Unu'a part'o
Charlotte Brontë
El la angl'a traduk'is H. J. Bulthuis
Lingv'e revizi'it'a en 2001
e Libr'o
Aranĝ'is: Frank'o Luin
ISBN 91-7303-116-X
ink'o@omnibus. se
http: //www. omnibus. se/ink'o
Ink'o · Se-13542 TYRESö · Svedi'o
Aŭgust'o 2001
Est'is ne'ebl'e promen'i tiu'n tag'o'n. Kvankam en la maten'o ni jam promen'is ĉirkaŭ unu hor'o inter la sen'foli'a'j arb'et'aĵ'o'j ( sinjor'in'o Reed kutim'e fru'e tag'manĝ'is, kiam ŝi ne hav'is gast'o'j'n ) la mal'varm'a vintr'o'vent'o est'is pel'int'a al ni tia'n penetr'ant'a'n mal'varm'ig'a'n pluv'ad'o'n kaj tia'j'n pez'a'j'n nub'o'j'n, ke plu'a promen'ad'o sur la kamp'o est'iĝ'is tut'e ne'ebl'a.
Mi ĝoj'is pro tio, ĉar mi ne am'is long'a'j'n promen'ad'o'j'n, precip'e en mal'varm'a post'tag'mez'o. Est'is al mi terur'e, ven'i hejm'e'n kun glaci-mal'varm'a'j man'o'j kaj pied'o'j, aflikt'it'a de la riproĉ'o'j de Bessie, la vart'ist'in'o, kaj humil'ig'it'a de la sci'o, ke korp'e mi mal'super'is al Eliza, John kaj Georgi'an'a Reed.
La nom'it'a'j Eliza, John kaj Georgi'an'a nun star'is ĉirkaŭ si'a patr'in'o en la salon'o: ŝi kuŝ'e sid'is sur kanap'o ĉe la fajr'o, kaj kun si'a'j ge'kar'ul'o'j ĉirkaŭ si ( kiu'j altern'e inter'disput'is aŭ plor'is ) ŝi aspekt'is perfekt'e feliĉ'a. Ŝi mal'permes'is al mi al'iĝ'i al la grup'o, dir'ant'e ke ” ŝi bedaŭr'as est'i dev'ig'at'a ten'i mi'n je kelk'a distanc'o; sed ĝis kiam ŝi aŭd'os de Bessie, kaj ankaŭ rimark'os mem, ke mi far'as mi'a'n plej'ebl'o'n por akir'i pli agrabl'a'n kaj pli infan'a'n karakter'o'n kaj pli dec'a'j'n kaj viv'a'j'n manier'o'j'n — kaj se mi est'iĝ'us pli natur'a,— ke ŝi ver'e dev'as rifuz'i al mi la privilegi'o'j'n destin'it'a'j'n al kontent'a'j, feliĉ'a'j infan'o'j.”
” Kio'n do Bessie dir'is, ke mi mal'bon'far'is ?” demand'is mi.
” Jane, mi ne ŝat'as infan'o'j'n, kiu'j ĉiam ĉikan'as aŭ demand'as, krom'e tut'e ne dec'as al infan'o riproĉ'i pli aĝ'a'j'n hom'o'j'n.
Ie sid'iĝ'u kaj silent'u, ĝis vi pov'os dir'i i'o'n pli plaĉ'a'n.”
Flank'e de la salon'o est'is et'a maten'manĝ'ej'o kaj tie'n mi ŝtel'ir'is. En tiu ĉambr'et'o star'is libr'o'ŝrank'o kaj baldaŭ mi serĉ'is libr'o'n kun mult'a'j bild'o'j. Mi sid'iĝ'is sur la fenestr'a niĉ'o, kruc'is la krur'o'j'n sub mi kiel turk'o, kaj, preskaŭ tut'e tir'ferm'int'e la ruĝ'a'j'n lan'a'j'n kurten'o'j'n, mi trov'iĝ'is en du'obl'a sol'ec'o.
Fald'o'j de skarlat'a drapir'aĵ'o mal'help'is al mi la el'vid'o'n dekstr'e'n; mal'dekstr'e est'is la klar'a'j fenestr'o'vitr'o'j, mi'n protekt'ant'a'j kontraŭ la mal'lum'a novembr'a tag'o, sed ne apart'ig'ant'a'j mi'n de ĝi.
Foli'um'ant'e mi'a'n libr'o'n, mi tiam kaj tiam atent'e rigard'is la aspekt'o'n de tiu vintr'a post'tag'mez'o. En la mal'proksim'o mi rimark'is nur griz'a'j'n nebul'o'n kaj nub'o'j'n; tut'e proksim'e kuŝ'is mal'sek'a herb'ej'o kaj star'is vent'eg'e sku'at'a'j arb'et'aĵ'o'j dum la pluv'o sen'inter'romp'e kaj sovaĝ'e rapid'is antaŭ'e'n pro la subit'a'j, fort'a'j kaj bru'eg'ant'a'j vent'puŝ'eg'o'j.
Mi re'pren'is mi'a'n libr'o'n.— Pri'skrib'o pri brit'a'j bird'o'j de Bewick —; mal'mult'e mi'n interes'is, kio est'is pres'it'a pri ili; malgraŭ tio mi trov'is kelk'a'j'n en'konduk'a'j'n paĝ'o'j'n, kiu'j'n mi, kvankam infan'o, ne pov'is preter'atent'i.
Tio est'is la paĝ'o'j, kiu'j rakont'is pri la lok'o'j, vizit'at'a'j de la akv'o'bird'o'j; pri la sol'ec'a'j ŝton'eg'o'j kaj promontor'o'j, nur loĝ'at'a'j de ili; pri la mar'bord'o de Norveg'uj'o, kie kvazaŭ kuŝ'as dis'e sem'it'a'j insul'o'j de la plej sud'a ekstrem'aĵ'o de Lindesnes aŭ Næset, ĝis Nord'kab'o.
| ” Kie la nord'a Ocean’ kun grand'a'j turn'iĝ'ad'o'j Bol'ad'as ĉirkaŭ la insul'o'j nud'a'j kaj mal'gaj'a'j, De l’mal'proksim'a Thule 1 kaj la ond'o'j Atlantik'a'j Si'n ĵet'as inter la Hebridojn uragan'a'j'n.” |
Mi ankaŭ ne pov'is ne atent'i pri tio, kio est'is pres'it'a pri la sen'ŝirm'a'j mar'bord'o'j de Laplando, Siberio, Spicberg'o, Novaja Zemlja, Islando, Grenland'o kaj la tut'a vast'a region'o de la Nord'a polus'o; kaj tiu'j sol'ec'a'j, mal'ĝoj'ig'a'j region'o'j, tiu lok'o de glaci'o kaj neĝ'o, kie ne'romp'ebl'a'j Alp'a'j-alt'eg'a'j glaci'ej'o'j kun'amas'iĝ'int'a'j dum ne'kalkul'ebl'a'j vintr'o'j ĉirkaŭ'as la Polus'o'n, kaj sent'ig'as si'a'n ekster'ordinar'a'n mal'varm'eg'o'n per mil'obl'a terur'ec'o.
Pri tiu'j ŝajn'e sen'viv'a'j kaj blank'a'j region'o'j mi form'is propr'a'n mal'klar'a'n ide'o'n, kia'j est'as ĉiu'j du'on'e kompren'at'a'j imag'o'j, kiu'j tiel impres'e vag'ad'as en cerb'o de infan'o. La en'konduk'a'j'n parol'o'j'n mi rilat'ig'is kun la bild'o'j, kiu'j sekv'is ili'n, ili klar'ig'is al mi la rok'o'n, kiu sol'ec'e lev'iĝ'is el la ŝaŭm'ant'a'j ond'o'j, ili klar'ig'is la pec'et'ig'it'a'n boat'o'n, ĵet'it'a'n sur la mar'bord'o'n; la mal'varm'a'n fantom'aspekt'a'n lun'o'n, kiu rigard'is mal'supr'e'n de inter la nub'o'j sur romp'iĝ'int'a'n fund'e'n ir'ant'a'n ŝip'o'n. Mi ne pov'as dir'i, kia'j sent'o'j vag'ad'is trans la sol'ec'a'n tomb'ej'o'n kun ĝi'a rekt'e star'ant'a tomb'ŝton'o kun sur'skrib'o; ĝi'a krad'o, ĝi'a'j du arb'o'j, la mal'alt'a horizont'o, ĉirkaŭ'it'a de ruin'a mur'o kaj la ĵus-lev'iĝ'ant'a lun'o, atest'ant'a ĉi tiu'n vesper'a'n hor'o'n.
Mi kred'is, ke la du ŝip'o'j, surpriz-atak'it'a'j de sen'vent'ec'o sur la glaci'iĝ'int'a mar'o, est'is fantom'ŝip'o'j. Apenaŭ mi kuraĝ'is rigard'i la diabl'o'n, kiu dors-al'lig'as al si la ŝtel'ist'o'n, ĉar tiu vid'aĵ'o tim'ig'is mi'n. Sam'manier'e tim'ig'is mi'n la korn'hav'a monstr'o, sid'ant'a je kelk'a distanc'o sur rok'o kaj rigard'ant'a mal'proksim'a'n ar'o'n ĉirkaŭ pend'ig'il'o.
1 ultima thule
Ĉiu bild'o en'hav'is rakont'o'n, oft'e plen'mister'a'n por mi'a ankoraŭ ne'matur'iĝ'int'a'j imag'o kaj sort'o, sed plej interes'a'n. Ili est'is tiel interes'a'j kiel la rakont'o'j kelk'foj'e far'it'a'j de Bessie en vintr'o'vesper'o'j, kiam ŝi okaz'e est'is en bon'a humor'o, ĉar mult'foj'e kiam ŝi est'is met'int'a si'a'n glad'il'bret'o'n apud la fajr'o'lok'o'n de la infan'ĉambr'o, ni ek'sid'is ĉirkaŭ ŝi kaj dum ŝi glad'is la punt'aĵ'o'n de sinjor'in'o Reed kaj la bord'o'j'n de ŝi'a nokt'o'tuf'o, ŝi rakont'is al ni am'scen'o'j'n kaj aventur'o'j'n, ĉerp'it'a'j'n el mal'nov'a'j rakont'o'j, fabel'o'j kaj ankoraŭ pli mal'nov'a'j balad'o'j.
Kun Bewick sur mi'a genu'o, mi sent'is mi'n moment'o'n feliĉ'a, tio est'as: feliĉ'a kiel mi pov'is est'i. Mi nur tim'is est'i ĝen'at'a kaj tio tre baldaŭ okaz'is. La pord'o de la maten'manĝ'ej'o mal'ferm'iĝ'is.
” Bu ! mal'ĝoj'ul'in'o !” kri'is la voĉ'o de John Reed; subit'e li ek'silent'is: ŝajn'e li rimark'is, ke neni'u est'as en la ĉambr'o.
” Pro la diabl'o, kie ŝi est'as ?” li dir'is plu'e.
” Liz'i, Georg'i !” li vok'is al si'a'j frat'in'o'j.
” Jane ne est'as ĉi tie; dir'u al patr'in'o, ke ŝi ir'is ekster'e'n en la pluv'o'n —— la sen'taŭg'ul'in'o !”
” Feliĉ'e, ke mi tir'ferm'is la kurten'o'n,” pens'is mi, kaj kor'e mi dezir'is, ke li ne mal'kovr'u mi'a'n kaŝ'ej'o'n: kaj John Reed ne est'us mal'kovr'int'a ĝi'n, ĉar li est'is nek vigl'a por i'o'n mal'kovr'i, nek vigl'a pri kompren'o, sed Eliza aper'ig'is si'a'n kap'o'n ĉe la pord'o kaj tuj ŝi dir'is:” sen'dub'e ŝi sid'as sur la fenestr'a niĉ'o, Jack.”
Tuj mi el'salt'is el mi'a kaŝ'ej'o, ĉar mi'n trem'ig'is la ide'o, ke la nom'it'a Jack tir'os mi'n el ĝi.
” Kio'n vi vol'as ?” mi demand'is mal'spert'e-indiferent'e.
” Ĉu vi ne pov'as dir'i: kio'n vi dezir'as de mi, jun'a sinjor'o Reed ?” respond'is li.” Mi dezir'as, ke vi ven'u ĉi tie'n,” kaj ek'sid'ant'e sur apog'seĝ'o'n, li gest'e ordon'is al mi tuj ek'star'i antaŭ li.
John Reed est'is lern'ej- knab'o dek'kvar'jar'a, kvar jar'o'j'n pli aĝ'a ol mi, ĉar mi est'is nur dek'jar'a; li est'is alt'kresk'a kun mal'hel'a mal'san'aspekt'a larĝ'a vizaĝ'o, mal'delikat'a'j trajt'o'j, pez'a'j korp'o'membr'o'j kaj grand'a'j kap'o, pied'o'j kaj man'o'j. Li est'is en'glut'em'ul'o, kio far'is li'n gal'ec'a kaj mal'san'okul'a kaj li'a'j'n vang'o'j'n mal'elast'a'j. Real'e li nun dev'us est'i en la lern'ej'o, sed li'a patr'in'o dum du monat'o'j ne send'is li'n tie'n, pro li'a mal'fort'a san'stat'o. Sinjor'o Miles, la lern'ej'estr'o, est'is cert'ig'int'a, ke li'a san'o est'us pli bon'a, se la patr'in'o ne send'us al li tiom da dolĉ'aĵ'o'j kaj kuk'et'o'j; sed la patr'in'a kor'o ne sam'opini'is kun tia kruel'a cert'ig'o kaj est'is pli inklin'a al la civiliz'it'a ide'o, ke la pal'ec'o de John de'ven'as de la tro mult'a stud'ad'o kaj ebl'e de nostalgi'o.
John ne tre am'is si'a'j'n patr'in'o'n kaj frat'in'o'j'n kaj mi'n li mal'am'is. Li koler'incit'is kaj pun'is mi'n, ne du aŭ tri foj'o'j'n en semajn'o, nek unu aŭ du foj'o'j'n ĉiu'tag'e, sed sen inter'romp'o; ĉiu part'o de mi'a korp'o tim'is li'n kaj ĉiu muskol'o sur mi'a'j membr'o'j kun'tir'iĝ'is, kiam li al'proksim'iĝ'is al mi. Kelk'foj'e mi preskaŭ frenez'iĝ'is de la tim'o, kiu'n li al mi inspir'is, ĉar mi hav'is neniu'n, al kiu mi pov'is mi'n direkt'i por pet'i protekt'o'n, ĉu pro li'a'j minac'o'j, ĉu pro li'a'j pun'o'j.
La serv'ist'ar'o prefer'e ne risk'is la koler'o'n de si'a jun'a mastr'o, protekt'ant'e mi'n kontraŭ li, kaj sinjor'in'o Reed est'is surd'mut'a pri ĉio tio. Neniam ŝi vid'is, ke li mi'n bat'is, nek aŭd'is, ke li insult'is mi'n, kvankam li far'is tio'n de temp'o al temp'o en ŝi'a ĉe'est'o; sed plej oft'e li tio'n far'is mal'antaŭ ŝi'a dors'o.
Laŭ'kutim'e mi obe'is li'n kaj ir'is al li'a seĝ'o. Almenaŭ dum tri minut'o'j li el'ig'is al mi si'a'n lang'o'n, tiel mal'proksim'e'n, ke est'is mirakl'o, ke li ne difekt'is ĝi'a'j'n radik'o'j'n. Mi sci'is, ke li est'as tuj bat'ont'a mi'n kaj trem'ant'e pro la bat'o, mi pens'is pri la naŭz'a mal'bel'a vizaĝ'o de la bat'ont'o. Mi ne sci'as, ĉu li pov'is diven'i mi'a'j'n pens'o'j'n, kiam li mi'n rigard'is. Dir'ant'e neni'o'n, li subit'e kaj fort'e bat'is. Mi ŝancel'iĝ'is kaj re'trov'int'e la egal'pez'o'n, mi posten'iĝ'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n de li'a seĝ'o.
” Jen ricev'u, kat'in'o, pro vi'a sen'pri'pens'ec'o kaj pro la respond'o, kiu'n vi ĵus don'is al mi'a patr'in'o,” li dir'is,” kaj pro la manier'o en kiu vi tiel ŝtel'e vi'n kaŝ'is mal'antaŭ la kurten'o kaj pro la manier'o en kiu vi rigard'is mi'n antaŭ kelk'a'j minut'o'j !”
Mi jam long'e al'kutim'iĝ'is al la insult'o'j de John Reed, kaj neniam pens'is pri tio, ke mi respond'u li'n; sed la pens'o, kiel mi el'ten'os la bat'o'n, kiu sekv'os ĉi tiu'n insult'o'n, tut'e mi'n okup'is.
” Kio'n vi far'is mal'antaŭ tiu kurten'o ?” demand'is li.
” Mi leg'is.”
” Montr'u al mi la libr'o'n !”
Mi ir'is al la fenestr'a niĉ'o por pren'i la libr'o'n.
” Vi ne rajt'as tuŝ'i ni'a'j'n libr'o'j'n. Vi est'as tut'e de'pend'a de ni, dir'as mi'a patr'in'o; vi ne hav'as mon'o'n, vi'a patr'o post'las'is al vi neni'o'n; en real'o vi dev'us almoz'pet'i kaj ne loĝ'i en la sam'a dom'o kun infan'o'j de riĉ'ul'o'j kaj ricev'i la sam'a'n manĝ'o'n, kia'n ni ricev'as, kaj port'i vest'o'j'n, kiu'j'n mi'a patr'in'o pag'as. Mi instru'os al vi tiel dis'ĵet'i mi'a'j'n libr'o'j'n; ĉar ili est'as mi'a'j libr'o'j; la tut'a dom'o aparten'as al mi, tio est'as: post unu jar'o. Ek'star'u ĉe tiu pord'o mal'proksim'e de la spegul'o kaj fenestr'o'j.”
Mi obe'is, komenc'e tut'e ne kompren'ant'e, kio'n li intenc'as; sed kiam mi vid'is, ke li lev'as la libr'o'n, cel'ant'e per ĝi kaj ĵet'ont'a ĝi'n al mi'a kap'o, mi vol'e ne'vol'e flank'e'n salt'is el'ig'ant'e kri'o'n de terur'o, sed ne sufiĉ'e rapid'mov'e, ĉar subit'e la ĵet'it'a libr'o mi'n traf'is. Mi fal'is per la kap'o kontraŭ la pord'o kaj est'is vund'it'a. Sang'o el'flu'is el la vund'o kaj mi sent'is terur'a'n dolor'o'n.
Mi'a angor'o pas'is, sed ali'a'j sent'o'j sekv'is.
” Malic'a, kruel'a knab'o !” kri'is mi,” vi est'as murd'ist'o, vi est'as sklav'o'pel'ist'o,— vi simil'as la roman'a'j'n imperi'estr'o'j'n !”
Mi antaŭ'e leg'is la roman'a'n histori'o'n de Goldsmith kaj form'is al mi propr'a'n ide'o'n pri Ner'o, Kaligul'a kaj ali'a'j imperi'estr'o'j. Mi est'is far'int'a kompar'o'j'n, kiu'j'n mi neniam el'dir'is, kaj kiu'j'n mi neniam tiel laŭt'e kuraĝ'is el'dir'i.
” Kio'n !? Kio'n !?” kri'is li.” Ĉu vi tio'n dir'as al mi ? Ĉu vi aŭd'is tio'n, Eliza kaj Georgi'an'a ? Mi ir'os dir'i tio'n al patr'in'o, sed antaŭ'e...”— Li rapid'is al mi; mi sent'is, kiel li kapt'is mi'a'j'n har'o'j'n kaj ŝultr'o'j'n: sed nun li star'is antaŭ mal'esperant'a turment'it'in'o. Mi ver'e rigard'is en li tiran'o'n kaj murd'ist'o'n. Mi sent'is, ke sang'o'gut'o'j rul'iĝ'as de mi'a kap'o sur la kol'o'n kaj mi sent'is akr'a'n dolor'o'n. Tiu'j sent'o'j moment'o'n reg'is mi'n kaj mi defend'is mi'n sen'esper'e. Mi ne memor'as, kio'n far'is mi'a'j man'o'j, sed li nom'is mi'n ” rat'o ! rat'o !” kaj kri'is kiel ebl'e plej laŭt'e.
Li'a sav'o est'is proksim'e. Eliza kaj Georgi'an'a ven'ig'is sinjor'in'o'n Reed kaj ŝi aper'is sur la scen'ej'o, sekv'at'a de Bessie kaj de la serv'ist'in'o abbot. Ni est'is dis'apart'ig'it'a'j kaj mi aŭd'is dir'i::
” Kar'a ĉiel'o ! Kia furi'o; tiel atak'i la jun'a'n sinjor'o'n John !”
” Ĉu vi iam vid'is tia'n furioz'o'n ?”
Kaj sinjor'in'o Reed parol'is plu'e:” Konduk'u ŝi'n en la ruĝ'a'n ĉambr'o'n kaj ŝlos'u post ŝi la pord'o'n.” Tuj kvar man'o'j kapt'is mi'n kaj mi est'is port'at'a supr'e'n.
Mi kontraŭ'batal'is dum mi est'is port'at'a supr'e'n, io tia ĝis tiu temp'o ankoraŭ neniam okaz'is, kaj krom'e est'is io, kio pli'grand'ig'is la mal'bon'a'n opini'o'n, kiu'n hav'is pri mi Bessie kaj fraŭl'in'o abbot. Mi est'is ekster mi mem, mi bon'e sci'is, ke unu moment'o de ribel'o ĉiam kaŭz'os al mi ĉi'a'j'n pun'o'j'n, kaj kiel ĉiu ali'a ribel'ant'a sklav'o, mi en mi'a mal'esper'o decid'is defend'i mi'n kiel ebl'e plej fort'e.
” Firm'e ten'u ŝi'a'j'n brak'o'j'n, fraŭl'in'o abbot, ŝi ja simil'as sovaĝ'a'n kat'o'n.”
” Fi do, fi do !” kri'is la serv'ist'in'o,” kia hont'ind'a kondut'o, kuraĝ'i bat'i la jun'a'n sinjor'o'n, kaj eĉ la fil'o'n de vi'a bon'far'ant'in'o ! Li ja est'as vi'a jun'a mastr'o !”
” Mastr'o !? Ĉu li est'as mi'a mastr'o ? Ĉu mi est'as li'a serv'ist'in'o...?”
” Ne, vi est'as ankoraŭ pli mal'mult'e ol serv'ist'in'o, ĉar vi far'as neni'o'n por vi'a manĝ'o. Sid'iĝ'u tie kaj pri'pens'u vi'a'n ne'taŭg'ec'o'n.”
Ili sukces'is port'i mi'n en la ĉambr'o'n indik'it'a'n de sinjor'in'o Reed kaj tie ili sid'ig'is mi'n sur seĝ'et'o'n. Mi'a unu'a klopod'o est'is tuj for'salt'i de ĝi kiel risort'o; sed la kvar man'o'j tuj re'sid'ig'is mi'n.
” Se vi ne kviet'e sid'os, mi est'os dev'ig'at'a lig'sid'ig'i vi'n,” dir'is Bessie.” Fraŭl'in'o abbot, prunt'e'don'u al mi vi'a'n ŝtrump'ruband'o'n; mi'a'n ŝi tuj romp'us.”
Fraŭl'in'o abbot paŝ'is flank'e'n por sen'ig'i si'a'n dik'a'n krur'o'n de la petit'a ŝtrump-ruband'o. Tiu'j prepar'o'j por lig'i mi'n kaj la hont'o de'ven'ant'a de tio, iom kviet'ig'is mi'a'n ekscit'ec'o'n.
” Ne lig'u mi'n !” mi kri'is,” mi kviet'e sid'os ”. Por konvink'i ili'n pri tio, mi kapt'is ambaŭ'man'e la seĝ'et'o'n.
” Est'as plej saĝ'e tio'n far'i,” dir'is Bessie; kaj kiam ŝi est'is cert'a pri tio, ke ver'e mi kviet'iĝ'is, ŝi el'las'is mi'n; post'e ŝi kaj fraŭl'in'o abbot ek'star'is antaŭ mi kun kruc'um'it'a'j brak'o'j kaj ambaŭ fiks'e rigard'is mi'n, kvazaŭ dub'ant'e, ĉu mi perd'is la prudent'o'n.
” I'o'n tia'n ŝi ankoraŭ neniam far'is,” dir'is Bessie fin'e, turn'ant'e si'n.
” Sed tia est'as ŝi'a karakter'o,” respond'is la ali'a.” Mi jam pli ol unu foj'o'n dir'is al la sinjor'in'o, kio'n mi opini'as pri tiu infan'o, kaj la sinjor'in'o tut'e opini'as kiel mi.”
” Ŝi ŝpin'as malic'aĵ'o'j'n, neniam mi vid'is knab'in'o'n de ŝi'a aĝ'o, kiu est'as tiel tromp'kaŝ'em'a.”
Bessie respond'is neni'o'n; sed post kelk'a temp'o ŝi dir'is al mi:
” Vi dev'as pri'pens'i kiel dank'a vi est'u al la sinjor'in'o. Ŝi nutr'as vi'n, kaj se ŝi ne plu zorg'os pri vi, tiam vi dev'os ir'i en la mal'riĉ'ul'ej'o'n.”
Mi hav'is neni'o'n por respond'i al tiu'j parol'o'j, ĉar ili tut'e ne est'is por mi io nov'a; la plej unu'a'j re'memor'o'j de mi'a viv'o en'hav'is tia'j'n dir'aĵ'o'j'n. La riproĉ'o, ke mi est'as tut'e de'pend'a, est'is al mi io mal'klar'a, ĉiam re'son'ant'a en mi'a'j orel'o'j tre dolor'ig'e, sed kiu'n ĝis nun mi du'on'e kompren'is.
Fraŭl'in'o abbot parol'is plu'e:
” Kaj precip'e ne imag'u, ke vi est'as egal'ul'in'o de la jun'a'j fraŭl'in'o'j kaj de la jun'a sinjor'o, ĉar la sinjor'in'o hav'is la bon'ec'o'n eduk'i vi'n. Ili post'e ricev'os hered'e mult'eg'e da mon'o, kaj vi ricev'os tut'e neni'o'n. Mi tial konsil'as al vi est'i humil'a kaj pen'i est'i kontent'a.”
Kaj Bessie parol'is plu'e akr'a'voĉ'e:” Ĉio, kio'n ni dir'as al vi, est'as por vi'a'j propr'a'j bon'o kaj profit'o. Vi dev'as far'i vi'a'n ebl'o'n est'i util'a kaj agrabl'a, tiam vi ebl'e hav'os ĉi tie bon'a'n hejm'o'n; sed la sinjor'in'o for'pel'os vi'n, se vi far'iĝ'os eksplod'em'a kaj mal'bon'kondut'a.”
” Krom tio,” dir'is fraŭl'in'o abbot,” Di'o pun'os vi'n; Li pov'us mort'ig'i vi'n mez'e de vi'a koler'o kaj kie'n vi tiam ir'os ? Nu, Bessie, ni for'ir'u kaj las'u ŝi'n sol'a. Mi ne dezir'us hav'i ŝi'a'n kor'o'n eĉ se oni riĉ'ig'us mi'n. Preĝ'u post kiam vi re'kviet'iĝ'os, Jane, ĉar se vi ne pent'os, malic'a spirit'o pov'us tra la kamen'tub'o mal'supr'e'n'ir'i por for'konduk'i vi'n.”
Ili for'ir'is kaj ŝlos'is post si la pord'o'n.
La ruĝ'a ĉambr'o est'is gast'o'ĉambr'o, kie mal'oft'e aŭ neniam iu dorm'is. Ĝi est'is nur uz'at'a, kiam okaz'e ven'is en la Gateshead-kastel'o'n ar'o da vizit'ant'o'j kaj kiam est'is neces'e uz'i ĉiu'j'n dorm'ej'o'j'n, kiu'j'n posed'is la kastel'o. Lign'a lit'o, kun masiv'a'j mahagon'a'j kolon'o'j, kaj ĉirkaŭ'it'a de mal'hel'e-ruĝ'a'j kurten'o'j el damasko, star'is kiel tabernakl'o en la mez'o; la du grand'a'j fenestr'o'j kun la daŭr'e ferm'it'a'j ĵaluzi'o'j est'is du'on'e kovr'it'a'j per feston'o'j el la sam'a ŝtof'o; la plank'a tapiŝ'o est'is ruĝ'a; la tabl'o ĉe la pied'a part'o de la lit'o est'is kovr'it'a per fajr'e ruĝ'a tuk'o; la mur'o'j est'is kapreol-kolor'a'j kun viol'kolor'a nuanc'o; la vest'o'ŝrank'o, la tualet'o'tabl'o, la seĝ'o'j est'is el mal'hel'e polur'it'a mal'nov'a mahagon'o. El ĉi tiu'j profund'a'j ombr'o'j lev'iĝ'is alt'e kaj bril'e iu'j sur ali'a'j, la matrac'o'j kaj kusen'o'j de la lit'o, kovr'it'a'j de neĝ'blank'a ” marseille ”-kovr'il'o. Iom pli mal'akr'e kontur'iĝ'is grand'eg'a rembur'it'a brak'seĝ'o, ankaŭ blank'a kaj kun pied'benk'et'o ĉe la kap'a part'o de la lit'o kaj kiu, kiel ŝajn'is al mi, aspekt'is kiel mal'bril'kolor'a tron'o.
Est'is mal'varm'et'e en tiu dorm'ej'o, ĉar nur mal'oft'e ĝi est'is fajr'e varm'ig'it'a; est'is silent'e tie, ĉar ĝi kuŝ'is tiel mal'proksim'e de la infan'ĉambr'o kaj kuir'ej'o; grav'a ĝi est'is, ĉar tiel mal'oft'e oni ĝi'n en'ir'is. Nur la labor'ist'in'o ven'is tie'n sabat'e por for'ig'i la polv'o'n amas'iĝ'int'a'n dum tut'a semajn'o sur la spegul'o'j kaj mebl'o'j.
Krom tio sinjor'in'o Reed tiam kaj tiam ĝi'n en'ir'is por kontrol'i la en'hav'o'n de cert'a sekret'a tir'kest'o en la vest'o'ŝrank'o, en'hav'ant'a divers'a'j'n pergamen'o'j'n, juvel'o'j'n kaj miniatur'a'n portret'o'n de ŝi'a mort'int'a edz'o; kaj en tiu'j last'a'j vort'o'j si'n kaŝ'is la tut'a sekret'o de la ruĝ'a ĉambr'o — la sorĉ'vort'o'j, kiu'j al'log'is tiel mal'mult'a'j'n vizit'ant'o'j'n al ĉi tiu ĉambr'o malgraŭ ĝi'a grav'ec'o.
Sinjor'o Reed mort'is antaŭ naŭ jar'o'j kaj en ĉi tiu ĉambr'o li el'spir'is si'a'n last'a'n el'spir'o'n, ĉi tie li kuŝ'is sur la pomp-lit'o; kaj de tie li'a ĉerk'o est'is for'port'it'a de funebr'aĵ'ist'o'j; kaj post tiu tag'o sent'o de mal'gaj'a konstern'o re'ten'is ĉiu'n vizit'i ĝi'n oft'e.
La lok'o sur kiu Bessie kaj la akr'e'humor'a fraŭl'in'o abbot est'is kvazaŭ najl'int'a'j mi'n, est'is mal'alt'a kanap'o, star'ant'a apud marmor'a kamen-bret'o. Antaŭ mi lev'iĝ'is la lit'o; ĉe la dekstr'a flank'o star'is la alt'a mal'hel'a vest'o'ŝrank'o kun mal'klar'a'j lum'nuanc'o'j, kiu'j daŭr'e ŝanĝ'is la kolor'o'n de la panel'o'j.
Ĉe mi'a mal'dekstr'a flank'o est'is la du'on'e kovr'it'a'j fenestr'o'j; grand'a spegul'o inter ĉi tiu'j last'a'j reflekt'is la grav'ec'o'n de la lit'o kaj de la ĉambr'o. Mi ne est'is cert'a pri tio, ĉu ili ŝlos'is la pord'o'n, kaj tuj kiam mi kolekt'is sufiĉ'a'n kuraĝ'o'n por mi'n mov'i, mi ek'star'is por ekzamen'i. Ho ve ! jes; neni'u mal'liber'ej'o est'is iam pli bon'e ŝlos'it'a. De'turn'ant'e mi'n de la pord'o, mi dev'is ir'i laŭ'long'e de la spegul'o; mi'a en'sorĉ'it'a rigard'o mezur'is la profund'o'n, kiu'n ĝi montr'is. En tiu fantazi'a profund'o ĉio aspekt'is ankoraŭ pli mal'varm'a kaj pli mal'lum'a ol en la real'o; la strang'a, et'a figur'o, fiks'e rigard'ant'a mi'n, kun pal'a vizaĝ'o, kun brak'o'j kontur'iĝ'ant'a'j en la mal'lum'o kaj kun okul'o'j bril'ant'a'j de terur'o, kaj kiu'j sol'a'j si'n mov'is dum ĉio ali'a star'is sen'mov'e, efik'is al mi kiel aper'aĵ'o de fantom'o. Mi imag'is, ke ĝi aspekt'as kiel mal'grand'a fantom'o, du'on'e fe'in'a, du'on'e kobold'a, kiel prezent'is ili'n la dum'vesper'a'j rakont'o'j de Bessie kaj kiel ili lev'iĝ'is el la sol'ec'a'j filik-kovr'it'a'j val'o'j en la marĉ'ej'o kaj kiu'j aper'is antaŭ vojaĝ'ant'o'j surpriz'it'a'j de la nokt'o.
Mi re'ir'is al mi'a seĝ'et'o.
La superstiĉ'o tut'e reg'is mi'n en tiu'j moment'o'j; sed la hor'o de ĝi'a plen'a triumf'o ankoraŭ ne ven'is: mi'a sang'o est'is ankoraŭ varm'eg'a; la kuraĝ'o de ribel'ant'a sklav'o ankoraŭ arm'is mi'n per si'a amar'a pov'o; unu'e mi dev'is for'ig'i de mi la memor'o'j'n pri ĉio, kio ĵus okaz'is, antaŭ ol mi pov'us dron'i en tim'o de tio, kio est'is okaz'ont'a.
Ĉiu'j tiran'aĵ'o'j de John Reed, ĉiu fier'a indiferent'ec'o de li'a'j frat'in'o'j, ĉiu mal'ŝat'o, kiu'n por mi sent'is ili'a patr'in'o, la parti'ec'o de la serv'ist'ar'o, lev'iĝ'is en mi'a anim'o kiel en mal'pur'a font'o.
Kial mi dev'is ĉiam sufer'i, kial oni ĉiam riproĉ'is mi'n kaj kial mi est'is ĉiam kulp'ig'at'a ? Kial mi neniam pov'is kontent'ig'i ali'ul'o'n ? Kial mi ĉiam van'e far'is mi'a'n ebl'o'n gajn'i la favor'o'n de ali'ul'o'j ?
Eliza, kiu est'is obstin'a kaj ego'ist'a, est'is respekt'at'a. Georgi'an'a, kiu est'is tro-dorlot'it'a, am'at'a kaj ĉikan'karakter'a, kiu ĉiam disput'ad'is kaj hav'is arogant'a'n ten'iĝ'o'n, est'is indulg'at'a.
Ŝajn'is, ke ŝi'a bel'a vizaĝ'o, ŝi'a'j ruĝ'a'j vang'o'j kaj or'blond'a'j har'o'j ĉarm'ig'is ĉiu'n, kiu ŝi'n vid'is kaj ke ili liber'ig'is ŝi'n de kiu ajn plen'um'it'a kulp'o.
Kaj neni'u kuraĝ'is kontraŭ'i al John, pli mal'mult'e li'n pun'i, kvankam li tord'romp'is la kol'o'j'n de la kolomb'o'j, mort'ig'is la kok'id'o'j'n kaj incit'is la hund'o'j'n kontraŭ la ŝaf'o'j'n, for'ŝir'is la frukt'o'j'n de la vin'ber'branĉ'o'j kaj romp'is plej mal'oft'a'j'n kresk'aĵ'o'j'n en la flor'ej'o. Si'a'n patr'in'o'n li nom'is mal'jun'ul'in'o, kaj kelk'foj'e li mok'is ŝi'n pro ŝi'a pal'a vizaĝ'kolor'o, kiu tamen ne est'is pli pal'a ol li'a; li tut'e ne atent'is ŝi'a'j'n dezir'o'j'n; kaj oft'e okaz'is, ke li difekt'is ŝi'a'n silk'a'n vest'aĵ'o'n; kaj malgraŭ ĉio li rest'is ” ŝi'a kar'ul'o ”. Mi ne kuraĝ'is far'i i'o'n mal'bon'a'n. Mi pen'is plen'um'i ĉiu'n dev'o'n, sed malgraŭ tio, oni nom'is mi'n sen'taŭg'a, enu'ig'a, obstin'a kaj ŝtel'ir'em'a.
Mi'a kap'o dolor'is ankoraŭ kaj sang'is pro la ricev'it'a bat'o kaj la fal'o, kiu'n mi far'is; neni'u est'is riproĉ'int'a li'n pro li'a sen'pri'pens'a bat'o; sed ĉiu super'ŝut'is mi'n per amar'a'j insult'o'j, ĉar mi est'is kontraŭ'star'int'a li'n por evit'i plu'a'n mal'just'a'n per'fort'o'n.
Mal'just'a'n !— Mal'just'a'n ! dir'is mi'a prudent'o incit'it'a per la tim'ig'a instig'o al mal'oportun'a kvankam mal'long'daŭr'a fort'o'streĉ'o; kaj la decid'o, ankaŭ de'ven'ant'a de mi'a incit'ec'o, ig'is mi'n serĉ'i iu'n rimed'o'n por sen'ig'i mi'n de tia'j ne'sufer'ebl'a'j sub'prem'o'j — ekzempl'e per for'kur'o, aŭ se tio est'us ebl'a, per rifuz'o de manĝ'aĵ'o kaj mal'sat'mort'iĝ'o.
Kia anim'a konstern'o mi'n atak'is en tiu terur'a post'tag'mez'o ! Kiel konfuz'iĝ'is mi'a cerb'o kaj kiel ribel'is mi'a tut'a kor'o ! Kaj malgraŭ tio, en kia mal'lum'o, en kia grand'a ne'sci'o tiu anim'batal'o okaz'is en mi ! Mi ne pov'is trov'i respond'o'n al la demand'o, kiu sen'ĉes'e trud'iĝ'is en mi'a anim'o:— Kial mi dev'as tiel sufer'i; nun, post tiom da jar'o'j, ĉio tio est'as al mi klar'a.
Mi est'is mal'akord'o en Gateshead Hall; mi est'is tie kiel neni'u ali'a; mi hav'is neni'o'n, kio harmoni'is kun sinjor'in'o Reed aŭ kun ŝi'a'j infan'o'j aŭ kun ŝi'a kun'ul'ar'o. Sed ĉar ili mi'n ne am'is, mi ankaŭ ne am'is ili'n. Ili ne bezon'is montr'i iu'n am'o'n al est'aĵ'o sam'opini'ant'a kun neni'u el ili; est'aĵ'o tiel mal'sam'a pri karakter'o, temperament'o kaj em'o; sen'util'a est'aĵ'o kaj ne kapabl'a util'i al ili, aŭ est'i al ili agrabl'a; est'aĵ'o, kiu don'is mal'bon'a'n ekzempl'o'n, ĉar ĝi port'is en si la ĝerm'o'j'n de indign'o pri ili'a kondut'o al mi, kaj pri mank'o de respekt'o por ili'a opini'o. Se mi est'us ĝoj'a, viv'a, sen'zorg'a, mult'postul'em'a, bel'a kaj petol'em'a infan'o — eĉ de'pend'a kaj kun mal'mult'a'j amik'o'j — sinjor'in'o Reed est'us konsider'int'a mi'n kun pli da plezur'o kaj kontent'o; tio'n mi sci'is tre bon'e, kaj tiam ŝi'a'j infan'o'j est'us ag'int'a'j je mi kun pli da bon'kor'ec'o kaj lud'int'a'j kun mi pli amik'e, kaj la serv'ist'ar'o ne est'us far'int'a mi'n la turment'at'o de la infan'ĉambr'o.
La tag'lum'o mal'aper'is el la ĉambr'o; la kvar'a hor'o jam pas'is kaj la nub'hav'a post'tag'mez'o ŝanĝ'iĝ'is en mal'gaj'a'n krepusk'o'n.
Mi aŭd'is la pluv'o'n, kiu ankoraŭ sen'inter'romp'e frap'ad'is la fenestr'o'vitr'o'j'n de la ŝtup'ar'o, kaj la vent'o'n, kiu muĝ'ad'is en la arb'et'aĵ'o'j mal'antaŭ la hal'o; iom post iom al mi far'iĝ'is ŝton'mal'varm'e kaj mi perd'is la kuraĝ'o'n. La kutim'a sent'o de sub'prem'o, sent'o de dub'o pri mi mem kaj de sen'esper'a mal'ĝoj'o, fal'is mal'varm'e sur la last'a'j'n for'mort'ant'a'j'n fajr'er'o'j'n de mi'a koler'o. Ĉiu'j dir'is, ke mi est'as mal'bon'a kaj ebl'e ili prav'is: ĉar ĉu mi antaŭ ne'long'e ne pens'is mal'sat'mort'ig'i mi'n ? Tio sen kontraŭ'dir'o est'is krim'o, kaj ĉu mi est'is pret'a mort'i ? Kaj ĉu la tomb'o'kel'o sub la ĥor'ej'o de Gatesheadpreĝejo est'as tia al'log'a fin'o ? En tiu'n tomb'o'kel'o'n est'is ankaŭ met'it'a la ĉerk'o de sinjor'o Reed; pens'ant'e pri tio, mi'n iom post iom kapt'is grand'a terur'o. Mi ne bon'e pov'is re'memor'i li'n, sed sci'is, ke li est'is mi'a propr'a onkl'o — la frat'o de mi'a patr'in'o — ke li est'is akcept'int'a mi'n en si'a'n dom'o'n, kiam mi far'iĝ'is mal'grand'a orf'in'o; kaj ke li sur si'a mort'o'lit'o ig'is promes'i sinjor'in'o'n Reed, ke ŝi zorg'os pri mi kaj eduk'os mi'n kiel propr'a'n infan'o'n. Sinjor'in'o Reed ver'ŝajn'e opini'is, ke ŝi plen'um'is tiu'n promes'o'n; kaj ŝi far'is tio'n laŭ la pov'o de si'a karakter'o, tio'n mi dev'as dir'i.
Sed kiel en real'o ŝi pov'us am'i en'trud'ul'in'o'n, kiu ne aparten'is al ŝi'a famili'o kaj kiu en neni'u manier'o est'is parenc'a al ŝi ?
Nepr'e far'iĝ'is al ŝi tre pen'ig'e kaj enu'ig'e est'i lig'it'a al tiu promes'o, plen'um'i la dev'o'j'n de patr'in'o por infan'o de iu ali'a, kiu'n ŝi ne pov'is am'i, kaj vid'i mal'sam'spec'a'n strang'a'n est'aĵ'o'n, kiu daŭr'e si'n miks'is en ŝi'a'n hejm'a'n parenc'ar'o'n.
Strang'a ide'o nask'iĝ'is en mi. Mi ne dub'is pri tio — kaj neniam est'is dub'int'a pri tio — ke sinjor'o Reed est'us al mi pli amik'a, se li viv'us ankoraŭ; kaj rigard'ant'e la blank'a'n lit'o'n kaj la mur'o'j'n, kiu'j ĉiam pli kaj pli mal'lum'iĝ'is — kaj dum mi'a rigard'o de temp'o al temp'o est'is al'log'at'a de la nur mal'fort'e bril'ant'a spegul'o — re'aper'is antaŭ mi'a anim'o ĉio, kio'n mi est'is aŭd'int'a pri mort'int'a'j hom'o'j, kiu'j ne pov'as ripoz'i en si'a tomb'o, ĉar ili'a'j last'a'j dezir'o'j ne est'is plen'um'it'a'j kaj kiu'j re'foj'e vizit'as ĉi tiu'n ter'o'n por pun'i ĵur'romp'int'o'j'n kaj venĝ'i la sub'prem'it'o'j'n; kaj tiel kapt'is mi'n la pens'o, ke la spirit'o de sinjor'o Reed, turment'at'a de la mal'just'ec'o far'at'a al la infan'o de li'a frat'in'o, pov'us el'ir'i el si'a rest'ad'ej'o, nom'e: el la ĉerk'o sub la ĥor'ej'o de la preĝ'ej'o aŭ el la ne'kon'at'a mond'o de la mort'int'o'j.
Mi for'viŝ'is mi'a'j'n larm'o'j'n kaj sub'prem'is mi'a'j'n singult'o'j'n, tim'ant'e, ke mi'a el'iĝ'ant'a dolor'o ebl'e vek'us super'natur'a'n voĉ'o'n por konsol'i mi'n, aŭ ke el la mal'lum'o aper'us vizaĝ'o ĉirkaŭ'it'a de aŭreol'o por si'n klin'i super mi kun strang'a kompat'o.
Kiel ajn konsol'a teori'e pov'us est'i ĉi tiu ide'o, mi sent'is, ke ĝi est'us io terur'a, se ver'e ĝi real'iĝ'us. Per ĉiu'j mi'a'j fort'o'j mi pen'is sub'prem'i ĝi'n — kaj est'i kuraĝ'a. Mi for'ŝov'is la har'o'j'n de antaŭ mi'a'j okul'o'j, lev'is la kap'o'n kaj pen'is ĉirkaŭ'rigard'i sen tim'o en la mal'lum'a ĉambr'o; sed en la sam'a moment'o mi ek'vid'is lum'o'n sur la mur'o. Mi demand'is mi'n, ĉu ĝi est'as radi'o de la lun'o penetr'ant'a tra la ĵaluzi'o ? Ne, ĉar la lum'o de la lun'o est'is sen'mov'a kaj ĉi tiu lum'o mov'iĝ'is. Dum mi ĝi'n rigard'is, ĝi glit'is supr'e'n al la plafon'o kaj fin'e halt'is super mi'a kap'o, kie ĝi rest'is trem'et'ant'a. Nun mi pov'as supoz'i, ke tiu lum'stri'o plej ver'ŝajn'e est'is la lum'o de lantern'o, kiu'n oni port'is trans la herb'ej'et'o'n, sed en tiu'j moment'o'j, kiam mi'a anim'o est'is atend'ant'a i'o'n terur'a'n kaj mi'a'j nerv'o'j est'is ekscit'it'a'j, mi opini'is, ke tiu rapid'e for'ŝov'iĝ'ant'a lum'o est'as la antaŭ-anonc'ant'o de tuj al'proksim'iĝ'ont'a fenomen'o el la ali'a mond'o. Mi'a kor'o terur'e bat'ad'is kaj mi'a kap'o far'iĝ'is fajr'e varm'a. En mi'a'j orel'o'j son'is bru'o, kiu'n mi kred'is al'proksim'iĝ'ant'a'j flug'il'o'j. Ŝajn'is kvazaŭ io mister'a est'is tut'e apud mi; mi tiel ek'tim'is, ke preskaŭ mi sufok'iĝ'is. Tio'n mi ne pov'is plu el'port'i; mi kur'is al la pord'o kaj mal'esper'e klopod'is mal'ŝlos'i ĝi'n. Paŝ'o'j ek'son'is, kiu'j en'ir'is en la koridor'o'n; la ŝlos'il'o turn'iĝ'is en la serur'o kaj Bessie kaj abbot en'ir'is.
” Ĉu vi est'as mal'san'a, fraŭl'in'o Eyre ?” demand'is Bessie.
” Kia terur'a bru'o ! Mi'a kap'o turn'iĝ'as.” kri'is abbot.
” Konduk'u mi'n el ĉi tiu ĉambr'o ! Las'u mi'n ir'i en la infan'ĉambr'o'n !” mi kri'is.
” Kial ? Ĉu vi est'as vund'it'a ? Ĉu vi vid'is fantom'o'n ?” demand'is Bessie.
” Ho ! Mi vid'is lum'o'n kaj tiam mi kred'is, ke aper'os spirit'o.”
Mi kapt'is la man'o'n de Bessie kaj nun ŝi ne re'tir'is ĝi'n.
” Intenc'e ŝi tiel kri'ad'is,” indign'e cert'ig'is abbot.” Kaj kiel ŝi kri'ad'is ! Se ŝi sufer'us pro dolor'o, tio est'us kompren'ebl'a, sed ŝi'a sol'a intenc'o est'is ven'ig'i ni'n ĉi tie'n. Mi kon'as tiu'j'n ŝi'a'j'n malic'aĵ'o'j'n.”
” Kio'n do ĉio tio signif'as ?” ordon'e demand'is tri'a voĉ'o; kaj sinjor'in'o Reed rapid'e ven'is de la koridor'o, dum ŝi'a kuf'o flirt'et'is post ŝi kaj ŝi'a jup'o laŭt'e susur'is.
” abbot kaj Bessie, mi tamen kred'as, ke mi ordon'is, ke Jane Eyre rest'u en la ĉambr'o ĝis mi mem al'ir'os al ŝi.”
” Fraŭl'in'o Jane Eyre tiel laŭt'e kri'ad'is, sinjor'in'o,” sen'kulp'ig'is si'n Bessie.
” El'las'u ŝi'n !” est'is la sol'a respond'o.” El'las'u la man'o'n de Bessie; en tiu manier'o vi ne ricev'os pardon'o'n, est'u cert'a pri tio. Mi abomen'as ĉiu'j'n artifik'aĵ'o'j'n, kaj precip'e ĉe infan'o'j; est'as mi'a dev'o montr'i al vi, ke vi ating'os neni'o'n per tia'j malic'aĵ'o'j. Vi rest'os ankoraŭ unu hor'o'n pli long'e, kaj post'e mi liber'ig'os vi'n, sed ne antaŭ ol vi promes'is al mi est'i tre obe'em'a kaj kviet'a !”
” Ho, onkl'in'o, kompat'u ! Pardon'u mi'n ! Mi mort'os — pun'u ali'e. Mi mort'os se ——”
” Silent'u ! Tia'n per'fort'o'n mi terur'e mal'am'as.” Kaj sen dub'o ŝi sent'is, kio'n ŝi dir'is. Ŝi sincer'e rigard'is mi'n kiel jun'a'n aktor'in'o'n kaj kiel miks'aĵ'o'n de malic'a koler'o, mal'nobl'ec'o kaj danĝer'a hipokrit'ec'o.
Post kiam Bessie kaj abbot est'is for'ir'int'a'j, sinjor'in'o Reed, al kiu ted'is mi'a'j preskaŭ frenez'a angor'o kaj sovaĝ'a'j plor'singult'o'j, sen'parol'e re'puŝ'is mi'n en la ĉambr'o'n kaj turn'is la ŝlos'il'o'n. Mi aŭd'is, ke ŝi rapid'e mal'proksim'iĝ'as kaj baldaŭ post kiam ŝi est'is mal'aper'int'a, mi kred'as, ke mi'n atak'is spec'o de sven'o, ĉar sen'konsci'o fin'is ĉi tiu'n scen'o'n.
Kio'n plej bon'e mi memor'as est'as, ke mi vek'iĝ'is kun sent'o kvazaŭ terur'a prem'sonĝ'o est'is turment'int'a mi'n kaj ke mi vid'is antaŭ mi terur'a'n ruĝ'a'n bril'eg'o'n kun kruc'iĝ'ant'a'j larĝ'a'j nigr'a'j stri'o'j. Mi ankaŭ aŭd'is voĉ'o'j'n obtuz'e parol'ant'a'j'n iu'j al ali'a'j, kvazaŭ la bru'o de la vent'o kaj la pluv'o mal'laŭt'ig'is ili'n. Per ekscit'ec'o, mal'cert'ec'o kaj ĉio'n reg'ant'a sent'o de angor'o, mi est'is tut'e konfuz'it'a. Baldaŭ mi sent'is, ke iu klopod'as sid'ig'i mi'n kaj sub'ten'as mi'n en sid'ant'a poz'o, kaj en pli amik'a manier'o ol iam antaŭ'e oni sid'ig'is kaj apog'is mi'n. Mi'a kap'o ripoz'is sur kusen'o aŭ brak'o, kaj mi kuŝ'is komfort'e.
