. Mi ven'is al Eŭrop'o serĉ'ant'e du tromp'ul'o'j'n — neni'o rilat'a al la nun'a afer'o.
La serĉ'o fin'iĝ'is en Istanbul. Mi telegraf'is al mi'a estr'o, kaj ricev'is ordon'o'n re'ven'i. Mi intenc'is re'ir'i al New York, kiam mi ricev'is ĉi tio'n.” Li trans'don'is leter'o'n, kies paper'o sur'hav'is la adres'o'n de la Hotel'o Tokatlian.
Kar'a sinjor'o, — Oni indik'is vi'n al mi kiel unu el la stab'o de la Detektiv'a Agent'ej'o McNeill. Bon'vol'u ven'i al mi'a ĉambr'o je la kvar'a hodiaŭ post'tag'mez'e.
Ĝi est'is sub'skrib'it'a “S. E. Ratchett.”
“Eh bi'e'n?”
“Mi ir'is je la cit'it'a hor'o, kaj S-ro Ratchett klar'ig'is la situaci'o'n al mi. Li montr'is al mi du leter'o'j'n, kiu'j'n li ricev'is.” “Li est'is tim'em'a?”
“Li ŝajn'ig'is, ke li ne est'as, sed est'is neni'a dub'o, ke li est'as. Li far'is propon'o'n al mi. Mi dev'us vetur'i al Parizo per la sam'a trajn'o, kaj zorg'i, ke neni'u for'ig'u li'n. Nu, sinjor'o'j, mi vetur'is per la sam'a trajn'o, kaj malgraŭ tio, iu sukces'is for'ig'i li'n. Tut'cert'e mi est'as ĉagren'it'a pri la afer'o, kiu pov'as hav'i mal'bon'a'j'n por mi.”
“Ĉu li don'is al vi i'a'n indik'o'n pri vi'a ag'ad'o?”
“Cert'e. Li hav'is ĉio'n jam pret'a'n. Est'is li'a ide'o, ke mi vetur'u en la kupe'o apud li'a, sed tio tut'e ne est'is ebl'a. La sol'a lok'o hav'ebl'a est'is kupe'o n-ro 16, kaj eĉ pri tiu est'is mal'facil'aĵ'o'j. Mi opini'as, ke la konduktor'o ŝat'as ten'i tiu'n kupe'o'n en rezerv'o. Sed tio ne grav'as. Kiam mi zorg'e konsider'is la afer'o'n, ŝajn'is al mi, ke n-ro 16 est'as taŭg'a lok'o. Nur est'is la manĝ-vagon'o antaŭ la Istanbul dorm-vagon'o, kaj la antaŭ'a pord'o al la kaj'o est'is ŝlos'it'a por la nokt'o'j. Murd'ont'o pov'us ven'i nur tra la mal'antaŭ'a pord'o al la kaj'o, aŭ tra la mal'antaŭ'a part'o de la trajn'o — ĉiu'okaz'e li dev'us preter'pas'i mi'a'n kupe'o'n.”
“Mi supoz'as, ke vi hav'as neni'a'n ide'o'n pri la ident'ec'o de la ebl'a atak'ant'o?”
“Nu, mi sci'as kiel li aspekt'as. S-ro Ratchett pri'skrib'is li'n al mi.”
“Kio?” La tri vir'o'j avid'e antaŭ'e'n'klin'is.
Hardman daŭr'ig'is: “Mal'grand'a vir'o, mal'hel'a, kun iom vir'in'a voĉ'o — tio'n dir'is al mi la mal'jun'ul'o. Li dir'is ankaŭ, ke kred'ebl'e ĝi ne okaz'os dum la unu'a nokt'o, sed pli kred'ebl'e, la du'a'n aŭ tri'a'n.”
“Li sci'is i'o'n,” dir'is S-ro Bouc.
“Li cert'e sci'is pli ol li dir'is al si'a sekretari'o,” pens'e dir'is Poirot. “Ĉu li dir'is i'o'n al vi pri tiu mal'amik'o?
Ekzempl'e ĉu li dir'is kial oni minac'as li'a'n viv'o'n.”
“Ne, li est'is iom sekret'em'a tiu'rilat'e. Li nur dir'is, ke la ul'o dezir'as murd'i li'n kaj intenc'as tio'n far'i.”
“Mal'grand'a vir'o — mal'hel'a — kun vir'in'a voĉ'o,” dir'is Poirot pens'e. Tiam intens'e rigard'ant'e Hardman, li dir'is: “Kompren'ebl'e, vi sci'is, kiu li ver'e est'is?”
“Kiu, sinjor'o?”
“Ratchett. Vi re'kon'is li'n?”
“Mi ne kompren'as vi'n.”
“Ratchett est'is Cassetti, la Armstrong’a murd'ant'o.”
S-ro Hardman fajf'is. “Kia surpriz'o!” li dir'is. “Ne, mi ne re'kon'is li'n. Mi est'is en la okcident'a part'o de la land'o kiam la afer'o okaz'is. Kred'ebl'e mi vid'is fot'o'j'n de li en la ĵurnal'o'j, sed mi cert'e ne re'kon'us mi'a'n propr'a'n patr'in'o'n post la labor'o de ĵurnal'a fotograf'ist'o. Nu, mi ne dub'as ke kelk'a'j person'o'j vol'is venĝ'i si'n kontraŭ Cassetti.” “Ĉu vi sci'as pri iu, kiu rilat'is kun la afer'o Armstrong, kaj kiu simil'as tiu'n pri'skrib'o'n — mal'grand'a, mal'hel'a, kaj vir'in'a voĉ'o?”
Hardman pri'pens'is minut'o'n, “Est'as mal'facil'e dir'i.
Preskaŭ ĉiu iel koncern'at'a jam mort'is.”
“Memor'u, ke est'is tiu fraŭl'in'o kiu ĵet'is si'n el la fenestr'o.”
“Cert'e. Jen interes'a punkt'o. Ŝi est'is ia fremd'ul'in'o.
Ebl'e ŝi hav'is parenc'o'j'n. Sed vi dev'as memor'i, ke est'is ali'a'j afer'o'j krom tiu de Armstrong. Cassetti aranĝ'is pri infan'ŝtel'ad'o dum sufiĉ'e long'a temp'o. Vi ne pov'as pens'i nur pri tio.”
“Jes, sed ni hav'as kial'o'n pens'i, ke la nun'a krim'o rilat'as al la afer'o Armstrong.”
S-ro Hardman okul'e demand'is. Poirot ne respond'is.
La uson'an'o ne'ant'e sku'is la kap'o'n.
“Mi ne pov'as memor'i iu'n, kiu simil'is tiu'n pri'skrib'o'n en la afer'o Armstrong,” li dir'is mal'rapid'e. “Sed kompren'ebl'e, ĝi koncern'is mi'n kaj mi ne mult'e sci'is pri ĝi.”
“Do, daŭr'ig'u vi'a'n rakont'o'n, S-ro Hardman.”
“Est'as mal'mult'e dir'ebl'a. Mi dorm'is dum la tag'o'j kaj rest'is sen'dorm'e kaj rigard'ant'e dum la nokt'o'j. Neni'o suspekt'ind'a okaz'is dum la unu'a nokt'o. Hieraŭ nokt'e est'is sam'e, laŭ mi'a spert'o. Mi'a pord'o est'is iom'et'e mal'ferm'it'a, kaj mi el'rigard'is. Neni'u ne'kon'at'o preter'pas'is.”
“Vi est'as cert'a pri tio, S-ro Hardman?”
“Tut'e cert'a. Neni'u en'ir'is la trajn'o'n de ekster'e, kaj neni'u en'ven'is el la mal'antaŭ'a'j vagon'o'j. Mi ĵur'os pri tio.”
“Ĉu vi pov'is vid'i la konduktor'o'n de vi'a lok'o?”
“Cert'e. Li sid'as sur la seĝ'et'o preskaŭ kontraŭ mi'a pord'o.”
“Ĉu li for'las'is tiu'n seĝ'et'o'n post la halt'o ĉe Vincovci?”
“Tiu est'is la last'a staci'o? Nu, li respond'is al du sonor'il'o'j — tio est'us preskaŭ tuj post la fin'a halt'o de la trajn'o. Post'e li en'ir'is en la mal'antaŭ'a vagon'o — est'is tie ĉirkaŭ kvar'on'hor'o. Sonor'il'o laŭt'e son'is, kaj li kur'ant'e re'ven'is. Mi paŝ'is en la koridor'o'n por vid'i kio okaz'as, sed est'is nur la uson'an'in'o. Ŝi grumbl'eg'is pri io. Mi rid'et'is.
Tiam li ir'is en ali'a'n kupe'o'n, kaj re'ven'is por akir'i botel'o'n da sod-akv'o por iu. Post'e li rest'is sur si'a seĝ'o ĝis li ir'is al la ali'a fin'o de la vagon'o por pret'ig'i ies lit'o'n. Mi opini'as, ke li post'e rest'is sur si'a seĝ'o ĝis ĉirkaŭ la kvin'a hodiaŭ maten'e.”
“Ĉu li iam ek'dorm'is?”
“Tio'n mi ne pov'as dir'i. Pov'as est'i.” Poirot kap'jes'is. Li'a'j man'o'j aŭtomat'e ord'ig'is la paper'o'j'n sur la tabl'o. Li pren'is la oficial'a'n kart'o'n, de'nov'e.
“Bon'vol'u met'i vi'a'n paraf'o'n sur ĉi tio'n,” li dir'is.
La ali'a tio'n far'is.
“Est'as neni'u, mi supoz'as, kiu pov'as konfirm'i vi'a'n rakont'o'n pri vi'a ident'ec'o, S-ro Hardman?”
“En la trajn'o. Ne — kun la escept'o de la jun'ul'o MacQueen. Mi kon'as li'n sufiĉ'e bon'e — vid'is li'n en la ofic'ej'o de li'a patr'o en New York — sed tio tut'e ne signif'as ke li re'kon'us mi'n el amas'o. Ne, S-ro Poirot, vi dev'os atend'i kaj telegraf'i al New York kiam la neĝ'o liber'ig'os ni'n. Sed ĝi est'as ver'a. Mi ne mensog'as. Do, ĝis la re'vid'o, sinjor'o'j. Mi est'as kontent'a, ke mi renkont'is vi'n, S-ro Poirot.”
Poirot propon'is cigared'uj'o'n. “Sed ebl'e vi prefer'as pip'o'n?”
“Cert'e ne.” Li pren'is unu kaj for'ir'is. La tri vir'o'j rigard'is unu la ali'a'n.
“Vi opini'as, ke li est'as sincer'a?” demand'is D-ro Constantine.
“Jes, jes. Mi kon'as tiu'n spec'o'n. Krom'e, ĝi est'as rakont'o facil'e kontrol'ebl'a.”
“Li don'is al ni tre interes'a'n atest'aĵ'o'n,” dir'is S-ro Bouc.
“Ja, jes.”
“Mal'grand'a vir'o, mal'hel'a, kun alt-ton'a voĉ'o,” dir'is S-ro Bouc pens'em'e.
“Pri'skrib'o, kiu taŭg'as al neni'u en la trajn'o,” dir'is Poirot.
“Kaj nun,” dir'is Poirot kun ek'bril'o en la okul'o, “ni kontent'ig'os la dezir'o'n de S-ro Bouc kaj vid'os la ital'o'n.”
Antonio Foscarelli en'ven'is en la manĝ-vagon'o'n per rapid'a kat'simil'a paŝ'ad'o. Li'a vizaĝ'o bril'is. Ĝi est'is tip'a ital'a vizaĝ'o, rid'et'ant'a kaj mal'pal'a. Li parol'is la franc'a'n lingv'o'n bon'e kaj flu'e kun nur et'a fremd'a akcent'o.
“Vi'a nom'o est'as Antonio Foscarelli?”
“Jes, sinjor'o.”
“Mi vid'as, ke vi est'as naci'an'ig'it'a uson'an'o?”
“Jes, sinjor'o. Tio est'as pli bon'a por mi'a komerc'o.”
“Vi est'as agent'o por la aŭtomobil'o'j Ford?”
“Jes, sinjor'o. Vi kompren'os———” Flu'parol'a klar'ig'o sekv'is. Post ĝi'a fin'o, io ne'kon'at'a de la tri vir'o'j pri Foscarelli, ŝajn'e ne est'is grav'a. Li cert'e ne est'is vir'o el kiu oni bezon'is el'tir'i inform'o'n. Ĝi el'ŝpruc'is. Li'a afabl'a infan'a vizaĝ'o bril'is pro kontent'o kiam, post last'a elokvent'a gest'o, li paŭz'is kaj viŝ'is la frunt'o'n per poŝ'tuk'o.
“Vi do vid'as,” li dir'is, “ke mi far'as grand'a'j'n negoc'o'j'n.
Mi est'as ĝis'dat'a. Mi kompren'as la art'o'n de la vend'ad'o!”
“Vi est'is en Uson'o dum la last'a'j dek jar'o'j pli mal'pli?”
“Jes, sinjor'o. Mi bon'e memor'as la tag'o'n en kiu mi traf'is la ŝip'o'n por ir'i al Uson'o — tiom mal'proksim'a! Mi'a patr'in'o, mi'a frat'in'et'o———”
Poirot inter'romp'is la amas'o'n da re'memor'o'j.
“Dum vi'a loĝ'ad'o en Uson'o ĉu vi iam renkont'is la murd'it'o'n?”
“Neniam. Sed mi kon'as la spec'o'n. Ja, jes.” Li krak'et'is la fingr'o'j'n esprim'e. “Ĝi est'as tre dec'a, tre bon'e vest'it'a, sed sub'e ĝi est'as tut'e mal'bon'a. Laŭ mi'a spert'o mi dir'us, ke li est'is grand'a tromp'ist'o. Jen mi'a opini'o.”
“Vi est'as prav'a,” dir'is Poirot sek'e. “Rarchett est'is Cassetti, la infan'ŝtel'ist'o.”
“Kio'n mi dir'is al vi? Mi lern'is leg'i la vizaĝ'o'n. Tio est'as neces'a. Nur en Uson'o oni instru'as la ĝust'a'n manier'o'n vend'i.”
“Vi memor'as la afer'o'n Armstrong?”
“Mi ne tut'e memor'as. La nom'o, jes? Ĝi est'is knab'in'o — infan'et'o — ĉu ne?”
“Jes, tre tragedi'a afer'o.”
La ital'o ŝajn'is est'i la unu'a person'o hezit'i pri tiu vid'punkt'o.
“Nu, do, tia'j afer'o'j okaz'as,” li dir'is filozof'e, “en grand'a civilizaci'o kia Uson'o———”
Poirot inter'romp'is li'n. “Ĉu vi iam renkont'is an'o'j'n de la famili'o Armstrong?”
“Ne, mi pens'as, ke ne. Est'as mal'facil'e dir'i. Mi don'os al vi kelk'a'j'n cifer'o'j'n. Nur en la last'a jar'o mi vend'is———”
“Sinjor'o, bon'vol'u rest'i ĉe la punkt'o pri'parol'at'a.”
La man'o'j de la ital'o far'is pardon'pet'a'n gest'o'n. “Mil pardon'o'j'n.”
“ Dir'u al mi, mi pet'as, preciz'e kio'n vi far'is hieraŭ nokt'e post la manĝ'o.”
“Plezur'e. Mi rest'is ĉe la tabl'o kiel ebl'e plej long'e. Tio est'as pli amuz'a. Mi parol'is kun la uson'an'o ĉe mi'a tabl'o.
Li vend'as ruband'o'j'n por skrib'maŝin'o'j. Post'e mi re'ir'is al mi'a kupe'o. Ĝi est'is mal'plen'a. La mal'afabl'a brit'o kiu kun'okup'as ĝi'n est'is for ĉe li'a mastr'o. Fin'e li re'ven'is kun long'a vizaĝ'o kiel kutim'e. Li ne parol'as — dir'as nur jes kaj ne. Mal'afabl'a ras'o, la angl'a — ne simpati'a. Li sid'is en la angul'o, tre rekt'a, leg'ant'e libr'o'n. Tiam ven'is la konduktor'o por pret'ig'i ni'a'j'n lit'o'j'n.” “N-ro'j 4 kaj 5,” murmur'is Poirot.
“Preciz'e — la last'a kupe'o. Mi hav'as la supr'a'n lit'o'n.
Mi en'ir'is ĝi'n. Mi fum'is kaj leg'is. Mi pens'is ke la angl'o hav'as dent'dolor'o'n. Li el'tir'is botel'o'n de medikament'o kiu fort'e odor'as. Li kuŝ'is en la lit'o kaj ĝem'is. Baldaŭ mi ek'dorm'is, sed kiam mi vek'iĝ'is li ĉiam ĝem'as.”
“Ĉu vi sci'as, ĉu li for'las'is la kupe'o'n dum la nokt'o?”
“Mi pens'as, ke ne. Mi cert'e aŭd'us tio'n. La lum'o el la koridor'o — oni aŭtomat'e vek'iĝ'as, pens'ant'e ke est'as pak'aĵ-ekzamen'o ĉe iu land'lim'o.”
“Ĉu li iam parol'is pri si'a mastr'o? Ĉu li iam dir'is i'o'n kontraŭ li?”
“Mi dir'is, ke li neniam parol'is. Li ne est'is simpati'a.
Fiŝ'o!”
“Vi fum'as, laŭ vi'a dir'o — pip'o'n, cigared'o'j'n, cigar'o'j'n?”
“Nur cigared'o'j'n.”
Poirot propon'is unu al li, kiu'n li akcept'is.
“Ĉu vi iam est'is en Chicago?” demand'is S-ro Bouc.
“Jes, bel'a urb'o — sed mi pli bon'e kon'as New York, Washington, Detroit. Vi est'is en Uson'o? Ne? Vi dev'us ir'i, ĝi — ”
Poirot met'is paper'foli'o'n antaŭ li.
“Bon'vol'u sub'skrib'i ĝi'n, kaj met'i vi'a'n daŭr'a'n adres'o'n.”
La ital'o skrib'is ĝi'n. Tiam li lev'iĝ'is — li'a rid'et'o ĉiam afabl'a.
“Jen ĉio? Vi ne plu bezon'as mi'n? Bon'a'n tag'o'n, sinjor'o'j. Mi vol'as, ke ni pov'u el'ir'i el la neĝ'o. Mi hav'as renkont'iĝ'o'n en Milano———” Li ne'ant'e sku'is la kap'o'n.
“Mi perd'os tiu'n komerc'o'n.”
Li for'ir'is. Poirot rigard'is si'a'n amik'o'n.
“Li est'is dum long'a temp'o en Uson'o,” dir'is S-ro Bouc, “kaj li est'as ital'o, kaj ital'o'j uz'as pik'il'o'j'n! Kaj ili terur'e mensog'as! Mi ne am'as ital'o'j'n.”
“Tio'n oni pov'as vid'i,” dir'is Poirot rid'et'ant'e. “Pov'as est'i, ke vi est'as prav'a, sed mi indik'os al vi, mi'a amik'o, ke est'as neni'a atest'o kontraŭ li.”
“Kaj kio pri la psikologi'o? Ĉu la ital'o'j ne kutim'as pik'eg'i?”
“Cert'e,” dir'is Poirot. “Precip'e dum kverel'o'j. Sed ĉi tiu est'as tut'e ali'spec'a krim'o. Mi hav'as ide'o'n, mi'a amik'o, ke la nun'a est'as krim'o zorg'e pri'pens'it'a kaj far'it'a. Ĝi ne est'as — kiel mi dir'u ĝi'n? — latin'a krim'o. Ĝi est'as krim'o kiu montr'as la funkci'ad'o'n de trankvil'a, rimed'o'plen'a, cel'em'a mens'o — mi kred'as, la mens'o de angl'o-sakso.”
Li pren'is la du last'a'j'n pasport'o'j'n kaj dir'is. “Ni vid'u nun F-in'o'n Mary Debenham.”
Kiam Mary Debenham en'ven'is la manĝ-vagon'o'n ŝi konfirm'is la antaŭ'a'n opini'o'n de Poirot pri ŝi.
Ŝi est'is tre net'e vest'it'a per nigr'a kostum'o kun griz'a bluz'o, kaj la ond'o'j de ŝi'a mal'hel'a har'ar'o est'is ord'a'j kaj bel'a'j. Ŝi'a manier'o est'is sam'e trankvil'a. Ŝi sid'is kontraŭ Poirot kaj S-ro Bouc kaj demand'e rigard'is ili'n.
“Vi'a nom'o est'as Mary Hermion'e Debenham, kaj vi hav'as du'dek ses jar'o'j'n?” dir'is Poirot.
“Jes.”
“Angl'a?”
“Jes.”
Ĉu vi est'os tiel afabl'a, fraŭl'in'o, kiel skrib'i vi'a'n daŭr'a'n adres'o'n sur ĉi tiu'n paper'o'n?”
Ŝi tio'n far'is. Ŝi'a skrib'o est'is klar'a kaj leg'ebl'a.
“ Kaj nun, fraŭl'in'o, kio'n vi pov'as dir'i al ni pri la hieraŭ'a afer'o?”
“Mi opini'as, ke mi pov'as dir'i neni'o'n al vi. Mi en'lit'iĝ'is kaj dorm'is”
“Ĉu mal'ĝoj'ig'as vi'n, fraŭl'in'o, ke krim'o okaz'is en ĉi tiu trajn'o?”
La demand'o vid'ebl'e est'is ne'atend'it'a. Ŝi'a'j griz'a'j okul'o'j iom mal'ferm'iĝ'is.
“Mi ne tut'e kompren'as vi'n.”
“La demand'o est'is tut'e simpl'a, fraŭl'in'o. Mi re'dir'os ĝi'n. Ĉu mult'e mal'ĝoj'ig'as vi'n, ke krim'o okaz'is en ĉi tiu trajn'o?”
“Mi ver'e ne pens'is pri ĝi laŭ tiu vid'punkt'o. Ne, mi ne pov'as dir'i, ke mi est'as mal'ĝoj'ig'it'a.”
“Krim'o — tio est'as ordinar'a afer'o al vi, ĉu?”
“Kompren'ebl'e ĝi est'as mal'agrabl'a afer'o,” dir'is Mary Debenham trankvil'e.
“Vi est'as tre angl'o-saksa, fraŭl'in'o. Vi ne sent'as emoci'o'n.”
Ŝi iom'et'e rid'et'is. “Mi bedaŭr'as, ke mi ne pov'as est'i histeri'a por pruv'i mi'a'n sent'em'o'n. Ĉiu'okaz'e, person'o'j mort'as ĉiu'tag'e.”
“Ili mort'as, jes. Sed murd'o est'as iom pli mal'oft'a.”
“Cert'e.”
“Vi ne kon'is la murd'it'o'n?”
“Mi vid'is li'n la unu'a'n foj'o'n kiam mi tag'manĝ'is hieraŭ.”
“Kaj kia'manier'e li impres'is vi'n?”
“Mi apenaŭ rimark'is li'n.”
“Li ne impres'is vi'n kiel mal'bon'eg'a person'o?”
Ŝi iom'et'e lev'is la ŝultr'o'j'n. “Ver'e, mi eĉ ne pens'is pri li.” Poirot atent'e rigard'is ŝi'n. “Vi est'as, mi opini'as, iom mal'estim'a pri la manier'o laŭ kio mi far'as mi'a'n demand'ar'o'n,” li dir'is kun ek'bril'o en la okul'o'j. “Ne tiel, vi pens'as, oni konduk'us angl'a'n enket'o'n. Tie ĉio est'us ord'ig'it'a, kaj oni parol'us nur pri la fakt'o'j. Sed mi hav'as propr'a'n metod'o'n. Mi unu'e rigard'as mi'a'n atest'ant'o'n, mi decid'as pri li'a aŭ ŝi'a karakter'o, kaj laŭ'e far'as mi'a'j'n demand'o'j'n. Antaŭ minut'o mi far'is demand'o'j'n al sinjor'o, kiu vol'is dir'i al mi si'a'j'n ide'o'j'n pri ĉiu tem'o. Nu, tia'n person'o'n mi dev'ig'as rest'i ĉe la punkt'o pri'parol'at'a. Mi vol'as, ke li respond'u jes aŭ ne, ĉi tio aŭ tio. Post'e, vi ven'is. Mi tuj rimark'as, ke vi est'os ord'a kaj sistem'a. Vi parol'os nur pri la nun'a afer'o. Vi'a'j respond'o'j est'os mal'long'a'j kaj traf'a'j. Kaj ĉar, fraŭl'in'o, la hom'a natur'o est'as kontraŭ'em'a, mi far'as al vi tut'e mal'simil'a'j'n demand'o'j'n. Mi demand'as al vi, kio'n vi sent'as, kio'n vi pens'is. Tiu metod'o ne plaĉ'as al vi?”
“Se vi pardon'os al mi la dir'o'n, ĝi ŝajn'as al mi mal'ŝpar'o de temp'o. Ĉu aŭ ne la vizaĝ'o de S-ro Ratchett plaĉ'is al mi ne ŝajn'as al mi est'i fakt'o, kiu help'os vi'n el'trov'i kiu murd'is li'n.”
“Ĉu vi sci'as la ver'a'n nom'o'n de S-ro Ratchett, fraŭl'in'o?”
Ŝi kap'jes'is. “S-in'o Hubbard dir'is tio'n al ĉiu.”
“Kaj kio'n vi opini'as pri la afer'o Armstrong?”
“Ĝi est'is tut'e abomen'a,” dir'is la fraŭl'in'o fervor'e.
Poirot pens'em'e rigard'is ŝi'n.
“Vi vetur'as de Bagdad, mi kred'as, F-in'o Debenham?”
“Jes.”
“Al Londono?”
“Jes.”
“Kio'n vi far'is en Bagdad?”
“Mi est'is guvern'ist'in'o por du infan'o'j.”
“Ĉu vi re'ir'os al tiu ofic'o post vi'a liber'temp'o?”
“Mi ne est'as cert'a.”
“Kial?”
“Bagdad est'as mal'proksim'a. Mi prefer'us ofic'o'n en Londono, se mi pov'us tio'n trov'i.”
“Mi kompren'as. Mi pens'is, ke ebl'e vi ir'as por edz'in'iĝ'i.”
F-in'o Debenham ne respond'is. Ŝi lev'is la okul'o'j'n kaj rigard'is Poirot rekt'e en la vizaĝ'o. La rigard'o vid'ebl'e dir'is, “Vi est'as impertinent'a.”
“Kio'n vi opini'as pri la vir'in'o kiu kun'okup'as vi'a'n kupe'o'n — F-in'o Ohlsson?”
“Ŝi ŝajn'as est'i afabl'a, simpl'a person'o.”
“Kia est'as la kolor'o de ŝi'a tualet-rob'o?” Mary Debenham rigard'eg'is. “Ia brun'a kolor'o — natur'a lan'o.”
“ Do. Mi rajt'as menci'i sen mal'diskret'ec'o, mi esper'as, ke mi rimark'is la kolor'o'n de vi'a tualet-rob'o sur'voj'e de Aleppo al Istanbul. Pal'a malv'kolor'a, mi kred'as.”
“Jes, vi prav'as.”
“Ĉu vi hav'as ali'a'n tualet-rob'o'n, fraŭl'in'a. Ekzempl'e, skarlat'a'n tualet-rob'o'n?”
“Ne, tiu ne est'as mi'a.”
Poirot klin'is antaŭ'e'n. Li est'is kiel kat'o salt'ant'a al mus'o.
“Do, kies?”
La fraŭl'in'o iom re'tir'is si'n, surpriz'it'a “Mi ne sci'as. Kio'n vi vol'as dir'i?”
“Vi ne dir'is, ‘Ne, mi ne hav'as tia'n’ Vi dir'is ‘Tiu ne est'as mi'a’ — kio signif'as ke tiu aĵ'o aparten'as al iu ali'a.”
Ŝi kap'jes'is.
“Al iu ali'a en ĉi tiu trajn'o?”
“Jes”
“Al kiu ĝi aparten'as?”
“Mi ĵus dir'is al vi. Mi ne sci'as. Mi vek'iĝ'is hodiaŭ maten'e ĉirkaŭ la kvin'a kun la impres'o, ke la trajn'o rest'is sen'mov'a dum lang'a temp'o. Mi mal'ferm'is la pord'o'n kaj rigard'is en la koridor'o'n, pens'ant'e ke ni est'as ĉe staci'dom'o. Mi vid'is iu'n en skarlat'a tualet-rob'o mal'proksim'e en la koridor'o.”
“Kaj vi ne sci'as kiu ŝi est'is. Ĉu ŝi hav'is hel'a'j'n, mal'hel'a'j'n, aŭ griz'a'j'n har'o'j'n?”
“Mi ne pav'as dir'i. Ŝi sur'port'is ĉap'et'o'n kaj mi vid'is nur la mal'antaŭ'a'n part'o'n de ŝi'a kap'o.”
“Kaj laŭ la form'o?”
“Iom alt'a kaj mal'dik'a, mi opini'as, sed est'as mal'facil'e dir'i. La kimon'o est'is brod'it'a de drak'o'j.”
“Jes, vi est'as prav'a, drak'o'j.”
Ŝi silent'is dum minut'o. Li murmur'is al si: “Mi ne pav'as kompren'i ĝi'n. Mi ne pov'as kompren'i ĝi'n. Ĉio ŝajn'as est'i sen'senc'a.”
Tiam lev'ant'e la okul'o'j'n, li dir'is : “Mi ne bezon'as ten'i vi'n plu, fraŭl'in'o.”
“Ho,” Ŝi ŝajn'is est'i surpriz'it'a, sed tuj lev'iĝ'is. Ĉe la pord'o, tamen, ŝi hezit'is moment'o'n, kaj re'ven'is.
“ La sved'in'o — F-in'o Ohlsson — ŝajn'as est'i ĝen'at'a.
Ŝi dir'is, ke laŭ vi, ŝi est'as la last'a person'o, kiu vid'is tiu'n vir'o'n viv'a. Ŝi opini'as, mi kred'as, ke pro tio vi suspekt'as ŝi'n. Ĉu mi ne pov'as dir'i al ŝi ke ŝi far'is erar'o'n? Ver'e, ŝi est'as tia person'o, kia ne dolor'ig'us eĉ muŝ'o'n.” Ŝi rid'et'is dum ŝi parol'is. “Je kiom'a hor'o ŝi ir'is por akir'i la aspirin'o'n de S-in'o Hubbard?”
“Iom post la dek'a kaj du'on'o.”
“Ŝi est'is for — dum kiom da temp'o?”
“Ĉirkaŭ kvin minut'o'j.”
“Ĉu ŝi de'nov'e for'las'is la kupe'o'n dum la nokt'o?”
“Ne.”
Poirot turn'is si'n al la kurac'ist'o “Ĉu Ratchett pov'us est'i murd'it'a tiel fru'e?”
La kurac'ist'o kap'ne'is.
“Do, mi opini'as, ke vi pov'as kontent'ig'i vi'a'n amik'in'o'n, fraŭl'in'o.”
“Dank'o'n.” Ŝi subit'e rid'et'is je li, rid'et'o kiu invit'is simpati'o'n. “Ŝi simil'as ŝaf'o'n, vi sci'as. Ŝi mal'trankvil'iĝ'as kaj blek'as.”
Ŝi for'turn'is si'n kaj el'ir'is.
S-ro Bouc sci'vol'em'e rigard'is si'a'n amik'o'n “Mi ne tut'e kompren'as vi'n, mon vieux. Vi prov'is far'i — kio'n?”
“Mi serĉ'is breĉ'o'n, mi'a amik'o.”
“Breĉ'o'n?”
“Jes — breĉ'o'n en la aplomb'o de fraŭl'in'o. Mi vol'is sku'i ŝi'a'n aplomb'o'n. Ĉu mi sukces'is? Mi ne sci'as. Sed mi sci'as, ke ŝi ne atend'is ke mi esplor'u la afer'o'n tiel, kiel mi ĝi'n far'is.”
“Vi suspekt'as ŝi'n,” dir'is S-ro Bouc mal'rapid'e. “Sed kial? Ŝi ŝajn'as est'i tre ĉarm'a fraŭl'in'o — la plej last'a person'o est'i implik'at'a en tia krim'o.”
“Mi konsent'as,” dir'is Constantine. “Ŝi est'as mal'varm'sang'a. Ŝi est'as sen'emoci'a. Ŝi ne tra'pik'us vir'o'n: ŝi far'us proces'o'n kontraŭ li ĉe la tribunal'o.”
Poirot suspir'is. “Vi dev'as ambaŭ for'ig'i vi'a'n impres'o'n ke ĉi tiu est'as ne'pri'pens'it'a kaj subit'a krim'o. Est'as du kial'o'j pro kiu'j mi suspekt'as F-in'o'n Debenham. Unu est'as pro io, kio'n mi hazard'e aŭd'is, kaj kio'n vi ĝis nun ne sci'as.”
Li rakont'is al ili la strang'a'j'n fraz'o'j'n, kiu'j'n li aŭd'is sur'voj'e de Aleppo.
“Cert'e, tio est'as strang'a,” dir'is S-ro Bouc. “Ĝi bezon'as klar'ig'o'n. Se ĝi signif'as tio'n, kio'n vi supoz'as, ambaŭ est'as implik'it'a'j — ŝi kaj la angl'a kolonel'o.”
Poirot kap'jes'is. “Kaj preciz'e tio'n la fakt'o'j ne sub'ten'as,” li dir'is. “Se ili ambaŭ est'as koncern'at'a'j, kio'n ni atend'us — ke ĉiu el ili don'us alibi'o'n por la ali'a. Ĉu ne? Sed ne — tio ne okaz'is. La alibi'o por F-in'o Debenham est'as don'it'a de sved'in'o kiu'n ŝi neniam antaŭ'e vid'is, kaj tio par Kolonel'o Arbuthnot est'as don'it'a de MacQueen, la sekretari'o de la mort'int'a vir'o. Ne, tio est'as tro facil'a solv'o de la enigm'o.”
“Vi dir'is, ke vi hav'as ali'a'n kaŭz'o'n suspekt'i ŝi'n,” S-ro Bouc memor'ig'is al li.
Poirot rid'et'is “Jes, sed tio est'as nur psikologi'a. Mi demand'as al mi, ĉu est'as ebl'e ke F-in'o Debenham plan'is tiu'n krim'o'n? Mi est'as cert'a, ke mal'antaŭ la nun'a afer'o est'as trankvil'a, inteligent'a, kaj rimed'o'plen'a mens'o. F-in'o Debenham est'as laŭ tiu pri'skrib'o.”
S-ro Bouc ne'ant'e sku'is la kap'o'n. “Mi opini'as, ke vi est'as mal'prav'a, mi'a amik'o. Mi ne pov'as kred'i, ke tiu jun'a angl'in'o est'as krim'ul'in'o.”