Kvin minut'o'j'n post'e la nub'o de konfuz'iĝ'o mal'aper'is. Tiam mi bon'e sci'is, ke mi kuŝ'as en mi'a propr'a lit'o kaj ke la ruĝ'a bril'o ven'as de la fajr'o en la infan'ĉambr'o. Est'is nokt'o kaj kandel'o brul'is sur la tabl'o. Bessie star'is ĉe la kap'a part'o de mi'a lit'o kaj ten'is tas'eg'o'n en la man'o, kaj sinjor'o sid'ant'a sur seĝ'o tre apud mi'a kusen'o si'n klin'is super mi. Mi'n reg'is ne'esprim'ebl'a, kviet'ig'ant'a sent'o de protekt'o kaj sen'danĝer'o, sci'ant'e ke fremd'ul'o est'as en la ĉambr'o, iu ne aparten'ant'a al Gateshead, kaj kiu ne inter'rilat'as kun sinjor'in'o Reed. Mi turn'is mi'n de Bessie, kvankam ŝi'a ĉe'est'o est'is al mi mult'e mal'pli mal'agrabl'a ol est'us tiu de abbot, kaj fiks'e rigard'is la vizaĝ'o'n de la fremd'a sinjor'o. Mi bon'e li'n kon'is. Li est'is sinjor'o Lloyd, apotek'ist'o, kiu kelk'foj'e est'is vok'at'a de sinjor'in'o Reed, kiam unu el la serv'ist'o'j est'is mal'san'a. Por si mem kaj por la infan'o'j ŝi ĉiam konsult'is kurac'ist'o'n.
” Nu, kiu mi est'as ?” li demand'is.
Mi dir'is li'a'n nom'o'n kaj sam'temp'e etend'is al li mi'a'n man'o'n.
Rid'et'ant'e li ĝi'n pren'is kaj dir'is:” Vi baldaŭ tut'e re'san'iĝ'os.”
Li re'kuŝ'ig'is mi'n, kaj konsil'is al Bessie precip'e bon'e zorg'i pri mi, kaj ke neni'u mal'kviet'ig'u mi'n dum la nokt'o. Post kelk'a'j ali'a'j ordon'o'j li dir'is, ke li re'ven'os la sekv'ont'a'n tag'o'n kaj for'ir'is, kio'n mi tre bedaŭr'is. Dum la temp'o, kiam li sid'is tie sur la seĝ'o tiel proksim'e al mi'a kusen'o, mi sent'is mi'n tiel sen'danĝer'a, kvazaŭ mi hav'us amik'o'n, kaj kiam li ferm'is post si la pord'o'n, la tut'a ĉambr'o mal'lum'iĝ'is, ankaŭ mi'a kor'o mal'ĝoj'is kaj ne'esprim'ebl'a ĉagren'o mi'n atak'is.
” Ĉu vi pov'os dorm'i ?” demand'is Bessie, en pli dolĉ'a ton'o ol ŝi kutim'is parol'i al mi.
Apenaŭ mi kuraĝ'is respond'i, tim'ant'e ke ŝi dir'os i'o'n mal'ĝentil'a'n.
” Mi far'os mi'a'n ebl'o'n.”
” Ĉu vi ebl'e vol'as iom trink'i aŭ manĝ'i ?”
” Ne, Bessie, mi vi'n dank'as.”
” Nu, mi opini'as, ke mi en'lit'iĝ'os, ĉar la dek'du'a hor'o jam pas'is, sed sen'tim'e vek'u mi'n, se vi i'o'n dezir'as.”
Kia strang'a amik'ec'o al mi ! Ĝi kuraĝ'ig'is mi'n far'i demand'o'n.
” Bessie, kio okaz'is al mi ? Ĉu mi est'as mal'san'a ?”
” Mi pens'as, ke vi mal'san'iĝ'is pro tro mult'a plor'ad'o en la ruĝ'a ĉambr'o, sed vi baldaŭ re'san'iĝ'os.”
Bessie si'n direkt'is al la apud'e kuŝ'ant'a dorm'o'ĉambr'o de la serv'ist'in'o kaj mi aŭd'is, ke ŝi dir'as:” Sara, ven'u kaj dorm'u ĉe mi en la infan'ĉambr'o; mi neniel kuraĝ'as las'i ŝi'n sol'a dum ĉi tiu nokt'o; ŝi ebl'e en'dorm'iĝ'os; est'as tiel strang'e, ke ŝi'n atak'is tiu sven'o; ĉu ebl'e ŝi vid'is i'o'n terur'ig'a'n ? Sinjor'in'o Reed est'is tro sever'a al ŝi.”
Sara ven'is al ŝi; kaj ambaŭ en'lit'iĝ'is; pli ol du'on'a'n hor'o'n ili flustr'is unu al ali'a antaŭ ol ek'dorm'i. De temp'o al temp'o mi kompren'is i'o'n de ili'a inter'flustr'ad'o kaj al mi far'iĝ'is tre klar'e pri kio ili parol'is.
” Io ŝi'n paŝ'is, tut'e blank'e vest'it'a kaj subit'e ĝi mal'aper'is.”—” Grand'a nigr'a hund'o ir'is post li.—” Tri laŭt'a'j frap'o'j sur la ĉambr'o'pord'o.”—” Lum'o super li'a tomb'o en la tomb'ej'o.”— kaj tiel plu, kaj tiel plu.
Fin'e ambaŭ ek'dorm'is; la fajr'o kaj la kandel'o esting'iĝ'is. Por mi la hor'o'j de tiu nokt'o pas'is inter tim'o kaj trem'ant'a sen'dorm'ec'o; mi'a'j orel'o'j, okul'o'j kaj anim'o est'is streĉ'it'a'j de angor'o, kiu'n nur pov'as sent'i infan'o'j.
La okaz'int'aĵ'o en la ruĝ'a ĉambr'o est'is sekv'at'a de long'daŭr'a grav'a mal'san'o. Mi'a'j nerv'o'j est'is tuŝ'it'a'j tiel terur'e, ke ankoraŭ nun mi sent'as la sekv'o'j'n de tio. Jes, sinjor'in'o Reed, al vi mi dank'as mult'a'n anim'a'n sufer'ad'o'n. Sed est'as mi'a dev'o pardon'i vi'n, ĉar vi ne sci'is, kio'n vi far'is. Dum vi dis'ŝir'is la plej delikat'a'j'n kord'o'j'n de mi'a kor'o, vi intenc'is nur eksterm'i mi'a'j'n mal'bon'a'j'n ec'o'j'n.
La sekv'ant'a'n tag'o'n je tag'mez'o mi el'lit'iĝ'is, est'is vest'at'a kaj sid'is protekt'at'a de ŝal'o ĉe la fajr'o en la infan'ĉambr'o. Mi'a korp'o est'is mal'fort'a kaj tro'lac'iĝ'int'a, sed tio est'is neni'o kompar'e kun la ne'esprim'ebl'a mizer'o, kiu'n sent'is mi'a spirit'o, tiu spirit'a mizer'o, kiu mult'foj'e kaj silent'e plor'ig'is mi'n. Apenaŭ mi for'viŝ'is la larm'o'j'n, tuj ali'a'j sekv'is, sed malgraŭ tio, mi sci'is, ke en la real'o mi dev'us sent'i mi'n feliĉ'a, ĉar neni'u Reed trov'iĝ'is en la ĉambr'o — ili ĉiu'j vagon'ar'e est'is for'ir'int'a'j kun si'a patr'in'o — kaj abbot sid'is en ali'a ĉambr'o, kie ŝi kudr'is, kaj dum Bessie ir'is tie'n kaj re'e'n, aranĝ'ant'e la en'hav'o'n de tir'kest'o'j kaj en'met'ant'e la infan-lud'il'o'j'n, ŝi de temp'o al temp'o adres'is al mi amik'a'j'n parol'o'j'n. Ĉio tio dev'us est'i al mi, kiu est'is kutim'int'a al viv'o de sen'inter'romp'a'j riproĉ'o'j kaj sen'dank'a'j pen'o'j kontent'ig'i la sam'hejm'an'o'j'n, ver'a paradiz'o de ripoz'o, sed mi'a'j nerv'o'j est'is tiel konfuz'it'a'j, ke neni'u ripoz'o pov'us kviet'ig'i ili'n kaj neni'u ĝu'o pov'us est'i agrabl'a al ili.
Bessie nun ven'is de mal'supr'e el la kuir'ej'o kaj kun'port'is por mi pec'o'n da tort'o sur teler'o el porcelan'o, sur kiu est'is pentr'it'a paradiz'bird'o nest'ant'a en aŭreol'o de blu'a'j nub'o'j kaj roz'o'burĝon'o'j; tiu bird'o ĉiam instig'is en mi entuziasm'a'n sent'o'n de admir'o; oft'e mi pet'is ten'i en mi'a man'o tiu'n teler'o'n por admir'i ĝi'n, kio ĝis nun ĉiam est'is rifuz'it'a, ĉar ĝi est'us favor'o tut'e mal'ind'a al mi. Tiu mult'e'kost'a objekt'o nun est'is met'it'a sur mi'a'j'n genu'o'j'n, dum Bessie amik'e invit'is mi'n regal'iĝ'i per la bon'gust'a bak'aĵ'o, kuŝ'ant'a sur ĝi. Van'a favor'o ! Ĝi ven'is tro mal'fru'e, sam'e kiel ĉiu'j ali'a'j jam long'e de mi petit'a'j favor'o'j ! Ne'ebl'e est'is al mi manĝ'i la tort'o'n kaj la plum'o'j de la bird'o, la nuanc'o'j de la flor'o'j, ŝajn'is al mi strang'e kolor'ŝanĝ'iĝ'int'a'j ! Teler'o'n kaj tort'o'n mi ŝov'is flank'e'n. Bessie demand'is al mi, ĉu mi dezir'us libr'o'n. La vort'o libr'o efik'is al mi kiel elektr'a ek'tuŝ'o kaj mi pet'is, ke ŝi al'port'u al mi el la libr'ej'o la vojaĝ'o'j'n de guliver. Jam mult'foj'e kun plezur'o mi leg'is tiu'n libr'o'n. Mi ĝi'n rigard'is kiel libr'o'n, en kiu ver'a'j okaz'int'aĵ'o'j est'is rakont'it'a'j, kaj mi est'is trov'int'a en ĝi font'o'n de interes'a'j afer'o'j, pli interes'a'j ol tiu'j, kiu'j'n mi trov'is en fabel'o'j; ĉar rilat'e al la elf'o'j, post kiam mi long'e kaj van'e serĉ'is ili'n inter la foli'o'j kaj flor'o'j de la digital'o'j, sub fung'o'j kaj heder'o'j, per kiu'j est'is kovr'it'a'j mal'nov'a'j mur'angul'o'j, mi fin'e kun mal'ĝoj'o ek'sci'is, ke ili ĉiu'j est'is for'las'int'a'j Angl'uj'o'n kaj for'vojaĝ'int'a'j al ne'civiliz'it'a land'o, kie la arb'ar'o'j est'is pli sovaĝ'a'j kaj dens'a'j kaj la popol'o pli mult'e'nombr'a. liliput kaj brobdignac kontraŭ'e mi rigard'is kiel solid'a'j'n, ekzist'ant'a'j'n ter'part'o'j'n kaj mi ne dub'is pri tio, ke iam far'int'e long'a'n vojaĝ'o'n, mi vid'us per mi'a'j propr'a'j okul'o'j la kamp'et'o'j'n, dom'et'o'j'n kaj arb'et'o'j'n, la popol'et'o'n, la et'a'j'n bov'in'o'j'n kaj bird'et'o'j'n de tiu land'o, kaj la arb'ar'e-alt'a'j'n sekal'kamp'o'j'n, la gigant'a'j'n hund'o'j'n, la monstr'a'j'n kat'o'j'n, la tur'e-long'a'j'n vir'o'j'n kaj vir'in'o'j'n de tiu ali'a land'o.
Malgraŭ tio, hav'ant'e antaŭ mi ĉi tiu'n am'at'a'n libr'o'n kaj foli'um'ant'e ĝi'n kaj serĉ'ant'e en mirakl'e bel'eg'a'j bild'o'j la ĉarm'o'n, kiu'n ĝis nun mi ĉiam est'is trov'int'a,— ĉio ŝajn'is al mi trem'et'ig'a kaj mal'ĝoj'a; la gigant'o'j est'is mal'dik'a'j kobold'o'j, la pigme'o'j malic'a'j kaj terur'a'j diabl'et'o'j, guliver mem est'is for'las'it'a vag'ul'o en plej terur'a'j kaj plej danĝer'a'j region'o'j. Mi ferm'is la libr'o'n, kiu'n mi ne plu kuraĝ'is foli'um'i kaj leg'i kaj met'is ĝi'n sur la tabl'o'n flank'e de la ne'tuŝ'it'a tort'o.
Bessie ĵus fin'is la sen'polv'ig'ad'o'n kaj aranĝ'ad'o'n de la ĉambr'o, kaj lav'int'e si'a'j'n man'o'j'n ŝi tir'is al si tir'kest'o'n, kiu est'is plen'a de ĉi'a'j bel'eg'a'j vest'rest'aĵ'o'j el silk'o kaj atlas'o, kaj ek'far'is nov'a'n ĉapel'o'n por la pup'o de Georgi'an'a. Dum'e ŝi kant'is::
| ” Kiam ni kiel cigan'o'j: Antaŭ long'a temp’ vag'ad'is ”. |
Jam oft'e mi aŭd'is tiu'n kant'et'o'n kaj ĉiam ĝi amuz'is mi'n, ĉar Bessie hav'is ĉarm'a'n voĉ'o'n,— almenaŭ laŭ mi'a opini'o.
Sed, kvankam ŝi'a voĉ'o ankaŭ nun son'is agrabl'e, mi imag'is aŭd'i en ĝi ne'pri'skrib'ebl'a'n son'o'n. Kelk'foj'e, dron'int'a kun atent'o en si'a labor'o, ŝi kant'is tir'ton'e tre mal'laŭt'e la re'kant'aĵ'o'n. La vort'o'j ” Antaŭ long'a temp’ vag'ad'is ” aŭd'iĝ'is kiel mal'gaj'a funebr'a kant'o. Fin'int'e la kant'o'n, ŝi komenc'is ali'a'n, kiu ver'e est'is tre mal'gaj'a:
”
| La krur'o'j dolor'as, lac'iĝ'is la membr'o'j, La voj’ est'as long'a, la mont'o'j sovaĝ'a'j, Kaj baldaŭ krepusk'o sen'lun'a, mal'ĝoj'a Ek'kovr'os la voj'o'n de l’orf'o mal'riĉ'a. Mi'n ili for'send'is tre tre mal'proksim'e'n.
Etend'as si'n marĉ'o'j, kaj rok'o'j lev'iĝ'as
La vent'o muĝ'et'as en la mal'proksim'o,
Kaj eĉ se mi fal'us ir'ant'e trans pont'o'n,
Se fort'o'j for'las'us mi'n dum la vag'ad'o, |
Post tiu kant'o ŝi rigard'is mi'n, dir'ant'e:
” Nu, nu fraŭl'in'o Jane, ne plor'u.”
Sam'manier'e ŝi pov'us dir'i al la fajr'o ” ne brul'u ”, ĉar kiel ŝi pov'is imag'i mi'a'n sufer'o'n ? En la daŭr'o de la maten'o re'ven'is sinjor'o Lloyd.
” Kio est'as tio !” li dir'is, en'ir'ant'e la infan'ĉambr'o'n.” Nu, fraŭl'in'o, kiel ŝi fart'as ?”
Bessie respond'is, ke mi bon'e fart'as.
” Tiam ŝi aspekt'u iom pli ĝoj'a. Ven'u ĉi tie'n, fraŭl'in'o Jane.
Vi'a nom'o est'as Jane, ĉu ne ?
” Jes, sinjor'o; Jane Eyre.”
” Mi kred'as, ke vi plor'is, Jane; ĉu vi pov'as dir'i al mi kial ? Ĉu vi sent'as dolor'o'n ?”
” Ne sinjor'o...”
” Ho, mi kred'as, ke ŝi plor'as, ĉar la sinjor'in'o ne pov'is kun'pren'i ŝi'n en la vetur'il'o,” inter'romp'is Bessie.
” Nu do, ne ! Ŝi est'as mult'e tro aĝ'a por kondut'i tiel infan'e.”
Mi sam'opini'is kiel li, kaj ĉar mi'a sent'o pri mem'respekt'o est'is ofend'it'a de tiu kulp'ig'o, mi tuj respond'is:” Pro io tia mi neniam plor'is; mi mal'am'as el'ir'i vetur'il'e. Mi plor'as, ĉar mi sent'is mi'n mal'feliĉ'a.”
” Fi do, fraŭl'in'o !” dir'is Bessie.
La apotek'ist'o ŝajn'e ne sci'is, kio'n far'i en ĉi tiu afer'o. Mi star'is antaŭ li kaj li rigard'is mi'n fiks'e. Li hav'is mal'grand'a'j'n, griz'a'j'n okul'o'j'n, sed kvankam ili ne est'is tre bril'a'j, mi nun ebl'e trov'us ili'n saĝ'a'j. Li'a'j trajt'o'j est'is iom akr'a'j, sed montr'is bon'kor'ec'o'n. Rigard'int'e mi'n atent'e dum kelk'a'j moment'o'j, li dir'is:
” Kio do mal'san'ig'is vi'n hieraŭ ?”
” Ŝi est'as fal'int'a,” dir'is Bessie, re'foj'e si'n miks'ant'e en ni'a'n inter'parol'o'n.
” Fal'int'a ! Jen, re'foj'e mi opini'us, ke ŝi est'as ankoraŭ infan'o !
Ĉu ŝi, est'ant'e jam tiel aĝ'a, ne sci'us, kiel ir'i sol'a ? Ŝi sen'dub'e est'as jam ok aŭ naŭ'jar'a, ĉu ne ?”
” Oni renvers'is mi'n,” mi klar'ig'is, kaj tiu'n kuraĝ'a'n klar'ig'o'n el'ig'is nov'a ekscit'o de humil'ig'it'a fier'ec'o;” sed ĝust'e tio ne mal'san'ig'is mi'n,” mi dir'is plu'e; inter'temp'e sinjor'o Lloyd flar'is tabak'o'n.
Dum li est'is en'poŝ'ig'ant'a la flar'tabak'uj'o'n subit'e laŭt'e sonor'is la manĝ'o-sonor'il'o por la serv'ist'ar'o; la apotek'ist'o sci'is, kio'n tio signif'as.” Jen oni vok'as vi'n, fraŭl'in'o ”; li dir'is;” kviet'e mal'supr'e'n'ir'u, inter'temp'e mi far'os riproĉ-parol'ad'o'n al fraŭl'in'o Jane.”
Volont'e Bessie est'us rest'int'a, sed ŝi nepr'e dev'is for'ir'i, ĉar en la dom'o de sinjor'in'o Reed oni est'is tre sever'a pri ĝust'a'temp'a aper'o ĉe la manĝ'o'j.
” Sekv'e, laŭ vi'a dir'o, tiu fal'o ne mal'san'ig'is vi'n; kio do mal'san'ig'is vi'n ?” parol'is li plu'e, kiam Bessie est'is for'ir'int'a.
” Mi est'is ŝlos'it'a en mal'lum'a ĉambr'o, kie est'as spirit'o.”
Mi rimark'is, ke sinjor'o Lloyd rid'et'as kaj sam'temp'e sulk'ig'as la brov'o'j'n.” Spirit'o ! jen, se oni ĉio'n konsider'as, vi est'as ankoraŭ infan'o ! Ĉu vi tim'as spirit'o'j'n ?”
” La spirit'o'n de sinjor'o Reed mi tim'as. Li mort'is en tiu sam'a ĉambr'o kaj tie li est'is met'it'a sur la mort'lit'o'n. Nek Bessie nek iu ali'a kuraĝ'as vesper'e tie'n en'ir'i, se tio ne est'as neces'a; kaj est'is kruel'e en'ŝlos'i mi'n tie sen kandel'o — tiel kruel'e, ke neniam mi forges'os pri tio !”
” Sen'senc'aĵ'o ! Kaj ĉu vi nur tial sent'as vi'n tiel mal'feliĉ'a ? Ĉu vi ankaŭ tim'as dum'tag'e ?”
” Ne, sed baldaŭ est'os re'foj'e vesper'e kaj krom tio — mi est'as tre tre mal'feliĉ'a pro ali'a kaŭz'o.”
” Pro kia kaŭz'o ? Ĉu vi pov'as tio'n al mi dir'i ?
Kiel volont'e mi vol'us konfes'i ĉio'n ! Kiel mal'facil'e est'is al mi respond'i tiu'n demand'o'n ! Infan'o'j pov'as sent'i, sed ili ne pov'as klar'e el'dir'i si'a'j'n pens'o'j'n, kaj kvankam ili plen'um'as tiu'n el'dir'o'n en'pens'e al si mem, ili ne sci'as kiel esprim'i tiu'j'n pens'o'j'n per vort'o'j. Sed tim'ant'e perd'i ĉi tiu'n unu'a'n kaj sol'a'n ŝanc'o'n mild'ig'i mi'a'n dolor'o'n, sci'ig'ant'e ĝi'n al ali'ul'o, mi sukces'is, post kelk'a dolor'ig'a silent'ad'o, trov'i resum'a'n kvankam sincer'a'n respond'o'n.
” Unu'e mi hav'as nek patr'o'n, nek patr'in'o'n, nek frat'in'o'j'n aŭ frat'o'j'n.”
” Sed vi hav'as amik'a'n onkl'in'o'n kaj krom ŝi kuz'o'n kaj kuz'in'o'j'n.”
Re'foj'e mi ek'silent'is, post'e mi balbut'e dir'is:
” Sed John Reed mi'n bat'is ter'e'n kaj onkl'in'o ŝlos'is mi'n en la ruĝ'a'n ĉambr'o'n.”
Sinjor'o Lloyd du'a'foj'e aper'ig'is si'a'n flar'tabak'uj'o'n.
” Ĉu vi ne trov'as, ke Gateshead Hall est'as bel'eg'a dom'o ?” li demand'is.” Ĉu vi ne est'as dank'a loĝ'i en tia bel'a dom'o ?”
” Ĝi ne est'as mi'a dom'o, sinjor'o; kaj abbot dir'is, ke mi ankoraŭ pli mal'mult'e rajt'as loĝ'i ĉi tie ol serv'ist'o.”
” Ver'e !? Sed vi ja ne est'as tiel mal'saĝ'a, ke vi dezir'as for'las'i ĉi tiu'n bel'a'n dom'o'n ?”
” Volont'e mi for'ir'us, se mi pov'us nur ir'i ali'lok'e'n; sed mi ne pov'os for'ir'i el Gateshead Hall antaŭ ol hav'i mastr'in'o'n.”
” Ebl'e vi pov'os, kiu sci'as ? Ĉu vi hav'as ankoraŭ ali'a'j'n parenc'o'j'n, krom ĉe sinjor'in'o Reed ?
” Mi kred'as, ke ne, sinjor'o.”
” Neni'u de la patr'a flank'o ?”
” Tio'n mi ne sci'as; foj'e mi demand'is tio'n al onkl'in'o Reed kaj ŝi dir'is, ke ebl'e mi hav'as iu'n mal'riĉ'a'n parenc'o'n, kiu nom'iĝ'as Eyre, sed pli mult'o'n ŝi ne sci'is pri tio...”
” Ĉu vi vol'us ir'i tie'n, se li ekzist'us ?”
Mi pri'pens'is. La mal'riĉ'ec'o hav'as terur'a'n aspekt'o'n por plen'kresk'ul'o'j, kaj ankoraŭ pli terur'a'n por infan'o'j. Ili sci'as neni'o'n pri diligent'a, honest'a, honor'ind'a mal'riĉ'ec'o; ili inter'rilat'ig'as la vort'o'n nur kun ĉifon'a'j vest'o'j, mal'bon'a nutr'aĵ'o, sen'fajr'a kamen'o, krud'a'j manier'o'j kaj mal'virt'o'j. Mal'riĉ'ec'o son'is al mi kiel degrad'ad'o.” Ne, mi ne volont'e aparten'us al la mal'riĉ'ul'o'j,” mi respond'is.
” Ĉu ankaŭ ne, se ili est'us amik'a'j al vi ?”
Mi sku'is la kap'o'n; mi ne pov'is kompren'i, kiel mal'riĉ'ul'o'j pov'us est'i amik'a'j; krom'e mi dev'us lern'i parol'i kiel ili parol'as, mi dev'us trans'pren'i ili'a'j'n manier'o'j'n, mi est'us mal'bon'e eduk'at'a kaj post'e far'iĝ'us kiel unu el tiu'j mal'riĉ'a'j vir'in'o'j, kiu'j'n mi kelk'foj'e vid'is vart'i infan'et'o'j'n, aŭ lav'i si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n en la pord'o'krad'o'j de la dom'et'o'j de Gateshead. Ne, mi ne est'is sufiĉ'e kuraĝ'a por aĉet'i mi'a'n liber'ec'o'n je kost'o de rang'o.
” Sed ĉu vi'a'j parenc'o'j est'as tiel mal'riĉ'a'j ? Ĉu ili aparten'as al la labor'ist'ar'o ?”
” Tio'n mi ne sci'as; mi'a onkl'in'o Reed dir'is, se mi hav'as ili'n, ili sen'dub'e est'as almoz'ul'o'j. Mi ne ŝat'us almoz'pet'i.”
” Ĉu vi ŝat'us ir'i en lern'ej'o'n ?”
Mi pri'pens'is tio'n; apenaŭ mi sci'is, kio est'as lern'ej'o; kelk'foj'e Bessie rakont'is pri ĝi kiel pri lok'o, kie knab'in'o'j sid'as sur benk'o'j kun bret'o'j por ripoz'ig'i la dors'o'n kaj kie ili dev'as est'i ekstrem'e bon'kondut'a'j kaj obe'em'a'j. John Reed mal'am'is si'a'n lern'ej'o'n kaj parol'is mal'bon'e pri si'a instru'ist'o; sed la opini'o de John Reed ne est'is regul'o por la mi'a, kaj kvankam la rakont'o'j de Bessie pri lern'ej'a disciplin'o ( kiu'j'n ŝi est'is aŭd'int'a de knab'in'o'j el famili'o, kie ŝi serv'is antaŭ ol ven'i al Gateshead ) est'is iom tim'ig'a'j, mi tamen trov'is tre agrabl'a, kio'n ŝi rakont'is pri la divers'a'j kapabl'o'j, akir'it'a'j de kelk'a'j knab'in'o'j. Ŝi fanfaron'is pri bel'a'j pentr'aĵ'o'j, pejzaĝ'o'j kaj flor'o'j, kiu'j'n ili est'is far'int'a'j, pri kant'o'j, kiu'j'n ili kant'is kaj poem'o'j, kiu'j'n ili pov'is deklam'i, pri mon'uj'o'j trik'it'a'j de ili kaj franc'a'j libr'o'j, kiu'j'n ili traduk'is, kaj aŭskult'ant'e mi est'is instig'at'a far'i tio'n sam'a'n.
Krom tio, lern'ej'o est'us grand'a ŝanĝ'o; ĝi signif'is far'i long'a'n vojaĝ'o'n, tut'a'n adiaŭ'o'n al Gateshead kaj komenc'o'n de nov'a viv'o.
La fin'a aŭd'ebl'a rezult'o de mi'a pri'pens'ad'o est'is:” Mi volont'e ir'us en lern'ej'o'n.”
” Bon'e, bon'e, nu, kiu sci'as, kio okaz'os,” dir'is sinjor'o Lloyd, ek'star'ant'e.” La infan'o bezon'as ŝanĝ'o'n de ĉirkaŭ'aĵ'o,” li dir'is al si mem;” ŝi'a'j nerv'o'j ne est'as en bon'a ord'o.”
Bessie re'ven'is; sam'moment'e oni aŭd'is vetur'il'o'n proksim'iĝ'ant'a laŭ la makadam'a voj'o.
” Ĉu vi'a sinjor'in'o re'ven'as, fraŭl'in'o ? Volont'e mi parol'us kun ŝi.”
Bessie pet'is li'n en'ir'i en la maten'manĝ'ej'o'n kaj montr'is al li la voj'o'n tie'n. Mi kred'as laŭ ĉio, kio okaz'is post'e, ke la apotek'ist'o dum si'a inter'parol'o kun sinjor'in'o Reed konsil'is al ŝi send'i mi'n al lern'ej'o. Tiu konsil'o est'is avid'e akcept'it'a, ĉar kiel abbot dir'is post'e, kiam ŝi pri'parol'is ĉio'n kun Bessie dum iu vesper'o, kiam ili sid'is kun'e en la infan'ĉambr'o kudr'ant'e kaj kred'ant'e, ke mi jam dorm'as:
” Sinjor'in'o tre cert'e ĝoj'as est'i sen'ig'it'a de tia ĝen'ant'a enu'ig'a infan'o, kiu ĉiam ag'as kvazaŭ ŝi spion'ad'as kaj ŝpin'as komplot'o'j'n.” Mi kred'as, ke abbot vid'is en mi spec'o'n de jun'a Guy Fawkes.
En la sam'a temp'o mi la unu'a'n foj'o'n aŭd'is, ke fraŭl'in'o abbot dir'is al Bessie, ke mi'a patr'o est'is mal'riĉ'a predik'ist'o, ke mi'a patr'in'o kontraŭ la vol'o de si'a famili'o est'is edz'in'iĝ'int'a kun li, ke oni rigard'is la ge'edz'iĝ'o'n kiel mezalianc'o'n, ke mi'a av'o Reed far'iĝ'is tiel koler'a pri ŝi'a mal'obe'ec'o, ke li don'is al ŝi eĉ ne unu ŝiling'o'n; ke, post kiam mi'a patr'o jam post unu jar'o de la ge'edz'iĝ'o est'is atak'it'a de la tif'o pro si'a'j vizit'o'j ĉe la mal'riĉ'ul'o'j en la grand'a fabrik'urb'o, kie li plen'um'is si'a'n ofic'o'n de predik'ist'o, kaj kie tiam reg'is tiu mal'san'o; ke mi'a patr'in'o est'is infekt'it'a de la sam'a mal'san'o kaj mort'is monat'o'n post li.
Kiam Bessie aŭd'is tiu'n rakont'o'n, ŝi ĝem'e dir'is:” Tiam tiu mal'feliĉ'a Jane est'as ja kompat'ind'a, abbot.”
” Jes,” dir'is abbot,” se ŝi est'us am'em'a, bel'a infan'o kaj oni pov'us kompat'i ŝi'a'n for'las'it'ec'o'n, sed tia'n mal'grand'a'n buf'o'n oni ja tut'e ne atent'as nek kompat'as.”
” Ne mult'e, tio est'as ver'a,” sam'opini'is Bessie;” ĉiu'okaz'e, la bel'a fraŭl'in'o Georgi'an'a mult'e pli interes'us ni'n en tia'j cirkonstanc'o'j.”
” Ho, mi frenez'e am'as fraŭl'in'o'n Georgi'an'a,” ek'kri'is la ekscit'it'a abbot.” Ŝi est'as anĝel'o kun si'a'j long'a'j har'bukl'o'j kaj blu'a'j okul'o'j kaj tia'n bel'a'n kolor'o'n hav'as ŝi'a'j vang'o'j: ili est'as kiel pentr'it'a'j ! Bessie, mi dezir'us pec'et'o'n da rost'it'a pan'o kun fromaĝ'o kiel vesper'manĝ'o'n.”
” Tio'n mi ankaŭ dezir'us — kun rost'it'a cep'o. Ĉu ni ir'u mal'supr'e'n ?”
Tuj post'e ili for'ir'is.
Per mi'a inter'parol'ad'o kun sinjor'o Lloyd, kaj per la ĉi supr'e rakont'it'a inter'parol'o inter Bessie kaj abbot mi kolekt'is sufiĉ'a'n esper'o'n dezir'i, ke mi re'san'iĝ'u; ŝajn'is, ke ŝanĝ'iĝ'o al'proksim'iĝ'as; mi ek'ĝoj'is kaj pacienc'e atend'is. Tamen kelk'a'j tag'o'j pas'is antaŭ ol mi tut'e re'san'iĝ'is kaj neni'u parol'is pri tio, kio tiel interes'is mi'n. Sinjor'in'o Reed kelk'foj'e mal'estim'e kaj fier'e rigard'is mi'n, sed tre mal'oft'e ŝi parol'is al mi. Post mi'a mal'san'o ŝi pli ol iam antaŭ'e apart'ig'is mi'n de si'a'j infan'o'j. Mi ricev'is tre mal'grand'a'n lok'o'n por dorm'i, mi dev'is manĝ'i sol'a kaj pas'ig'i mi'a'n tut'a'n temp'o'n en la infan'ĉambr'o, dum la ali'a'j infan'o'j daŭr'e est'is en la famili'a ĉambr'o. Pri tio, ke mi ir'os al lern'ej'o, ŝi tut'e ne parol'is, sed instinkt'e mi sent'is, ke ŝi ne toler'os mi'n pli long'e en si'a dom'o; ĉar kiam ŝi mi'n rigard'is, ŝi'a rigard'o esprim'is pli ol iam antaŭ'e profund'a'n mal'ŝat'o'n.
Ŝajn'is, ke est'is mal'permes'it'e al Eliza kaj Georgi'an'a oft'e parol'i kun mi. John per la lang'o rond'ig'is si'a'n vang'o'n kiam ajn li mi'n vid'is kaj unu foj'o'n li est'is bat'ont'a mi'n; sed instig'at'a de la sam'a sent'o de furioz'ec'o kontraŭ li kaj mal'esper'a ribel'ad'o, kiu'n mi jam pli fru'e sent'ig'is al li, li las'is mi'n kviet'a kaj for'kur'is kri'ant'e, ke mi bat'is li'a'n naz'o'n. En la ver'o mi est'is al'cel'int'a tiu'n el'star'ant'a'n korp'o'membr'o'n per mi'a pugn'o, kaj vid'ant'e, ke mi per ĝi aŭ per mi'a rigard'o tim'ig'is li'n, mi sent'is grand'a'n dezir'o'n uz'i la okaz'o'n, sed li est'is jam for'kur'int'a al si'a patr'in'o.
Per plor'ec'a voĉ'o li plend'is pri tio ke ” tiu enu'ig'a malic'a Jane Eyre kiel kat'o atak'is li'n ”, sed li tuj dev'is ek'silent'i —” Ne parol'u pri ŝi, John; mi ordon'is al vi: ne okup'iĝ'u pri ŝi, ne atent'u ŝi'n; ŝi ne ind'as, ke vi aŭ vi'a'j frat'in'o'j ŝi'n rigard'u aŭ atent'u.”
Mi kurb'ig'is mi'n super la ŝtup'ar'a balustrad'o kaj subit'e ek'kri'is, ne pri'pens'ant'e mi'a'j'n vort'o'j'n:
” Ili ne ind'as, ke mi rigard'u aŭ atent'u ili'n.”
Sinjor'in'o Reed est'is iom dik'ventr'a vir'in'o, sed aŭd'ant'e tiu'j'n strang'a'j'n sen'hont'a'j'n vort'o'j'n, ŝi supr'e'n rapid'is la ŝtup'ar'o'n, per unu ek'tir'o ĵet'is mi'n en la infan'ĉambr'o'n, puŝ'is mi'n sur la rand'o'n de mi'a lit'o kaj sever'e mal'permes'is al mi for'ir'i de tiu lok'o aŭ el'dir'i unu vort'o'n dum la tut'a tag'o.
” Kio'n dir'us onkl'o Reed, se li viv'us ankoraŭ,” mi dir'is preskaŭ sen'konsci'e. Mi dir'as ” preskaŭ sen'konsci'e,” ĉar est'is al mi kvazaŭ mi'a lang'o dir'is la vort'o'j'n, ekster mi'a vol'o; io en mi, kio'n mi ne pov'is reg'i, dir'is ili'n.
” Kio'n vi dir'as ?” kri'is sinjor'in'o Reed, dum ŝi'a'j ali'e tiel mal'varm'a'j, kviet'a'j okul'o'j, montr'is subit'a'n ek'tim'o'n; ŝi'a man'o las'is mi'n, kaj ŝi rigard'is mi'n kvazaŭ ŝi ne sci'us, ĉu mi est'as infan'o aŭ io diabl'a. Mi jam ek'dir'is, mi dev'is parol'i plu'e.
” Onkl'o Reed est'as en la ĉiel'o; kaj li vid'as, kio'n vi far'as kaj pens'as, sam'e kiel mi'a'j patr'o kaj patr'in'o; kaj ankaŭ ili sci'as, ke vi en'ŝlos'is mi'n tut'a'n tag'o'n kaj ke vi dezir'as, ke mi est'u mort'int'a.”
Sinjor'in'o Reed reg'is si'n baldaŭ; ŝi sku'eg'is mi'n, frap'is mi'n sur la orel'o'j'n kaj for'ir'is dir'ant'e neni'o'n. Bessie daŭr'ig'is la riproĉ'o'n per pun'parol'ad'o, daŭr'ant'a unu hor'o'n, en kiu ŝi cert'ig'is, ke sen ia dub'o mi est'as la plej mal'bon'a, la plej mal'virt'a kaj la plej mizer'a infan'o, kiu iam ekzist'is.
Preskaŭ mi kred'is, ke ŝi prav'as, ĉar en mi'a kor'o mi sent'is nur tre mal'bon'a'j'n sent'o'j'n.
Tiel pas'is novembr'o, decembr'o kaj du'on'o de januar'o.
Krist'nask'o kaj nov'jar'o est'is fest'at'a'j en Gateshead kun la kutim'a ĝoj'o; donac'o'j est'is donac'at'a'j reciprok'e kaj okaz'is festen'o'j kaj vesper'a'j fest'o'j. Mi ĉe'est'is neniu'n fest'o'n, mi'a'j amuz'aĵ'o'j konsist'is en tio, ke mi ĉiu'tag'e pov'is rigard'i kiel est'is ornam-vest'at'a'j Eliza kaj Georgi'an'a, kiel ili mal'supr'e'n'ir'is vest'it'a'j per muslin'a'j jup'o'j kun fajr'e ruĝ'a'j zon'o'j kaj art'e friz'it'a'j har'o'j; kaj post'e, kiel oni mal'supr'e lud'is pian'o'n aŭ harp'o'n, aŭ kiel ir'is supr'e'n-mal'supr'e'n la kel'ist'o kaj la livre'o-vest'it'a serv'ist'o, aŭ kiel tint'ad'is la glas'o'j kaj tas'et'o'j, kiam la trink'aĵ'o'j est'is dis'port'it'a'j kaj prezent'it'a'j. Kelk'foj'e, kiam mal'ferm'iĝ'is la pord'o de la salon'o, mi mal'klar'e aŭd'is la obtuz'a'n inter'parol'ad'o'n. Kiam ĉio tio ted'is mi'n, mi for'ir'is de la plej supr'a ŝtup'o por direkt'i mi'n al la infan'ĉambr'o, kie est'is silent'e kaj kviet'e; tie mi est'is iom mal'ĝoj'a, sed ne mizer'a. En la ver'o mi tut'e ne aspir'is est'i ĉe tiu'j hom'o'j; ĉar en ili'a societ'o neni'u mi'n atent'is; kaj se Bessie est'is amik'a kaj hom'ec'a, mi sent'is mi'n feliĉ'a kviet'e pas'ig'i kun ŝi la vesper'o'j'n anstataŭ sid'i en plen'plen'a salon'o ĉe sinjor'o'j kaj sinjor'in'o'j kaj tim'ant'e la rigard'o'n el la okul'o'j de sinjor'in'o Reed.
Sed tuj post kiam Bessie est'is vest'int'a la du fraŭl'in'o'j'n, ŝi ir'is en la kuir'ej'o'n aŭ en la ĉambr'o'n de la mastr'um'ist'in'o, kaj ŝi kun'port'is la kandel'o'n. Mi rest'is sid'ant'a kun la pup'o sur la genu'o'j ĉe la kamen'o, ĝis mal'rapid'e esting'iĝ'is la fajr'o kaj mi rigard'is ĉirkaŭ'e, ĉu ne ek'aper'os la ombr'o de io en la krepusk'a ĉambr'o; kaj kiam la fajr'o preskaŭ ne plu flam'is kaj lum'et'is, mi rapid'e sen'vest'ig'is mi'n, mal'lig'ant'e la lig'il'o'j'n kiel ebl'e plej rapid'e, kaj serĉ'is en mi'a lit'et'o rifuĝ'ej'o'n kontraŭ la mal'varm'o kaj mal'lum'o. Tiu'n pup'o'n mi ĉiam kun'pren'is en mi'a'n lit'o'n; la hom'o bezon'as i'o'n, kio'n am'i kaj hav'ant'e nur ĝi'n, mi dediĉ'is mi'a'n tut'a'n am'o'n al tiu sen'kolor'a lign'a objekt'o, aspekt'ant'a kiel bird'tim'ig'il'o. Neniam mi forges'os pri tio, kiel rid'ind'e kaj sincer'e mi ag'is je tiu lud'il'o kaj kiel mi imag'is, ke ĝi viv'as kaj pov'as sent'i mi'a'n am'o'n. Mi pov'is ek'dorm'i nur post kiam ĝi est'is zorg'e en'volv'it'a en mi'a dum'nokt'a vest'aĵ'o, kaj kiam ĝi kuŝ'is tiel sen'danĝer'e kaj varm'e, mi est'is preskaŭ feliĉ'a opini'ant'e, ke ankaŭ ĝi est'as tia.
Long'a'j ŝajn'is al mi la hor'o'j, dum kiu'j mi kuŝ'is atend'ant'e ĝis for'ir'is la hom'o'j, aŭ kiam mi aŭskult'is ĝis Bessie supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n. Kelk'foj'e ŝi ven'is moment'o'n por pren'i si'a'n fingr'ing'o'n, kudr'il'o'n aŭ tond'il'o'n, aŭ por al'port'i al mi la vesper'manĝ'o'n konsist'ant'a ekzempl'e el biskvit'o aŭ pasteĉ'et'o; tiam ŝi sid'iĝ'is sur la rand'o de mi'a lit'o, dum mi manĝ'is kaj post'e ŝi kovr'is mi'n per la lit'aĵ'o, eĉ du'foj'e ŝi kis'is mi'n dir'ant'e ” bon'a'n nokt'o'n, fraŭl'in'o Jane ”.— Kiam ŝi est'is tiel amik'a, Bessie ŝajn'is al mi la plej bel'a, la plej agrabl'a est'aĵ'o en la mond'o, kaj mi sopir'is, ke ŝi est'u ĉiam tiel amik'a kaj bon'a, ke ŝi ne riproĉ'u mi'n plu kaj ne labor'ig'u mi'n tro mult'e, kiel ŝi kutim'e far'is.
Mi kred'as, ke Bessie hav'is bon'kor'a'n karakter'o'n; ĉio'n ŝi far'is lert'e kaj ŝi hav'is mir'ind'a'n talent'o'n rakont'i, almenaŭ tio'n mi opini'is, juĝ'ant'e laŭ ŝi'a'j fabel'o'j por infan'o'j.
Se mi bon'e memor'as, ŝi aspekt'is sufiĉ'e bel'et'a. Imag'e mi vid'as ŝi'n, ŝi est'is alt'kresk'a, mal'dik'a vir'in'o kun mal'hel'a'j har'o'j kaj okul'o'j, delikat'a'j trajt'o'j kaj bel'a vizaĝ'kolor'o: sed ŝi hav'is ŝanĝ'iĝ'em'a'n, facil'e incit'ebl'a'n humor'o'n kaj mal'klar'a'j'n opini'o'j'n pri just'ec'o kaj mal'just'ec'o; malgraŭ tio mi prefer'is ŝi'n ol ĉiu'j'n ali'a'j'n en Gateshead Hall.
Est'is la 15-a de januar'o, la naŭ'a hor'o en la maten'o. Bessie est'is ir'int'a por maten'manĝ'i; mi'a'j kuz'in'o'j ankoraŭ ne est'is vok'it'a'j al si'a patr'in'o; Eliza sur'met'is si'a'n ĉapel'o'n kaj al'met'is varm'a'n ĝarden'mantel'o'n por nutr'i la kok'in'o'j'n — tiu'n okup'o'n ŝi tre am'is kaj ne pli mal'mult'e ŝi am'is vend'i la ov'o'j'n al la mastr'um'ist'in'o kaj ŝpar'kolekt'i la mon'o'n. Ŝi hav'is la em'o'n komerc'ad'i kaj est'is inklin'a ŝpar'i — tio'n ŝi pruv'is ne nur per la vend'ad'o de ov'o'j kaj kok'id'o'j, sed per daŭr'a marĉand'ad'o kun la ĝarden'ist'o pri bulb'o'j, sem'er'o'j kaj kresk'aĵ'et'o'j — dum tiu funkci'ul'o antaŭ'e ricev'is ordon'o'j'n de sinjor'in'o Reed aĉet'i el la ĝarden'et'o de la jun'a fraŭl'in'o ĉio'n, kio'n ŝi prezent'os al li. Kun plezur'o Eliza vend'us ĉiu'j'n si'a'j'n har'o'j'n, se tio don'us al ŝi sufiĉ'a'n gajn'o'n. Unu'e ŝi kaŝ'is si'a'n mon'o'n ĉiu'lok'e en pec'et'o da tuk'o aŭ har'friz'a'j paper'aĵ'o'j, sed kiam la labor'ist'in'o ek'sci'is tio'n, Eliza ek'tim'is perd'i si'a'j'n trezor'o'j'n kaj decid'is prunt'e'don'i ĝi'n al si'a patr'in'o je rent'um'o de 50 aŭ 60 %; ĉiu'n kvar'on'jar'o'n ŝi postul'is tiu'n rent'o'n kaj not'is ĝi'n kun grand'a akurat'ec'o.
Georgi'an'a sid'is sur taburet'o antaŭ la spegul'o ord'ig'ant'e si'a'j'n har'o'j'n kaj ŝov'is en si'a'j'n bukl'o'j'n art'e'far'it'a'j'n flor'o'j'n kaj kolor'it'a'j'n plum'o'j'n, kiu'j'n ŝi antaŭ'e trov'is en la sub'tegment'ej'o en tir'kest'o. Mi pret'ig'is mi'a'n lit'o'n, ĉar Bessie est'is ordon'int'a al mi pret'ig'i ĝi'n antaŭ ol ŝi re'ven'os ( nun'temp'e Bessie uz'is mi'n oft'e kiel du'a'n infan'ist'in'o'n, kaj ig'is mi'n aranĝ'i la ĉambr'o'n, sen'polv'ig'i la mebl'o'j'n kaj tiel plu ). Kiam mi est'is stern'int'a la lit'kovr'il'o'n kaj volv'int'a mi'a'n nokt'o'vest'o'n, mi ir'is al la fenestr'o'bret'o por aranĝ'i bild'o'libr'o'j'n kaj mebl'et'o'j'n de la pup'o'dom'o dis'e kuŝ'ant'a'j'n tie, sed subit'a mal'permes'o de Georgi'an'a tuŝ'i ŝi'a'j'n objekt'o'j'n ( la seĝ'et'o'j, spegul'et'o'j kaj teler'ar'o aparten'is al ŝi ) halt'ig'is tiu'n labor'o'n, kaj hav'ant'e neniu'n okup'o'n, mi mal'frost'ig'is per mi'a el'spir'o la flor'o'j'n sur la vitr'o'j, kaj far'is rond'a'n lok'o'n, tra kiu mi pov'is rigard'i la kort'o'n, kie ĉio kuŝ'is kviet'a kaj kiel ŝton'iĝ'int'a de la rigid'a frost'o.
Tra tiu fenestr'o oni pov'is vid'i la loĝ'ej'o'n de la pord'ist'o kaj la makadam'a'n voj'o'n, kaj ĵus mi mal'frost'ig'is sufiĉ'a'j'n el tiu'j arĝent'e blank'a'j flor'o'j por pov'i tra'rigard'i, kiam mi vid'is, ke mal'ferm'iĝ'as la krad'pord'o'j kaj ke vetur'il'o en'vetur'as.
Indiferent'a mi vid'is ĝi'n al'proksim'iĝ'ant'a laŭ la en'ir'ale'o; ven'is oft'e mult'a'j vetur'il'o'j al Gateshead; sed neniam ven'is vizit'ant'o'j, kiu'j interes'is mi'n; ĝi halt'is antaŭ la dom'o, oni sonor'ig'is laŭt'e kaj gast'o est'is konduk'at'a intern'e'n. Ĉar ĉio tio ne tuŝ'is mi'n, mi'a atent'o est'is baldaŭ direkt'it'a al vid'aĵ'o de mal'grand'a, mal'sat'a ruĝ'gorĝ'ul'o, sid'ant'a pep'ant'e sur la branĉ'o'j de sen'foli'a ĉeriz'uj'o, kresk'ant'a ĉe la bar'il'o. La rest'aĵ'o'j de mi'a maten'manĝ'o, konsist'ant'a'j el pan'o kaj lakt'o, star'is sur la tabl'o kaj pec'et'ig'int'e part'o'n de mi'a bulk'o, mi klopod'is supr'e'n'ŝov'i la fenestr'o'n por met'i la pan'er'et'o'j'n sur la bret'o'n, kiam Bessie rapid'e supr'e'n'kur'is la ŝtup'ar'o'n al la infan'ĉambr'o.
” Jane, for'ig'u vi'a'n antaŭ'tuk'o'n; kio'n vi far'as ? Ĉu vi ne lav'is vi'a'j'n vizaĝ'o'n kaj man'o'j'n hodiaŭ maten'e ?”
Antaŭ ol respond'i, mi ek'puŝ'is supr'e'n la fenestr'o'n, ĉar mi dezir'is, ke la bird'et'o ricev'u la pan'er'o'j'n; la fenestr'o ŝov'iĝ'is supr'e'n, kaj mi dis'ĵet'is la pec'et'o'j'n sur la bret'o'n kaj sur la ĉeriz'uj'o'n; post'e mi re'ferm'is la fenestr'o'n dir'ant'e:
” Ne Bessie, mi ĵus sen'polv'ig'is la mebl'o'j'n.”
” Enu'ig'a, sen'zorg'a infan'o !— Kaj kio'n vi far'as nun ? Vi aspekt'as tut'e ruĝ'a kvazaŭ vi far'us i'o'n mal'bon'a'n; kial vi supr'e'n'ŝov'is la fenestr'o'n ?”
Mi ne bezon'is respond'i, ĉar ŝajn'e Bessie ne hav'is temp'o'n aŭskult'i mi'a'n klar'ig'o'n, ŝi tir'is mi'n al la lav'o'tabl'o kaj per mal'mol'a tuk'o kaj sap'o kaj akv'o rapid'e sed sen'kompat'e lav'is mi'a'n vizaĝ'o'n; post'e ŝi aranĝ'is mi'a'j'n har'o'j'n per mal'mol'a bros'o, de'pren'is mi'a'n antaŭ'tuk'o'n kaj konduk'is mi'n al la ŝtup'ar'o dir'ant'e, ke mi tuj mal'supr'e'n'ir'u, ĉar oni atend'as mi'n en la maten'manĝ'ej'o. Mi vol'is demand'i, antaŭ kiu mi dev'os aper'i — ĉu sinjor'in'o Reed est'is tie, sed Bessie est'is jam mal'aper'int'a, ferm'int'e post si la pord'o'n. Mal'rapid'e mi ir'is mal'supr'e'n.