“Nu, do,” dir'is Poirot, pren'ant'e la last'a'n pasport'o'n, “al la last'a nom'o sur la list'o. Hildegarde Schmidt, serv'ant'in'o de sinjor'in'o.”
Al'vok'it'a de la konduktor'o. Hildegarde Schmidt ven'is en la manĝ-vagon'o'n, kaj star'is respekt'plen'e atend'ant'e.
Poirot indik'is, ke ŝi sid'iĝ'u. Ŝi tio'n far'is, kaj kviet'e atend'is la demand'ad'o'n. Ŝi ŝajn'is est'i tre seren'a vir'in'o — respekt'ind'a, sed ebl'e ne tre inteligent'a.
La metod'o'j de Poirot kun Hildegarde Schmidt est'is tut'e kontraŭ'a'j al tiu'j kun Mary Debenham. Li est'is tre afabl'a kaj bon'humor'a, por komfort'ig'i la vir'in'o'n. Li pet'is ŝi'n skrib'i ŝi'a'j'n nom'o'n kaj adres'o'n, kaj post'e komenc'is ĝentil'e far'i si'a'j'n demand'o'j'n. La intervju'o okaz'is german'lingv'e.
“Ni dezir'as sci'i kiom ebl'e plej mult'e pri la okaz'int'aĵ'o'j de la hieraŭ'a nokt'o,” li dir'is. “Ni sci'as, ke vi ne pov'as don'i al ni mult'e da inform'o pri la krim'o mem, sed ebl'e vi vid'is aŭ aŭd'is i'o'n, kio ŝajn'e ne'grav'a al vi, pov'os est'i util'a al ni. Vi kompren'as?”
Ŝi ŝajn'e ne kompren'is. Ŝi'a larĝ'a bon'kor'a vizaĝ'o ten'is la kutim'a'n seren'a'n esprim'o'n dum ŝi respond'is: “Mi ne sci'as i'o'n, sinjor'o.”
“Nu, ekzempl'e, vi sci'as ke vi'a mastr'in'o bezon'is vi'n last'a'n nokt'o'n?”
“Jes, tio'n mi sci'as.”
“Ĉu vi memor'as la hor'o'n?”
“Ne, sinjor'o. Mi est'is dorm'ant'a kiam la konduktor'o ven'is kaj dir'is tio'n al mi.”
“Jes, jes. Ĉu est'is kutim'e tia'manier'e ven'ig'i vi'n?”
“Ĝi ne est'is ne'kutim'a. Ŝi'a moŝt'in'o oft'e bezon'is mi'a'n ĉe'est'o'n nokt'e. Ŝi ne bon'e dorm'is.”
“Eh bi'e'n, do, vi ricev'is la al'vok'o'n kaj vi el'lit'iĝ'is. Ĉu vi sur'met'is tualet-rob'o'n?”
“Ne, sinjor'o, mi sur'met'is mi'a'j'n vest'o'j'n. Mi ne ŝat'us ir'i al ŝi'a moŝt'in'o en mi'a tualet-rob'o.”
“Sed ĝi est'as tre bel'a tualet-rob'o — skarlat'a, ĉu ne?” Ŝi rigard'is li'n. “Ĝi est'as mal'hel'blu'a flanel'a tualet-rob'o, sinjor'o.”
“Do, ni daŭr'ig'u. Tio nur est'is ŝerc'et'o mi'a'part'e. Do, vi ir'is al la princ'in'o. Kaj kio'n vi far'is post vi'a al'ven'o?”
“Mi masaĝ'is ŝi'n, sinjor'o, kaj post'e laŭt'leg'is al ŝi. Mi ne bon'e laŭt'leg'as, sed ŝi'a moŝt'in'o dir'as des pli bon'e, ĉar ŝi pli rapid'e en'dorm'iĝ'as. Kiam ŝi est'is dorm'em'a ŝi pet'is ke mi for'ir'u, kaj mi ferm'is la libr'o'n kaj re'ir'is al mi'a propr'a kupe'o.”
“Ĉu vi sci'as je kiom'a hor'o tio okaz'is?”
“Ne, sinjor'o.”
“Nu, dum kiom da temp'o vi rest'is kun la princ'in'o?”
“Ĉirkaŭ du'on'hor'o, sinjor'o.”
“Bon'e, daŭr'ig'u.”
“Unu'e, mi hav'ig'is por ŝi ali'a'n lan'kovr'il'o'n el mi'a kupe'o. Est'is tre mal'varm'e malgraŭ la hejt'ad'o. Mi met'is la kovr'il'o'n sur ŝi'n kaj ŝi dezir'is al mi bon'a'n nokt'o'n. Mi el'verŝ'is iom da sod'a-akv'o por ŝi. Post'e mi for'ig'is la lum'o'n kaj for'las'is ŝi'n.”
“Kaj post'e?”
“Ne okaz'is io ali'a, sinjor'o. Mi re'ir'is al mi'a kupe'o kaj en'dorm'iĝ'is.”
“Vi renkont'is neniu'n en la koridor'o?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ekzempl'e, vi ne vid'is sinjor'in'o'n en skarlat'a kimon'o brod'it'a per drak'o'j?”
Ŝi'a'j mild'a'j okul'o'j fiks'e rigard'is li'n. “Ja, ne, sinjor'o.
Ne est'is iu krom la konduktor'o. Ĉiu dorm'is.”
“Sed vi vid'is la konduktor'o'n?”
“Jes, sinjor'o.”
“Kio'n li far'is?”
“Li ven'is el unu el la kupe'o'j, sinjor'o'j.”
“Kio?” S-ro Bouc antaŭ'e'n'klin'is. “Kiu kupe'o?”
Hildegarde Schmidt aspekt'is tim'em'a de'nov'e, kaj Poirot riproĉ'e ek'rigard'is li'n.
“Natur'e,” li dir'is. “La konduktor'o oft'e dev'as respond'i al sonor'il'o'j nokt'e. Ĉu vi memor'as el kiu kupe'o li ven'is?”
“Ĉirkaŭ la mez'o de la vagon'o, sinjor'o. Du aŭ tri pord'o'j de tiu de la princ'in'o.”
“Ha! Dir'u al mi, mi pet'as, preciz'e kio okaz'is.”
“Li preskaŭ kolizi'is kun mi. Est'is kiam mi re'ven'as kun la kovr'il'o de mi'a kupe'o al tiu de la princ'in'o.”
“Kaj li ven'is el kupe'o kaj preskaŭ kolizi'is kun vi? En kiu direkt'o li ir'is?”
“En la direkt'o al mi, sinjor'o. Li pet'is pardon'o'n, kaj ir'is laŭ la koridor'o en la direkt'o al la manĝ-vagon'o.
Sonor'il'o ek'son'is, sed mi opini'as ke li ne atent'is ĝi'n.” Ŝi paŭz'is kaj dir'is : “Mi ne kompren'as. Kiel est'as———?”
Poirot parol'is kuraĝ'ig'e: “Ĝi est'as afer'o de la hor'o,” li dir'is. “Nur rutin'a afer'o. Ĉi tiu konduktor'o ŝajn'e hav'is tre okup'at'a'n nokt'o'n — unu'e li vek'is vi'n, kaj post'e dev'is pri'atent'i la sonor'il'o'j'n.”
“Li ne est'is la konduktor'o kiu vek'is mi'n, sinjor'o. Tiu est'is ali'a.”
“Do, ali'a. Ĉu vi antaŭ'e vid'is li'n?”
“Ne, sinjor'o.”
“Ĉu vi opini'as, ke vi re'kon'os li'n se vi re'vid'os li'n?”
“Mi pens'as, ke jes, sinjor'o.”
Poirot flustr'is i'o'n en la orel'o'n de S-ro Bouc. Ĉi last'a ek'lev'is si'n kaj ir'is al la pord'o por don'i ordon'o'n. Poirot daŭr'ig'is si'a'n demand'ar'o'n laŭ amik'a manier'o.
“Ĉu vi iam vizit'is Uson'o'n, Frau Schmidt?”
“Neniam, sinjor'o. Sen'dub'e ĝi est'as bel'a land'o.”
“Kred'ebl'e vi jam aŭd'is kiu la murd'it'o ver'e est'is — ke li respond'ec'is pri la mort'o de infan'et'o.”
“Jes, mi aŭd'is tio'n, sinjor'o. Tio est'is abomen'a, mal'bon'eg'a. La bon'a Di'o dev'us ne permes'i tia'j'n afer'o'j'n.
Ni ne est'as tiel mal'bon'eg'a'j en German'uj'o.” Larm'o'j vid'ebl'iĝ'is en la okul'o'j de la vir'in'o. Ŝi'a patr'in'a spirit'o est'is tuŝ'it'a.
“Ĝi est'is abomen'a krim'o,” dir'is Poirot serioz'e.
Li el'tir'is el si'a poŝ'o pec'et'o'n da batist'o kaj don'is ĝi'n al ŝi. “Ĉu ĉi tiu est'as vi'a poŝ'tuk'o, Frau Schmidt?”
Est'is moment'a silent'o dum la vir'in'o rigard'is ĝi'n.
Post'e ŝi rigard'is ili'n. Iom da kolor'o vid'ebl'iĝ'is en ŝi'a vizaĝ'o.
“Ne, sinjor'o. Ĝi ne aparten'as al mi.”
“Ĝi sur'hav'as la liter'o'n H, vi vid'as. Pro tio mi pens'is ke ĝi aparten'as al vi.”
“Sed, sinjor'o, ĝi est'as la poŝ'tuk'o de riĉ'ul'in'o. Tre mult'e'kost'a poŝ'tuk'o. Per'man'e brod'it'a. Mi opini'as, ke ĝi ven'is el Parizo.”
“Ĝi ne est'as vi'a, kaj vi ne sci'as al kiu ĝi aparten'as?”
“Mi? Cert'e ne, sinjor'o.”
El la tri aŭskult'ant'o'j, nur Poirot rimark'is la et'a'n hezit'o'n en la respond'o. S-ro Bouc flustr'is en li'a'n orel'o'n.
Poirot kap'jes'is kaj dir'is al la vir'in'o: “La tri konduktor'o'j en'ven'os. Bon'vol'u dir'i al mi, kiu est'as tiu, kiu'n vi renkont'is hieraŭ nokt'e kiam vi port'is la kovr'il'o'n al la princ'in'o.”
La tri vir'o'j en'ven'is. Pierre Michel, la grand'a blond'a konduktor'o de la Ateno-Pariza vagon'o, kaj la dik'a konduktor'o de la Bukaresta vagon'o. Hildegarde Schmidt rigard'is ili'n kaj tuj kap'ne'is. “Ne, sinjor'o,” ŝi dir'is. “Neni'u el tiu'j est'as la vir'o, kiu'n mi vid'is hieraŭ nokt'e.”
“Sed nur ĉi tiu'j konduktor'o'j est'as en la trajn'o. Vi sen'dub'e erar'as.”
“Mi est'as tut'e cert'a, sinjor'o. Ĉi tiu'j est'as ĉiu'j alt'a'j.
grand'a'j vir'o'j. Tiu, kiu'n mi vid'is, est'as mal'alt'a kaj mal'hel'a. Li hav'is mal'grand'a'n lip'har'ar'o'n. Li'a voĉ'o. kiam li dir'is ‘Pardon'o'n’ est'as mal'fort'a, kiel tiu de vir'in'o. Ja, mi bon'e memor'as li'n, sinjor'o.”
“Mal'grand'a, mal'hel'a vir'o kun vir'in'a voĉ'o,” dir'is S-ro Bouc. La tri konduktor'o'j kaj Hildegarde Schmidt est'is for'send'it'a'j. S-ro Bouc far'is mal'esper'a'n gest'o'n.
“Sed mi kompren'as neni'o'n — absolut'e neni'o'n! La mal'amik'o, pri kiu parol'is S-ro Ratchett, do est'is en la trajn'o. Sed kie li est'as nun? Kia'manier'e li pov'us mal'aper'i en la aer'o'n? Mi'a kap'o kirl'iĝ'as. Dir'u i'o'n, mi'a amik'o, mi pet'eg'as vi'n. Klar'ig'u al mi kiel la ne'ebl'o pov'as est'i ebl'a!”
“Tio est'as bon'a fraz'o,” dir'is Poirot. “La ne'ebl'o ne pov'is okaz'i, tial la ne'ebl'o dev'as est'i ebl'a malgraŭ la ŝajn'aĵ'o'j.”
“Klar'ig'u al mi do, rapid'e, preciz'e kio okaz'is hieraŭ nokt'e en la vagon'ar'o.”
“Mi ne est'as magi'ist'o, mon cher. Mi est'as, kiel vi, tre perpleks'it'a vir'o. Ĉi tiu afer'o antaŭ'e'n'ir'as laŭ tre strang'a manier'o.”
“Ĝi tut'e ne antaŭ'e'n'ir'as. Ĝi rest'as kia ĝi est'is.”
Poirot kap'ne'is. “Ne, tio ne est'as ver'a. Ni iom pli kompren'as. Ni sci'as pri kelk'a'j afer'o'j. Ni aŭd'is la atest'o'n de la pasaĝer'o'j.”
“Kaj kio'n, tio dir'is al ni. Absolut'e neni'o'n.”
“Mi ne tio'n dir'us, mi'a amik'o.”
“Ebl'e mi tro'ig'as. La uson'an'o, Hardman, kaj la german'a serv'ist'in'o al'don'is i'o'n al ni'a sci'o. Tio est'as, ili ig'is eĉ pli ne'kompren'ebl'a la tut'a'n afer'o'n.”
“Ne, ne, ne,” dir'is Poirot trankvil'ig'e.
S-ro Bouc turn'is si'n al li. “Parol'u do. Ni aŭd'u la saĝ'ec'o'n de Hercule Poirot.”
“Ĉu mi ne dir'is al vi, ke mi est'as tre perpleks'it'a vir'o, sam'e kiel vi? Sed almenaŭ ni pov'as front'i la problem'o'n.
Ni pov'as ord'ig'i tiu'j'n fakt'o'j'n, kiu'j'n ni jam sci'as.”
“Bon'vol'u daŭr'ig'i,” dir'is D-ro Constantine.
Poirot tus'et'is, kaj ord'ig'is paper'o'n sur la tabl'o. “Ni konsider'u la afer'o'n tia, kia ĝi nun'moment'e est'as. Unu'e, est'as kelk'a'j ne'kontest'ebl'a'j fakt'o'j. Ĉi tiu Ratchett, aŭ Cassetti, est'is pik'it'a en dek du lok'o'j, kaj mort'is hieraŭ nokt'e. Jen fakt'o unu.”
“Mi akcept'as vi'a'n asert'o'n — mi akcept'as ĝi'n, mon vieux,” dir'is S-ro Bouc kun ironi'a gest'o.
Hercule Poirot tut'e ne ofend'iĝ'is. Li trankvil'e daŭr'ig'is: “Mi nun'temp'e ne parol'os pri cert'a'j strang'aĵ'o'j, kiu'j'n D-ro Constantine kaj mi jam pri'parol'is. La du'a grav'a fakt'o, mi'a'opini'e, est'as la hor'o de la krim'o.”
“Tio est'as unu el la mal'mult'a'j afer'o'j, kiu'j'n ni sci'as,”
dir'is S-ro Bouc. “La krim'o okaz'is je kvar'on'o post la unu'a hodiaŭ maten'e. Ĉio indik'as tio'n.”
“Ne ĉio. Vi tro'ig'as. Tamen est'as atest'o, kiu sub'ten'as tiu'n vid'punkt'o'n.”
“Mi ĝoj'as, ke vi almenaŭ konsent'as pri tio.”
Poirot trankvil'e daŭr'ig'is, malgraŭ la inter'romp'o.
“Ni hav'as antaŭ ni tri ebl'ec'o'j'n: “Unu: Ke la krim'o okaz'is, kiel vi dir'as, je kvar'on'o post la unu'a. Tio'n sub'ten'as la atest'o de la poŝ'horloĝ'o, la atest'o de S-in'o Hubbard, kaj la atest'o de la german'in'o, Hildegarde Schmidt. Ĝi akord'iĝ'as kun la atest'o de D-ro Constantine.
“Du'a ebl'ec'o: La krim'o okaz'is pli mal'fru'e, kaj la atest'o de la poŝ'horloĝ'o est'is intenc'e fals'ig'it'a.
“Tri'a ebl'ec'o: La krim'o okaz'is pli fru'e, kaj la atest'o est'is sam'e fals'ig'it'a.
“Nu, se ni akcept'as la unu'a'n ebl'ec'o'n kiel la plej ver'ŝajn'a'n kaj tiu'n plej bon'e sub'ten'at'a'n de la atest'ar'o, ni dev'as ankaŭ akcept'i kelk'a'j'n rezult'ant'a'j'n fakt'o'j'n. Por komenc'o, se la krim'o okaz'is je kvar'on'o post la unu'a, la murd'int'o ne pov'is for'las'i la trajn'o'n, kaj la demand'o lev'iĝ'as: Kie li est'as? Kaj kiu li est'as?
“Ni ekzamen'u zorg'e la atest'ar'o'n. Ni unu'e aŭd'is pri la ekzist'o de tiu vir'o — la mal'grand'a, mal'hel'a vir'o kun vir'in'a voĉ'o — de la vir'o Hardman. Li dir'is, ke Ratchett parol'is al li pri tiu person'o, kaj dung'is li'n por serĉ'i li'n.
Ne est'as atest'o por sub'ten'i tio'n — ni hav'as nur la vort'o'n de Hardman pri ĝi. Ni nun ekzamen'u la demand'o'n: Ĉu Hardman est'as la person'o, kiu li pretend'as est'i — unu el la stab'o de New York Detektiv'a Agent'ej'o?
“Kio al mi est'as plej interes'a en la nun'a afer'o est'as, ke ni ne hav'as la facil'ig'o'j'n ĉe la dispon'o de la polic'o. Ni ne pov'as esplor'i la fid'ind'ec'o'n de ĉi tiu'j person'o'j. Ni dev'as fid'i nur al la dedukt'o. Por mi tio est'as mult'e pli interes'a. Ne est'as rutin'a labor'o. Ĝi est'as afer'o de la intelekt'o. Mi demand'as al mi, ‘Ĉu ni pov'as akcept'i tio'n, kio'n Hardman dir'is pri si?’ Mi far'as mi'a'n decid'o'n kaj mi respond'as ‘Jes.’ Mi opini'as, ke ni pov'as akcept'i tio'n, kio'n li dir'is pri si.” “Vi fid'as al la intuici'o?” dir'is D-ro Constantine.
“Tut'e ne. Mi rigard'as la kred'ebl'ec'o'j'n. Hardman vetur'as kun fals'a pasport'o — pro tio, li est'as tuj suspekt'ind'a. La unu'a afer'o, kio'n far'os la polic'o post si'a al'ven'o, est'os de'ten'i Hardman kaj telegraf'i por el'trov'i ĉu li dir'is la ver'o'n pri si. Est'os mal'facil'e por mult'a'j el la pasaĝer'o'j pruv'i si'a'j'n ident'ec'o'j'n; en mult'a'j kaz'o'j kred'ebl'e oni ne prov'os, precip'e ĉar ŝajn'as est'i neni'o suspekt'ind'a pri ili. Sed rilat'e al Hardman la afer'o est'as simpl'a. Aŭ li est'as tiu, kiu'n li dir'is, aŭ li ne est'as. Pro tio, mi dir'as ke ĉio montr'iĝ'os en bon'a ord'o.”
“Vi do sen'kulp'ig'is li'n?”
“Tut'e ne. Vi mis'kompren'as mi'n. Pov'as est'i, ke eĉ uson'a detektiv'o pov'as hav'i propr'a'j'n motiv'o'j'n instig'i si'n murd'i Ratchett. Ne, mi dir'as nur ke mi'a'opini'e ni pov'as akcept'i tio'n, kio'n Hardman dir'is pri si. Li'a dir'o, ke Ratchett el'serĉ'is li'n kaj dung'is li'n ne est'as ne'ebl'a, kaj kred'ebl'e, sed ne tut'cert'e, ĝi est'as ver'a. Se ni intenc'as akcept'i ĝi'n kiel ver'a'n, ni dev'as vid'i ĉu est'as ia konfirm'o.
Ni trov'as ĝi'n en iom ne'atend'it'a lok'o — en la atest'o de Hildegarde Schmidt. Ŝi'a pri'skrib'o pri la vir'o, kiu'n ŝi vid'is en Wagon Lit uniform'o, preciz'e akord'iĝ'as. Ĉu est'as ali'a konfirm'o pri tiu'j du rakont'o'j? Jes. Est'as la buton'o trov'it'a de S-in'o Hubbard en ŝi'a kupe'o. Kaj est'as ali'a konfirm'a fakt'o, kiu'n ebl'e vi ne rimark'is.”
“Kio est'as tio?”
“La fakt'o, ke kaj Kolonel'o Arbuthnot kaj Hector MacQueen dir'is, ke la konduktor'o preter'pas'is si'a'n kupe'o'n. Ili supoz'is la fakt'o'n ne'grav'a, sed, sinjor'o'j, Pierre Michel dir'is, ke li ne'for'las'is si'a'n seĝ'et'o'n krom je cert'a'j dir'it'a'j okaz'o'j, kaj el tiu'j, neni'u neces'us ke li ir'u ĝis la fin'o de la vagon'o kaj preter'pas'u la kupe'o'n en kiu sid'is Arbuthnot kaj MacQueen.
“Do, ĉi tiu rakont'o, la dir'o pri mal'grand'a, mal'hel'a vir'o kun vir'in'a voĉ'o, kaj vest'it'a per Wagon Lit uniform'o, est'as sub'ten'at'a de la atest'o — rekt'a aŭ ne'rekt'a — de kvar atest'ant'o'j.”
“Unu et'a punkt'o,” dir'is D-ro Constantine. “Se la rakont'o de Hildegarde Schmidt est'as ver'a, kial la ver'a konduktor'o ne dir'is, ke li vid'is ŝi'n kiam li ven'is por respond'i al la sonor'il'o de S-in'o Hubbard?”
“Mi opini'as, ke tio est'as facil'e klar'ig'ebl'a. Kiam li al'ven'is por respond'i al S-in'o Hubbard, la serv'ist'in'o est'is en la kupe'o kun si'a mastr'in'o. Kiam ŝi fin'e re'ir'is al si'a kupe'o, la konduktor'o est'is en la kupe'o kun S-in'o Hubbard.”
S-ro Bouc est'is sen'pacienc'e atend'int'a ĝis ili fin'is la inter'parol'ad'o'n. “Jes, jes, mi'a amik'o,” li dir'is al Poirot. “Sed aprob'ant'e vi'a'n si'n'gard'em'o'n, vi'a'n metod'o'n antaŭ'e'n'ir'i unu paŝ'o'n post ali'a, mi opini'as ke ĝis nun vi ne menci'is la plej grav'a'n punkt'o'n. Ni ĉiu'j konsent'as, ke ĉi tiu person'o ekzist'as. La punkt'o est'as — kie'n li ir'is?”
Poirot admon'ant'e sku'is la kap'o'n.
“Vi erar'as. Vi inklin'as met'i la ĉar'o'n antaŭ la ĉeval'o.
Antaŭ ol demand'i al mi ‘Kie'n mal'aper'is la vir'o?’ Mi demand'as al mi ‘Ĉu tia vir'o ver'e ekzist'is?’ Ĉar, vi kompren'os, se la vir'o est'us invent'aĵ'o — fabrik'aĵ'o — tiom pli facil'e oni pov'us mal'aper'ig'i li'n. Mi do prov'as unu'e pruv'i, ke ver'e est'as tia karn'a person'o.”
“Kaj decid'int'e ke est'as tia person'o — kie li est'as nun?”
“Est'as nur du respond'o'j, mon cher. Aŭ li est'as ankoraŭ kaŝ'at'a en la trajn'o, en lok'o tiel lert'e elekt'it'a ke ni eĉ ne pov'as pens'i pri ĝi, aŭ li est'as, tiel dir'i, du person'o'j. Tio est'as, li est'as kaj si — la vir'o tim'it'a de S-ro Ratchett — kaj pasaĝer'o en la trajn'o tiel bon'e ali'vest'it'a, ke S-ro Ratchett ne kon'is li'n.”
“Tio est'as ide'o,” dir'is S-ro Bouc, li'a vizaĝ-esprim'o pli kontent'a. Sed ĝi nub'kovr'iĝ'is de'nov'e. “Sed est'as unu kontraŭ'aĵ'o———”
Poirot fin'is la fraz'o'n por li.
“La alt'ec'o de la vir'o. Tio'n vi intenc'is dir'i. Kun la escept'o de la serv'ist'o de S-ro Ratchett, ĉiu'j la pasaĝer'o'j est'as grand'a'j vir'o'j — la ital'o, Kolonel'o Arbuthnot, Hector MacQueen, Graf'o Andrenyi. Nu, tio las'as por ni la serv'ist'o'n — ne tre ver'ŝajn'a solv'o. Sed est'as ali'a ebl'ec'o.
Memor'u la ‘vir'in'a'n’ voĉ'o'n. Tio don'as al ni alternativ'o'n.
La vir'o pov'as est'i ali'vest'it'a kiel vir'in'o aŭ li pov'as est'i vir'in'o. Alt'a vir'in'o en vir'a'j vest'o'j aspekt'us mal'alt'a.”
“Sed kred'ebl'e Ratchett sci'us———”
“Ebl'e li sci'is. Ebl'e ĉi tiu vir'in'o, vest'it'a kiel vir'o por pli'facil'ig'i si'a'n cel'o'n, jam prov'is murd'i li'n. Pov'as est'i, ke Ratchett diven'is ke ŝi de'nov'e uz'os la sam'a'n ruz'o'n, kaj li avert'is Hardman pri vir'o. Li tamen menci'is ‘vir'in'a'n’ voĉ'o'n.”
“Tio est'as ebl'ec'o,” dir'is S-ro Bouc. “Sed———”
“Atend'u, mi'a amik'o, mi opini'as, ke mi dev'us nun dir'i al vi pri kelk'a'j mal'akord'aĵ'o'j rimark'it'a'j de D-ro Constantine.”
Li parol'is detal'e pri la konklud'o'j far'it'a'j de li kaj la kurac'ist'o pro la karakter'o de la vund'o'j de la murd'it'o.
S-ro Bouc ĝem'is kaj re'e met'is la kap'o'n inter la man'o'j'n.
“Mi sci'as,” dir'is Poirot kun'sent'em'e. “Mi sci'as preciz'e kiel vi sent'as. La kap'o kirl'iĝ'as, ĉu ne?”
“La tut'a afer'o est'as fantazi'o,” ek'kri'is S-ro Bouc. “Preciz'e. Ĝi est'as absurd'a — ne'kred'ebl'a — ĝi ne pov'as est'i. Tiel mi ankaŭ parol'is. Malgraŭ tio, ĝi est'as.
Oni ne pov'as evit'i la fakt'o'j'n.”
“Ĝi est'as frenez'ec'o.”
“Ĉu ne? Ĝi est'as tiel frenez'a, mi'a amik'o, ke kelk'foj'e la sent'o ke ĝi est'as tut'e simpl'a ĝen'as mi'n.... Sed tiu est'as nur unu el mi'a'j ide'o'j....”
“Du murd'ist'o'j,” ĝem'is S-ro Bouc. “Kaj en la Orient'a Ekspres'o.” La pens'o preskaŭ plor'ig'is li'n.
“Kaj nun ni far'u la fantazi'o'n pli fantazi'a,” dir'is Poirot gaj'e. “Hieraŭ nokt'e est'is du mister'a'j fremd'ul'o'j en la trajn'o. Est'is la Wagon Lit konduktor'o pri'skrib'it'a de S-ro Hardman, kaj vid'it'a de Hildegarde Schmidt, Kolonel'o Arbuthnot, kaj S-ro MacQueen. Est'is ankaŭ vir'in'o en ruĝ'a kimon'o — alt'a mal'dik'a vir'in'o — vid'it'a de Pierre Michel, de F-in'o Debenham, de S-ro MacQueen, kaj de mi — kaj flar'it'a, oni pov'as dir'i, de Kolonel'o Arbuthnot!
Kiu ŝi est'is? Neni'u en la trajn'o konsent'as ke ŝi hav'as skarlat'a'n kimon'o'n. Ŝi, ankaŭ, mal'aper'is. Ĉu ŝi est'is la sam'a person'o kiel la fals'a Wagon Lit konduktor'o? Aŭ ĉu ŝi est'is tut'e apart'a person'ec'o? Kie ili est'as, tiu'j du? Kaj, pas'ant'e, kie est'as la Wagon Lit uniform'o kaj la skarlat'a kimon'o?”
“Ha! Tio est'as io konkret'a.” S-ro Bouc vigl'e ek'lev'is si'n. “Ni dev'as tra'serĉ'i la pak'aĵ'o'j'n de la pasaĝer'o'j. Jes, tio est'os io.”
Poirot ankaŭ lev'iĝ'is. “Mi antaŭ'dir'os i'o'n,” li dir'is.
“Vi sci'as, kie ili est'as?”
“Mi hav'as ide'o'n.”
“Kie, do?”
“Vi trov'os la skarlat'a'n kimon'o'n en pak'aĵ'o de unu el la vir'o'j kaj vi trov'os la uniform'o'n de la Wagon Lit konduktor'o en la pak'aĵ'o de Hildegarde Schmidt.”
“Hildegarde Schmidt. Vi opini'as———.”
“Ne kio'n vi pens'as. Mi tiel dir'os ĝi'n. Se Hildegarde Schmidt est'as kulp'a, la uniform'o pov'as est'i trov'at'a en ŝi'a pak'aĵ'o — sed se ŝi est'as sen'kulp'a, tut'e cert'e ĝi est'os tie.”
“Sed kiel———” komenc'is S-ro Bouc kaj halt'is.
“Kio est'as tiu bru'o, kiu al'proksim'iĝ'as?” li dir'is. “Ĝi simil'as funkci'ant'a'n lokomotiv'o'n.”
La bru'o al'proksim'iĝ'is. Ĝi konsist'is el alt'ton'a'j kri'o'j kaj protest'o'j en vir'in'a voĉ'o. La pord'o ĉe la fin'o de la manĝ-vagon'o mal'ferm'iĝ'is. S-in'o Hubbard bru'rapid'is en'e'n.
“Est'as tro terur'e,” ŝi ek'kri'is. “Est'as tro terur'e. En mi'a spong'o-sak'et'o. Mi'a spong'o-sak'et'o! Tranĉ'il'eg'o — sang'o'kovr'it'a.” Kaj, subit'e fal'ant'e antaŭ'e'n, ŝi sven'is pez'e sur la ŝultr'o'n de S-ro Bouc.
Rapid'e S-ro Bouc for'met'is la sven'ant'a'n sinjor'in'o'n, tiel ke ŝi'a kap'o est'is sur la tabl'o. D-ro Constantine al'vok'is unu el la manĝ-serv'ist'o'j, kiu kur'ant'e al'ven'is.
“Ten'u ŝi'a'n kap'o'n tiel,” dir'is la kurac'ist'o. “Se ŝi re'konsci'iĝ'us, don'u al ŝi iom da brand'o. Vi kompren'as?”
Tiam li rapid'ir'is post la du ali'a'j. Li nur interes'iĝ'is pri la krim'o — li hav'is neni'a'n interes'o'n pri sven'ant'a'j mez'aĝ'a'j vir'in'o'j.
Est'as ebl'e, ke pro tiu metod'o S-in'o Hubbard re'konsci'iĝ'is pli rapid'e ol ŝi far'us ali'e. Kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e ŝi sid'is kaj trink'et'is brand'o'n el glas'o propon'it'a de la serv'ist'o, kaj parol'ad'is.
“Mi tut'e ne pov'as dir'i kiel terur'a ĝi est'is. Mi supoz'as, ke neni'u en la trajn'o pov'as kompren'i mi'a'j'n sent'o'j'n. De post infan'ec'o, mi ĉiam est'as tre tre sent'em'a. La nur'a ek'vid'o de sang'o — uĥ — eĉ nun mi naŭz'iĝ'as kiam mi pens'as pri ĝi.”
La serv'ist'o de'nov'e propon'is al ŝi la glas'o'n. “Encore un peu, Madame.”
“Ĉu vi opini'as, ke mi dev'us? Mi est'as tut'viv'a kontraŭ-alkohol'ul'in'o. Mi neniam trink'as alkohol'aĵ'o'j'n.
Ĉiu'j mi'a'j parenc'o'j est'as kontraŭ-alkohol'ul'o'j. Tamen, ĉar ĉi tiu est'as nur medikament'a———” Ŝi re'e trink'et'is.
Inter'temp'e Poirot kaj S-ro Bouc, sekv'at'a de D-ro Constantine, rapid'is el la manĝ-vagon'o kaj laŭ'long'e de la koridor'o de la Istanbul-vagon'o ĝis la kupe'o de S-in'o Hubbard. Ŝajn'e ĉiu vetur'ant'o en la trajn'o est'is ekster la pord'o. La konduktor'o, kun ĝen'at'a esprim'o sur la vizaĝ'o, for'ten'is ili'n.
“Ne est'as io por vid'i”, li dir'is, kaj ripet'is la fraz'o'n en kelk'a'j lingv'o'j.
“Bon'vol'u permes'i ke mi en'ir'u,” dir'is S-ro Bouc.
Preter'pas'int'e la obstrukc'ant'a'j'n pasaĝer'o'j'n, li en'ir'is la kupe'o'n, Poirot tuj post li.
“Mi ĝoj'as, ke vi ven'is, sinjor'o,” dir'is la konduktor'o ĝem'spirant'e. “Ĉiu prov'is en'ir'i. La uson'an'in'o — kiel ŝi kri'eg'is — ma foi! Mi pens'is, ke ŝi ankaŭ est'as murd'it'a!
Mi kur'ven'is, kaj tie ŝi est'as kri'eg'ant'e kiel frenez'ul'in'o, kaj ŝi kri'is ke ŝi dev'as ven'ig'i vi'n, kaj ŝi for'ir'is, kri'eg'ant'e per si'a tut'a fort'o, kaj dir'ant'e al ĉiu kies kupe'o'n ŝi preter'pas'is, kio est'as okaz'int'a.” Li al'don'is, kun man'gest'o: “Ĝi est'as en tie, sinjor'o. Mi ne tuŝ'is ĝi'n.”
Grand'a kaŭĉuk'a spong'o-sak'et'o pend'is sur la turn'il'o de la pord'o kiu permes'as en'ir'o'n en la apud'a'n kupe'o'n.
Sur la plank'o sub ĝi, tie, kie'n ĝi fal'is el la man'o de S-in'o Hubbard, est'is rekt-kling'a ponard'o — mal'mult'e'kost'a objekt'o, ŝajn-orient'a, kun relief'a ten'il'o kaj pint'iĝ'ant'a kling'o.
Poirot zorg'e man'lev'is ĝi'n.
“Jes,” li murmur'is. “Ne est'as erar'o. Jen ni'a mank'ant'a murd'il'o — ĉu ne, doktor'o?”
La kurac'ist'o ekzamen'is ĝi'n.
“Vi ne bezon'as est'i tiel zorg'em'a,” dir'is Poirot. “Ne est'os fingr'o'mark'o'j sur ĝi krom tiu'j de S-in'o Hubbard.”
La ekzamen'o de Constantine ne okup'is long'a'n temp'o'n. “Sen'dub'e ĝi est'as la murd'il'o,” li dir'is. “Ĝi pov'us est'i uz'at'a por ĉiu el la vund'o'j.”
“Mi pet'eg'as vi'n, mi'a amik'o, ne dir'u tio'n.”
La kurac'ist'o aspekt'is surpriz'it'a.
“Ni jam hav'as tro da koincid'o'j. Du person'o'j decid'is pik'eg'i S-ro'n Ratchett hieraŭ nokt'e. Est'us tre ekster'ordinar'e se ambaŭ el ili elekt'us uz'i la sam'a'n murd'il'o'n.”
“Rilat'e al tio, la koincid'o ebl'e ne est'as tiel ekster'ordinar'a kiel ĝi ŝajn'as est'i,” dir'is la kurac'ist'o.
“Mil'o'j de tiu'j ŝajn-orient'a'j ponard'o'j est'as fabrik'it'a'j kaj send'it'a'j al la bazar'o'j en Istanbul.”
“Vi iom'et'e konsol'as mi'n, sed nur iom'et'e,” dir'is Poirot.
Li pens'em'e rigard'is la pord'o'n antaŭ li, post'e, de'pren'ant'e la spong'o-sak'et'o'n, li prov'is turn'i la turn'il'o'n.
La pord'o rest'is firm'a. Ĉirkaŭ tri'dek centi'metr'o'j super la turn'il'o est'is la pord'rigl'il'o. Poirot el'tir'is la rigl'il'o'n kaj de'nov'e prov'is, sed la pord'o ankoraŭ rest'is firm'a.
“Ni ŝlos'is ĝi'n de la ali'a flank'o, vi memor'as,” dir'is la kurac'ist'o.
“Tio est'as ver'a,” dir'is Poirot distr'iĝ'em'e. Li ŝajn'is pens'i pri io ali'a. Li'a frunt'o est'is sulk'ig'at'a kvazaŭ pro perpleks'iĝ'o.
“Ĝi akord'iĝ'as, ĉu ne?” dir'is S-ro Bouc. “La vir'o tra'pas'is ĉi tiu'n kupe'o'n. Ferm'ant'e la pord'o'n mal'antaŭ li, li palp'as la spong'o-sak'et'o'n. Ide'o ven'as al li, kaj li rapid'e en'met'as la sang-makul'it'a'n tranĉ'il'o'n. Post'e, ne sci'ant'e ke li vek'is S-in'o'n Hubbard, li el'ir'as per la ali'a pord'o en la koridor'o'n.”
“Kiel vi dir'is,” murmur'is Poirot. “Tiel ĝi dev'is okaz'i.”
Sed la perpleks'a esprim'o ne mal'aper'is de li'a vizaĝ'o.
“Kio est'as?” demand'is S-ro Bouc. “Est'as io, ĉu ne, kio ne kontent'ig'as vi'n?” Poirot rapid'e ek'rigard'is li'n. “Vi ne rimark'is la sam'a'n afer'o'n? Ne, vid'ebl'e ne. Nu, ĝi est'as ne'grav'a afer'o.”
La konduktor'o rigard'is en la kupe'o'n. “La uson'an'in'o re'ven'as.”
D-ro Constantine aspekt'is iom kulp'a. Li sent'is, ke li trakt'is S-in'o'n Hubbard iom mal'ĝentil'e. Sed ŝi ne riproĉ'is li'n. Ŝi koncentr'ig'is si'a'n atent'o'n sur ali'a afer'o.
“Mi intenc'as mal'kaŝ'e dir'i i'o'n,” ŝi sen'spir'e dir'is kiam ŝi al'ven'is en la pord'ej'o'n. “Mi ne plu rest'os en ĉi tiu kupe'o! Nu, mi ne dorm'us en ĝi hodiaŭ nokt'e se vi don'us al mi milion'o'n da dolar'o'j.”
“Sed, sinjor'in'o———”
“Mi sci'as, kio'n vi intenc'as dir'i, kaj mi dir'as al vi nun, ke mi ne far'os tio'n. Mi prefer'us sid'i la tut'a'n nokt'o'n en la koridor'o.”
Ŝi komenc'is plor'i. “Se mi'a fil'in'o nur sci'us — se ŝi pov'us vid'i mi'n nun———”
Poirot inter'romp'is decid'e. “Vi mis'kompren'as, sinjor'in'o. Vi'a postul'o est'as tut'e just'a. Vi'a'n pak'aĵ'ar'o'n oni tuj met'os en ali'a'n kupe'o'n.”
S-in'o Hubbard mal'lev'is si'a'n poŝ'tuk'o'n. “Ĉu est'as tiel?
Nu mi jam sent'as mi'n pli komfort'a. Sed ĉu la vagon'o ne est'as tut'e plen'a, krom se unu el la sinjor'o'j———”
S-ro Bouc parol'is. “Oni mov'os vi'a'n pak'aĵ'ar'o'n el ĉi tiu vagon'o. Vi hav'os kupe'o'n en la apud'a vagon'o, kiu'n oni kun'lig'is en Beograd.”
“Do, tio est'as bon'eg'a. Mi ne est'as ekster'ordinar'e nervoz'a vir'in'o, sed dorm'i en tiu kupe'o apud sen'viv'a vir'o———” Ŝi trem'et'is. “Ĝi tut'e frenez'ig'us mi'n.”
“Michel,” vok'is S-ro Bouc. “Trans'mov'u ĉi tiu'n pak'aĵ'ar'o'n en liber'a'n kupe'o'n en la Ateno-Pariza vagon'o.”
“Jes, sinjor'o — la sam'a kiel ĉi tiu — la n-ro 3?”
“Ne,” dir'is Poirot antaŭ ol si'a amik'o pov'is respond'i.
“Mi opini'as, ke est'us pli bon'e se la sinjor'in'o ricev'us tut'e ali'a'n numer'o'n. Ekzempl'e n-ro'n, 12.”
“Bi'e'n, Monsieur.”
La konduktor'o pren'is la pak'aĵ'o'j'n. S-in'o Hubbard dank'e turn'is si'n al Poirot. “Tio est'as tre afabl'a vi'a'flank'e.
Mi alt'e taks'as ĝi'n, mi cert'ig'as al vi.”
“Ne dir'u i'o'n pri ĝi, sinjor'in'o. Ni ven'os kun vi kaj vid'os ke vi est'as tut'e komfort'a.”
La tri vir'o'j eskort'is S-in'o'n Hubbard al ŝi'a nov'a hejm'o. Ŝi ĉirkaŭ'rigard'is feliĉ'e.
“Ĉi tiu est'as bel'a.”
“Vi est'as kontent'a, sinjor'in'o? Ĝi est'as, kiel vi vid'as, preciz'e kiel la kupe'o, kiu'n vi for'las'is.”
“Tiel est'as — ĝi nur front'as en la ali'a direkt'o. Sed tio ne grav'as, ĉar la ĉi-tie'a'j trajn'o'j ir'as unu'e laŭ unu direkt'o kaj post'e laŭ ali'a. Mi dir'is al mi'a fil'in'o, ‘Mi dezir'as kupe'o'n kiu front'as al la lokomotiv'o,’ kaj ŝi dir'is ‘Nu, pa'nj'o, tio ne help'os al vi, ĉar se vi en'dorm'iĝ'os kiam, la trajn'o ir'as en unu direkt'o, kiam vi vek'iĝ'os ĝi ir'as en ali'a.’ Kaj tio est'as tut'e ver'a. Hieraŭ vesper'e ni en'ir'is Beograd mov'ant'a en unu'direkt'o, kaj el'ir'is laŭ la ali'a.”
“Ĉiu'okaz'e, sinjor'in'o, vi est'as tut'e feliĉ'a kaj kontent'a nun?”
“Nu, mi ne tio'n dir'us. Jen ni, neĝ'blok'it'a'j, kaj neni'u far'as i'o'n pri ĝi, kaj mi'a ŝip'o ek'vojaĝ'os post'morgaŭ.”
“Sinjor'in'o,” dir'is S-ro Bouc, “Ni ĉiu'j sam'e sufer'as — ĉiu el ni.”
“Nu, tio est'as ver'a,” konsent'is S-in'o Hubbard. “Sed murd'int'o ne marŝ'is tra la kupe'o de iu ali'a dum la nokt'o.”
“Kio ankoraŭ perpleks'as mi'n, sinjor'in'o,” dir'is Poirot, “est'as kia'manier'e la vir'o en'ir'is vi'a'n kupe'o'n, se kiel vi dir'is, la inter'kupe'a pord'o est'is rigl'it'a. Vi est'as cert'a, ke ĝi est'is rigl'it'a?”
“La sved'in'o prov'is ĝi'n antaŭ mi'a'j okul'o'j.”
“Ni re'konstru'u la scen'ej'o'n. Vi kuŝ'is en vi'a lit'o — tiel — kaj vi ne pov'is mem vid'i ĝi'n, vi dir'is?”
“Ne, pro la spong'o-sak'et'o. Kia ĝen'aĵ'o! Mi dev'os aĉet'i nov'a'n spong'o-sak'et'o'n. Naŭz'as mi'n eĉ rigard'i ĉi tiu'n.”
Poirot pren'is la spong'o-sak'et'o'n, kaj pend'ig'is ĝi'n sur la turn'il'o'n de la pord'o, kiu konduk'as en apud'a'n kupe'o'n.
“Précisement — mi vid'as,” li dir'is. “La rigl'il'o est'as tuj sub la turn'il'o — la spong'o-sak'et'o kaŝ'as ĝi'n. De kie vi est'as vi ne pov'as vid'i ĉu la rigl'il'o est'as turn'it'a aŭ ne.”
“Do, tio est'as preciz'e kio'n mi dir'is al vi.”
“Kaj la sved'in'o, F-in'o Ohlsson, star'is tiel, inter vi kaj la pord'o. Ŝi prov'is ĝi'n, kaj dir'is al vi ke ĝi est'as rigl'it'a.”
“Tiel est'as.”
“Tamen, sinjor'in'o, est'as ebl'e ke ŝi far'is erar'o'n. Vi pov'as vid'i kio'n mi intenc'as dir'i.” Poirot ŝajn'e tre dezir'is klar'ig'i ĝi'n. “La rigl'il'o est'as nur el'star'a metal'aĵ'o. Kiam ĝi est'as turn'it'a dekstr'e'n la pord'o est'as rigl'it'a; kiam rekt'a, ĝi ne est'as. Ebl'e ŝi nur prov'is la pord'o'n kaj ĉar ĝi est'as ŝlos'it'a je la ali'a flank'o ŝi ebl'e supoz'is, ke ĝi est'as rigl'it'a je vi'a flank'o.”
“Nu, mi opini'as, ke tio est'us iom stult'a ŝi'a'part'e.”
“Sinjor'in'o, la plej afabl'a'j, la plej simpati'a'j person'o'j ne est'as ĉiam la plej lert'a'j.”
“Kompren'ebl'e, tio est'as ver'a.”
“Flank'e, sinjor'in'o, ĉu vi vojaĝ'is al Smyrna laŭ ĉi tiu voj'o?” “Ne. Mi ŝip'vetur'is rekt'e al Istanbul, kaj amik'o de mi'a fil'in'o — S-ro Johnson (bon'eg'a vir'o; mi tre ŝat'us, ke vi kon'u li'n) renkont'is mi'n, kaj montr'is al mi Istanbul, kiu'n mi trov'is est'i tre mal'kontent'ig'a urb'o — kaduk'a lok'o. Kaj rilat'e al tiu'j moske'o'j kaj la sur'met'o de tiu'j grand'a'j aĵ'o'j sur la ŝu'o'j'n — kie mi est'is?”
“Vi dir'is, ke S-ro Johnson renkont'is vi'n.”
“Jes, kaj li konduk'is mi'n sur ŝip'o'n de la lini'o franc'a Messagerie por Smyrna, kaj la edz'o de mi'a fil'in'o atend'is mi'n sur la kaj'o. Kio'n li dir'os, kiam li inform'iĝ'os pri la nun'a afer'o! Mi'a fil'in'o dir'is, ke ĉi tiu est'us la plej sen'danĝer'a, la plej facil'a voj'o imag'ebl'a. ‘Vi nur sid'as en vi'a vagon'o,’ ŝi dir'is, ‘kaj vi al'ven'os en Parizo, kaj tie la agent'o de la American Express * renkont'os vi'n.’ Kaj, ho ve, kio'n mi pov'as far'i pri la nul'ig'o de mi'a ŝip-vetur'o. Mi dev'us inform'i ili'n. Mi tut'e ne pov'os traf'i ĝi'n nun. Est'as ver'e terur'e———”
S-in'o Hubbard aspekt'is kvazaŭ ŝi de'nov'e plor'us.
Poirot, kiu iom'e mal'pacienc'iĝ'is, pren'is la okaz'o'n.
“Vi ricev'is nerv-frap'o'n, sinjor'in'o. La restoraci'a serv'ist'o al'port'os al vi te'o'n kaj biskvit'o'j'n.”
“Efektiv'e, mi ne tre ŝat'as te'o'n,” dir'is S-in'o Hubbard.
“Tio est'as pli angl'a kutim'o ol uson'a.”
“Do, kaf'o'n, sinjor'in'o. Vi bezon'as i'a'n stimul'aĵ'o'n.”
“Tiu brand'o ig'is mi'a'n kap'o'n strang'e turn'iĝ'i. Mi pens'as, ke mi ŝat'us iom da kaf'o.”
“Bon'eg'e. Vi dev'as re'vigl'ig'i vi'a'j'n fort'o'j'n.”
“Kia strang'a esprim'o!”
“Sed unu'e, sinjor'in'o, et'a rutin'a afer'o. Vi permes'os, ke mi tra'serĉ'u vi'a'n pak'aĵ'ar'o'n?”
“Pro kio?”
“Ni intenc'as tra'serĉ'i la pak'aĵ'o'j'n de ĉiu'j pasaĝer'o'j. Mi ne dezir'as memor'ig'i vi'n pri mal'agrabl'a spert'o, sed vi'a spong'o-sak'et'o — memor'u.”
“Terur'e! Ebl'e est'us bon'e! Mi tut'e ne pov'us el'ten'i ali'a'j'n tia'j'n surpriz'o'j'n.”
La ekzamen'o rapid'e fin'iĝ'is. S-in'o Hubbard kun'port'is por la vojaĝ'o minimum'o'n da pak'aĵ'o'j — ĉapel'uj'o'n, mal'mult'e'kost'a'n kofr'o'n, kaj bon'e proviz'it'a'n valiz'o'n. La en'hav'o de la tri est'is simpl'a kaj en bon'a ord'o, kaj la ekzamen'o ne daŭr'us pli ol du tri minut'o'j'n, se S-in'o Hubbard ne prokrast'us afer'o'j'n pro insist'o ke ili rigard'u fot'o'j'n de “mi'a fil'in'o,” kaj du iom mal'bel'a'j infan'o'j — “La fil'in'o'j de mi'a fil'in'o. Ĉu ili ne est'as ŝat'ind'a'j?”
* Uson'a vojaĝ-ofic'ej'o.
Parol'int'e kelk'a'j'n ĝentil'a'j'n mal'sincer'aĵ'o'j'n, kaj dir'int'e al S-in'o Hubbard, ke li mend'os kaf'o'n por ŝi, Poirot kun li'a'j du amik'o'j pov'is for'las'i ŝi'n.
“Nu, ni komenc'is la ekzamen'o'n kaj trov'is neni'o'n,”
dir'is S-ro Bouc. “Al kiu ni ir'u nun?”
“Est'us plej simpl'e, mi opini'as, ir'i laŭ'long'e de la vagon'o kupe'o'n post kupe'o. Tio indik'as, ke ni komenc'u ĉe n-ro 16 — la afabl'a S-ro Hardman.”
S-ro Hardman, kiu fum'is cigar'o'n, bon'ven'ig'is ili'n, “En'ven'u, sinjor'o'j — tio est'as, se vi pov'as. Est'as iom mal'vast'e ĉi tie por ar'o.”
S-ro Bouc klar'ig'is la cel'o'n de ili'a vizit'o, kaj la grand'a detektiv'o kap'jes'is kompren'em'e.
“En ord'o. Efektiv'e, mi sci'vol'is kial vi ne pli fru'e far'is ĝi'n. Jen mi'a'j ŝlos'il'o'j, sinjor'o'j, kaj se vi dezir'as tra'serĉ'i ankaŭ mi'a'j'n poŝ'o'j'n, vi pov'as far'i tio'n. Ĉu mi mal'supr'e'n'met'u la pak'aĵ'o'j'n?”
“La konduktor'o far'os tio'n. Michel!”
La en'hav'o de la du valiz'o'j de S-ro Hardman est'is baldaŭ ekzamen'it'a kaj aprob'it'a. Ili en'hav'is ebl'e tro grand'a'n proporci'o'n de alkohol'aĵ'o'j. S-ro Hardman palpebr'um'is.
“Oni ne oft'e tra'serĉ'as vi'a'j'n valiz'o'j'n ĉe land'lim'o'j — ne se vi don'as trink'mon'o'n al la konduktor'o. Mi tuj trans'don'is turk'a'j'n mon'bilet'o'j'n, kaj ĝis nun oni ne ĝen'is mi'n.”
“Kaj ĉe Parizo?”
S-ro Hardman palpebr'um'is. “Kiam mi al'ven'os en Parizo tio, kio rest'as el ĉi tiu proviz'o ne plen'ig'os eĉ unu botel'o'n, kiu hav'os la pri'skrib'o'n ‘har'lav'aĵ'o.’”
“Vi ne kred'as al la kontraŭ'alkohol-leĝ'o, S-ro Hardman,” dir'is S-ro Bouc kun rid'et'o.
“Nu,” dir'is Hardman. “Mi ne pov'as dir'i, ke kontraŭ'alkohol-leĝ'o iam ĝen'is mi'n.”
“Ha!” dir'is S-ro Bouc. “La ‘speakeasy.’” * Li el'parol'is la vort'o'n zorg'em'e pro ŝat'o al ĝi. “Vi'a'j uson'a'j esprim'o'j est'as tiel kurioz'a'j, tiel kompren'ig'a'j,” li dir'is.
“Mi tre ŝat'us ir'i al Uson'o,” dir'is Poirot.
“Vi lern'us modern'a'j'n metod'o'j'n tie,” dir'is Hardman.
“Eŭrop'o bezon'as modern'ig'o'n. Ĝi est'as du'on-dorm'a.”
“Est'as ver'e, ke Uson'o est'as la land'o de progres'o,”
konsent'is Poirot. “Est'as mult'o, kio'n mi admir'as pri uson'an'o'j. Nur — sed ebl'e mi est'as mal'nov'stil'em'a — mi opini'as, ke la vir'in'o'j de Uson'o est'as mal'pli ĉarm'a'j ol tiu'j * Elp. Spikizi: kontraŭ'leĝ'a alkohol-vend'ej'o. de mi'a propr'a land'o. La franc'a aŭ belg'a fraŭl'in'o — koket'a, ĉarm'a — mi opini'as, ke est'as neni'u tiel al'log'a.”
Hardman for'turn'is si'n por el'rigard'i la neĝ'o'n dum minut'o. “Ebl'e vi prav'as, S-ro Poirot,” li dir'is. “Sed mi supoz'as, ke ĉiu naci'o prefer'as la propr'a'j'n fraŭl'in'o'j'n.”
Li moment'e ferm'is la okul'o'j'n, kvazaŭ la neĝ'bril'o dolor'ig'as ili'n.
“Iom blind'et'ig'a, ĉu ne?” li dir'is. “Nu, sinjor'o'j, ĉi tiu afer'o mal'trankvil'ig'as mi'a'j'n nerv'o'j'n. Murd'o, kaj la neĝ'o, kaj ĉio, kaj neni'o okaz'ant'a. Oni pov'as far'i neni'o'n por pas'ig'i la temp'o'n. Mi ŝat'us ek'far'i i'o'n pri iu aŭ io.”
“La ver'a okcident'a rapid'em'o,” dir'is Poirot kun rid'et'o.
La konduktor'o re'met'is la valiz'o'j'n, kaj ili ir'is al la apud'a kupe'o. Kolonel'o Arbuthnot sid'is en angul'o fum'ant'e pip'o'n kaj leg'ant'e revu'o'n.
Poirot klar'ig'is si'a'n cel'o'n. La kolonel'o ne mal'konsent'is. Li hav'is du pez'a'j'n led'a'j'n kofr'o'j'n. “La ceter'a'j pak'aĵ'o'j est'as send'it'a'j per la mar'a voj'o,” li klar'ig'is.
Kiel mult'a'j soldat'o'j la kolonel'o est'is bon'a pak'ant'o. La tra'rigard'o de li'a'j pak'aĵ'o'j bezon'is nur kelk'a'j'n minut'o'j'n.
Poirot rimark'is pak'et'o'n da pip-pur'ig'il'o'j.
“Vi ĉiam uz'as la sam'a'n spec'o'n?” li demand'is.
“Kutim'e. Se mi pov'as akir'i ili'n.”
“Ha!” Poirot kap'jes'is. Ĉi tiu'j pip-pur'ig'il'o'j preciz'e simil'is tiu'n, kiu'n li trov'is sur la plank'o en la kupe'o de la murd'it'o. D-ro Constantine tio'n dir'is, kiam ili de'nov'e est'is en la koridor'o.
“Tout de même,” murmur'is Poirot, “mi pov'as apenaŭ kred'i ĝi'n. Ĝi ne est'as laŭ li'a karakter'o, kaj dir'int'e tio'n vi est'as dir'int'a ĉio'n.”
La pord'o de la apud'a kupe'o est'is ferm'it'a. Ĝi est'is tiu okup'at'a de Princ'in'o Dragomiroff. Ili frap'is ĉe la pord'o, kaj la mal'alt'a voĉ'o de la princ'in'o vok'is, “Entrez.”
S-ro Bouc parol'is. Klar'ig'ant'e ili'a'n cel'o'n, li est'is tre respekt'a kaj ĝentil'a. La princ'in'o silent'e aŭskult'is ili'n, ŝi'a buf-simil'a vizaĝ'o tut'e seren'a.
“Se ĝi est'as neces'a, sinjor'o'j,” ŝi trankvil'e dir'is kiam li fin'iĝ'is, “jen ĉio. Mi'a serv'ist'in'o hav'as la ŝlos'il'o'j'n. Ŝi pri'zorg'os ĝi'n kun vi.”
“Ĉu vi'a serv'ist'in'o ĉiam port'as la ŝlos'il'o'j'n, sinjor'in'o?”
demand'is Poirot.
“Cert'e, sinjor'o.”
“Kaj se dum nokt'o ĉe land'lim'o la dogan'ist'o'j postul'us, ke valiz'o est'u mal'fermat'a?”
La mal'jun'ul'in'o lev'is la ŝultr'o'j'n. “Tio est'us ne'atend'at'a, sed tiu'okaz'e la konduktor'o ven'ig'us ŝi'n.”
“Do, vi absolut'e fid'as ŝi'n, sinjor'in'o?” “Mi jam dir'is tio'n al vi,” kviet'e dir'is la princ'in'o. “Mi ne dung'as person'o'j'n al kiu'j mi ne fid'as.”
“Jes,” pens'em'e dir'is Poirot. “Fid'o est'as grav'a en la nun'a'j tag'o'j. Est'as pli bon'e hav'i ĉe si hejm'ec'a'n vir'in'o'n fid'ind'a'n ol pli laŭ'mod'a'n serv'ist'in'o'n — ekzempl'e bon'e-vest'it'a'n pariz'an'in'o'n.”
Li rimark'is, ke la mal'hel'a'j inteligent'a'j okul'o'j fiks'e rigard'is li'a'n vizaĝ'o'n.
“Preciz'e kio'n vi sugest'as, S-ro Poirot?”
“Neni'o'n, sinjor'in'o. Mi? Neni'o'n.”
“Tamen, jes. Vi opini'as, ĉu ne, ke mi dev'us hav'i laŭ'mod'a'n franc'in'o'n por pri'zorg'i mi'n?”
“Tio est'us, ebl'e, pli laŭ'kutim'a, sinjor'in'o.”
Ŝi ne'ant'e sku'is la kap'o'n. “Schmidt am'eg'as mi'n.” Ŝi'a voĉ'o mal'rapid'e dir'is la vort'o'j'n. “Am'o — tio ne est'as pag'ebl'a.”
La german'in'o al'ven'is kun la ŝlos'il'o'j. La princ'in'o parol'is al si per ŝi'a propr'a lingv'o, dir'ant'e ke ŝi mal'ferm'u la pak'aĵ'o'j'n kaj help'u al la sinjor'o'j. Ŝi mem rest'is en la koridor'o, rigard'ant'e la neĝ'o'n, kaj Poirot rest'is kun ŝi dum S-ro Bouc tra'serĉ'is la pak'aĵ'o'j'n. Ŝi rigard'is li'n kun sever'a rid'et'o.
“Nu, sinjor'o, ĉu vi ne dezir'as vid'i la en'hav'o'n de mi'a'j valiz'o'j?”
Li kap'ne'is. “Sinjor'in'o, ĝi est'as nur formal'aĵ'o.”
“Ĉu vi est'as tut'e cert'a?”
“Pri vi, jes.”
“Kvankam mi kon'is kaj am'is Sonia Armstrong. Do, kio'n vi opini'as? Ke mi ne mal'pur'ig'us mi'a'j'n man'o'j'n per la murd'o de tia mal'bon'eg'ul'o kia la vir'o Cassetti? Nu, ebl'e vi prav'as.”
Ŝi silent'is dum mal'long'a temp'o, kaj post'e dir'is: “Ĉu vi sci'as, kio'n mi ŝat'us far'i al tia vir'o? Mi ŝat'us ordon'i al mi'a'j serv'ist'o'j: ‘Skurĝ'u ĉi tiu'n vir'o'n ĝis'mort'e kaj for'ĵet'u li'n sur la rub'ej'o'n.’ Tia'manier'e oni ag'is kiam mi est'is jun'a, sinjor'o.”
Ankoraŭ li ne parol'is, sed atent'e aŭskult'is. Ŝi rigard'is li'n per subit'a vigl'ec'o.
“Vi ne dir'as i'o'n, S-ro Poirot. Pri kio vi pens'as, mi sci'vol'as?”
Li rekt'e rigard'is ŝi'n. “Mi opini'as, sinjor'in'o, ke vi'a fort'o aparten'as al vi'a vol'o — ne al vi'a brak'o.”
Ŝi rigard'is si'a'j'n mal'dik'a'j'n nigr'e-vest'it'a'j'n brak'o'j'n, fin'iĝ'ant'a'j'n per ung'o-simil'a'j flav'a'j man'o'j kun ring'o'j sur la fingr'o'j.
“Tio est'as ver'a,” ŝi dir'is. “Mi hav'as neni'a'n fort'o'n en ĉi tiu'j. Mi ne sci'as, ĉu mi est'as mal'ĝoj'a aŭ ĝoj'a.” Tiam ŝi abrupt'e turn'is si'n al la kupe'o, kie la serv'ist'in'o re'pak'as la valiz'o'j'n.
La princ'in'o mal'long'ig'is la pardon'pet'o'j'n de S-ro Bouc.
“Ne neces'as, ke vi pardon'pet'u, sinjor'o,” ŝi dir'is. “Murd'o okaz'is. Oni dev'as plen'um'i cert'a'j'n dev'o'j'n. Jen ĉio.”
“Vi est'as tre afabl'a, sinjor'in'o.”
Ŝi iom'et'e klin'is la kap'o'n kiam ili for'ir'is. La pord'o'j de la du apud'a'j kupe'o'j est'is ferm'it'a'j. S-ro Bouc paŭz'is kaj grat'is la kap'o'n.
“Diabl'o!” li dir'is. “Ĉi tio pov'as est'i ĝen'a. Ili hav'as diplomat'a'j'n pasport'o'j'n. Ili'a pak'aĵ'ar'o est'as liber'a de ĉiu dev'o.”
“De dogan'a ekzamen'ad'o, jes. Sed murd'o est'as ali'a afer'o.”
“Mi sci'as tio'n. Malgraŭ tio — ni ne dezir'as vid'i komplik'aĵ'o'j'n.”
“Ne ĝen'u vi'n, mi'a amik'o. La graf'o kaj graf'in'o est'os komplez'em'a'j. Pens'u kiel afabl'a Princ'in'o Dragomiroff est'is pri la afer'o.”
“Ŝi est'as ver'e sinjor'ec'a. Ĉi tiu'j du est'as ankaŭ de la sam'a soci'a rang'o, sed la graf'o ŝajn'is al mi hav'i iom feroc'a'n si'n'ten'o'n. Li ne est'is kontent'a kiam vi insist'is pri la neces'o far'i demand'o'j'n al li'a edz'in'o. Kaj la nun'a afer'o pli'ĉagren'ig'os li'n. Ni el'las'u ili'n. Ĉio konsider'it'a, ili ne pov'as est'i koncern'at'a'j. Kial mi fabrik'u ĝen'aĵ'o'n por mi?”
“Mi ne konsent'as kun vi,” dir'is Poirot. “Mi est'as cert'a, ke Graf'o Andrenyi est'os komplez'em'a. Ĉiu'okaz'e, ni far'u la prov'o'n.”
Kaj, antaŭ ol S-ro Bouc pov'is respond'i, li frap'is ĉe la pord'o de n-ro 13. Voĉ'o el intern'e al'vok'is, “En'ven'u.”
La graf'o sid'is en la angul'o apud la pord'o leg'ant'e ĵurnal'o'n. La graf'in'o kuŝ'sid'is en la kontraŭ'a angul'o apud la fenestr'o. Est'is kusen'o mal'antaŭ ŝi'a kap'o, kaj ŝi ŝajn'is est'i dorm'int'a.
“Pardon'o'n, sinjor'o graf'o,” komenc'is Poirot. “Pardon'u la en'trud'iĝ'o'n. Ni nun tra'serĉ'as ĉiu'j'n pak'aĵ'o'j'n en la trajn'o. Ĝeneral'e, ĝi est'as nur'a formal'aĵ'o, sed neces'as ke ni far'u ĝi'n. S-ro Bouc sugest'as, ke ĉar vi hav'as diplomat'a'n pasport'o'n, vi pov'as prav'e dir'i, ke vi ne bezon'as sub'met'iĝ'i je tia serĉ'ad'o.”
La graf'o pens'is dum moment'o.
“Mi dank'as vi'n,” li dir'is. “Sed mi pens'as ke mi ne ŝat'us escept'o'n nur por mi. Mi prefer'us, ke oni ekzamen'u ni'a'j'n pak'aĵ'o'j'n sam'e kiel tiu'j'n de la ali'a'j pasaĝer'o'j.”
Li turn'is si'n al si'a edz'in'o.
“Vi ne kontraŭ'star'as tio'n, mi esper'as, El'en'a?”
“Tut'e ne,” dir'is la graf'in'o sen'hezit'e. Rapid'a kaj iom indiferent'a tra'serĉ'o sekv'is. Poirot ŝajn'is prov'i kaŝ'i si'a'n embaras'o'n per mult'a'j sen'cel'a'j dir'o'j, kiel: “Jen tut'e mal'sek'a etiked'o sur vi'a kofr'o, sinjor'in'o,”
kiam li mal'lev'is blu'a'n kest'o'n kun paraf'o kaj kron'et'o sur ĝi.
La graf'in'o ne respond'is. Efektiv'e, ŝi ŝajn'is est'i ted'it'a de la tut'a afer'o, rest'ant'e en la angul'o, rigard'ant'e el la fenestr'o dum la vir'o'j tra'serĉ'is ŝi'a'n pak'aĵ'ar'o'n en la apud'a kupe'o.
Poirot fin'is si'a'n serĉ'o'n mal'ferm'ant'e la et'a'n ŝrank'o'n super la lav'uj'o, kaj rigard'ant'e ĝi'a'n en'hav'o'n — spong'o, vizaĝ-krem'o, pudr'o, kaj botel'et'o kun la indik'o “trionalo.” * Tiam, post ĝentil'a'j dir'o'j ambaŭ'flank'e, la serĉ'ant'o'j for'ir'is. La kupe'o de S-in'o Hubbard, tiu de la murd'it'o, kaj tiu de Poirot sekv'is, kaj ili al'ven'is al la du'a-klas'a'j kupe'o'j. La unu'a, n-ro'j 10, 11, est'is okup'at'a de Mary Debenham, kiu leg'is libr'o'n, kaj Greta Ohlsson, kiu dorm'is sed vek'iĝ'is kiam ili en'ir'is.
Poirot re'dir'is si'a'n formul'o'n. La sved'in'o ŝajn'is est'i mal'trankvil'ig'it'a, Mary Debenham indiferent'a. Poirot parol'is al la sved'in'o.
“Se vi permes'os, fraŭl'in'o, ni unu'e ekzamen'os vi'a'n pak'aĵ'o'n, kaj ebl'e vi est'os tiel afabl'a kiel el'trov'i la stat'o'n de la uson'an'in'o. Ni met'is ŝi'n en kupe'o en la apud'a vagon'o, sed ŝi est'as ankoraŭ mal'san'a pro si'a el'trov'o. Mi send'is kaf'o'n al ŝi, sed mi opini'as ke ŝi est'as tia tip'o, kia bezon'as iu'n al kiu parol'i.”
La bon'ul'in'o est'is kun'sent'em'a. Ŝi tuj ir'os. Dev'us est'i terur'a frap'o al ŝi'a'j nerv'o'j, kaj la kompat'ind'ul'in'o est'is jam mal'san'a pro la vojaĝ'o kaj for'las'o de si'a fil'in'o. Cert'e, ŝi tuj ir'os — ŝi'a kofr'o ne est'is ŝlos'it'a — kaj ŝi pren'os kun ŝi sal'amoniak'o'n.
Ŝi for'kur'is. Oni rapid'e ekzamen'is ŝi'a'j'n posed'aĵ'o'j'n, kiu'j est'is mal'mult'a'j. Ŝi evident'e ankoraŭ ne rimark'is la mank'ant'a'j'n faden'o'j'n en la ĉapel'uj'o.
F-in'o Debenham est'is for'met'int'a si'a'n libr'o'n. Ŝi rigard'is Poirot. Ŝi trans'don'is si'a'j'n ŝlos'il'o'j'n post li'a pet'o.