Dum tri monat'o'j mi ne est'is en la ĉambr'o de sinjor'in'o Reed; kaj tiu long'a apart'ig'ad'o en la infan'ĉambr'o est'is kaŭz'o, ke mi sent'is tim'o'n en'ir'i la manĝ'ej'o'n kaj famili'a'n ĉambr'o'n.
Mi star'is en la sen'hom'a koridor'o; antaŭ mi est'is la pord'o de la maten'manĝ'ej'o, mi rest'is star'ant'a konfuz'it'a kaj trem'ant'a. Kia mal'grand'a tim'ul'o mi est'is tiam, plen'a de angor'o pro mal'just'a'j pun'o'j ! Mi ne kuraĝ'is re'ir'i al la infan'ĉambr'o nek en'ir'i la famili'a'n ĉambr'o'n; kaj tial mi star'is tie dek minut'o'j'n hezit'ant'e kio'n far'i; laŭt'a sonor'il'ad'o el la manĝ'o-ĉambr'o decid'ig'is mi'n, mi ja dev'is.
” Kiu vok'ig'is mi'n ?” mi pens'is, turn'ant'e per ambaŭ man'o'j la rigid'a'n pord'o'pren'il'o'n, kiu komenc'e ne est'is mov'ebl'a; kiu'n mi vid'os, krom sinjor'in'o Reed; ĉu est'os vir'o aŭ vir'in'o en la ĉambr'o ? La pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj en'ir'ant'e post profund'a salut'fleks'iĝ'o, mi rigard'is supr'e'n al nigr'a kolon'o !— almenaŭ tia ĝi ŝajn'is est'i; ĝi est'is rigid'a alt'a figur'o vest'it'a per zibel'pelt'o, star'ant'a sen'mov'e sur la fajr'ej-tapiŝ'o; la sever'a vizaĝ'o supr'e el'star'ant'a el ĝi, simil'is skulpt'it'a'n mask'o'n, kiu kiel kapitel'o est'is met'it'a sur la kolon'o'n.
Kiel kutim'e sinjor'in'o Reed sid'is ĉe la fajr'o; ŝi sign'e ordon'is al mi al'proksim'iĝ'i; mi obe'is kaj ŝi prezent'is mi'n al la ” ŝton'a ” fremd'ul'o per la vort'o'j:
” Jen la knab'in'o, pri kiu mi skrib'is al vi.”
Li — ĉar la figur'o est'is vir'o — mal'rapid'e turn'is al mi la kap'o'n, kaj atent'e rigard'int'e mi'n per griz'a'j ekzamen'ant'a'j okul'o'j, kiu'j bril'is sub la pez'a'j palpebr'o'j, li grav'e dir'is per bas'a voĉ'o:
” Ŝi est'as tre mal'grand'a; kiu'n aĝ'o'n ŝi hav'as ?”
” Ŝi est'as dek'jar'a.”
” Jam dek'jar'a ?” li respond'is ne'kred'em'e; kaj long'e li mi'n rigard'is. Fin'e li dir'is al mi:
” Kiel vi nom'iĝ'as, et'ul'in'o ?”
” Jane Eyre, sinjor'o.”
Dir'ant'e tio'n, mi rigard'is supr'e'n; li ŝajn'is al mi tre alt'a sinjor'o, sed mi mem est'is tre mal'grand'a; li hav'is mal'delikat'a'j'n trajt'o'j'n, kaj ĉio, kio koncern'is li'n kaj li'a'n statur'o'n est'is mal'agrabl'a kaj rigid'a.
” Jane Eyre; ĉu vi est'as bon'a infan'o ?”
Ne'ebl'e mi pov'is jes'e respond'i tiu'n demand'o'n; ĉiu'j mi'a'j sam'hejm'an'o'j opini'is pri tio ali'e ol mi, tial mi tut'e ne respond'is.
Sinjor'in'o Reed anstataŭ mi respond'is per signif'o'plen'a kap'sku'ad'o, dum ŝi dir'is:” Sinjor'o Brocklehurst, plej bon'e est'as, ke ni tut'e ne parol'u pri tio.”
” Mi tre bedaŭr'as aŭd'i i'o'n tia'n, sed mi dev'as parol'i kun ŝi kelk'a'n temp'o'n,” kaj klin'ant'e si'n li komfort'e sid'iĝ'is en la brak'seĝ'o kontraŭ sinjor'in'o Reed.” Ven'u al mi,” li dir'is. Mi ir'is trans la fajr'ej-tapiŝ'o'n kaj star'iĝ'is tre rekt'e antaŭ li. Kia'n vizaĝ'o'n li hav'is, kiam mi vid'is li'n tiel de proksim'e; kia'n naz'o'n !
Kaj kia'n buŝ'o'n ! Kaj kia'j'n el'star'ant'a'j'n dent'o'j'n !
” Neni'o est'as tiel mal'ĝoj'ig'a kiel ne'taŭg'a infan'o !” li ek'dir'is,” precip'e kiel ne'taŭg'a knab'in'o. Ĉu vi sci'as, kie'n ir'os mal'bon'a'j hom'o'j, post kiam ili est'as mort'int'a'j ?”
” Al la infer'o,” est'is mi'a ortodoks'a respond'o, kiu'n mi tuj el'dir'is.
” Kaj kio est'as la infer'o ? Ĉu vi pov'as dir'i tio'n al mi ?”
” Abism'o plen'a de fajr'o.”
” Kaj ĉu vi volont'e fal'us en tiu'n abism'o'n, kaj brul'us tie etern'e ?”
” Ne, sinjor'o.”
” Kio'n vi dev'as far'i por evit'i tio'n ?”
Mi pri'pens'is moment'o'n, sed mi'a respond'o ne est'is, kia ĝi dev'us est'i.
” Mi dev'as zorg'i, ke mi rest'u san'a kaj ke mi ne mort'u.”
” Kiel vi pov'os rest'i en san'o ? Ĉiu'tag'e mort'as infan'o'j pli jun'a'j ol vi. Antaŭ kelk'a'j tag'o'j mi ĉe'est'is en'ter'ig'o'n de kvin'jar'a infan'o; tre kar'a infan'o, kiu est'as nun en la ĉiel'o. Mi tim'as, ke ni ne pov'os dir'i tio'n sam'a'n pri vi, se vi est'us vok'it'a tie'n.”
Ne pov'ant'e for'ig'i tiu'n dub'o'n, mi mal'lev'is la okul'o'j'n kaj vid'is du grand'a'j'n pied'o'j'n sur la fajr'ej'a tapiŝ'o; mi ĝem'is kaj dezir'is est'i tre mal'proksim'e de ĉi tiu lok'o.
” Mi esper'as, ke tiu ĝem'o ven'is el vi'a kor'o, kaj ke vi pent'as, ĉar vi ĉiam ĉagren'ig'is vi'a'n bon'far'ant'in'o'n.”
” Bon'far'ant'in'o ! bon'far'ant'in'o !?” mi dir'is al mi mem;” ĉiu'j nom'as sinjor'in'o'n Reed mi'a bon'far'ant'in'o; se ŝi est'as bon'far'ant'in'o, tiam bon'far'ant'in'o'j est'as tre mal'agrabl'a'j est'aĵ'o'j.”
” Ĉu vi preĝ'as ĉiu'vesper'e kaj ĉiu'maten'e ?” li dir'is plu'e.
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu vi leg'as regul'e vi'a'n bibli'o'n ?”
” Kelk'foj'e.”
” Kun plezur'o ? Ĉu vi volont'e far'as tio'n ?”
” Volont'e mi leg'as en Apokalips'o kaj en la libr'o'j pri danielo, kaj Genez'o kaj Samuelo kaj iom pri El'ir'o, pri kelk'a'j pec'o'j de Reĝ'o'j kaj Nombr'o'j, kaj Hiobo kaj Jon'a.”
” Kaj la psalm'o'j ? Mi esper'as, ke vi am'as ili'n.”
” Ne, sinjor'o.”
” Ne ?— Fi do ! Kiel terur'e ! Mi hav'as knab'et'o'n, kiu est'as pli jun'a ol vi, kaj li sci'as parker'e ses psalm'o'j'n, kaj se vi li'n demand'us, kio'n li prefer'as: manĝ'i makaron'et'o'n aŭ lern'i psalm'o'n, tiam li respond'us:’ Ho ! lern'i psalm'o'n ! La anĝel'o'j kant'as psalm'o'j'n, kaj jam sur'ter'e mi vol'as est'i anĝel'o.’ Tiam rekompenc'e pro si'a infan'a pi'ec'o li ricev'as du makaron'aĵ'o'j'n.”
” Psalm'o'j ne est'as interes'a'j,” mi rimark'is.
” Tiu respond'o pruv'as, ke vi hav'as mal'virt'a'n kor'o'n; kaj vi dev'as preĝ'i al Di'o, ke li ali'ig'u tio'n, ke li don'u nov'a'n virt'a'n kor'o'n; ke li for'pren'u tiu'n ŝton'a'n kor'o'n kaj anstataŭ'e don'u ali'a'n el karn'o.”
Mi est'is kuraĝ'ont'a demand'i kiel okaz'as tiu ŝanĝ'ad'o de kor'o'j, sed sinjor'in'o Reed si'n miks'is en la inter'parol'ad'o'n dir'ant'e, ke mi sid'iĝ'u. Ŝi mem post'e ek'parol'is kun li.
” Mi kred'as, sinjor'o Brocklehurst, ke mi sci'ig'is al vi per mi'a leter'o antaŭ tri semajn'o'j, ke ĉi tiu knab'in'o ne hav'as la karakter'o'n kaj la em'o'j'n, kiu'j'n mi dezir'us; se vi akcept'as ŝi'n en la Lowood-lemejo, tiam mi esper'as, ke la lern'ej'estr'o kaj la instru'ist'in'o'j bon'e atent'u ŝi'n kaj precip'e, ke ili atent'u ŝi'a'n plej grand'a'n kulp'o'n, la em'o'n al tromp'o. Intenc'e mi dir'is tio'n, Jane, en vi'a ĉe'est'o, por ke vi ne pen'u tromp'i sinjor'o'n Brocklehurst.”
Mi do prav'e tim'is sinjor'in'o'n Reed kaj prav'e mi trov'is ŝi'n mal'agrabl'a; ŝi nur ofend'is mi'n, kaj neniam mi est'is feliĉ'a ĉe ŝi. Kiel ajn obe'em'a mi est'is, kiel persist'e mi pen'is kontent'ig'i ŝi'n, ĉiu'j mi'a'j pen'o'j est'is re'puŝ'at'a'j kaj respond'at'a'j per la supr'e montr'it'a'j rimark'o'j. Ĉi tiu akuz'o al fremd'ul'o vund'is mi'a'n kor'o'n; mi tuj mal'klar'e antaŭ'vid'is, kiel ŝi neni'ig'is mi'a'n tut'a'n esper'o'n, kiu'n mi atend'is de nov'a ekzist'ont'a viv'o. Mi sent'is, kvankam mi tio'n ne klar'e pov'is dir'i, ke ŝi sem'as antipati'o'n kaj mal'amik'ec'o'n sur mi'a'n nov'a'n voj'o'n; mi rimark'is, ke mi ŝanĝ'iĝ'is en la okul'o'j de sinjor'o Brocklehurst al ruz'a, sen'taŭg'a infan'o, kaj kio'n mi pov'us far'i por sen'ig'i li'n de tiu erar'o ?” Neni'o'n, neni'o'n,” mi pens'is, reg'ant'e mi'n por ne eksplod'i en plor'o, kaj rapid'e for'viŝ'ant'e larm'o'n, kiu montr'is mi'a'n sen'pov'a'n mal'esper'o'n.
” Tromp'o est'as mal'ĝoj'ig'a erar'o ĉe infan'o,” dir'is sinjor'o Brocklehurst.” Ĝi est'as parenc'a al mensog'o, kaj ĉiu'j mensog'ist'o'j hav'os si'a'n porci'o'n en la lag'o de fajr'o kaj sulfur'o; sed oni ŝi'n atent'os, sinjor'in'o Reed. Mi parol'os pri ŝi al fraŭl'in'o Templ'e kaj la instru'ist'in'o'j.”
” Mi tre dezir'us, ke ŝi est'u eduk'at'a laŭ si'a'j perspektiv'o'j,”
dir'is plu'e mi'a bon'far'ant'in'o,” oni dev'as instru'i ŝi'n est'i humil'a kaj util'a. Kaj rilat'e la liber'temp'o'j'n, mi esper'as, ke ŝi pas'ig'os ili'n ĉiam en Lowood.”
” Vi'a dezir'o est'as tre prudent'a, sinjor'in'o,” respond'is sinjor'o Brocklehurst.” Humil'ec'o est'as krist'an'a virt'o, kiu dec'as al la lern'ant'o'j de Lowood; tial mi dezir'as, ke grand'a zorg'o est'u aplik'at'a kultur'i ĝi'n ĉe ili. Mi stud'ad'is, kiel plej bon'e pov'as est'i mort'ig'at'a la mond'a sent'o pri fier'ec'o ĉe ili, kaj antaŭ ne long'e mi ĝoj'e spert'is, kiel mi sukces'is en tio. Kiam mi'a fil'in'o augusta kun si'a patr'in'o re'ven'is hejm'e'n post vizit'o en la lern'ej'o, ŝi ek'kri'is:’ Ho patr'o, kiel kviet'e kaj simpl'e aspekt'as ĉiu'j knab'in'o'j en Lowood; ili simil'as infan'o'j'n de mal'riĉ'ul'o'j pro la har'o'j komb'it'a'j mal'antaŭ la orel'o'j'n, kaj pro tiu'j long'a'j antaŭ'tuk'o'j kun la poŝ'o'j ekster'e !’ Kaj ŝi dir'is,’ Ili rigard'is mi'a'j'n vest'o'j'n kaj tiu'j'n de patr'in'o, kvazaŭ ili neniam est'us vid'int'a'j silk'o'n.’”
” I'o'n tia'n mi ŝat'as,” dir'is sinjor'in'o Reed,” eĉ se mi est'us tra'vojaĝ'int'a la tut'a'n Angl'uj'o'n, mi ne est'us trov'int'a sistem'o'n, kiu tiel traf'e taŭg'as por infan'o kiel Jane Eyre, ĉar uniform'a'n simpl'ec'o'n, mi'a kar'a sinjor'o Brocklehurst, mi dezir'us en ĉio.”
” Simpl'ec'o est'as la unu'a el ĉiu'j krist'an'a'j dev'o'j, sinjor'in'o, kaj en ĉiu'j aranĝ'o'j en la institut'o Lowood oni atent'as pri ĉi tio: simpl'a nutr'aĵ'o, simpl'a'j vest'o'j, neni'u luks'a okup'ad'o kaj hard'ig'a'j kutim'o'j: jen la tag'ord'o de la dom'o kaj ĝi'a'j loĝ'ant'o'j.”
” Tre ĝust'e, sinjor'o. Sekv'e mi pov'as kalkul'i sur tio, ke ĉi tiu infan'o est'os akcept'at'a kiel lern'ant'in'o de Lowood kaj ke ŝi est'os eduk'at'a tie laŭ si'a'j rang'o kaj perspektiv'o'j ?”
” Tio'n vi pov'as, sinjor'in'o; ŝi est'os met'at'a en tiu'n flor'ej'o'n de elekt'it'a'j plant'aĵ'o'j, kaj mi esper'as, ke ŝi montr'os dank'em'o'n pro la ĝu'ot'a privilegi'o.”
” Mi send'os ŝi'n kiel ebl'e plej baldaŭ, sinjor'o Brocklehurst, ĉar mi cert'ig'as vi'n, ke mi dezir'as est'i liber'ig'it'a de respond'ec'o, kiu far'iĝ'as tro pez'a.”
” Cert'e, cert'e, sinjor'in'o. Kaj nun mi dev'as adiaŭ'i vi'n. En la sekv'ant'a semajn'o mi re'ir'os al Brocklehurst Hall; ĉar antaŭ tiu temp'o mi'a amik'o, la ĉef'a diakon'o ne ir'ig'os mi'n. Mi sci'ig'os al fraŭl'in'o Templ'e, ke ŝi hav'os nov'a'n lern'ant'in'o'n, kiu baldaŭ est'os atend'at'a tie. Adiaŭ !”
” Bon'a'n tag'o'n, sinjor'o Brocklehurst, salut'u en mi'a nom'o vi'a'n edz'in'o'n, kaj augustan kaj theodoron kaj la mal'grand'a'n braughton.”
” Tio'n mi plen'um'os, sinjor'in'o. Aŭskult'u foj'e, knab'in'o, jen libr'et'o por vi, nom'it'a la ’ Gvid'ant'o por infan'o'j ’, leg'u ĝi'n atent'e, precip'e la rakont'et'o'n pri la terur'a, subit'a mort'o de Mart'a G —, sen'taŭg'a infan'o, kiu far'is neni'o'n krom mensog'ad'i kaj tromp'ad'i.”
Dir'int'e tio'n, sinjor'o Brocklehurst don'is al mi mal'dik'a'n, broŝur'it'a'n pamflet'o'n, kaj ir'is for post kiam li est'is sonor'il'ven'ig'int'a si'a'n vetur'il'o'n.
Sinjor'in'o Reed kaj mi rest'is dum kelk'a'j minut'o'j kun'e, neni'u parol'is; ŝi est'is kudr'ant'a kaj mi rigard'is ŝi'n. En tiu temp'o ŝi est'is ĉirkaŭ tri'dek ses aŭ tri'dek sep jar'a; ŝi est'is san'aspekt'a vir'in'o kun larĝ'a'j ŝultr'o'j kaj fort'a'j membr'o'j, ne alt'kresk'a, kaj kvankam iom korpulent'a, ne dik'ventr'a. Ŝi hav'is grand'a'n vizaĝ'o'n kun fort'a sub'a makzel'o; mal'alt'a'n frunt'o'n, el'star'ant'a'n menton'o'n kaj regul'a'j'n naz'o'n kaj buŝ'o'n. Sub ŝi'a'j mal'hel'a'j palpebr'o'j bril'is okul'o'j, kiu'j ne kon'is kompat'o'n; ŝi'a vizaĝ'kolor'o est'is mal'diafan'a, ŝi'a'j har'o'j preskaŭ lin'kolor'a'j. Ŝi hav'is fer'a'n konstituci'o'n, kaj neniam ŝi est'is mal'san'a, ŝi est'is akurat'a mastr'um'ist'in'o kaj si'a'n mastr'um'o'n kaj ĉio'n, kio aparten'is al ĝi, ŝi reg'is despot'e.
Kelk'foj'e la infan'o'j ribel'is kontraŭ ŝi aŭ montr'is mal'estim'o'n por ŝi'a reg'ad'o; ŝi vest'is si'n bon'e kaj hav'is ten'iĝ'o'n kaj ekster'aĵ'o'n, kiu'j taŭg'is por bel'a'j kostum'o'j.
Sid'ant'e sur mal'alt'a benk'et'o kelk'a'j'n paŝ'o'j'n mal'proksim'e de sinjor'in'o Reed, mi rigard'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n. En mi'a man'o mi hav'is la pamflet'o'n pri la mensog'ist'in'o, kiu est'is don'it'a al mi kiel aplik'ot'a avert'o. Ĉio, kio ĵus okaz'is, la tut'a manier'o, en kiu est'is far'it'a la inter'parol'ad'o, vund'is kaj turment'is ankoraŭ mi'a'n anim'o'n, ĉiu'n vort'o'n mi est'is aŭd'int'a kaj sent'int'a kaj mi bol'is pro intern'a koler'o. Sinjor'in'o Reed rigard'is supr'e'n inter'romp'ant'e si'a'n labor'o'n; ŝi rigard'is al mi en la okul'o'j'n kaj sam'temp'e ŝi'a'j labor'em'a'j fingr'o'j halt'is.
” El'ir'u la ĉambr'o'n kaj ir'u al la infan'ĉambr'o,” ŝi ordon'is.
Sen'dub'e io en mi'a rigard'o ŝi'n ofend'is, ĉar ŝi parol'is kun re'ten'it'a ekscit'ec'o. Mi ek'star'is kaj direkt'is mi'n al la pord'o, re'turn'is mi'n, ir'is ĝis la fenestr'o kaj halt'is antaŭ ŝi.
Mi dev'is parol'i; mi est'is ofend'it'a kaj dev'is re'ofend'i, sed kiel ? Ĉu mi est'is sufiĉ'e fort'a por venĝ'i mi'n kontraŭ mi'a'n antagonist'in'o'n ? Mi kolekt'is mi'a'n tut'a'n kuraĝ'o'n kaj resum'e sed fort'e mi dir'is:” Mi ne est'as mal'sincer'a; se mi est'us tia, mi dir'us, ke mi vi'n am'as, sed mi dir'as, ke mi vi'n ne am'as; ke mi plej mal'ŝat'as vi'n el ĉiu'j krom John Reed; kaj tiu'n libr'et'o'n pri tiu mensog'ist'in'o vi don'u al Georgi'an'a, vi'a fil'in'o, ĉar ŝi mensog'ad'as, kaj ne mi.”
La man'o'j de sinjor'in'o Reed kuŝ'is sen mov'o sur ŝi'a labor'o; ŝi'a'j glaci-mal'varm'a'j okul'o'j daŭr'ig'is rigard'i mi'n.
” Ĉu vi hav'as ankoraŭ pli mult'e por dir'i ?” ŝi demand'is en ton'o, kiu pli taŭg'us kontraŭ pli aĝ'a antagonist'in'o ol kontraŭ infan'o.
Tiu'j okul'o'j kaj voĉ'o incit'is ankoraŭ pli mult'e mi'a'n antipati'o'n. Mi trem'is de la kap'o ĝis la pied'o'j, mi est'is atak'it'a de terur'a ekscit'ec'o kaj dir'is:
” Mi ĝoj'as ne aparten'i al vi'a famili'o. Dum mi'a tut'a viv'o mi ne nom'os vi'n onkl'in'o. Kiam mi far'iĝ'os plen'kresk'a, mi neniam ven'os al vi, kaj se iu demand'os al mi, kio'n mi opini'is pri vi kaj kiel vi ag'is al mi, tiam mi dir'os, ke jam la sol'a pens'o pri vi mal'san'ig'as mi'n kaj ke vi abomen'e kruel'e kondut'is kontraŭ mi.”
” Kiel vi kuraĝ'as tio'n dir'i, Jane.”
” Kiel mi kuraĝ'as, sinjor'in'o Reed, kiel mi kuraĝ'as tio'n ? Ĉar tio est'as ver'a. Vi opini'as, ke mi ne hav'as sent'o'j'n, kaj ke mi pov'as viv'i sen am'o aŭ amik'ec'o, sed tio'n mi ne pov'as; kaj vi ne kon'as kompat'o'n. Ĝis mi'a mort'o mi ne forges'os, kiel vi re'puŝ'is mi'n, krud'e kaj sen'kompat'e, en la ruĝ'a'n ĉambr'o'n, kiel vi en'ŝlos'is mi'n kvankam mi est'is ĝis'mort'e terur'it'a kaj kvankam mi mal'esper'e ek'kri'is:’ Kompat'u mi'n, onkl'in'o Reed, kompat'u mi'n do ’, kaj ĉar vi'a malic'a knab'o mi'n bat'is sen'kaŭz'e kaj ĵet'is ter'e'n, tial vi pun'is mi'n mal'just'e. Al ĉiu, kiu demand'os pri tio, mi tio'n rakont'os. La hom'o'j opini'as vi'n bon'a, sed vi est'as mal'bon'a kaj sen'kompat'a. Vi est'as fals'em'a !”
Post kiam mi est'is dir'int'a ĉio'n tio'n, mi sent'is mi'a'n anim'o'n sen'ŝarĝ'it'a, mi sent'is mi'n liber'a kaj konsci'is, ke mi venk'is kiel ankoraŭ neniam antaŭ'e. Est'is kvazaŭ ne'vid'ebl'a ĉen'o romp'iĝ'is kaj kvazaŭ mi'n ĉirkaŭ'as ne'esper'it'a liber'ec'o. Tiu'j sent'o'j ne est'is sen kaŭz'o. Sinjor'in'o Reed rigard'is mi'n kun tim'o, ŝi'a labor'o glit'is ter'e'n, ŝi lev'is la man'o'j'n, ŝi ŝancel'iĝ'is, kaj ŝi'a'j trajt'o'j tord'iĝ'is kvazaŭ ŝi tuj ek'plor'us.
” Jane, vi erar'as; kio est'as al vi ? Kial vi tiel trem'as ? Ĉu vi vol'as iom da akv'o ?”
” Ne, sinjor'in'o.
” Ĉu mi pov'as far'i por vi i'o'n ali'a'n, Jane ? Mi cert'ig'as vi'n, ke mi vol'as est'i vi'a amik'in'o.”
” Tio'n vi ne dezir'as. Vi dir'is al sinjor'o Brocklehurst, ke mi hav'as mal'bon'a'n karakter'o'n, ke mi est'as fals'em'a, sed mi dir'os al ĉiu en Lowood, kia vi est'as, kaj kio'n vi far'is.”
” Jane, vi ne bon'e kompren'as mi'n, oni ja dev'as montr'i al infan'o'j ili'a'j'n erar'o'j'n kaj kulp'o'j'n.”
” Tromp'ad'o ne est'as mi'a'j erar'o kaj kulp'o !” mi ek'kri'is.
” Sed vi tamen est'as koler'em'a, Jane, tio'n vi ja dev'as konsent'i; nun ir'u al la infan'ĉambr'o, kar'ul'in'o, kaj iom kuŝ'iĝ'u.”
” Mi ne est'as vi'a kar'ul'in'o, kaj mi ne vol'as kuŝ'iĝ'i. Send'u mi'n rapid'e al la lern'ej'o, sinjor'in'o Reed, ĉar mi mal'am'as est'i ĉi tie.”
” Tre cert'e mi send'os vi'n baldaŭ al la lern'ej'o,” dir'is sinjor'in'o Reed mal'laŭt'e, post'e ŝi re'pren'is si'a'n labor'aĵ'o'n kaj rapid'e el'ir'is el la ĉambr'o.
Mi rest'is sol'a kiel venk'int'o. Tio est'is mi'a unu'a fort'a batal'o kaj mi'a unu'a venk'o. Ankoraŭ moment'o'n mi star'is sur la fajr'ej'a tapiŝ'o, kie est'is star'int'a sinjor'o Brocklehurst, kaj mi ĝu'is mi'a'n triumf'o'n. Unu'e mi rid'et'is kaj sent'is mi'n fier'a, sed tiu sovaĝ'a ĝoj'o sam'e rapid'e mal'sovaĝ'iĝ'is kiel la bat'o'j de mi'a puls'o. Neni'u infan'o pov'as disput'i kontraŭ pli'aĝ'ul'o, nek el'ig'i si'a'j'n sent'o'j'n de koler'o, kiel mi est'is far'int'a kaj ne pent'i kaj spert'i mal'varm'a'n kontraŭ'ag'o'n. Kiam mi akuz'is kaj minac'is sinjor'in'o'n Reed, mi'a anim'o est'is kiel brul'ant'a erik'ej'o, kun konsum'ant'a'j, bril'ant'a'j flam'o'j, sed post du'on'hor'a kviet'a pri'pens'ad'o pri mi'a sen'pri'pens'a kondut'o kaj pri la mal'lum'a kaj mal'bon'a situaci'o, en kiu mi trov'iĝ'is, ĝi est'is kiel tiu sam'a erik'ej'o sed nigr'a, sen'viv'a kaj fajr'e konsum'it'a.
La unu'a'n foj'o'n mi sent'is i'o'n kiel venĝ'o'n. Unu'e ĝi ŝajn'is al mi kiel arom'a vin'o, varm'a kaj freŝ'ig'ant'a, sed la post-arom'o est'is metal'ec'a kaj acid'a, kvazaŭ mi est'is venen'it'a. Volont'e mi est'us pet'int'a pardon'o'n al sinjor'in'o Reed, sed du'on'e el spert'o, du'on'e instinkt'e mi sci'is, ke tio est'us la ĝust'a manier'o, per kiu ŝi du'obl'e mal'estim'us mi'n, kaj per kiu mi de'nov'e ekscit'us mi'n. Mi sopir'is i'o'n pli bon'a'n ol sen'brid'e eksplod'i — nom'e ek'sent'i mal'pli mal'amik'a'j'n sent'o'j'n ol mal'lum'a'n indign'o'n. Mi pren'is la ” Mil kaj unu nokt'o'j ”, kaj mi sid'iĝ'is por leg'i. Mi ne kompren'is, kio'n mi leg'is; sen'inter'romp'e mi'a'j pens'o'j si'n puŝ'is inter la paĝ'o'j'n, kiu'j antaŭ'e tiel interes'is mi'n. Mi mal'ferm'is la vitr'a'n pord'o'n de la manĝ'o'ĉambr'o; est'is kviet'e en la arb'ar'et'o; super ĉio kuŝ'is la rigid'a frost'o sen sun'o aŭ vent'o. Mi en'volv'is mi'a'j'n kap'o'n kaj brak'o'j'n en mi'a'n jup'o'n kaj serĉ'is lok'o'n apart'ig'it'a'n. Sed tiu'j kviet'a'j arb'o'j ne amuz'is mi'n, nek la fal'ant'a'j pin'frukt'o'j, kiu'j memor'ig'is la aŭtun'o'n, nek la flav'a'j foli'o'j amas'iĝ'int'a'j de la vent'o kaj nun frost-kun'iĝ'int'a'j. Mi apog'is mi'n al la krad'o kaj rigard'is trans sen'ŝaf'a'n herb'ej'o'n tut'e kovr'it'a'n de mal'long'a prujn'e blank'iĝ'int'a herb'o. La tag'o est'is tre griz'a; pez'a aer'o, kiu anonc'is neĝ'o'n, pend'is super ĉio; subit'e fal'is flok'et'o'j, kiu'j rest'is kuŝ'ant'a'j sur la herb'ej'o. Jen mi star'is tut'e sol'a kiel mizer'a infan'o kaj ripet'e mi dir'is al mi mem:” Kio'n mi dev'as far'i !”
Subit'e mi aŭd'is voĉ'o'n, kiu kri'is:” Fraŭl'in'o Jane, kie vi est'as ? Ven'u maten'manĝ'i !”
Mi sci'is, ke tio est'as la voĉ'o de Bessie, sed mi ne mov'is mi'n. Per mal'pez'a'j paŝ'o'j ŝi aper'is sur la voj'et'o.
” Sen'taŭg'a infan'o !” ŝi ek'kri'is,” kial vi ne ven'as, kiam mi vok'as vi'n ?”
La ĉe'est'o de Bessie kompar'e kun ĉiu'j mi'a'j pens'o'j ŝajn'is al mi re'freŝ'ig'ant'a, kvankam ŝi kiel kutim'e koler'iĝ'is. Post mi'a batal'o kontraŭ sinjor'in'o Reed kaj post mi'a venk'o mi ne sent'is mi'n inklin'a ĉagren'iĝ'i pro baldaŭ pas'ant'a koler'et'o de la vart'ist'in'o, sed inklin'a mi est'is ĝu'i ŝi'a'n mal'serioz'ec'o'n. Mi ambaŭ'brak'e ĉirkaŭ'pren'is ŝi'n kaj dir'is:
” Nu do Bessie, ne koler'iĝ'u, ne riproĉ'u !”
Ĉi tiu far'o est'is pli liber'a kaj pli energi'a ol mi kutim'e montr'is kaj ŝajn'is plaĉ'i al ŝi.
” Vi est'as strang'a infan'o, Jane,” ŝi dir'is de supr'e rigard'ant'e mi'n,” mal'grand'a vag'ad'ant'a et'ul'in'o. Kaj vi ir'os al lern'ej'o ?”
Mi kap'jes'is.
” Kaj vi ne mal'ĝoj'as for'ir'i de vi'a kompat'ind'a Bessie ?”
” Bessie ja ne am'as mi'n. Ĉiam ŝi riproĉ'as mi'n.”
” Ĉar vi est'as tia strang'a tim'em'a, terur'it'a infan'o. Vi dev'us est'i pli energi'a.”
” Pli energi'a ! Por est'i riproĉ'at'a kaj pun'at'a pli mult'e ankoraŭ !”
” Sen'senc'aĵ'o ! Sed vi'a sort'o ne est'as envi'ind'a, tio est'as ver'a, ĉar pas'int'a'n semajn'o'n mi'a patr'in'o dir'is al mi, ke ŝi ne konsent'us, ke unu el ŝi'a'j infan'o'j est'u ĉi tie en vi'a lok'o. Nun en'ir'u, mi hav'as bon'a'n nov'aĵ'o'n por vi.”
” Tio'n mi ne kred'as, Bessie.”
” Kio'n vi cel'as dir'i, infan'o ? Kia'j'n mal'gaj'a'j'n okul'o'j'n vi montr'as. Sed aŭskult'u: la sinjor'in'o kaj la knab'in'o'j kaj John el'ir'os ĉi tiu'n post'tag'mez'o'n por trink'i te'o'n kaj vi est'os ĉe mi. Mi dir'os al la kuir'ist'in'o, ke ŝi bak'u tort'et'o'n, kaj vi help'os mi'n aranĝ'i la tir'kest'o'j'n, kaj jam baldaŭ mi dev'os en'pak'i vi'a'j'n kofr'o'j'n.
La sinjor'in'o vol'as, ke vi post du tag'o'j for'las'u Gateshead kaj vi pov'as elekt'i, kiu'j'n lud'il'o'j'n vi vol'as pren'i kun vi.”
” Bessie, promes'u al mi ne riproĉ'i mi'n plu antaŭ ol mi for'ir'os.”
” Bon'e; sed est'u plaĉ'a infan'o kaj ne tim'u mi'n plu. Ne ek'tim'u, se mi kelk'foj'e dir'as i'o'n akr'a'ton'e, tio mi'n ĝen'as.”
” Mi kred'as, ke mi ne tim'os vi'n plu, Bessie, ĉar mi kutim'is al tio kaj baldaŭ mi est'os ĉe ali'a'j hom'o'j, kiu'j'n mi tim'os.”
” Ili vi'n ne am'os, se vi tim'as ili'n.”
” Kiel vi, Bessie ?”
” Sed mi am'as vi'n; pli ol ĉiu'j'n ali'a'j'n, mi kred'as.”
” Vi tamen ne montr'is tio'n.”
” Akr'a'ton'a et'ul'in'o ! Vi parol'as tut'e ali'e ol antaŭ'e. Kiel vi subit'e far'iĝ'is tiel kuraĝ'a kaj energi'a ?”
” Ĉar mi baldaŭ for'ir'os kaj krom tio —” Mi est'is dir'ont'a, kio est'is okaz'int'a inter sinjor'in'o Reed kaj mi, sed bon'e konsider'int'e tio'n, mi opini'is, ke est'as pli bon'e silent'i pri tio.
” Kaj vi ĝoj'as, ĉar vi for'ir'os de mi ?”
” Tut'e ne, Bessie; nun tio eĉ mal'ĝoj'ig'os mi'n iom'et'e.”
” Nur iom'et'e ! Kiel indiferent'e vi dir'as tio'n ! Mi kred'as, ke vi rifuz'us al mi kis'et'o'n, se mi ĝi'n pet'us; vi dir'us: prefer'e ne.”
” Cert'e mi vol'as kis'i vi'n; jam klin'u vi'n.” Bessie si'n klin'is, kaj ni ĉirkaŭ'brak'is unu ali'a'n kaj konsol'it'a mi ir'is kun ŝi en la dom'o'n. Tiu post'tag'mez'o harmoni'e pas'is; kaj en la vesper'o Bessie rakont'is al mi interes'plen'a'n rakont'et'o'n kaj kant'is kelk'a'j'n el si'a'j plej bel'a'j kant'et'o'j. Eĉ por mi la viv'o kelk'foj'e montr'is sun'bril'o'n.
Apenaŭ la horloĝ'o bat'is la kvin'a'n hor'o'n en la maten'o de la 19-a de januar'o, Bessie ven'is kun kandel'o en mi'a'n alkov'o'n kaj trov'is mi'n jam el la lit'o kaj preskaŭ vest'it'a. Mi est'is lev'iĝ'int'a jam antaŭ du'on'a hor'o, est'is lav'int'a mi'a'n vizaĝ'o'n kaj vest'int'a mi'n ĉe la lum'o de la du'on'a lun'o, kiu ĵus mal'lev'iĝ'is, kaj kiu lum'is tra la fenestr'et'o apud mi'a lit'o. Tiu'n tag'o'n mi for'ir'os de Gateshead per poŝt'vetur'il'o, kiu kutim'e preter'ir'is la loĝ'ej'o'n de la pord'ist'o je la ses'a hor'o en la maten'o.
Neni'u est'is lev'iĝ'int'a escept'e de Bessie; ŝi est'is brul'ig'int'a la fajr'o'n en la fajr'ej'o de la kamen'o en la infan'ĉambr'o kaj tie ŝi pret'ig'is mi'a'n maten'manĝ'o'n. Infan'o'j mal'oft'e pov'as manĝ'i antaŭ far'iĝ'ont'a vojaĝ'o; ankaŭ mi ne pov'is tio'n. Post kiam Bessie sen'frukt'e est'is trud'int'a al mi kelk'a'j'n kuler'o'j'n da pan'kaĉ'o, ŝi pak'is kelk'a'j'n biskvit'o'j'n en paper'o'n kaj met'is ĝi'n en mi'a'n vojaĝ-valiz'o'n; post'e ŝi help'is mi'n sur'met'i mantel'o'n kaj ĉapel'o'n, kaj volv'ant'e si'n en tuk'o'n ŝi el'ir'is kun mi al la pord'o. Kiam ni preter'ir'is la dorm'ej'o'n de sinjor'in'o Reed, ŝi dir'is:
” Ĉu vi vol'as dir'i adiaŭ al sinjor'in'o ?”
” Ne, Bessie; hieraŭ vesper'e ŝi ven'is al mi'a lit'o, kiam vi est'is mal'supr'e kaj dir'is, ke la sekv'ant'a'n maten'o'n mi ne bezon'os ĝen'i ŝi'n kaj la knab'in'o'j'n; kaj ke mi dev'as pens'i pri tio, ke ŝi ĉiam est'is mi'a amik'in'o; ke mi dev'as est'i dank'a pro tio kaj ankaŭ dev'os tiel parol'i pri ŝi.”
” Kaj kio'n vi dir'is ?”
” Neni'o'n; mi tir'is la lit'o'tuk'o'n super mi'a'n kap'o'n kaj turn'is mi'n al la mur'o.”
” Tio est'is mal'prav'e far'it'a, Jane.”
” Ne, Bessie, tio est'is prav'e far'it'a; neniam ŝi est'is mi'a amik'in'o; ĉiam ŝi est'is al mi mal'amik'a.”
” Ne dir'u tio'n, Jane !”
” Adiaŭ, Gateshead !” mi kri'is, kiam ni ir'is tra la koridor'o al la el'ir'pord'o.
La lun'o jam mal'aper'is, kaj est'is tre mal'lum'e. Bessie port'is lantern'o'n, ĝi pri'lum'is la mal'sek'a'n ŝtup'o'n kaj la makadam'a'n voj'o'n, kiu est'is kot'a pro mal'frost'o. Est'is sever'a, mal'varm'a vintr'o'maten'o kaj mi'a'j dent'o'j inter'frap'et'ad'is dum rapid'e mi laŭ'ir'is la voj'o'n. Mi vid'is lum'o'n en la dom'o de la pord'ist'o; kiam ni al'ven'is tie'n, la pord'ist'edz'in'o ĵus brul'ig'is la fajr'o'n; kaj mi'a kofr'o, al'port'it'a tie'n la antaŭ'a'n vesper'o'n, star'is ĉirkaŭ'it'a de ŝnur'o apud la pord'o. Est'is la ses'a hor'o kaj ĵus la horloĝ'o bat'is, kiam rul'bru'o de rad'o'j anonc'is la al'ven'o'n de la poŝt-vetur'il'o. Mi ir'is al la pord'o kaj vid'is la lantern'o'j'n rapid'ant'a'j'n tra la mal'lum'o.
” Ĉu ŝi vojaĝ'as sol'a ?” demand'is la pord'ist'edz'in'o.
” Jes.”
” Kiel mal'proksim'e'n ?”
” Kvin'dek mejl'o'j'n.”
” Kia distanc'o ! Est'as al mi ne'kompren'ebl'e, ke sinjor'in'o Reed ne tim'as, las'ant'e ŝi'n ir'i tiel mal'proksim'e'n kaj sol'a.”
La vetur'il'o halt'is; jen ĝi star'is kun kvar ĉeval'o'j ĉe la krad'o kaj ĝi'a supr'o est'is plen'plen'a de vojaĝ'ant'o'j; la konduktor'o kaj la vetur'ig'ist'o kri'is kiel ebl'e plej laŭt'e, ke mi rapid'u; mi'a kofr'o est'is tir'at'a supr'e'n kaj mi est'is for'ig'at'a de Bessie, kiu'n mi kis'is kaj ĉirkaŭ'brak'is.
” Bon'e zorg'u pri ŝi !” ŝi kri'is al la konduktor'o, kiam li sid'ig'is mi'n en la vetur'il'o'n.
” Jes, jes !” li respond'is; la vetur'il'pord'o bru'ferm'iĝ'is, voĉ'o kri'is ” jam antaŭ'e'n !” kaj ni ek'vetur'is. Tiel mi est'is dis'ig'it'a de Bessie kaj de Gateshead; kaj konduk'at'a, kiel mi opini'is, al mal'proksim'a'j, mister'plen'a'j region'o'j.
Pri la vojaĝ'o mi memor'as nur mal'mult'o'n: nur ke la tag'o ŝajn'is ne'natur'e long'a kaj ke ni vojaĝ'is laŭ voj'o, kiu est'is long'a mult'a'j'n cent'o'j'n da mejl'o'j. Ni vojaĝ'is tra divers'a'j urb'o'j kaj en grand'a urb'o la vetur'il'o halt'is; la ĉeval'o'j est'is mal'jung'at'a'j kaj la pasaĝer'o'j el'ir'is la vetur'il'o'n por manĝ'i. Mi est'is konduk'at'a al la vetur'il'halt'ej'o, spec'o de hotel'o, kie la konduktor'o vol'is don'i al mi kelk'a'n manĝ'aĵ'o'n, sed mi ne mal'sat'is; post'e li ir'ig'is mi'n en grand'a'n ĉambr'o'n, kiu hav'is fajr'ej'o'n ĉe ĉiu fin'o; ĉe la plafon'o pend'is lustr'o kaj sur la mur'o est'is mal'grand'a rond'a galeri'o plen'a de muzik'instrument'o'j.
Tie mi long'a'n temp'o'n ir'is tie'n kaj re'e'n, sent'ant'e mi'n tre strang'a kaj tim'ant'a, ke oni ŝtel'os mi'n; ĉar mi kred'is pri infan'ŝtel'ist'o'j, ĉar mult'foj'e ili trov'iĝ'is en la rakont'o'j vesper'e rakont'it'a'j de Bessie.
Fin'e la konduktor'o re'ven'is; re'foj'e mi est'is ŝov'it'a en la poŝt'vetur'il'o'n, mi'a protekt'ant'o sur'ir'is si'a'n sid'ej'o'n, blov'is la korn'o'n, kaj jen ni bru'e for'vojaĝ'is sur la strat'ŝton'o'j de L...
En la post'tag'mez'o la veter'o far'iĝ'is mal'sek'et'a kaj nebul'a; kaj kiam krepusk'iĝ'is, mi sent'is, ke ni est'as tre mal'proksim'e de Gateshead; urb'o'j'n ni ne plu preter'ir'is, la pejzaĝ'o ŝanĝ'iĝ'is, alt'a'j griz'a'j mont'et'o'j lev'iĝ'is ĉe la horizont'o. Kiam far'iĝ'is pli mal'lum'e, ni ven'is en val'o'n kun dens'a arb'ar'o, kaj long'e post kiam vesper'iĝ'is, mi aŭd'is la vent'o'n muĝ'i inter la arb'o'j.
Tiu bru'o sen'dub'e dorm'ig'is mi'n; mi dorm'is nur mal'long'a'n temp'o'n, kiam subit'a halt'o de la vetur'il'o vek'is mi'n. La pord'et'o est'is mal'ferm'it'a kaj ia'spec'a serv'ist'in'o star'is antaŭ ĝi; mi rimark'is ŝi'a'j'n vizaĝ'o'n kaj jup'o'n en la lum'o de la vetur'il'a lamp'o.
” Ĉu est'as ĉi tie knab'in'et'o, kiu nom'iĝ'as Jane Eyre ?” ŝi demand'is.
” Jes,” mi respond'is, kaj oni met'is mi'n el la vetur'il'o; mi'a kofr'o baldaŭ star'is ĉe mi'a flank'o kaj tuj la vetur'il'o ir'is plu'e'n.
Mi est'is rigid'a pro la long'a sid'ad'o, kaj konfuz'it'a pro la bru'o kaj la sku'et'o'j de la vetur'il'o; sed kolekt'ant'e mi'a'n tut'a'n energi'o'n, mi rigard'is ĉirkaŭ'e. Ĉie pluv'o, vent'o kaj mal'lum'o; sed klar'e mi vid'is mur'o'n kun pord'o kaj tra tiu pord'o mi ir'is kun mi'a nov'a konduk'ant'o. Ŝi serur'ferm'is post si la pord'o'n.
Nun mi vid'is dom'o'n, aŭ kelk'a'j'n dom'o'j'n, ĉar la konstru'aĵ'o si'n etend'is proksim'e'n kun mult'a'j fenestr'o'j, kelk'a'j el kiu'j est'is pri'lum'it'a'j; ni tra'ir'is larĝ'a'n silik'a'n voj'et'o'n tre mal'sek'a'n, kaj en'ir'is pord'o'n; post'e la serv'ist'in'o konduk'is mi'n en ĉambr'o'n kun fajr'o en la fajr'ej'o kaj las'is mi'n sol'a.
Mi varm'ig'is mi'a'j'n sen'sent'a'j'n man'o'j'n super la flam'o'j kaj rigard'is ĉirkaŭ'e; kandel'o ne est'is tie, sed per la flam'o'j en la fajr'ej'o mi kelk'foj'e pov'is vid'i la mur'paper'o'n, plank'o'tapiŝ'et'o'j'n, kurten'o'j'n kaj bril'ant'a'j'n mebl'o'j'n el mahagon'o. Est'is gast'o'ĉambr'o, ne tiel vast'a kaj riĉ'a kiel la salon'o en Gateshead, sed sufiĉ'e komfort'a. Mi pen'is vid'i, kio'n reprezent'is pentr'aĵ'o, pend'ant'a sur la mur'o, kiam mal'ferm'iĝ'is la pord'o kaj en'ir'is person'o kun lum'o; ali'a person'o ŝi'n sekv'is.
La unu'a est'is alt'a sinjor'in'o kun mal'hel'a'j har'o'j kaj brun'a'j okul'o'j, pal'a kaj alt'a frunt'o; ŝi est'is volv'it'a en ŝal'o, ŝi'a vizaĝ'o est'is grav'a kaj ŝi'a ten'iĝ'o rekt'a.
” La infan'o est'as tre jun'a por far'i tia'n long'a'n vojaĝ'o'n, tut'e sol'a,” ŝi dir'is, dum ŝi met'is la kandel'o'n sur la tabl'o'n. Moment'o'n ŝi atent'e rigard'is mi'n, post'e ŝi dir'is plu'e.” Konduk'u ŝi'n tuj al la lit'o, ŝi aspekt'as lac'a. Ĉu vi est'as lac'a ?” ŝi demand'is, met'ant'e la man'o'n sur mi'a'n ŝultr'o'n.
” Iom, sinjor'in'o.”
” Kaj sen'dub'e ankaŭ mal'sat'a; fraŭl'in'o Miller, don'u al ŝi iom da manĝ'o antaŭ ol ŝi en'lit'iĝ'os. Ĉu tio est'as la unu'a foj'o, ke vi ir'as al lern'ej'o, tiel mal'proksim'e de vi'a'j ge'patr'o'j, knab'in'et'o ?”
Mi respond'is, ke mi ne plu hav'as ge'patr'o'j'n. Ŝi demand'is antaŭ kiom da temp'o ili mort'is, kiom da jar'o'j mi hav'as, kio est'as mi'a nom'o kaj ĉu mi sci'as leg'i, skrib'i kaj kudr'i; post'e ŝi frap'et'is mi'a'n vang'o'n per si'a montr'o'fingr'o dir'ant'e, ke mi bon'e kondut'u kaj ig'is for'konduk'i mi'n de fraŭl'in'o Miller.
La sinjor'in'o, de kiu ni ĵus ir'is, est'is ĉirkaŭ du'dek'naŭ'jar'a; la fraŭl'in'o, kiu akompan'is mi'n, est'is pli jun'a; la unu'a impres'is mi'n per si'a'j voĉ'o kaj tut'a si'a ekster'aĵ'o. Fraŭl'in'o Miller est'is pli ordinar'a, kun ruĝ'a vizaĝ'kolor'o kaj, kvazaŭ ŝi'n prem'as zorg'o'j, iom rapid'a en mov'o'j kaj manier'o'j, kiel iu, kiu hav'as mult'o'n por far'i. Ŝi aspekt'is kiel instru'ist'in'o kaj post'e mi rimark'is, ke ŝi est'as tio. Ŝi konduk'is mi'n de unu ĉambr'o en ali'a'n, tra ĉi'a'j koridor'o'j de la mal'regul'a konstru'aĵ'o, ĝis fin'e la profund'a silent'o, reg'ant'a en tiu part'o, kiu'n ni tra'ir'is, ŝanĝ'iĝ'is en bru'o'n de voĉ'o'j; tie ni en'ir'is vast'a'n long'a'n ĉambr'o'n kun long'a'j lign'a'j tabl'o'j, ĉe ĉiu fin'o po du, sur kiu'j star'is kelk'a'j brul'ant'a'j kandel'o'j kaj ĉirkaŭ kiu'j sid'is sur benk'o'j ar'o da dek ĝis du'dek'jar'a'j knab'in'o'j. La nombr'o, vid'at'a ĉe la lum'o de kandel'o'j ŝajn'is al mi ne'kalkul'ebl'a; tamen ĝi ne super'is ok'dek; ili est'is vest'it'a'j per brun'a'j lan'a'j jup'o'j de strang'a mod'o kaj port'is long'a'j'n mal'delikat'a'j'n antaŭ'tuk'o'j'n. En ĉi tiu hor'o ili kutim'is stud'i la lecion'o'j'n por la sekv'ant'a tag'o kaj la murmur'ad'o de voĉ'o'j, kiu'n mi aŭd'is, est'is la miks'it'a flustr'at'a stud'ad'o.
Fraŭl'in'o Miller fingr'e montr'is al mi benk'o'n ĉe la pord'o por sid'iĝ'i, post'e ŝi ir'is al la antaŭ'a part'o de la long'a ĉambr'o, kaj ek'kri'is:
” Plej'aĝ'ul'in'o'j 1, kolekt'u kaj for'port'u la libr'o'j'n !”
Kvar knab'in'o'j ĉe divers'a'j tabl'o'j ek'star'is kaj dis'ir'is por kolekt'i kaj for'port'i la libr'o'j'n. Post moment'o fraŭl'in'o Miller ek'kri'is sam'komand'e:” Plej'aĝ'ul'in'o'j, al'port'u la plet'o'j'n kun la vesper'manĝ'o.”
La plej aĝ'a'j knab'in'o'j for'ir'is kaj re'ven'int'e ili ĉiu'j port'is plet'o'n kun porci'o'j de io, kio'n mi ankoraŭ neniam vid'is kaj karaf'o'n da akv'o kaj pokal'o'n en la mez'o. La porci'o'j est'is dis'don'at'a'j; kiu'j soif'is, tiu'j trink'is akv'o'n el sam'a pokal'o. Kiam ven'is mi'a vic'o, mi trink'is, ĉar mi soif'is, sed pro la lac'ec'o kaj pro ĉio nov'a ĉirkaŭ mi, mi ne pov'is manĝ'i; mi nun vid'is, ke mi'a porci'o konsist'as el mal'dik'a aven'a kuk'o tranĉ'it'a en pec'et'o'j'n.