Tiam, dum li mal'lev'is kofr'o'n kaj mal'ferm'is ĝi'n, ŝi dir'is: “Kial vi for'send'is ŝi'n, S-ro Poirot?”
“Mi, fraŭl'in'o? Nu, por help'i al la uson'an'in'o.”
“Bon'eg'a pretekst'o — sed tamen pretekst'o.”
“Mi ne kompren'as vi'n, fraŭl'in'o.”
“Mi pens'as, ke vi tre bon'e kompren'as mi'n.”
* trionalo — medikament0 por dorm'ig'i person'o'n. Ŝi rid'et'is. “Vi vol'is, ke mi est'u sol'a. Ĉu ne?”
“Vi met'as vort'o'j'n en mi'a'n buŝ'o'n, fraŭl'in'o.”
“Kaj ide'o'j'n en vi'a'n kap'o'n? Ne, mi pens'as, ke ne. La ide'o'j est'as jam tie. Mi prav'as, ĉu ne?”
“Fraŭl'in'o, ni hav'as proverb'o'n———”
“Qui s’excuse s’accuse; ĉu tio'n vi intenc'is dir'i? Vi dev'as al'las'i al mi iom da observ'ad'o kaj prudent'o. Ial en'ir'is vi'a'n kap'o'n la ide'o, ke mi sci'as iom pri ĉi tiu afer'o — ĉi tiu murd'o de vir'o, kiu'n mi neniam antaŭ'e vid'is.”
“Vi imag'as afer'o'j'n, fraŭl'in'o.”
“Ne, mi tut'e ne imag'as afer'o'j'n. Sed ŝajn'as al mi, ke oni perd'as mult'e da temp'o ne parol'ant'e la ver'o'n — per ĉirkaŭ'vag'ad'o anstataŭ tuj'a al'ven'o ĉe la punkt'o.”
“Kaj vi ne ŝat'as la perd'o'n de temp'o. Ne, vi prefer'as ven'i rekt'e al la punkt'o. Vi prefer'as la rekt'a'n metod'o'n.
Eh bi'e'n, mi uz'os la rekt'a'n metod'o'n. Mi demand'os al vi la signif'o'n de cert'a'j vort'o'j, kiu'j'n mi aŭd'is dum la vojaĝ'o de Sirio. Mi el'ir'is la trajn'o'n por far'i kio'n la angl'o'j nom'as ‘streĉ'i la krur'o'j'n’ ĉe la staci'dom'o Konya. Vi'a voĉ'o kaj tiu de la kolonel'o ating'is mi'n. Vi dir'is al li ‘Ne nun. Kiam ĝi est'os fin'it'a. Kiam ĝi est'os fin'it'a — tiam———’ Kio'n vi vol'is dir'i per tiu'j vort'o'j, fraŭl'in'o?”
Ŝi dir'is tre mal'laŭt'e: “Ĉu vi opini'as, ke ili signif'is — murd'o'n?”
“Est'as mi, kiu far'as la demand'o'n al vi, fraŭl'in'o.”
Ŝi ĝem'spir'is — dum moment'o perd'iĝ'is en pens'o'j.
Tiam ŝi dir'is: “Tiu'j vort'o'j hav'is signif'o'n, sed signif'o'n kio'n mi ne pov'as don'i al vi. Mi pov'as nur don'i al vi mi'a'n honor'vort'o'n, ke mi neniam vid'is tiu'n vir'o'n Ratchett antaŭ ol mi vid'is li'n en ĉi tiu trajn'o.”
“Kaj — vi rifuz'as klar'ig'i tiu'j'n vort'o'j'n?”
“Jes — se vi prefer'as tiel dir'i ĝi'n — mi rifuz'as. Ili koncern'is task'o'n, kiu'n mi entrepren'is.”
“Task'o nun fin'it'a?”
“Kio'n tio signif'as?”
“Ĝi est'as fin'it'a, ĉu ne?”
“Kial vi pens'as tio'n?”
“Aŭskult'u, fraŭl'in'o. Mi memor'ig'as al vi ali'a'n okaz'int'aĵ'o'n. Est'is mal'fru'iĝ'o por la trajn'o en la tag'o kiam ni dev'is ating'i Istanbul. Vi est'is tre mal'trankvil'a, fraŭl'in'o. Vi, tiel trankvil'a, tiel si'n'reg'ant'a. Vi perd'is tiu'n trankvil'o'n.”
“Mi ne dezir'is mal'traf'i la ĝust'a'n trajn'o'n.”
“Tio'n vi dir'is. Sed, fraŭl'in'o, la Orient'a Ekspres'o for'las'as Istanbul ĉiu'tag'e. Eĉ se vi mal'traf'us la dezir'it'a'n trajn'o'n, la mal'fru'iĝ'o est'us nur du'dek-kvar'hor'a.”
Por la unu'a foj'o F-in'o Debenham montr'is indik'o'n pri koler'iĝ'o. “Vi ne ŝajn'as ek'kompren'i, ke oni pov'as hav'i amik'o'j'n atend'ant'a'j en Londono, kaj ke unu-tag'a mal'fru'iĝ'o pov'as kaŭz'i mult'a'n ĝen'aĵ'o'n.”
“Do, tiel est'as? Est'as amik'o'j, kiu'j atend'as vi'a'n al'ven'o'n? Vi ne vol'as ĝen'i ili'n?”
“Kompren'ebl'e.”
”Tamen — est'as strang'e——— “Kio est'as strang'a?”
“En ĉi tiu trajn'o ni de'nov'e hav'as ma1fru'iĝ'o'n. La nun'a'n foj'o'n ĝi est'as pli grav'a mal'fru'iĝ'o, ĉar vi ne pov'as aŭ telegraf'i al vi'a'j amik'o'j, aŭ ating'i ili'n per la long'a — la long'a———”
“La long'a distanc'o? La telefon'o, vi vol'as dir'i.”
“Ha, jes, la telefon'o — inter'urb'a telefon'ad'o.”
“Jes, kiel vi dir'as, est'as tre ĝen'e ne pov'i ating'i si'a'j'n amik'o'j'n, aŭ telegraf'e aŭ telefon'e.”
“Tamen, fraŭl'in'o, ĉi tiu'n foj'o'n vi'a manier'o est'as tut'e mal'simil'a. Vi ne plu montr'as sen'pacienc'o'n. Vi est'as trankvil'a kaj filozof'a.”
F-in'o Debenham ruĝ'iĝ'is kaj mord'is la lip'o'n. Ŝi ne plu hav'is inklin'o'n rid'et'i.
“Vi ne respond'as, fraŭl'in'o?”
“Mi bedaŭr'as. Mi ne kompren'is, ke est'as io respond'end'a.”
“La klar'ig'o pri la ŝanĝ'o de vi'a si'n'ten'o, fraŭl'in'o.”
“Ĉu vi ne opini'as, ke vi iom ekscit'iĝ'as pri neni'o, S-ro Poirot?”
Poirot far'is pardon'pet'a'n gest'o'n per la man'o'j. “Tio est'as kulp'o ĉe detektiv'o'j. Ni atend'as ke la ag'ad'o ĉiam akord'iĝ'u. Ni ne kutim'e konsider'as humor-ŝanĝ'o'j'n.”
Mary Debenham ne respond'is.
“Ĉu vi bon'e kon'as Kolonel'o'n Arbuthnot, fraŭl'in'o?”
“Mi renkont'is li'n unu'a'foj'e dum la nun'a vojaĝ'o.”
“Ĉu vi hav'as kaŭz'o'n supoz'i ke li antaŭ'e kon'is la vir'o'n Ratchett?”
Ŝi decid'e kap'ne'is. “Mi est'as tut'e cert'a, ke ne.”
“Kial vi est'as tiel cert'a?”
“Pro la manier'o laŭ kiu li parol'is.”
“Tamen, fraŭl'in'o, ni trov'is pip-pur'ig'il'o'n sur la plank'o de la kupe'o de la murd'it'o. Kaj Kolonel'o Arbuthnot est'as la sol'a vir'o en la trajn'o, kiu fum'as pip'o'n.”
Li zorg'e rigard'is ŝi'n, sed ŝi el'montr'is nek surpriz'o'n nek emoci'o'n, kaj nur dir'is: “Sen'senc'aĵ'o. Tio est'as absurd'a. Kolonel'o Arbuthnot est'as la last'a vir'o est'i implik'it'a en krim'o — precip'e teatr'a krim'o, kia ĉi tiu.”
Tio tiel simil'as la opini'o'n de Poirot, ke li preskaŭ konsent'is kun ŝi. Li dir'is anstataŭ'e: “Mi dev'as memor'ig'i al vi, ke vi ne bon'e kon'as li'n, fraŭl'in'o.”
Ŝi lev'is la ŝultr'o'j'n. “Mi sufiĉ'e bon'e kon'as la spec'o'n.”
Li dir'is tre dolĉ'e: “Vi ankoraŭ rifuz'as dir'i al mi la signif'o'n de tiu'j vort'o'j ‘Kiam ĝi est'os fin'it'a’?”
Ŝi dir'is mal'varm'e: “Mi pov'as al'don'i neni'o'n.”
“Ne grav'as,” dir'is Hercule Poirot. “Mi el'trov'os ĝi'n.”
Li klin'is si'n kaj for'las'is la kupe'o'n, ferm'ant'e la pord'o'n post si.
“Ĉu tio est'is saĝ'a, mi'a amik'o?” dir'is S-ro Bouc. “Vi ig'is ŝi'n si'n'gard'a — kaj per'e de ŝi vi ig'is ankaŭ la kolonel'o'n est'i si'n'gard'a.”
“Mi'a amik'o, se vi dezir'as kapt'i kunikl'o'n vi met'as fur'o'n en la kav'o'n de la kunikl'o, kaj se ĝi est'as tie ĝi kur'as. Mi far'is nur tio'n.”
Ili en'ir'is la kupe'o'n de Hildegarde Schmidt. La vir'in'o star'is pret'a, ŝi'a vizaĝ'o respekt'plen'a sed sen'emoci'a.
Poirot ek'rigard'is rapid'e tra la en'hav'o de la mal'grand'a kofr'o sur la seĝ'o. Tiam li indik'is al la konduktor'o, ke li mal'lev'u la pli grand'a'n kofr'o'n de la bret'o.
“La ŝlos'il'o'j'n?” li dir'is.
“Ĝi ne est'as ŝlos'it'a, sinjor'o.”
Poirot mal'ferm'is ĝi'n. “Ha!” li dir'is, kaj turn'is si'n al S-ro Bouc. “Vi memor'as, kio'n mi dir'is? Rigard'u ĉi tie'n moment'o'n!”
Sur la supr'o en la kofr'o est'is rapid'e volv'it'a brun'a uniform'o de Wagon Lit konduktor'o.
La flegm'o de la german'in'o subit'e ŝanĝ'iĝ'is. “Ah!” ŝi ek'kri'is. “Tio ne est'as mi'a. Mi ne met'is ĝi'n tie'n. Mi ne en'rigard'is tiu'n kofr'o'n post kiam ni for'las'is Istanbul. Ja, tio est'as ver'a.”
Ŝi rigard'is ili'n pet'em'e. Poirot pren'is ŝi'a'n brak'o'n kaj konsol'is ŝi'n.
“Ne, ne, ĉio est'as en ord'o. Ni kred'as vi'n. Ne est'u mal'trankvil'a. Mi est'as tiel cert'a ke vi ne kaŝ'is ĝi'n tie, kiel mi est'as cert'a ke vi est'as bon'a kuir'ist'in'o. Vi est'as bon'a kuir'ist'in'o, ĉu ne?”
Tut'e konfuz'it'e, la vir'in'o rid'et'is malgraŭ ĉio. “Jes, ja, ĉiu'j mi'a'j mastr'in'o'j tio'n dir'is. Mi-- — ”
Ŝi halt'is kun la buŝ'o mal'ferm'it'a, kaj kun tim'a aspekt'o.
“Ne, ne,” dir'is Poirot. “Mi cert'ig'as al vi, ke ĉio est'as en ord'o. Mi dir'os al vi, kio okaz'is. La vir'o, tiu kiu'n vi vid'is en Wagon Lit uniform'o, el'ven'is el la kupe'o de la murd'it'o. Li kolizi'is kun vi. Tio est'is mal'bon'a por li. Li esper'is, ke neni'u vid'os li'n. Kio'n far'i? Li dev'is si'n liber'ig'i de la uniform'o. Ĝi ne plu est'is protekt'il'o sed en'danĝer'ig'il'o.” Li ek'rigard'is S-ro'n Bouc kaj D-ro'n Constantine, kiu'j atent'e aŭskult'is.
“Ekster'e est'is la neĝ'o; la neĝ'o, kiu konfuz'ig'is li'a'j'n plan'o'j'n. Kie li pov'is kaŝ'i la vest'o'j'n? Ĉiu'j kupe'o'j est'is okup'at'a'j. Ne, li preter'pas'as unu de kiu la pord'o est'as mal'ferm'it'a, kio montr'as ke ĝi ne est'is okup'at'a. Ĝi dev'is est'i tiu, kiu aparten'as al la vir'in'o kun kiu li ĵus kolizi'is.
Li kaŝ'e en'ir'is, for'pren'is la uniform'o'n kaj rapid'e met'is ĝi'n en kofr'o'n sur la bret'o. Pov'us est'i long'a temp'o antaŭ ol ĝi est'us mal'kaŝ'it'a.”
“Kaj post'e?” dir'is S-ro Bouc.
“Tio'n ni dev'as diskut'i,” dir'is Poirot kun avert'a ek'rigard'o.
Li supr'e'n'ten'is la jak'o'n. Buton'o, la tri'a de la supr'o, mank'is. Poirot met'is la man'o'n en poŝ'o'n, kaj el'pren'is konduktor'a'n ŝlos'il'o'n, uz'at'a por mal'ŝlos'i la pord'o'j'n de la kupe'o'j.
“Jen la klar'ig'o pri la manier'o laŭ kiu la vir'o pov'is tra'pas'i ŝlos'it'a'j'n pord'o'j'n,” dir'is S-ro Bouc. “Vi'a'j demand'o'j al S-in'o Hubbard ne est'is neces'a'j. Ŝlos'it'a aŭ ne ŝlos'it'a, la vir'o pov'is facil'e tra'ir'i la inter'kupe'a'n pord'o'n. Ĉio konsider'it'a, se est'is Wagon Lit uniform'o kial ne Wagon Lit ŝlos'il'o?”
“Ja, kial ne,” dir'is Poirot.
“Efektiv'e, ni pov'is tio'n sci'i. Vi memor'os, ke Michel dir'is, ke la pord'o de la kupe'o de S-in'o Hubbard al la koridor'o est'as ŝlos'it'a, kiam li al'ven'is respond'e al ŝi'a sonor'il'o.”
“Tiel est'is, sinjor'o,” dir'is la konduktor'o. “Pro tio, mi pens'is ke la vir'in'o sonĝ'is.”
“Sed nun ĝi est'as kompren'ebl'a,” daŭr'ig'is S-ro Bouc.
“Sen'dub'e li intenc'is re'ŝlos'i ankaŭ la inter'kupe'a'n pord'o'n, sed ebl'e li aŭd'is i'a'n mov'o'n de la lit'o, kaj ĝi surpriz'is li'n.”
“Ni nun bezon'as trov'i,” dir'is Poirot, “nur la skarlat'a'n kimon'o'n.”
“Ver'e. Kaj la du last'a'j kupe'o'j est'as okup'at'a'j de vir'o'j.”
“Tut'sam'e, ni tra'serĉ'os ili'n.”
“Ho, cert'e! Krom'e, mi memor'as kio'n vi dir'is.”
Hector MacQueen volont'e konsent'is pri la serĉ'o.
“Mi prefer'as, ke vi tio'n far'u,” li dir'is kun mal'gaj'a rid'et'o. “Mi sent'as, ke mi est'as la plej suspekt'ind'a person'o en la trajn'o. Vi bezon'as nur trov'i testament'o'n per kiu la mal'jun'ul'o testament'is si'a'n mon'o'n al mi, kaj tio cert'ig'os la afer'o'n.”
S-ro Bouc suspekt'em'e rigard'is li'n.
“Tio est'as nur serĉ'o,” rapid'e dir'is MacQueen. “Li sen'dub'e ne testament'us al mi eĉ unu centim'o'n. Mi est'is util'a al li pro mi'a sci'o de lingv'o'j kaj tiel plu. Oni pov'as tromp'i vi'n, se vi sci'as nur la uson'a'n lingv'o'n. Mi ne est'as lingv'ist'o, sed mi sci'as la franc'a'n, german'a'n, kaj ital'a'n lingv'o'j'n sufiĉ'e bon'e por butik'um'ad'i kaj por la hotel'a'j bezon'o'j.”
Li'a voĉ'o est'is iom pli laŭt'a ol kutim'e, kvazaŭ li est'as iom'et'e mal'trankvil'a pro la serĉ'ad'o malgraŭ si'a konsent'o.
Poirot el'ven'is. “Neni'o'n,” li dir'is. “Eĉ ne kompromit'ant'a'n testament'aĵ'o'n.”
MacQueen suspir'is. “Nu, jen ŝarĝ'o for de mi'a mens'o,”
li dir'is ŝerc'e.
Ili ir'is al la last'a kupe'o. La ekzamen'o de la pak'aĵ'ar'o de la ital'o kaj la serv'ist'o don'is neni'a'n rezultat'o'n. La tri vir'o'j star'is ĉe la fin'o de la vagon'o kaj rigard'is unu la ali'a'n.
“Kio nun?” demand'is S-ro Bouc.
“Ni re'ir'os al la manĝ-vagon'o,” dir'is Poirot. “Ni nun sci'as ĉio'n, kio'n ni pov'as el'trov'i. Ni hav'as la atest'ar'o'n de la pasaĝer'o'j, la atest'ar'o'n de ili'a'j pak'aĵ'o'j, la atest'ar'o'n don'it'a de ni'a'j okul'o'j. Ni ne pov'as atend'i ali'a'n help'o'n. Ni dev'as nun uz'i ni'a'j'n cerb'o'j'n.
Li el'tir'is el si'a poŝ'o si'a'n cigared'uj'o'n. Ĝi est'is mal'plen'a.
“Mi ven'os ĉe vi post moment'o,” li dir'is. “Mi bezon'os la cigared'o'j'n. Ĉi tiu est'as tre mal'facil'a, tre strang'a afer'o.
Kiu port'is tiu'n skarlat'a'n kimon'o'n? Kie ĝi nun est'as? Mi tre vol'as sci'i. Est'as io en la nun'a afer'o kio evit'as mi'n. Ĝi est'as mal'facil'a ĉar oni mal'facil'ig'is ĝi'n. Sed ni diskut'os ĝi'n. Pardon'u al mi dum moment'o.”
Li rapid'ir'is laŭ la koridor'o al si'a kupe'o. Li sci'is, ke li hav'as pli da cigared'o'j en valiz'o. Li mal'lev'is ĝi'n, kaj mal'ferm'is ĝi'n. Li tuj ek'sid'is kaj rigard'eg'is en ĝi'n.
Net'e fald'it'a sur la supr'o est'is mal'dik'a skarlat'a silk'a kimon'o brod'it'a per drak'o'j.
“Do,” li murmur'is. “Est'as tiel. Defi'o. Tiel est'u; mi akcept'os ĝi'n.”
S-ro Bouc kaj D-ro Constantine est'is parol'ant'a'j kun'e kiam Poirot en'ir'is la manĝ-vagon'o'n. S-ro Bouc aspekt'is deprim'it'a. “Le voilà,” li dir'is kiam li vid'is Poirot. Tiam li al'don'is dum li'a amik'o sid'iĝ'is: “Se vi solv'us la nun'a'n problem'o'n, mon cher, mi ja kred'us al mirakl'o'j.”
“Ĉu la problem'o ĝen'as vi'n?”
“Natur'e ĝi ĝen'as mi'n. Mi tut'e ne pov'as kompren'i ĝi'n.”
“Mi konsent'as kun li,” dir'is la kurac'ist'o.
Li rigard'is Poirot kun interes'o. “Mal'kaŝ'e dir'ant'e, mi ne pov'as pens'i kio'n vi nun far'os,” li dir'is.
“Ne,” dir'is Poirot pens'em'e. Li el'pren'is si'a'n cigared'uj'o'n kaj brul'ig'is unu el si'a'j et'a'j cigared'o'j. Li'a'j okul'o'j est'is rev'em'a'j.
“Al mi jen la interes'a flank'o de la problem'o,” li dir'is.
“Ni tut'e ne pov'as uz'i la kutim'a'j'n metod'o'j'n. Ĉu la atest'int'o'j parol'is la ver'o'n aŭ mensog'is? Per neni'a'j metod'o'j ni pov'as el'trov'i — krom per tia'j metod'o'j, kiu'j'n ni pov'os mem el'pens'i. Tio est'as ekzerc'ad'o por la cerb'o.”
“Est'as tiel,” dir'is S-ro Bouc. “Sed kio'n vi hav'as por komenc'o?”
“Mi antaŭ'e dir'is al vi. Ni hav'as la atest'ar'o'n de la pasaĝer'o'j kaj la atest'o'n de ni'a'j propr'a'j okul'o'j.”
“Bel'a atest'ar'o — tio de la pasaĝer'o'j! Ĝi indik'is al ni preciz'e neni'o'n.”
Poirot ne'ant'e sku'is la kap'o'n. “Mi ne konsent'as, mi'a amik'o. La atest'ar'o de la pasaĝer'o'j indik'is al ni kelk'a'j'n interes'a'j'n punkt'o'j'n.”
“Ver'e?” dir'is S-ro Bouc ne'kred'ant'e. “ Mi ne rimark'is tio'n.”
“Tio est'as ĉar vi ne zorg'e aŭskult'is.”
“Nu, dir'u al mi — kio'n mi ne rimark'is?”
“Jen unu okaz'o — la unu'a'n atest'o'n, kiu'n ni aŭd'is — tio de la jun'ul'o MacQueen. Li el'dir'is, por mi'a mens'o, tre signif'o'plen'a'n fraz'o'n.”
“Pri la leter'o'j?”
“Ne, ne pri la leter'o'j. Laŭ mi'a memor'o, li'a'j vort'o'j est'is: ‘Ni turism'e vojaĝ'is. S-ro Ratchett vol'is vid'i la mond'o'n. Li est'is mal'help'at'a de ne'sci'o de lingv'o'j. Mi est'is pli kun'ul'o ol sekretari'o.’”
Li rigard'is la vizaĝ'o'j'n de la kurac'ist'o kaj S-ro Bouc.
“Kio? Vi ankoraŭ ne kompren'as? Tio est'as ne'pardon'ebl'a — ĉar vi hav'is du'a'n ŝanc'o'n antaŭ ne'long'e kiam li dir'is, ‘Oni pov'as tromp'i vi'n se vi sci'as nur la uson'a'n lingv'o'n.’”
“Vi vol'as dir'i———?” S-ro Bouc ankoraŭ aspekt'is perpleks'it'a. “Vi dezir'as, ke mi dir'u ĝi'n al vi per simpl'a'j vort'o'j. Do, jen ĝi! S-ro Ratchett tut'e ne parol'is la franc'a'n lingv'o'n.
Tamen kiam la konduktor'o ven'is respond'e al li'a sonor'il'o hieraŭ nokt'e, est'is voĉ'o parol'ant'e franc'e, kiu dir'is al li ke erar'o okaz'is, kaj ke li ne est'as bezon'at'a. Krom'e, est'is uz'at'a idiom'a fraz'o, ne tia, kia'n vir'o kiu sci'is nur kelk'a'j'n franc'a'j'n vort'o'j'n elekt'us. ‘Ce n’est rien. Je me su'is trompé.’”
“Tio est'as ver'a,” ekscit'e kri'is Constantine. “ Ni dev'us est'i rimark'int'a'j tio'n! Mi memor'as, ke vi akcent'is la vort'o'j'n kiam vi re'dir'is ili'n al ni. Nun mi kompren'as vi'a'n mal'vol'o'n ne fid'i al la atest'o de la kav'et'ig'it'a poŝ'horloĝ'o.
Jam, je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a, Ratchett est'is sen'viv'a———”
“Kaj est'is li'a murd'int'o kiu parol'is!” fin'dir'is S-ro Bouc impres'e.
Poirot lev'is la man'o'n, “Ni ne ir'u tro rapid'e, kaj ni ne supoz'u pli ol ni efektiv'e sci'as. Est'as ebl'e dir'i, mi opini'as, ke je tiu hor'o, du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a, iu ali'a est'as en la kupe'o de Ratchett, kaj ke tiu est'as aŭ franc'o aŭ iu, kiu pov'as flu'e parol'i la franc'a'n lingv'o'n.”
“Vi est'as tre si'n'gard'em'a, mon vieux.”
“Oni dev'us antaŭ'e'n'ir'i nur paŝ'o'n post paŝ'o. Ni hav'as neni'a'n efektiv'a'n atest'o'n, ke Ratchett je tiu hor'o est'as sen'viv'a.”
“Est'as la kri'o, kiu vek'is vi'n.”
“Jes, tio est'as ver'a.”
“Laŭ unu manier'o,” dir'is S-ro Bouc pens'em'e, “ĉi tiu el'trov'o ne mult'e ali'ig'as afer'o'j'n. Vi aŭd'is iu'n mov'iĝ'ant'a en la apud'a kupe'o. Tiu iu ne est'is Ratchett, sed la ali'a vir'o. Sen'dub'e li for'lav'is la sang'o'n de si'a'j man'o'j, ord'ig'is ĉio'n post la krim'o, kaj brul'ig'is la kulp'ig'a'n leter'o'n. Post'e li atend'is ĝis ĉio est'as trankvil'a, kaj kiam li opini'is ke est'as sen'danĝer'e, li ŝlos'is kaj ĉen'ig'is la pord'o'n de Ratchett je la intern'a flank'o, mal'ŝlos'is la inter'kupe'a'n pord'o'n al la kupe'o de S-in'o Hubbard, kaj el'ir'is per tiu voj'o. Efektiv'e est'as preciz'e kiel ni pens'is — kun la diferenc'o ke Ratchett est'is murd'it'a ĉirkaŭ du'on'hor'o pli fru'e, kaj la poŝ'horloĝ'o ali'ig'it'a ĝis kvar'on'o post la unu'a por kri'e alibi'o'n.”
“Ne tia bon'a alibi'o,” dir'is Poirot. “La montr'il'o'j de la poŝ'horloĝ'o indik'is 1.15 — la preciz'a'n hor'o'n kiam la en'trud'ant'o for'las'is la lok'o'n de la krim'o.”
“Ver'e,” dir'is S-ro Bouc iom konfuz'it'a. “Kio'n, do, la poŝ'horloĝ'o indik'as al vi?”
“Se la montr'il'o'j est'is ali'ig'it'a'j — mi dir'as se — tiu'okaz'e la hor'o kiu'n ili indik'is dev'as hav'i signif'o'n. La raci'a konklud'o est'us suspekt'i ĉiu'n, kiu hav'is fid'ind'a'n alibi'o'n por la hor'o indik'it'a — en la nun'a afer'o 1.15.”
“Jes, jes,” dir'is la kurac'ist'o. “Tiu rezon'ad'o est'as bon'a.”
“Ni dev'as ankaŭ pri'atent'i la hor'o'n kiam la en'trud'ant'o en'ir'is la kupe'o'n. Kiam li hav'is la okaz'o'n far'i tio'n? Krom se ni supoz'us la kun'kulp'ec'o'n de la ver'a konduktor'o, est'is nur unu temp'o kiam li pov'is tio'n far'i — kiam la trajn'o halt'is ĉe Vincovci. Post kiam la trajn'o for'las'is Vincovci la konduktor'o sid'is front'e al la koridor'o, kaj kvankam pasaĝer'o preskaŭ ne rimark'us Wagon Lit konduktor'o'n, la efektiv'a person'o kiu rimark'us tromp'ist'o'n est'us la ver'a konduktor'o. Dum la halt'o en Vincovci la konduktor'o est'is sur la kaj'o. La voj'o est'is liber'a.”
“Kaj, laŭ ni'a antaŭ'a rezon'ad'o, ĝi dev'as est'i unu el la pasaĝer'o'j,” dir'is S-ro Bouc. “Ni est'as kie ni est'is. Kiu el ili?”
Poirot rid'et'is. “Mi pret'ig'is list'o'n,” li dir'is, “Se vi ŝat'us rigard'i ĝi'n, ĝi ebl'e re'freŝ'ig'os vi'a'n memor'o'n.
La kurac'ist'o kaj S-ro Bouc kun'e rigard'is la list'o'n. Ĝi est'is net'e kaj metod'e skrib'it'a laŭ la ord'o en kiu la pasaĝer'o'j est'is intervju'it'a'j.
H ECTOR M Ac Q UEEN — Uson'an'o. Lit'o n-ro 6. Du'a klas'o.
Motiv'o: Ebl'e pro li'a'j rilat'o'j kun la murd'it'o?
Alibi'o: De nokt'o'mez'o ĝis 2 atm. (Nokt'o'mez'o ĝis 1.30 cert'ig'it'a de Kol. Arbuthnot kaj 1.15 ĝis 2.0 cert'ig'it'a de la konduktor'o.) Atest'o kontraŭ li: Neni'o.
Suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Neni'o.
Konduktor'o — P IERRE M ICHEL — Franc'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: De nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Vid'it'a de H. P.
en la koridor'o je la temp'o kiam voĉ'o aŭd'iĝ'is en la kupe'o de Ratchett je 12.37. De 1.0 ĝis 1.16 cert'ig'it'a de la du ali'a'j konduktor'o'j).
Atest'o kontraŭ li: Neni'o.
Suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: La trov'it'a Wagon Lit uniform'o est'as favor'a al li ĉar ĝi ŝajn'e est'is por suspekt'ig'i li'n.
E DWARD M ASTERMAN — Angl'o. Lit'o n-ro 4. Du'a klas'o.
Motiv'o: Ebl'e pro li'a'j rilat'o'j kun la mort'int'o, kies serv'ist'o li est'is.
Alibi'o: De nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de Antonio Foscarelli.) Atest'o kontraŭ li aŭ suspekt'ind'a'j aŭ cirkonstanc'o'j: Neni'o, escept'e ke li est'as la sol'a vir'o, kiu hav'as la ĝust'a'n alt'ec'o'n aŭ grand'ec'o'n por port'i la Wagon Lit uniform'o'n. Ali'flank'e, est'as ne'ver'ŝajn'e ke li bon'e parol'as la franc'a'n lingv'o'n.
H UBBARD — Uson'an'in'o. Lit'o n-ro 3. Unu'a S- In'o klas'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: De nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm.
Atest'o kontraŭ ŝi suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Neni'o.
Rakont'o pri vir'o en ŝi'a kupe'o cert'ig'it'a de la atest'o de Hardman kaj tio de la vir'in'o Schmidt.
G Ret'a O HLSSON — Sved'in'o. Lit'o n-ro 10. Du'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: De nokt'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de Mary Debenham.) Not'o. — La last'a person'o, kiu vid'is Ratchett viv'a.
P RINCINO D RAGOMIROFF — Naci'an'ig'it'a franc'in'o. Lit'o n-ro 14. Unu'a klas'o.
Motiv'o: Intim'e kon'is la famili'o'n Armstrong, kaj bapt'o-patr'in'o de Sonia Armstrong.
Alibi'o: De nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de la konduktor'o kaj la serv'ist'in'o.) Atest'o kontraŭ ŝi aŭ suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Neni'o.
G RAFO A NDRENYI — Hungar'o. Diplomat'a pasport'o.
Lit'o n-ro 13. Unu'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de la konduktor'o — sed ne por la period'o 1.0 1.15).
G Rafin'o A NDRENYI — Kiel supr'e, Lit'o 12.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. Trink'is trionalon kaj dorm'is. (Cert'ig'it'a de la edz'o. Trional-botel'o en ŝi'a ŝrank'o) K OLONELO A RBUTHNOT — Brit'o. Lit'o n-ro 15. Unu'a Klas'o Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. Parol'is kun MacQueen ĝis 1.30. Li ir'is al si'a kupe'o kaj ne for'las'is ĝi'n. (Cert'ig'it'a de MacQueen kaj la konduktor'o.) Atest'o kontraŭ li aŭ suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Pip-pur'ig'il'o.
C YRUS H ARDMAN — Uson'an'o. Lit'o n-ro 16. Du'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o sci'at'a. Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. Ne for'las'is si'a'n kupe'o'n. (Cert'ig'it'a de MacQueen kaj la konduktor'o.) Atest'o kontraŭ li aŭ suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Neni'o.
A NTONIO F OSCARELLI — Uson'an'o (ital'o laŭ nask'iĝ'o).
Lit'o n-ro 5. Du'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o sci'at'a.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de Edward Masterman.) Atest'o kontraŭ li aŭ suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Neni'o, escept'e ke la murd'il'o uz'it'a pov'us taŭg'i al li'a temperament'o (laŭ S-ro Bouc).
M ARY D EBENHAM — Brit'in'o. Lit'o n-ro 11. Du'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm. (Cert'ig'it'a de Greta Ohlsson.) Atest'o kontraŭ ŝi aŭ suspekt'ind'a'j cirkonstanc'o'j: Konversaci'o aŭd'it'a de H. P. kaj ŝi'a rifuz'o klar'ig'i tio'n.
H ILDEGARD S CHMIDT — German'in'o. Lit'o n-ro 8. Du'a klas'o.
Motiv'o: Neni'o.
Alibi'o: Nokt'o'mez'o ĝis 2.0 atm (Cert'ig'it'a de la konduktor'o kaj ŝi'a mastr'in'o.) En'lit'iĝ'is. Est'is vek'it'a de la konduktor'o proksim'um'e je 12:38 kaj ir'is al ŝi'a mastr'in'o.
N Ot'o : La atest'o de la pasaĝer'o'j est'as sub'ten'at'a de la asert'o de la konduktor'o, ke neni'u en'ir'is aŭ el'ir'is la kupe'o'n de S-ro Ratchett inter nokt'o'mez'o kaj 1.0 atm.
(Kiam li ir'is en la apud'a'n vagon'o'n) kaj de 1.15 ĝis 2.0 atm.
“Vi kompren'as,” dir'is Poirot, “ke tiu dokument'o est'as nur resum'o de la atest'ar'o kiu'n ni aŭd'is, tiel aranĝ'it'a por oportun'ec'o.”
Kun grimac'o S-ro Bouc re'don'is ĝi'n. “Ĝi ne est'as tre help'a,” li dir'is.
“Ebl'e ĉi tiu pli bon'e kontent'ig'os vi'n,” dir'is Poirot kun et'a rid'et'o dum li trans'don'is al li du'a'n paper'foli'o'n.
Sur la paper'o est'is skrib'it'a: Afer'o'j, kiu'j bezon'as klar'ig'o'j'n.
1. La poŝ'tuk'o mark'it'a per la ĉef'liter'o H. Al kiu ĝi aparten'as?
2. La pip-pur'ig'il'o. Ĉu ĝi est'is fal'ig'it'a de Kolonel'o Arbuthnot? Aŭ de iu ali'a?
3. Kiu port'is la skarlat'a'n kimon'o'n? 4. Kiu est'is la vir'o aŭ vir'in'o kaŝ'vest'it'a per Wagon Lit uniform'o?
5. Kial la montr'il'o'j de la poŝ'horloĝ'o montr'as 1.15?
6. Ĉu la murd'o okaz'is je tiu hor'o?
7. Ĉu pli fru'e?
8. Ĉu pli mal'fru'e?
9. Ĉu ni pov'as est'i cert'a'j ke Ratchett est'as pik'it'a de pli ol unu person'o?
10. Kia ali'a klar'ig'o pov'as est'i pri li'a'j vund'o'j?
“Nu, ni vid'u kio'n ni pov'as far'i,” dir'is S-ro Bouc, iom pli feliĉ'a pro ĉi tiu prov'o de si'a mens'kapabl'o. “La poŝ'tuk'o por la komenc'o. Ni est'u ord'a'j kaj metod'a'j.”
“Cert'e,” dir'is Poirot, kap'jes'ant'e laŭ kontent'a manier'o.
S-ro Bouc daŭr'ig'is iom didaktik'e. “La ĉef'liter'o H hav'as rilat'o'n kun tri person'o'j — S-in'o Hubbard, F-in'o Debenham, kies du'a nom'o est'as Hermion'e, kaj la serv'ist'in'o Hildegarde Schmidt.”
“Jes; kaj el tiu'j tri?”
“Est'as mal'facil'e dir'i. Sed mi pens'as, ke mi elekt'us F-in'o'n Debenham. Ni ne sci'as, ke ŝi ne uz'as la du'a'n nom'o'n anstataŭ la unu'a'n. Ankaŭ ŝi est'as jam suspekt'ind'a. Tiu konversaci'o kiu'n vi aŭd'is, mon cher, est'is cert'e iom strang'a, kaj tiel est'as ankaŭ ŝi'a rifuz'o klar'ig'i ĝi'n.”
“Mi'a'flank'e, mi elekt'as la uson'an'in'o'n,” dir'is D-ro Constantine. “Ĝi est'as tre mult'e'kost'a poŝ'tuk'o, kaj ne grav'as al uson'an'o'j kiom ili pag'as, kiel ĉiu sci'as.”
“Do, vi ambaŭ elimin'as la serv'ist'in'o'n?” demand'is Poirot.
“Jes. Kiel ŝi mem dir'is, ĝi est'as poŝ'tuk'o de an'o de la pli'riĉ'a klas'o.”
“Kaj la du'a demand'o — la pip-pur'ig'il'o. Ĉu kolonel'o Arbuthnot fal'ig'is ĝi'n, aŭ iu ali'a?”
“Tio est'as pli mal'facil'a. La angl'o'j ne uz'as ponard'o'j'n.
Pri tio vi est'as prav'a. Mi inklin'as al la vid'punkt'o ke iu ali'a fal'ig'is la pip-pur'ig'il'o'n — kaj tio'n far'is por ŝajn'kulp'ig'i la long'krur'a'n angl'o'n.”
“Kiel vi dir'is, S-ro Poirot,” inter'ven'is la kurac'ist'o, “du post'sign'o'j montr'as tro da mal'zorg'em'o. Mi konsent'as kun S-ro Bouc. La poŝ'tuk'o est'is ver'a mal'atent'o — kaj pro tio neni'u konfes'os ke ĝi aparten'as al ŝi. La pip-pur'ig'il'o est'as fals'a post'sign'o. Favor'e al tiu teori'o, vi rimark'as, ke kolonel'o Arbuthnot montr'is neni'a'n embaras'o'n, kaj volont'e konsent'is ke li fum'as pip'o'n kaj uz'as tiu'spec'a'n pur'ig'il'o'n.”
“Vi bon'e rezon'as,” dir'is Poirot. “Demand'o n-ro 3 — kiu port'is la skarlat'a'n kimon'o'n?”
daŭr'ig'is S-ro Bouc. “Pri tio, mi dev'as konfes'i, ke mi hav'as neni'a'n ide'o'n. Ĉu vi hav'as i'a'n opini'o'n pri tiu punkt'o, D-ro Constantine?”
“Neni'a'n.”
“Ni dev'as konfes'i ni'n venk'it'a'j pri tiu punkt'o.
Almenaŭ est'as ebl'ec'o'j rilat'e al la post'a demand'o. Kiu est'is la vir'o aŭ vir'in'o kaŝ'vest'it'a en Wagon Lit uniform'o?
Nu, oni pov'as dir'i definitiv'e kelk'a'j'n person'o'j'n kiu'j ĝi ne pov'us est'i. Hardman, Kolonel'o Arbuthnot, Foscarelli, Graf'o Andrenyi, kaj Hector MacQueen est'as tro alt'a'j.
S-in'o Hubbard, Hildegarde Schmidt kaj Greta Ohlsson est'as tro larĝ'a'j. Rest'as nur la serv'ist'o, F-in'o Debenham, Princ'in'o Dragomiroff kaj Graf'in'o Andrenyi — kaj neni'u el ili est'as ver'ŝajn'a! Greta Ohlsson ĵur'as ke F-in'o Debenham ne for'las'is si'a'n kupe'o'n, kaj Antonio Foscarelli, ke la serv'ist'o ne far'is tio'n. Hildegarde Schmidt asert'as, ke la princ'in'o est'is en si'a kupe'o, kaj Graf'o Andrenyi dir'is al ni, ke li'a edz'in'o trink'is dorm'ig'aĵ'o'n. Tial, ŝajn'as kvazaŭ ne pov'is est'i iu — kio est'as absurd'a!”
“Kiel dir'as ni'a mal'nov'a amik'o Eŭklid,” murmur'is Poirot.
“Dev'as est'i unu el tiu'j kvar,” dir'is D-ro Constantine.
“Krom se est'is iu el ekster'e kiu trov'is kaŝ'lok'o'n — kaj tio, ni konsent'is, est'is ne'ebl'a.”
S-ro Bouc pas'is al la ven'ont'a demand'o en la list'o.
“N-ro 5 — kial la montr'il'o'j de la romp'it'a poŝ'horloĝ'o indik'as 1.15? Mi pov'as vid'i du klar'ig'o'j'n. Aŭ ĝi est'as far'it'a de la murd'int'o por star'ig'i alibi'o'n, kaj post'e li est'is mal'help'at'a de mov'iĝ'ant'a'j person'o'j for'las'i la kupe'o'n laŭ si'a intenc'o, aŭ — atend'u — ide'o ven'as———”
La du vir'o'j ĝentil'e atend'is dum S-ro Bouc pen'eg'e pens'is.
“Jen ĝi,” li fin'e dir'is. “Ne est'is la Wagon Lit murd'int'o kiu difekt'is la poŝ'horloĝ'o'n. Est'is la person'o, kiu'n ni nom'is la du'a murd'int'o — la mal'dekstr'ul'o — ali'vort'e, la vir'in'o en la skarlat'a kimon'o. Ŝi al'ven'is pli mal'fru'e, kaj mov'is mal'antaŭ'e'n la montr'il'o'j'n por star'ig'i alibi'o'n por si.”
“Brav'e!” dir'is D-ro Constantine. “Tio est'as bon'e imag'it'a.”
“Efektiv'e,” dir'is Poirot, “ŝi pik'is li'n en la mal'lum'o, ne sci'ant'e ke li est'as jam sen'viv'a, sed iel dedukt'is ke li hav'as horloĝ'et'o'n en la poŝ'o, el'pren'is ĝi'n, ne'vid'ant'e mal'antaŭ'e'n ŝov'is la montr'il'o'j'n, kaj far'is al ĝi la neces'a'n difekt'o'n.” S-ro Bouc mal'afabl'e rigard'is li'n. “Ĉu vi pov'as mem far'i pli bon'a'n sugest'o'n?” li demand'is.
“En la nun'a moment'o — ne,” al'las'is Poirot. “Sed mi opini'as ke nek unu nek la ali'a rimark'is la plej interes'a'n punkt'o'n pri tiu poŝ'horloĝ'o.”
“Ĉu la demand'o 6 rilat'as al ĝi?” demand'is la kurac'ist'o. “Al tiu demand'o — ĉu la murd'o okaz'is je tiu hor'o — 1.15 — mi respond'as ‘Ne.’”
“Mi konsent'as,” dir'is S-ro Bouc. “‘Ĉu pli fru'e’ est'as la sekv'ant'a demand'o. Mi dir'is, ke jes. Ankaŭ vi, doktor'o?”
La kurac'ist'o kap'jes'is. “Jes, sed la demand'o ‘Ĉu pli mal'fru'e’ oni pov'as ankaŭ jes'e respond'i. Mi akcept'as vi'a'n teori'o'n, S-ro Bouc, kiel ankaŭ, mi pens'as, S-ro Poirot, kvankam li ne dezir'as dir'i tio'n. La unu'a murd'int'o ven'is antaŭ 1.15, sed la du'a murd'int'o ven'is post tiu hor'o. Rilat'e al la demand'o pri la mal'dekstr'em'ec'o, ĉu ni ne dev'us el'trov'i kiu el la pasaĝer'o'j est'as mal'dekstr'ul'o?”
“Mi ne tut'e forges'is tiu punkt'o,” dir'is Poirot. “Pov'as est'i, ke ke vi rimark'is ke mi dev'ig'is la pasaĝer'o'j'n skrib'i la nom'o'n aŭ adres'o'n. Tio ne est'as decid'ig'a, ĉar person'o pov'as far'i cert'a'j'n ag'o'j'n per la dekstr'a man'o kaj ali'a'j'n per la mal'dekstr'a. Iu'j skrib'as dekstr'a'man'e, sed golf'lud'as mal'dekstr'aman'e. Tamen, ĝi est'as io. Ĉiu person'o uz'is la dekstr'a'n man'o'n — kun la escept'o de Princ'in'o Dragomiroff, kiu rifuz'is skrib'i.”
“Princ'in'o Dragomiroff, ne'ebl'e,” dir'is S-ro Bouc.
“Mi dub'as, ĉu ŝi hav'as sufiĉ'a'n fort'o'n per far'i tiu'n mal'dekstr'aman'a'n pik'bat'o'n,” dub'em'e dir'is D-ro Constantine. “Tiu vund'o est'as far'it'a per apart'e fort'a bat'o.”
“Pli da fort'o ol vir'in'o pov'us hav'i?”
“Ne, mi ne dir'us tio'n. Sed, mi'a'opini'e, pli da fort'o ol mal'jun'a vir'in'o pov'us montr'i, kaj la korp'o de Princ'in'o Dragomiroff est'as apart'e mal'fort'a.”
“Pov'us est'i la influ'o de la vol'o sur la korp'o'n,” dir'is Poirot. “Princ'in'o Dragomiroff posed'as fort'a'n person'ec'o'n kaj fort'eg'a'n vol'pov'o'n. Sed ni las'u tiu'n punkt'o'n, nun'moment'e.”
“Pri la demand'o'j n-ro'j 9 kaj 10. Ĉu ni pov'as est'i cert'a'j, ke Ratchett est'is pik'it'a de pli ol unu person'o, kaj kia ali'a klar'ig'o pri la vund'o'j pov'us est'i? Mi'a'opini'e, ne pov'as est'i ali'a pri tiu'j vund'o'j. Sugest'i, ke vir'o unu'e frap'is mal'fort'e kaj post'e fort'eg'e, unu'e per la dekstr'a man'o kaj post'e per la mal'dekstr'a man'o, kaj tiam post inter'temp'o du'on'hor'a li far'is nov'a'j'n vund'o'j'n en sen'viv'a kadavr'o — nu, tio est'as sen'senc'aĵ'o.” “Jes,” dir'is Poirot. “Ĝi est'as sen'senc'aĵ'o. Kaj vi opini'as, ke du murd'int'o'j est'as ebl'a solv'o?”
“Kiel vi mem dir'is, kia ali'a klar'ig'o pov'as est'i?”
Poirot rigard'is rekt'e antaŭ si. “Mi demand'as tio'n al mi,” li dir'is. “Mi neniam ĉes'as demand'i tio'n al mi.”
“De nun, ĉio est'as ĉi tie,” li frap'et'is si'n sur la frunt'o.
“Ni plen'e diskut'is ĝi'n. La fakt'o'j est'as antaŭ ni — metod'e aranĝ'it'a'j. La pasaĝer'o'j don'is si'a'n atest'o'n, unu post la ali'a. Ni sci'as ĉio'n sci'ebl'a — de ekster'e.”
Li am'e rid'et'is je S-ro Bouc.
“Inter ni est'as ŝerc'et'o pri la ebl'ec'o sid'i kaj el'pens'i la ver'o'n, ĉu ne? Nu, mi intenc'as praktik'i mi'a'n teori'o'n — ĉi tie, antaŭ vi'a'j okul'o'j. Vi du sam'e far'u. Ni ĉiu'j ferm'u la okul'o'j'n kaj pens'u....”
“Unu aŭ pli el tiu'j pasaĝer'o'j murd'is Ratchett. Kiu el ili?”
Pas'is kvar'on'hor'o antaŭ ol iu parol'is.
S-ro Bouc kaj D-ro Constantine komenc'is per prov'o sekv'i la instrukci'o'j'n de Poirot. Ili prov'is tra'vid'i la labirint'o'n de kontraŭ'a'j detal'o'j por el'trov'i klar'a'n solv'o'n.
La pens'o'j de S-ro Bouc ir'is iom laŭ la jen'a manier'o: “Cert'e mi dev'as pens'i — sed mi jam mult'e pens'is.
Vid'ebl'e Poirot opini'as, ke tiu angl'a fraŭl'in'o i'o'n sci'as pri la afer'o, sed mi ne pov'as pens'i ke est'as tiel.... La angl'o'j est'as tre flegm'a'j. Ŝajn'is, ke la ital'o ne pov'is far'i ĝi'n. Mi supoz'as, ke la angl'a serv'ist'o ne mensog'is kiam li dir'is, ke la ali'a ne las'is la kupe'o'n. Sed kial li tio'n far'u? Ne est'as facil'e sub'aĉet'i la angl'o'j'n, ili est'as tiel rezerv'em'a'j.
La tut'a afer'o est'as plej bedaŭr'ind'a. Mi sci'vol'as, kiam ni pov'os antaŭ'e'n'vetur'i. Dev'as est'i, ke oni nun labor'as por sav'i ni'n. Ili est'as mal'rapid'a'j en ĉi tiu'j land'o'j... hor'o'j for'pas'as antaŭ ol iu pens'as far'i i'o'n. Kaj la polic'an'o'j en ĉi tiu'j land'o'j est'as tre ĝen'a'j — si'n'fier'a'j kaj kun tro grand'a sent'o de si'a dign'o. Ili far'os el ĉi tiu afer'o i'o'n tre grav'a'n. Ne oft'e ili hav'as tia'n okaz'o'n. Ĝi est'os en ĉiu'j ĵurnal'o'j....”
Kaj post'e la pens'o'j de S-ro Bouc vag'ad'is laŭ la voj'o, kiu'n ili jam cent'foj'o'j'n pren'is.
La pens'o'j de D-ro Constantine vag'ad'is jen'e: “Li est'as strang'a, ĉi tiu mal'grand'a vir'o. Geni'ul'o? Aŭ mani'ul'o? Ĉu li solv'os la mister'o'n? Ne'ebl'e. Mi ne pov'as vid'i el'ir'voj'o'n. Ĉio est'as tro konfuz'a.... Ĉiu mensog'as, kred'ebl'e.... Eĉ tio ne help'as al ni. Se ĉiu mensog'as la afer'o est'as sam'e konfuz'a kiel se ili parol'as la ver'o'n.
Est'as strang'e pri tiu'j vund'o'j. Mi ne pov'as kompren'i tio'n.... Strang'a land'o, Uson'o. Mi ŝat'us ir'i tie'n. Ĝi est'as tiel progres'em'a. Kiam mi ating'os la hejm'o'n, mi dev'os parol'i kun Demetri'us Zagone — li jam est'is en Uson'o kaj hav'as plej modern'a'j'n ide'o'j'n.... Mi sci'vol'as, kio'n far'as Zia je la nun'a moment'o. Se mi'a edz'in'o el'trov'us———”
Post'e li pens'is pri tut'e person'a'j afer'o'j.
Hercule Poirot sid'is tre kviet'e. Oni pov'us pens'i, ke li dorm'as. Kaj tiam, subit'e, post kvar'on'hor'a sen'mov'ec'o, li'a'j palpebr'o'j ek'mov'iĝ'is. Li ĝem'spir'is, kaj murmur'is sub'voĉ'e: “Sed, ĉio konsider'it'a, kial ne? Kaj se jes, tio klar'ig'us ĉio'n.”
Li'a'j okul'o'j mal'ferm'iĝ'is. Ili est'is verd'a'j, kiel tiu'j de kat'o. Li dir'is mal'laŭt'e: “Eh bi'e'n. Mi pens'is. Kaj vi?”
Perd'it'a'j en si'a'j propr'a'j pens'o'j, la du vir'o'j ek'salt'et'is.
“Mi ankaŭ pens'is,” dir'is S-ro Bouc iom kulp'e. “Sed mi ne far'is i'a'n decid'o'n. La solv'o de krim'a'j problem'o'j est'as vi'a okup'o, ne mi'a, mi'a amik'o.”
“Ankaŭ mi tre zorg'e pri'pens'is la afer'o'n,” dir'is la kurac'ist'o. “Mi el'pens'is kelk'a'j'n ebl'a'j'n teori'o'j'n, sed ne eĉ unu kiu plen'e kontent'ig'as mi'n.”
Poirot kap'jes'is afabl'e. Li'a kap'jes'o ŝajn'is dir'i, “Tut'e bon'e. Tio est'as la ĝust'a respond'o. Vi don'is al mi la atend'it'a'n indik'o'n.”
Li sid'is tut'e rekt'e, el'ĵet'is si'a'n brust'o'n, kares'is la lip'har'o'j'n, kaj parol'is kvazaŭ li est'us parol'ant'a ĉe publik'a kun'ven'o.
“Mi'a'j amik'o'j, mi pri'pens'is la fakt'o'j'n en mi'a mens'o, kaj ankaŭ konsider'is la atest'ar'o'n de la pasaĝer'o'j kun la jen'a rezult'o. Mi vid'as, ankoraŭ iom nebul'e, klar'ig'o'n kiu pov'us akord'iĝ'i kun la fakt'o'j al ni kon'at'a'j. Ĝi est'as tre kurioz'a klar'ig'o, kaj ĝis nun mi ne pov'as est'i cert'a ke ĝi est'as ĝust'a. Por el'trov'i, mi dev'os far'i kelk'a'j'n eksperiment'o'j'n.
“Unu'e, mi menci'os kelk'a'j'n punkt'o'j'n, kiu'j ŝajn'as al mi sugest'a'j. Ni komenc'u per rimark'o far'it'a al mi de S-ro Bouc en ĉi tiu lok'o je la okaz'o de ni'a unu'a tag'manĝ'o en la trajn'o. Li atent'ig'is al mi, ke ni est'is ĉirkaŭ'at'a'j de person'o'j el ĉiu'j klas'o'j, el ĉiu'j aĝ'o'j, el ĉiu'j naci'o'j. Tio est'as fakt'o iom mal'oft'a en la nun'a jar'temp'o. Ekzempl'e, la Ateno-Pariza kaj la Bukaresto-Pariza vagon'o'j est'as preskaŭ mal'plen'a'j. Memor'u ankaŭ pri unu pasaĝer'o kiu ne al'ven'is. Tio est'as, mi'a'opini'e, signif'a. Krom'e, est'as kelk'a'j mal'grav'a'j punkt'o'j kiu'j ŝajn'as al mi sugest'a'j — ekzempl'e, la lok'o en kiu est'is la spong'o-sak'et'o de S-in'o Hubbard, la nom'o de la patr'in'o de S-in'o Armstrong, la detektiv'a'j metod'o'j de S-ro Hardman, la sugest'o far'it'a de S-ro MacQueen, ke Ratchett mem detru'is la part'e'brul'ig'it'a'n not'o'n, kiu'n ni trov'is, la antaŭ'nom'o de Princ'in'o Dragomiroff, kaj gras-makul'o sur hungar'a pasport'o.”
La du vir'o'j fiks'e rigard'is li'n.
“Ĉu tiu'j punkt'o'j sugest'as i'o'n al vi?” demand'is Poirot.
“Neni'o'n,” mal'kaŝ'e dir'is S-ro Bouc.
“Kaj al vi, doktor'o?”
“Mi tut'e ne kompren'as pri kio vi parol'as.”
Inter'temp'e S-ro Bouc tra'rigard'is la pasport'o'j'n. Li pren'is tiu'n de Graf'o kaj Graf'in'o Andrenyi kaj mal'ferm'is ĝi'n.
“Ĉu vi parol'as pri ĉi tiu mal'pur'a makul'o?”
“Jes. Ĝi est'as iom nov'a gras-makul'o. Ĉu vi rimark'as, kie ĝi est'as?”
“Ĉe la komenc'o de la pri'skrib'o pri la edz'in'o de la graf'o — por est'i preciz'a, ĉe ŝi'a antaŭ'nom'o. Sed mi konfes'as, ke mi ankoraŭ ne vid'as la signif'o'n.”
“Mi intenc'as el'montr'i ĝi'n de ali'a vid'punkt'o. Ni konsider'u la poŝ'tuk'o'n trov'it'a'n en lok'o de la krim'o. Kiel ni dir'is antaŭ ne'long'e, la ĉef'liter'o H hav'as rilat'o'n al tri person'o'j, S-in'o Hubbard, F-in'o Debenham, kaj la serv'ist'in'o Hildegarde Schmidt. Ni de'nov'e pri'pens'u ĝi'n.
Ĝi est'as, mi'a'j amik'o'j, tre mult'e'kost'a poŝ'tuk'o — objet de luxe———man'fabrik'it'a, brod'it'a en Parizo. Se oni ne konsider'us la ĉef'liter'o'n, al kiu el la pasaĝer'o'j ĝi plej ver'ŝajn'e aparten'us? Ne S-in'o Hubbard, bon'a vir'in'o, kiu cert'e ne aĉet'as tre mult'e'kost'a'j'n vest'aĵ'o'j'n. Ne F-in'o Debenham; tia angl'in'o posed'us delikat'a'n lin'a'n poŝ'tuk'o'n, sed ne mult'e'kost'a'n pec'et'o'n de batist'o, kiu ebl'e kost'is du cent frank'o'j'n. Kaj tut'e cert'e, ne la serv'ist'in'o. Sed est'as en la trajn'o du vir'in'o'j, al kiu'j kred'ebl'e tia poŝ'tuk'o pov'us aparten'i. Ni vid'u ĉu ia'manier'e ni pov'as rilat'ig'i ili'n al la liter'o H. La du vir'in'o'j pri kiu'j mi parol'as est'as Princ'in'o Dragomiroff———”
“Kies antaŭ'nom'o est'as Natalia,” inter'romp'is S-ro Bouc ironi'e.
“Preciz'e. Kaj ŝi'a antaŭ'nom'o, kiel mi dir'is, est'as signif'o'plen'a. La ali'a vir'in'o est'as Graf'in'o Andrenyi. Kaj io tuj frap'as ni'a'n atent'o'n———”
“Vi'a'n!”
“Do, mi'a'n. Ŝi'a antaŭ'nom'o sur la pasport'o est'as makul'it'a per gras'aĵ'o. Akcident'e, kiel ĉiu dir'us. Sed pri'pens'u tiu'n antaŭ'nom'o'n. El'en'a. Supoz'u, ke anstataŭ El'en'a, ĝi est'u Helen'a. Tiu ĉef'liter'o H est'us facil'e ali'ig'ebl'a en ĉef'liter'o E kaj la mal'grand'a e sur'skrib'ebl'a — kaj post'e gut'o da gras'o fal'ig'it'a sur ĝi'n por kovr'i la ali'ig'o'n.”
“Helen'a,” ek'kri'is S-ro Bouc. “Tio est'as ide'o.” “Cert'e ĝi est'as ide'o! Mi ĉirkaŭ'rigard'as por trov'i i'a'n konfirm'o'n, eĉ et'a'n, de mi'a ide'o — kaj mi trov'as ĝi'n.
Unu el la etiked'o'j sur la pak'aĵ'o'j de la graf'in'o est'as iom mal'sek'a. Ĝi est'as unu, kiu kovr'as la unu'a'n ĉef'liter'o'n sur la kofr'o. Tiu'n etiked'o'n oni de'pren'is kaj met'is ĝi'n en ali'a'n lok'o'n.”
“Vi komenc'as konvink'i mi'n,” dir'is S-ro Bouc. “Sed la Graf'in'o Andrenyi———”
“Nun, mon vieux, vi dev'as turn'iĝ'i kaj pri'pens'i tut'e ali'a'n flank'o'n de la afer'o. Kiel oni intenc'is, ke la murd'o aspekt'u al la mond'o? Ne forges'u, ke la neĝ'o mal'help'is la original'a'n plan'o'n de la murd'int'o. Ni imag'u, dum moment'o, ke ne est'as neĝ'o, ke la trajn'o ir'is laŭ ĝi'a kutim'a voj'o. Kio est'us okaz'int'a?
“Kred'ebl'e la murd'o est'us el'trov'it'a fru'e en la nun'a maten'o ĉe la ital'a land'lim'o. Mult'e de tiu atest'o est'us don'it'a al la ital'a polic'o. La tim'ig'a'j leter'o'j est'us montr'it'a'j de S-ro MacQueen, S-ro Hardman tre volont'e dir'us si'a'n rakont'o'n, S-in'o Hubbard tre volont'e dir'us kia'manier'e vir'o ir'is tra ŝi'a kupe'o, la buton'o est'us trov'it'a. Mi imag'as, ke nur du afer'o'j est'us mal'sam'a'j. La vir'o est'us tra'ir'int'a la kupe'o'n de S-in'o Hubbard tuj antaŭ la unu'a, kaj la Wagon Lit uniform'o est'us trov'it'a en unu el la tualet'ej'o'j.”
“Kio'n vi vol'as dir'i?”
“Mi vol'as dir'i, ke oni plan'is la murd'o'n tiel, ke ĝi aspekt'u kvazaŭ far'it'a de ekster'ul'o. Oni supoz'us, ke la murd'int'o for'las'is la trajn'o'n en Brod, kie ĝi dev'us al'ven'i je 0.58. Kred'ebl'e iu est'us vid'int'a ne'kon'at'a'n konduktor'o'n en la koridor'o. La uniform'o est'us las'it'a en el'star'a lok'o por montr'i klar'e kiel oni far'is ĝi'n. Neni'u suspekt'us la pasaĝer'o'j'n. Tiel, mi'a'j amik'o'j, oni intenc'is ke la afer'o aspekt'u al la ekster'a mond'o.
“Sed la akcident'o al la trajn'o ŝanĝ'is ĉio'n. Sen'dub'e jen kial la vir'o rest'is tiel long'e en la kupe'o kun si'a viktim'o. Li atend'is, ke la trajn'o antaŭ'e'n'ir'u. Fin'e, li konstat'is, ke la trajn'o ne antaŭ'e'n'ir'os. Oni dev'us ŝanĝ'i la plan'o'n, ĉar est'us sci'at'e ke la murd'int'o est'as ankoraŭ en la trajn'o.”
“Jes, jes,” sen'pacienc'e dir'is S-ro Bouc. “Tio'n mi vid'as. Sed kiel tio rilat'as al la poŝ'tuk'o?”
“Mi re'ven'as al ĝi per iom ĉirkaŭ'a voj'o. Vi dev'as ek'kompren'i, ke la tim'ig'a'j leter'o'j est'is por ŝajn'ig'i la afer'o'n ali'e ol ĝi est'is. Ili est'as kvazaŭ el'pren'it'a'j el uson'a krim-roman'o. Ili ne est'as real'a'j. Ili est'as, efektiv'e, nur verk'it'a'j por la polic'o. Ni dev'as demand'i al ni ‘Ĉu ili tromp'is Ratchett?’ Ŝajn'e la respond'o est'as ‘Ne.’ Li'a'j instrukci'o'j al Hardman ŝajn'e indik'as ‘privat'a'n’ mal'amik'o'n, kies ident'ec'o'n li bon'e kon'is. Tio est'as, se ni akcept'us la rakont'o'n de Hardman kiel ver'a'n. Sed Ratchett cert'e ricev'is unu leter'o'n de tut'e ali'a karakter'o — tiu, kiu en'hav'is la alud'o'n al la infan'et'o Armstrong, kaj de kiu ni trov'is fragment'o'n en li'a kupe'o. Tiu est'is por cert'ig'i ke li kompren'u la kaŭz'o'n por la minac'o'j kontraŭ si'a viv'o. Kiel mi ĉiam dir'is, oni ne intenc'is, ke tiu leter'o est'u trov'it'a. La unu'a zorg'o de la murd'int'o est'is detru'i ĝi'n. Jen, do, la du'a mal'help'o al li'a'j plan'o'j.
La unu'a est'is la neĝ'o, la du'a est'is ni'a re'konstru'ad'o de tiu fragment'o.
“La zorg'a detru'o de tiu not'o pov'as signif'i nur unu afer'o'n. Dev'as est'i en la trajn'o iu tiel intim'e kun'lig'at'a kun la famili'o Armstrong, ke la trov'o de tiu not'o tuj direkt'us suspekt'o'n kontraŭ tiu person'o.
“Nun ni ven'as al la du ali'a'j trov'it'a'j post'sign'o'j. Mi neni'o'n dir'os pri la pip-pur'ig'il'o, ĉar ni iam mult'e parol'is pri ĝi. Ni parol'u pri la poŝ'tuk'o. Ĝi est'as post'sign'o, kiu rekt'e kulp'ig'as iu'n kies ĉef'liter'o est'as H, kaj ĝi est'as akcident'e fal'ig'it'a tie de tiu person'o.”
“Preciz'e,” dir'is D-ro Constantine. “Ŝi el'trov'as ke ŝi fal'ig'is si'a'n poŝ'tuk'o'n, kaj tuj ŝi proced'as kaŝ'i si'a'n antaŭ'nom'o'n.”
“Kiel rapid'e vi decid'as. Vi far'as konklud'o'j'n mult'e pli rapid'e ol mi permes'as al mi tio'n far'i.”
“Ĉu est'as ali'a alternativ'o?”
“Cert'e. Supoz'u, ekzempl'e, ke vi far'is krim'o'n, kaj vol'as ke oni suspekt'u iu'n ali'a'n. Nu, est'as en la trajn'o person'o intim'e kun'lig'at'a kun la famili'o Armstrong — vir'in'o. Supoz'u, ke vi las'us tie poŝ'tuk'o'n, kiu aparten'as al ŝi.... Oni far'os demand'o'j'n al ŝi, oni el'trov'os ŝi'a'n rilat'o'n kun la famili'o Armstrong — et voilà. Motiv'o — kaj kulp'ig'a atest'aĵ'o.”
“Sed tiu'okaz'e,” kontraŭ'dir'is la kurac'ist'o, “ĉar la person'o indik'it'a est'us sen'kulp'a, ŝi ne prov'us kaŝ'i si'a'n ident'ec'o'n.”
“Ver'e? Tio'n vi opini'as? Jen la opini'o de la juĝ'ej'o. Sed mi sci'as la hom'a'n natur'o'n, mi'a amik'o, kaj mi dir'as al vi, ke subit'e star'ig'it'a kontraŭ ebl'a murd'o-proces'o, la plej sen'kulp'a person'o perd'os la raci'o'n kaj far'os plej stult'a'j'n ag'o'j'n. Ne, ne, la gras-makul'o kaj la mov'it'a etiked'o ne pruv'as kulp'ec'o'n — ili pruv'as nur ke Graf'in'o Andrenyi dezir'as pro ia kial'o kaŝ'i si'a'n ident'ec'o'n.”
“Kio, vi'a'opini'e, pov'as est'i ŝi'a kun'lig'o kun la famili'o Armstrong? Ŝi dir'is, ke ŝi neniam est'is en Uson'o.”
“Preciz'e, kaj ŝi mal'perfekt'e parol'as angl'e, kaj ŝi hav'as fremd'a'n aspekt'o'n, kiu'n ŝi tro'ig'as. Sed dev'us ne est'i mal'facil'e diven'i kiu ŝi est'as. Mi menci'is antaŭ ne'long'e la nom'o'n de la patr'in'o de S-in'o Armstrong. Ĝi est'is Lind'a Ard'e'n, kaj ŝi est'is fam'a aktor'in'o. Lind'a Ard'e'n, la nom'o laŭ kiu ŝi est'is ĉie kon'at'a, ne est'is ŝi'a ver'a nom'o.
Tio pov'us est'i Goldenberg — ŝi kred'ebl'e hav'is en la vejn'o'j iom da centr'a-eŭrop'a sang'o. Divers'a'j naci'an'o'j trans'loĝ'iĝ'as al Uson'o. Mi sugest'as al vi, sinjor'o'j, ke tiu jun'a frat'in'o de S-in'o Armstrong, preskaŭ nur infan'o je la temp'o de la tragedi'o, est'is Helen'a Goldenberg, la pli jun'a fil'in'o de Lind'a Ard'e'n, kaj ke ŝi edz'in'iĝ'is kun Graf'o Andrenyi, kiam li est'is ataŝe'o en Washington.”
“Sed Princ'in'o Dragomiroff dir'as, ke ŝi edz'in'iĝ'is kun angl'o.”
“Kies nom'o'n ŝi ne pov'as memor'i! Nu, ĉu tio est'as ver'ŝajn'a? Princ'in'o Dragomiroff ver'e am'is Lind'a Ard'e'n.
Ŝi est'is bapt'o-patr'in'o por unu el ŝi'a'j fil'in'o'j. Ĉu ŝi pov'us tiel rapid'e forges'i la edz'in'a'n nom'o'n de la ali'a fil'in'o?
Cert'e ne. Mi opini'as, ke ni pov'as cert'e dir'i, ke Princ'in'o Dragomiroff mensog'is. Ŝi sci'as, ke Helen'a est'as en la trajn'o, ĉar si vid'is ŝi'n. Tuj kiam ŝi aŭd'is la ver'a'n nom'o'n de Ratchett, ŝi ek'kompren'is ke oni suspekt'us Helen'a.
Do, kiam ni demand'is al ŝi pri la frat'in'o, ŝi mensog'as — est'as ne'cert'a, ne pov'as memor'i, sed ‘opini'as ke Helen'a edz'in'iĝ'is unu angl'o’ — sugest'o kiel ebl'e plej mal'proksim'a al la ver'o.”