Post la vesper'manĝ'o preĝ'o est'is legat'a de fraŭl'in'o Miller, kaj ĉiu'j ir'is supr'e'n du'op'e. Mi est'is tiel lac'a, ke mi preskaŭ ne rimark'is, kiel aspekt'as la dorm'ej'o, mi nur vid'is, ke ĝi est'as tiel long'a, kiel la lern'ej'o'ĉambr'o. Tiu'n nokt'o'n mi dorm'is kun'e kun fraŭl'in'o Miller en ŝi'a lit'o; ŝi help'is mi'n sen'vest'iĝ'i, kaj kiam mi est'is kuŝ'ant'a, mi rigard'is la long'a'n vic'o'n de lit'o'j, kiu'j baldaŭ est'is okup'it'a'j ĉiu de du knab'in'o'j; en dek minut'o'j esting'iĝ'is la kandel'o'j kaj mi profund'e ek'dorm'is en la sen'bru'a ĉie reg'ant'a mal'lum'o.
La nokt'o baldaŭ pas'is; mi est'is tro lac'a por sonĝ'i. Nur unu foj'o'n mi vek'iĝ'is pro la vent'o kaj la pluv'o, kiu torent'e mal'supr'e'n'iĝ'is kaj mi rimark'is, ke mi kuŝ'as flank'e de fraŭl'in'o Miller.
1 original'e ” Monitors ”, Monitor'o est'as help'ant'o de instru'ist'o.
Kiam mi re'foj'e mal'ferm'is la okul'o'j'n, la sonor'il'o laŭt'e sonor'is; la knab'in'o'j jam lev'iĝ'is kaj si'n vest'is; est'is ankoraŭ fru'maten'e kaj du kandel'o'j brul'is en la ĉambr'o. Kontraŭ'vol'e mi el'lit'iĝ'is; est'is mal'varm'eg'e. Kiel ebl'e plej bon'e kaj trem'et'ant'e mi vest'is mi'n kaj lav'is mi'n, kiam pelv'o kun akv'o est'is al'port'it'a, kio okaz'is mal'rapid'e, ĉar nur unu pelv'o est'is uz'at'a de ses knab'in'o'j sur la lav'o'tabl'o'j en la mez'o de la ĉambr'o. De'nov'e la sonor'il'o aŭd'iĝ'is kaj du'op'e ĉiu'j mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n al la mal'nov'a du'on'e pri'lum'it'a lern'ej'a ĉambr'o; tie re'foj'e est'is preĝ'o de fraŭl'in'o Miller, kiu post'e ek'kri'is:” Form'u klas'o'j'n !”
Dum kelk'a'j minut'o'j reg'is laŭt'a bru'o kaj fraŭl'in'o Miller ripet'e vok'is:” Sen'bru'e ! kaj ord'e !” Kiam la bru'o fin'iĝ'is, mi vid'is, ke ili star'as en kvar du'on'a'j cirkl'o'j antaŭ kvar seĝ'o'j, star'ant'a'j ĉe la kvar tabl'o'j; ĉiu'j knab'in'o'j hav'is libr'o'n en la man'o, kaj sur ĉiu tabl'o antaŭ la ne'okup'it'a'j lok'o'j kuŝ'is dik'a libr'o, kiu aspekt'is kiel Bibli'o. Sekv'is mal'long'a paŭz'o, dum kiu oni aŭd'is nur kelk'a'n flustr'ad'o'n; fraŭl'in'o Miller ir'is de unu klas'o al ali'a por ordon'i silent'o'n.
En la mal'proksim'o son'is sonor'il'et'o kaj en'ir'is tri person'o'j, ili si'n direkt'is al unu el la tabl'o'j kaj sid'iĝ'is tie. Fraŭl'in'o Miller sid'iĝ'is sur la kvar'a seĝ'o plej proksim'e al la pord'o, kie la plej mal'grand'a'j infan'o'j est'is sid'ant'a'j; al tiu jun'a klas'o mi est'is vok'at'a kaj sid'ig'at'a sur la plej mal'supr'a lok'o. Jen la okup'ad'o de la tag'o komenc'iĝ'is; la ĉiu'tag'a preĝ'o est'is dir'at'a, tiam kelk'a'j tekst'o'j el la bibli'o; kaj post'e est'is tir'ton'e legat'a'j long'a'j ĉapitr'o'j el la bibli'o, kio daŭr'is unu hor'o'n. Kiam tio fin'iĝ'is est'is lum'a tag'o. La ne'lac'ig'ebl'a sonor'il'o sonor'is la kvar'a'n foj'o'n; la klas'o'j est'is format'a'j; kaj ni marŝ'is al ali'a ĉambr'o por maten'manĝ'i. Kiel mi'n ĝoj'ig'is la perspektiv'o, ke mi est'is manĝ'ont'a, mi est'is mal'san'a pro mank'o de nutr'aĵ'o, ĉar la antaŭ'a'n tag'o'n mi est'is manĝ'int'a tiel mal'mult'e.
La manĝ'ej'o est'is vast'a, mal'gaj'a ĉambr'o kun mal'alt'a plafon'o; sur du tabl'o'j star'is vapor'ant'a'j plet'o'j, kiu'j je mi'a terur'o dis'vast'ig'is mal'agrabl'a'n odor'o'n. Mi rimark'is ĝeneral'a'n manifest'ad'o'n de mal'kontent'o, kiam la odor'o el la plet'o'j tikl'is la naz'tru'o'j'n de tiu'j, por kiu'j est'is destin'it'a la manĝ'aĵ'o. La plej grand'a'j knab'in'o'j de la unu'a klas'o flustr'is:
” Abomen'e ! La kaĉ'o re'foj'e brul'odor'as !”
” Silent'o'n !” vok'is voĉ'o, ne tiu de fraŭl'in'o Miller, sed de la ĉef'instru'ist'in'o, mal'grand'a, mal'pal'a person'o, bel'e vest'it'a, kiu aspekt'is mal'afabl'e kaj nun sid'iĝ'is ĉe la ĉef'a part'o de la tabl'o flank'e de iom pli gaj'e aspekt'ant'a sinjor'in'o.
Van'e mi serĉ'is tiu'n, kiu'n mi est'is vid'int'a la antaŭ'a'n vesper'o'n, ĉar ŝi for'est'is. Fraŭl'in'o Miller sid'is ĉe la fin'o de la tabl'o, kie ankaŭ mi sid'is; kaj strang'a, ali'land'a pli aĝ'a sinjor'in'o, la franc'a instru'ist'in'o, okup'is la sam'a'n lok'o'n ĉe la ali'a tabl'o.
Long'a preĝ'o est'is dir'at'a kaj himn'o kantat'a; post'e la serv'ist'in'o port'is te'o'n por la instru'ist'in'o'j kaj la manĝ'o komenc'iĝ'is.
Mi est'is preskaŭ mal'san'a pro mal'sat'eg'o kaj en'glut'is kelk'a'j'n kuler'o'j'n de mi'a porci'o ne pens'ant'e pri la gust'o, sed kiam pas'is la mal'sat'o, mi rimark'is, ke ĝi est'as io tre naŭz'ig'a — brul'it'a kaĉ'o est'as sam'e mal'bon'gust'a kiel ne'manĝ'ebl'a'j ter'pom'o'j; eĉ mal'sat'ant'o'n ĝi naŭz'ig'as. La kuler'o'j ir'is mal'rapid'e; mi vid'is kiel ĉiu knab'in'o gust'um'is la nutr'aĵ'o'n pen'ant'e en'glut'i ĝi'n, sed preskaŭ ĉiu'j baldaŭ for'met'is la kuler'o'n. La maten'manĝ'o fin'iĝ'is, sed neni'u est'is maten'manĝ'int'a. Kiam oni est'is dank'int'a pro tio, kio'n neni'u est'is ĝu'int'a, kaj du'a himn'o est'is kant'it'a, ĉiu'j el'ir'is la manĝ'ej'o'n kaj direkt'is si'n al la instru-ĉambr'o. Mi est'is unu el la last'a'j, kaj preter'ir'ant'e la tabl'o'j'n, mi vid'is, ke unu el la instru'ist'in'o'j gust'um'is la kaĉ'o'n; ŝi rigard'is la ali'a'j'n; sur ĉies vizaĝ'o si'n montr'is mal'kontent'ec'o kaj unu el ili, la dik'ul'in'o, flustr'is:
” Abomen'e ! Kia hont'o !”
Dum kvar'on'hor'o, antaŭ ol la kurs'o komenc'iĝ'is, la instru'ĉambr'o est'is plen'a de bru'o; tiam ĉiu pov'is laŭt'e kaj iom pli liber'e parol'i kaj ĉiu'j uz'is la okaz'o'n. La tut'a inter'parol'ad'o tem'is pri la maten'manĝ'o, pri kiu ĉiu'j sent'is grand'a'n indign'o'n.
Kompat'ind'a'j infan'o'j ! Tio est'is ili'a sol'a konsol'o. Fraŭl'in'o Miller est'is la sol'a ĉe'est'ant'a instru'ist'in'o; kelk'a'j grand'a'j knab'in'o'j star'is ĉirkaŭ ŝi parol'ant'e kun serioz'a'j kaj mal'kontent'a'j gest'o'j.
Mi aŭd'is, ke oni menci'as la nom'o'n de sinjor'o Brocklehurst, post kio fraŭl'in'o Miller mal'aprob'e sku'is la kap'o'n; sed ŝi ne klopod'is kviet'ig'i la ĝeneral'a'n koler'o'n; mi kred'as, ke ŝi part'o'pren'is ĝi'n.
La horloĝ'o en la instru'salon'o bat'is la naŭ'a'n hor'o'n. Fraŭl'in'o Miller ek'star'is en la mez'o de la ĉambr'o kaj vok'is:
” Silent'o'n ! Ĉiu ir'u al si'a lok'o !”
La disciplin'o efik'is. En kvin minut'o'j la ord'o re'ven'is en la mal'ord'a ar'o, kaj silent'o sekv'is la babilon'an zum'ad'o'n de voĉ'o'j. Kvankam la ĉef'instru'ist'in'o'j akurat'e okup'is si'a'j'n lok'o'j'n, ŝajn'e ĉiu'j atend'is i'o'n. Vic'ig'it'a'j en la benk'o'j laŭ'long'e de la mur'o'j de la instru'salon'o, la ok'dek knab'in'o'j sid'is sen'mov'e kaj rekt'e. Ĝi est'is karakteriz'a ar'o, ĉiu'j hav'is glat'a'j'n har'o'j'n, komb'it'a'j'n for de la vizaĝ'o'j, neni'u bukl'et'o est'is vid'ebl'a; ĉiu port'is brun'a'n jup'o'n, tre alt'a'n ĉe la kol'o kaj kun mal'vast'a kol'um'o, kaj kun mal'grand'a'j ekster'a'j poŝ'o'j lig'it'a'j sur ili'a jup'o kaj kiu'j'n ili dev'is uz'i kiel labor'sak'o'j'n. Ĉiu'j port'is lan'a'j'n ŝtrump'o'j'n kaj pez'a'j'n ŝu'o'j'n kun buk'o'j el kupr'o. Pli ol du'dek el la knab'in'o'j, vest'it'a'j per tiu kostum'o, est'is plen'kresk'int'a'j, aŭ pli ĝust'e dir'it'e, jam jun'a'j fraŭl'in'o'j; la kostum'o vest'is ili'n tre mal'bel'e kaj eĉ al la plej bel'a ĝi don'is strang'a'n aspekt'o'n.
Mi rigard'is jen unu jen ali'a'n, kaj kelk'foj'e la instru'ist'in'o'j'n — kaj mi dev'as konfes'i, ke neni'u el ili tre plaĉ'is al mi; ĉar la dik'ul'in'o est'is iom mal'delikat'a, la mal'hel'a ne mal'mult'e eksplod'em'a, la franc'in'o kri'em'a kaj rid'ind'a, kaj fraŭl'in'o Miller — kompat'ind'ul'in'o ! aspekt'is viol'kolor'e, veter'bat'it'e kaj tro'lac'iĝ'int'e. Subit'e, dum mi'a rigard'o vag'ad'is de unu vizaĝ'o al ali'a, la tut'a lern'ej'o sam'temp'e lev'iĝ'is kvazaŭ per komun'a instig'il'o aŭ risort'o.
Kio okaz'is ? Mi ne aŭd'is ordon'o'n; mi ne sci'is, kio'n pens'i pri tio. Antaŭ ol mi est'is re'kolekt'int'a mi'a'j'n pens'o'j'n, la divers'a'j klas'o'j re'foj'e est'is sid'ant'a'j, sed, ĉar ĉiu'j okul'o'j est'is fiks'at'a'j al unu lok'o, la mi'a'j sekv'is la komun'a'n direkt'o'n kaj renkont'is la person'o'n, kiu la antaŭ'a'n vesper'o'n est'is ricev'int'a mi'n. Ŝi star'is ĉe la fin'o de la long'a salon'o, ĉe la fajr'ej'o, ĉar ĉe ĉiu fin'o brul'is fajr'o; silent'ant'e ŝi atent'e kaj grav'e ekzamen'is la du vic'o'j'n de knab'in'o'j. Dum fraŭl'in'o Miller al'proksim'iĝ'is al ŝi, ŝi ŝajn'is demand'i i'o'n al ŝi; kaj ricev'int'e respond'o'n, ŝi re'ir'is al si'a lok'o kaj laŭt'e dir'is:
” Plej'aĝ'ul'in'o de la unu'a klas'o, al'port'u la ter'glob'o'j'n !”
Dum ĉi tiu ordon'o est'is plen'um'at'a, la sinjor'in'o, kies konsil'o est'is petit'a, mal'rapid'e tra'ir'is la ĉambr'o'n. Mi kred'as, ke mi'a respekt'organ'o nepr'e est'as grand'eg'a, ĉar eĉ ĝis hodiaŭ mi gard'is la memor'o'n pri admir'o kaj respekt'o, kun kiu'j mi sekv'is ŝi'a'j'n paŝ'o'j'n. Vid'at'e en la plen'a tag'lum'o, ŝi est'is alt'a kaj bel'korp'a; brun'a'j okul'o'j, kun dolĉ'a lum'o en ili'a'j iris'o'j kaj delikat'a'j long'a'j okul'har'o'j pli'bel'ig'is ankoraŭ la blank'ec'o'n de la alt'a frunt'o; laŭ'long'e de ŝi'a'j tempi'o'j pend'is bukl'et'e ĝi'a'j mal'hel'e brun'a'j har'o'j, laŭ la mod'o de tiu'j tag'o'j, kiam glat'a'j ruband'o'j aŭ long'a'j bukl'o'j ne est'is port'at'a'j; ŝi'a jup'o, sam'e laŭ la mod'o de tiu temp'o, est'is el purpur'a drap'o, border'it'a per spec'o de hispan'a garnitur'o el nigr'a velur'o; or'a poŝ'horloĝ'o ( horloĝ'o'j est'is tiam pli mal'oft'a'j ol nun ) bril'is ĉe ŝi'a zon'o. Por komplet'ig'i ĉi tiu'n pentr'aĵ'o'n, la leg'ant'o imag'e al'don'u civiliz'it'a'j'n manier'o'j'n, blank'a'n, ebl'e iom pal'a'n vizaĝ'kolor'o'n kaj grav'a'n ir'ad'o'n kaj ten'iĝ'o'n, kaj, almenaŭ se vort'o'j pov'os montr'i ĝi'n, vi hav'os ĝust'a'n ide'o'n pri la ekster'aĵ'o de fraŭl'in'o Templ'e.— Maria Templ'e est'is ŝi'a nom'o, ĉar post'e mi vid'is tiu'n nom'o'n skrib'it'a en la preĝ'libr'o, kiu'n mi pov'is port'i por ŝi al la preĝ'ej'o.
Post kiam la ĉef'a guvern'ist'in'o de Lowood ( ĉar tiu'n ofic'o'n ŝi plen'um'is ) sid'iĝ'is antaŭ du ter'glob'o'j, met'it'a'j sur unu el la tabl'o'j, ŝi star'ig'is ĉirkaŭ si si'a'n klas'o'n kaj komenc'is la geografi'a'n kurs'o'n; la pli mal'alt'a'j klas'o'j est'is vok'at'a'j de la instru'ist'in'o'j. Ripet'ad'o'j pri histori'o kaj gramatik'o est'is ten'at'a'j dum unu hor'o; post'e sekv'is skrib'ad'o kaj kalkul'ad'o kaj fraŭl'in'o Templ'e instru'is muzik'o'n al kelk'a'j el la plej aĝ'a'j knab'in'o'j. La daŭr'o de ĉiu lecion'o est'is fiks'at'a per la horloĝ'o, kiu fin'e bat'is la dek du'a'n hor'o'n. La intendant'in'o lev'iĝ'is.” Ankoraŭ unu vort'o'n mi hav'as por dir'i al la lern'ant'in'o'j,” ŝi dir'is.
La bru'o, kiu kutim'e sekv'is post ĉiu kurs'hor'o, jam komenc'iĝ'is, sed tuj ĉes'is kiam ŝi dir'is plu'e:
” Vi ne hav'is maten'manĝ'o'n hodiaŭ maten'e, kiu'n vi pov'is manĝ'i kaj sekv'e vi est'as mal'sat'a'j. Mi ordon'is, ke ĉiu el vi ricev'u nun pan'o'n kun fromaĝ'o.”
La instru'ist'in'o'j rigard'is unu la ali'a'n iom mir'ig'it'e.
” Kaj tio okaz'as je mi'a respond'ec'o,” ŝi klar'ig'e al'don'is, kaj tuj post'e ŝi el'ir'is la ĉambr'o'n.
La pan'o kaj la fromaĝ'o est'is dis'don'at'a'j kelk'a'j'n moment'o'j'n post'e je grand'a ĝoj'o kaj re'freŝ'ig'o de la tut'a lern'ej'o. Nun est'is ordon'it'e:” Al la ĝarden'o !” Ĉiu sur'met'is mal'delikat'a'n ĉapel'o'n el pajl'o, kun mult'kolor'a'j ruband'o'j el kalikot'o, kaj griz'a'n lan'a'n mantel'o'n. Ankaŭ mi est'is vest'it'a, sekv'is la ali'a'j'n kaj ven'is en la liber'a'n aer'o'n.
La ĝarden'o est'is vast'a, ĉirkaŭ'it'a per tiel alt'a'j mur'o'j, ke ĉia perspektiv'o est'is el'barit'a. Kovr'it'a verand'o etend'iĝ'is laŭ unu flank'o kaj larĝ'a'j promen'voj'et'o'j border'is la mez'o'n, kiu est'is divid'it'a en dek bed'et'o'j'n. Ĉi tiu'j bed'et'o'j est'is destin'it'a'j kiel ĝarden'et'o'j por la lern'ant'in'o'j, kaj ĉiu bed'et'o hav'is posed'ant'in'o'n. Se ili est'us plen'a'j de flor'o'j, ili sen'dub'e ofer'us bel'a'n aspekt'o'n, sed nun, en la du'a du'on'o de januar'o ĉio est'is vintr'e velk'int'a kaj brun'a. Mi trem'et'is pro mal'varm'o rigard'ant'e ĉirkaŭ mi. La veter'o est'is tro mal'varm'a por lud'i ekster'dom'e — ne pluv'is, sed est'is mal'lum'e pro la flav'a mal'sek'a nebul'o; la ter'o est'is ankoraŭ tut'e mal'sek'a pro la pluv'eg'o'j de la antaŭ'a tag'o. La fort'a'j knab'in'o'j ĉirkaŭ'kur'is amuz'iĝ'ant'e per ĉi'a'j lud'et'o'j, sed mult'a'j pal'a'j, mal'dik'a'j infan'o'j kun'ar'iĝ'is en la verand'o por trov'i ŝirm'ej'o'n kaj varm'o'n. Kaj kiam la dens'a nebul'o penetr'is ili'a'j'n trem'et'ant'a'j'n korp'o'j'n, mi ripet'e aŭd'is la son'o'n de profund'a'j tus'ad'o'j.
Ĝis nun mi dir'is ankoraŭ neni'o'n al la knab'in'o'j kaj neni'u atent'is mi'n. Mi star'is tie tut'e sol'a, sed al sent'o de sol'ec'o mi jam kutim'is, ĝi ne tro prem'is mi'n. Mi apog'is mi'n al la fost'o de la verand'o, volv'is mi'a'n griz'a'n mantel'o'n ĉirkaŭ mi'a korp'o kaj pen'ant'e forges'i pri la mal'varm'o, kiu ekster'e kvazaŭ ŝton'ig'is mi'n, kaj la sent'o de mal'sat'o, kiu intern'e mord'et'is mi'n, mi don'is mi'n al ĉio, kio okaz'is ĉirkaŭ mi. Mi'a'j pri'pens'o'j est'is tro mal'klar'a'j kaj tro inter'romp'at'a'j por rakont'i ili'n nun. Apenaŭ mi sci'is, kie mi trov'iĝ'as. Ŝajn'is al mi, ke Gateshead kaj mi'a ĝis'nun'a viv'o kuŝ'as tre mal'proksim'e de mi. La est'ant'ec'o est'is mal'klar'a kaj strang'a, kaj mi ne pov'is diven'i, kio'n don'os la est'ont'ec'o. Mi ĉirkaŭ'rigard'is la monaĥ'ej-aspekt'a'n ĝarden'o'n kaj post'e rigard'is la ekster'a'n part'o'n de la dom'o — grand'a konstru'aĵ'o, kies du'on'o aspekt'is griz'e kaj mal'nov'e, la ali'a du'on'o ankoraŭ tut'e nov'e. La nov'a part'o, en kiu trov'iĝ'is la instru'salon'o kaj la dorm'ej'o, ricev'is si'a'n lum'o'n tra alt'a'j, mal'larĝ'a'j krad'fenestr'o'j, pro kio ĝi aspekt'is kiel preĝ'ej'o.
Memor'ŝton'o super la pord'o en'hav'is la sur'skrib'o'n:
Institut'o Lowood.— ĉi tiu part'o est'as re'konstru'it'a en la jar'o....— de Naomi, de Brocklehurst Hall, en ĉi tiu graf'land'o....” Tiel sam'e vi'a lum'o lum'u antaŭ hom'o'j, por ke ili vid'u vi'a'j'n bon'a'j'n far'o'j'n kaj glor'u vi'a'n patr'o'n, kiu est'as en la ĉiel'o.” Sankt'a Mateo 5: 16.
Ripet'e mi leg'is tiu'j'n vort'o'j'n. Mi sent'is, ke klar'ig'o dev'us est'i al'don'it'a kaj ke mi ne pov'as kompren'i ili'a'n plen'a'n signif'o'n. Mi star'is ankoraŭ pri'pens'ant'e la signif'o'n de la vort'o ” Institut'o ” kaj pen'is trov'i i'a'n inter'rilat'o'n inter la unu'a'j vort'o'j kaj la vers'o, kiam iu tuj mal'antaŭ mi tus'is, kaj tial mi turn'is la kap'o'n. Tut'e apud'e mi vid'is knab'in'o'n sid'ant'a'n sur ŝton'a benk'o. Ŝi klin'is si'n super libr'o kaj ŝajn'is tre atent'e leg'i.
De la lok'o, kie mi star'is, mi pov'is leg'i la titol'o'n —” rasselas ”— tiu'n nom'o'n mi trov'is strang'a kaj sekv'e al'log'a. Kiam ŝi turn'is paĝ'o'n, ŝi okaz'e rigard'is supr'e'n, kaj tuj mi al'parol'is ŝi'n:
” Ĉu vi trov'as tiu'n libr'o'n interes'a ?” Mi jam intenc'is pet'i ĝi'n prunt'i iam.
” Ho jes,” ŝi dir'is, silent'int'e kelk'a'j'n sekund'o'j'n, dum kiu'j ŝi rigard'is mi'n.” Ĝi plaĉ'as al mi.”
” Pri kio ĝi tem'as ?” mi demand'is plu'e. Nun mi ver'e ne sci'as, kiel mi far'iĝ'is tiel kuraĝ'a kaj komenc'is inter'parol'o'n kun fremd'ul'in'o. Tio ja est'is kontraŭ'a al mi'a karakter'o; sed mi opini'as, ke ŝi'a okup'o nask'is mi'a'n simpati'o'n al ŝi, ĉar ankaŭ mi mem am'is leg'i, kvankam nur frivol'a'n kaj infan'a'n literatur'o'n, taŭg'a'n por mi'a aĝ'o. Grav'a'n aŭ mal'facil'a'n mi ankoraŭ ne pov'is kompren'i.
” lam foli'u kaj en'rigard'u ĝi'n,” respond'is la knab'in'o, prezent'ant'e al mi la libr'o'n. Mi en'rigard'is la libr'o'n. Mal'long'a ekzamen'o konvink'is mi'n, ke la en'hav'o est'as mal'pli interes'a ol la titol'o.” rasselas ” ŝajn'is al mi enu'a pro mi'a ne'matur'a gust'o.
Neni'o'n mi vid'is pri fe'in'o'j, neni'o'n pri protekt'ant'a'j spirit'o'j; en la dens'e pres'it'a'j lini'o'j ŝajn'e ne est'is rakont'at'e pri bril'a divers'aĵ'o. Mi ĝi'n re'don'is. Sen'dir'e kaj kviet'e ŝi akcept'is la libr'o'n kaj est'is tuj en'profund'iĝ'int'a en ĝi, kiam mi re'foj'e kuraĝ'is ĝen'i ŝi'n.
” Ĉu vi pov'as dir'i al mi, kio'n signif'as tiu'j vort'o'j sur la ŝton'o super la pord'o ? Kio est'as Institut'o Lowood ?”
” Ĝi est'as ĉi tiu dom'o en kiu vi est'ont'e loĝ'os.”
” Kaj kial oni nom'as ĝi'n ’ Institut'o ’. Ĉu ĝi iel diferenc'as de ali'a'j lern'ej'o'j ?”
” Part'e ĝi est'as azil'o, part'e lern'ej'o. Vi kaj mi kaj ĉiu'j ali'a'j ĉi tie est'as infan'o'j viv'ant'a'j per la donac'o'j de bon'far'ant'o'j. Mi supoz'as vi'n orf'in'o, ĉu ne ? Ĉu ne mort'is vi'a patr'o, aŭ vi'a patr'in'o, ebl'e ambaŭ ?”
” Ili ambaŭ mort'is antaŭ ol mi est'is sufiĉ'e aĝ'a por kompren'i tio'n.”
” Nu, ĉiu'j knab'in'o'j ĉi tie perd'is unu el si'a'j ge'patr'o'j, aŭ ambaŭ, kaj ĉi tiu konstru'aĵ'o est'as nom'at'a institut'o por eduk'i orf'in'o'j'n.”
” Ĉu ni ne pag'as tio'n ? Ĉu oni sub'ten'as kaj eduk'as sen'pag'e ?”
” Ni, aŭ ni'a'j amik'o'j pag'as jar'e po dek kvin funt'o'j por ĉiu lern'ant'in'o.”
” Kial do oni nom'as ni'n azil-infan'o'j ?”
” Ĉar dek kvin funt'o'j ne sufiĉ'as por pag'i ni'a'j'n sub'ten'ad'o'n kaj eduk'ad'o'n; kio mank'as, est'as pag'at'a per mon'ofer'ad'o'j.
” Kiu ekzempl'e est'as tia mon'ofer'ant'o ?”
” Divers'a'j filantrop'o'j, kaj sinjor'in'o'j kaj sinjor'o'j en ĉi tiu ĉirkaŭ'aĵ'o kaj en Londono.
” Kiu est'is Naomi Brocklehurst ?”
” La sinjor'in'o, kiu konstru'is la nov'a'n part'o'n de ĉi tiu konstru'aĵ'o; tio'n sci'ig'as tiu ŝton'o, kaj ŝi'a fil'o ĉio'n administr'as kaj aranĝ'as ĉi tie.”
” Kial ?”
” Ĉar li est'as la kas'ist'o kaj direktor'o de la institut'o.”
” Sekv'e ĉi tiu dom'o ne aparten'as al tiu alt'kresk'a sinjor'in'o, kiu port'as poŝ'horloĝ'o'n kaj kiu dir'is, ke ni ricev'os pan'o'n kun fromaĝ'o ?”
” Al fraŭl'in'o Templ'e ? Ho, ne ! Mi dezir'us, ke ĝi aparten'us al ŝi. Ŝi dev'as respond'i al sinjor'o Brocklehurst pri ĉio, kio'n ŝi far'as. Sinjor'o Brocklehurst mem aĉet'as ĉiu'j'n ni'a'j'n vest'o'j'n kaj la nutr'aĵ'o'n.”
” Ĉu li loĝ'as en ĉi tiu konstru'aĵ'o ?”
” Ne,— li loĝ'as du mejl'o'j'n de ĉi tiu lok'o, en grand'a por'sinjor'a dom'o.”
” Ĉu li est'as bon'a vir'o ?”
” Li est'as eklezi'ul'o kaj oni dir'as, ke li far'as mult'o'n bon'a'n.”
” Ĉu vi ne dir'is, ke tiu alt'kresk'a person'o nom'iĝ'as fraŭl'in'o Templ'e ?”
” Jes.”
” Kaj kiel nom'iĝ'as la ali'a'j instru'ist'in'o'j ?”
” La ruĝ'vang'ul'in'o nom'iĝ'as fraŭl'in'o Smith; ŝi atent'as la labor'o'n kaj tond'as la vest'aĵ'o'j'n — ĉar ni far'as ni'a'j'n propr'a'j'n vest'aĵ'o'j'n kaj jup'o'j'n; tiu et'ul'in'o kun la nigr'a'j har'o'j est'as fraŭl'in'o Scatcherd; ŝi instru'as histori'o'n kaj gramatik'o'n, kaj ripet'ad'as en la du'a klas'o; tiu kun la ŝal'o kaj kun la naz'tuk'o lig'it'a al si'a flank'o per flav'a ruband'o, est'as Madame Pierrot;— ŝi ven'is el Lis'e en Franc'uj'o kaj don'as franc'a'j'n lecion'o'j'n.”
” Ĉu vi am'as la fraŭl'in'o'j'n ?”
” Nu... iom... tiom.”
” Ĉu vi am'as tiu'n et'a'n nigr'a'okul'a'n kaj tiu'n Madame —?— Mi ne pov'as prononc'i ŝi'a'n nom'o'n kiel vi ĵus far'is.”
” Fraŭl'in'o Scatcherd est'as iom'et'e koler'em'a — vi dev'as atent'i ne incit'i ŝi'n; madame Pierrot ne est'as mal'bon'a hom'o.”
” Sed fraŭl'in'o Templ'e est'as la plej bon'a, ĉu ne ?”
” Fraŭl'in'o Templ'e est'as tre bon'a kaj tre kler'a; ŝi super'as ĉiu'j'n ali'a'j'n, ĉar ŝi est'as mult'e pli instru'it'a ol la ali'a'j.”
” Ĉu vi est'as ĉi tie jam long'e ?”
” Du jar'o'j'n.”
” Ĉu vi est'as orf'in'o ?”
” Mi'a patr'in'o est'as mort'int'a.”
” Ĉu vi est'as feliĉ'a ĉi tie ?”
” Mi opini'as, ke vi far'as tro mult'a'j'n demand'o'j'n kaj mi respond'is jam sufiĉ'a'j'n da ili. Nun mi vol'as leg'i.”
Sed en tiu moment'o la sonor'il'o vok'is al tag'manĝ'o. Ĉiu'j en'ir'is la dom'o'n. La odor'o nun plen'ig'ant'a la manĝ'ej'o'n apenaŭ est'is pli apetit'incit'a ol tiu, kiu tikl'is ni'a'j'n flar'organ'o'j'n antaŭ la maten'manĝ'o. La manĝ'aĵ'o ĉi tiu'n foj'o'n met'it'a sur la tabl'o'n trov'iĝ'is en du ekster'ordinar'e grand'a'j lad'a'j kaldron'o'j, el kiu supr'e'n'ir'is dens'a vapor'o, mal'bon'odor'ant'a kiel ranc'a gras'o. La tag'manĝ'o konsist'is el pist'it'a'j ter'pom'o'j kun pec'et'o'j da mal'bon'a viand'aĵ'o. De ĉi tiu miks'aĵ'o ĉiu lern'ant'in'o ricev'is sufiĉ'e grand'a'n teler'plen'a'n porci'o'n. Mi manĝ'is de ĝi, kio'n mi pov'is en'glut'i, mir'ant'e ĉu la nutr'aĵ'o est'as sam'a ĉiu'tag'e. Post la manĝ'o ni tuj re'ir'is al la instru'salon'o. La lecion'o'j re'komenc'iĝ'is kaj daŭr'is ĝis la kvin'a hor'o.
La unu'a not'ind'a okaz'int'aĵ'o de tiu post'tag'mez'o est'is, ke la knab'in'o, kun kiu mi est'is parol'int'a sub la verand'o tiu'n maten'o'n, est'is for'send'it'a de la histori'a lecion'o al la mez'o de la salon'o, kie ŝi dev'is rest'i star'ant'a. Mi trov'is tiu'n pun'o'n tre sen'honor'ig'a, precip'e por tiel grand'a knab'in'o — ŝajn'is al mi, ke ŝi montr'os hont'o'n; sed je mi'a grand'a surpriz'o ŝi nek plor'is nek ruĝ'iĝ'is.
Kviet'e sed grav'e ŝi star'is tie dum ĉiu'j rigard'is ŝi'n.” Kiel ŝi pov'as el'port'i tio'n tiel kviet'e — kaj energi'e ?” mi demand'is al mi.” Se mi star'us tie en ŝi'a lok'o, mi dezir'us, ke mal'ferm'iĝ'u antaŭ mi'a'j pied'o'j la ter'o por en'glut'i mi'n. Ŝi aspekt'as kvazaŭ ŝi pens'as pri io ekster si'a pun'o kaj ekster si'a situaci'o: pri io nek ĉirkaŭ, nek antaŭ si. Mi aŭd'is foj'e pri tag'sonĝ'o'j — ĉu ŝi nun tag'sonĝ'as ? La okul'o'j'n ŝi fiks'as sur la plank'o'n, sed mi est'as cert'a pri tio, ke ŝi ne vid'as ĝi'n — est'as kvazaŭ ŝi rigard'as en si'a'n intern'o'n, en si'a'n propr'a'n kor'o'n; mi kred'as, ke ŝi rigard'as tio'n, kio'n ŝi pov'as memor'ig'i al si, kaj ne al tio, kio nun okaz'as ĉirkaŭ ŝi. Mi est'as sci'vol'a ek'aŭd'i, kia knab'in'o ŝi est'as — bon'a aŭ sen'taŭg'a.”
Baldaŭ post la kvin'a hor'o ni ricev'is re'foj'e manĝ'o'n, konsist'ant'a'n el tas'et'o da kaf'o kaj tranĉ'aĵ'o da brun'a pan'o. Mi for'manĝ'is mi'a'n pan'o'n kaj trink'is mi'a'n kaf'o'n kun apetit'o; sed volont'e mi est'us ricev'int'a du'a'n egal'a'n porci'o'n — ĉar mi mal'sat'is ankoraŭ. Post'e sekv'is liber'a du'on'hor'o; post'e ni ricev'is glas'o'n da akv'o kaj pec'et'o'n da aven-kuk'o kaj fin'e ni dev'is preĝ'i kaj ir'i al la dorm'ej'o.
Tia est'is mi'a unu'a tag'o en Lowood.
La sekv'ant'a tag'o komenc'iĝ'is kiel la antaŭ'a, ni el'lit'iĝ'is kaj vest'is ni'n ĉe kandel'a lum'o; sed ĉi tiu'n maten'o'n ni est'is dev'ig'at'a'j preter'las'i la ceremoni'o'n de lav'ad'o, ĉar la akv'o en la kruĉ'o'j est'is tut'e frost'it'a. La veter'o de la pas'int'a vesper'o jam ŝanĝ'iĝ'is kaj la akr'a nord-orient'a vent'o, kiu la tut'a'n nokt'o'n fajf'is tra la krev'aĵ'o'j de ni'a'j dorm'ej-vitr'o'j, trem'et'ig'is ni'n en ni'a'j lit'o'j kaj ŝanĝ'is la en'hav'o'n de la kruĉ'o'j en glaci'o'n.
Antaŭ ol pas'is la long'a'j hor'o kaj du'on'o de preĝ'ad'o kaj leg'ad'o en la bibli'o, mi preskaŭ ŝton'iĝ'is pro la mal'varm'o. Fin'e ven'is la temp'o de la maten'manĝ'o kaj ĉi tiu'n maten'o'n la kaĉ'o ne est'is brun'kuir'it'a; ĝi est'is manĝ'ebl'a, sed la kvant'o est'is tre mal'grand'a. Kiel mal'grand'a ŝajn'is mi'a porci'o ! Mi dezir'us, ke oni est'u don'int'a al mi la du'obl'o'n. Dum la pas'o de la tag'o mi est'is en'skrib'it'a kiel membr'o de la kvar'a klas'o, kaj regul'e mi dev'is part'o'pren'i en la kurs'o'j kaj plen'um'i la task'o'j'n je fiks'it'a'j temp'o'j. Ĝis nun mi est'is rigard'ant'o de ĉio, kio far'iĝ'is en Lowood; de nun mi est'is unu el ĝi'a'j aktor'in'o'j. Ĉar mi ne kutim'is lern'i parker'e, la lecion'o'j en la komenc'o ŝajn'is al mi long'a'j kaj mal'facil'a'j. La ripet'a trans'ir'o de unu kurs'o en ali'a'n konfuz'is mi'n kaj mi ĝoj'is, kiam fraŭl'in'o Smith en'man'ig'is al mi post'tag'mez'e je la tri'a hor'o du metr'o'j'n da muslin'a banderol'o kun faden'o, kudr'il'o kaj fingr'ing'o, ordon'ant'e al mi sid'iĝ'i en angul'o kaj border'i. Je tiu hor'o preskaŭ ĉiu'j ali'a'j sid'is kudr'ant'a'j; sed unu klas'o star'is ankoraŭ ĉirkaŭ fraŭl'in'o Scatcherd kaj leg'is, kaj ĉar est'is ĉie silent'e, mi pov'is aŭd'i, pri kio tem'as la kurs'o kaj sam'temp'e, kio'n ĉiu knab'in'o sci'as pri ĝi kaj la rimark'o'j'n de fraŭl'in'o Scatcherd, kiu nun instru'is la angl'a'n histori'o'n. Inter la knab'in'o'j, kiu'j laŭ'vic'e leg'is, mi rimark'is ankaŭ mi'a'n kon'at'in'o'n el la verand'o. Ĉe la komenc'iĝ'o de la lecion'o ŝi sid'is ĉe la front'o de la klas'o, sed ĉar ŝi mal'bon'e prononc'is kelk'a'j'n vort'o'j'n, aŭ ne atent'is la interpunkci'o'n, ŝi dev'is ek'sid'i sur la plej mal'antaŭ'a lok'o. Eĉ en tiu lok'o de mal'honor'o fraŭl'in'o Scatcherd sen inter'romp'o ŝi'n atent'is. Ĉiu'foj'e ŝi parol'is al ŝi en la sekv'ant'a manier'o:
” Burns ( tiel la knab'in'o ŝajn'is nom'iĝ'i. La knab'in'o'j ĉi tie est'is nom'at'a'j laŭ si'a famili'a nom'o sam'e kiel la knab'o'j en ali'a'j lern'ej'o'j ), Burns, vi star'as sur la rand'o de vi'a ŝu'o, aŭ: tuj turn'u vi'a'j'n pied'fingr'o'j'n dekstr'e'n.— Burns, vi en tre mal'agrabl'a manier'o el'star'ig'as la menton'o'n, re'tir'u ĝi'n.— Burns, mi nepr'e postul'as, ke vi ten'u la kap'o'n rekt'a. En tia si'n'ten'o mi ne vol'as vid'i vi'n antaŭ mi.” Kaj tiel plu, kaj tiel plu.
Post kiam unu ĉapitr'o est'is leg'it'a du'foj'e, la libr'o'j est'is ferm'it'a'j kaj demand'o'j far'at'a'j al la knab'in'o'j. La lecion'o tem'is pri la regn'o de Karlo Unu'a, demand'o'j est'is far'at'a'j pri en'hav'o -, pez'o-kaj haven'impost'o'j, kiu'j'n la plej mult'a'j el la knab'in'o'j ne sci'is respond'i; sed ĉiu mal'facil'aĵ'o est'is solv'it'a, kiam la vic'o ven'is al Burns. Ŝajn'is, ke ŝi'a memor'o kapt'is la tut'a'n lecion'o'n kaj ŝi sci'is ĉio'n, kio est'is al ŝi demand'at'a. Mi atend'is, ke fraŭl'in'o Scatcherd laŭd'us ŝi'n pro ŝi'a atent'o; sed anstataŭ tio ŝi ek'kri'is subit'e:
” Mal'pur'a, ted'em'a knab'in'aĉ'o ! Vi ne pur'ig'is vi'a'j'n ung'o'j'n !”
Burns ne respond'is kaj ŝi'a silent'ad'o mir'ig'is mi'n.
Mi pens'is:” Kial ŝi ne klar'ig'as, ke ŝi ne pov'is lav'i si'a'j'n ung'o'j'n nek si'a'n vizaĝ'o'n, ĉar la akv'o est'is glaci'iĝ'int'a ?” Mi'a atent'o nun est'is de'turn'it'a de fraŭl'in'o Smith, kiu dezir'is, ke mi ten'u fask'o'n da lan'faden'o. Dum ŝi volv'is ĝi'n, ŝi de temp'o al temp'o dir'is i'o'n al mi, demand'ant'e, ĉu mi jam antaŭ'e vizit'is lern'ej'o'n, ĉu mi sci'as mark'i, brod'i, trik'i kaj tiel plu; antaŭ ol ŝi liber'ig'is mi'n, mi ne pov'is rimark'i la plu'a'j'n mov'o'j'n de fraŭl'in'o Scatcherd. Kiam mi re'ir'is al mi'a lok'o, ŝi ordon'is i'o'n, kio'n mi ne kompren'is; sed Burns tuj el'ir'is la klas'o'n kaj ir'int'e al mal'grand'a ĉambr'et'o, kie est'is gard'at'a'j la libr'o'j, ŝi re'ven'is post du'on'a minut'o kun fask'o da branĉ'et'o'j kun'e lig'it'a'j ĉe unu ekstrem'aĵ'o. Ĉi tiu'n mal'bon'sign'a'n objekt'o'n ŝi port'is al fraŭl'in'o Scatcherd kun humil'a ĝentil'ec'o; post'e sen ordon'o ŝi kviet'e mal'buton'um'is si'a'n antaŭ'tuk'o'n kaj tuj la instru'ist'in'o pun'don'is al ŝi dek'du'o'n da fort'a'j bat'o'j sur la nuk'o'n per la verg'o.
Neni'u larm'o ven'is en la okul'o'j'n de Burns; kaj dum mi inter'romp'is mi'a'n kudr'ad'o'n, ĉar mi'a'j fingr'o'j tiel trem'et'is pro sen'util'a kaj sen'potenc'a koler'o, mi vid'is, ke eĉ ne unu muskol'o de ŝi'a vizaĝ'o mov'iĝ'as.
” Obstin'a knab'in'aĉ'o !” ek'kri'is fraŭl'in'o Scatcherd.” Ĉu neni'o pov'as pun'korekt'i vi'n pri vi'a'j mal'pur'em'o'j ? For'port'u la verg'o'n.”
Burns obe'is. Plej atent'e mi ŝi'n rigard'is, kiam ŝi re'ven'is de la ĉambr'et'o; ĵus ŝi en'poŝ'ig'is la naz'tuk'o'n dum larm'o bril'is sur ŝi'a vang'o.
La lud'hor'o'n en la vesper'o mi trov'is la plej agrabl'a part'o de la tag'o. La pec'et'o da pan'o kaj la pokal'et'o da kaf'o est'is viv'ig'int'a'j ni'a'j'n viv'o'fort'o'j'n kvankam ili ne est'is kviet'ig'int'a'j ni'a'n mal'sat'o'n. La long'daŭr'a disciplin'o de la tag'o tiam est'is iom mal'streĉ'ig'it'a; la instru'salon'o tiam est'is iom pli varm'a ol maten'e — tiam la fajr'ej'o'j dis'vast'ig'is iom pli da lum'o por anstataŭ'i kelk'a'j'n kandel'o'j'n, kiu'j ankoraŭ ne est'is en'port'it'a'j. La ruĝ'et'a krepusk'o, la toler'at'a bru'o, la miks'it'a inter'parol'ad'o de tiom da voĉ'o'j don'is al ni bon'ven'a'n sent'o'n de liber'ec'o.
En la vesper'o, kiam mi est'is vid'int'a, ke fraŭl'in'o Scatcherd tiel pun'is si'a'n lern'ant'in'o'n Burns, mi ir'is kiel ordinar'e kaj sen akompan'ant'in'o inter la benk'o'j kaj tabl'o'j de la instru'salon'o; ir'ant'e preter fenestr'o, mi lev'is kurten'o'n kaj de temp'o al temp'o rigard'is ekster'e'n; neĝ'eg'is kaj la neĝ'o jam amas'iĝ'is kontraŭ la plej mal'supr'a'j vitr'o'j; kaj kiam mi prem'is mi'a'n orel'o'n al la fenestr'o, mi pov'is diferenc'ig'i la muĝ'ad'o'n de la vent'o ekster'dom'e de la ĝoj'a bru'ad'o intern'e.
Se antaŭ ne long'e mi est'us for'ir'int'a de bon'a hejm'o kaj kar'a'j ge'patr'o'j, ĉi tiu hor'o ver'ŝajn'e sent'ig'us mi'n plej dolor'e la adiaŭ'o'n. Tiam ĉi tiu vent'o est'us agord'int'a mi'n mal'ĝoj'e kaj ĉi tiu du'on'lum'a ĥaos'o est'us mal'kviet'ig'int'a mi'a'n anim'a'n ripoz'o'n. Sed nun ĉio tio ekscit'is mi'n kaj sen'zorg'e, febr'e mi dezir'is, ke la vent'o muĝ'u ankoraŭ pli laŭt'e kaj ke la krepusk'o kaj konfuz'o ŝanĝ'iĝ'u je mal'lum'o kaj tumult'o. Salt'ant'e trans pupitr'o'j'n kaj ramp'ant'e sub tabl'o'j mi far'is al mi voj'o'n al unu el la fajr'ej'o'j. Kaj tie mi trov'is Burns, ŝi sid'is genu'e antaŭ la alt'a metal'faden'a cindr'o-ŝirm'il'o, mal'atent'ant'e ĉio'n, kio okaz'is ĉirkaŭ'e kaj dron'ant'a en la en'hav'o de libr'o, kiu'n ŝi leg'is ĉe la mal'lum'a bril'o de la cindr'o'j.
” Ĉu vi ankoraŭ leg'as ” rasselas ”?” mi demand'is, ek'star'ant'e mal'antaŭ ŝi.
” Jes,” ŝi respond'is,” mi preskaŭ fin'leg'is ĝi'n.” Kaj post kvin'o da minut'o'j ŝi ferm'is la libr'o'n. Tio far'is al mi plezur'o'n.
” Ebl'e mi pov'os parol'ig'i ŝi'n,” mi pens'is. Mi sid'iĝ'is ĉe ŝi'a flank'o sur la plank'o.
” Kiu'n nom'o'n vi hav'as, krom Burns ?”
” Hel'e'n.”
” Ĉu vi ven'is de mal'proksim'e ?”
” Mi ven'is de ie el la nord'o; de la lim'o de Skot'land'o.”
” Vi neniam re'ir'os tie'n ?”
” Mi esper'as, ke jes; sed neni'u sci'as dir'i i'o'n cert'a'n pri la est'ont'ec'o.”
” Sen'dub'e vi volont'e for'ir'us de Lowood ?”
” Ne, kial mi dezir'us tio'n ? Mi est'as send'it'a al Lowood por est'i eduk'at'a; kaj est'us sen'util'e for'ir'i antaŭ ol tiu cel'o est'us ating'it'a.”
” Sed tiu instru'ist'in'o, fraŭl'in'o Scatcherd est'as tiel kruel'a kontraŭ vi.”
” Kruel'a ? Tut'e ne ! Ŝi est'as sever'a. Ŝi ne pov'as toler'i mi'a'j'n kulp'o'j'n kaj erar'o'j'n.”
” Kaj se mi est'us en vi'a lok'o, mi ne pov'us toler'i ŝi'n. Mi ribel'us kontraŭ ŝi, kaj se ŝi bat'us mi'n per tiu verg'o, mi el'ŝir'us ĝi'n el ŝi'a'j man'o'j kaj romp'us en pec'et'o'j'n.”
” Ver'ŝajn'e vi tut'e ne far'us i'o'n tia'n, sed se vi far'us tio'n, sinjor'o Brocklehurst baldaŭ for'pel'us vi'n de la lern'ej'o kaj tio tre ĉagren'us vi'a'n famili'o'n. Est'as pli bon'e toler'i i'o'n, kio dolor'ig'as nur vi'n, ol far'i i'o'n sen'pri'pens'e kaj tro rapid'e, kies sekv'o'j si'n etend'as ĝis la parenc'o'j; krom tio, la Bibli'o dir'as:” ne re'pag'u mal'bon'o'n per mal'bon'o.”
” Sed ŝajn'as al mi hont'ind'e est'i batat'a en la mez'o de ĉambr'o plen'a de hom'o'j, precip'e se oni est'as tiel alt'kresk'a kiel vi.
Mi est'as mult'e pli jun'a ol vi kaj mi ne pov'us el'port'i tio'n.”
” Se tio est'us ne'evit'ebl'a, tiam tamen est'us vi'a dev'o el'port'i tio'n. Est'as mal'fort'e kaj mal'saĝ'e dir'i, ke vi ne pov'us tio'n el'port'i, kio'n vi dev'as el'port'i.”
Kun sen'parol'a mir'o mi aŭskult'is ŝi'n. Ĉi tiu'n dogm'o'n pri sufer'ad'o mi ne kompren'is, kaj ankoraŭ pli mal'bon'e mi pov'is kompren'i aŭ sent'i ŝi'a'n pacienc'o'n kontraŭ la fraŭl'in'o. Sed mi sent'is bon'e, ke Hel'e'n Burns vid'as kaj rigard'as la afer'o'n en lum'o, kiu'n ne vid'is mi'a'j okul'o'j. Mi supoz'is, ke ŝi pov'us est'i prav'a kaj mi mal'prav'a; sed nun mi ne vol'is plu pri'pens'i la afer'o'n, prokrast'ant'e ĝi'n ĝis pli oportun'a temp'o.
” Vi ĵus parol'is pri vi'a'j kulp'o'j kaj erar'o'j, Hel'e'n. Kiu'j ili est'as ? Al mi ili ne ŝajn'as tre grav'a'j.”
” Tiam lern'u de mi ne juĝ'i laŭ la ŝajn'o. Mi est'as, kiel dir'is fraŭl'in'o Scatcherd, tre sen'zorg'em'a kaj mal'pur'em'a; nur mal'oft'e mi re'lok'as la objekt'o'j'n sur ili'a'n lok'o'n, aŭ ord'ig'as i'o'n; mi est'as sen'atent'a; mi forges'as pri la regul'o'j; mi ne sekv'as regul'a'n sistem'o'n por far'i, kio est'u far'at'a; kaj kelk'foj'e mi dir'as, kiel vi ĵus dir'is, ke mi ne pov'as ’toler'i’ sistem'a'j'n aranĝ'o'j'n. Ĉio'n tio'n abomen'as fraŭl'in'o Scatcherd, ĉar ŝi est'as aranĝ'em'a kaj preciz'em'a ”.
” Kaj abrupt'em'a kaj kruel'a,” mi al'don'is; sed Hel'e'n ne sam'opini'is.
Ŝi ek'silent'is.