Unu el la serv'ist'o'j en la manĝ-vagon'o ven'is tra la pord'o kaj al'proksim'iĝ'is. Li parol'is al S-ro Bouc.
“Ĉu mi serv'u la manĝ'o'n, sinjor'o? Ĝi est'as pret'a jam dum iom da temp'o.”
S-ro Bouc rigard'is Poirot. Ĉi last'a kap'jes'is.
“Cert'e, serv'u la manĝ'o'n.”
La serv'ist'o mal'aper'is tra la pord'o'j. Oni pov'is aŭd'i la sonor'il'o'n kaj la laŭt'a'n voĉ'o'n: “Premier servic'e. Le dîner est serv'i. Premier diner — First Servic'e.”
Poirot ĉe'tabl'iĝ'is kun S-ro Bouc kaj la kurac'ist'o, La ĉe'est'ant'ar'o en la manĝ-vagon'o est'is tre kviet'a. Oni parol'is mal'mult'e. Eĉ la parol'em'a S-in'o Hubbard est'is ne'natur'e kviet'a. Ŝi murmur'is: “Mi sent'as, kvazaŭ mi ne pov'as manĝ'i i'o'n,” kaj tiam manĝ'is ĉio'n propon'it'a'n al ŝi, instig'at'e de la sved'in'o, kiu pri'zorg'is ŝi'n.
Antaŭ la serv'ad'o de la manĝ'o, Poirot flustr'is i'o'n al la ĉef'serv'ist'o. Constantine diven'is la instrukci'o'j'n don'it'a'j'n, ĉar li rimark'is ke oni ĉiam last'e serv'is la plad'o'j'n al Graf'o kaj Graf'in'o Andrenyi, kaj ke je la fin'o de la manĝ'o est'is prokrast'o pri ili'a kalkul'o. Tiel okaz'is, ke la graf'o kaj graf'in'o est'is la last'a'j person'o'j en la manĝ-vagon'o.
Kiam ili fin'e lev'iĝ'is kaj ir'is al la pord'o, Poirot ek'lev'is si'n kaj sekv'is ili'n.
“Pardon'u, sinjor'in'o, vi fal'ig'is vi'a'n poŝ'tuk'o'n.” Li propon'is al ŝi et'a'n liter'it'a'n kvadrat'aĵ'o'n.
Ŝi pren'is ĝi'n, ek'rigard'is ĝi'n, kaj re'don'is ĝi'n al li.
“Vi erar'as, sinjor'o, tio ne est'as mi'a poŝ'tuk'o.”
“Ne vi'a poŝ'tuk'o? Ĉu vi est'as cert'a?”
“Tut'e cert'a, sinjor'o.”
“Kaj tamen, sinjor'in'o, ĝi sur'hav'as vi'a'n ĉef'liter'o'n — la liter'o H.”
La graf'o far'is ek'mov'o'n. Poirot ignor'is li'n. Li'a'j okul'o'j fiks'e rigard'is la vizaĝ'o'n de la graf'in'o.
Firm'e rigard'ant'e li'n, ŝi respond'is: “Mi ne kompren'as, sinjor'o. Mi'a'j ĉef'liter'o'j est'as E. A.”
“Mi pens'as, ke ne. Vi'a nom'o est'as Helen'a — ne El'en'a. Helen'a Goldenberg, la pli jun'a fil'in'o de Lind'a Ard'e'n — Helen'a Goldenberg, la frat'in'o de S-in'o Armstrong.”
Est'is mort'a silent'o dum minut'o. Kaj la graf'o kaj la graf'in'o pal'iĝ'is. Poirot dir'is per pli dolĉ'a Voĉ'ton'o: “Ne valor'as ne'i ĝi'n. Tio est'as la ver'o, ĉu ne?”
La graf'o ek'furioz'iĝ'is: “Sinjor'o, per kia rajt'o vi———”
Ŝi inter'romp'is li'n, met'ant'e mal'grand'a'n man'o'n kontraŭ li'a buŝ'o.
“Ne, Rudolph. Mi parol'u. Est'as sen'util'e ne'i, kio'n la sinjor'o dir'as. Est'us pli bon'e, ke ni sid'iĝ'u kaj pri'parol'u la afer'o'n.”
Ŝi'a voĉ'o ŝanĝ'iĝ'is. Ĝi ankoraŭ en'hav'is la sud'a'n ton'riĉ'ec'o'n, sed ĝi subit'e pli'decid'iĝ'is. Ĝi est'is, por la unu'a foj'o, ver'e uson'a voĉ'o.
La graf'o silent'iĝ'is. Li obe'is la gest'o'n de ŝi'a man'o, kaj ili ambaŭ sid'iĝ'is kontraŭ Poirot.
“Vi'a asert'o, sinjor'o, est'as tut'e ver'a,” dir'is la graf'in'o.
“Mi est'as Helen'a Goldenberg, la pli jun'a frat'in'o de S-in'o Armstrong.”
“Vi ne sci'ig'is mi'n pri tiu fakt'o hodiaŭ maten'e, sinjor'in'o graf'in'o.”
“Ne.”
“Efektiv'e, ĉio dir'it'a al mi de vi'a edz'o kaj vi est'is mensog'o.”
“Sinjor'o,” koler'e ek'kri'is la graf'o.
“Ne koler'iĝ'u, Rudolph. S-ro Poirot dir'is ĝi'n iom krud'e, sed kio'n li dir'is ne est'as kontraŭ'star'ebl'a.”
“Mi est'as kontent'a, ke vi tiel facil'e konsent'as pri la fakt'o, sinjor'in'o. Ĉu vi nun dir'os al mi kial vi tio'n far'is, kaj kial vi ali'ig'is vi'a'n antaŭ'nom'o'n en vi'a pasport'o?” “Tio'n mi far'is”, inter'romp'is la graf'o.
Helen'a dir'is: “S-ro Poirot, ĉu vi ne pov'as diven'i la kial'o'n? La vir'o, kiu est'as murd'it'a est'as la vir'o kiu murd'is mi'a'n nev'in'o'n, kiu mort'ig'is mi'a'n frat'in'o'n, kiu romp'is la kor'o'n de mi'a bo'frat'o. Tri el la person'o'j, kiu'j'n mi plej am'is, kaj el kiu konsist'is mi'a hejm'o — mi'a mond'o!”
Ŝi'a voĉ'o sonor'is pasi'e. Ŝi est'is ver'a fil'in'o de tiu patr'in'o, kies emoci'a akt'ad'o met'is larm'o'j'n en la okul'o'j'n de grand'a'j aŭd'ant'ar'o'j.
Ŝi daŭr'ig'is pli kviet'e: “El ĉiu'j person'o'j en la trajn'o, kred'ebl'e mi hav'is la plej bon'a'n motiv'o'n mort'ig'i li'n.”
“Kaj vi ne mort'ig'is li'n, sinjor'in'o?”
“Mi ĵur'as al vi, S-ro Poirot, kaj mi'a edz'o sci'as kaj ankaŭ ĵur'os — ke, eĉ se mi est'us tent'it'a far'i tio'n, mi ne lev'is man'o'n kontraŭ li'n.”
La graf'o al'don'is: “Mi don'as al vi mi'a'n honor'vort'o'n, ke hieraŭ nokt'e Helen'a neniam el'ir'is el si'a kupe'o. Ŝi trink'is dorm'ig'aĵ'o'n, kiel mi jam dir'is. Ŝi est'as absolut'e sen'kulp'a.”
Poirot rigard'is de unu al la ali'a.
“Je mi'a honor'vort'o,” ripet'is la graf'o.
Poirot iom'et'e kap'ne'is. “Kvankam vi decid'is ali'ig'i la nom'o'n en la pasport'o?”
“S-ro Poirot,” la graf'o parol'is serioz'e kaj pasi'e.
“Konsider'u mi'a'n situaci'o'n. Ĉu vi opini'as, ke mi ŝat'us la pens'o'n, ke mi'a edz'in'o est'u implik'at'a en mal'nobl'a polic'a afer'o. Ŝi est'is sen'kulp'a, mi sci'is tio'n, sed kio'n ŝi dir'is est'is ver'a — pro ŝi'a'j rilat'o'j kun la Armstrong famili'o oni tuj suspekt'us ŝi'n. Oni far'us al ŝi demand'o'j'n — ebl'e arest'us ŝi'n. Ĉar, pro ia mal'bon'ŝanc'o, ni est'is en la sam'a trajn'o kiel tiu Ratchett, est'is nur unu el'ir'voj'o. Mi al'las'as, sinjor'o, ke mi mensog'is al vi pri ĉio, kun unu escept'o. Mi'a edz'in'o neniam el'ir'is el si'a kupe'o hieraŭ nokt'e.”
Li parol'is tiel serioz'e, ke oni preskaŭ ne pov'is ne kred'i li'n.
“Mi ne dir'is, ke mi ne kred'as vi'n, sinjor'o,” dir'is Poirot mal'rapid'e. “Mi sci'as, ke la vi'a est'as famili'o fier'a kaj mal'nov'a. Cert'e est'us mal'bon'e por vi, se vi'a edz'in'o dev'us aper'i en krim'a afer'o. Pri tio mi pov'as konsent'i kun vi.
Sed kiel, do, vi pov'as klar'ig'i la fakt'o'n, ke la poŝ'tuk'o de vi'a edz'in'o est'is en la kupe'o de la murd'it'o?”
“Tiu poŝ'tuk'o ne est'as mi'a, sinjor'o,” dir'is la graf'in'o.
“Pov'as est'i, ke iu met'is ĝi'n tie'n por kulp'ig'i vi'n?”
Ŝi iom'et'e rid'et'is. “Vi prov'as instig'i mi'n konsent'i, ke ĝi aparten'as al mi, sed, ver'e, S-ro Poirot, ĝi ne est'as mi'a.” “Do, se la poŝ'tuk'o ne est'as vi'a, kial vi ali'ig'is la nom'o'n en la pasport'o? “ La graf'o respond'is. “Ĉar ni aŭd'is, ke poŝ'tuk'o kun la ĉef'liter'o H est'is trov'it'a. Ni pri'parol'is la afer'o'n antaŭ ol ni ven'is por la intervju'o. Mi el'montr'is al Helen'a, ke se oni vid'us, ke ŝi'a antaŭ'nom'o komenc'iĝ'as per H, oni pli detal'e far'us demand'o'j'n al ŝi. Kaj la ag'o est'is tiel facil'a — ali'ig'i Helen'a al El'en'a est'is facil'a.”
“S-ro Graf'o, vi pov'us est'i tre lert'a krim'ul'o,” dir'is Poirot sek'e. “Vi hav'as natur'a'n kapabl'ec'o'n, kaj ŝajn'e sen'ĉes'a'n intenc'o'n erar'ig'i la just'ec'o'n.”
“Ne, ne,” la sinjor'in'o antaŭ'e'n'klin'is si'n. “S-ro Poirot, li klar'ig'is al vi kiel ĝi okaz'is.” Ŝi komenc'is parol'i angl'e anstataŭ franc'e. “Mi est'is tim'ig'it'a — terur'e tim'ig'it'a, vi kompren'as. En tiu temp'o la afer'o est'is tiel terur'a — kaj mi ne dezir'is, ke oni re'parol'u pri ĝi. Kaj est'i suspekt'at'a kaj ebl'e mal'liber'ig'it'a! Mi est'is tut'e tim'ig'it'a, S-ro Poirot.
Ĉu vi tut'e ne pov'as kompren'i ĝi'n?”
Ŝi'a voĉ'o est'is bel'a — mal'alt'a — pet'em'a — la voĉ'o de la fil'in'o de Lind'a Ard'e'n, la aktor'in'o.
Poirot serioz'e rigard'is ŝi'n. “Se vi vol'as, ke mi kred'u al vi — kaj mi ne dir'as, ke mi ne kred'os vi'n — vi dev'as help'i mi'n.”
“Help'i vi'n?”
“Jes. La kial'o de la murd'o est'as en la pas'int'ec'o — en tiu tragedi'o, kiu dis'romp'is vi'a'n hejm'o'n, kaj mal'feliĉ'ig'is vi'a'n jun'a'n viv'o'n. Konduk'u mi'n en tiu'n pas'int'ec'o'n, sinjor'in'o, tiel ke mi trov'u tie la ĉen'er'o'n, kiu klar'ig'os la tut'a'n afer'o'n.”
“Kio est'as dir'ebl'a al vi? Ili est'as ĉiu'j mort'a'j.” Ŝi re'dir'is mal'ĝoj'e, “Ĉiu'j mort'a'j — ĉiu'j mort'a'j — Robert, Sonia, kar'a, kar'a Daisy. Ŝi est'is tiel dolĉ'a — tiel feliĉ'a — ŝi hav'is bel'a'j'n bukl'o'j'n. Ni ĉiu'j tiom am'is ŝi'n.”
“Est'is ali'a viktim'o, sinjor'in'o. Ne'rekt'a viktim'o, oni pov'as dir'i.”
“Kompat'ind'a Susanne? Jes, mi forges'is pri ŝi. La polic'o far'is demand'o'j'n al ŝi. Ili opini'is, ke ŝi iel rilat'as al la afer'o. Ebl'e tiel est'is — sed se jes, nur sen'kulp'e. Mi kred'as, ke ŝi babil'ad'is kun iu, kaj don'is inform'o'n pri la el'ir'o'j de Daisy. La kompat'ind'ul'in'o tre ekscit'iĝ'is — ŝi opini'is, ke oni pens'is ŝi'n respond'ec'a.” Ŝi ek'trem'is. “Ŝi ĵet'is si'n de la fenestr'o. Ho! est'is terur'e.” Ŝi met'is la vizaĝ'o'n inter la man'o'j'n.
“Kia'n naci'ec'o'n ŝi hav'is, sinjor'in'o?”
“Ŝi est'is franc'in'o.”
“Kio est'is ŝi'a famili'a nom'o?” “Son'as absurd'e, sed mi ne pov'as memor'i ĝi'n — ni ĉiu'j nom'is ŝi'n Susanne. Ŝi est'is bel'et'a, rid'et'em'a fraŭl'in'o, kaj ŝi am'eg'is Daisy.”
“Ŝi est'is la infan'ist'in'o, ĉu ne?”
“Jes.”
“Kiu est'is la vart'ist'in'o?”
“Ŝi est'is eduk'it'a kiel fleg'ist'in'o. Laŭ'nom'e Stengelberg.
Ŝi ankaŭ am'eg'is Daisy — kaj mi'a'n frat'in'o'n.”
“Nu, sinjor'in'o, mi dezir'as, ke vi zorg'e pens'u antaŭ ol respond'i al la nun'a demand'o. Ĉu vi vid'is en la trajn'o iu'n, kiu'n vi re'kon'is?”
Ŝi rigard'is li'n. “Mi? Ne, neni'u.”
“Kio pri Princ'in'o Dragomiroff?”
“Ŝi? Kompren'ebl'e mi kon'as ŝi'n. Mi pens'is, ke vi vol'is indik'i iu'n — el tiu temp'o.”
“Tio'n mi intenc'is, sinjor'in'o. Zorg'e pens'u. Memor'u, ke kelk'a'j jar'o'j for'pas'is. La person'o pov'us ali'ig'i si'a'n aspekt'o'n.”
Helen'a pens'is. Tiam ŝi dir'is: “Ne — mi est'as cert'a — est'as neni'u.”
“Vi est'is jun'a knab'in'o tiu'temp'e. Ĉu vi ne hav'is iu'n, kiu instru'is vi'n aŭ pri'zorg'is vi'n?”
“Jes, mi hav'is iu'n — ŝi est'is mi'a guvern'ist'in'o kaj sam'temp'e sekretari'in'o por Sofia. Ŝi est'is angl'in'o — pli bon'e skot'in'o — grand'a vir'in'o kun ruĝ'a'j har'o'j.”
“Kio est'is ŝi'a nom'o?”
“F-in'o Freebody.”
“Jun'a aŭ mal'jun'a?”
“Ŝi ŝajn'is al mi tre mal'jun'a. Supoz'ebl'e, tamen, ŝi ne hav'is pli ol kvar'dek jar'o'j'n. Susanne pri'zorg'is mi'a'j'n vest'aĵ'o'j'n.”
“Kaj ne est'is ali'a'j loĝ'ant'o'j en la dom'o?”
“Nur serv'ist'o'j.”
“Vi est'as cert'a — tut'e cert'a, sinjor'in'o — ke vi ne re'kon'is iu'n en la trajn'o?”
Ŝi respond'is tre serioz'e: “Neniu'n, sinjor'o. Eĉ ne unu person'o'n.”
Kiam la graf'o kaj graf'in'o est'is for'ir'int'a'j, Poirot rigard'is la du ali'a'j'n. “Vi vid'as,” li dir'is, “ke ni progres'as.”
“Bon'eg'a labor'o,” dir'is S-ro Bouc. “Mi neniam eĉ pens'us suspekt'i Graf'o'n kaj Graf'in'o'n Andrenyi. Mi konsent'as, ke mi opini'is ili'n tut'e ekster la afer'o. Mi supoz'as, ke est'as neni'a dub'o, ke ŝi far'is la krim'o'n? Tio est'as iom mal'ĝoj'ig'a. Tamen, oni ne gilotin'os ŝi'n. Est'as mal'pli'grav'ig'a'j cirkonstanc'o'j. Kelk'a'j'n jar'o'j'n en mal'liber'ej'o — nur tio.” “Efektiv'e, vi est'as tut'e cert'a pri ŝi'a kulp'ec'o.”
“Mi'a amik'o, ĉu pov'as est'i ia dub'o pri ĝi? Mi opini'is, ke vi'a afabl'a manier'o est'is nur por trankvil'ig'i ili'n ĝis oni liber'ig'os ni'n el la neĝ'o, kaj la polic'o pri'zorg'os la afer'o'n.”
“Vi ne kred'as al la asert'o la graf'o — je li'a honor'o — ke li'a edz'in'o est'as sen'kulp'a?”
“Mon cher — natur'e — kio'n ali'a'n li pov'is dir'i? Li am'eg'as si'a'n edz'in'o'n. Li dezir'as sav'i ŝi'n. Li dir'is la mensog'o'n tre bon'e — laŭ ĝentleman'a manier'o, sed kio ali'a ol mensog'o ĝi pov'us est'i?”
“Nu, vi sci'as, mi hav'is la absurd'a'n ide'o'n, ke ĝi pov'us est'i la ver'o.”
“Ne, ne. Memor'u la poŝ'tuk'o'n. La poŝ'tuk'o decid'ig'as la afer'o'n.”
“Mi ne est'as tiel cert'a pri la poŝ'tuk'o. Vi memor'os, ke mi ĉiam dir'is al vi, ke est'is du ebl'ec'o'j pri la posed'ec'o de la poŝ'tuk'o.”
“Tamen———”
S-ro Bouc ĉes'is parol'i. La pord'o ĉe la fin'o mal'ferm'iĝ'is, kaj Princ'in'o Dragomiroff en'ir'is la manĝ-vagon'o'n. Ŝi ven'is rekt'e al ili, kaj la tri vir'o'j ek'star'is.
Ŝi parol'is al Poirot sen rigard'o al la ali'a'j. “Mi kred'as, sinjor'o,” ŝi dir'is, “ke vi hav'as poŝ'tuk'o'n, kiu aparten'as al mi.”
Poirot far'is triumf'a'n ek'rigard'o'n je la ali'a'j du.
“Ĉu ĉi tiu, sinjor'in'o?” Li montr'is la et'a'n kvadrat'aĵ'o'n el batist'o.
“Tio est'as ĝi. Ĝi hav'as mi'a'n ĉef'liter'o'n en la angul'o.”
“Sed, sinjor'in'o princ'in'o, tio est'as la liter'o H,” dir'is S-ro Bouc. “Vi'a antaŭ'nom'o — pardon'u al mi — est'as Natalia.”
Ŝi mal'varm'e rigard'is li'n. “Tio est'as ver'a, sinjor'o. Mi'a'j poŝ'tuk'o'j ĉiam port'as la ĉef-liter'o'j'n laŭ la rus'a alfabet'o.
H est'as N en tiu lingv'o.”
S-ro Bouc est'is iom re'puŝ'it'a. Est'is io pri tiu ne'venk'ebl'a mal'jun'ul'in'o, kio konstern'is kaj mal'komfort'ig'is li'n.
“Vi ne dir'is al ni hodiaŭ maten'e, ke tiu poŝ'tuk'o est'as vi'a.”
“Vi ne demand'is al mi,” dir'is la princ'in'o sek'e.
“Mi pet'as, ke vi sid'iĝ'u, sinjor'in'o,” dir'is Poirot.
Ŝi ĝem'spir'is. “Supoz'ebl'e, est'us pli bon'e.”
Ŝi sid'iĝ'is. “Ne neces'as, ke tiu afer'o daŭr'u long'e, sinjor'o'j. Vi'a nun'a demand'o est'os — kiel mi'a poŝ'tuk'o kuŝ'iĝ'is apud la kadavr'o de murd'it'o? Mi'a respond'o est'as, ke mi hav'as neni'a'n ide'o'n.”
“Vi ver'e hav'as neni'a'n ide'o'n?” “Absolut'e neni'a'n.”
“Vi pardon'os al mi, sinjor'in'o, sed kiom ni pov'as fid'i al la ver'ec'o de vi'a'j respond'o'j?”
Poirot dir'is la vort'o'j'n tre mal'laŭt'e. Princ'in'o Dragomiroff respond'is mal'estim'e.
“Supoz'ebl'e vi tio'n dir'is, ĉar mi ne dir'is al vi, ke Helen'a Andrenyi est'is la frat'in'o de S-in'o Armstrong?”
“Efektiv'e, vi intenc'e mensog'is al ni pri la afer'o.”
“Cert'e. Mi tio'n far'us de'nov'e. Ŝi'a patr'in'o est'is mi'a amik'in'o. Mi kred'as, sinjor'o'j, je lojal'ec'o — al amik'o'j, famili'an'o'j, kaj kast'o.”
“Vi ne kred'as, ke oni dev'us far'i la plej ebl'o'n por cert'ig'i la just'ec'o'n?”
“En la nun'a okaz'o mi opini'as, ke just'ec'o — ver'a just'ec'o — est'as far'it'a.”
Poirot antaŭ'e'n'klin'is si'n. “Vi pov'as vid'i mi'a'n mal'facil'aĵ'o'n, sinjor'in'o. Eĉ pri tiu afer'o de la poŝ'tuk'o, ĉu mi pov'as kred'i vi'n? Aŭ ĉu vi protekt'as la fil'in'o'n de vi'a amik'in'o?”
“Ho! Mi vid'as, kio'n vi vol'as dir'i.” Sever'a rid'et'o aper'is sur ŝi'a'n vizaĝ'o'n. “Nu, sinjor'o'j, tiu asert'o mi'a est'as facil'e pruv'ebl'a. Mi don'os al vi la adres'o'n en Parizo de la firm'o, kiu fabrik'as mi'a'j'n poŝ'tuk'o'j'n, kaj ili sci'ig'os al vi, ke ili fabrik'is ĝi'n laŭ mi'a mend'o ankaŭ pli ol jar'o. La poŝ'tuk'o est'as mi'a, sinjor'o'j.”
Ŝi lev'iĝ'is. “Ĉu est'as io ali'a pri kio vi dezir'as far'i al mi demand'o'j'n?”
“Vi'a serv'ist'in'o, sinjor'in'o, ĉu ŝi re'kon'is ĉi tiu'n poŝ'tuk'o'n, kiam ni montr'is ĝi'n al ŝi hodiaŭ maten'e?”
“Ŝi cert'e tio'n far'is. Ŝi vid'is ĝi'n kaj dir'is neni'o'n? Nu, tio montr'as, ke ankaŭ ŝi pov'as est'i lojal'a.” Kun et'a klin'iĝ'o de la kap'o ŝi el'ir'is el la manĝ-vagon'o.
“Do, tiel est'is,” mal'laŭt'e murmur'is Poirot. “Mi rimark'is et'a'n hezit'o'n, kiam mi demand'is al la serv'ist'in'o, ĉu ŝi sci'as al kiu la poŝ'tuk'o aparten'as. Ŝi ne sci'is, ĉu ŝi dev'as al'las'i, ke ĝi aparten'as al ŝi'a mastr'in'o. Sed kiel tio akord'iĝ'as kun mi'a ĉef'a ide'o? Jes, pov'as est'i.”
“Do!” dir'is S-ro Bouc kun karakteriz'a gest'o — ”ŝi est'as terur'a mal'jun'ul'in'o!”
“Ĉu pov'us est'i, ke ŝi murd'is Ratchett?” Poirot demand'is al la kurac'ist'o.
Li kap'ne'is. “Tiu'j fort'a'j bat'o'j, kiu'j penetr'is la muskol'o'j'n — ne, neniam iu tiel mal'fort'a pov'us far'i ili'n.”
“Sed la pli mal'fort'a'j bat'o'j?”
“La pli mal'fort'a'j bat'o'j — jes.”
“Mi pens'as,” dir'is Poirot, “pri la epizod'o hodiaŭ maten'e, kiam mi dir'is al ŝi, ke ŝi'a fort'o aparten'as al ŝi'a vol'o pli ol al ŝi'a brak'o. Tiu rimark'o est'is spec'o de ruz'o. Mi dezir'is vid'i, ĉu ŝi rigard'os la dekstr'a'n aŭ la mal'dekstr'a'n brak'o'n. Ŝi far'is nek unu nek la ali'a'n. Ŝi rigard'is ambaŭ, sed ŝi far'is strang'a'n respond'o'n. Ŝi dir'is, ‘Mi hav'as neni'a'n fort'o'n en ĉi tiu'j. Mi ne sci'as, ĉu est'i mal'ĝoj'a aŭ ĝoj'a.’ Strang'a rimark'o. Ĝi konfirm'as mi'a'n opini'o'n pri la krim'o.”
“Ĝi ne decid'is la punkt'o'n pri mal'dekstr'em'ec'o.”
“Ne. Parentez'e, ĉu vi rimark'is, ke Graf'o Andrenyi port'as la poŝ'tuk'o'n en la dekstr'a brust-poŝ'o?”
S-ro Bouc kap'ne'is. Li'a mens'o re'ir'is al la surpriz'ig'a'j mal'kaŝ'o'j de la last'a du'on-hor'o. Li murmur'is. “Mensog'o'j — kaj de'nov'e mensog'o'j — tio mir'ig'as mi'n, la kvant'o da mensog'o'j kiu'j'n ili dir'is al ni hodiaŭ maten'e.”
“Rest'as ankoraŭ pli, kiu'j'n ni dev'as el'trov'i,” gaj'e dir'is Poirot.
“Vi pens'as tiel?”
“Mi est'os tre mal'kontent'a se ne est'os tiel.”
“Tia tromp'ad'o est'as terur'a,” dir'is S-ro Bouc. “Sed ŝajn'e ĝi plaĉ'as al vi,” li al'don'is riproĉ'e.
“Ĝi hav'as la jen'a'n avantaĝ'o'n,” dir'is Poirot. “Se vi dir'us la ver'o'n al tiu'j, kiu'j mensog'is, ili kutim'e al'las'us ĝi'n — oft'e pro surpriz'o. Est'as neces'e nur diven'i ĝust'e por hav'ig'i la dezir'it'a'n rezult'o'n.
“Nur tia'manier'e ni pov'as proced'i en la nun'a afer'o. Mi elekt'as la pasaĝer'o'j'n unu post la ali'a, pri'pens'as ili'a'n atest'o'n, kaj dir'as al mi, ‘Se tiu mensog'as, pri kiu punkt'o tiu mensog'as, kaj kial tiu mensog'as?’ Kaj mi respond'as, ke se tiu mensog'as — pov'as est'i nur pro tia kial'o kaj pri tia punkt'o. Ni sukces'e far'is tio'n kun Graf'in'o Andrenyi.
Ni nun prov'os la sam'a'n metod'o'n ĉe kelk'a'j ali'a'j person'o'j.”
“Sed supoz'u, mi'a amik'o, ke vi'a diven'aĵ'o est'as mal'ĝust'a?”
“Tiu'okaz'e, unu person'o ne plu est'us suspekt'ind'a.”
“Ha! Proced'o de for'ig'ad'o.”
“Preciz'e.”
“Kaj kiu nun?”
“Nun ni parol'os al tiu pukka sahib, Kolonel'o Arbuthnot.”
Klar'e Kolonel'o Arbuthnot est'is ĉagren'at'a ĉar oni al'vok'is li'n al la manĝ-vagon'o por du'a intervju'o. Li'a vizaĝ'o sur'hav'is tre mal'afabl'a'n aspekt'o'n kiam li sid'iĝ'is, kaj dir'is: “Nu?”
“Akcept'u mi'a'n pardon'pet'o'n, ke mi dev'as ĝen'i vi'n du'a'n foj'o'n,” dir'is Poirot. “Sed mi opini'as, ke vi ankoraŭ pov'os don'i al ni iom da inform'o.” “Ver'e? Mi pens'as, ke ne.”
“Por komenc'i, rigard'u ĉi tiu'n pip-pur'ig'il'o'n.”
“Jes.”
“Ĉu ĝi est'as unu el la vi'a'j?”
“Mi ne sci'as. Mi ne met'as sur ili'n privat'a'n mark'o'n.”
“Ĉu vi sci'as, Kolonel'o Arbuthnot, ke vi est'as la sol'a vir'o kiu fum'as pip'o'n inter la pasaĝer'o'j en la Istanbul-Calais vagon'o?”
“Tiu'okaz'e, kred'ebl'e ĝi est'as unu el mi'a'j.”
“Ĉu vi sci'as, kie oni trov'is ĝi'n?”
“Tut'e ne.”
“Ĝi trov'iĝ'is apud la kadavr'o de la murd'it'o.”
Kolonel'o Arbuthnot supr'e'n'lev'is la palpebr'o'j'n.
“Ĉu vi pov'as dir'i al mi, Kolonel'o Arbuthnot, kiel ĝi supoz'ebl'e al'ven'is tie?”
“Se vi vol'as dir'i, ĉu mi fal'ig'is ĝi'n tie, la respond'o est'as, ke ne.”
“Ĉu vi iam en'ir'is la kupe'o'n de S-ro Ratchett?”
“Mi neniam eĉ parol'is al la vir'o.”
“Vi neniam parol'is al li, kaj vi ne murd'is li'n?”
La palpebr'o'j de la kolonel'o de'nov'e supr'e'n'lev'iĝ'is.
“Se mi far'us tio'n, kred'ebl'e mi ne sci'ig'us vi'n pri la fakt'o. Tamen, efektiv'e, mi ne murd'is li'n.”
“Nu, do,” murmur'is Poirot. “Ne grav'as.”
“Pardon'u?”
“Mi dir'is, ke ne grav'as.”
“Ho!” Arbuthnot aspekt'is surpriz'it'a. Li rigard'is Poirot mal'trankvil'e.
“Ĉar,” daŭr'ig'is la mal'grand'a vir'o, “la pip-pur'ig'il'o ne est'as grav'a. Mi mem pov'as pens'i pri dek du ali'a'j bon'a'j klar'ig'o'j pri ĝi'a ĉe'est'o en tiu lok'o.”
Arbuthnot fiks'e rigard'is li'n.
“Mi ver'e vol'is vid'i vi'n pri tut'e ali'a afer'o,” daŭr'ig'is Poirot. “Ebl'e F-in'o Debenham dir'is al vi, ke mi aŭd'is kelk'a'j'n vort'o'j'n dir'it'a'j'n al vi en la staci'dom'o Konya?”
Arbuthnot ne respond'is.
“Ŝi dir'is, ‘Ne nun. Kiam ĝi est'os fin'it'a. Kiam ĝi est'os fin'it'a — tiam.’ Ĉu vi sci'as al kio tiu'j vort'o'j rilat'is?”
“Mi bedaŭr'as, S-ro Poirot, sed mi dev'as rifuz'i respond'i al tiu demand'o.”
“Kial?”
La kolonel'o dir'is mal'afabl'e: “Mi sugest'as, ke vi demand'u al F-in'o Debenham mem pri la signif'o de tiu'j vort'o'j.”
“Mi far'is tio'n.”
“Kaj ŝi rifuz'is dir'i al vi?”
“Jes.” “Do, mi opini'as, ke est'us tut'e klar'e — eĉ al vi — ke mi'a'j lip'o'j est'as sigel'it'a'j.”
“Vi ne mal'kaŝ'os la sekret'o'n de vir'in'o?”
“Vi pov'as tiel dir'i, se vi dezir'as.”
“F-in'o Debenham dir'is, ke ili rilat'is al privat'a afer'o ŝi'a.”
“Do, kial vi ne akcept'as ŝi'a'n vort'o'n?”
“Ĉar, Kolonel'o Arbuthnot, F-in'o Debenham est'as tre suspekt'ind'a person'o.”
“Sen'senc'aĵ'o,” dir'is la kolonel'o varm'e.
“Tio ne est'as sen'senc'aĵ'o.”
“Vi sci'as neni'o'n kontraŭ ŝi.”
“Ne la fakt'o'n, ke F-in'o Debenham est'is guvern'ist'in'o en la famili'o Armstrong dum la temp'o de la ŝtel'o de et'a Daisy Armstrong?”
Est'is mort'a silent'o dum minut'o. Poirot kviet'e kap'jes'is.
“Vi vid'as,” li dir'is, “ke ni sci'as pli ol vi opini'as. Se F-in'o Debenham est'as sen'kulp'a, kial ŝi kaŝ'is tiu'n fakt'o'n? Kial ŝi dir'is al mi, ke ŝi neniam est'is en Uson'o?”
La kolonel'o tus'et'is. “Ĉu ne est'as ebl'e, ke vi erar'as?”
“Mi ne erar'as. Kial F-in'o Debenham mensog'is al mi?”
Kolonel'o Arbuthnot lev'is la ŝultr'o'j'n. “Est'us pli bon'e, ke vi demand'u al ŝi. Mi ankoraŭ opini'as, ke vi mal'prav'as.”
Poirot laŭt'ig'is la voĉ'o'n kaj al'vok'is. Unu el la serv'ist'o'j ven'is de la mal'proksim'a fin'o de la vagon'o.
“Ir'u, kaj pet'u al la angl'a fraŭl'in'o en N-ro 11, ke ŝi afabl'e ven'u ĉi tie'n.”
“Bi'e'n, Monsieur.”
La vir'o for'ir'is. La kvar vir'o'j sid'is silent'e. La vizaĝ'o de Kolonel'o Arbuthnot aspekt'is kvazaŭ ĝi est'us tranĉ'it'a el lign'o; ĝi est'is rigid'a kaj sen'esprim'a.
La vir'o re'ven'is.
“La fraŭl'in'o tuj ven'as, sinjor'o.”
“Dank'o'n.”
Du minut'o'j'n post'e Mary Debenham en'ven'is en la manĝ-vagon'o'n.
Ŝi est'is sen ĉapel'o. Ŝi'a kap'o est'is rekt'e ten'at'a kvazaŭ pro defi'o. La ond'o'j de ŝi'a har'ar'o for de ŝi'a vizaĝ'o, kaj ŝi'a aspekt'o, sugest'is la antaŭ'figur'o'n sur ŝip'o brav'e en'ir'ant'a mal'trankvil'a'n mar'o'n. En tiu moment'o ŝi est'is bel'a.
Ŝi'a'j okul'o'j rigard'is Arbuthnot dum moment'o — nur moment'o'n. Ŝi dir'is al Poirot .
“Vi dezir'is vid'i mi'n?” “Mi vol'is demand'i al vi, fraŭl'in'o, kial vi mensog'is al ni hodiaŭ maten'e?”
“Mensog'is al vi? Mi ne sci'as, kio'n vi vol'as dir'i.”
“Vi kaŝ'is la fakt'o'n, ke en la temp'o de la tragedi'o Armstrong vi efektiv'e loĝ'is en la dom'o. Vi dir'is al mi, ke vi neniam est'is en Uson'o.”
Li vid'is ŝi'n de'tir'iĝ'i dum moment'o kaj post'e re'stat'iĝ'i.
“Jes,” ŝi dir'is. “Tio est'as ver'a.”
“Ne, fraŭl'in'o, ĝi est'is mal'ver'a.”
“Vi mis'kompren'is mi'n. Mi vol'is dir'i, ke est'as ver'e, ke mi mensog'is al vi.”
“Do, vi konsent'as pri ĝi?”
Ŝi'a'j lip'o'j kurb'iĝ'is en rid'et'o. “Cert'e. Ĉar vi el'trov'is la sekret'o'n.”
“Almenaŭ vi est'as nun mal'kaŝ'em'a.”
“Ne ŝajn'as, ke mi pov'as est'i io ali'a.”
“Nu, kompren'ebl'e tio est'as ver'a. Kaj nun, fraŭl'in'o, ĉu mi pov'as pet'i la kial'o'n por tiu'j evit'aĵ'o'j?”
“Mi pens'us, ke la kial'o est'us tuj vid'ebl'a, S-ro Poirot.”
“Ĝi ne est'as vid'ebl'a al mi, fraŭl'in'o.”
Ŝi dir'is per trankvil'a voĉ'o, kiu en'hav'is iom da amar'ec'o. “Mi dev'as per'labor'i la viv'rimed'o'n.”
“Vi vol'as dir'i———?”
Ŝi lev'is la okul'o'j'n kaj rigard'is li'n rekt'e en la vizaĝ'o.
“Kiom vi sci'as, S-ro Poirot, pri la batal'ad'o neces'a por hav'ig'i kaj ten'i kontent'ig'a'n labor'o'n? Ĉu vi opini'as, ke fraŭl'in'o, kiu est'is de'ten'it'a pro rilat'o kun murd'o, kies nom'o kaj ebl'e fot'o'j est'is aper'int'a'j en la angl'a'j ĵurnal'o'j — ĉu vi opini'as, ke iu bon'ton'a mez'klas'a angl'in'o vol'us dung'i tiu'n fraŭl'in'o'n kiel guvern'ist'in'o'n por si'a'j fil'in'o'j?”
“Mi ne pov'as vid'i kial ne — se neni'a riproĉ'o est'is al vi.”
“Ho, riproĉ'o — ne est'as la riproĉ'o — est'as la publik'ig'o. Ĝis nun, S-ro Poirot, mi sukces'is en mi'a viv'o.
Mi hav'is bon'e pag'it'a'j'n, komfort'a'j'n ofic'o'j'n. Mi ne vol'is risk'i ĉio'n, kiam tio ne help'us al iu bon'a cel'o.”
“Mi sugest'us, fraŭl'in'o, ke mi pov'us pli bon'e decid'i tio'n, ol vi.”
Ŝi lev'is la ŝultr'o'j'n.
“Ekzempl'e, vi pov'us est'i help'int'a mi'n pri ident'ig'o.”
“Kio'n vi vol'as dir'i?”
“Ĉu est'as ebl'e, fraŭl'in'o, ke vi ne re'kon'is, ke Graf'in'o Andrenyi est'as la jun'a frat'in'o de S-in'o Armstrong, kiu'n vi instru'is en New York?”
“Graf'in'o Andrenyi? Ne.” Ŝi ne'ant'e sku'is la kap'o'n.
“Pov'as ŝajn'i ekster'ordinar'e al vi, sed mi ne re'kon'is ŝi'n.
Ŝi ne est'is plen'kresk'a, kiam mi kon'is ŝi'n. Tio est'is antaŭ pli ol tri jar'o'j. Est'as ver'e, ke la graf'in'o memor'ig'is mi'n pri iu — tio perpleks'is mi'n. Sed ŝi'a aspekt'o est'as tiel fremd'a — mi ne rilat'ig'is ŝi'n al la mal'grand'a uson'a lern'ej-knab'in'o. Est'as ver'e, ke mi nur ek'rigard'is ŝi'n kiam mi en'ir'is la manĝ-vagon'o'n. Mi rimark'is ŝi'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, pli ol ŝi'a'n vizaĝ'o'n” — ŝi iom'et'e rid'et'is — “tio est'as kutim'a ĉe vir'in'o'j! Krom'e — nu, mi hav'is propr'a'j'n pri'okup'iĝ'o'j'n.”
“Vi ne dir'os al mi vi'a'n sekret'o'n, fraŭl'in'o?” La voĉ'o de Poirot est'is tre dolĉ'a kaj persvad'a.
Ŝi dir'is per mal'laŭt'a voĉ'o: “Mi ne pov'as — mi ne pov'as.”
Kaj subit'e, sen ia avert'o, ĝi ne plu pov'is el'ten'i la sufer'o'n. Ŝi met'is la vizaĝ'o'n sur la brak'o'j'n, kaj plor'is kvazaŭ la kor'o romp'iĝ'us.
La kolonel'o ek'star'is, kaj rest'is embaras'it'e apud ŝi.
“Mi — atent'u———”
Li ĉes'is, kaj turn'iĝ'ant'e, li furioz'e sulk'ig'is la brov'o'j'n kontraŭ Poirot. “Mi romp'os ĉiu'n ost'o'n en vi'a korp'o, vi mal'pur'a mal'grav'ul'et'o,” li dir'is.
“Sinjor'o,” protest'is S-ro Bouc.
Arbuthnot re'turn'is si'n al la fraŭl'in'o. “Mary — pro Di'o———”
Ŝi ek'star'is. “Est'as neni'o. Mi est'as trankvil'a nun. Vi ne plu bezon'as mi'n, ĉu, S-ro Poirot? Se jes, vi dev'os ven'i kaj trov'i mi'n. Ho! Kia idiot'o — kia idiot'o mi far'iĝ'as!”
Ŝi rapid'is el la vagon'o. Arbuthnot, antaŭ ol sekv'i ŝi'n, de'nov'e turn'is si'n al Poirot.
“F-in'o Debenham hav'as neni'a'n rilat'o'n kun ĉi tiu afer'o — neni'a'n, ĉu vi aŭd'as? Kaj se oni ĝen'us ŝi'n, mi inter'ven'os.” Li el'ir'is.
“Mi ŝat'as vid'i koler'a'n angl'o'n,” dir'is Poirot. “Ili est'as tre amuz'a'j. Ju pli emoci'a'j ili est'as, des mal'pli ili pov'as senc'e parol'i.”
Sed S-ro Bouc ne interes'iĝ'is pri la emoci'a'j re'ag'o'j de angl'o'j. Li est'is super'ŝut'at'a pro admir'o al si'a amik'o.
“Amik'o mi'a, vi est'as mir'ind'a,” li ek'kri'is. “Ali'a mirakl'a diven'aĵ'o. Tio est'as ekster'ordinar'a.”
“Est'as ne'kred'ebl'e, kiel vi pens'as pri tia'j afer'o'j,”
admir'e dir'is D-ro Constantine.
“En la nun'a okaz'o mi ne merit'as gratul'o'n. Ne est'is diven'aĵ'o. Graf'in'o Andrenyi preskaŭ dir'is al mi la ver'o'n.”
“Kiel? Ne est'as ebl'e?”
“Vi memor'as, ke mi demand'is al ŝi pri ŝi'a guvern'ist'in'o? Mi jam mens'e decid'is, ke se Mary Debenham iel rilat'is al la afer'o, ŝi dev'is en la hejm'o okup'i tia'n ofic'o'n.”
“Jes, sed Graf'in'o Andrenyi pri'skrib'is tut'e mal'simil'a'n person'o'n.” “Preciz'e. Alt'a, mez'aĝ'a vir'in'o kun ruĝ'a'j har'o'j — efektiv'e, preciz'e la kontraŭ'o de F-in'o Debenham. Sed tiam ŝi dev'is rapid'e el'pens'i nom'o'n, kaj la sen'konsci'a kun'lig'o de ide'o'j mal'kaŝ'is la sekret'o'n. Ŝi dir'is F-in'o Freebody, vi memor'as.”
“Jes?”
“Ebl'e vi ne sci'as tio'n, sed est'as en Londono grand'a magazen'o nom'it'a Debenham & Freebody. La nom'o Debenham est'is en ŝi'a mens'o; ŝi dev'is rapid'e el'pens'i ali'a'n nom'o'n, kaj la unu'a kiu ven'is al ŝi est'is Freebody.
Natur'e, mi tuj kompren'is.”
“Jen ali'a mensog'o. Kial ŝi dir'is tio'n?”
“Ebl'e pli da lojal'ec'o. Tio mal'facil'ig'as la solv'o'n.”
“Ma foi,” dir'is energi'e S-ro Bouc. “Ĉu ĉiu en la trajn'o mensog'as?”
“Tio'n,” dir'is Poirot, “ni nun intenc'as el'trov'i.”
“Neni'o nun surpriz'us mi'n,” dir'is S-ro Bouc. “Neni'o.
Eĉ se pruv'iĝ'us, ke ĉiu en la trajn'o est'is en la dom'o Armstrong, mi ne montr'us surpriz'o'n.”
“Tio est'as tre profund'a rimark'o,” dir'is Poirot. “Ĉu vi ŝat'us vid'i kio'n vi'a prefer'at'a suspekt'ind'ul'o dir'os pri si?”
“Ĉu vi intenc'as far'i ali'a'n diven'aĵ'o'n vi'a'n?”
“Preciz'e.”
“Ĝi ver'e est'as tre ekster'ordinar'a afer'o,” dir'is Constantine.
“Ne, ĝi est'as tut'e natur'a.”
S-ro Bouc supr'e'n'ĵet'is la brak'o'j'n. “Se ĉi tio est'as nom'at'a de vi natur'a, mi'a amik'o———” Vort'o'j mank'is al li.
Inter'temp'e Poirot est'is pet'int'a, ke oni ven'ig'u Antonio Foscarelli. La grand'a ital'o hav'is si'n'gard'a'n esprim'o'n en la okul'o kiam li en'ven'is. Li nervoz'e ek'rigard'is ĉiu'flank'e'n kiel kapt'it'a best'o.
“Kio'n vi vol'as?” li dir'is. “Mi pov'as dir'i al vi neni'o'n — neni'o'n, ĉu vi aŭd'as! Je Di'o———” Li frap'is per la man'o sur la tabl'o'n.
“Jes, vi pov'as dir'i i'o'n al ni,” dir'is Poirot decid'em'e. “La ver'o'n!”
“La ver'o'n?” Li mal'trankvil'e rigard'is Poirot. La cert'ec'o kaj afabl'ec'o jam mal'aper'is el si'a si'n'ten'o.
“Jes. Pov'as est'i, ke mi jam sci'as ĝi'n. Sed est'os pli bon'e por vi, se vi mem dir'us ĝi'n.”
“Vi parol'as kiel la uson'a polic'o. ‘Parol'u mal'kaŝ'e,’ jen kio'n ili dir'as — ‘parol'u mal'kaŝ'e.’”
“Ha! Vi jam spert'is la metod'o'j'n de la polic'o en New York?” “Ne, ne, neniam. Ili ne pov'is pruv'i i'o'n kontraŭ mi — sed ne pro mank'o de pen'ad'o.”
Poirot dir'is trankvil'e: “Tio est'is rilat'e al la afer'o, Armstrong, ĉu ne? Vi est'is la ŝofor'o?”
Li'a'j okul'o'j renkont'is tiu'j'n de la ital'o. La mem'fid'ec'o de la grand'a vir'o mal'aper'is. Li est'is kvazaŭ pik'it'a balon'o.
“Ĉar vi sci'as — kial demand'i al mi?”
“Kial vi mensog'is hodiaŭ maten'e?”
“Pro komerc'a'j afer'o'j. Krom'e, mi ne fid'as al la jugoslav'a polic'o. Ili mal'am'as ital'o'j'n. Ili ne don'us al mi la just'ec'o'n.”
“Pov'as est'i, ke est'as ĝust'e la just'ec'o, kiu'n ili est'us don'int'a'j al vi!”
“Ne, ne, mi neniel rilat'is al la afer'o de hieraŭ nokt'o.
Mi ne for'las'is mi'a'n kupe'o'n. La long-vizaĝ'a angl'o pov'as dir'i tio'n al vi. Ne est'is mi, kiu mort'ig'is tiu'n pork'o'n — tiu'n Ratchett. Vi ne pov'as pruv'i i'o'n kontraŭ mi.”
Poirot skrib'is i'o'n sur paper'foli'o'n. Li lev'is la okul'o'j'n, kaj dir'is . “Tre bon'e. Vi pov'as for'ir'i.”
Foscarelli rest'ad'is mal'trankvil'e.
“Vi kompren'as, ke ne est'is mi — ke mi ne pov'is est'i implik'it'a?”
“Mi dir'is, ke vi pov'as for'ir'i.”
“Ĝi est'as konspir'aĵ'o. Vi intenc'as ŝajn'ig'i, ke mi est'as kulp'a. Ĉio por pork'ul'o, kiu'n oni dev'us ekzekut'i! Est'is mal'bon'eg'aĵ'o, ke oni ne tio'n far'is. Se est'us mi, aŭ se mi est'us arest'it'a———”
“Sed ne est'is vi. Vi neniel est'is implik'it'a pri la ŝtel'o de infan'et'o.”
“Kio'n vi dir'as? Nu, tiu et'ul'in'o — ŝi est'is la ĝoj'o de la dom'o. Toni'o, ŝi nom'is mi'n. Ŝi oft'e sid'is en la aŭtomobil'o, kaj ŝajn'ig'is ke ŝi ten'as la gvid'rad'o'n. La tut'a dom'an'ar'o ador'is ŝi'n. Ec la polic'o fin'e kompren'is tio'n. La bel'a et'ul'in'o!”
Li'a voĉ'o dolĉ'ig'is. Larm'o'j ven'is en li'a'j'n okul'o'j'n. Tiam li abrupt'e turn'is si'n, kaj paŝ'is el la manĝ-vagon'o.
“Pietro,” al'vok'is Poirot. La serv'ist'o ven'is kur'ant'e.
“La n-ro l0 — la sved'in'o.”
“Bi'e'n, Monsieur.”
“Ali'a?” ek'kri'is S-ro Bouc. “Ne — tio ne est'as ebl'a. Mi dir'as, ke tio ne est'as ebl'a.”
“Amik'o mi'a, ni dev'as sci'i. Eĉ se fin'fin'e evident'iĝ'as, ke ĉiu en la trajn'o hav'as motiv'o'n murd'i Ratchett, ni dev'as sci'i. Kiam ni sci'os, ni pov'os fin'e decid'i kiu est'as la kulp'ul'o.”
“Mi'a kap'o turn'iĝ'as,” ĝem'is S-ro Bouc. La serv'ist'o simpati'e en'konduk'is Greta Ohlsson, kiu tre plor'is. Ŝi fal'sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n kontraŭ Poirot, kaj daŭr'is plor'i en grand'a poŝ'tuk'o.
“Ne mal'ĝoj'ig'u vi'n, fraŭl'in'o. Ne mal'ĝoj'ig'u vi'n.” Poirot sur'ŝultr'e frap'et'is ŝi'n. “Nur kelk'a'j'n vort'o'j'n pri la ver'o. Vi est'is la vart'ist'in'o, kiu pri'zorg'is et'a'n Daisy Armstrong, ĉu ne?”
“Est'as ver'e, est'as ver'e,” plor'is la mal'feliĉ'a vir'in'o. “Ŝi est'is anĝel'in'o — et'a, dolĉ'a, fid'em'a anĝel'in'o. Ŝi sci'is pri neni'o krom bon'kor'ec'o kaj am'o — kaj ŝi est'is for'pren'it'a de tiu mal'bon'eg'a hom'o — kruel'e trakt'it'a — kaj ŝi'a kompat'ind'a patr'in'o — kaj la ali'a et'ul'o kiu neniam viv'is.
Vi ne pov'as kompren'i — vi ne pov'as sci'i — se vi est'us tie kiel mi est'is — se vi est'us vid'int'a la tut'a'n terur'a'n tragedi'o'n. Mi dev'is dir'i la ver'o'n al vi hodiaŭ maten'e, sed mi tim'is. Mi tiel ĝoj'is, ke tiu mal'bon'eg'ul'o est'is mort'a — ke li ne plu pov'us mort'ig'i aŭ tortur'i infan'et'o'j'n. Mi ne pov'as parol'i — mi ne pov'as trov'i vort'o'j'n....”
Ŝi plor'is eĉ pli ol antaŭ'e. Poirot daŭr'is bon'kor'e frap'et'i ŝi'n sur ŝi'a ŝultr'o.
“Do — do — mi kompren'as — mi kompren'as ĉio'n — ĉio'n, mi dir'as al vi. Mi ne far'os al vi ali'a'j'n demand'o'j'n.
Sufiĉ'as, ke vi konsent'is pri tio, kio'n mi sci'as est'i la ver'o.
Mi kompren'as.”
Nun sen'vort'a pro plor'spasm'o'j, Greta Ohlsson lev'iĝ'is, kaj palp'e ir'is al la pord'o. Ating'int'e ĝi'n, ŝi kolizi'is kun vir'o en'ir'ant'a. Li est'is la serv'ist'o — Masterman. Li ven'is rekt'e al Poirot, kaj parol'is per si'a kutim'a, kviet'a, sen'emoci'a voĉ'o.
“Mi esper'as, ke mi ne en'trud'iĝ'as, sinjor'o. Mi opini'is, ke est'as pli bon'e tuj ven'i kaj dir'i al vi la ver'o'n. Mi est'is la serv'ist'o de Kolonel'o Armstrong dum la milit'o, kaj post'e en New York. Mi kaŝ'is tiu'n fakt'o'n hodiaŭ maten'e.
Tio est'as mal'bon'a mi'a'flank'e, kaj mi pens'is, ke est'us bon'e ke mi klar'ig'u al vi ĉio'n. Sed mi esper'as, sinjor'o, ke vi ne ia'manier'e suspekt'as Toni'o'n. Mal'jun'a Toni'o, sinjor'o, ne dolor'ig'us eĉ muŝ'o'n. Mi pov'as definitiv'e ĵur'i, ke li ne for'las'is la kupe'o'n hieraŭ nokt'e. Do, vi vid'os, sinjor'o, ke li ne pov'is ĝi'n far'i. Kvankam Toni'o est'as fremd'ul'o, sinjor'o, li est'as bon'kor'ul'o — ne kiel kelk'a'j aĉ'a'j ital'o'j kiu'j murd'as, kaj pri kiu'j oni kelk'foj'e leg'as.”
Li ĉes'is. Poirot firm'e rigard'is li'n.
“Ĉu tio est'as ĉio, kio'n vi vol'as dir'i?”
“Tio est'as ĉio, sinjor'o.”
Li paŭz'is, kaj ĉar Poirot neni'o'n dir'is, li far'is pardon'pet'a'n klin'iĝ'et'o'n. Post moment'a hezit'o li for'las'is la manĝ-vagon'o'n per la sam'a, kviet'a, sen'trud'a manier'o laŭ kiu li en'ir'is. “Ĉi tiu,” dir'is D-ro Constantine, “est'as pli ne'ver'ŝajn'a ol iu detektiv'a roman'o, kiu'n mi iam leg'is.”
“Mi konsent'as,” dir'is S-ro Bouc. “El la dek du pasaĝer'o'j en tiu vagon'o, jam pruv'iĝ'is ke naŭ iel rilat'is al la afer'o Armstrong. Kio nun, mi demand'as al vi? Aŭ ĉu mi dev'us dir'i, kiu nun?”
“Mi pov'as preskaŭ respond'i al vi'a demand'o,” dir'is Poirot. “Jen ni'a uson'a detektiv'o, S-ro Hardman.”
“Ĉu li ankaŭ ven'as por konfes'i?”
Antaŭ ol Poirot pov'is respond'i, la uson'an'o al'ven'is ĉe ili'a tabl'o. Li vigl'e rigard'is ili'n, kaj sid'iĝ'int'e, li mal'rapid'e dir'is: “Kio okaz'is en ĉi tiu trajn'o? Al mi ĝi ŝajn'as est'i frenez'ul'ej'o.”
La okul'o'j de Poirot ek'bril'is. “Ĉu vi est'as tut'e cert'a, S-ro Hardman, ke vi ne est'is la ĝarden'ist'o ĉe la Armstrong’a hejm'o?”
“Ili ne hav'is ĝarden'o'n,” laŭ'liter'e respond'is S-ro Hardman.
“Aŭ la ĉef'serv'ist'o?”
“Mi ne hav'as taŭg'a'n manier'o'n por tia lok'o. Ne, mi neniam hav'is rilat'o'n kun la Armstrong’a dom'o — sed mi komenc'as kred'i, ke mi est'as la sol'a person'o en la trajn'o kiu ne hav'is. Est'as ne'kred'ebl'e, ĉu ne?”
“Cert'e est'as iom surpriz'ig'e,” dir'is Poirot mild'e.
“Tio est'as rid'ind'a,” el'ven'is el la buŝ'o de S-ro Bouc.
“Ĉu vi hav'as propr'a'j'n ide'o'j'n pri la krim'o, S-ro Hardman?” demand'is Poirot.
“Ne, sinjor'o. Ĝi venk'is mi'n. Mi ne sci'as, kiel el'pens'i ĝi'n. Ili ne pov'as ĉiu'j est'i implik'at'a'j, sed mi ne pov'as el'trov'i la kulp'ul'o'n. Kiel vi el'trov'is ĉio'n, jen kio'n mi dezir'as sci'i?”
“Mi nur diven'is.”
“Do, vi est'as mir'ind'e bon'a diven'ant'o, kaj tio'n mi dir'os al ĉiu.” S-ro Hardman rigard'is admir'e S-ro'n Poirot.
“Vi pardon'os al mi,” li dir'is, “sed neni'u kred'us ĝi'n laŭ vi'a aspekt'o. Mi klin'as mi'n antaŭ vi.”
“Vi est'as tro afabl'a, S-ro Hardman.”
“Tut'e ne. Mi dev'as konfes'i vi'a'n lert'ec'o'n.”
“Tamen,” dir'is Poirot, “la problem'o ankoraŭ ne est'as solv'it'a. Ĉu ni pov'as ver'e dir'i, ke ni sci'as kiu mort'ig'is S-ro'n Ratchett?”
“Mi ne pov'as,” dir'is S-ro Hardman. “Mi ne intenc'as dir'i i'o'n. Mi pov'as nur admir'i. Kio rilat'e al la du ali'a'j, pri kiu'j vi ĝis nun ne far'is diven'aĵ'o'n? La mal'jun'a uson'an'in'o kaj la serv'ist'in'o? Mi supoz'as,ke ili est'as la sol'a'j sen'kulp'ul'o'j en la trajn'o?” “Krom se,” dir'is Poirot rid'et'ant'e, “ni pov'as al'don'i ili'n al ni'a kolekt'o kiel — ni dir'u — dom'mastr'in'o'n kaj kuir'ist'in'o'n en la dom'an'ar'o Armstrong.”
“Absolut'e neni'o surpriz'us mi'n nun,” dir'is S-ro Hardman, trankvil'e. “Frenez'a — jen kia est'as la afer'o — frenez'a.”
“Amik'o mi'a, tio ja tro streĉ'us la koincid'o'n,” dir'is S-ro Bouc. “Ili ne pov'as ĉiu'j est'i implik'at'a'j.”
Poirot rigard'is li'n. “Vi ne kompren'as,” li dir'is. “Vi tut'e ne kompren'as. Dir'u al mi,” li dir'is, “ĉu vi sci'as, kiu mort'ig'is Ratchett?”
“Ĉu vi sci'as?” kontraŭ'is S-ro Bouc.
Poirot kap'jes'is. “Jes,” li dir'is. “Mi jam sci'is dum iom da temp'o. La solv'o est'as tiel okul'frap'a, ke mi mir'as ke vi ankaŭ ne vid'is ĝi'n.” Li rigard'is Hardman, kaj demand'is, “Kaj vi?”
La detektiv'o kap'ne'is. Li rigard'is Poirot strang'e.
“Mi ne sci'as,” li dir'is. “Mi tut'e ne sci'as. Kiu el ili far'is ĝi'n?”
Poirot silent'is dum moment'o. Post'e li dir'is: “Bon'vol'u est'i tiel afabl'a, kiel kun'ven'ig'i ĉiu'n ĉi tie'n.
Est'as du ebl'a'j solv'o'j de la problem'o. Mi dezir'as met'i ambaŭ el ili antaŭ ĉiu.”
La pasaĝer'o'j ven'is amas'e en la manĝ-vagon'o'n, kaj sid'iĝ'is ĉirkaŭ la tabl'o'j. Ili ĉiu'j port'is pli mal'pli la sam'a'n esprim'o'n, atend'a'n kaj antaŭ'tim'a'n. La sved'in'o ankoraŭ plor'is kaj S-in'o Hubbard konsol'is ŝi'n.
“Vi dev'as trankvil'iĝ'i, mi'a kar'ul'in'o. Ĉio est'os baldaŭ kontent'ig'a. Vi dev'as ne perd'i la si'n'reg'ad'o'n. Eĉ se unu el ni est'as aĉ'a murd'ist'o, ni bon'e sci'as, ke ne est'as vi.
Est'us frenez'e, eĉ pens'i tiel. Sid'u ĉi tie kaj mi rest'os apud vi; kaj ne plu ĝen'u vi'n.”
Ŝi'a voĉ'o for'velk'is kiam Poirot ek'star'is. La Wagon Lit konduktor'o est'is apud la pord'o.
“Vi permes'os, ke mi rest'u ĉi tie, sinjor'o?”
“Cert'e, Michel.”
Poirot tus'et'is.
“Sinjor'in'o'j kaj sinjor'o'j, mi parol'os angl'e, ĉar mi opini'as, ke vi ĉiu'j iom sci'as tiu'n lingv'o'n. Ni est'as ĉi tie por esplor'i pri la mort'o de Samuel Edward Ratchett — ali'e Cassetti. Est'as du ebl'a'j solv'o'j de la krim'o. Mi met'os ambaŭ antaŭ vi, kaj mi pet'os al S-ro Bouce kaj D-ro Constantine, ke ili decid'u kio est'as la ĝust'a solv'o.
“Vi ĉiu'j sci'as la fakt'o'j'n en la afer'o. Oni trov'is S-ro'n Ratchett mort'pik'it'a'n hodiaŭ maten'e. Est'as sci'at'e, ke li viv'is je 12.37 hieraŭ nokt'e, kiam li parol'is al la Wagon Lit konduktor'o tra la pord'o. Difekt'it'a poŝ'horloĝ'o trov'iĝ'is en la poŝ'o de li'a piĵam'o, kaj ĝi ĉes'is funkci'i je kvar'on'o post la unu'a. D-ro Constantine, kiu ekzamen'is la kadavr'o'n, opini'as ke la motto okaz'is inter nokt'o'mez'o kaj la du'a maten'e. Du'on'hor'o'n post nokt'o'mez'o, kiel vi ĉiu'j sci'as, la trajn'o neĝ'blok'iĝ'is. Post tiu hor'o est'is ne'ebl'e ke iu for'las'u la trajn'o'n.
“La atest'o de S-ro Hardman, kiu est'as membr'o de kon'at'a Detektiv'a Agent'ej'o en New York “(kelk'a'j person'o'j turn'is la kap'o'j'n por rigard'i S-ro'n Hardman) “montr'as, ke neni'u pov'is preter'pas'i li'a'n kupe'o'n (N-ro 16 ĉe la mal'proksim'a fin'o) sen est'i vid'at'a de li. Tial ni dev'is konklud'i, ke la murd'int'o trov'iĝ'as inter la person'o'j en unu apart'a vagon'o — la Istanbul-Calais vagon'o. Tio, mi dir'as, est'is ni'a teori'o.”
“Kio?” ek'kri'is S-ro Bouc, surpriz'it'a.
“Sed mi sugest'as al vi alternativ'a'n teori'o'n. Ĝi est'as tre simpl'a. S-ro Ratchett hav'is mal'amik'o'n, kiu'n li tim'is.
Li don'is al S-ro Hardman pri'skrib'o'n de tiu mal'amik'o, kaj dir'is al li, ke la prov'o kred'ebl'e est'os far'at'a dum la du'a nokt'o post Istanbul.
“Nu, mi sugest'as al vi, ge'sinjor'o'j, ke S-ro Ratchett sci'is mult'e pli ol li dir'is. La mal'amik'o, kiel S-ro Ratchett atend'is, en'ir'is la trajn'o'n en Beograd, aŭ ebl'e en Vincovci, per la pord'o las'it'a mal'ferm'it'a de Kolonel'o Arbuthnot kaj S-ro MacQueen, kiu'j ĵus mal'supr'e'n'ir'is al la kaj'o. Li port'is, super si'a'j ordinar'a'j vest'aĵ'o'j, Wagon Lit uniform'o'n, kaj li hav'is ŝlos'il'o'n, kiu ebl'ig'is ke li en'ir'u la kupe'o'n de S-ro Ratchett malgraŭ la ŝlos'it'a pord'o. S-ro Ratchett est'is sub la influ'o de dorm'ig'aĵ'o. Tiu vir'o mort'pik'is li'n, terur'e kruel'e, kaj el'ir'is per la pord'o konduk'ant'a al la kupe'o de S-in'o Hubbard———”
“Est'as ver'e,” dir'is S-in'o Hubbard, kap'jes'ant'e.
“Tra'pas'ant'e, li ek'met'is la ponard'o'n uz'it'a'n en la spong'o-sak'et'o'n de S-in'o Hubbard. Ne'sci'ant'e tio'n, li perd'is buton'o'n de si'a uniform'o. Post'e li ŝtel'ir'is el la kupe'o, kaj laŭ'long'e de la koridor'o. Li rapid'e ŝov'is la uniform'o'n en kofr'o'n en mal'plen'a kupe'o, kaj kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e, vest'it'e per ordinar'a'j vest'aĵ'o'j, li for'las'is la trajn'o'n tuj antaŭ ĝi'a ek'vetur'o. Li el'ir'is per la sam'a voj'o — la pord'o apud la manĝ-vagon'o.”
Ĉiu spasm'o'spir'is.
“Kio pri tiu poŝ'horloĝ'o?” demand'is S-ro Hardman.
“Jen la klar'ig'o de la tut'a afer'o. S -ro Rafchett forges'is mal'antaŭ'e'n'ŝov'i la montr'il'o'j'n unu hor'o'n kiel li dev'us far'i en Tzaribrod. Li'a poŝ'horloĝ'o ankoraŭ montr'is la hor'o'n laŭ Orient-Eŭrop'a Temp'o, kiu est'as unu hor'o pli fru'e ol Mez-Eŭrop'a Temp'o. Est'is kvar'on'hor'o post la dek'du'a kiam S-ro Ratchett est'is mort'pik'it'a — ne kvar'on'o post la unu'a.”
“Sed tio klar'ig'o est'as absurd'a,” kri'is S-ro Bouc. “Kio pri la voĉ'o en la kupe'o je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a? Ĝi est'is la voĉ'o aŭ de Ratchett — aŭ de li'a murd'int'o.”
“Ne neces'e. Pov'us est'i — nu — la voĉ'o de tri'a person'o. Iu, kiu en'it'is por parol'i al Ratchett kaj trov'is li'n sen'viv'a. Li funkci'is la sonor'il'o'n por al'vok'i la konduktor'o'n; tiam, li ek'tim'iĝ'is — li tim'is, ke oni akuz'us li'n pri la krim'o, kaj li parol'is, ŝajn'ig'ant'e ke li est'as Ratchett.”
“Tio est'as ebl'a,” konsent'is S-ro Bouc ne'volont'e.
Poirot rigard'is S-in'o'n Hubbard.
“Jes, sinjor'in'o, vi intenc'is dir'i———?”
“Nu, mi ne sci'as preciz'e kio'n mi intenc'is dir'i. Ĉu vi opini'as, ke mi ankaŭ forges'is ali'ig'i la montr'il'o'j'n de mi'a poŝ'horloĝ'o?”
“Ne, sinjor'in'o. Mi opini'as, ke vi aŭd'is la vir'o'n tra'ir'i la kupe'o'n — sed sen'konsci'e; post'e vi hav'is inkub'o'n pri vir'o en vi'a kupe'o, kaj sonor'ig'is por al'vok'i la konduktor'o'n.”
“Nu, mi supoz'as, ke tio est'as ebl'a,” konsent'is S-in'o Hubbard.
Princ'in'o Dragomiroff rekt'e rigard'is Poirot. “Kiel vi klar'ig'as la atest'o'n de mi'a serv'ist'in'o, sinjor'o?”
“Tut'e simpl'e, sinjor'in'o. Vi'a serv'ist'in'o re'kon'is kiel vi'a'n la poŝ'tuk'o'n, kiu'n mi montr'is al ŝi. Ŝi iom mal'lert'e prov'is protekt'i vi'n. Ŝi vid'is la vir'o'n — sed pli fru'e — kiam la trajn'o est'is en la staci'dom'o Vincovci. Ŝi ŝajn'ig'is, ke ŝi vid'is li'n je pli mal'fru'a hor'o por don'i al vi tut'e bon'a'n alibi'o'n.”
La princ'in'o klin'is la kap'o'n. “Vi pens'is pri ĉio, sinjor'o.
Mi admir'as vi'n.”
Est'is silent'o. Tiam ĉiu salt'et'is kiam D-ro Constantine subit'e frap'is la tabl'o'n per si'a pugn'o.
“Sed ne,” li dir'is. “Ne, ne, kaj de'nov'e ne! Tiu est'as klar'ig'o, kiu tut'e ne sufiĉ'as. Ĝi ne taŭg'as pro dek'du'o da punkt'et'o'j. La krim'o ne okaz'is tiel — S-ro Poirot dev'as tut'e bon'e sci'i tio'n.”