” Ĉu fraŭl'in'o Templ'e est'as sam'e sever'a kiel fraŭl'in'o Scatcherd ?”
Kiam ŝi aŭd'is la nom'o'n de fraŭl'in'o Templ'e, dolĉ'a rid'et'o glit'is laŭ ŝi'a grav'a vizaĝ'o.
” Fraŭl'in'o Templ'e est'as en'korp'ig'it'a bon'o. Ŝi mal'ĝoj'as, kiam ŝi dev'as est'i sever'a, eĉ kontraŭ la plej sen'taŭg'a knab'in'o de la lern'ej'o. Ŝi vid'as mi'a'j'n kulp'o'j'n kaj ĝentil'e atent'ig'as mi'n pri ili. Kaj se mi far'as i'o'n laŭd'ind'a'n, ŝi laŭd'as mi'n mal'avar'e. Grand'a pruv'o de mi'a mizer'a karakter'o est'as, ke eĉ ŝi'a'j admon'o'j, kiu'j tamen est'as tiel mal'sever'a'j kaj ĝust'a'j, ne sufiĉ'e efik'as sur mi'n por korekt'i mi'a'j'n kulp'o'j'n; eĉ ŝi'a'j laŭd'o'j. Kiel ajn alt'e mi taks'as ili'n, mi ne pov'as sufiĉ'e instig'i mi'n al daŭr'a'j zorg'em'o kaj mem'konsil'iĝ'o.”
” Tio est'as strang'a,” mi dir'is.” Est'as tamen tiel facil'e est'i zorg'em'a.”
” Ebl'e al vi. Hodiaŭ maten'e mi atent'is vi'n en vi'a klas'o kaj rimark'is, ke vi tut'e dediĉ'is vi'n al vi'a labor'o. Vi'a'j pens'o'j ŝajn'is tut'e ne de'flank'iĝ'i, dum fraŭl'in'o Miller klar'ig'is al vi la lecion'o'n kaj direkt'is al vi demand'o'j'n. Mi'a'j pens'o'j daŭr'e de'flank'iĝ'as. Kiam mi dev'as aŭskult'i fraŭl'in'o'n Scatcherd por kolekt'i en mi'a'n kap'o'n ĉio'n, kio'n ŝi dir'as, tiam oft'e eĉ la son'o de ŝi'a voĉ'o perd'iĝ'as por mi kaj est'as al mi, kvazaŭ mi dron'as en i'a'n sonĝ'o'n. Kelk'foj'e mi imag'as est'i en Northumberland kaj kvazaŭ la son'o'j, kiu'j'n mi aŭd'as ĉirkaŭ mi, est'as la murmur'ad'o de river'et'o, flu'ant'a tra Deepden laŭ'long'e de ni'a dom'o;— kaj kiam ven'as mi'a vic'o, oni dev'as vek'i mi'n; kaj aŭd'int'e neni'o'n pri kio oni leg'is, kaj aŭskult'int'e la imag'ebl'a'n river'et'o'n, mi ne sci'as don'i respond'o'j'n.”
” Sed hodiaŭ maten'e vi sci'is respond'i al tiom mult'o.”
” Tio est'is nur'a hazard'o. La tem'o pri kiu ni leg'is, vek'is mi'a'n atent'o'n. Anstataŭ rev'i pri Deepden, mi pens'is pri tio, kiel vir'o, kiel Karlo Unu'a, kiu intenc'is la bon'o'n, tiel oft'e pov'is ag'i tiel mal'just'e kaj mal'rajt'e; kaj mi pens'is pri tio, kiel bedaŭr'ind'e est'is, ke tiu reĝ'o, ali'e tiel sincer'a kaj konscienc'a, ne rigard'is pli mal'proksim'e'n ol al la privilegi'o'j de la kron'o. Est'us dezir'ind'e, ke li pov'u rigard'i iom pli mal'proksim'e'n kaj ke li est'u rimark'int'a kie'n ir'is tiu tiel nom'at'a temp'o'spirit'o ! Sed kio ajn est'as, mi ŝat'as Karlon Unu'a'n — mi li'n estim'as, la kompat'ind'a'n mort'ig'it'a'n reĝ'o'n ! Jes, li'a'j mal'amik'o'j est'is pli mal'bon'a'j ol li. Ili verŝ'is li'a'n sang'o'n kaj tio'n ili ne rajt'is. Kiel ili kuraĝ'is mort'ig'i li'n !”
Hel'e'n parol'is nun al si mem. Ŝi ne pens'is pri tio, ke ver'ŝajn'e mi ne kompren'as ŝi'n — ke mi sci'as neni'o'n, aŭ almenaŭ tre mal'mult'o'n pri la tem'o, kiu'n ŝi pri'parol'is. Kaj mi mal'supr'e'n'ig'is ŝi'n al la nivel'o de mi'a kon'o.
” Ĉu vi'a'j pens'o'j ankaŭ flank'e'n'iĝ'as kiam fraŭl'in'o Templ'e instru'as ?”
” Ho ne, almenaŭ tre mal'oft'e; ĉar fraŭl'in'o Templ'e ordinar'e parol'as pri io, kio est'as tut'e nov'a por mi'a'j pens'o'j; mi trov'as la manier'o'n en kiu ŝi esprim'as si'n tre agrabl'a, ĉar tio, kio'n ŝi instru'as al mi est'as oft'e ĝust'e io, kio'n mi volont'e sci'as.”
” Sekv'e vi bon'e atent'as kaj kondut'as ĉe fraŭl'in'o Templ'e ?”
” Jes, almenaŭ ne'kontraŭ'star'e. Mi far'as mi'a'n ebl'o'n tio'n far'i; mi simpl'e sekv'as mi'a'n em'o'n. En tia bon'a kondut'o ne est'as merit'o.”
” Jes, tre mult'a. Vi est'as bon'a al hom'o'j, kiu'j est'as bon'a'j al vi. Pli mult'o'n mi neniam dezir'as. Se la hom'o'j est'us ĉiam amik'a'j kaj obe'a'j al tiu'j, kiu'j est'as kruel'a'j kaj mal'just'a'j, la mal'bon'a'j pov'us far'i, kio'n ili dezir'us. Ili tim'us neni'o'n, kaj ne pen'us pli'bon'iĝ'i kaj est'iĝ'us pli kaj pli mal'bon'a'j. Kiam ni est'as batat'a'j sen kaŭz'o, ni dev'as fort'e re'bat'i; mi klar'e sent'as, ke ni dev'as tio'n far'i — tiel fort'e, ke ni instru'as al la bat'int'o, ke li neniam plu kuraĝ'os ni'n tuŝ'i !”
” Se vi est'os pli aĝ'a, vi opini'os ali'e pri tiu'j afer'o'j, mi esper'as. Vi est'as nun nur tre mal'grand'a knab'in'o, kiu sci'as tre mal'mult'e.”
” Sed tiel mi sent'as tio'n, Hel'e'n. Mi ne pov'as am'i person'o'j'n, kiu'j mal'am'as mi'n, kvankam mi far'as mi'a'n ebl'o'n kontent'ig'i ili'n; mi sent'as kontraŭ'star'o'n por defend'i mi'n kontraŭ hom'o'j, kiu'j mal'just'e pun'as mi'n. Tio est'as tiel natur'a, kiel mi am'as hom'o'j'n, kiu'j montr'as, ke ili mi'n am'as, aŭ ke mi sub'met'as mi'n al pun'o, se mi sent'as, ke mi ne merit'is ĝi'n.”
” Idol'an'o'j kaj sovaĝ'a'j gent'o'j instru'as tio'n sam'a'n; sed krist'an'a'j kaj civiliz'it'a'j popol'o'j ne kred'as tio'n.”
” Kio'n ? Mi ne bon'e kompren'as vi'n.”
” La plej bon'a manier'o ne est'as: pag'i mal'am'o'n per per'fort'o — kaj ankaŭ venĝ'o ne pov'as re'bon'ig'i far'it'a'n mal'just'aĵ'o'n.”
” Kio do ?”
” Leg'u foj'e la Nov'a'n Testament'o'n kaj atent'u, kio'n foj'e dir'is kaj far'is Jesuo; far'u li'a'j'n dir'o'j'n vi'a regul'o, kaj rigard'u li'a'n kondut'o'n kiel ekzempl'o'n.”
” Kio'n do li dir'is ?”
” Am'u vi'a'j'n mal'amik'o'j'n; ben'u tiu'j'n, kiu'j mal'ben'as vi'n; far'u bon'o'n al tiu'j, kiu'j vi'n mal'am'as kaj kiu'j per'fort'e ag'as kontraŭ vi pro mi'a nom'o.”
” Sekv'e mi dev'us am'i sinjor'in'o'n Reed, kaj tio'n mi ne pov'as; kaj mi dev'us ben'i ŝi'a'n fil'o'n John, kaj tio est'as al mi ne'ebl'a.”
Hel'e'n pet'is al mi klar'ig'i al ŝi tio'n kaj mi rakont'is pri mi'a'j sufer'o'j kaj mal'am'o. Akr'e kaj sen'brid'e pro ekscit'ec'o mi akurat'e dir'is ĉio'n, kiel mi ĝi'n sent'is, kaŝ'ant'e aŭ mal'grav'ig'ant'e neni'o'n.
Hel'e'n pacienc'e aŭskult'is ĝis la fin'o; mi atend'is, ke ŝi far'us rimark'o'j'n, sed ŝi silent'is.
” Nu,” mi demand'is mal'pacienc'e,” Ĉu vi ne trov'as sinjor'in'o'n Reed mal'bon'a, sen'kompat'a vir'in'o ?”
” Cert'e, ŝi est'is al vi tre mal'amik'a, ĉar ŝi hav'is antipati'o'n kontraŭ vi'a karakter'o, sam'e kiel fraŭl'in'o Scatcherd kontraŭ la mi'a; sed kiel bon'e vi re'memor'as ĉio'n, kio'n ŝi dir'is kaj far'is al vi ! Kiel fort'e impres'is vi'a'n kor'o'n ŝi'a mal'just'ec'o ! Neniam mi'a sent'o tiel fort'e emoci'iĝ'as per kia ajn ag'manier'o kontraŭ mi. Ĉu vi ne pov'us est'i pli feliĉ'a pen'ant'e forges'i pri ŝi'a sever'ec'o kaj pri la pasi'a'j emoci'o'j, kiu'j'n ĝi kaŭz'is ? Ŝajn'as al mi, ke la viv'o est'as tro mal'long'a por pas'ig'i ĝi'n pens'ant'e nur pri mal'am'o kaj mal'just'ec'o sufer'it'a.
En ĉi tiu mond'o ni ĉiu'j dev'as est'i ŝarĝ'it'a'j de kulp'o'j: sed la temp'o baldaŭ ven'os, mi kred'as, ke ni for'ig'os ili'n el ni'a putr'ebl'a korp'o; kiam mal'virt'o'j kaj pek'o'j fal'os de ni kun'e kun ĉi tiu ĝen'ant'a karn'a form'it'aĵ'o, kaj rest'os nur la fajr'er'o de la spirit'o — la ne'palp'ebl'a princip'o pri viv'o kaj pens'o, pur'a kiel kiam ĝi for'ir'is de la Kre'int'o por inspir'i la kre'it'aĵ'o'j'n; ĝi re'ir'os al la lok'o de kie ĝi ven'is, ebl'e por kun'iĝ'i kun est'aĵ'o pli alt'a ol hom'o — ebl'e por tra'ir'i grad'o'j'n de glor'o, de la pal'a hom'a anim'o por bril'ig'i la seraf'o'n ! Tre cert'e kaj mal'e neniam ĝi est'os degener'it'a de hom'o al demon'o. Ne, tio'n mi ne pov'as kred'i.
Mi kred'as i'o'n ali'a'n, kio'n neni'u al mi instru'is kaj pri kio mi nur mal'oft'e parol'as, sed kio ĝoj'ig'as mi'n kaj al kio mi kroĉ'iĝ'as, ĉar ĝi don'as esper'o'n al ĉiu; ĝi far'as la etern'ec'o'n ripoz'ej'o — potenc'a hejm'o kaj ne terur'aĵ'o nek abism'o. Krom'e, per tiu kred'o, mi klar'e pov'as diferenc'ig'i la krim'ul'o'n de li'a krim'o, per ĝi mi sincer'e pov'as pardon'i al la unu'a dum mi abomen'as la ali'a'n; per tiu kred'o la venĝ'o neniam turment'as mi'a'n kor'o'n, la degrad'ad'o neniam tro profund'e naŭz'as al mi, mal'just'ec'o neniam tro sub'prem'as mi'n; mi viv'as kviet'e, atend'ant'e la fin'o'n.”
Dum Hel'e'n dir'is tio'n, ŝi'a kap'o, kiu ĉiam est'is iom klin'iĝ'int'a, klin'iĝ'is ankoraŭ pli profund'e'n. Mi vid'is je ŝi'a'j okul'o'j, ke ŝi ne dezir'as parol'i pli long'e kun mi kaj pli volont'e dron'as en propr'a'j pens'o'j. Sed oni ne don'is al ŝi mult'a'n temp'o'n dediĉ'i si'n al rev'ad'o'j. Plej'aĝ'ul'in'o, alt'kresk'a, krud'et'a knab'in'o, moment'o'n post'e ven'is al ni kaj ek'kri'is kun fort'a kumberlanda akcent'o:
” Hel'e'n Burns, se vi ne tuj ord'ig'os vi'a'n tir'kest'o'n kaj ne tuj kun'volv'as vi'a'n labor'o'n, mi ir'os al fraŭl'in'o Scatcherd, por ke ŝi ekzamen'u ĝi'n !”
Hel'e'n ĝem'is, kiam for'flug'is ŝi'a'j rev'ad'o'j, kaj ek'star'ant'e, ŝi obe'is al la plej'aĝ'ul'in'o sen hezit'o kaj tut'e sen respond'o.
La unu'a kvar'on'jar'o, kiu'n mi pas'ig'is en Lowood, ŝajn'is al mi jar'cent'o, kaj tut'e ne ” or'a ” jar'cent'o; ĝi en'hav'is enu'ig'a'n lukt'ad'o'n kontraŭ mal'feliĉ'aĵ'o'j kaj nov'a'j regul'o'j, al kiu'j mi ne kutim'is. La tim'o ne sukces'i en tiu'j rilat'o'j turment'is mi'n ankoraŭ pli ol la korp'a'j streĉ'o'j kaj pen'ad'o'j de mi'a sort'o, kaj ili est'is mult'a'j kaj grav'a'j. Dum la monat'o'j januar'o kaj februar'o kaj part'o de mart'o la neĝ'o kaj post'e la mal'sek'a'j voj'o'j mal'help'is al ni ir'i pli mal'proksim'e'n ol la mur'o'j de ni'a ĝarden'o, ni pov'is vizit'i nur la preĝ'ej'o'n, malgraŭ tio, ke ni ĉiu'tag'e dev'is pas'ig'i unu hor'o'n ekster'dom'e kaj sub la liber'a ĉiel'o. Ni'a vest'aĵ'o est'is ne'sufiĉ'a por protekt'i ni'n kontraŭ la sever'a mal'varm'o; ni ne hav'is bot'et'o'j'n, la neĝ'o penetr'is en ni'a'j'n ŝu'o'j'n kaj fand'iĝ'is tie; ni'a'j sen'gant'a'j man'o'j est'iĝ'is rigid'a'j kaj est'is kovr'at'a'j de frost'o'ŝvel'aĵ'o'j sam'e kiel ni'a'j pied'o'j.
Bon'e mi memor'as, kiel mi koler'is ĉiu'vesper'e vid'ant'e mi'a'j'n ŝvel'int'a'j'n pied'o'j'n, kaj bon'e mi memor'as la dolor'o'n, kiu'n mi sent'is ĉiu'maten'e, kiam mi prem'ŝov'is la ruĝ'a'j'n rigid'a'j'n pied'fingr'o'j'n en la ŝu'o'j'n. Krom'e la nutr'aĵ'o, kiu est'is dis'don'at'a al ni, est'is tut'e ne'sufiĉ'a. Ni hav'is la apetit'o'n de kresk'ant'a'j infan'o'j, sed apenaŭ ni ricev'is sufiĉ'e da manĝ'aĵ'o por kontent'ig'i mal'san'ul'o'n. El tiu mank'o de nutr'aĵ'o rezult'is mal'bon'a uz'o aŭ kutim'o, kiu fort'e prem'is la plej jun'a'j'n lern'ant'in'o'j'n. Tuj kiam la mal'sat'a'j, pli grand'a'j knab'in'o'j trov'is la okaz'o'n, ili flat'pet'is aŭ minac'pet'is tiel long'e, ke la plej mal'grand'a'j knab'in'o'j don'is al ili si'a'n porci'o'n. Mult'foj'e mi dis'don'is al du tia'j pet'ant'in'o'j la pec'o'n da brun'a pan'o, kiu'n mi est'is ricev'int'a ĉe mi'a te'o, kaj oft'e post kiam mi for'don'is la du'on'a'n part'o'n de mi'a kaf'o al tri'a pet'ant'in'o, mi trink'is la rest'aĵ'o'n, verŝ'ant'e kaŝ'it'a'j'n larm'o'j'n, ĉar la prem'ant'a mal'sat'o plor'ig'is mi'n.
La dimanĉ'o'j en tiu vintr'a sezon'o est'is tre mal'gaj'a'j. Tiam ni dev'is ir'i du mejl'o'j'n al la preĝ'ej'o en brocklebridge, kie ni'a direktor'o funkci'is kiel vikari'o. Ni sent'is mal'varm'o'n, kiam ni ek'ir'is kaj sent'is ankoraŭ pli da mal'varm'o al'ven'ant'e en la preĝ'ej'o'n; kaj en la daŭr'o de la di'serv'o ni preskaŭ rigid'iĝ'is pro mal'varm'o. La distanc'o est'is tro grand'a por re'hejm'iĝ'i antaŭ la tag'manĝ'o kaj tial est'is dis'don'at'a inter la du di'serv'o'j porci'et'o da mal'varm'a viand'o kaj pan'o; tiu porci'et'o est'is tiel mal'grand'a, kiel tiu de ni'a'j ĉiu'tag'a'j manĝ'o'j.
Past la tag'mez'a di'serv'o ni re'hejm'iĝ'is laŭ'long'e de sen'protekt'a, mont'et'a voj'o, dum la sever'a mal'varm'a vent'o, ven'ant'a el la nord'o de super la pint'o'j de neĝ'kovr'it'a mont'et'ar'o, preskaŭ sen'haŭt'ig'is ni'a'n vizaĝ'o'n.
Mi memor'as ankoraŭ, kiel fraŭl'in'o Templ'e ir'is mal'pez'e kaj rapid'e flank'e de ni'a mal'vigl'a vic'o, la mantel'o'n, kiu'n la vent'o sen'ĉes'e flirt'ig'is supr'e'n, ŝi prem'is al si'a korp'o kaj per kuraĝ'ig'ant'a'j vort'o'j kaj ekzempl'o ŝi instig'is ni'n antaŭ'e'n marŝ'i ” kiel vigl'a'j soldat'o ”. La ali'a'j instru'ist'in'o'j, kiel ni mem, ĉiam est'is tro sen'kuraĝ'ig'it'a'j por vigl'ig'i ali'ul'o'j'n.
Kaj kiel ni aspir'is, re'hejm'iĝ'ant'e, la lum'o'n kaj la varm'o'n de bon'a fajr'o ! Sed tio est'is rifuz'it'a, almenaŭ al la plej mal'grand'a'j. Ĉiu el la du fajr'ej'o'j en la instru'salon'o est'is tuj ĉirkaŭ'at'a de du'obl'a vic'o de grand'a'j knab'in'o'j kaj mal'antaŭ ili kaŭr'is ar'e la pli jun'a'j, volv'ant'a'j la antaŭ'tuk'o'n ĉirkaŭ la mal'dik'a'j brak'o'j.
La te'o-hor'o don'is iom da konsol'o en form'o de du'obl'a porci'o da pan'o — tut'a tranĉ'aĵ'o anstataŭ du'on'a — kun iom'et'e da buter'o. Ĝi est'is la semajn'a regal'aĵ'o, kiu'n ni de dimanĉ'o al dimanĉ'o tiel aspir'is. Preskaŭ ĉiu'foj'e mi sukces'is konserv'i por mi mem la du'on'a'n porci'o'n; sed la ali'a'n mi preskaŭ ĉiam dev'is part'e ced'i al ali'ul'o'j.
La dimanĉ-vesper'o'n ni pas'ig'is lern'ant'e parker'e la katekism'o'n kaj la kvin'a'n, ses'a'n kaj sep'a'n ĉapitr'o'j'n de Sankt'a Mateo; kaj aŭskult'ant'e long'a'n predik'o'n, kiu est'is laŭt'legat'a de fraŭl'in'o Miller, kies ne'sub'prem'ebl'a'j osced'o'j pruv'is ŝi'a'n lac'ec'o'n. Mult'foj'e okaz'ant'a inter'romp'o de ĉi tiu preleg'ad'o est'is la lud'ad'o de la rol'o de Eŭtiĥo 1. Tio'n plen'um'is dek'du'o da pli mal'grand'a'j knab'in'o'j, kiu'j kapt'it'a'j de dorm'o fal'is ter'e'n, ne el la tri'a etaĝ'o sed el la kvar'a benk'o, post kio ili est'is for'port'at'a'j preskaŭ sen'konsci'a'j. La re'san'ig'il'o aplik'at'a konsist'is en tio, ke ili est'is puŝ'at'a'j al la mez'o de la instru'salon'o, kie ili dev'is rest'i star'ant'a'j ĝis la fin'o de la preleg'o. Kelk'foj'e ili'a'j pied'o'j ne pov'is plu port'i ili'n kaj ili fal'is sur la plank'o'n; tiam ili est'is star'ig'at'a'j kontraŭ la alt'a'j seĝ'o'j de la plej'aĝ'ul'in'o'j.
1 ĉef'herez'ul'o, el la V-a jar'cent'o. Batal'int'e kontraŭ la nestori'an'ism'o li subit'e dediĉ'is si'n al la kontraŭ'a doktrin'o kaj publik'e instru'is, ke de post la en'karn'iĝ'o rest'is en Jesuo Krist'o neni'o krom la di'a natur'o sub la form'o de la hom'a korp'o. Li'a doktrin'o est'is kondamn'it'a per la episkop'a kun'ven'o de Kalcedon'o ( 378-454 ). Traduk'int'o.
Ĝis nun mi ankoraŭ ne pri'skrib'is la vizit'o'j'n de sinjor'o Brocklehurst. Ĉi tiu sinjor'o for'est'is la plej grand'a'n part'o'n de la unu'a monat'o post mi'a al'ven'o en Lowood, ebl'e ĉar li est'is pli'long'ig'int'a si'a'n rest'ad'o'n ĉe si'a amik'o, la ĉef'diakon'o. Li'a for'est'o est'is al mi tre agrabl'a. Ne est'as neces'e dir'i, ke mi tim'is li'a'n re'ven'o'n, sed fin'e li ven'is. Iu'n tag'mez'o'n ( mi est'is tiam tri semajn'o'j'n en Lowood ), kiam mi est'is kalkul'ant'a long'a'n adici'o'n sur ardez'tabul'o, mi'a rigard'o, kiu vag'is tra la fenestr'o, est'is kapt'it'a de long'a preter'ir'ant'a figur'o. Instinkt'e mi re'kon'is tiu'n mal'dik'a'n vir'o'n, kaj kiam kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e ek'star'is sam'temp'e la tut'a lern'ej'o kun la instru'ist'in'o'j, mi ne plu bezon'is rigard'i supr'e'n por sci'i, kies al'ven'o'n ili salut'is en tia manier'o. Long'a'j paŝ'o'j mezur'is la instru'salon'o'n kaj moment'o'n post'e star'is flank'e de fraŭl'in'o Templ'e, kiu ankaŭ star'iĝ'is, tiu sam'a nigr'a kolon'o, kiu tiel minac'e est'is rigard'int'a al mi, kiam li star'is sur la fajr'ej'tapiŝ'o en Gateshead. Mi rigard'is flank'e'n al tiu pec'o de arĥitektur'o. Jes, mi bon'e vid'is li'n; tio est'is sinjor'o Brocklehurst, vest'it'a per surtut'o buton'um'it'a ĝis la kol'o kaj li ŝajn'is est'i pli long'a, pli mal'larĝ'a kaj pli rigid'a ol iam.
Mi hav'is kaŭz'o'j'n est'i konstern'it'a pro ĉi tiu aper'aĵ'o. Mi tre bon'e re'memor'is la perfid'a'j'n alud'o'j'n, kiu'j'n sinjor'in'o Reed jam don'is al li pri mi'a karakter'o; la promes'o'n, kiu sinjor'o Brocklehurst don'is, ke li sci'ig'os al fraŭl'in'o Templ'e kaj al la ali'a'j instru'ist'in'o'j pri mi'a malic'ec'o. Sen'inter'romp'e mi tim'is la plen'um'o'n de tiu promes'o — ĉiu'tag'e mi atend'is la ven'o'n de la ” ven'ant'a vir'o ” kies inform'o'j pri mi'a'j ĝis'nun'a'j viv'o kaj ag'o'j por ĉiam mark'os mi'n kiel mal'bon'a'n infan'o'n; kaj jen li star'is.
Li star'is flank'e de fraŭl'in'o Templ'e. Li flustr'is en ŝi'a'j orel'o'j kaj mi ne dub'is plu, ke li mal'kovr'as al ŝi mi'a'n fripon'a'n karakter'o'n. Mi atent'e kaj kun dolor'ig'a tim'o rigard'is ŝi'n kaj ĉiu'moment'e atend'is, ke ŝi'a'j okul'o'j si'n de'turn'os de mi kun esprim'o de abomen'o kaj mal'estim'o. Sam'temp'e mi streĉ'e aŭskult'is, kaj sid'ant'e antaŭ'e en la salon'o mi klar'e aŭd'is la plej grand'a'n part'o'n de ĉio, kio est'is dir'at'a. La tem'o de ili'a inter'parol'ad'o mal'ŝarĝ'is mi'n de tuj'a mal'kviet'ec'o.
” Mi supoz'as, fraŭl'in'o Templ'e, ke la faden'volv'aĵ'o'j, kiu'j'n mi aĉet'is en Lowton, est'as laŭ vi'a plaĉ'o; mi opini'is ili'n taŭg'a'j por la kalikot'a'j ĉemiz'o'j, kaj mi elekt'is la bezon'at'a'j'n kudr'il'o'j'n. Vi pov'os dir'i al fraŭl'in'o Smith, ke mi forges'is pri la not'ad'o de la flik-kudr'il'o'j, sed la ven'ont'a'n semajn'o'n mi send'ig'os al ŝi kelk'a'j'n ar'o'j'n da ili; kaj en ĉiu okaz'o ŝi ne dis'don'u al ĉiu lern'ant'in'o pli ol unu flik'a'n kudr'il'o'n sam'temp'e — se ili posed'us pli ol unu, ili est'us ebl'e inklin'a'j far'iĝ'i mal'zorg'em'a'j kaj pov'us perd'i ili'n. Kaj mi dezir'us, ke la lan'a'j ŝtrump'o'j est'u pli bon'e atent'at'a'j ! Kiam mi est'is ĉi tie la last'a'n foj'o'n, mi ir'is en la kuir'ej-ĝarden'o'n kaj rigard'is la vest'o'j'n pend'ant'a'j'n ĉe la sek'ig'ŝnur'o; mult'a'j el tiu'j ŝtrump'o'j est'is tre mal'zorg'e flik'it'a'j; kaj juĝ'ant'e laŭ la grand'a'j tru'o'j, mi konjekt'is, ke ili ne ĉiam est'is bon'e flik'it'a'j.”
Li silent'is moment'o'n.
” Vi'a'j ordon'o'j est'os plen'um'at'a'j, sinjor'o,” dir'is fraŭl'in'o Templ'e.
” Kaj, fraŭl'in'o,” li daŭr'ig'is,” la lav'ist'in'o dir'is al mi, ke kelk'a'j knab'in'o'j uz'as du lav'it'a'j'n kol'tuk'o'j'n ĉiu'semajn'e. Tio est'as tro mult'e; la regul'o'j konsent'as nur unu ĉiu'semajn'e.”
” Mi kred'as, ke mi facil'e pov'as klar'ig'i al vi ĉi tiu'n cirkonstanc'o'n, sinjor'o, agnes kaj katharina Johnstone est'is invit'it'a'j al te'o ĉe amik'o'j en Lowstone pas'int'a'n ĵaŭd'o'n kaj por tiu okaz'o mi konsent'is al ili sur'met'i du'a'n kol'tuk'o'n.”
Sinjor'o Brocklehurst kap'klin'is.
” Nu, por unu foj'o ne est'as grav'e, sed tio ne okaz'u tro oft'e.
Kaj est'as ankoraŭ io, kio mir'ig'is mi'n. Kiam mi regul'ig'is la kont'o'j'n kun la mastr'um'ist'in'o, mi trov'is, ke dum la last'a'j du semajn'o'j du'foj'e est'is dis'don'it'a al la knab'in'o'j lunĉ'o konsist'ant'a el pan'o kaj fromaĝ'o. Kiel tio far'iĝ'is ? Mi re'leg'is la regul'ar'o'n kaj neni'e trov'is, kie io tia est'as permes'at'a. Kiu en'konduk'is tiu'n nov'aĵ'o'n kaj laŭ kies ordon'o okaz'is tio ?”
” Mi est'as respond'ec'a por tio, sinjor'o,” respond'is fraŭl'in'o Templ'e.” La maten'manĝ'o est'is prepar'it'a tiel mal'bon'e, ke la lern'ant'in'o'j ne'ebl'e pov'is manĝ'i ĝi'n; kaj mi ne kuraĝ'is fast'ig'i ili'n ĝis la tag'manĝ'o.”
” Fraŭl'in'o, permes'u al mi moment'o'n. Vi sci'as, ke mi'a plan'o de eduk'ad'o pri ĉi tiu'j knab'in'o'j est'as, ne kutim'ig'i ili'n al luks'o aŭ komfort'o'j, sed far'i ili'n hard'it'a'j, pacienc'a'j kaj plen'a'j de si'n'de'ten'iĝ'o. Se ili'a apetit'o per okaz'a'j cirkonstanc'o'j est'as el'rev'iĝ'int'a, ekzempl'e per mal'bon'a prepar'ad'o de la manĝ'o aŭ per tio, ke ĝi est'as tro tra'bol'it'a aŭ ne sufiĉ'e tra'bol'it'a, tiam tiu el'rev'iĝ'o ne est'u korekt'it'a de pli bon'gust'a manĝ'aĵ'o, per kio la korp'o est'us tro'dorlot'at'a kaj la cel'o de ĉi tiu institut'o est'us kontraŭ'at'a. La ideal'o, spirit'e eduk'i la lern'ant'in'o'j'n dev'as est'i pli'alt'ig'at'a, ni do instig'u ili'n kuraĝ'e kondut'i sub la mal'oft'a'j mank'o'j kaj mal'hav'o'j. Mal'long'a al'parol'o ĉe tiu'j okaz'o'j est'us tre util'a; kler'a eduk'ist'in'o pov'us uz'i la okaz'o'n por atent'ig'i pri la mal'hav'o'j kaj mank'o'j, kiu'j'n dev'is sufer'i la unu'a'j krist'an'o'j; pri la turment'ad'o'j kontraŭ la martir'o'j; pri la admon'o'j de ni'a ben'it'a Sav'int'o, kiu admon'as ĉiu'j'n si'a'j'n disĉipl'o'j'n, sur'ŝultr'ig'i si'a'n kruc'o'n por sekv'i li'n; pri li'a avert'o, ke la hom'o ne pov'as viv'i de nur'a pan'o, sed per la parol'o de Di'o; pri li'a di'a konsol'o,” feliĉ'a est'as vi, se vi sufer'as pri mal'sat'o kaj soif'o pro mi'a nom'o ”. Ho, fraŭl'in'o, se vi nutr'as la buŝ'o'j'n de ĉi tiu'j infan'o'j per pan'o kaj fromaĝ'o anstataŭ per brul'difekt'it'a kaĉ'o, tiam vi pov'us nutr'i ili'a'j'n ter'a'j'n korp'o'j'n, sed tiam vi ne konsci'as, kiel vi mal'sat'ig'as ili'a'j'n sen'mort'a'j'n anim'o'j'n.”
Sinjor'o Brocklehurst halt'is moment'o'n — ebl'e ĉar li'n atak'is li'a'j emoci'o'j. Kiam li komenc'is si'a'n parol'ad'o'n, fraŭl'in'o Templ'e star'is ĉe li'a flank'o kun mal'lev'it'a'j palpebr'o'j; sed nun ŝi rigard'is rekt'e antaŭ si, kaj ŝi'a vizaĝ'o ordinar'e marmor'kolor'a, far'iĝ'is rigid'a kaj mal'varm'a kiel tiu material'o; precip'e ŝi'a'j lip'o'j tiel fort'e si'n prem'is unu sur ali'a, ke nur ĉiz'il'o de statu'ist'o pov'us dis'part'ig'i ili'n, kaj ŝi'a'j brov'o'j iom post iom tiel kun'tir'iĝ'is, ke ŝi'a aspekt'o far'iĝ'is ŝton'iĝ'int'e sever'a. Dum sinjor'o Brocklehurst kun la man'o'j sur la dors'o star'is tie antaŭ la fajr'ej'o, li rigard'is kun majest'a vizaĝ'esprim'o trans la tut'a'n salon'o'n. Subit'e li palpebr'um'is kvazaŭ li est'us vid'int'a i'o'n, kio blind'ig'is aŭ terur'is li'n, kaj rapid'e si'n turn'ant'e, li parol'is pli rapid'e ol antaŭ'e:
” Fraŭl'in'o Templ'e, fraŭl'in'o Templ'e, kiu — kiu est'as tiu knab'in'o kun tiu'j bukl'a'j har'o'j ?— kun tiu'j ruĝ'a'j kaj bukl'a'j har'o'j — kiu'j kovr'as ŝi'a'n tut'a'n kap'o'n ?” Kaj lev'ant'e si'a'n baston'o'n, li montr'is per ĝi la terur'a'n objekt'o'n, dum li'a man'o trem'et'is.
” Tio est'as Juli'a Sever'n,” tre kviet'e respond'is fraŭl'in'o Templ'e.
” Ĉu tio est'as Juli'a Sever'n, fraŭl'in'o ? Kaj kial ŝi, aŭ ali'a knab'in'o ĉi tie, hav'as bukl'a'j'n har'o'j'n ? Kial ŝi est'as kontraŭ ĉiu'j regul'o'j de ĉi tiu institut'o, vest'it'a kiel mond'em'ul'in'o — ĉi tie en evangeli'a bon'far'em'a institut'o — kial ŝi'a'n tut'a'n kap'o'n kovr'as tiom da bukl'o'j ?”
” La har'o'j de Juli'a est'as natur'e bukl'a'j,” fraŭl'in'o Templ'e respond'is ankoraŭ pli kviet'e.
” Natur'e bukl'a'j ! Jes, sed ni ne konform'iĝ'u al la natur'o. Mi dezir'as, ke ĉi tiu'j knab'in'o'j far'iĝ'u infan'o'j de la di'a favor'o, kial do tiu abund'o ? Ripet'e mi kompren'ig'is al vi, ke mi dezir'as, ke ili'a'j har'o'j est'u mal'long'a'j kaj modest'a'j kaj simpl'a'j. Fraŭl'in'o Templ'e, la har'bukl'o'j de tiu knab'in'o dev'as est'i for'tranĉ'it'a'j; morgaŭ mi send'os barbir'o'n kaj mi vid'as ankoraŭ ali'a'j'n, kies har'o'j est'as mult'e tro long'a'j — ekzempl'e tiu'n long'kresk'a'n knab'in'o'n, dir'u al ŝi, ke ŝi turn'iĝ'u. Ordon'u al la tut'a unu'a benk'o ek'star'i kaj ke ili si'n lok'u ĉe la mur'o kun la dors'o'j turn'it'a'j al mi.”
Fraŭl'in'o Templ'e viŝ'is per si'a poŝ'tuk'o si'a'j'n lip'o'j'n kvazaŭ por for'viŝ'i ne'vol'a'n rid'et'o'n, kiu est'is lud'ant'a tie; tamen ŝi don'is la ordon'o'n kaj kiam la unu'a klas'o kompren'is tio'n, kio est'is postulat'a de ĝi, la knab'in'o'j obe'is. Apog'ant'e mi'n mal'antaŭ'e'n en mi'a benk'o, mi pov'is vid'i la rigard'o'j'n kaj grimac'o'j'n, kiu'j'n la knab'in'o'j ĵet'is kaj far'is al si reciprok'e ĉe tiu manovr'o.
Est'is bedaŭr'ind'e, ke ankaŭ sinjor'o Brocklehurst ne pov'is vid'i ili'n, ali'e li ebl'e pov'us sent'i, ke kio'n ajn li far'is je la ekster'aĵ'o de la pokal'o kaj teler'o, la intern'a part'o ne pov'is est'i ŝanĝ'at'a per'e de li'a influ'o.
Li ekzamen'is la ekster'aĵ'o'n de ĉi tiu'j viv'ant'a'j medal'o'j dum kvin minut'o'j kaj post'e li el'dir'is la juĝ'decid'o'n: la vort'o'j'n son'ant'a'j'n kiel la ton'o'j de funebr'a sonor'il'o:” Ĉiu'j tiu'j ruband'o'j kaj bant'o'j dev'as est'i for'ig'at'a'j !”
Fraŭl'in'o Templ'e ŝajn'is protest'i.
” Fraŭl'in'o,” li dir'is plu'e,” mi serv'as mastr'o'n, kies regn'o ne est'as de ĉi tiu mond'o. Est'as mi'a dev'o mort'ig'i en ĉi tiu'j knab'in'o'j la dezir'o'j'n de la karn'o; instru'i al ili vestiĝ'i humil'e kaj simpl'e kaj ne ir'i kun har'lig'o'j kaj mult'e'kost'a'j ornam'aĵ'o'j kaj ĉiu el la antaŭ ni star'ant'a'j knab'in'o'j hav'as har'lig'o'n, kiu'n la vant'ec'o mem pov'us kun'plekt'i. Mi re'dir'as, ke ili dev'as est'i for'tond'at'a'j. Pens'u pri la perd'it'a temp'o, pri ——”
Sinjor'o Brocklehurst est'is inter'romp'it'a tie. Tri ali'a'j vizit'ant'in'o'j nun en'ir'is la instru'ĉambr'o'n. Bedaŭr'ind'e, ke ili ne ven'is iom pli fru'e por aŭskult'i ĉi tiu'n predik'ad'o'n pri vest'aĵ'o'j, ĉar ili est'is bel'eg'e vest'it'a'j per velur'o, silk'o kaj pelt'aĵ'o.
La du plej jun'a'j el ĉi tiu tri'op'o ( bel'a'j knab'in'o'j dek'ses aŭ dek'sep'jar'a'j ) port'is griz'a'j'n ĉapel'o'j'n el kastor'o, kiu'j tiu'temp'e est'is laŭ la mod'o kaj el kiu'j pend'is mal'supr'e'n grand'a'j strut'plum'o'j, kaj el sub la rand'o de tiu'j bel'eg'a'j kap'kovr'il'o'j sving'iĝ'is riĉ'aĵ'o de blond'a'j har'bukl'o'j; la plej alt'kresk'a est'is volv'it'a en mult'e'kost'a, velur'a ŝal'o, border'it'a per ermen'a pelt'o, kaj ŝi port'is fals'a'n peruk'o'n laŭ la franc'a mod'o. Ĉi tiu'j person'in'o'j est'is tre amik'e ricev'at'a'j de fraŭl'in'o Templ'e, kiel sinjor'in'o Brocklehurst kaj ŝi'a'j fil'in'o'j kaj konduk'at'a'j al la honor'seĝ'o'j star'ant'a'j ĉe la fin'o de la salon'o. Ŝajn'is, ke ili est'is ven'int'a'j kun la tre honor'at'a edz'o kaj patr'o per la vetur'il'o kaj ke ili est'is ekzamen'int'a'j la ĉambr'o'n supr'e, dum li regul'ig'is la kont'o'j'n kun la mastr'um'ist'in'o, pri'demand'is la lav'ist'in'o'n kaj admon-riproĉ'is la intendant'in'o'n. Ili nun komenc'is adres'i divers'a'j'n rimark'o'j'n kaj mal'laŭd'o'j'n al fraŭl'in'o Smith, kiu est'is ŝarĝ'it'a per la zorg'o de la tol'aĵ'o kaj la inspekt'ad'o de la dorm'ej'o'j, sed mi ne hav'is la temp'o'n aŭskult'i kio'n ili dir'is; ali'a'j afer'o'j tir'is mi'a'n atent'o'n.
Dum mi aŭskult'is la inter'parol'ad'o'n inter sinjor'o Brocklehurst kaj fraŭl'in'o Templ'e, mi sam'temp'e ne forges'is atent'i mi'a'n propr'a'n sen'danĝer'ec'o'n, kiu'n mi kred'is konserv'i evit'ant'e li'a'n rigard'o'n. Tial mi est'is ŝov'int'a mi'n kiel ebl'e plej mal'antaŭ'e'n sur mi'a benk'o, ŝajn'ig'ant'e, ke mi okup'as mi'n per mi'a adici'o kaj pro tio li ne pov'is vid'i mi'a'n vizaĝ'o'n. Ebl'e mi est'us sukces'int'a evit'i li'a'n atent'o'n, se mi'a perfid'a ardez'tabul'o ne est'us glit'int'a el mi'a man'o kaj fal'int'a kun laŭt'a bru'o sur la plank'o'n, pro kio ĉiu'j rigard'o'j tuj est'is direkt'it'a'j sur mi'n. Mi kompren'is, ke mi est'as perd'it'a kaj dum mi kurb'ig'is mi'n por kolekt'i la pec'o'j'n de la ardez'tabul'o, eksplod'is la uragan'o.
” Kiu est'as tiu mal'lert'ul'in'o ?” dir'is sinjor'o Brocklehurst kaj tuj li parol'is plu'e ” he, jes, la nov'a lern'ant'in'o, mi nun vid'as.”
Kaj antaŭ ol mi pov'is re'kolekt'i mi'a'j'n fort'o'j'n, li daŭr'ig'is,” mi ne rajt'as forges'i dir'i i'o'n koncern'e al ŝi.” Kaj post'e laŭt'voĉ'e — ŝajn'is al mi, ke li dir'is tio'n tre laŭt'e:” La infan'o, kiu ĵus romp'is si'a'n ardez'tabul'o'n, ven'u tuj ĉi tie'n !”
Propr'a'mov'e mi ne pov'us obe'i, ĉar mi sent'is mi'n ŝton'iĝ'int'a de terur'o. Sed la du grand'a'j knab'in'o'j, sid'ant'a'j ĉe mi'a'j flank'o'j, met'is mi'n sur la krur'o'j'n kaj puŝ'is mi'n antaŭ'e'n al la terur'a juĝ'ist'o; post'e fraŭl'in'o Templ'e amik'e pren'is mi'a'n man'o'n kaj konduk'is mi'n tuj antaŭ li'n, dum ŝi flustr'is al mi:
” Ne tim'u, Jane, ĝi est'is nur mal'feliĉ'o. Vi ne est'os pun'at'a.”
Tiu'j amik'a'j parol'o'j kiel ponard'o penetr'is mi'a'n kor'o'n, kaj mi pens'is:
” Ŝi tuj ek'aŭd'os, ke mi est'as hipokrit'ul'in'o kaj mal'estim'os mi'n,” kaj subit'e nask'iĝ'ant'a koler'o kontraŭ Reed, Brocklehurst kaj sam'spec'ul'o'j ig'is bat'i mi'a'n puls'o'n. Mi ne hav'is sam'a'n karakter'o'n kiel Hel'e'n Burns.
” Met'u ĉi tie'n tiu'n benk'o'n,” dir'is sinjor'o Brocklehurst ordon'ton'e kaj baston-montr'ant'e alt'a'n benk'o'n, sur kiu ĵus sid'is plej'aĝ'ul'in'o. Ĝi est'is lok'it'a sur la montr'it'a'n lok'o'n.
” Star'ig'u la infan'o'n sur ĝi'n.”
Mi est'is met'it'a sur la benk'o'n, mi ne sci'as de kiu. Mi ne est'is en stat'o atent'i pri tio. Mi nur sci'is, ke oni lok'ig'is mi'n tiel alt'e'n, ke mi ating'is la naz'o'n de sinjor'o Brocklehurst; ke li star'is je metr'a distanc'o kaj ke nebul'a amas'o da oranĝ-kaj purpur'kolor'a'j silk'a'j vest'o'j kaj nub'o da arĝent'simil'a'j plum'o'j si'n etend'is mov'iĝ'ant'a'j sub mi.
Sinjor'o Brocklehurst tus'et'is.
” Sinjor'in'o'j,” li dir'is turn'ant'e si'n al si'a'j famili'an'o'j,” fraŭl'in'o Templ'e, instru'ist'in'o'j kaj infan'o'j, ĉu vi ĉiu'j vid'as ĉi tiu'n knab'in'o'n ?”
Kompren'ebl'e ili mi'n vid'is, ĉar mi sent'is, ke ĉiu'j okul'o'j kiel brul'o'lens'o'j pik'et'ad'is mi'a'n ruĝ'iĝ'ant'a'n vizaĝ'o'n.
” Vi vid'as, ke ŝi est'as ankoraŭ jun'a; vi vid'as, ke ŝi aspekt'as kiel ordinar'a infan'o; la bon'a Di'o don'is al ŝi la sam'a'n form'o'n, kiu'n li don'is al ni ĉiu'j; neni'u mal'bon'form'o indik'as mark'it'a'n karakter'o'n. Kaj kiu pens'us, ke la satan'o jam trov'is en ŝi serv'ant'in'o'n kaj help'ant'in'o'n ? Dolor'as mi'n, ke mi dev'as tio'n dir'i, sed tiel est'as.”
Paŭz'o sekv'is — dum kiu mi pov'is re'konsci'iĝ'i de mi'a terur'o kaj dum kiu mi sent'is, ke la Rubikon'o nun est'as trans'ir'it'a kaj ke la batal'o, kiu nun est'is ne'evit'ebl'a, dev'os est'i batal'at'a.
” Kar'a'j infan'o'j,” patos'e dir'is plu'e la nigr'a marmor'a pastr'o,” la dev'o, kiu'n mi est'as plen'um'ont'a, est'as mal'ĝoj'a; ĉar mi dev'as avert'i vi'n, ke ĉi tiu knab'in'o, kiu pov'us est'i unu el la infan'o'j de Di'o, est'as mal'grand'a for'ĵet'ul'in'o — ne ŝaf'o de la ver'a ŝaf'ar'o, sed evident'e trud'ul'in'o kaj fremd'ul'in'o.
” Vi ĉiu'j est'u si'n'gard'a'j kontraŭ ŝi; evit'u imit'i la ekzempl'o'n, kiu'n ŝi don'as al vi — kaj evit'u, se neces'e, ŝi'a'n akompan'o'n, ekzil'u ŝi'n el vi'a'j lud'o'j kaj ne toler'u, ke ŝi miks'u si'n en vi'a'j'n inter'parol'o'j'n.
” Instru'ist'in'o'j atent'u ŝi'n akurat'e; ten'u vi'a'j'n okul'o'j'n sur ŝi'a'j mov'o'j, pun'u ŝi'a'n korp'o'n por sav'i ŝi'a'n anim'o'n — almenaŭ se ĝi est'as sav'ebl'a, ĉar ( mi'a lang'o balbut'as dum mi tio'n el'dir'as ):
ĉi tiu knab'in'o, ĉi tiu infan'o, nask'iĝ'int'a en krist'an'a land'o est'as pli mal'bon'a ol mult'a'j jun'a'j idol'an'o'j, kiu'j preĝ'as al Bram'o, aŭ genu'fleks'as antaŭ Ĝugernaŭt 1 — ĉi tiu knab'in'o est'as mensog'ant'in'o !”
1 juggernaut aŭ Jaggernaut ( sanskrit'a: Jagannaaatha = sinjor'o de la mond'o ), idol'o de la Hind'o'j, kies templ'o si'n trov'as en Orissa, kaj kiu posed'as piramid'a'n 2oo fut'o'j'n alt'a'n vetur'il'o'n. En antikv'a'j temp'o'j pilgrim'ant'o'j ofer'don'is si'n mem ĵet'ant'e si'n sub la rad'o'j'n rul'iĝ'ant'a'j'n de la vetur'il'o.
Nun sekv'is paŭz'o de dek minut'o'j, dum kiu'j mi ( re'foj'e re'kviet'iĝ'int'a ) vid'is aper'i ĉiu'j'n poŝ'tuk'o'j'n de la in'a'j brocklehurstanoj, per kiu'j ili viŝ'is si'a'j'n okul'o'j'n dum la plej aĝ'a sinjor'in'o balanc'iĝ'ad'is tie'n kaj re'e'n flustr'ant'e al la pli jun'a'j:” Terur'e !”
Sinjor'o Brocklehurst dir'is plu'e:
” Mi ek'sci'is de ŝi'a bon'far'ant'in'o — de la pi'a kaj mal'avar'a sinjor'in'o, kiu adopt'is ŝi'n kiel infan'o'n, kaj eduk'is ŝi'n kiel propr'a'n fil'in'o'n, kiam ŝi far'iĝ'is orf'in'o, kaj kies bon'ec'o'n kaj nobl'anim'ec'o'n ĉi tiu knab'in'o respond'is per hont'ind'a sen'dank'em'o, pro kio ŝi'a nobl'a protekt'ant'in'o fin'e est'is dev'ig'at'a apart'ig'i ŝi'n de si'a'j propr'a'j infan'o'j, tim'ant'e ke la knab'in'o per si'a mal'bon'a ekzempl'o infekt'us la sen'kulp'ec'o'n de la ali'a'j infan'o'j.
Ŝi send'is ŝi'n ĉi tie'n por re'san'iĝ'i kiel la jud'o'j en antikv'a'j temp'o'j send'is si'a'j'n mal'san'ul'o'j'n al la akv'o'j de Bethesda. Instru'ist'in'o'j kaj intendant'in'o, mi insist'e pet'as vi'n: ne toler'u, ke la akv'o'j ĉirkaŭ ŝi ek'star'u sen'mov'e.”
Fin'int'e ĉi tiu'n super'bel'a'n parol'ad'o'n li buton'um'is la supr'a'n part'o'n de si'a surtut'o, flustr'is i'o'n al la si'a'j, kiu'j ek'star'is, klin'salut'is fraŭl'in'o'n Templ'e kaj grav'mien'e tiu'j alt'rang'a'j hom'o'j el'ir'is la instru'salon'o'n. Kiam mi'a juĝ'ist'o ating'is la pord'o'n, li si'n turn'is, dir'ant'e:
” Ŝi rest'u star'ant'a ankoraŭ du'on'hor'o'n sur tiu benk'o kaj dum la tut'a tag'o neni'u parol'u al ŝi.”
Jen mi star'is alt'e sur tiu benk'o. Mi, kiu antaŭ'e dir'is, ke mi mort'us de hont'o, eĉ se mi dev'us star'i mez'e de la plank'o de la instru'salon'o. Kaj nun mi star'is ĉi tie sur la mal'honor'benk'o dum ĉiu'j okul'o'j direkt'iĝ'is al mi. Neni'u lingv'o pov'as pri'skrib'i, kio'n mi sent'is, sed ĝust'e en la moment'o, kiam mi'a'j emoci'o'j minac'is super'reg'i mi'n kaj kiam ili est'is prem'ferm'ont'a'j mi'a'n gorĝ'o'n, preter'ir'is mi'n knab'in'et'o. Preter'ir'ant'e ŝi lev'is la okul'o'j'n. Kia strang'a bril'o el'ir'is el tiu'j okul'o'j ! Per kia strang'a ek'sent'o tiu rigard'o penetr'is mi'n ! Kiel mi'n kuraĝ'ig'is tiu nov'a sent'o ! Est'is al mi, kvazaŭ martir'in'o aŭ heroin'o, sklav'in'o aŭ viktim'o preter'ir'is, kiu dum'e don'is al mi nov'a'n fort'o'n.
Mi reg'is mi'a'n nask'iĝ'ant'a'n nerv'em'ec'o'n, lev'is la kap'o'n kaj fort'e lok'is mi'a'j'n pied'o'j'n sur la benk'o. Hel'e'n Burns direkt'is sen'signif'a'n demand'o'n al fraŭl'in'o Smith pri si'a labor'o, ricev'is riproĉ'o'n pro la sen'grav'ec'o de la demand'o, re'ir'is si'n al si'a lok'o kaj rid'et'is al mi, kiam ŝi re'foj'e preter'ir'is mi'n. Kia rid'et'o ! Eĉ nun mi ankoraŭ ĝi'n memor'as kaj mi sci'as, ke ĝi est'is la frukt'o de ŝi'a'j delikat'a intelekt'o kaj ver'a kuraĝ'o; tiu rid'et'o hel'ig'is ŝi'a'j'n akr'a'j'n trajt'o'j'n; ŝi'a mal'dik'a vizaĝ'o, ŝi'a'j profund'e kuŝ'ant'a'j griz'a'j okul'o'j don'is al ĝi esprim'o'n de super'ter'a pac'o.
Malgraŭ tio Hel'e'n Burns port'is en tiu moment'o ” la sign'o'n de mal'ord'o ” sur si'a brak'o; antaŭ unu hor'o mi aŭd'is, ke ŝi est'is kondamn'it'a de fraŭl'in'o Scatcherd manĝ'i pan'o'n kun akv'o anstataŭ la tag'manĝ'o'n, ĉar ŝi fal'ig'is ink'makul'o'n sur si'a'n ekzerc'o'n dum ŝi kopi'is ĝi'n. Tia est'as la ne'perfekt'a hom'a karakter'o. Tia'j'n makul'o'j'n oni trov'as sur la disk'o de la plej hel'a planed'o; kaj nur okul'o'j de hom'o'j, kiel tiu'j de fraŭl'in'o Scatcherd, pov'as vid'i ĉi tiu'j'n ekstrem'e mal'grand'a'j'n mal'bon'aĵ'o'j'n, kaj est'as blind'a'j pri la plen'a bril'o de la planed'o.
Antaŭ ol pas'is la du'on'hor'o la horloĝ'o bat'is la kvin'a'n; la kurs'hor'o fin'iĝ'is kaj ĉiu'j ir'is al la manĝ'ej'o por trink'i te'o'n.
Mi nun kuraĝ'is mal'supr'e'n'salt'i de mi'a benk'o. Jam krepusk'iĝ'is. Mi direkt'is mi'n al angul'o kaj sid'iĝ'is sur la plank'o. La sorĉ'pov'o, kiu ĝis nun est'is sub'ten'int'a mi'n, mal'aper'is; la reakci'o efik'is kaj baldaŭ mi est'is kapt'it'a de tia terur'a mal'ĝoj'o, ke mi kuŝ'ig'is mi'n sur la plank'o kaj ek'plor'is. Hel'e'n Burns nun ne est'is tie, kaj neni'u don'is al mi la bezon'at'a'n fort'o'n; kaj for'las'it'a de ĉiu'j, mi ne plu re'ten'is mi'a'j'n larm'o'j'n kaj mal'sek'ig'is per ili la plank'o'n. Mi est'is far'int'a mi'a'n ebl'o'n por est'i bon'a kaj util'a al Lowood. Mi vol'is gajn'i tiom da amik'o'j, vol'is rikolt'i respekt'o'n kaj amik'ec'o'n kaj jam far'is tiom da progres'o'j en tio. Tiu'n sam'a'n maten'o'n mi sukces'is far'iĝ'i numer'o unu de la klas'o; fraŭl'in'o Miller est'is fort'e laŭd'int'a mi'n, fraŭl'in'o Templ'e est'is aprob'e rid'et'int'a al mi; ŝi est'is promes'int'a instru'i al mi en la desegn'a art'o, ŝi instru'ig'us al mi la franc'a'n, se mi daŭr'ig'os en tiu manier'o ankoraŭ du monat'o'j'n. Mi'a'j sam'lern'ant'in'o'j est'is amik'e ricev'int'a'j mi'n; la sam'aĝ'a'j knab'in'o'j est'is kondut'int'a'j al mi kiel al egal'ul'in'o kaj neni'u est'is molest'int'a mi'n, kaj jen mi kuŝ'is, romp'it'a kaj pied'prem'it'a; ĉu mi pov'os iam re'lev'iĝ'i ?” Neniam,” mi pens'is, kaj viv'eg'e mi dezir'is mort'i. Dum mi plor'ant'e el'ig'is tiu'n dezir'o'n, iu al'proksim'iĝ'is. Mi ek'tim'is; jen re'foj'e ven'is al mi Hel'e'n Burns. Kvankam la flam'o en la fajr'ej'o far'iĝ'is tre mal'grand'a, mi pov'is vid'i ŝi'a'n proksim'iĝ'ad'o'n tra la long'a, mal'plen'a ĉambr'o; ŝi port'is al mi kaf'o'n kaj pan'o'n.
” Jen, pren'u kaj manĝ'u iom,” ŝi dir'is; sed mi mal'akcept'is la kaf'o'n kaj la pan'o'n, ĉar mi sent'is kvazaŭ la kaf'o aŭ pec'o da pan'o sufok'us mi'n. Hel'e'n rigard'is mi'n kun mir'o. Kiom ajn mi klopod'is re'kviet'iĝ'i, mi ne pov'is; mi daŭr'e plor'ad'is. Ŝi sid'iĝ'is apud mi sur la plank'o, ĉirkaŭ'brak'is si'a'j'n genu'o'j'n kaj ripoz'ig'is sur ili'n la kap'o'n; en tiu si'n'ten'o ŝi rest'is sid'ant'a sen'parol'e kiel ĉin'o. Mi est'is la unu'a, kiu ek'parol'is.
” Hel'e'n, kial vi rest'as ĉe knab'in'o, kiu'n ĉiu rigard'as kiel mensog'ist'in'o'n ?”
” Ĉiu, Jane ? Sed nur ok'dek hom'o'j aŭd'is vi'n nom'i tia, sed est'as cent milion'o'j da ali'a'j hom'o'j en la mond'o.”
” Sed kio'n mi hav'as por far'i kun ĉiu'j tiu'j milion'o'j ? Tiu'j ok'dek, kiu'j'n mi kon'as, mal'estim'as mi'n nun.”
” Vi erar'as, Jane. Plej ver'ŝajn'e en la tut'a institut'o est'as neni'u, kiu mal'estim'as aŭ mal'am'as vi'n. Mi kun cert'ec'o sci'as, ke est'as mult'a'j ĉi tie, kiu'j kompat'as vi'n.”
” Kiel ili pov'as kompat'i mi'n post kiam ili aŭd'is, kio'n dir'is sinjor'o Brocklehurst ?”
” Sinjor'o Brocklehurst ja tut'e ne est'as iu di'o; li eĉ ne est'as grand'a aŭ admir'at'a vir'o. Preskaŭ neni'u ĉi tie li'n ŝat'as; neniam li far'is i'o'n por ig'i si'n am'ind'a. Vi trov'us ĉirkaŭ vi ĉie publik'a'j'n aŭ kaŝ'it'a'j'n mal'amik'o'j'n, se li est'us ag'int'a al vi en favor'a manier'o; sed ĉar la mal'o okaz'is, la plej grand'a part'o montr'os al vi si'a'n simpati'o'n, se ili nur kuraĝ'os tio'n far'i. Est'as ebl'e, ke la instru'ist'in'o'j kaj la knab'in'o'j kelk'a'j'n tag'o'j'n ag'os al vi en indiferent'a aŭ mal'varm'a manier'o, sed en si'a'j kor'o'j ili kaŝ'as amik'a'j'n pens'o'j'n pri vi; kaj se vi daŭr'ig'os bon'e kondut'i, tiu'j amik'a'j sent'o'j baldaŭ si'n montr'os des pli fort'e, ĉar unu'e ili dev'os sub'prem'i kaj kaŝ'i ili'n. Krom tio, Jane,”— ŝi ek'silent'is.
” Nu, Hel'e'n ?” mi dir'is, met'ant'e mi'a'n man'o'n sur ŝi'a'n.
Dolĉ'e ŝi frot'et'is mi'a'j'n fingr'o'j'n por ili'n varm'ig'i kaj dir'is plu'e:
” Se la tut'a mond'o vi'n mal'am'us, kaj se ĉiu kred'as vi'n mal'bon'a, vi ne est'us sen amik'o'j, se nur vi'a propr'a konscienc'o aprob'as kaj sen'kulp'ig'as vi'n.”
” Nu, mi mem ne trov'as mi'n mal'bon'a, sed tio ne sufiĉ'as.
Mi prefer'e mort'as ol viv'as, se ali'a'j ne ŝat'as mi'n — mi ne pov'as est'i tut'e sol'a kaj mi ne pov'as sufer'i mal'am'o'n, Hel'e'n. Por akir'i vi'a'n am'o'n aŭ tiu'n de fraŭl'in'o Templ'e, aŭ de iu ali'a, kiu'n mi ver'e ŝat'as, mi kun plezur'o toler'us, ke oni romp'us mi'a'n brak'o'n, aŭ ke vir'bov'o per si'a'j korn'o'j ĵet'us mi'n supr'e'n, aŭ mi star'iĝ'us mal'antaŭ pied'bat'ant'a ĉeval'o, por ke ĝi pied'bat'u mi'a'n brust'o'n.”
” Silent'u, Jane ! Vi tro mult'e ŝat'as hom'a'n am'o'n; vi tro for'don'as vi'n al subit'a'j ek'bol'o'j kaj vi est'as tro eksplod'em'a; la di'a man'o, kiu kre'is vi'a'n korp'o'n kaj en'blov'is viv'o'n en ĝi'n, donac'is al vi ankaŭ ali'a'j'n rimed'o'j'n krom vi'a mal'fort'a mem'o, aŭ krom est'aĵ'o'j tiel mal'fort'a'j kiel vi mem. Krom ĉi tiu ter'o kaj la hom'ar'o, trov'iĝ'as ankoraŭ ne'vid'ebl'a mond'o kaj regn'o de spirit'o'j. Tiu mond'o est'as ĉie ĉirkaŭ ni, ĉar ĝi est'as ĉiu'lok'e; kaj tiu'j spirit'o'j atent'as ni'n, ĉar ili dev'as protekt'i ni'n; kaj se ni mort'us pro dolor'o kaj hont'o, se mal'estim'o vund'us ni'n je ĉiu'j flank'o'j, kaj mal'am'o prem'us ni'n ter'e'n, tiam ĉi tiu'j anĝel'o'j vid'as ni'a'j'n sufer'o'j'n kaj sen'kulp'ec'o'n ( almenaŭ se ni est'as sen'kulp'a'j ); kaj pri la vi'a mi est'as cert'a. Mi sci'as, ke vi est'as sen'kulp'a pri tio, kio'n sinjor'o Brocklehurst tiel patos'e parol'is imit'ant'e sinjor'in'o'n Reed; ĉar mi leg'as sincer'a'n karakter'o'n en vi'a'j fajr'a'j okul'o'j kaj sur vi'a seren'a frunt'o kaj Di'o atend'as nur la dis'part'ig'o'n de anim'o kaj korp'o por don'i al ni la kron'o'n de la rekompenc'o. Kial do ni mal'esper'u, prem'at'a'j de mal'ĝoj'o, ĉar la viv'o pas'as rapid'e kaj la mort'o est'as cert'a trans'ir'o al la etern'a feliĉ'o.”
Mi silent'is. Hel'e'n kviet'ig'is mi'n, sed en la kviet'ec'o, don'it'a de ŝi, est'is miks'aĵ'o de ne'esprim'ebl'a mal'ĝoj'o. Mi sent'is sur mi pez'a'n ŝarĝ'o'n, dum ŝi dir'is tio'n, sed ne pov'is klar'ig'i al mi, per kio ĝi est'is kaŭz'it'a, kaj kiam ŝi fin'parol'is kaj iom pli rapid'e spir'is kaj aŭd'ig'is mal'long'a'n tus'o'n, mi dum moment'o forges'is pri mi'a propr'a ĉagren'o kaj subit'e mi ek'sent'is en mi ne'klar'a'n mal'trankvil'ec'o'n kaj zorg'em'o'n pri ŝi.
Ripoz'ant'e kun la kap'o sur la ŝultr'o de Hel'e'n, mi ĉirkaŭ'brak'is ŝi'a'n tali'o'n, ŝi tir'is mi'n al si kaj tiel ni rest'is sid'ant'a'j sen'parol'e. Tiel ni sid'is nur mal'long'a'n temp'o'n, kiam iu en'ir'is.
Kelk'a'j mal'lum'a'j nub'o'j, for'pel'it'a'j de antaŭ la lun'o per la vent'o, re'aper'ig'is la lun'o'n, kies lum'o nun penetr'is tra la fenestr'o sur ni'n kaj sur la al'proksim'iĝ'ant'a'n figur'o'n, kiu'n ni tuj re'kon'is kiel tiu'n de fraŭl'in'o Templ'e.
” Intenc'e mi ven'as ĉi tie'n por serĉ'i vi'n, Jane Eyre,” ŝi dir'is;” mi dezir'us, ke vi ir'u kun mi al mi'a ĉambr'o; kaj ĉar Hel'e'n Burns est'as ĉe vi, ŝi pov'as kun'ir'i.”
Ni sekv'is la intendant'in'o'n, tra'ir'is kun'e kelk'a'j'n koridor'o'j'n kaj supr'e'n'ir'is ŝtup'ar'o'n konduk'ant'a al ŝi'a ĉambr'o. Tie est'is bon'a fajr'o kaj ĉio aspekt'is hejm'ec'e. Fraŭl'in'o Templ'e sid'ig'is Helen'o'n Burns sur mal'alt'a'n brak'seĝ'o'n ĉe unu flank'o de la fajr'ej'o kaj sid'iĝ'ant'e mem ĉe la ali'a flank'o, ŝi star'ig'is mi'n tuj apud si.
” Ĉu vi'a ĉagren'o for'iĝ'is ?” ŝi demand'is mal'supr'e'n rigard'ant'e mi'n.” Ĉu vi plor'for'ig'is vi'a'n tut'a'n ĉagren'o'n ?”
” Mi tim'as, ke mi neniam pov'os far'i tio'n.”
” Kial ?”
” Ĉar oni mal'just'e kulp'ig'is mi'n, kaj vi fraŭl'in'o kaj ĉiu ĉi tie kred'as, ke mi est'as mal'bon'a.”
” Ni opini'os vi'n tia, kia vi pruv'os est'i, mi'a infan'o. Rest'u bon'a knab'in'o, kaj ni est'os kontent'ig'it'a'j.”
” Ĉu ver'e, fraŭl'in'o ?”
” Cert'e,” ŝi dir'is ĉirkaŭ'brak'ant'e mi'n.” Kaj nun rakont'u al mi foj'e, kiu est'as tiu sinjor'in'o, kiu'n sinjor'o Brocklehurst nom'is vi'a bon'far'ant'in'o.”
” Ŝi est'as sinjor'in'o Reed, la edz'in'o de mi'a onkl'o. Mi'a onkl'o mort'is kaj las'is mi'n al ŝi'a'j zorg'o'j.”
” Ĉu ŝi adopt'is vi'n propr'a'vol'e ?”
” Ne, fraŭl'in'o; ŝi tre bedaŭr'is dev'i far'i tio'n. Sed, mi ek'aŭd'is de la serv'ist'in'o'j, ke li promes'ig'is ŝi'n antaŭ si'a mort'o, ke ŝi zorg'os kaj eduk'os mi'n.”
” Nu, Jane, vi sci'as, aŭ almenaŭ tio'n mi al vi sci'ig'as, ke ĉiu kulp'ig'it'o ĉiam rajt'as dir'i ĉio'n, kio'n li pov'as por pruv'i si'a'n sen'kulp'ec'o'n. Oni nom'is vi'n mensog'ist'in'o; defend'u vi'n antaŭ mi kiel ebl'e plej bon'e. Rakont'u ĉio'n ver'a'n, kio'n vi pov'as memor'ig'i al vi; sed ne al'don'u nek tro'ig'u.”
En la fund'o de mi'a kor'o mi decid'is rakont'i ĉio'n kiel ebl'e plej moder'e kaj akurat'e; kaj post mal'long'a pri'pens'o en kiu mi pri'pens'is mi'a'n far'ot'a'n rakont'o'n, por ke ĝi est'u bon'e kompren'ebl'a, mi rakont'is mi'a'n tut'a'n mal'ĝoj'a'n infan'ec'o'n. Ĉar mi est'is tre lac'a pro la ĵus'a'j emoci'o'j, mi'a parol'o est'is pli mal'fort'a ol ordinar'e kiam mi parol'is pri tiu mal'ĝoj'a tem'o; kaj pens'ant'e pri la avert'o de Hel'e'n por ne ced'i al mi'a sent'o de mal'am'o, mi met'is en mi'a'n rakont'o'n mult'e pli mal'mult'o'n da amar'ec'o ol ordinar'e. Tiel moder'ig'it'a kaj pli'simpl'ig'it'a ĝi ŝajn'is pli kred'ind'a. Mi sent'is, dum mi daŭr'ig'is rakont'i, ke fraŭl'in'o Templ'e plen'e mi'n kred'as.
Dum mi'a rakont'o mi ankaŭ menci'is sinjor'o'n Lloyd, kaj kiel li trov'is mi'n, kiam mi kuŝ'is sven'int'a: ĉar neniam mi pov'is forges'i pri tiu al mi tiel terur'a epizod'o en la ruĝ'a ĉambr'o, kaj parol'ant'e pri ĝi mi ĉiam est'is ekscit'it'a; ĉar en mi'a memor'o neni'o pov'is mild'ig'i la terur'a'n sufer'ad'o'n, kiu prem'is mi'a'n kor'o'n, kiam sinjor'in'o Reed rifuz'is mi'a'n pet'o'n ne en'ŝlos'i mi'n plu la du'a'n foj'o'n en la mal'lum'a ĉambr'o vizit'at'a de fantom'o.
Kiam mi fin'is mi'a'n rakont'o'n, fraŭl'in'o Templ'e atent'e rigard'is mi'n dum kelk'a'j minut'o'j kaj post'e ŝi dir'is:” Mi kon'as iom sinjor'o'n Lloyd; mi skrib'os al li kaj se li'a respond'o konform'iĝ'os kun vi'a raport'o, mi sen'ig'os vi'n publik'e de ĉiu mal'honor'o. Laŭ mi'a opini'o, Jane, vi est'as sen'kulp'a.”
Ŝi kis'is mi'n kaj dum'e ŝi las'is mi'n star'i ĉe si'a flank'o. Tre plaĉ'is al mi pov'i vid'i tiel de proksim'e ŝi'a'j'n vizaĝ'o'n, vest'aĵ'o'n, ornam'o'j'n, blank'a'n frunt'o'n, bril'ant'a'j'n bukl'o'j'n kaj radi'ant'a'j'n nigr'a'j'n okul'o'j'n. Si'n turn'ant'e al Hel'e'n Burns, ŝi dir'is plu'e:
” Kaj kiel vi sent'as vi'n hodiaŭ vesper'e, Hel'e'n ? Ĉu vi oft'e tus'is hodiaŭ ?”
” Ne tre oft'e mi kred'as, fraŭl'in'o.”
” Kaj kiel est'as la dolor'o en vi'a brust'o ?”
” Iom pli mal'fort'a.”
Fraŭl'in'o Templ'e ek'star'is, pren'is ŝi'a'n man'o'n kaj sent'is ŝi'a'n puls'o'n; post'e ŝi re'ir'is al si'a seĝ'o kaj ek'sid'ant'e, ŝi profund'e ĝem'is. Kelk'a'j'n moment'o'j'n ŝi rest'is dron'int'a en pens'o'j, tiam vek'iĝ'ant'e, ŝi dir'is:” Sed hodiaŭ vesper'e vi est'as mi'a'j gast'o'j, sekv'e mi dev'as ag'i kiel gast'ig'ant'in'o.” Ŝi sonor'ig'is.
” Barbar'a,” ŝi dir'is al la en'ir'ant'a serv'ist'in'o ” mi ankoraŭ ne ricev'is la te'o'n; en'port'u la plet'o'n kaj sur'met'u du tas'o'j'n por ĉi tiu'j jun'a'j fraŭl'in'o'j.”
La te'o est'is baldaŭ en'port'it'a. Kiel hom'ec'e, laŭ mi'a opini'o, aspekt'is tiu'j porcelan'a'j tas'et'o'j kaj la bril'ant'a te'uj'o, kiu'j est'is met'it'a'j sur la rond'a'n tabl'et'o'n apud la fajr'ej'o ! Kiel arom'a est'is la vapor'o de la te'o kaj kiel agrabl'a la odor'o de la rost'it'a pan'o, sed je mi'a el'rev'iĝ'o mi rimark'is nur mal'grand'a'j'n porci'o'j'n kaj mi'a mal'sat'o est'is tiel grand'a. Tio'n vid'is fraŭl'in'o Templ'e.
” Barbar'a,” ŝi dir'is,” ĉu vi pov'os al'port'i pli mult'e da pan'o kun buter'o ? La port'it'a kvant'o ne sufiĉ'as por tri person'o'j.”
Barbar'a for'ir'is kaj baldaŭ re'ven'is, dir'ant'e:” Fraŭl'in'o Hard'e'n cert'ig'as, ke ŝi send'is al vi la ordinar'a'j'n porci'o'j'n.”
Fraŭl'in'o Hard'e'n est'is la mastr'um'ist'in'o, vir'in'o laŭ la kor'o kaj dezir'o de sinjor'o Brocklehurst, kaj kre'it'a du'on'e el balen'ost'o, du'on'e el fer'o.
” Ho, tre bon'e !” respond'is fraŭl'in'o Templ'e,” mi klopod'os sufiĉ'ig'i ĝi'n, Barbar'a.” Kiam la serv'ist'in'o est'is for, ŝi rid'et'ant'e dir'is plu'e:” Feliĉ'e mi pov'as komplet'ig'i tio'n, kio mank'as.”
Invit'int'e Helen'o'n kaj mi'n sid'iĝ'i ĉe la tabl'o, kaj met'int'e antaŭ ni tas'et'o'n da te'o kun bon'gust'a, sed tre mal'dik'a tranĉ'aĵ'o da pan'o, ŝi lev'iĝ'is, tir'is al si tir'kest'o'n kaj el'pren'int'e pak'et'o'n, ŝi tuj post'e aper'ig'is el ĝi grand'a'n spic'it'a'n kuk'o'n.
” Mi unu'e intenc'is donac'i al vi pec'o'n da ĝi je vi'a for'ir'o,” ŝi dir'is,” sed ĉar nun est'as tiel mal'mult'e da rost'it'a pan'o, vi manĝ'u ĝi'n nun,” kaj ŝi mal'avar'e komenc'is dis'tranĉ'i kaj divid'i inter ni la kuk'o'n.
Ni festen'is tiu'n vesper'o'n kvazaŭ ĝi est'us nektar'o kaj ambrozi'o; kaj ne mal'pli agrabl'a ol la regal'o, est'is la rid'et'o de kontent'iĝ'o, kun kiu ni'n rigard'is la gast'ig'ant'in'o, dum ni kviet'ig'is ni'a'n mal'sat'o'n per la bon'gust'a regal'o, kiu'n ŝi tiel mal'avar'e pret'ig'is al ni. Kiam fin'iĝ'is la te'trink'ad'o kaj la plet'o est'is for'ig'it'a, ŝi de'nov'e vok'is ni'n al la fajr'ej'o; ni sid'is nun ĉiu ĉe flank'o de la fraŭl'in'o kaj sekv'is inter'parol'ad'o inter Hel'e'n kaj ŝi, kaj ver'e est'is privilegi'o aŭd'i ĝi'n.
Fraŭl'in'o Templ'e ĉiam montr'is kviet'ec'o'n en si'a aspekt'o, kaj majest'ec'o'n en si'a ekster'aĵ'o, i'o'n nobl'a'n en si'a lingv'o kaj brid'is ĉiu'n eksplod'o'n de ekscit'ec'o: tio est'is io, kio pli'nobl'ig'is la plezur'o'n de ĉiu, kiu rigard'is kaj aŭskult'is ŝi'n, kaj ĉio'n tio'n mi sent'is nun. Sed kio koncern'is Hel'e'n Burns, mi est'is frap'it'a de mir'o. La pli'fort'ig'ant'a manĝ'aĵ'o, la ĝoj'a fajr'o, la ĉe'est'o kaj amik'ec'o de ŝi'a am'at'a instru'ist'in'o, aŭ ebl'e io de ŝi'a mir'ind'a spirit'o, vek'is en ŝi ĉiu'n energi'o'n. Ĉar nun ĝi vek'iĝ'is kaj ek'bril'is. Unu'e en la pli'ruĝ'iĝ'ant'a kolor'o de ŝi'a'j vang'o'j, kiu'j'n mi ĝis nun vid'is nur pal'a'j kaj sen'sang'a'j; post'e en la fluid'a bril'ec'o de ŝi'a'j okul'o'j, kiu'j subit'e akir'is bel'ec'o'n ankoraŭ pli mir'ind'a'n ol tiu de fraŭl'in'o Templ'e — bel'ec'o'n, ne de'ven'ant'a de la delikat'ec'o pri kolor'o aŭ long'a'j okul'har'o'j aŭ bel'e pentr'it'a'j brov'o'j, sed de'ven'ant'a de esprim'o'j, mov'o'j kaj viv'ec'o.
Ŝi'a'j plej intim'a'j pens'o'j flu'is el ŝi'a'j lip'o'j kun mir'ind'a elokvent'ec'o.
Ili parol'is pri tem'o'j, pri kiu'j mi neniam antaŭ'e aŭd'is; pri naci'o'j kaj long'e for'ir'int'a'j temp'o'j; pri mal'proksim'a'j land'o'j; pri natur'sekret'o'j mal'kovr'it'a'j kaj mal'kovr'ot'a'j. Ili parol'is pri libr'o'j; kiel mult'e ili est'is leg'int'a'j ! Kiel grand'a est'is ili'a sci'o !
Ankaŭ ili sci'is la nom'o'j'n de mult'a'j franc'a'j aŭtor'o'j, sed mi'a mir'o ating'is si'a'n supr'o'n, kiam fraŭl'in'o Templ'e demand'is al Hel'e'n, ĉu ŝi en liber'a'j hor'o'j ankoraŭ ripet'is tio'n de la latin'a lingv'o, kio'n al ŝi est'is instru'int'a ŝi'a patr'o, kaj pren'ant'e libr'o'n de bret'o, ŝi pet'is al ŝi leg'i paĝ'o'n el Virgil'o kaj traduk'i ĝi'n. Kaj Hel'e'n obe'is, dum mi'a admir'o pli'grand'iĝ'is ĉe ĉiu lini'o. Apenaŭ ŝi fin'is, jam la sonor'il'o anonc'is la temp'o'n de en'lit'iĝ'o; ne'ebl'e est'is kontraŭ'star'i tio'n, kaj dum fraŭl'in'o Templ'e ĉirkaŭ'brak'is ni'n, ŝi dir'is:
” Di'o ben'u vi'n ambaŭ, mi'a'j infan'o'j !” Helen'o'n pli long'e ŝi prem'is al si'a kor'o ol mi'n; pli mal'volont'e ŝi el'las'is ŝi'n ol mi'n.
Ankaŭ ŝi'n ŝi sekv'is per la okul'o'j al la pord'o kaj ankaŭ pro Hel'e'n ŝi el'las'is mal'ĝoj'a'n ĝem'o'n kaj pro Hel'e'n ŝi ŝtel'e for'viŝ'is larm'o'n de si'a vang'o. Ven'int'e al la pord'o de la dorm'ej'o, ni aŭd'is la voĉ'o'n de fraŭl'in'o Scatcherd. Ŝi est'is ekzamen'ant'a la tir'kest'o'j'n; ĵus ŝi el'tir'is tiu'n de Hel'e'n kaj Hel'e'n est'is salut'at'a de akr'a riproĉ'o kaj klar'ig'o, ke la sekv'ant'a'n maten'o'n ses'o da mal'ord'e kun'volv'it'a'j objekt'o'j est'os pingl'o'fiks'it'a'j sur ŝi'a'n ŝultr'o'n.
” Mi'a tir'kest'o est'is en hont'ind'a mal'ord'o,” Hel'e'n flustr'is al mi.” Mi antaŭ'e intenc'is ord'ig'i ĝi'n, sed tut'e forges'is pri tio.”
La sekv'ant'a'n maten'o'n fraŭl'in'o Scatcherd skrib'is sur pec'o'n da karton'o kaj per ekster'ordinar'e grand'a'j liter'o'j la vort'o'n ” Sen'ord'ul'in'o ” kaj lig'is ĝi'n ĉirkaŭ la larĝ'a, seren'a, intelekt'a frunt'o de la knab'in'o. Pacienc'e, sen venĝ'o'sent'o ŝi port'is ĝi'n ĝis la vesper'o rigard'ant'e la pun'o'n just'a. Tuj kiam fraŭl'in'o Scatcherd en la post'tag'mez'o el'ir'is la instru'salon'o'n, mi kur'is al Hel'e'n, for'ŝir'is ĝi'n de ŝi'a frunt'o kaj ĵet'is en la fajr'o'n. La koler'o, kiu'n ŝi ne pov'is sent'i, bol'is en mi'a kor'o la tut'a'n tag'o'n; varm'a'j, grand'a'j larm'o'j ĉiu'foj'e est'is mal'sek'ig'int'a'j mi'a'n vizaĝ'o'n; ĉar la vid'aĵ'o de ŝi'a mal'ĝoj'a rezignaci'o dolor'ig'is mi'a'n kor'o'n en ne'pri'skrib'ebl'a manier'o.
Proksim'um'e semajn'o'n post la ĉi supr'e rakont'it'a'j okaz'int'aĵ'o'j, fraŭl'in'o Templ'e ricev'is respond'o'n de sinjor'o Lloyd, al kiu ŝi est'is skrib'int'a. Montr'iĝ'is, ke tiu respond'o konform'iĝ'is kun mi'a'j sci'ig'o'j. Post kiam fraŭl'in'o Templ'e kun'vok'is la tut'a'n lern'ej'o'n, ŝi sci'ig'is, ke ŝi est'is inform'iĝ'int'a pri la ver'ec'o de la kulp'ig'o'j kontraŭ Jane Eyre, kaj ke ŝi ĝoj'is for'ig'i de mi ĉiu'n kulp'o'n. Post'e la instru'ist'in'o'j kor'e prem'is mi'a'n man'o'n kaj kis'is mi'n kaj murmur'ad'o de aprob'o tra'ir'is la vic'o'j'n de la lern'ant'in'o'j.
Tiel liber'ig'it'a de pez'a ŝarĝ'o, mi de post tiu hor'o komenc'is de'nov'e, decid'int'a for'ig'i ĉiu'j'n mal'feliĉ'aĵ'o'j'n. Mi fort'e labor'is kaj mi'a sukces'o est'is egal'a al mi'a'j pen'o'j; mi'a memor'o, kiu ne est'is tre fort'a, pli'fort'iĝ'is per ekzerc'o'j; en mal'mult'a'j semajn'o'j mi trans'ir'is al pli alt'a klas'o, kaj post du monat'o'j mi pov'is komenc'i lern'i la franc'a'n lingv'o'n kaj la desegn'a'n art'o'n. Mi lern'is la unu'a'j'n du temp'o'j'n de la verb'o ” être ”, kaj en la sam'a tag'o skiz'is mi'a'n unu'a'n kamp'ar'a'n dom'o'n ( kies mur'o'j star'is ankoraŭ pli oblikv'a'j ol la oblikv'a tur'o de Pis'a ). Kiam tiu'n vesper'o'n mi en'lit'iĝ'is, mi nur forges'is pri tio imag'e pret'ig'i la vesper'manĝ'o'n, konsist'ant'a'n el varm'e bak'it'a'j ter'pom'o'j, aŭ blank'a pan'o kaj freŝ'a lakt'o, per kiu'j mi ordinar'e pli'fort'ig'is mi'a'n mal'sat'a'n stomak'o'n. Anstataŭ tiu manĝ'o, mi regal'is mi'n per imag'a'j desegn'aĵ'o'j, kiu'j'n mi vid'is antaŭ mi en la mal'lum'o — kaj kiu'j est'is ĉiu'j la labor'o de mi'a'j propr'a'j man'o'j; per liber'a man'o desegn'it'a'j dom'o'j kaj arb'o'j, pentr'ind'a'j rok'ar'o'j kaj ruin'o'j, ar'o'j da bov'in'o'j laŭ la pentr'aĵ'o'j de Cuyp 1, bel'a'j pentr'aĵ'et'o'j de papili'o'j, ŝveb'ant'a'j super ankoraŭ ne ek'flor'int'a'j roz'o'j, bird'o'j, kiu'j bek'manĝ'is matur'a'j'n ĉeriz'o'j'n, nest'et'o'j de regol'o'j, en kiu'j kuŝ'is perl'o'form'a'j ov'et'o'j kaj ĉirkaŭ'it'a'j de jun'a'j heder'branĉ'o'j. Ankaŭ mi pri'pens'is, ĉu iam mi est'os kapabl'a flu'e traduk'i, kio'n en tiu tag'o est'is montr'int'a al mi madame Pierrot; kaj ĉi tiu last'a problem'o ne est'is solv'it'a kontent'ig'e antaŭ ol mi ek'dorm'is.
1 leg'u ” Kojp ”: holanda pentr'ist'o nask. 1606.
Prav'e Sal'om'o dir'is:” Pli bon'a est'as manĝ'aĵ'o el kresk'aĵ'o'j kun am'o, ol gras'ig'it'a bov'o kun mal'am'o.” Mi ne vol'us ŝanĝ'i Lowood kun ĉiu'j ĝi'a'j mal'hav'aĵ'o'j kontraŭ Gateshead kun ĝi'a'j ĉiu'tag'a'j super'flu'o kaj luks'aĵ'o'j.
Sed la mal'hav'aĵ'o'j, aŭ pli bon'e dir'it'e la mal'oportun'aĵ'o'j de Lowood pli'mal'mult'iĝ'is. La printemp'o al'proksim'iĝ'is,— efektiv'e jam ven'is; la vintr'a'j frost'o'j est'is pas'int'a'j; ĝi'a neĝ'o est'is for'fand'iĝ'int'a, ĝi'a'j akr'a'j vent'o'j far'iĝ'is mal'sever'a'j. Mi'a'j kompat'ind'a'j pied'o'j, vund'it'a'j kaj tiel ŝvel'int'a'j, ke mi preskaŭ ne pov'is ir'i, re'san'iĝ'is kaj la dolor'o iom post iom for'iĝ'is pro la influ'o de la dolĉ'a april'a veter'o; la nokt'o'j kaj maten'o'j kun si'a'j mal'varm'o de Kanado ne plu glaci'ig'is la sang'o'n en ni'a'j vejn'o'j; ni nun pov'is el'ten'i la lud'hor'o'n en la ĝarden'o; kaj kelk'foj'e, kiam la tag'o est'is sun'a, la lud'ad'o est'is agrabl'a, kaj la verd'aĵ'o, kiu komenc'is el'kresk'i sur la bed'o'j kaj far'iĝ'is pli kaj pli alt'a, vek'is la pens'o'n, ke la Esper'o trans'paŝ'is ĝi'n dum la nokt'o, kaj post'las'is ĉiu'n maten'o'n si'a'j'n post'sign'o'j'n. Flor'o'j ek'aper'is inter la foli'o'j, galant'o'j, krokus'o'j, purpur'a'j aŭrikul'o'j kaj viol'o'j. Ĵaŭd'e en la post'tag'mez'o'j, kiam ni hav'is liber'a'n du'on'tag'o'n, ni promen'ad'is kaj trov'is ankoraŭ bel'eg'a'j'n mal'ferm'iĝ'ant'a'j'n flor'o'j'n laŭ'long'e de la voj'bord'o sub la plekt'bar'il'o'j.
Mi ankaŭ mal'kovr'is, ke grand'a ĝu'o ekzist'as ĉe la ali'a flank'o de la alt'a najl'o-kovr'it'a ĝarden'mur'o; tiu ĝu'o, lim'ig'it'a nur de la horizont'o, konsist'is en la perspektiv'o de alt'a'j supr'o'j de mont'et'o'j, kiu'j ĉirkaŭ'is val'o'n, kiu est'is riĉ'a pri verd'aĵ'o kaj ombr'o; en klar'a river'et'o plen'a de mal'hel'a'j ŝton'o'j kaj bril'ant'a'j akv'o'turn'iĝ'o'j. Kiel ali'e ĉio tio aspekt'is, kiam ĝi kuŝ'is tie stern'it'a sub la plumb'kolor'a ĉiel'o, rigid'a pro frost'o kaj kovr'it'a de neĝ'o !— kiam nebul'o'j, mal'varm'a'j kiel la mort'o, est'is pel'at'a'j antaŭ'e'n de la orient'a vent'o laŭ'long'e de ĉi tiu'j purpur'a'j supr'o'j kaj mal'supr'e'n'ir'is laŭ la dekliv'o'j, ĝis ili unu'iĝ'is kun la frost'it'a nebul'o, supr'e'n'ir'ant'a el la river'et'o ! Tiu river'et'o mem est'is sovaĝ'a, sen'brid'a; ĝi el'radik'ig'is la arb'o'j'n kaj plen'ig'is la aer'o'n de laŭt'a bru'o, kiu oft'e mal'lum'iĝ'is de la fal'ant'a'j pluv'eg'o'j aŭ turn'iĝ'ant'a'j hajl'ad'o'j; kio koncern'as la arb'ar'o'n, ĝi montr'is neni'o'n krom vic'o'j da skelet'o'j.
April'o pas'is kaj ven'is la monat'o maj'o — klar'a bel'a monat'o konsist'ant'a el tag'o'j kun blu'a aer'o kaj pac'em'a sun'bril'o, kaj okcident'a'j kaj sud'a'j vent'o'j. La kresk'aĵ'o'j matur'iĝ'is kun fort'o; ĉio far'iĝ'is verd'a kaj flor'plen'a; la skelet'o'j de la alt'a'j tili'o'j, fraksen'o'j kaj kverk'o'j est'is ĉiu'j re'vok'it'a'j al majest'a viv'o; precip'e la arb'ar'plant'o'j aper'is el si'a'j rifuĝ'ej'o'j; sen'nombr'a'j musk'o'j kovr'is la valet'o'j'n kaj sur la ter'o form'iĝ'is mir'ig'a sun're'bril'o el la sovaĝ'a'j primol'o'j. Ili'a'n pal-or'a'n re'bril'o'n mi vid'is ĉie kiel dis'e kuŝ'ant'a'j'n lum'aĵ'o'j'n sur la ombr'o-kovr'it'a'j lok'o'j. Ĉio'n tio'n mi ĝu'is liber'e kaj abund'e kaj preskaŭ ĉiam tut'e sol'a. Ĉi tiu ĝu'ad'o hav'is kaŭz'o'n, pri kiu mi vol'as parol'i.
Ĉu mi ne pri'skrib'is la agrabl'a'n kaj al'log'a'n lok'o'n, kiam mi parol'is pri ĝi, kiel ĉirkaŭ'it'a de ĉiel'o'j kaj arb'ar'o'j kaj lev'iĝ'ant'a ĉe bord'o de river'o ? Ĝi kuŝ'is tie tre agrabl'e, tio est'as cert'a, sed mi dub'as pri tio, ĉu ĝi est'is san'ig'a.
La arb'ar'val'o, en kiu kuŝ'is Lowood, est'is kov'ej'o de mal'san'ig'a'j nebul'o'j, kiu'j vek'iĝ'ant'e kun la vek'iĝ'ant'a printemp'o, en'ramp'is la orf'in'ej'o'n kaj dis'vast'ig'is tif'o'n en la tro-plen'a'j instru'salon'o kaj dorm'ej'o'j, kaj ŝanĝ'is la institut'o'n en hospital'o'n jam antaŭ la ven'o de maj'o. Pro la tre mal'bon'a nutr'aĵ'o kaj mal'zorg'it'a'j mal'varm'um'o'j plej mult'a'j lern'ant'in'o'j est'is tre influ'ebl'a'j je tiu infekt'a mal'san'o. El la ok'dek knab'in'o'j, kvar'dek kvin est'is mal'san'a'j en la sam'a temp'o. La kurs'o'j est'is inter'romp'it'a'j kaj la regul'o'j de la institut'o est'is aplik'at'a'j mal'pli sever'e. La mal'mult'a'j, kiu'j rest'is san'a'j, akir'is preskaŭ sen'lim'a'n liber'ec'o'n,— ĉar la kurac'ist'o insist'e ordon'is mult'a'j'n korp'o-mov'o'j'n, por ke la san'ul'o'j ne mal'san'iĝ'u, sed sen tiu ordon'o, neni'u pov'us atent'i ili'n. Fraŭl'in'o Templ'e uz'is ĉiu'n si'a'n temp'o'n por la sufer'ant'in'o'j. Ŝi el'ir'is la salon'o'n de la mal'san'ul'in'o'j nur mal'mult'a'j'n hor'o'j'n en la nokt'o por dorm'i. La instru'ist'in'o'j si'n okup'is en'pak'ant'e la vest'o'j'n de la knab'in'o'j kaj por far'i aranĝ'o'j'n por tiu'j, kiu'j est'is tiel feliĉ'a'j, ke ili posed'as amik'o'j'n aŭ parenc'o'j'n, inklin'a'j for'ig'i ili'n de tiu infekt'it'a lok'o. Mult'a'j, kiu'j est'is jam infekt'it'a'j, ir'is hejm'e'n por mort'i tie.
Kelk'a'j mort'is en la institut'o kaj est'is sen'bru'e, tre rapid'e en'ter'ig'it'a'j, ĉar la mal'san'o ne toler'is prokrast'o'n.
Dum ĉi tiu mal'san'o reg'is en Lowood kaj la mort'o est'is ripet'a vizit'ant'o, dum mal'gaj'ec'o kaj tim'o prem'is ĉies kor'o'n, dum la salon'o'j kaj koridor'o'j est'is plen'a'j de hospital'odor'o'j, kaj drog'o'j kaj pastel'o'j van'e pen'is kontraŭ'batal'i la haladz'o'j'n de la mal'san'o, la bel'a maj'o ĵet'is si'a'n sun'bril'o'n trans la majest'a'j'n mont'et'o'j'n kaj bel'a'j'n arb'ar'o'j'n. Ankaŭ la ĝarden'o bril'is en plen'a flor'ornam'o. Alce'o'j, alt'a'j kiel arb'o'j, si'n lev'is, la lili'o'j mal'ferm'iĝ'is, tulip'o'j kaj roz'o'j star'is en plen'a flor'ad'o; la bord'o'j de la bed'o'j est'is ornam'it'a'j per viol'kolor'a'j diant'o'j kaj ruĝ'a'j du'obl'a'j lekant'et'o'j; la eglanteri'o'j send'is ĉiel'e'n si'a'n odor'o'n de spic'aĵ'o'j kaj pom'o'j de la maten'o ĝis la vesper'o; kaj ĉiu'j bon'odor'a'j trezor'o'j est'is sen'util'a'j por la plej mult'a'j loĝ'ant'o'j de Lowood, escept'int'e kelk'a'j'n kresk'aĵ'o'n kaj flor'o'j'n, kiu'j de temp'o al temp'o est'is met'at'a'j sur ĉerk'o'n.
Sed mi kaj ĉiu'j ali'a'j, kiu'j ne est'is infekt'it'a'j de la mal'san'o, plen'e ĝu'is la bel'ec'o'n de la natur'o kaj de la sezon'o. Oni las'is ni'n kiel cigan'o'j'n vag'ad'i en la arb'ar'o'j; ni ag'is laŭ ni'a plaĉ'o kaj ir'is, kie'n ni dezir'is ir'i; ankaŭ ni'a sort'o far'iĝ'is pli bon'a. Sinjor'o Brocklehurst kaj li'a famili'o nun eĉ ne ven'is en la ĉirkaŭ'aĵ'o'n de Lowood. La mastr'um'aĵ'o'j ne est'is tiel akurat'e ekzamen'at'a'j, la mal'ĝentil'a mastr'um'ist'in'o est'is for'kur'int'a, tim'ant'e est'i atak'at'a de la mal'san'o; ŝi'a anstataŭ'int'in'o, est'int'a administr'ant'in'o de Lowston-institut'o, kaj kiu ankoraŭ ne kon'is la kutim'o'j'n de si'a nov'a ofic'o, est'is tre mal'avar'a. Krom'e nun est'is pli mal'mult'a'j en Lowood por nutr'i. La mal'san'a'j manĝ'is mal'mult'e; ni'a'j porci'o'j far'iĝ'is pli grand'a'j. Se la temp'o mank'is por pret'ig'i ordinar'a'n maten'manĝ'o'n, ŝi don'is al ĉiu el ni grand'a'n pec'o'n de mal'varm'a pasteĉ'o aŭ dik'a'n tranĉ'aĵ'o'n da pan'o kun fromaĝ'o kaj tio'n ni kun'pren'is al la arb'ar'o, kie ni serĉ'is lok'o'n por luks'eg'e maten'manĝ'i.
Mi'a plej am'at'a lok'o est'is glat'a, larĝ'a ŝton'o, kiu lev'iĝ'is, blank'a kaj mal'sek'a, mez'e de la river'et'o, kaj kiu est'is ating'ebl'a post vag'ad'o tra la akv'o, kaj tio'n mi far'is nud'pied'e. La ŝton'o est'is sufiĉ'e larĝ'a por mi kaj ali'a knab'in'o, kiu est'is mi'a intim'a amik'in'et'o — ŝi nom'iĝ'is Marian'a Wilson, est'is sagac'a, atent'a infan'o, kies ĉe'est'o'n mi tre ŝat'is, unu'e ĉar ŝi est'is sprit'a kaj original'a, du'e ĉar ŝi'a ten'iĝ'o sen'ĝen'ig'is mi'n.
Ŝi est'is kelk'a'j'n jar'o'j'n pli aĝ'a ol mi, kaj tial pli bon'e kon'is la mond'o'n ol mi, kaj pri mult'o, kio'n mi dezir'is sci'i, ŝi rakont'is al mi. Ŝi kontent'ig'is mi'a'n sci'vol'o'n; por mi'a'j kulp'et'o'j ŝi est'is tre pardon'em'a kaj kio'n ajn mi dir'is, ŝi las'is mi'n ĉiam fin'parol'i. Ŝi tre ŝat'is rakont'o'j'n, mi ŝat'is analiz'i; volont'e ŝi sci'ig'is al mi, kio'n ŝi sci'is, kaj volont'e mi far'is demand'o'j'n; tial ni bon'e harmoni'is kaj kvankam ni'a kun'est'ad'o liver'is al ni mal'mult'a'n util'o'n, ĝi don'is al ni mult'a'n plezur'o'n.
Kaj kie est'is dum tiu temp'o Hel'e'n Burns ?
Kial mi ne part'o'pren'is kun ŝi ĉi tiu'j'n agrabl'a'j'n liber'a'j'n tag'o'j'n ? Ĉu mi est'is forges'int'a pri ŝi ? Aŭ ĉu mi est'is tiel mal'bon'a, ke ŝi'a sen'makul'a kun'est'ad'o ek'enu'ig'is mi'n ? Tre cert'e tiu Marian'a Wilson tre mal'super'is mi'a'n unu'a'n kon'at'in'o'n. Ŝi pov'is nur rakont'i al mi amuz'a'j'n rakont'o'j'n kaj inter'ŝanĝ'i kun mi sprit'a'j'n, akr'a'j'n parol'o'j'n; dum, se mi dir'u la ver'o'n pri Hel'e'n Burns, ĉi tiu hav'is la talent'o'n ĝu'ig'i mult'e pli alt'a'j'n afer'o'j'n al tiu'j, kiu'j hav'is la privilegi'o'n parol'i kun ŝi. Est'as ver'o, leg'ant'o, kaj tio'n mi sci'is kaj sent'is. Kaj kvankam mi est'as nur ne'perfekt'a est'aĵ'o kun mult'a'j kulp'o'j kaj tre mal'mult'a'j bon'a'j ec'o'j, mi tamen neniam sent'is enu'o'n en ĉe'est'o kun Hel'e'n Burns, kaj neniam mi ĉes'is sent'i por ŝi amik'ec'o'n tia'n fort'a'n, intim'a'n kaj respekt'a'n, kiu iom pli rapid'e bat'ig'is mi'a'n kor'o'n.
Kaj kiel ĝi pov'us est'i ali'a, ĉar Hel'e'n ĉiam kaj sub ĉi'a'j cirkonstanc'o'j montr'is al mi kviet'a'n fidel'a'n amik'ec'o'n, kiu neniam est'is mal'trankvil'ig'at'a de mal'bon'a humor'o aŭ koler'et'o. Sed tiam Hel'e'n est'is mal'san'a. Dum kelk'a temp'o ŝi est'is mal'aper'int'a el mi'a viv'ad'o kaj port'it'a mi ne sci'as en kiu'n ĉambr'o'n supr'e. Ŝi ne est'is en tiu part'o de la konstru'aĵ'o, nun uz'at'a kiel hospital'o, kie kuŝ'is la tif'us-sufer'ant'in'o'j; ĉar ŝi hav'is la ftiz'o'n kaj ne tif'o'n. En mi'a ne'sci'o mi imag'is, ke la ftiz'o est'as mal'grav'a mal'san'o, kiu per temp'o kaj bon'a zorg'ad'o sen'dub'e re'san'iĝ'os. Kaj ĉi tiu mi'a ide'o est'is cert'ig'it'a de la fakt'o, ke kelk'a'j'n foj'o'j'n dum sun'a'j post'tag'mez'o'j mi vid'is ŝi'n mal'supr'e'n konduk'at'a de fraŭl'in'o Templ'e, kiu ir'is kun ŝi al la ĝarden'o. Sed en tiu'j okaz'o'j ne est'is permes'it'e al mi ir'i al ŝi por al'parol'i ŝi'n; mi nur vid'is ŝi'n tra la lern'ej'a fenestr'o, sed eĉ ne tre klar'e, ĉar ŝi'n en'volv'is dik'a tuk'o kaj ŝi sid'is mal'proksim'e sub la verand'o.