Poirot turn'is al li strang'a'n ek'rigard'o'n.
“Mi vid'as,” li dir'is, “ke mi dev'os don'i al vi la du'a'n solv'o'n. Sed ne tro abrupt'e for'las'u ĉi tiu'n. Pov'as est'i, ke post'e vi akcept'os ĝi'n.”
Li re'turn'is si'n por front'i la ali'a'j'n.
“Est'as ali'a ebl'a solv'o de la krim'o. Jen kiel mi el'trov'is ĝi'n. “Kiam mi est'is aŭd'int'a la tut'a'n atest'ar'o'n, mi ferm'is la okul'o'j'n kaj komenc'is pens'i. Kelk'a'j punkt'o'j ŝajn'is al mi atent'ind'a'j. Mi menci'is tiu'j'n punkt'o'j'n al mi'a'j du koleg'o'j. Pri kelk'a'j mi jam parol'is — ekzempl'e, gras'makul'o en pasport'o. Mi pri'parol'os la ali'a'j'n. La unu'a kaj plej grav'a est'as rimark'o dir'it'a al mi de S-ro Bouc en la manĝ-vagon'o dum la tag'manĝ'o en la unu'a tag'o post la el'vetur'o el Istanbul — ke la ĉe'est'ant'ar'o est'is interes'a ĉar tiel divers'a — el ĉiu'j klas'o'j kaj naci'o'j.
“Mi konsent'is kun li, kaj pri'pens'ant'e la punkt'o'n, mi prov'is imag'i ĉu tia person'ar'o pov'us kolekt'iĝ'i sub ali'a'j kondiĉ'o'j. La respond'o, kiu'n mi far'is al mi, est'is — nur en Uson'o. En tiu land'o pov'us est'i dom'an'ar'o el tia'j divers'a'j naci'an'o'j — ital'a ŝofor'o, angl'a guvern'ist'in'o, sved'a vart'ist'in'o, franc'a serv'ist'in'o, kaj tiel plu. Tio konduk'is mi'n al mi'a plan'o ‘ diven'i ‘ — tio est'as, don'i al ĉiu person'o rol'o'n en la tragedi'o Armstrong, kiel reĝisor'o don'as rol'o'j'n en teatr'aĵ'o. Tio don'is al mi tre interes'a'n kaj kontent'ig'a'n rezultat'o'n.
“Mi ankaŭ ekzamen'is en mi'a mens'o la atest'o'n de ĉiu apart'a person'o kun strang'a'j rezultat'o'j. Konsider'u unu'e la atest'o'n de S-ro MacQueen. Mi'a unu'a intervju'o kun li est'is tut'e kontent'ig'a, sed en la du'a li far'is iom strang'a'n rimark'o'n. Mi est'as dir'int'a al li pri la trov'o de not'o en kiu est'is menci'it'a la afer'o Armstrong. Li dir'is, ‘Sed cert'e———’ kaj tiam paŭz'is kaj daŭr'ig'is — ‘Mi vol'as dir'i — ĉu tio ne est'is tre sen'zorg'a de la mal'jun'ul'o?’ “Nu, mi pov'is sent'i, ke tio ne est'is kio'n li komenc'is dir'i. Supoz'u, ke tio, kio'n li intenc'is dir'i est'is ‘Sed cert'e tio est'is brul'ig'it'a!’ Tiu'okaz'e, MacQueen sci'is pri la not'o kaj ĝi'a detru'o — ali'vort'e, li est'is aŭ la murd'int'o aŭ kun'krim'ul'o de la murd'int'o.
“Post'e la serv'ist'o. Li dir'is, ke li'a mastr'o kutim'e pren'is dorm'ig'aĵ'o'n kiam li vetur'is per trajn'o. Tio pov'us est'i ver'a, sed ĉu Ratchett est'us trink'int'a ĝi'n hieraŭ nokt'e? La revolver'o sub li'a kap'kusen'o pruv'is, ke ne. Ratchett intenc'is est'i atent'eg'a hieraŭ nokt'e. Oni dev'is est'i don'int'a la narkot'aĵ'o'n al li sen li'a sci'o. Kiu pov'is far'i tio'n? Vid'ebl'e, aŭ MacQueen aŭ la serv'ist'o.
“Nun ni ven'as al la atest'o de S-ro Hardman. Mi kred'is ĉio'n, kio'n li dir'is al mi pri si'a ident'ec'o, sed kiam li parol'is pri la metod'o'j kiu'j'n li uz'is por protekt'i S-ro'n Ratchett, li'a rakont'o est'is absurd'a. La sol'a manier'o laŭ kiu li pov'is efik'e protekt'i Ratchett est'is pas'ig'i la nokt'o'n en li'a kupe'o, aŭ en iu lok'o de kiu li pov'us vid'i la pord'o'n.
La sol'a afer'o klar'e vid'ebl'a el li'a atest'o est'is, ke neni'u el ali'a part'o de la trajn'o pov'is murd'i Ratchett. Ĝi indik'is, ke la kulp'ul'o dev'as est'i en la Istanbul-Calais vagon'o. Tio ŝajn'is al mi iom strang'a kaj ne'klar'ig'ebl'a fakt'o, kaj mi las'is ĝi'n por post'a pri'pens'ad'o.
“Kred'ebl'e vi ĉiu'j jam aŭd'is pri la vort'o'j, kiu'j'n mi hazard'e aŭd'is inter F-in'o Debenham kaj Kolonel'o Arbuthnot. La interes'a punkt'o al mi est'is la fakt'o, ke Kolonel'o Arbuthnot nom'is ŝi'n Mary, kaj vid'ebl'e intim'e kon'is ŝi'n. Sed ŝajn'iĝ'is, ke la kolonel'o renkont'is ŝi'n nur kelk'a'j'n tag'o'j'n antaŭ'e — kaj mi kon'as tia'j'n angl'o'j'n kia la kolonel'o. Eĉ se li est'us en'am'iĝ'int'a al la frauxlino je la unu'a vid'o, li est'us montr'int'a tio'n mal'rapid'e kaj dec'e — ne tre rapid'e. Tial mi konklud'is, ke Kolonel'o Arbuthnot kaj F-in'o Debenham efektiv'e bon'e kon'is unu la ali'a'n, kaj ke pro ia kial'o ili ŝajn'ig'is est'i ne'kon'at'o'j. Ali'a mal'grand'a punkt'o est'is la facil'a re'kon'o de F-in'o Debenham de la esprim'o ‘long'a distanc'o’ por telefon'a komunik'ad'o, malgraŭ ŝi'a asert'o, ke ŝi neniam est'is en Uson'o.
“Ni konsider'u ali'a'n atest'ant'o'n. S-in'o Hubbard dir'is al ni, ke kuŝ'ant'e en la lit'o ŝi ne pov'is vid'i ĉu la inter'kupe'a pord'o est'is ŝlos'it'a aŭ ne, kaj tial pet'is, ke F-in'o Ohlsson rigard'u por ŝi. Nu, kvankam ŝi'a asert'o est'us tut'e ver'a se ŝi okup'as kupe'o'j'n n-ro'j'n 2, 4, 12, aŭ iu par'a numer'o — kie la rigl'il'o est'as tuj sub la turn'il'o de la pord'o — en la ne'par'a'j numer'o'j, kia kupe'o n-ro 3, la rigl'il'o est'as super la turn'il'o, kaj tial ne pov'is est'i kaŝ'it'a de la spong'o-sak'et'o. Mi dev'is konklud'i, ke S-in'o Hubbard el'pens'is okaz'aĵ'o'n, kiu ne okaz'is.
“Kaj nun mi dir'u unu du vort'o'j'n pri hor'o'j. Al mi, la ver'e interes'a punkt'o pri la difekt'it'a poŝ'horloĝ'o est'is la lok'o en kiu ĝi trov'iĝ'is — en la piĵam'a poŝ'o deRatchett, strang'e mal'komfort'a kaj ne'ver'ŝajn'a lok'o por poŝ'horloĝ'o, precip'e ĉar est'as lok'o por poŝ'horloĝ'o apud la kap'o de la lit'o. Mi konklud'is, ke la poŝ'horloĝ'o est'is intenc'e met'it'a en la poŝ'o, kaj fals'ig'it'a. La krim'o, do, ne okaz'is je kvar'on'o post la unu'a.
“Ĉu ĝi okaz'is pli fru'e? Por est'i preciz'a, je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a? Mi'a amik'o, S-ro Bouc, dir'is, ke punkt'o favor'e al tiu est'is la laŭt'a kri'o kiu vek'is mi'n. Sed se Ratchett pren'is narkot'aĵ'o'n, li ne pov'is el'kri'i. Se li kapabl'us el'kri'i, li ankaŭ kapabl'us barakt'i por si'n defend'i, kaj ne est'is post'sign'o'j de tia barakt'ad'o.
“Mi memor'is, ke MacQueen al'tir'is mi'a'n atent'o'n, ne unu'foj'e sed du'foj'e (kaj la du'a'n foj'o'n laŭ tro evident'a manier'o) al la fakt'o, ke Ratchett tut'e ne pov'is parol'i franc'e. Mi konklud'is, ke la tut'a afer'o je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a est'is komedi'o lud'it'a por mi.
Neni'u neces'e est'us tromp'it'a de la poŝ'horloĝ'a afer'o — ĝi est'as oft'a rimed'o en detektiv'a'j roman'o'j. Ili supoz'is, ke mi ne est'us tromp'it'a, kaj ke, gratul'ant'e mi'n pro mi'a propr'a lert'ec'o, mi post'e supoz'os, ke ĉar Ratchett ne pov'is parol'i franc'e, la voĉ'o kiu'n mi aŭd'is je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a ne pov'is est'is li'a, kaj ke Ratchett dev'is est'i jam sen'viv'a. Sed mi est'as cert'a, ke je du'dek tri minut'o'j antaŭ la unu'a Ratchett ankoraŭ kuŝ'is en narkot'it'a dorm'o.
“Sed la rimed'o sukces'is. Mi mal'ferm'is la pord'o'n kaj el'rigard'is. Mi eĉ aŭd'is la franc'a'n fraz'o'n. Se mi est'us tiel ne'kred'ebl'e stult'a kiel ne kompren'i la signif'o'n de tiu fraz'o, oni dev'us al'tir'i mi'a'n atent'o'n al ĝi. Se neces'e MacQueen pov'us mal'kaŝ'e dir'i, ‘Pardon'u al mi, S-ro Poirot, tiu ne pov'as est'i S-ro Ratchett, kiu parol'as, ĉar li ne parol'as franc'e.’ “Nu, je kiom'a hor'o la krim'o ver'e okaz'is? Kaj kiu murd'is li'n?
“Laŭ mi'a opini'o, kaj ĝi est'as nur opini'o, Ratchett est'is murd'it'a je hor'o ĉirkaŭ la du'a, la plej last'a hor'o ebl'a, laŭ la kurac'ist'o.”
“Rilat'e al kiu murd'is li'n....”
Li paŭz'is kaj rigard'is la aŭd'ant'ar'o'n. Li ne pov'is plend'i pri mank'o de atent'o. Ĉiu okul'o rigard'is li'n. Pro la sen'mov'ec'o oni preskaŭ pov'us aŭd'i la fal'o'n de pingl'o. Li daŭr'ig'is mal'rapid'e: “Precip'e mi rimark'is la ekster'ordinar'a'n mal'facil'ec'o'n pruv'i i'o'n kontraŭ iu apart'a person'o en la trajn'o, kaj la iom strang'a'n koincid'o'n, ke la atest'o por pruv'i alibi'o'n ĉiam est'is don'it'a de ne'atend'it'a person'o. Ekzempl'e S-ro MacQueen kaj Kolonel'o Arbuthnot don'is la alibi'o'n ĉiu por la ali'a — du person'o'j inter kiu'j oni preskaŭ ne pov'is atend'i antaŭ'a'n kon'ec'o'n. La afer'o est'is simil'a pri la angl'a serv'ist'o kaj la ital'o, pri la sved'in'o kaj la angl'a fraŭl'in'o. Mi dir'is al mi ‘Tio est'as ekster'ordinar'a — ili ne pov'as ĉiu'j est'i implik'at'a'j!’ “Tiu'moment'e, ge'sinjor'o'j, mi vid'is la lum'o'n. Ili est'is ĉiu'j implik'at'a'j. Ne est'is nur ne'ver'ŝajn'e, sed ne ebl'e, ke tiom da person'o'j, kiu'j rilat'is al la afer'o Armstrong, hazard'e vetur'is en la sam'a trajn'o. Dev'is est'i ne hazard'o sed intenc'o. Mi memor'is rimark'o'n de Kolonel'o Arbuthnot pri juĝ'o per juĝ'ant'ar'o. Juĝ'ant'ar'o konsist'as el dek du person'o'j (en Angl'uj'o — trad.) — est'is dek du pasaĝer'o'j — Ratchett est'is pik'it'a dek du foj'o'j'n. Tio, kio ĝen'is mi'n la tut'a'n temp'o'n — la ekster'ordinar'a amas'o vetur'ant'a en la Istanbul-Calais vagon'o dum kviet'a period'o de la jar'o — est'is klar'ig'at'a.
“Ratchett ne est'is pun'it'a en Uson'o. Est'is neni'a dub'o pri li'a kulp'ec'o. Mi imag'is mem-elekt'it'a'n juĝ'ant'ar'o'n dek'du-person'a'n, kiu kondamn'is li'n al mort'o, sed kiu dev'is pro la cirkonstanc'o'j ankaŭ est'i la ekzekut'ist'ar'o.
Tuj, pro tiu supoz'o, la tut'a afer'o bel'e ord'iĝ'is.
“Mi vid'is ĝi'n kiel perfekt'a'n tut'o'n, en kiu ĉiu lud'is si'a'n don'it'a'n rol'o'n. Ĝi est'is tiel aranĝ'it'a, ke se oni suspekt'us apart'a'n person'o'n, la atest'o de unu aŭ pli el la ali'a'j sen'kulp'ig'us tiu'n, kaj mal'facil'ig'us la solv'o'n. La atest'o de Hardman est'is neces'a en la okaz'o, ke ekster'ul'o suspekt'iĝ'us kaj ne pov'us montr'i alibi'o'n. Ne est'is danĝer'o por la pasaĝer'o'j en la Istanbul vagon'o. Ĉiu detal'et'o de ili'a atest'ar'o est'is el'pens'it'a. La afer'o est'is lert'e el'pens'it'a enigm'o, tiel aranĝ'it'a ke ĉiu el'trov'aĵ'o pli'mal'facil'ig'is la solv'o'n de la tut'o. Kiel mi'a amik'o S-ro Bouc dir'is, la problem'o ŝajn'is est'i fantazi'e ne'ebl'a! Jen preciz'e la impres'o intenc'it'a.
“Ĉu ĉi tiu solv'o klar'ig'is ĉio'n? Jes. La karakter'o de la vund'o'j — ĉiu far'it'a de apart'a person'o. La strang'a'j minac'a'j leter'o'j — strang'a'j ĉar ili est'is mal'ver'a'j, skrib'it'a'j nur por el'montr'o kiel atest'aĵ'o. (Sen'dub'e ekzist'is ver'a'j leter'o'j, kiu'j avert'is Ratchett pri li'a sort'o, sed kiu'j'n MacQueen detru'is kaj anstataŭ'is per la ali'a'j.) La rakont'o de Hardman pri li'a dung'ad'o de Ratchett — tut'e mensog'a, kompren'ebl'e — la pri'skrib'o de la imag'it'a ‘mal'grand'a, mal'hel'a vir'o kun vir'in'a voĉ'o,’ konven'a pri'skrib'o, ĉar ĝi ne kulp'ig'us la ver'a'j'n Wagon Lit konduktor'o'j'n, kaj taŭg'us egal'e bon'e por vir'o aŭ vir'in'o.
“La ide'o mort'pik'i li'n est'as unu'a'vid'e strang'a, sed post pri'pens'ad'o evident'iĝ'as ke neni'o tiel bon'e taŭg'us.
Ponard'o est'as murd'il'o, kiu'n ĉiu pov'as uz'i — fort'a aŭ mal'fort'a — kaj ĝi'a uz'ad'o far'as neni'a'n bru'o'n. Mi hav'as la impres'o'n, kvankam ebl'e mi est'as mal'prav'a, ke ĉiu vic'e en'ir'is la mal'lum'ig'it'a'n kupe'o'n de Ratchett — tra tiu de S-in'o Hubbard — kaj frap'is li'n. Ili mem neniam sci'us kiu'n bat'o'n efektiv'e mort'ig'is li'n.
“La last'a leter'o, kred'ebl'e trov'it'a de Ratchett sur li'a kap'kusen'o, est'is brul'ig'it'a. Sen post'sign'o kiu indik'us la afer'o'n Armstrong, est'us neni'a kaŭz'o suspekt'i pasaĝer'o'n en la trajn'o. Oni decid'us, ke la murd'o est'is far'it'a de ekster'ul'o, kaj la ‘mal'grand'a, mal'hel'a vir'o kun vir'in'a voĉ'o’ efektiv'e est'us vid'it'a de unu aŭ pli el la pasaĝer'o'j for'las'ant'a la trajn'o'n en Brod.
“Mi ne sci'as preciz'e kio okaz'is, kiam la konspir'ant'o'j el'trov'is, ke ili'a part'o de la plan'o est'is ne'ebl'a pro la akcident'a halt'ig'o de la trajn'o. Mi imag'as, ke okaz'is rapid'a diskut'ad'o, kaj ke ili decid'is tamen far'i la afer'o'n.
Est'is ver'e, ke nun oni suspekt'us la pasaĝer'o'j'n, sed oni jam antaŭ'vid'is tiu'n ebl'ec'o'n, kaj pret'ig'is si'n kontraŭ ĝi.
Ili decid'is eĉ pli konfuz'i la afer'o'n. Du tiel nom'it'a'j ‘post'sign'o'j’ est'is fal'ig'it'a'j en la kupe'o de la murd'it'o — unu kiu ŝajn'kulp'ig'is Kolonel'o'n Arbuthnot (kiu hav'is la plej bon'a'n alibi'o'n kaj kies kun'lig'o kun la famili'o Armstrong est'is kred'ebl'e plej mal'facil'e pruv'ebl'a). La du'a, la poŝ'tuk'o, ŝajn'kulp'ig'is Princ'in'o'n Dragomiroff, kiu pro ŝi'a soci'a rang'o, ŝi'a mal'fort'ec'o, kaj la alibi'o don'it'a de la serv'ist'in'o kaj la konduktor'o, est'is en situaci'o preskaŭ ne'atak'ebl'a. Por eĉ pli konfuz'i la solv'o'n, oni en'konduk'is imag'it'a'n vir'in'o'n kun skarlat'a kimon'o. De'nov'e mi dev'as atest'i pri la ekzist'o de tiu vir'in'o. Est'is fort'a frap'o kontraŭ mi'a pord'o. Mi el'lit'iĝ'is kaj el'rigard'is — kaj vid'as ŝi'n mal'aper'ant'a. Elekt'it'a person'ar'o — la konduktor'o, F-in'o Debenham kaj MacQueen ankaŭ vid'is ŝi'n.
Mi'a'opini'e, est'is iu humor'plen'a, kiu met'is la skarlat'a'n kimon'o'n en mi'a'n kofr'o'n dum mi intervju'is person'o'j'n en la manĝ-vagon'o. De kie la vest'aĵ'o unu'e ven'is, mi ne sci'as. Mi opini'as, ke ĝi aparten'as al Graf'in'o Andrenyi, ĉar ŝi'a pak'aĵ'o en'hav'is nur silk'a'n negliĝ'o'n tiel mal'simpl'a kiel est'i pli simil'a al te-rob'o ol tualet-rob'o.
“Kiam MacQueen unu'e sci'iĝ'is, ke la leter'o tiel zorg'e brul'ig'it'a ne est'is tut'e detru'it'a, kaj ke la vort'o Armstrong ankoraŭ rest'is, li dev'is est'i don'int'a tuj la sci'ig'o'n al la ali'a'j. Tiu'moment'e la situaci'o de Graf'in'o Andrenyi iĝ'is iom danĝer'a, kaj ŝi'a edz'o tuj ali'ig'is ŝi'a'n pasport'o'n. Tiu est'is la du'a mal'bon'ŝanc'aĵ'o.
“Ili inter'konsent'is ne'i i'a'n rilat'o'n al la famili'o Armstrong. Ili sci'is, ke mi ne hav'is tuj'a'n rimed'o'n por el'trov'i la ver'o'n, kaj ili ne kred'is, ke mi esplor'os la afer'o'n krom se mi suspekt'os apart'a'n person'o'n.
“Est'is unu ali'a punkt'o pri'pens'ind'a. Se oni akcept'as, ke mi'a teori'o est'as ĝust'a, kaj mi kred'as, ke ĝi dev'as est'i ĝust'a, vid'ebl'e la konduktor'o ankaŭ dev'is sci'i pri la komplot'o. Sed se jes, est'as dek tri person'o'j, kaj ne dek du. Anstataŭ la kutim'a formul'o ‘El tiom da person'o'j unu est'as kulp'a,’ mi'a problem'o est'is, ke el dek tri person'o'j nur unu est'is sen'kulp'a. Kiu est'is tiu person'o?
“Mi far'is tre strang'a'n konklud'o'n. Mi konklud'is, ke tiu, kiu ne part'o'pren'is la krim'o'n est'is tiu, kiu'n oni opini'us la plej ver'ŝajn'a far'i tio'n. Mi parol'as pri Graf'in'o Andrenyi. Mi est'is konvink'it'a de la serioz'ec'o de ŝi'a edz'o kiam li ĵur'is laŭ si'a honor'vort'o, ke li'a edz'in'o ne for'las'is la kupe'o'n tiu'nokt'e. Mi decid'is, ke Graf'o Andrenyi anstataŭ'is ŝi'n.
“Se jes, Pierre Michel est'is unu el la dek'du. Sed kiel oni pov'us klar'ig'i li'a'n kun'kulp'ec'o'n. Li est'is bon'a vir'o, kiu jam labor'is dum mult'a'j jar'o'j por la Kompani'o — tut'e ne tia vir'o, kia'n oni pov'us sub'aĉet'i por krim'help'i. Do Pierre Michel dev'is rilat'i al la afer'o Armstrong. Tiu ne ŝajn'is est'i ebl'a. Tiam mi memor'is ke la mort'int'a infan'zorg'ist'in'o est'is franc'a. Ni supoz'u, ke la kompat'ind'a fraŭl'in'o est'is la fil'in'o de Pierre Michel. Tio klar'ig'us ĉio'n — ĝi ankaŭ klar'ig'us la elekt'o'n de la krim'lok'o. Ĉu est'is ali'a'j kies rol'o en la dram'o ne est'is evident'a'j? Mi konklud'is, ke Kolonel'o Arbuthnot est'is amik'o de Armstrong. Kred'ebl'e ili kun'e part'o'pren'is la milit'o'n. Mi pov'is diven'i la okup'o'n de la serv'ist'in'o, Hildegarde Schmidt, en la dom'an'ar'o Armstrong. Ebl'e mi est'as manĝ'am'a, sed mi pov'as intuici'e re'kon'i bon'a'n kuir'ist'in'o'n. Mi prov'is per ruz'o el'trov'i tio'n, kaj mi sukces'is. Mi dir'is, ke mi sci'as ke ŝi est'as bon'a kuir'ist'in'o. Ŝi respond'is, ‘Jes, ja, ĉiu'j mi'a'j mastr'in'o'j tio'n dir'is.’ Sed se vi est'as dung'it'a kiel serv'ist'in'o por vir'in'o, vi'a'j mastr'in'o'j mal'oft'e sci'as ĉu vi est'as bon'a kuir'ist'in'o.
“Post'e est'is Hardman. Ŝajn'e li cert'e ne aparten'is al la dom'an'ar'o Armstrong. Mi pov'is imag'i nur, ke ebl'e li am'is la franc'a'n fraŭl'in'o'n. Mi parol'is al li pri la ĉarm'o de ekster'land'a'j vir'in'o'j, kaj de'nov'e mi vid'is la atend'it'a'n re'ag'o'n. Larm'o'j ven'is en li'a'j'n okul'o'j'n, sed li ŝajn'ig'is ke tio ŝuld'iĝ'is al la re'bril'o de la neĝ'o.
“Rest'as S-in'o Hubbard. Mi dev'as dir'i, ke S-in'o Hubbard lud'is la plej grav'a'n rol'o'n en la dram'o. Est'ant'e en la kupe'o kun pord'o mal'ferm'ant'a al tiu de Ratchett, ŝi est'us pli suspekt'ind'a ol iu ali'a. Pro la cirkonstanc'o'j, ŝi ne pov'us hav'i alibi'o'n. Por lud'i ŝi'a'n rol'o'n — tiu de tut'e natur'a, iom rid'ind'a uson'a patr'in'o — art'ist'in'o est'is neces'a. Sed est'is art'ist'in'o en la famili'o Armstrong — la patr'in'o de S-in'o Armstrong — Lind'a Ard'e'n, la aktor'in'o....”
Li ĉes'is. Tiam, per mal'laŭt'a, riĉ'a, rev'a voĉ'o, tut'e mal'simil'a al tiu uz'it'a dum la tut'a vojaĝ'o, S-in'o Hubbard dir'is: “Mi ĉiam ŝat'is lud'i la komedi'a'j'n rol'o'j'n.”
Ŝi daŭr'ig'is rev'e: “Tiu erar'et'o pri la spong'o-sak'et'o est'is iom stult'a. Tio montr'as, ke oni dev'as ĉiam bon'e prov'lud'i. Ni prov'is ĝi'n dum la vojaĝ'o el Parizo — mi supoz'as ke tiu'temp'e mi est'is en par'numer'a lok'o.”
Ŝi iom'et'e ŝanĝ'is si'a'n pozici'o'n kaj rekt'e rigard'is Poirot.
“Vi sci'as ĉio'n pri ĝi, S-ro Poirot. Vi est'as mir'ind'e lert'a vir'o. Sed eĉ vi ne tut'e pov'as imag'i kiel est'is en tiu terur'a tag'o en New York. Mi est'is frenez'a pro mal'ĝoj'o — tia ankaŭ est'is la serv'ist'ar'o — kaj Kolonel'o Arbuthnot ankaŭ ĉe'est'is. Li est'is la plej bon'a amik'o de John Armstrong.”
“Li sav'is mi'a'n viv'o'n dum la milit'o,” dir'is Arbuthnot.
“Ni decid'is en tiu moment'o — ebl'e ni est'is frenez'a'j — ke la mort'pun'o, kiu'n Cassetti sukces'is evit'i, dev'as traf'i li'n. Est'is dek du el ni — aŭ pli bon'e dek unu, ĉar la patr'o de Susanne est'is en Franc'uj'o. Unu'e ni intenc'is loti inter ni por el'trov'i kiu far'u ĝi'n, sed fin'e ni decid'is pri la nun'a metod'o. La ŝofor'o, Antonio, propon'is ĝi'n. Mary post'e pri'zorg'is la detal'o'j'n kun Hector MacQueen. Li ĉiam am'eg'is Sonia — mi'a'n fil'in'o'n — kaj est'is li, kiu klar'ig'is kiel la mon'o de Cassetti help'is al li evit'i la pun'o'n.
“Ni bezon'is long'a'n temp'o'n por perfekt'ig'i ni'a'n plan'o'n.
Ni bezon'is unu'e trov'i Ratchett. Hardman fin'e sukces'is.
Tiam ni prov'is aranĝ'i, ke li dung'u Masterman kaj Hector — aŭ almenaŭ unu el ili. Nu, ni aranĝ'is tio'n. Post'e, ni pri'parol'is la afer'o'n kun la patr'o de Susanne. Kolonel'o Arbuthnot tre dezir'is, ke est'u dek du el ni; li ŝajn'is pens'i, ke tiu pli laŭ'leĝ'ig'is la aranĝ'o'n. Li ne mult'e ŝat'is la ide'o'n pri la mort'pik'ad'o, sed li konsent'is ke tiu solv'us mult'a'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n. La patr'o de Susanne konsent'is.
Susanne est'is li'a sol'a fil'in'o. De Hector, ni sci'is, ke iam Ratchett re'ven'os el la Orient'o per la Orient'a Ekspres'o.
Ĉar Pierre Michel deĵor'as en tiu trajn'o, jen okaz'o ne mal'traf'ot'a. Krom'e, tiu'manier'e ni ne risk'us kulp'ig'i ekster'ul'o'j'n.
“La edz'o de mi'a fil'in'o sci'is pri la afer'o, kompren'ebl'e, kaj li insist'is ven'i kun ŝi. Hector tiel aranĝ'is la afer'o'n, ke Ratchett elekt'is por vetur'i tag'o'n en kiu Michel deĵor'as.
Ni intenc'is rezerv'i ĉiu'n kupe'o'n en la Istanbul-Calais vagon'o, sed mal'feliĉ'e est'is unu kupe'o, kiu'n ni ne sukces'is rezerv'i. Ĝi est'is rezerv'it'a antaŭ long'a temp'o por direktor'o de la Kompani'o. S-ro Harris, kompren'ebl'e, est'is mit'o. Sed cert'e est'us ĝen'e hav'i fremd'a'n person'o'n en la kupe'o de Hector. Kaj tiam, last'moment'e, vi ven'is....”
Ŝi ĉes'is parol'i.
“Nu,” ŝi dir'is, “vi nun sci'as ĉio'n, S-ro Poirot. Kio'n vi intenc'as far'i pri ĝi? Se oni dev'as mal'kaŝ'i ĉio'n, ĉu vi ne pov'as kulp'ig'i mi'n kaj nur mi'n? Volont'e mi est'us pik'int'a tiu'n vir'o'n dek du foj'o'j'n. Ne est'is nur, ke li respond'ec'is pri la mort'o de mi'a fil'in'o kaj ŝi'a infan'o, kaj tiu de ali'a infan'o kiu pov'us est'i nun viv'a kaj feliĉ'a. Est'is pli ol tio.
Est'is ali'a'j infan'o'j ŝtel'it'a'j antaŭ ol Daisy — pov'us est'i ali'a'j est'ont'e. La popol'o jam kondamn'is li'n; ni nur plen'um'is la juĝ'o'n. Sed ne est'as neces'e, ke ĉi tiu'j ali'a'j ankaŭ sufer'u. Ĉi tiu'j bon'a'j fidel'a'j amik'o'j — kaj kompat'ind'a Michel — kaj Mary kaj Kolonel'o Arbuthnot — ili am'as unu la ali'a'n.”
Ŝi'a voĉ'o est'is mir'ind'a en tiu hom'plen'a lok'o — tiu mal'alt'a, emoci'a, kor'ŝir'a voĉ'o, kiu vibr'ig'is oft'e aŭd'ant'ar'o'n en New York. Poirot rigard'is si'a'n amik'o'n.
“Vi est'as direktor'o de la Kompani'o, S-ro Bouc,” li dir'is. “Kio'n vi opini'as?”
S-ro Bouc tus'et'is. “Laŭ mi'a opini'o, S-ro Poirot,” li dir'is, “la unu'a teori'o kiu'n vi propon'is est'is ĝust'a — tut'e cert'e. Mi propon'as, ke ni don'u tiu'n solv'o'n al la jugoslav'a'j polic'an'o'j, kiam ili al'ven'os. Ĉu vi konsent'as, Doktor'o?”
“Cert'e mi konsent'as,” dir'is D-ro Constantine. “Rilat'e al la medicin'a atest'o, mi pens'as ke mi far'is unu du sugest'o'j'n, kiu'j est'is fantazi'a'j.”
“Do,” dir'is Poirot, “met'int'e mi'a'n solv'o'n antaŭ vi, mi hav'as la honor'o'n for'las'i la afer'o'n....”
Orient'a Ekspres'o
AGATHA CHRISTIE
traduk'it'a el la angl'a lingv'o de Et'ul'o
En'komput'il'ig'is Darold Bo'ot'o'n,
1— La Fakt'o'j
2 — La Atest'ar'o
3 — HERCULE POIROT Sid'as Kaj Pens'as
Part'o 1— La Fakt'o'j
Ĉapitr'o 1 — Grav'a Pasaĝer'o En La Taŭrus'a Ekspres'o
Ĉapitr'o 2 — La Hotel'o TOKATLIAN
Ĉapitr'o 3 — POIROT Mal'akcept'as Propon'o'n
Ĉapitr'o 4 — Ek'kri'o En La Nokt'o
Ĉapitr'o 5 — La Krim'o
Ĉapitr'o 6 — Vir'in'o?
Ĉapitr'o 7 — La Kadavr'o
Ĉapitr'o 8 — La Infan'ŝtel'a Afer'o ARMSTRONG
Part'o 2 — La Atest'ar'o
Ĉapitr'o 1 — La Atest'o De La Konduktor'o De La WAGON Lit
Ĉapitr'o 2 — La Atest'o De La Sekretari'o
Ĉapitr'o 3 — La Atest'o De La Serv'ist'o
Ĉapitr'o 4 — La Atest'o De La Uson'a Sinjor'in'o
Ĉapitr'o 5 — La Atest'o De La Sved'in'o
Ĉapitr'o 6 — La Atest'o Do La Rus'a Princ'in'o
Ĉapitr'o 7 — La Atest'o De Graf'o Kaj Graf'in'o ANDRENYI
Ĉapitr'o 8 — La Atest'o De Kolonel'o ARBUTHNOT
Ĉapitr'o 9 — La Atest'o De S-Ro HARDMAN
Ĉapitr'o 10 — La Atest'o De La Ital'o
Ĉapitr'o 11 — La Atest'o De Fraŭl'in'o DEBENHAM
Ĉapitr'o 12 — La Atest'o De La German'a Serv'ist'in'o
Ĉapitr'o 13 — Resum'o De La Atest'o De La Pasaĝer'o'j
Ĉapitr'o 14 — La Atest'o De La Murd'il'o
Ĉapitr'o 15 — La Atest'o De La Pak'aĵ'o'j De La Pasaĝer'o'j
Part'o 3 — HERCULE POIROT Sid'as Kaj Pens'as
Ĉapitr'o 1 — Kiu El Ili?
Ĉapitr'o 2 — Dek Demand'o'j
Ĉapitr'o 3 — Kelk'a'j Sugest'a'j Punkt'o'j
Ĉapitr'o 4 — La Gras-Makul'o Sur La Hungar'a Pasport'o
Ĉapitr'o 5 — La Antaŭ'nom'o De Princ'in'o DRAGOMIROFF
Ĉapitr'o 6 — Du'a Intervju'o Kun Kolonel'o ARBUTHNOT
Ĉapitr'o 7 — La Ident'ec'o De MARY DEBENHAM
Ĉapitr'o 8 — Ali'a'j Surpriz'a'j El'trov'o'j
Ĉapitr'o 9 — POIROT Propon'as Du Solv'o'j'n