Iu'n vesper'o'n en la komenc'o de juni'o mi est'is rest'int'a tre long'e en la arb'ar'o kun Marian'a; kiel kutim'e ni dis'part'iĝ'is de la ali'a'j kaj vag'is mal'proksim'e'n, eĉ tiel mal'proksim'e'n, ke ni perd'is la ĝust'a'n direkt'o'n hejm'e'n kaj est'is dev'ig'at'a'j inform'iĝ'i pri la voj'o ĉe izol'it'a dom'aĉ'o, loĝ'at'a de vir'o kaj vir'in'o, kiu'j gard'is ar'o'n da du'on'e sovaĝ'a'j pork'o'j nutr'ant'a'j si'n per glan'o'j kaj fag'o'frukt'o'j. Kiam ni re'ven'is, la lun'o jam lum'is. Ĉeval'et'o, kiu'n ni re'kon'is kiel tiu'n de la kurac'ist'o, star'is antaŭ la ĝarden'pord'o. Marian'a dir'is, ke sen'dub'e iu est'as tre mal'san'a, ĉar oni ven'ig'is doktor'o'n Bates tiel mal'fru'e en la vesper'o. Ŝi en'ir'is, sed mi rest'is ankoraŭ kelk'a'j'n minut'o'j'n ekster'e por plant'i man'plen'o'n da radik'o'j, kiu'j'n mi est'is el'ŝir'int'a en la arb'ar'o, tim'ant'e ke ili velk'os, se mi prokrast'os la plant'ad'o'n ĝis la sekv'ant'a maten'o. Plant'int'e la radik'o'j'n, mi rest'is tie ankoraŭ kelk'a'n temp'o'n. La flor'o'j odor'is tiel ĉarm'e pro la fal'ant'a ros'o kaj la veter'o est'is tiel agrabl'a, kviet'a kaj dolĉ'a; la okcident'a part'o de la ĉiel'o, ankoraŭ purpur'a pro la sub'ir'int'a sun'o, promes'is bel'a'n morgaŭ'o'n; la lun'o lev'iĝ'is en la mal'lum'a orient'o kun grand'a majest'ec'o. Ĉio'n tio'n mi rigard'is kun rav'o kaj ĝu'is kiel infan'o pov'as ĝu'i kaj subit'e kaj pli vigl'e ol iam antaŭ'e mi'n kapt'is la pens'o:
” Kiel mal'ĝoj'e est'as kuŝ'i nun mal'san'a en la lit'o kaj ebl'e est'i en mort'a danĝer'o ! Ĉi tiu mond'o est'as tiel bel'a — est'us terur'e est'i for'vok'at'a nun por for'ir'i, kiu sci'as kie'n ?” Kaj tiam mi'a anim'o far'is si'a'n ebl'o'n kompren'i, kio'n oni pli fru'e dir'is al mi pri infer'o kaj ĉiel'o; kaj la unu'a'n foj'o'n ĝi paŝ'is mal'antaŭ'e'n, konfuz'it'a; kaj rigard'ant'e ĉiu'lok'e'n mi vid'is nur sen'fund'a'n abism'o'n. Mi'a anim'o sent'is nur unu firm'a'n lok'o'n, sur kiu mi star'is — la est'ant'ec'o'n; ĉio ali'a est'is sen'form'a nebul'o kaj mal'plen'a spac'o. Pri'pens'ant'e pri tio, mi aŭd'is, ke mal'ferm'iĝ'as la front'pord'o; doktor'o Bates ir'is ekster'e'n, akompan'at'a de fleg'ist'in'o. Post kiam ŝi help'is al li supr'e'n'ir'i la ĉeval'o'n kaj vid'is li'n for'ir'i kaj est'is re'ferm'ont'a la pord'o'n, mi rapid'is al ŝi kaj demand'is:
” Kiel fart'as Hel'e'n Burns ?”
” Mal'bon'e,” ŝi respond'is.
” Ĉu doktor'o Bates ven'is por vizit'i ŝi'n ?”
” Jes.”
” Kaj kio'n li dir'is pri ŝi ?”
” Li dir'is, ke ŝi ne est'os plu long'e ĉi tie.” Se mi est'us aŭd'int'a tiu'j'n parol'o'j'n la pas'int'a'n tag'o'n, mi est'us pens'int'a, ke ŝi dev'as est'i trans'konduk'at'a al Northumberlando, al si'a propr'a hejm'o, kaj mi ne est'us supoz'int'a, ke oni cel'is per tio, ke ŝi est'as mort'ont'a; sed nun mi tuj kompren'is, ke Hel'e'n Burns tra'viv'is si'a'j'n last'a'j'n tag'o'j'n sur la ter'o kaj ir'os al la spirit'a, almenaŭ se ĝi ekzist'as. Mi'n ek'reg'is grand'a terur'o; post'e mi sent'is akr'a'n ĉagren'o'n kaj fin'e dezir'o'n — grand'a'n dezir'o'n vid'i ŝi'n; kaj mi demand'is en kiu salon'o ŝi kuŝ'as.
” Ŝi kuŝ'as en la ĉambr'o de fraŭl'in'o Templ'e,” dir'is la fleg'ist'in'o.
” Ĉu mi pov'as ir'i al ŝi por parol'i kun ŝi ?”
” Ho ne, mi'a infan'o ! Pri kio vi pens'as ! Kaj est'as jam la temp'o en'ir'i; vi'n ebl'e atak'os la febr'o, se vi rest'os pli long'e ekster'e dum fal'as la ros'o.”
La fleg'ist'in'o ferm'is la front'pord'o'n; mi en'ir'is tra la flank'pord'o kaj tra'ir'is la koridor'o'n al la instru'salon'o. Mi ven'is ĝust'a'temp'e; est'is la naŭ'a hor'o kaj fraŭl'in'o Miller kun'vok'is la knab'in'o'j'n por en'lit'iĝ'o.
Mi ne pov'is ek'dorm'i, grand'a silent'o reg'is en la ĉambr'o kaj mi kred'is, ke ĉiu'j mi'a'j sam'lern'ant'in'o'j profund'e dorm'as. Je la dek'unu'a hor'o mi el'lit'iĝ'is. Si'n'gard'e kaj ne far'ant'e bru'o'n, mi sur'met'is mi'a'n jup'o'n super mi'a'n nokt'o'vest'o'n kaj sen ŝu'o'j mi ŝtel'ir'is el la dorm'ej'o kaj ir'is al la ĉambr'o de fraŭl'in'o Templ'e.
Ĝi kuŝ'is tre mal'proksim'e ĉe la ali'a flank'o de la konstru'aĵ'o, sed mi kon'is la voj'o'n tie'n. La lum'o de la lun'o, kiu star'is sur la sen'nub'a ĉiel'o, penetr'is tra la koridor'a fenestr'o kaj help'is al mi trov'i ĝi'n. Odor'o de kamfor'o kaj bol'int'a vinagr'o avert'is mi'n, kiam mi ating'is la ĉambr'o'n de la tif'us-sufer'ant'in'o'j, kaj rapid'e mi pas'is ĝi'n tim'ant'e, ke la vek'a fleg'ist'in'o mi'n aŭd'os. Mi tim'is est'i re'send'at'a; ĉar mi dezir'is vid'i Helen'o'n ankoraŭ unu foj'o'n kaj ĉirkaŭ'brak'i ŝi'n ankoraŭ unu foj'o'n, antaŭ ol ŝi mort'os — mi vol'is don'i al ŝi last'a'n kis'o'n kaj parol'i kun ŝi kelk'a'j'n vort'o'j'n.
Mal'supr'e'n'ir'int'e ŝtup'ar'o'n, mi tra'ir'is part'o'n de la konstru'aĵ'o mal'supr'e kaj mi sukces'is mal'ferm'i sen'bru'e du pord'o'j'n kaj re'ferm'i ili'n; post'e mi ven'is al du'a ŝtup'ar'o, mi ĝi'n supr'e'n'ir'is kaj ven'int'e supr'e'n, mi vid'is la ĉambr'o'n de fraŭl'in'o Templ'e rekt'e antaŭ mi. Lum'o penetr'is tra la ŝlos'il'tru'o, kaj mal'supr'e sur la koridor'o'n; profund'a silent'o reg'is ĉie ĉirkaŭ'e. Ating'int'e la pord'o'n mi vid'is, ke ĝi est'as mal'ferm'et'it'a; ver'ŝajn'e por en'ir'ig'i freŝ'a'n aer'o'n en la mal'freŝ'a'n ĉambr'o'n. Est'ant'e tro mal'pacienc'a por hezit'i, mi puŝ'mal'ferm'is la pord'o'n kaj en'rigard'is. Mi'a'j okul'o'j serĉ'is Helen'o'n, kaj mi tim'is vid'i mort'int'o'n.
Apud la lit'o de fraŭl'in'o Templ'e kaj du'on'e kovr'it'a de ĝi'a'j kurten'o'j star'is mal'grand'a lit'o. Mi vid'is la kontur'o'j'n de korp'o sub la lit'kovr'il'o'j, sed la vizaĝ'o'n mi ne pov'is vid'i pro la kurten'o'j. La fleg'ist'in'o, kun kiu mi est'is parol'int'a en la ĝarden'o, dorm'is sur brak'seĝ'o, du'on'e for'brul'ig'it'a kandel'o star'ant'a sur tabl'o dis'vast'ig'is mal'mult'a'n lum'o'n. Fraŭl'in'o Templ'e neni'e est'is vid'ebl'a. Post'e mi ek'aŭd'is, ke ŝi est'is vok'it'a al delir'ant'a mal'san'ul'in'o, kuŝ'ant'a en la febr'o'salon'o. Mi ir'is pli proksim'e'n kaj halt'is ĉe la lit'et'o. Mi pren'is la kurten'o'n, sed antaŭ ol tir'i ĝi'n flank'e'n, mi vol'is i'o'n dir'i. Re'foj'e mi hezit'is, tim'ant'e vid'i mort'int'o'n.
” Hel'e'n !” mi mal'laŭt'e flustr'is.” Ĉu vi est'as vek'a ?” Ŝi mov'iĝ'is, flank'e'n'ig'is la kurten'o'n kaj mi vid'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n, kiu est'is pal'a kaj mal'dik'iĝ'int'a, sed tre kviet'a. Ŝi aspekt'is tiel mal'mult'e ŝanĝ'iĝ'int'a, ke mi'a tim'o subit'e for'iĝ'is.
” Ĉu est'as vi, Jane ?” ŝi demand'is en si'a kutim'a, amik'a ton'o.
” Ho !” mi pens'is,” ŝi ne mort'os, ili erar'as. Ne'ebl'e ŝi pov'us parol'i tiel kviet'e kaj aspekt'i tiel trankvil'a, se ŝi'a mort'o est'us tiel proksim'a.”
Mi klin'is mi'n kaj kis'is ŝi'n; ŝi'a frunt'o est'is mal'varm'a, sam'e kiel ŝi'a'j vang'o'j kaj man'o; sed ŝi rid'et'is kiel ĉiam antaŭ'e.
” Pro kio vi ven'is ĉi tie'n, Jane ? Est'as jam la dek-unu'a hor'o, mi aŭd'is ĝi'n bat'i antaŭ kelk'a'j minut'o'j.”
” Mi ven'is nur por vizit'i vi'n, tif'o Hel'e'n. Mi aŭd'is, ke vi est'as grav'e mal'san'a, kaj mi ne pov'is dorm'i antaŭ ol mi est'us parol'int'a kun vi.”
” Sekv'e vi ven'as por adiaŭ'i mi'n. Ebl'e vi ven'is ĝust'a'temp'e.”
” Ĉu vi est'as for'ir'ont'a. Hel'e'n ? Al vi'a hejm'o ?”
” Jes, al mi'a last'a, etern'a hejm'o.”
” Ne, ne, Hel'e'n !” Mi ek'silent'is pro emoci'o. Dum mi pen'is re'ten'i la larm'o'j'n, Hel'e'n est'is atak'at'a de tus'ad'o; sed la fleg'ist'in'o ne vek'iĝ'is; kiam la tus'ad'o pas'is, Hel'e'n kuŝ'is kelk'a'j'n minut'o'j'n sen'fort'iĝ'int'a, post'e ŝi flustr'is:
” Jane, vi est'as nud'pied'a, kuŝ'iĝ'u kaj kovr'u vi'n per mi'a lit'kovr'il'o.”
Mi obe'is. Ŝi ĉirkaŭ'brak'is mi'n kaj si'n prem'is al mi'a brust'o.
Post long'a silent'ad'o ŝi flustr'is plu'e:
” Mi est'as tre feliĉ'a, Jane; kaj kiam mi est'os mort'int'a pens'u pri tio kaj ne est'u mal'ĝoj'a. Kaŭz'o'j por mal'ĝoj'o ne trov'iĝ'as.
Ni ja ĉiu'j dev'as mort'i, kaj la mal'san'o, kiu far'as fin'o'n al mi'a viv'o, ne est'as dolor'ig'a; ĝi est'as tre mild'a kaj iom post iom'a.
Kaj mi sent'as mi'n tre trankvil'a. Mi post'las'as neniu'n, kiu long'e funebr'os pro mi. Mi hav'as nur patr'o'n, kaj antaŭ ne long'e li re'edz'iĝ'is; li ne sent'os mi'a'n for'est'o'n. Per fru'a mort'o mi est'os liber'ig'it'a de mult'a'j sufer'o'j. Mi ne hav'is ec'o'j'n aŭ talent'o'j'n por sukces'i en la mond'o. Ĉiam mi viv'us kun ĝi en mal'pac'o.”
” Sed kie'n vi ir'os, Hel'e'n ? Ĉu vi pov'as vid'i tio'n ? Ĉu vi sci'as tio'n ?”
” Mi kred'as, ke mi ir'os al Di'o.”
” Kie est'as Di'o ? Kio est'as Di'o ?”
” Mi'a kaj ankaŭ vi'a kre'int'o, kiu neniam perd'ig'os, kio'n Li kre'is. Mi sen'kondiĉ'e fid'as Li'a'n potenc'o'n kaj Li'a'n bon'ec'o'n.
Mi nombr'as la hor'o'j'n, kiu'j dev'as ankoraŭ pas'i, antaŭ ol ven'os tiu, kiu port'os mi'n al Li kaj kiu vid'ig'os Li'n al mi.”
” Sekv'e vi est'as konvink'it'a, Hel'e'n, ke trov'iĝ'as ĉiel'o kaj ke ni'a anim'o ir'os tie'n post kiam ni est'os mort'int'a'j ?”
” Mi est'as konvink'it'a pri tio, ke est'as viv'o post ĉi tiu viv'o; mi kred'as, ke Di'o est'as bon'a, mi pov'as trans'don'i al Li mi'a'n sen'mort'a'n anim'o'n sen tim'o aŭ dub'o. Di'o est'as mi'a patr'o. Mi Li'n am'as kaj mi kred'as, ke Li ankaŭ mi'n am'as. Kaj eĉ se mi ir'us tra la Val'o de la Ombr'o'j de la Mort'o, ankaŭ tie Li'a man'o konduk'us mi'n.”
” Kaj se mi mort'os, ĉu mi re'vid'os vi'n Hel'e'n ?”
” Vi ir'os al tiu sam'a feliĉ'a land'o, kie'n mi ir'os, kaj ni est'os ricev'at'a'j de la sam'a potenc'a Patr'o, kar'a Jane.”
Kaj re'foj'e mi far'is demand'o'j'n, sed nur pens'ant'e:” Kie est'as tiu land'o ? Ĉu ĝi ekzist'as ?” Kaj mi pli fort'e ĉirkaŭ'brak'is Helen'o'n; est'is al mi kvazaŭ ŝi est'as al mi pli kar'a ol iam antaŭ'e; mi sent'is, ke mi ne pov'as las'i ŝi'n for'ir'i de mi en ĉi tiu temp'o kaj kaŝ'is mi'a'n vizaĝ'o'n sur ŝi'a kol'o. Post mal'long'a temp'o ŝi dir'is tre mal'laŭt'e:
” Kaj mi sent'is mi'n tiel bon'a ! Tiu last'a tus'atak'o iom lac'ig'is mi'n; mi sent'as, ke mi pov'os dorm'i, sed ne for'ir'u, Jane; mi vol'as, ke vi rest'u ĉe mi.”
” Mi rest'os ĉe vi, kar'a Hel'e'n. Neni'u for'ig'os mi'n de vi.”
” Ĉu vi kuŝ'as varm'e, kar'ul'in'o ?”
” Jes.”
” Bon'a'n nokt'o'n, Jane.”
” Bon'a'n nokt'o'n, Hel'e'n.”
Ni kis'is ni'n reciprok'e kaj baldaŭ ni ek'dorm'is. Est'is jam tag'o, kiam mi vek'iĝ'is. Ne'kutim'a mov'o est'is vek'int'a mi'n; mi rigard'is supr'e'n; mi kuŝ'is en ies brak'o'j; la fleg'ist'in'o nun ten'is mi'n kaj re'port'is mi'n al la dorm'o'salon'o. Oni ne riproĉ'is mi'n, ĉar mi est'is el'ir'int'a mi'a'n lit'o'n, oni pens'is pri io tut'e ali'a.
Oni ne respond'is mi'a'j'n mult'a'j'n demand'o'j'n. Sed kelk'a'j'n tag'o'j'n post'e mi aŭd'is, ke kiam fraŭl'in'o Templ'e ĉe tag'iĝ'o re'ir'is al si'a ĉambr'o, ŝi trov'is mi'n en la lit'et'o, kun mi'a vizaĝ'o sur la ŝultr'o de Hel'e'n kaj kun mi'a'j brak'o'j ĉirkaŭ ŝi'a kol'o. Mi dorm'is, kaj Hel'e'n est'is — mort'int'a. Ŝi kuŝ'as en'ter'ig'it'a en la tomb'ej'o de brocklebridge. Dum dek kvin jar'o'j post ŝi'a mort'o ŝi'a tomb'o est'is indik'at'a nur de herb'mont'et'o; sed nun griz'marmor'a ŝton'et'o montr'as ĝi'n; sur la ŝton'et'o star'as ŝi'a nom'o kaj la vort'o:” Resurgam. 1 ”
1 Mi re'viv'iĝ'os.
Ĝis nun mi rakont'is detal'e la okaz'int'aĵ'o'j'n de mi'a sen'signif'a viv'o. Al la unu'a'j dek jar'o'j de mi'a viv'o mi dediĉ'is preskaŭ sam'e mult'a'j'n ĉapitr'o'j'n. Sed ĉi tiu libr'o ne far'iĝ'os regul'a biografi'o. Mi pri'demand'os nur mi'a'n memor'o'n, kiam ĝi aper'ig'os okaz'int'aĵ'o'j'n, kiu'j est'as interes'a'j. Tial mi preter'las'os ĉi tie epok'o'n de ok jar'o'j. Kelk'a'j lini'o'j est'os sufiĉ'a'j por unu'ig'i ĝi'n kun tio, kio'n mi jam rakont'is.
Kiam la tif'o plen'um'is si'a'n ruin'ig'a'n misi'o'n en Lowood, ĝi iom post iom mal'aper'is, sed ne antaŭ ol ĝi'a mort'ig'a karakter'o kaj la nombr'o de ĝi'a'j viktim'o'j tir'is la ĝeneral'a'n atent'o'n al la institut'o. La kaŭz'o de tiu skurĝ'o est'is ekzamen'it'a kaj baldaŭ mal'kovr'iĝ'is fakt'o'j, kiu'j nask'is la publik'a'n indign'o'n.
La mal'san'ig'a situ'o de la konstru'aĵ'o, la porci'o'j kaj la kvalit'o de la nutr'aĵ'o por la infan'o'j; la mal'bon'a akv'o, uz'at'a por prepar'i la manĝ'aĵ'o'n; la ne'sufiĉ'a'j vest'o'j kaj loĝ'ad'o — ĉiu'j tiu'j afer'o'j est'is mal'kovr'it'a'j kaj el tio rezult'is ŝanĝ'o, tre hont'ind'a por sinjor'o Brocklehurst, sed util'a por la institut'o. Divers'a'j riĉ'a'j kaj mal'avar'a'j hom'o'j en la graf'land'o sub'skrib'e donac'is grand'a'n mon'sum'o'n por konstru'i pli bon'a'n institut'o'n sur pli taŭg'a lok'o; nov'a'j regul'ar'o'j est'is star'ig'it'a'j; la manĝ'o kaj vest'aĵ'o'j far'iĝ'is pli bon'a'j; la rent'o'j de la akir'it'a kapital'o est'is met'it'a'j sub kontrol'o'n de komision'o. Sinjor'o Brocklehurst, kontraŭ kiu oni ne pov'is ag'i laŭ'merit'e, pro li'a'j riĉ'ec'o kaj famili'a'j inter'rilat'o'j, rest'is kas'ist'o; sed person'o'j, kun pli mal'avar'a'j ide'o'j dev'is help'i li'n en la plen'um'o de li'a'j dev'o'j; sam'e en la ofic'o de inspektor'o part'o'pren'is ali'a'j, kiu'j pov'is unu'ig'i just'ec'o'n kun akurat'ec'o, komfort'o'j'n kun ŝpar'em'o kaj kompat'o'n kun honest'ec'o. Kiam post'e mult'a'j afer'o'j est'is pli'bon'ig'it'a'j, la lern'ej'o iom post iom far'iĝ'is ver'e util'a kaj nobl'a institut'o. Post ĝi'a re'nask'iĝ'o mi rest'is en ĝi ankoraŭ ok jar'o'j'n — ses kiel lern'ant'in'o kaj du kiel instru'ist'in'o.
Dum tiu'j ok jar'o'j mi'a viv'o est'is monoton'a sed ne mal'feliĉ'a, ĉar ĝi ne est'is sen'labor'a viv'o. La rimed'o'j, ricev'i bon'eg'a'n eduk'o'n, est'is akir'ebl'a'j; prefer'o pri kelk'a'j el mi'a'j stud'o'j kaj la dezir'o super'i en ĉio, kaj la plaĉ'o ig'i mi'a'j'n instru'ist'in'o'j'n kontent'a'j, kaj precip'e tiu'j'n, kiu'j'n mi plej ŝat'is, instig'is mi'n. Mi util'ig'is la don'it'a'n okaz'o'n kiel ebl'e plej bon'e. Post kelk'a temp'o mi far'iĝ'is la plej bon'a lern'ant'in'o de la plej alt'a klas'o kaj mi est'is nom'ot'a instru'ist'in'o. Tiu'n ofic'o'n mi plen'um'is du jar'o'j'n kun fervor'o, sed ĉe la fin'o de tiu temp'o far'iĝ'is grand'a ŝanĝ'o en tio.
Malgraŭ ĉiu'j ŝanĝ'o'j okaz'int'a'j en Lowood, fraŭl'in'o Templ'e rest'is direktor'in'o. Al ŝi'a bon'eg'a instru'ad'o mi dank'is la plej mult'o'n de mi'a'j sci'o'j. Ŝi'a'j amik'ec'o kaj akompan'o est'is daŭr'e mi'a konsol'o; ŝi kvazaŭ anstataŭ'is mi'a'n patr'in'o'n kaj instru'ist'in'o'n kaj en la last'a temp'o ŝi est'is mi'a amik'in'o. En tiu temp'o ŝi edz'in'iĝ'is kaj ir'is kun si'a edz'o ( eklezi'ul'o, bon'a vir'o kaj preskaŭ ind'a je ŝi ), al izol'it'a graf'land'o kaj tiel ŝi est'is perd'it'a por mi. De tiu temp'o mi ne est'is plu la sam'a. Kun ŝi ĉiu lig'il'o, kiu far'is Lowood mi'a hejm'o, est'is mal'aper'int'a. Mi est'is trans'pren'int'a i'o'n de ŝi'a karakter'o; pli harmoni'a'j pens'o'j, pli bon'e ord'ig'it'a'j sent'o'j far'iĝ'is loĝ'ant'o'j de mi'a spirit'o. Mi est'is lern'int'a kiel kutim'iĝ'i al dev'o kaj ord'o; mi est'is kviet'a. Mi kred'is, ke mi est'as kontent'a. Laŭ ĉies opini'o'j kaj kutim'e ankaŭ laŭ mi'a'j, mi ŝajn'is person'o, kviet'ig'it'a de disciplin'o.
Sed la destin'o en la form'o de la reverend'a sinjor'o Nasmyth si'n lok'is inter mi kaj fraŭl'in'o Templ'e. Mi vid'is ŝi'n vest'it'a per vojaĝ'kostum'o en'ir'i poŝt'kaleŝ'o'n mal'long'e post la ge'edz'iĝ'a ceremoni'o. Mi post'rigard'is la kaleŝ'o'n, dum ĝi supr'e'n'ir'is la mont'et'o'n kaj post'e mal'aper'is; kaj mi re'tir'is mi'n en mi'a'n propr'a'n ĉambr'o'n pas'ig'ant'e sol'a tie la plej grand'a'n part'o'n de la du'on'a liber'a tag'o, don'it'a al ni ĉe tiu okaz'o.
Plej grand'a'n part'o'n de tiu temp'o mi ir'is tie'n kaj re'e'n en la ĉambr'o. Mi imag'is, ke mi bedaŭr'as nur mi'a'n perd'o'n kaj ke mi pri'pens'is kiel ripar'i ĝi'n; sed long'e pri'pens'int'e kaj rigard'ant'e supr'e'n kaj rimark'ant'e, ke est'as jam mal'fru'e en la post'tag'mez'o kaj ke ek'vesper'iĝ'as, mi far'is mal'kovr'o'n — nom'e ke en mi'a anim'o okaz'is grand'a ŝanĝ'o; ke mi'a anim'o for'ig'is de si ĉio'n, kio'n ĝi est'is prunt'e'pren'int'a de fraŭl'in'o Templ'e — aŭ pli ĝust'e dir'it'e, ke ŝi est'is port'int'a kun si la kviet'a'n atmosfer'o'n, kiu'n mi ĉiam en'spir'is en ŝi'a ĉe'est'o — kaj ke mi re'trov'as mi'n en mi'a natur'a element'o kaj ke iam'a'j emoci'o'j vek'iĝ'is en mi'a anim'o. Ne est'is al mi kvazaŭ est'us for'pren'it'a tio, kio mi'n sub'ten'is, sed kvazaŭ tiu mov'il'o mal'aper'is kun ŝi. Kelk'a'j'n jar'o'j'n mi'a mond'o hav'is Lowoodon kiel mez'punkt'o'n. Ali'a'j'n spert'o'j'n, krom ĝi'a'j regul'o'j kaj labor'ad'o, mi ne hav'is; sed nun mi subit'e memor'is, ke la ver'a mond'o est'as vast'a, kaj ke larĝ'a kamp'o de esper'o kaj tim'o, de sent'o'j kaj emoci'o'j atend'as tiu'j'n, kiu'j hav'as kuraĝ'o'n en'ir'i ĝi'n kaj serĉ'i ver'a'n viv'o'spert'o'n mez'e de ĝi'a'j danĝer'o'j. Mi ir'is al mi'a fenestr'o, mal'ferm'is ĝi'n kaj rigard'is ekster'e'n. Jen si'n etend'is la du al'o'j de la konstru'aĵ'o; jen kuŝ'is la ĝarden'o; jen si'n etend'is la lim'o de Lowood; kaj tre tre mal'proksim'e la mont'o'j kaj la horizont'o. Mi'a'j okul'o'j vag'is trans ĉiu'j'n ali'a'j'n objekt'o'j'n kaj fin'e si'n fiks'is al tiu'j mal'proksim'a'j, blu'a'j supr'o'j. Tiu'j'n mi dezir'is trans'ir'i; ĉio inter ili'a'j lim'o'j de mont'supr'o'j kaj erik'ej'o ŝajn'is al mi aspekt'i kiel mal'liber'ej'o kaj ekzil'it'a de la ekster'a mond'o. Mi'a rigard'o sekv'is la blank'a'n voj'o'n ĉirkaŭ'ir'ant'a'n la mal'supr'o'n de mont'o kaj mal'aper'ant'a'n en valet'o'n inter du ali'a'j mont'o'j. Kiel mi dezir'is sekv'i ĝi'n pli mal'proksim'e'n ! Mi pens'is pri la temp'o kiam mi laŭ'ir'is tiu'n sam'a'n voj'o'n en la poŝt-kaleŝ'o; mi memor'is kiel mi mal'supr'e'n'ir'is tiu'n mont'et'o'n, kiam ven'is la krepusk'o. Ŝajn'is kvazaŭ jar'cent'o pas'is de post la tag'o, kiam mi la unu'a'n foj'o'n en'ir'is Lowood kaj de post tiu tag'o mi neniam for'las'is ĝi'n. Ĉiu'j'n mi'a'j'n feri'o'j'n mi pas'ig'is en la lern'ej'o. Neniam sinjor'in'o Reed invit'is mi'n al Gateshead; nek ŝi nek iu ali'a el ŝi'a famili'o iam vizit'is mi'n; nek mi hav'is inter'rilat'o'j'n kun la mond'o per korespond'ad'o aŭ komisi'o'j. Mi kon'is neni'o'n en ĉi tiu mond'o krom regul'o'j, lern'ej- dev'o'j, lern'ej- kutim'o'j kaj opini'o'j kaj — vizaĝ'o'j kaj — fraz'o'j kaj — kostum'o'j, prefer'o'j kaj — antipati'o. Kaj nun mi sent'is, ke tio ne sufiĉ'as plu al mi. En tiu sol'a post'tag'mez'o la enu'ig'a kutim'o de tiu'j ok jar'o'j reg'is mi'n. Mi sopir'is liber'ec'o'n; mi sopir'is al ĝi kaj preĝ'is pri ĝi; est'is kvazaŭ la blov'ant'a vent'o kun'port'is tiu'n preĝ'o'n.
Mi'a preĝ'o est'is nur humil'a dezir'o. Ŝanĝ'o'j'n, nov'a'j'n instig'o'j'n mi dezir'is, sed ŝajn'is, ke ankaŭ tiu dezir'o mal'aper'is en la spac'o'n.” Permes'u al mi almenaŭ ali'a'n dom'o'n por serv'i,” mi ek'kri'is du'on'e mal'esperant'a. Sonor'il'o vok'is ni'n al la vesper'manĝ'o kaj mi ir'is mal'supr'e'n.
Antaŭ ol en'lit'iĝ'i mi ne pov'is plu daŭr'ig'i mi'a'j'n inter'romp'it'a'j'n pens'ad'o'j'n; kaj eĉ tiam, instru'ist'in'o, kiu okup'is kun mi la ĉambr'o'n, per ĉi'a'j bagatel'a'j babil'aĵ'o'j, de'ten'is mi'n de la tem'o al kiu mi tiel volont'e dediĉ'us mi'n. Kiel ard'e mi dezir'is, ke la dorm'o silent'ig'u ŝi'n ! Ŝajn'is al mi, ke iu ide'o kapt'us mi'n per kiu mi pov'us silent'ig'i ŝi'n, se mi nur pov'us re'pren'i la pens'o'j'n, en kiu'j mi est'is dron'int'a, kiam mi star'is ĉe la fenestr'o.
Fin'e fraŭl'in'o Gryce ronk'is. Ŝi est'is pez'ec'a vir'in'o el Kimr'uj'o, kaj ĝis nun mi rigard'is ŝi'a'n kutim'a'n ronk'ad'o'n kiel i'o'n tre mal'agrabl'a'n. Sed ĉi tiu'n vesper'o'n mi aŭd'is kun ĝoj'o ĝi'a'j'n unu'a'j'n son'o'j'n. Nun mi ne est'os plu ĝen'at'a; mi'a'j du'on'e for'mort'int'a'j pens'o'j de'nov'e re'viv'iĝ'is.
” Nov'a ofic'o en ali'a dom'o ! Jen ebl'e io bon'a !” mi dir'is al mi ( en mi'a anim'o, kompren'ebl'e, ĉar mi ne parol'is laŭt'voĉ'e ).” Mi sci'as tio'n, kvankam tio ne son'as tre agrabl'e. Ne son'as kiel la vort'o'j Liber'ec'o, Ekscit'ec'o kaj Ĝu'o,— bel'eg'a'j son'o'j en ver'o; sed por mi ili est'as nur son'o'j; kaj tiel surd'a'j, tiel obtuz'a'j, ke est'as nur'a temp'o'perd'o, aŭskult'i kaj atent'i ili'n. Sed nov'a ofic'o ! Jen io real'a ! Ĉiu pov'as plen'um'i ofic'o'n ! Mi far'is tio'n ĉi tie dum ok jar'o'j; kaj mi dezir'is neni'o'n ali'a'n ol plen'um'i ĝi'n ali'lok'e. Ĉu mi ne pov'us persist'i pri tiu mi'a propr'a vol'o ? Ĉu tio do ne est'us far'ebl'a ? Jes — jes — ĝi est'is efektiv'ig'ebl'a, se nur mi'a cerb'o est'us sufiĉ'e aktiv'a por trov'i la rimed'o'j'n ating'i ĝi'n.”
Rekt'e mi sid'is en mi'a lit'o por viv'ig'i mi'a'n cerb'o'n; la nokt'o est'is frost'a; mi kovr'is mi'a'j'n ŝultr'o'j'n per ŝal'o kaj de'nov'e mi streĉ'is mi'a'j'n fort'o'j'n por pens'i.
” Kio'n en real'o mi dezir'is ? Nov'a'n ofic'o'n en ali'a dom'o, inter ali'a'j vizaĝ'o'j, sub nov'a'j cirkonstanc'o'j. Tio'n mi dezir'is, ĉar ne util'is dezir'i i'o'n pli bon'a'n, i'o'n pli grand'a'n. Kiel ag'as la hom'o'j por akir'i ali'a'n ofic'o'n ? Ili si'n turn'as al si'a'j amik'o'j, kiel mi supoz'is,— mi ne hav'as amik'o'j'n. Sed mult'a'j hom'o'j ne hav'as amik'o'j'n kaj dev'as mem serĉ'i kaj help'i si'n mem; kiel ili far'as tio'n ?”
Mi ne pov'is dir'i tio'n, neni'u pov'is dir'i tio'n al mi. Mi de'nov'e streĉ'is mi'a'j'n pens'o'j'n por trov'i respond'o'n kaj por trov'i ĝi'n rapid'e. Ili labor'is pli kaj pli diligent'e; mi sent'is mi'a'n puls'o'n en mi'a kap'o kaj en mi'a'j tempi'o'j, sed preskaŭ unu hor'o'n ĝi frap'ad'is kvazaŭ en ĥaos'o, kaj ĉiu'j ĝi'a'j klopod'o'j efik'is neni'o'n.
Febr'e ekscit'it'a per tiu sen'util'a labor'o mi el'lit'iĝ'is kaj re'foj'e ir'is tie'n kaj re'e'n en mi'a ĉambr'o, tir'is flank'e'n la kurten'o'n, rigard'is la stel'o'j'n, trem'et'is pro la mal'varm'o kaj de'nov'e en'lit'iĝ'is.
Dum mi'a'j promen'ad'o'j tra la ĉambr'o sen'dub'e bon'a fe'o met'is la petit'a'n konsil'o'n sur mi'a'n kap'kusen'o'n, ĉar kiam mi re'foj'e kuŝ'is, ĝi en'ir'is kviet'e kaj natur'e en mi'a'n kap'o'n:—” Se vi serĉ'as ofic'o'n, sci'ig'u pri tio en — Shire Herald.”
” Sed kiel ? Pri anonc'o'j en tiu Herald mi sci'as neni'o'n.” La respond'o'j ven'is rapid'e kaj per si mem:
” Send'u la mon'o'n por tia anonc'o al la el'don'ist'o de Herald; ĉe la unu'a okaz'o prezent'ot'a for'send'u poŝt'e la anonc'o'n kun la mon'o; la respond'o est'u send'ot'a al J. E. al la tie'a poŝt'ofic'ej'o; semajn'o'n post la for'send'o de la leter'o vi ir'u tie'n por inform'iĝ'i, ĉu ven'is respond'o; ag'u post'e laŭ la cirkonstanc'o'j.”
Pri tiu plan'o mi pri'pens'is kelk'a'j'n foj'o'j'n; ĉio far'iĝ'is al mi klar'a; mi est'is kontent'a kaj profund'e ek'dorm'is. Ĉe tag'iĝ'o mi el'lit'iĝ'is. Antaŭ ol la sonor'il'o vok'is la tut'a'n institut'o'n mi jam skrib'is mi'a'n anonc'o'n, met'is ĝi'n en kovert'o'n kaj skrib'is la adres'o'n.
La anonc'o est'is redakt'it'a en la jen'a manier'o:
” Jun'a fraŭl'in'o kutim'iĝ'int'a don'i lecion'o'j'n kaj instru'i ( mi ja est'is instru'ist'in'o dum du jar'o'j !) dezir'as ofic'o'n ĉe famili'o kun infan'o'j ankoraŭ ne dek'kvar'jar'a'j ( est'ant'e mem apenaŭ dek'ok'jar'a, mi ne opini'is konsil'ind'e pren'i sur mi'n la eduk'ad'o'n de lern'ant'o'j sam'aĝ'a'j, kiel mi ). Ŝi kapabl'as instru'i la ordinar'a'j'n fak'o'j'n, kaj la franc'a'n lingv'o'n, la desegn'a'n art'o'n kaj muzik'o'n.”( En tiu temp'o, kar'a leg'ant'o, tia sum'ig'o de kapabl'o'j, kiu nun est'as tre lim'ig'it'a, est'is rigard'at'a kiel tre ampleks'a.) Eventual'a'j respond'o'j adres'ot'a'j al J. E. Poŝt'ofic'ej'o, Lowton,— Shire ”.
La tut'a'n tag'o'n mi'a for'send'ot'a leter'o kuŝ'is en mi'a tir'kest'o; post la te'trink'ad'o mi pet'is al la nov'a direktor'in'o la permes'o'n ili al Lowton por far'i kelk'a'j'n komisi'o'j'n por mi kaj por du el mi'a'j sam'instru'ist'in'o'j. La permes'o est'is volont'e konsent'it'a. Mi ir'is. La voj'o est'as long'a du mejl'o'j'n; la vesper'o est'is mal'sek'a, sed ĉar la tag'o'j est'is ankoraŭ long'a'j, mi en'ir'is tri butik'o'j'n, ĵet'is mi'a'n leter'o'n en la leter'uj'o'n kaj re'ven'is hejm'e'n kun tre mal'sek'a'j vest'o'j, sed kun mal'pez'a kor'o.
La sekv'ant'a semajn'o ŝajn'is al mi sen'fin'a. Sed ĝi fin'iĝ'is kiel fin'iĝ'as ĉiu'j sur'ter'a'j afer'o'j kaj iu'n bel'eg'a'n vesper'o'n en la aŭtun'o mi de'nov'e est'is sur'voj'e al Lowton. La voj'o est'is pentr'ind'e bel'a kaj laŭ'ir'is arb'ar'a'n river'et'o'n kaj serpent'um'is tra bel'eg'a val'o; sed tiu'n tag'o'n mi pens'is nur pri la leter'o'j atend'ont'a'j mi'n, aŭ ne atend'ont'a'j mi'n en la vilaĝ'et'o kaj ne pri la bel'aĵ'o'j de voj'o kaj val'o.
Mi'a kvazaŭ'a komisi'o est'is mezur'ig'i par'o'n da nov'a'j ŝu'o'j; mi tuj far'is tiu'n komisi'o'n kaj el'ir'int'e la butik'o'n de la ŝu'far'ist'o mi direkt'is mi'n laŭ'long'e de la mal'larĝ'a'j pur'a'j strat'o'j de la vilaĝ'o al la poŝt'ofic'ej'o. Mal'jun'a sinjor'in'o deĵor'is tie; ŝi port'is korn'a'j'n okul'vitr'o'j'n sur la naz'o kaj nigr'a'j'n trik'it'a'j'n puls'varm'ig'il'o'j'n ĉirkaŭ la man'o'j.
” Ĉu ven'is leter'o'j por J. E.?” mi demand'is.
Ŝi rigard'is mi'n tra la okul'vitr'o'j'n; post'e ŝi mal'ferm'is tir'kest'o'n kaj serĉ'is long'e inter ĝi'a en'hav'o kaj jam mal'aper'is mi'a esper'o. Fin'e, rigard'int'e almenaŭ dum kvin minut'o'j kovert'o'n de leter'o, ŝi trans'don'is ĝi'n al mi trans la ofic'ej'a'n tabl'o'n akompan'ant'e tiu'n far'o'n kun du'a ekzamen'ant'a mal'konfid'em'a rigard'o — la leter'o est'is adres'it'a al J. E.
” Nur unu ?” mi demand'is.
” Pli mult'a'j ne ven'is,” ŝi dir'is; mi met'is ĝi'n en mi'a'n poŝ'o'n kaj ek'voj'ir'is hejm'e'n. Mi ne pov'is ankoraŭ mal'ferm'i la leter'o'n; la regul'o'j de la institut'o dev'ig'is mi'n re'ven'i antaŭ la ok'a hor'o kaj est'is jam la sep'a kaj du'on'o.
Ĉe mi'a re'ven'o atend'is mi'n la plen'um'o de mult'a'j dev'o'j. Mi dev'is rigard'i la knab'in'o'j'n dum la stud'hor'o; post'e ven'is mi'a vic'o leg'i la vesper'preĝ'o'n kaj zorg'i, ke la knab'in'o'j en'lit'iĝ'u.
Kiam tio fin'iĝ'is, mi vesper'manĝ'is kun la ali'a'j instru'ist'in'o'j. Kaj eĉ kiam fin'e ni en'lit'iĝ'is, la ne'evit'ebl'a fraŭl'in'o Gryce re'foj'e est'is mi'a kun'ul'in'o. Ni hav'is nur pec'et'o'n da kandel'o en ni'a kandel'ing'o, kaj mi tim'is, ke ŝi parol'os tiel long'e, ke ĝi tut'e for'brul'os; feliĉ'e la mult'a nutr'aĵ'o, kiu'n ŝi est'is manĝ'int'a, tre efik'is je ŝi'a dorm'em'o. Jam antaŭ ol mi sen'vest'ig'is mi'n, ŝi laŭt'e ronk'ad'is. Col'o da kandel'o star'is ankoraŭ sur la kandel'ing'o.
Nun mi aper'ig'is mi'a'n leter'o'n; la sigel'o port'is la liter'o'n F; mi ĝi'n romp'is. La en'hav'o est'is mal'long'a.
” Se J. E., kiu lok'ig'is anonc'o'n en la — Shire Herald aper'int'a la last'a'n ĵaŭd'o'n, posed'as la kon'o'j'n sci'ig'it'a'j'n tie, kaj se ŝi pov'as montr'i bon'a'j'n atest'inform'o'j'n pri si'a'j karakter'o kaj kompetent'ec'o, tiam est'as al ŝi ofer'at'a ĉi kun'e ofic'o, en kiu ŝi pren'os sur si'n nur la eduk'o'n de infan'o ankoraŭ ne dek'jar'a, kaj kie la jar'a salajr'o est'os tri'dek funt'o'j ( sterling'a'j ). Al J. E.
est'as pet'at'e send'i atest'inform'o'j'n, nom'o'j'n, adres'o'n kaj plen'a'j'n detal'o'j'n al: Sinjor'in'o Fairfax, Thornfield, apud Millcote,— Shire.”
Long'e mi rigard'is la leter'o'n. La skrib'aĵ'o est'is mal'nov'mod'a kaj sufiĉ'e mal'regul'a, kvazaŭ skrib'it'a de mal'jun'a sinjor'in'o.
La cirkonstanc'o est'is kontent'ig'a. Sekret'a tim'o est'is atak'int'a mi'n, ke mi met'us mi'n en mal'agrabl'a'n situaci'o'n, ag'ant'e tiel por mi mem; kaj precip'e mi vol'is, ke la rezult'o de mi'a klopod'o est'u dec'a kaj en règle. Mi sent'is nun, ke mal'jun'a sinjor'in'o ne est'as mal'bon'a element'o en la afer'o, kiu nun mi'n okup'is. Sinjor'in'o Fairfax ! Imag'e mi ŝi'n vid'is antaŭ mi, vest'it'a'n en nigr'a jup'o kaj vidv'in'a kuf'o; ebl'e ŝi est'as rigid'a, sed ne mal'amik'a. Ekzempl'o de angl'a respekt'ind'ec'o, iom mal'jun'a.
Thornfield ! Sen'dub'e tio est'is la nom'o de ŝi'a dom'o. Bel'et'a, ord'a dom'o, pri tio mi ne dub'is; kvankam mi ne bon'e pov'is imag'i, kiel ĝi aspekt'as preciz'e. Millcote,— Shire; mi pri'pens'is, kio'n mi memor'is ankoraŭ pri la kart'o de Angl'uj'o; jes; mi ĝi'n re'memor'is. La graf'land'o kuŝ'is sep'dek mejl'o'j'n pli proksim'e al Londono ol la izol'it'a dom'o, kie mi nun loĝ'is. Tio est'is io rekomend'ind'a por mi. Mi aspir'is ir'i al lok'o plen'bru'a kaj plen'mov'a. Millcote est'is grand'a fabrik'urb'o, kuŝ'ant'a apud la bord'o'j de la river'o A —; sen dub'o tie reg'us laŭt'a bru'o kaj grand'a mov'iĝ'o. Des pli bon'e. Tio kaŭz'us tut'a'n ŝanĝ'o'n al mi. Mi'a imag'o ne est'as ĉarm'ig'it'a de alt'a'j fum'tur'o'j kaj fum'nub'o'j — sed, tiel mi pens'is,” Thornfield Hall ver'ŝajn'e kuŝ'as sufiĉ'e mal'proksim'e de la urb'o.”
Jen la kandel'o esting'iĝ'is.
La sekv'ant'a'n tag'o'n nov'a'j paŝ'o'j est'is far'ot'a'j.
Mi'a'j plan'o'j ne pov'is rest'i kaŝ'it'a'j en mi'a propr'a brust'o. Mi dev'is mal'kovr'i ili'n al ali'a'j por cert'ig'i al ili bon'a'n rezult'o'n.
Post kiam mi pet'is kaj ricev'is aŭdienc'o'n en la tag'mez'a ripoz'hor'o ĉe la intendant'in'o, mi sci'ig'is al ŝi, ke perspektiv'o ebl'e ofer'os al mi ali'a'n ofic'o'n, kie la salajr'o est'os la du'obl'o de la nun'a, ĉar en Lowood mi ricev'is nur dek kvin sterling'a'j'n funt'o'j'n; mi do pet'is ŝi'n, ke ŝi bon'vol'u sci'ig'i la afer'o'n al sinjor'o Brocklehurst, aŭ al iu ali'a de la gvid'ant'ar'o, kaj cert'iĝ'i, ĉu ili bon'vol'us don'i al mi atest'inform'o'j'n. Ŝi hav'is la bon'ec'o'n est'i la per'ul'in'o de mi'a afer'o. La sekv'ant'a'n tag'o'n ŝi parol'is pri mi'a'j intenc'o'j al sinjor'o Brocklehurst, kiu dir'is, ke oni skrib'u al sinjor'in'o Reed, ĉar ŝi est'is mi'a zorg'ant'in'o. Leter'o est'is skrib'it'a al tiu sinjor'in'o kaj ŝi respond'is,” ke mi ag'u laŭ mi'a plaĉ'o ĉar jam de long'e ŝi ne plu si'n miks'as en mi'a'j'n afer'o'j'n.” Tiu leter'o rond'ir'is ĉe la gvid'ant'ar'o kaj fin'e post temp'o, kiu ŝajn'is al mi terur'e long'a, mi ricev'is la permes'o'n pli'bon'ig'i mi'a'n situaci'o'n, se ebl'e; kaj oni cert'ig'is al mi ke, ĉar mi'a kondut'o est'is bon'eg'a, kaj kiel instru'ist'in'o kaj kiel lern'ant'in'o en Lowood, ke mi baldaŭ ricev'os atest'inform'o'n pri bon'a kondut'o kaj kapabl'ec'o, sub'skrib'it'a'n de la lern'ej- inspektor'o'j de la institut'o.
Post unu monat'o mi ĝi'n ricev'is kaj kopi'o'n mi send'is al sinjor'in'o Fairfax, kiu sci'ig'is al mi, ke ŝi est'as kontent'ig'it'a kaj ŝi fiks'is la dat'o'n de mi'a en'ofic'ig'o kiel guvern'ist'in'o en si'a dom'o.
Nun mi est'is tre okup'it'a aranĝ'i ĉiu'j'n prepar'o'j'n. La dek kvar tag'o'j pas'is rapid'eg'e. Mi'a vest'aĵ'ar'o ne est'is tre grand'a, kvankam sufiĉ'a por mi'a'j bezon'o'j, mi tial hav'is sufiĉ'a'n temp'o'n en'pak'i mi'a'n kofr'o'n — la sam'a'n kofr'o'n, kiu'n mi kun'port'is de Gateshead antaŭ ok jar'o'j. Mi ĉirkaŭ'is ĝi'n per fort'a ŝnur'o kaj la adres'kart'o est'is najl'it'a sur ĝi. Post du'on'a hor'o la transport'ist'o ven'os por vetur'ig'i ĝi'n al Lowton, kie'n mi mem vojaĝ'os jam fru'e la sekv'ant'a'n maten'o'n por atend'i la poŝt'vetur'il'o'n. Mi bros'pur'ig'is mi'a'n nigr'a'n vojaĝ'jup'o'n, prepar'is mi'a'n ĉapel'o'n, mi'a'j'n gant'o'j'n kaj muf'o'n; ekzamen'is mi'a'j'n tir'kest'o'j'n por vid'i, ĉu io post'rest'is; kaj hav'ant'e plu neni'o'n por far'i, mi ek'sid'is kaj klopod'is iom ripoz'i. Sed en tio mi ne sukces'is; kvankam mi est'is sur la pied'o'j la tut'a'n tag'o'n, mi ne pov'is rest'i sid'ant'a kviet'e; mi est'is tro ekscit'it'a. Tiu'n vesper'o'n fin'iĝ'is period'o de mi'a viv'o kaj tut'e nov'a komenc'iĝ'os la sekv'ant'a'n maten'o'n. Ne est'is al mi ebl'e dorm'i dum tiu inter'temp'o.
” Fraŭl'in'o,” dir'is serv'ist'in'o, kiu'n mi renkont'is en la vestibl'o, kie mi promen'is tie'n kaj re'e'n,” est'as iu mal'supr'e, kiu dezir'as parol'i kun vi.”
” Sen'dub'e la transport'ist'o,” mi pens'is, kaj rapid'is mal'supr'e'n ne pri'demand'ant'e ŝi'n. Mi ĵus preter'ir'is la inter'parol'ej'o'n de la instru'ist'in'o'j, kies pord'o est'is du'on'e ferm'it'a, por direkt'i mi'n al la kuir'ej'o, kiam iu el'ir'is la inter'parol'ej'o'n.
” Jen ŝi ! En ver'o ! Ĉie mi re'kon'us ŝi'n !” kri'is la person'o, kiu halt'ig'is mi'n kaj pren'is mi'a'n man'o'n.
Mi rigard'is ŝi'n iom pli atent'e. Mi vid'is antaŭ mi bon'e kaj kiel serv'ist'in'o vest'it'a'n vir'in'o'n, ŝi est'is ankoraŭ jun'a, tre bel'a, kun nigr'a'j har'o'j kaj okul'o'j, kaj san'a vizaĝ'kolor'o.
” Nu, kiu mi est'as ?” ŝi demand'is per ton'o kaj kun rid'et'o, kiu'n mi du'on'e re'kon'is,” vi ja ne tut'e forges'is mi'n, fraŭl'in'o Jane ?”
La sekv'ant'a'n moment'o'n mi ŝi'n ĉirkaŭ'brak'is kaj kis'is kun ekstrem'a ĝoj'o.” Bessie ! Bessie !” est'is ĉio, kio'n mi pov'is el'ig'i.
Ŝi rid'is kaj plor'is du'on'e kaj ni ir'is kun'e en la inter'parol'ej'o'n.
Antaŭ la fajr'o star'is tri'jar'a person'et'o kun lan'a jup'et'o kaj pantalon'et'o.
” Tio est'as mi'a jun'a knab'o,” dir'is Bessie tuj.
” Ĉu vi do est'as edz'in'iĝ'int'a, Bessie ?”
” Jes, jam preskaŭ kvin jar'o'j'n, kaj kun Robert Leaven, la vetur'ig'ist'o; kaj krom ĉi tiu Bobby, mi hav'as knab'in'et'o'n, kiu'n mi nom'as Jane.”
” Kaj vi ne loĝ'as plu en Gateshead ?”
” Mi loĝ'as en la pord'ist'a dom'o. La mal'jun'a pord'ist'o est'as for.”
” He, kaj kiel ĉiu'j fart'as ? Rakont'u do ĉio'n pri ili, Bessie. Sed antaŭ'e sid'iĝ'u. Ĉu Bobby vol'as ek'sid'i sur mi'a genu'o ?”
Sed Bobby prefer'is si'n al'kroĉ'i al si'a patr'in'o.
” Vi ne far'iĝ'is tre alt'a, nek dik'a,” dir'is plu'e sinjor'in'o Leaven.” Mi cert'e kred'as, ke oni ne tre bon'e nutr'is vi'n en la lern'ej'o. Fraŭl'in'o Eliza est'as kap'o'n pli alt'a ol vi, kaj rilat'e al la larĝ'o, du kiel vi egal'valor'as fraŭl'in'o'n Georgi'an'a'n.”
” Georgi'an'a sen'dub'e est'as tre bel'a, ĉu ne, Bessie ?”
” Jes, tre bel'a. Est'int'a'n vintr'o'n ŝi est'is kun si'a patr'in'o en Londono, kaj ĉiu ŝi'n admir'is tie, kaj jun'a lord'o en'am'iĝ'is al ŝi, sed li'a famili'o kontraŭ'star'is; kaj — ĉu vi pov'us kred'i tio'n ?— fraŭl'in'o Georgi'an'a kaj li intenc'is kun'e for'kur'i, sed ili'a plan'o est'is mal'kovr'it'a kaj mal'sukces'ig'it'a. Fraŭl'in'o Eliza mal'kovr'is tio'n. Mi kred'as, ke ŝi est'is ĵaluz'a; kaj nun ŝi kaj ŝi'a frat'in'o sen inter'romp'o kverel'as.”
” He, ver'e ? Kaj kiel fart'as John Reed ?”
” Ho, li ne tiel bon'e kondut'as kiel li'a patr'in'o dezir'as. Li ir'is al la akademi'o kaj est'is for'ig'it'a de ĝi. Post'e li'a'j onkl'o'j dezir'is, ke li far'iĝ'u advokat'o kaj ke li stud'u la leĝ'o'scienc'o'n; sed li viv'as tiel sen'brid'e, ke tut'e neni'o far'iĝ'os el li.”
” Kiel li aspekt'as ?”
” Li est'as tre alt'kresk'a. Kelk'a'j opini'as, ke li est'as bel'aspekt'a jun'ul'o; sed li hav'as tia'j'n dik'a'j'n lip'o'j'n.”
” Kaj kiel fart'as sinjor'in'o Reed ?”
” La vizaĝ'o de la sinjor'in'o est'as sufiĉ'e dik'a kaj ŝi aspekt'as san'a, sed mi kred'as, ke ŝi'a kor'o ne est'as tre kviet'a. La kondut'o de sinjor'o John tut'e ne plaĉ'as al ŝi — li for'diboĉ'as mult'eg'e da mon'o.”
” Ĉu ŝi ir'ig'is vi'n ĉi tie'n, Bessie ?”
” Ho ne ! Sed jam long'e mi dezir'is vid'i vi'n, kaj aŭd'int'e, ke ven'is leter'o de vi, kaj ĉar vi est'as ir'ont'a al ali'a part'o de la land'o, mi tuj ek'vojaĝ'is por vid'i vi'n ankoraŭ unu foj'o'n antaŭ ol vi ne est'os plu ating'ebl'a.”
” Mi tim'as, ke vi est'as iom'et'e el'rev'iĝ'int'a, vid'ant'e mi'n, ĉu ne ver'e, Bessie ?” Tio'n mi dir'is rid'ant'e. Mi rimark'is, ke la rigard'o de Bessie, kvankam ĝi esprim'is respekt'o'n, ne montr'is admir'o'n.
” Nu, fraŭl'in'o Jane, mi tut'e ne est'as el'rev'iĝ'int'a. Vi ja aspekt'as kiel eminent'ul'in'o kaj pli mult'o'n mi neniam atend'is de vi, ĉar kiel infan'o vi ja ne est'is bel'aĵ'o.”
Mi rid'et'is pro la sincer'a respond'o de Bessie. Mi sent'is, ke ĝi est'as ĝust'a, sed mi dev'as konfes'i, ke ĝi iom mal'agrabl'e traf'is mi'n. Dek'ok'jar'ul'in'o em'as plaĉ'i, kaj la cert'ig'o, ke ŝi'a ekster'aĵ'o ne kun'labor'as por efektiv'ig'i tiu'n dezir'o'n, ne est'as tre kontent'ig'a.
” Sed vi sen'dub'e est'as tre instru'it'a,” dir'is plu'e Bessie, kvazaŭ por konsol'i mi'n.” Kio'n ekzempl'e vi lern'is ? Ĉu lud'i sur la pian'o ?”
” Jes, iom.”
Star'is pian'o en la ĉambr'o. Bessie ir'is al ĝi, mal'ferm'is ĝi'n kaj pet'is al mi sid'iĝ'i kaj lud'i ari'et'o'n. Mi lud'is kelk'a'j'n vals'o'j'n kaj ŝi est'is rav'it'a.
” La fraŭl'in'o'j hejm'e ne pov'as tiel lud'i !” ŝi dir'is ekstaz'e.” Mi ja ĉiam dir'is, ke vi super'os ili'n pri instru'it'ec'o. Kaj ĉu vi pov'as desegn'i.”
” Mi far'is la pentr'aĵ'o'n tie super la kamen'kadr'o.”
Ĝi est'is pejzaĝ'o akvarel'a, kiu'n mi donac'is al la intendant'in'o kiel dank'o pro ŝi'a amik'a help'o ĉe la gvid'ant'ar'o kaj kiu'n ŝi en'kadr'ig'is.
” Nu, mi dev'as dir'i, ke ĝi est'as bel'eg'a, fraŭl'in'o Jane ! Pli bon'a'n pentr'aĵ'o'n eĉ ne pov'us far'i la desegn'a instru'ist'o de la jun'a'j fraŭl'in'o'j Reed, ne parol'ant'e pri la fraŭl'in'o'j mem. Ili neniel pov'us. Kaj ĉu vi lern'is la franc'a'n lingv'o'n ?”
” Jes, Bessie, mi leg'as kaj skrib'as ĝi'n.”
” Kaj ĉu vi pov'as labor'i sur muslin'o kaj kanvas'o ?”
” Cert'e.”
” Jen vi est'as ver'a fraŭl'in'o ! Mi ja sci'is, ke vi est'iĝ'os tia. Vi ja tra'bat'os al vi voj'o'n en la mond'o, indiferent'e ĉu vi'a famili'o atent'os vi'n aŭ ne. Mi vol'is demand'i al vi i'o'n: ĉu vi iam aŭd'is pri la famili'o de vi'a patr'o, pri la Eyre-an'o'j ?”
” Neniam.”
” Nu, la sinjor'in'o ĉiam dir'is, ke ili est'as mal'riĉ'a'j kaj vulgar'a'j hom'o'j, sed mi kred'as, ke ili est'as de sam'a eminent'a de'ven'o kiel la Reed-an'o'j; ĉar unu tag'o'n, antaŭ ĉirkaŭ sep jar'o'j, ven'is en Gateshead unu sinjor'o Eyre, kiu vol'is parol'i kun vi. La sinjor'in'o dir'is, ke vi est'as en lern'ej'o, kvin'dek mejl'o'j'n mal'proksim'e. Ŝajn'is, ke li est'as tre el'rev'iĝ'int'a, ĉar li ne pov'is rest'i pli long'e; li est'is for'ir'ont'a al fremd'a land'o kaj li'a ŝip'o ŝip'ir'os jam post mal'mult'a'j tag'o'j de Londono. Li aspekt'is kiel ver'a sinjor'o, kaj mi kred'as, ke li est'as la frat'o de vi'a patr'o.”
” Al kiu land'o li est'is ir'ont'a, Bessie ?”
” Al insul'o, kuŝ'ant'a mil mejl'o'j'n de ĉi tie kaj kie oni far'as vin'o'n, tiel rakont'is al mi la kel'ist'o.”
” Ĉu Madejr'o ?” mi demand'is.
” Ĝust'e — tio ĝi est'is.”
” Kaj li for'ir'is baldaŭ ?
” Jes; li rest'is ĉe ni nur mal'long'e. La sinjor'in'o kondut'is al li tre de supr'e; ŝi nom'is li'n ’ en'ŝtel'iĝ'em'a negoc'ist'o ’. Mi'a Robert kred'as, ke li est'as vin'komerc'ist'o.”
” Tre ver'ŝajn'e li est'as tia,” mi respond'is,” aŭ ebl'e skrib'ist'o aŭ agent'o de vin'komerc'ist'o.”
Bessie kaj mi parol'is pli ol hor'o'n pri la iam'a temp'o, kaj post'e ŝi dev'is for'ir'i. La sekv'ant'a'n maten'o'n mi parol'is kun ŝi ankoraŭ kelk'a'j'n minut'o'j'n en Lowton, dum mi atend'is la poŝt'vetur'il'o'n. Fin'e ni dis'ir'is antaŭ la pord'o de la gast'ej'o:” La blazon'o de Brocklehurst ”.
Ĉiu ir'is laŭ si'a voj'o. Ŝi al Lowood Hall, por atend'i la vetur'il'o'n re'konduk'ont'a'n ŝi'n al Gateshead; mi supr'e'n'ir'is mi'a'n poŝt'vetur'il'o'n, kiu konduk'os mi'n al nov'a viv'o kaj al nov'a'j dev'o'j en la ne'kon'at'a'j ĉirkaŭ'aĵ'o'j de Millcote.
Nov'a ĉapitr'o en roman'o est'as kiel nov'a scen'o en teatr'aĵ'o, kaj supr'e'n'tir'ant'e la kurten'o'n, mi prezent'as al vi ĉambr'o'n en la gast'ej'o de Millcote kun tia mur'paper'o kun grand'a'j figur'o'j, kia'j'n oni trov'as en gast'ej'o'j; kun tia tapiŝ'o, tia'j mebl'o'j, tia'j ornam'aĵ'o'j sur la kamen'bret'o, kaj tia'j bild'o'j, kaj krom tio portret'o de Georg'e la tri'a, portret'o de la princ'o de Wales, kaj reprezent'ad'o de la mort'o de Wolfe. Ĉio'n tio'n oni vid'as pri'lum'it'a de ole'o'lamp'o, pend'ant'a ĉe la plafon'o, kaj de krak'et'ant'a fajr'o, ĉe kiu mi sid'as kun mantel'o ĉirkaŭ mi'a korp'o kaj ĉapel'o sur la kap'o; mi'a'j muf'o kaj pluv'ombrel'o kuŝ'as sur la tabl'o kaj mi sid'as varm'ig'ant'e mi'n post dek'ses'hor'a vetur'ad'o en mal'varm'a tag'o de oktobr'o.
Ĉio tio aspekt'as hejm'ec'e, kar'a leg'ant'o, sed intern'e mi ne est'as kviet'a. Ven'ant'e ĉi tie'n per la vetur'il'o, mi pens'is vid'i iu'n, kiu konduk'os mi'n pli mal'proksim'e'n. Atent'e mi rigard'is ĉirkaŭ'e tuj kiam mi met'is la pied'o'n sur la ŝtup'ar'et'o'n de la omnibus'o, esperant'e, ke iu vok'os mi'a'n nom'o'n, aŭ ke mi vid'os vetur'il'o'n, kiu kun'port'os mi'n al Thornfield. Sed el ĉio tio mi vid'is neni'o'n, kaj kiam mi demand'is al la serv'ist'o, ĉu iu demand'is pri fraŭl'in'o Eyre, mi ricev'is ne'a'n respond'o'n; sekv'e rest'is al mi neni'o krom pet'i privat'a'n ĉambr'o'n, por atend'i tie dum ĉiu'j tim'o'j kaj dub'o'j tra'ir'is mi'a'n kap'o'n.
Est'as strang'e por jun'a ne'spert'a person'o sent'i si'n tut'e sol'a en la mond'o, mal'proksim'e de si'a'j kon'at'o'j, kaj est'i mal'cert'a kiel ating'i la lok'o'n de si'a destin'o kaj est'i mal'help'at'a de ĉiu'j kontraŭ'aĵ'o'j re'turn'i si'n al la lok'o, de kiu ŝi ĵus ven'is. La ĉarm'o de la aventur'o dolĉ'ig'as tiu'n sent'o'n, la fier'ec'o varm'ig'as ĝi'n: sed la tim'o mal'kviet'ig'as ĝi'n: kaj tiu tim'o tut'e reg'is mi'n, kiam du'on'a hor'o pas'is, dum kiu mi est'is tut'e sol'a. Ne sci'ant'e kio'n far'i, mi sonor'ig'is.
” Ĉu est'as en ĉi tiu ĉirkaŭ'aĵ'o vilaĝ'o nom'at'a Thornfield ?” mi demand'is al la en'ir'ant'a serv'ist'o.
” Thornfield ? Mi ne sci'as tio'n, fraŭl'in'o. Mi inform'iĝ'os ĉe la bufed'o.”
Li mal'aper'is sed baldaŭ re'ven'is:
” Ĉu vi'a nom'o est'as fraŭl'in'o Eyre ?”
” Jes.”
” Ĉi tie est'as person'o, kiu vi'n atend'as.”
Mi salt'e lev'iĝ'is, pren'is mi'a'j'n muf'o'n kaj pluv'ombrel'o'n kaj rapid'is al la koridor'o de la gast'ej'o: tie vir'o star'is en la mal'ferm'it'a pord'o, kaj ĉe la lum'o de la strat'lantern'o mi vid'is vetur'il'o'n kun unu ĉeval'o.
” Tio sen'dub'e est'as vi'a pak'aĵ'o ?” dir'is abrupt'e la vir'o, kiam li vid'is mi'n ir'ant'a al la kofr'o.
” Jes.” Li met'is ĝi'n sur la vetur'il'o'n, kiu est'is spec'o de ĉar'o kaj mi ĝi'n en'ir'is. Antaŭ ol li ferm'is la vetur'il'pord'o'n, mi demand'is al li pri la distanc'o al Thornfield.
” Nu, ĉirkaŭ ses mejl'o'j est'as la distanc'o.”
” Kiom da temp'o ni bezon'os por est'i tie ?”
” Ĉirkaŭ hor'o kaj du'on'o.”
Li ferm'is la pord'o'n kaj supr'e'n'ir'is ekster'e sur si'a'n sid'ej'o'n.
Mal'rapid'e ni antaŭ'e'n'ir'is kaj mi hav'is mult'a'n temp'o'n por pens'i. Mi ĝoj'is fin'e est'i ating'int'a la cel'o'n de mi'a vojaĝ'o; kaj dum mi apog'is mi'n mal'antaŭ'e'n en la oportun'a sed ne elegant'a vetur'il'o, mi ek'dron'is en pens'o'j.
” Juĝ'ant'e laŭ la simpl'ec'o de la vetur'il'o kaj de la serv'ist'o, sinjor'in'o Fairfax ne est'is eminent'a,” mi pens'is;” des pli bon'e, nur unu foj'o'n mi est'is ĉe eminent'ul'o'j kaj tiam mi sent'is mi'n mizer'a ”. Mi est'as sci'vol'a, ĉu ŝi loĝ'as nur kun tiu knab'in'et'o.
Se tiel est'as kaj se ŝi est'as bon'a hom'o, mi baldaŭ est'os kun ŝi en akord'o; mi far'os mi'a'n ebl'o'n, sed bedaŭr'ind'e est'as, ke klopod'o'j ne ĉiam sukces'as. En Lowood mi decid'is far'i mi'a'n ebl'o'n kaj sukces'is, sed ĉe sinjor'in'o Reed mi'a'j klopod'o'j ĉiam est'is respond'at'a'j per mal'estim'o; la ĉiel'o don'u, ke sinjor'in'o Fairfax ne est'u du'a sinjor'in'o Reed; sed se tio est'os, mi tiam ne bezon'os rest'i ĉe ŝi; se mi renkont'os mal'help'aĵ'o'j'n, mi ja pov'os re'foj'e pres'ig'i anonc'o'n. Ĉu ni preskaŭ al'ven'is ?”
Mi supr'e'n'ir'ig'is la fenestr'et'o'n kaj rigard'is ekster'e'n; Millcote kuŝ'is mal'antaŭ ni; laŭ la mult'a'j lum'o'j, ĝi sen'dub'e est'is sufiĉ'e grand'a urb'o, mult'e pli grand'a ol Lowton. Kiom mi pov'is vid'i, ni est'is sur spec'o de eben'aĵ'o; sed tie kaj ĉi tie kuŝ'is dis'e izol'it'a'j dom'o'j; la region'o est'is tut'e ali'a ol Lowood; ŝajn'is al mi, ke ĝi est'as pli loĝ'at'a, mal'pli pentr'ind'a; pli mov'o'plen'a, mal'pli romantik'a. La voj'o'j est'is kot'a'j kaj nebul'o ni'n ĉirkaŭ'is; la ĉeval'o ir'is tre mal'rapid'e kaj hor'o kun du'on'o cert'e far'iĝ'os du hor'o'j; fin'e la serv'ist'o si'n turn'is sur si'a sid'lok'o dir'ant'e:
” Ni ne est'as plu mal'proksim'e de Thornfield.” Re'foj'e mi rigard'is ekster'e'n; ni preter'ir'is preĝ'ej'o'n; mi vid'is la larĝ'a'n, mal'alt'a'n tur'o'n kontur'iĝ'ant'a'n sur la ĉiel'o; la horloĝ'o bat'is kvar'on'hor'o'n; ankaŭ mi vid'is lini'o'n da lum'et'o'j sur mont'et'o; sen'dub'e ili est'is de vilaĝ'o aŭ vilaĝ'et'o. Dek minut'o'j'n post'e la serv'ist'o mal'supr'e'n'ir'is de la vetur'il'o kaj mal'ferm'is krad'pord'o'n; ni ĝi'n tra'ir'is kaj ĝi bru'ferm'iĝ'is mal'antaŭ ni. Mal'rapid'e ni supr'e'n'ir'is ale'o'n kaj al'ven'is al long'a antaŭ'aĵ'o de dom'o; kandel'o lum'is tra la kurten'o'j de unu sol'a vitr'o; ĉio ali'a dron'is en mal'lum'o. La vetur'il'o halt'is antaŭ la ĉef'pord'o; serv'ist'in'o mal'ferm'is ĝi'n; post'e mi el'ir'is la vetur'il'o'n kaj en'ir'is la dom'o'n.
” Ĉi tie'n, mi pet'as, fraŭl'in'o,” dir'is la knab'in'o kaj mi sekv'is ŝi'n tra kvadrat'a koridor'o kun pord'o'j en ĉiu'j flank'o'j; ŝi konduk'is mi'n en ĉambr'o'n, kies kandel'a kaj fajr'a lum'o komenc'e blind'ig'is mi'n, tiom ĝi kontrast'is kontraŭ la mal'lum'o de la last'a'j du hor'o'j, sed kiam mi pov'is vid'i, kuŝ'is antaŭ mi hejm'ec'a agrabl'a scen'et'o.
Bel'et'a ĉambr'et'o; ĉe la fajr'o rond'a tabl'o; mal'nov'mod'a brak'seĝ'o kun alt'a dors'o, en kiu sid'is la plej ĉarm'a mal'grand'a, mal'jun'a sinjor'in'o imag'ebl'a, kun vidv'in'a kuf'o, vest'it'a per silk'a jup'o kaj neĝ'blank'a antaŭ'tuk'o; preciz'e kiel mi est'is imag'int'a al mi sinjor'in'o'n Fairfax, sed mal'pli sever'a kaj pli mild'a laŭ aspekt'o. Ŝi est'is trik'ant'a kaj grand'a kat'in'o sid'is ĉe ŝi'a'j pied'o'j; neni'o mank'is al ĉi tiu ideal'o de hom'a komfort'o.
Neni'u nov'a guvern'ist'in'o pov'as prezent'i al si pli kviet'ig'ant'a'n unu'a'n kon'at'iĝ'o'n; tie ne est'is prem'eg'ant'a eminent'ec'o, nek embaras'ant'a grav'ec'o; kaj kiam mi en'ir'is la mal'jun'a sinjor'in'o tuj lev'is si'n por ricev'i mi'n plej amik'e.
” Kiel vi fart'as ? Sen'dub'e vi hav'is ted'a'n vetur'ad'o'n; John ĉiam vetur'as tiel mal'rapid'e; kaj sen'dub'e est'as al vi mal'varm'e, sid'iĝ'u tuj ĉe la fajr'o.”
” Vi est'as sinjor'in'o Fairfax, mi supoz'as ?” mi dir'is.
” Mi est'as; sid'iĝ'u.”
Ŝi konduk'is mi'n al si'a seĝ'o kaj komenc'is mal'lig'i mi'a'j'n ĉapel'ruband'o'j'n kaj mal'buton'um'i mi'a'n mantel'o'n. Mi pet'is, ke ŝi ne far'u al si tiom da mal'agrabl'aĵ'o'j.
” Ho, tio ja tut'e ne est'as mal'agrabl'aĵ'o'j; mi pens'as, ke vi'a'j man'o'j preskaŭ rigid'iĝ'is pro mal'varm'o. Leah, prepar'u iom da varm'a vin'o kun kelk'a'j tranĉ'aĵ'o'j da pan'o; jen la ŝlos'il'o'j de la proviz'ej'o.”
Dir'ant'e tio'n, ŝi tir'is dik'a'n ŝlos'il'ar'o'n el si'a poŝ'o kaj ĝi'n don'is al la serv'ist'in'o.
” Nun sid'iĝ'u tre proksim'e al la fajr'o,” ŝi dir'is plu'e.” Ĉu vi kun'pren'is vi'a'n pak'aĵ'o'n ?”
” Jes, sinjor'in'o.”
” Mi port'ig'os ĝi'n en vi'a'n ĉambr'o'n,” ŝi dir'is kaj for'ir'is.
” Ŝi kondut'as kun mi kiel kun gast'o,” mi pens'is.
” Tia'n ricev'o'n mi ne atend'is; mi pens'is ricev'i akcept'o'n rigid'a'n kaj mal'varm'a'n; ĉi tiu akcept'o ne est'as tia, kia'n guvern'ist'in'o ordinar'e spert'as, kiel mi aŭd'is; sed mi ne tro rapid'e est'u rav'it'a.”
Ŝi re'ven'is, for'ig'is de la tabl'o si'a'n trik'aĵ'o'n kaj kelk'a'j'n libr'o'j'n, por sur'met'i anstataŭ'e la plet'o'n, kiu'n en'port'is Leah, kaj mem serv'is mi'n. Mi preskaŭ konfuz'iĝ'is pro tiom da ĝentil'ec'o, kiu'n antaŭ'e mi neniam spert'is, kaj eĉ de mi'a super'ul'in'o; sed ŝajn'e ŝi mem far'is neni'o'n ekster'ordinar'a'n, tial mi opini'is plej bon'e ne kontraŭ'star'i.
” Ĉu mi hav'os hodiaŭ vesper'e la plezur'o'n vid'i fraŭl'in'o'n Fairfax ?” mi demand'is, post kiam mi est'is re'freŝ'ig'int'a mi'n.
” Kio'n vi dir'as ? Mi est'as iom surd'a,” dir'is la ĝentil'a sinjor'in'o proksim'ig'ant'e si'a'n orel'o'n al mi'a buŝ'o.
Mi pli laŭt'e ripet'is mi'a'n demand'o'n.
” Fraŭl'in'o'n Fairfax ? Ho, vi cel'as fraŭl'in'o'n Varens. Vi'a nov'a lern'ant'in'o nom'iĝ'as Varens.”
” Sed ĉu ŝi ne est'as vi'a fil'in'o ?”
” Ne — mi ne hav'as infan'o'j'n.”
Komenc'e mi vol'is daŭr'ig'i mi'a'n unu'a'n demand'o'n por sci'iĝ'i, kiel fraŭl'in'o Varens est'as parenc'a al ŝi, sed mi ek'pens'is, ke ne est'as ĝentil'e far'i tiom da demand'o'j en unu foj'o; krom'e mi ja ek'sci'os tio'n post'e.
” Mi ĝoj'as,” ŝi daŭr'ig'is, sid'ant'e kontraŭ mi kun la kat'in'o sur la genu'o'j,” ke vi ven'is; est'os nun tre agrabl'e ĉi tie. Sed agrabl'e est'as ĉi tie ĉiam, ĉar Thornfield est'as tre bel'a, mal'nov'a dom'o, iom mal'zorg'it'a en la last'a'j jar'o'j, sed respekt'ind'a rest'ad'ej'o; sed vintr'e oni si'n sent'as iom melankoli'a, tiel tut'e sol'a, eĉ en la plej bel'a dom'o. Mi dir'is: tiel tut'e sol'a; Leah tre cert'e est'as kar'a knab'in'et'o, kaj John kaj li'a edz'in'o est'as dec'a'j hom'o'j, sed ili est'as serv'ist'o'j kaj oni ne pov'as parol'i kun ili kiel kun si'a'j egal'ul'o'j; oni dev'as ten'i ili'n je kelk'a distanc'o por konserv'i si'a'n aŭtoritat'ec'o'n. Mi pov'as dir'i al vi, est'int'a'n vintr'o'n ( tiam est'is tre sever'a veter'o, kiel vi memor'as, kaj kiam ne neĝ'is, ni hav'is pluv'o'n aŭ vent'o'n ), eĉ ne unu hom'o ven'is al la pord'o krom la buĉ'ist'o kaj la leter'port'ist'o, de novembr'o ĝis februar'o; kaj mi far'iĝ'is ver'e tre melankoli'a pro la sol'a sid'ad'o en la vesper'o'j. Kelk'foj'e Leah laŭt'leg'is al mi, sed mi kred'as, ke ŝi ne ŝat'as tio'n. Ŝi trov'is tio'n monoton'a. En la printemp'o kaj somer'o ĉio ir'as pli bon'e, la sun'bril'o kaj la long'a'j tag'o'j far'as grand'a'n diferenc'o'n; kaj ĝust'e tiam, en la komenc'o de la aŭtun'o, ven'is la et'a Adèle² Varens kaj ŝi'a vart'ist'in'o; infan'o per unu foj'o pli'ĝoj'ig'as la dom'o'n; kaj ĉar vi est'as ĉi tie, mi est'as tre ĝoj'a.”
Mi ek'sent'is simpati'o'n al la mal'jun'a sinjor'in'o dum ŝi tiel parol'is; mi sid'iĝ'is iom pli proksim'e'n al ŝi kaj dir'is, ke mi esper'as, ke ŝi trov'os mi'a'n akompan'o'n tiel agrabl'a, kiel ŝi pens'is.
” Sed ĉi tiu'n vesper'o'n mi ne vol'as re'ten'i vi'n pli long'e,” ŝi dir'is,” est'as preskaŭ nokt'o'mez'o kaj vi vojaĝ'is la tut'a'n tag'o'n, vi est'as sen'dub'e lac'a. Kiam vi'a'j pied'o'j est'os varm'a'j, mi montr'os al vi vi'a'n dorm'o'ĉambr'o'n. Mi prepar'ig'is vi'a'n ĉambr'o'n tuj flank'e de mi'a; ĝi ne est'as grand'a, sed mi opini'is, ke vi prefer'us ĝi'n pli ol unu el la vast'a'j antaŭ'ĉambr'o'j, kiu'j hav'as pli bon'a'j'n mebl'o'j'n, sed ili est'as mal'gaj'a'j kaj sol'ec'a'j kaj mi mem neniam dorm'as tie.”
Mi dank'is ŝi'n pro ŝi'a'j zorg'o'j kaj, est'ant'e lac'a, mi dir'is, ke mi volont'e tuj ir'us.
Ŝi pren'is la kandel'ing'o'n kaj mi sekv'is ŝi'n. Unu'e ŝi ekzamen'is, ĉu la koridor'a pord'o est'as ŝlos'it'a; ŝi pren'is la ŝlos'il'o'n el la serur'o kaj ni supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n. La ŝtup'o'j kaj la apog'il'o est'is el kverk'o; la ŝtup'ar'fenestr'o est'is alt'a kaj ĝi'a krad'aĵ'o el plumb'o; tiu fenestr'o kaj la long'a galeri'o, sur kiu'n mal'ferm'iĝ'is la pord'o'j, don'is al la dom'o la aspekt'o'n de preĝ'ej'o. Frost'o'trem'ig'a ark'aĵ'a aer'o pend'is sur la ŝtup'ar'o'j kaj en la galeri'o, kiu nask'is mal'gaj'a'j'n ide'o'j'n pri spac'o kaj sol'ec'o, kaj mi ĝoj'is, kiam fin'e mi est'is en mi'a ĉambr'o, kaj kiam mi vid'is, ke ĝi est'as mal'grand'a kaj ordinar'e, modern'e mebl'it'a.
Kiam sinjor'in'o Fairfax est'is dezir'int'a al mi bon'a'n nokt'o'n kaj mi est'is ferm'int'a mi'a'n pord'o'n kaj rigard'int'a ĉirkaŭ'e, mal'aper'is iom la impres'o, kiu'n al mi far'is tiu long'a koridor'o, tiu mal'lum'a, larĝ'a ŝtup'ar'o kaj la long'a mal'varm'a galeri'o per la pli gaj'a aspekt'o de mi'a ĉambr'et'o kaj mi memor'is, ke fin'e mi al'ven'is en sen'danĝer'a'n haven'o'n post tag'o de korp'a'j lac'eg'o'j kaj spirit'a'j ekscit'o'j. Sent'o de dank'o plen'ig'is mi'a'n kor'o'n; mi genu'fleks'is antaŭ mi'a lit'o kaj supr'e'n send'is kor'a'n dank'preĝ'o'n al tiu, al kiu mi ŝuld'is ĝi'n kaj ne forges'is antaŭ ol ek'star'i, pet'i help'o'n sur mi'a est'ont'a voj'o, kaj la fort'o'n por far'i ind'a la amik'ec'o'n, kiu tiel abund'e est'is al mi montr'it'a jam antaŭ ol mi merit'is ĝi'n.
Ĉi tiu'n nokt'o'n mi ne kuŝ'is sur dorn'o'j; mi'a sol'ec'a ĉambr'o ne tim'ig'is mi'n. Est'ant'e lac'a kaj kontent'a, mi dorm'is baldaŭ kaj profund'e; est'is lum'e, kiam mi vek'iĝ'is.
La ĉambr'o aspekt'is tut'e amik'a, la sun'o lum'is tra la gaj'a'j, mal'hel'e blu'a'j kurten'o'j el katun'o kaj la mur'paper'o ŝajn'is est'i tapiŝ'o; ĉio est'is tiel tut'e ali'a ol la lign'a plank'o kaj la ŝton'a'j mur'o'j de Lowood, kaj mi far'iĝ'is gaj'a.
Ekster'a'j afer'o'j dir'as mult'o'n al jun'a'j hom'o'j. Mi pens'is, ke pli bel'a viv'o komenc'iĝ'is por mi, viv'o kiu kun'port'os ne nur dorn'o'j'n kaj pen'o'j'n sed ankaŭ flor'o'j'n kaj plezur'o'n ! Per la ŝanĝ'o de la ĉirkaŭ'aĵ'o kaj nov'e vek'it'a esper'o, ĉio en mi re'viv'iĝ'is.
Mi ne pov'as preciz'e dir'i, kio'n mi esper'is, sed est'is io agrabl'a, ebl'e ne en fiks'it'a tag'o aŭ monat'o, sed en la est'ont'ec'o.
Mi el'lit'iĝ'is kaj zorg'e vest'is mi'n; mi est'is dev'ig'at'a est'i simpl'a,( ĉio, kio'n mi port'is est'is simpl'a ) sed mi ŝat'is, ke ĉio est'u bel'et'a. Mi ne kutim'is est'i indiferent'a pri mi'a ekster'aĵ'o aŭ kiu'n impres'o'n mi far'as; kontraŭ'e mi ĉiam ŝat'is aspekt'i kiel ebl'e plej bon'e kaj volont'e plaĉ'i kiel ebl'e plej mult'e, kvankam mi ne est'is bel'a.
Kelk'foj'e mi bedaŭr'is, ke mi ne est'is pli bel'aspekt'a; mi dezir'us hav'i roz'kolor'a'j'n vang'o'j'n kaj rekt'a'n naz'o'n kaj mal'grand'a'n ruĝ'a'n buŝ'o'n, mi dezir'is est'i alt'kresk'a kaj grav'mien'a kaj bel'statur'a, kaj mi sent'is mi'n mal'feliĉ'a, ĉar mi est'is tiel mal'grand'a kaj pal'a kaj ĉar mi hav'is mal'regul'a'j'n, akr'a'j'n vizaĝ'trajt'o'j'n ! Kaj kial mi hav'is tia'j'n dezir'o'j'n kaj bedaŭr'o'n ? Mi ne'ebl'e pov'us dir'i tio'n; mi eĉ ne bon'e sci'is tio'n. Tamen ekzist'is kaŭz'o, kaj eĉ natur'a, logik'a kaŭz'o. Bel'et'e ord'ig'int'e mi'a'j'n har'o'j'n kaj sur'met'int'e mi'a'n nigr'a'n jup'o'n, kiu est'is iom laŭ kvaker'a mod'o, sed vest'is mi'n bon'e, kaj met'int'e la grand'a'n blank'a'n antaŭ'tuk'o'n, mi trov'is, ke mi aspekt'as sufiĉ'e bon'e por aper'i antaŭ sinjor'in'o Fairfax kaj por ne est'i mal'simpati'a al mi'a nov'a lern'ant'in'o. Mal'ferm'int'e la fenestr'o'j'n de mi'a ĉambr'o kaj vid'ant'e, ke ĉio sur la tualet'a tabl'o star'as ord'e kaj bon'e aranĝ'it'a, mi mal'supr'e'n'ir'is. Tra'ir'int'e la long'a'n, mat'kovr'it'a'n galeri'o'n, mi sekv'is la glat'a'n kverk'a'n ŝtup'ar'o'n kaj ven'is en la koridor'o'n. Tie mi atend'is moment'o'n kaj rigard'is la pentr'aĵ'o'j'n ( unu el ili, kiel mi memor'as ankoraŭ, est'is mal'afabl'e aspekt'ant'a vir'o vest'it'a per arm'aĵ'o, ali'a est'is sinjor'in'o kun pudr'it'a'j har'o'j kaj ĉirkaŭ'kol'o el perl'o'j ), post'e bronz'a'n lamp'o'n, kiu pend'is ĉe la plafon'o, kaj star'ant'a'n horloĝ'o'n, kies kest'o est'is el rimark'ind'e skulpt'it'a kverk'o, tut'e nigr'a de la temp'o kaj de la frot'ad'o. Ĉio aspekt'is grav'e kaj impon'e, sed mi ne kutim'iĝ'is al pomp'o kaj majest'ec'o.
La koridor'a pord'o, du'on'e el vitr'o, est'is mal'ferm'it'a; mi ir'is ekster'e'n. Est'is bel'a aŭtun'a maten'o; la fru'a sun'o lum'is pac'e super ĉiu'j flav'a'j arbust'o'j kaj la ankoraŭ verd'a'j kamp'o'j; ir'ant'e pli mal'proksim'e'n trans la herb'ej'o'n, mi rigard'is supr'e'n al la fasad'o de la dom'o. Ĝi est'is tri'etaĝ'a, ne tre grand'a, sed grav'a; ver'a por'sinjor'a dom'o, sed ne kastel'o; la mur'dent'o'j ĉirkaŭ la supr'o far'is la dom'o'n iom pentr'ind'a. La griz'a fasad'o lev'iĝ'is mal'antaŭ la fund'o de kornik'a ne'star'o, kies grak'ant'a'j loĝ'ant'o'j rond'flug'is en la aer'o trans la herb'ej'o'n kaj kamp'o'j'n kaj fin'e ŝveb'mal'supr'e'n'ir'is sur vast'a'n herb'ej'o'n, apart'ig'it'a'n de la dom'a teritori'o per fos'it'a kanal'et'o, kie amas'o da kratag'o'j, fort'a'j kaj nod'a'j, baldaŭ indik'is la de'ven'o'n ” Thornfield aŭ Dorn'a'kamp'o ” de la nom'o de la konstru'aĵ'o. Iom mal'proksim'e kuŝ'is mont'et'o'j, ne tiel alt'a'j kiel tiu'j ĉirkaŭ Lowood, kaj ne tiel rok'a'j, kvazaŭ ili form'is mur'o'n apart'ig'ant'a'n ili'n de la viv'ant'a mond'o, sed kviet'a'j, sol'ec'a'j mont'et'o'j, kiu'j ŝajn'is ĉirkaŭ'i Thornfield kun tia grand'a izol'ec'o, kia'n mi ne kred'is ebl'a tiel proksim'e al la bru'plen'a Millcote. Sur la dekliv'o de unu el la mont'et'o'j kuŝ'is mal'grand'a dom'ar'et'o, kies tegment'o'j'n oni ne pov'is vid'i pro arb'o'j; la preĝ'ej'o de la dom'ar'et'o kuŝ'is pli proksim'e al Thornfield. Trans'e de herb'kovr'it'a mont'et'o inter la dom'o kaj la krad'bar'il'o oni vid'is la supr'o'n de la mal'nov'a tur'o de tiu urb'o. Mi ĝu'is la pac'em'a'n el'rigard'o'n kaj la freŝ'a'n aer'o'n kaj kun plezur'o aŭd'is la grak'ad'o'n de la kornik'o'j kaj rigard'is la griz'a'n fasad'o'n de la hal'o, pens'ant'e pri tio, ke ĉi tiu konstru'aĵ'o est'as grand'a por tia sol'ec'a vir'in'o, kia est'is sinjor'in'o Fairfax, kiam ŝi aper'is ĉe la pord'o.
” Kio'n ! Ĉu vi est'as jam ekster'e ?” ŝi dir'is.” Mi vid'as, ke vi ŝat'as fru'e lev'iĝ'i.” Mi ir'is al ŝi kaj est'is salut'at'a per kis'o kaj man'prem'o.
” Kaj kiel vi trov'as Thornfield,” ŝi demand'is. Mi respond'is, ke mi trov'as ĝi'n bel'eg'a.
” Jes,” ŝi dir'is,” ĝi ver'e est'as bel'a, sed mi tim'as, ke ĝi ne rest'os en tia ord'o, kiam sinjor'o Rochester decid'os daŭr'e loĝ'i ĉi tie aŭ se li pli oft'e ven'os por vizit'i ĝi'n. Grand'a'j dom'o'j kaj taŭg'a ter'o postul'as la ĉe'est'o'n de la posed'ant'o.”
” Kiu est'as sinjor'o Rochester ?” mi demand'is.
” La posed'ant'o de Thornfield,” ŝi kviet'e respond'is;” ĉu vi ne sci'is, ke li nom'iĝ'as Rochester ?”
Kompren'ebl'e mi ne sci'is tio'n; neniam mi aŭd'is pri li, sed ŝajn'is, ke la mal'jun'a sinjor'in'o rigard'as li'a'n ekzist'o'n kiel ĉie kon'at'a'n fakt'o'n, kaj kiel i'o'n, kio'n ĉiu instinkt'e kompren'as.
” Mi pens'is, ke Thornfield aparten'as al vi,” mi dir'is plu'e.
” Al mi ? Kar'a ĉiel'o, mi'a infan'o, kiel vi pov'is pens'i tio'n ? Al mi ? Mi est'as la mastr'um'ist'in'o, ne pli mult'e. De la flank'o de mi'a patr'in'o mi est'as parenc'a al li, almenaŭ mi'a edz'o est'is tia; li est'is eks'pastr'o de Hay — de tiu vilaĝ'et'o, kuŝ'ant'a tie sur la mont'et'a dekliv'o — kaj ĉe tiu krad'bar'il'o est'is li'a preĝ'ej'o. La patr'in'o de ĉi tiu sinjor'o Rochester est'is Fairfax-an'o, kaj pra'kuz'in'o de mi'a edz'o; sed pri tio mi tut'e ne glor'as mi'n; tio est'as al mi tut'e indiferent'a. Mi rigard'as mi'n kiel ordinar'a'n mastr'um'ist'in'o'n. Mi'a sinjor'o est'as ĉiam diligent'a, kaj pli mult'o'n mi ne dezir'as.”
” Kaj kiu est'as mi'a lern'ant'in'o ?”
” Ŝi est'as la zorg'at'in'o de sinjor'o Rochester. Li komisi'is al mi serĉ'i guvern'ist'in'o'n por ŝi. Li dezir'as, mi kred'as, ke ŝi est'u eduk'at'a en ĉi tiu graf'land'o. Jen ŝi ven'as kun si'a vart'ist'in'o.”
La enigm'o est'is solv'it'a: ĉi tiu amik'a, afabl'a vidv'in'o ne est'is eminent'a sinjor'in'o sed sub'ul'in'o, de'pend'ul'in'o, sam'e kiel mi. Mi ne ŝat'is ŝi'n mal'pli pro tio, kontraŭ'e, mi est'is pli ĝoj'a ol antaŭ'e ! La egal'ec'o inter ŝi kaj mi est'is ver'a kaj ne la sekv'o de ced'em'o ŝi'a'flank'a. Des pli bon'e; mi'a situaci'o per tio est'is pli sen'de'pend'a.
Pens'ant'e pri tio, mal'grand'a knab'in'o tra'ir'is la herb'ej'o'n kaj si'n direkt'is al ni, mal'antaŭ ŝi ven'is la vart'ist'in'o. Mi rigard'is mi'a'n lern'ant'in'o'n, kiu komenc'e ne ŝajn'is vid'i mi'n. Ŝi est'is ankoraŭ ver'a infan'o, ebl'e sep aŭ ok'jar'a, mal'dik'a statur'e kun pal'a, mal'dik'a vizaĝ'et'o kaj amas'o da har'bukl'o'j pend'ant'a'j ĝis la tali'o.
” Bon'a'n maten'o'n, Adèle,” dir'is sinjor'in'o Fairfax.” Ir'u kaj parol'u al ĉi tiu fraŭl'in'o, kiu est'as instru'ont'a vi'n kaj kiu far'os el vi instru'it'a'n fraŭl'in'o'n post kelk'a temp'o.” Ŝi ir'is al mi.
” c’est là ma gouvernante ? 1 ” ŝi dir'is al si'a vart'ist'in'o dum ŝi fingr'e montr'is mi'n.
1 Ĉu tio est'as mi'a guvern'ist'in'o ?
” mais oui, certainement 2,” respond'is la ali'a.
” Ĉu ili est'as ali'land'ul'o'j ?” mi demand'is kun mir'o, aŭd'ant'e ili'n parol'i franc'e.
” La vart'ist'in'o est'as franc'in'o kaj Adèle nask'iĝ'is sur la Kontinent'o; mi kred'as, ke ŝi for'ir'is de tie nur antaŭ ses monat'o'j.
Ven'ant'e ĉi tie'n ŝi ne kompren'is angl'e; nun ŝi parol'as ĝi'n iom'et'e. Mi ne kompren'as ŝi'n, ŝi miks'as ĝi'n per tiom da franc'a'j vort'o'j, sed mi pens'as, ke vi bon'e kompren'os ŝi'n.”
Feliĉ'e mi hav'is la avantaĝ'o'n, ke franc'in'o est'is instru'int'a al mi la franc'a'n lingv'o'n kaj ĉar mi kiel ebl'e plej oft'e parol'is franc'e kun sinjor'in'o Pierrot, kaj ĉar mi lern'is parker'e ĉiu'tag'e franc'a'j'n tekst'o'j'n — kaj kiel ebl'e plej mult'e pens'is imit'i la el'parol'o'n de tiu instru'ist'in'o — mi est'is akir'int'a iu'n akurat'ec'o'n en tiu lingv'o kaj sen'dub'e ne konfuz'iĝ'os parol'ant'e franc'e kun fraŭl'in'o Adèle. Ŝi ven'is al mi, don'is al mi la man'o'n ek'aŭd'int'e, ke mi est'as ŝi'a guvern'ist'in'o; kaj kiam mi ek'maten'manĝ'is kun ŝi, mi dir'is al ŝi kelk'a'j'n franc'a'j'n fraz'o'j'n. Komenc'e ŝi respond'is nur per mal'long'a'j fraz'et'o'j, sed kiam ni sid'is kun'e ĉe la tabl'o kaj post kiam ŝi rigard'is mi'n dum moment'o per si'a'j grand'a'j mal'hel'e brun'a'j okul'o'j, ŝi subit'e komenc'is flu'e babil'ad'i.
” Ho !” ŝi ek'kri'is franc'e,” vi parol'as mi'a'n lingv'o'n sam'e flu'e kiel sinjor'o Rochester. Kun vi mi pov'as parol'i, kun li kaj kun Sophie. Ŝi ĝoj'os; neni'u kompren'as ŝi'n; sinjor'in'o Fairfax est'as tut'e angl'in'o. Sophie est'as mi'a ’bonn'e’3; ŝi ven'is kun mi trans la mar'o'n, per grand'a ŝip'o kun fum'tur'o, kiu fum'aĉ'is — kiom da fum'o !— Kaj mi est'is mar'mal'san'a sam'e kiel Sophie, kaj sinjor'o Rochester. Sinjor'o Rochester kuŝ'is sur kanap'o en bel'a ĉambr'o, nom'it'a salon'o, kaj Sophie kaj mi hav'is lit'et'o'j'n ali'lok'e. Mi preskaŭ fal'is el la mi'a; ĝi est'is kvazaŭ bret'o. Kaj... fraŭl'in'o... kiel vi nom'iĝ'as ?”
” Eyre — Jane Eyre.”
2 Jes, cert'e
3 vart'ist'in'o ”Er ? Ho, mi ne pov'as el'parol'i ĝi'n. Nu, do; maten'e, kiam ne est'is ankoraŭ tut'e lum'e, ni'a ŝip'o kuŝ'is sen mov'o antaŭ tre grand'a urb'o kun mal'lum'a'j dom'o'j, kaj fum'o ĉie; tut'e ali'e ol en tiu bel'eg'a urb'o el kiu mi ven'is; kaj sinjor'o Rochester port'is mi'n sur la brak'o'j trans bret'o'n al la ter'o, kaj Sophie sekv'is ni'n, kaj mi en'ir'is kaleŝ'o'n, kaj per ĝi vetur'is al bel'a, grand'a dom'o, pli grand'a kaj ankoraŭ pli bel'a ol ĉi tiu, kaj ĝi nom'iĝ'is hotel'o. Ni rest'is tie preskaŭ semajn'o'n; Sophie kaj mi promen'ad'is ĉiu'tag'e sur grand'a, verd'a lok'o plen'a de arb'o'j, nom'it'a park'o; kaj tie est'is mult'a'j infan'o'j kaj lag'o kun bel'a'j bird'o'j, al kiu'j mi dis'ĵet'is pan'er'o'j'n.”
Mi kompren'is ŝi'n bon'eg'e, ĉar mi kutim'iĝ'is al la rapid'a parol'o de sinjor'in'o Pierrot.
” Mi pet'as, demand'u al ŝi iom pri ŝi'a'j ge'patr'o'j,” dir'is plu'e la bon'a sinjor'in'o,” mi est'as sci'vol'a, ĉu ŝi memor'as ili'n.”
” Adèle,” mi demand'is,” kun kiu'j vi loĝ'is en tiu bel'eg'a urb'o, pri kiu vi ĵus rakont'is ?”
” Antaŭ long'e mi loĝ'is ĉe mi'a patr'in'o, sed ŝi est'as nun ĉe la sankt'a virg'ul'in'o Maria. Mi'a patr'in'o instru'is al mi danc'i kaj kant'i kaj el'dir'i vers'et'o'j'n. Mult'a'j ge'sinjor'o'j ven'is vizit'i mi'a'n patr'in'o'n, kaj mi danc'is antaŭ ili, aŭ mi sid'is sur ies genu'o'j kaj kant'is; tio'n mi ŝat'as. Ĉu vi dezir'as, ke mi iom kant'u ?”
Ŝi jam maten'manĝ'is kaj mi konsent'is, ke ŝi montr'u si'a'j'n kapabl'o'j'n. Ŝi ir'is de si'a seĝ'o kaj sid'iĝ'is sur mi'a'j genu'o'j. Post'e ŝi kun'plekt'is la man'o'j'n rekt'e antaŭ si, kaj sku'ant'e la har'bukl'o'j'n mal'antaŭ'e'n kaj lev'ant'e la okul'o'j'n, ŝi komenc'is kant'i kant'o'n el oper'o. Ĝi est'is plend'o de for'las'it'a vir'in'o, kiu al'vok'is la help'o'n de si'a fier'ec'o, post tio ŝi plend'is pri la perfid'ec'o de si'a am'ant'o, kaj kiel ŝi ordon'is al si'a serv'ist'in'o, ke ĉi tiu vest'u ŝi'n per la plej bel'a'j vest'o'j kaj juvel'o'j, kaj kiel ŝi decid'is renkont'i en tiu vesper'o la mal'fid'ul'o'n okaz'e de bal'o, por montr'i al li per si'a gaj'a kondut'o kiel mal'mult'e ŝi funebr'as pro si'a for'las'it'ec'o. La tem'o est'is strang'e elekt'it'a por infan'o por pri'kant'i ĝi'n; sed mi kred'as, ke la efik'o est'is en la prezent'o, por aŭd'ig'i per infan'buŝ'o tiu'j'n son'o'j'n de am'o kaj ĵaluz'o; kaj mi trov'is, ke la prezent'o est'is mal'bon'eg'a.
Adèle tamen kant'is la tem'o'n sufiĉ'e bon'e kaj kun la naiv'ec'o de si'a aĝ'o. Kiam ŝi fin'kant'is, ŝi salt'is de mi'a'j genu'o'j dir'ant'e:” Nun mi recit'os poem'et'o'n, fraŭl'in'o.”
Ek'star'ant'e laŭ la postul'it'a poz'o ŝi deklam'is:” La ligue des Rats, fabl'e de La Font'ain'e.” Kaj ŝi el'dir'is tiu'n poem'et'o'n atent'ant'e la interpunkci'o'n kaj ritm'o'n, kaj kun emfaz'o kaj gest'o'j, tre ekster'ordinar'a'j por ŝi'a aĝ'o kaj kiu'j atest'is, ke ŝi est'is kun zorg'o instru'it'a pri tio.
” Ĉu vi'a patr'in'o instru'is al vi tiu'n deklam'aĵ'o'n ?” mi demand'is.
” Jes,” kaj laŭ la sam'a son'o ŝi dir'is ĉi tio'n:” qu’avez-vous donc ? lu'i dit un des rats; parlez !” Ŝi lev'is mi'a'n man'o'n, jen tiel, por ke mi lev'u mi'a'n voĉ'o'n ĉe tiu demand'o.” Ĉu mi nun foj'e danc'u por vi ?”
” Ne, sufiĉ'as. Sed post kiam vi'a patr'in'o ir'is, kiel vi dir'is, al la virg'ul'in'o Maria, ĉe kiu vi loĝ'is tiam ?”
” Ĉe sinjor'in'o Frédéric kaj ŝi'a edz'o; ŝi pri'zorg'is mi'n, sed ŝi ne est'as parenc'a al mi. Mi kred'as, ke ŝi est'as mal'riĉ'a, ĉar ŝi'a dom'o ne est'is tiel bel'a kiel tiu de mi'a patr'in'o. Long'e mi ne loĝ'is tie. Sinjor'o Rochester demand'is mi'n, ĉu mi dezir'us loĝ'i ĉe li en Angl'uj'o, kaj mi respond'is, ke jes; ĉar mi kon'is sinjor'o'n Rochester jam antaŭ ol mi kon'is sinjor'in'o'n Frédéric, kaj li est'is ĉiam tre bon'a al mi, kaj don'is al mi bel'a'j'n vest'o'j'n kaj lud'il'o'j'n; sed vi vid'as, ke li ne plen'um'is si'a'n promes'o'n, ĉar li konduk'ig'is mi'n en Angl'uj'o'n kaj li de'nov'e for'ir'is de mi, kaj neniam mi vid'as li'n plu.”
Post la maten'manĝ'o Adèle kaj mi ir'is en la libr'ej'o'n, ĉar ŝajn'is, ke sinjor'o Rochester destin'is ĝi'n kiel stud'ej'o'n. Preskaŭ ĉiu'j libr'o'j star'is mal'antaŭ ŝlos'it'a'j vitr'o-pord'o'j; sed unu libr'o'ŝrank'o star'is ne'ŝlos'it'a kaj ĝi en'hav'is ĉio'n, kio est'is neces'a por la eduk'ad'o: ili konsist'is el mult'a'j volum'o'j kun facil'a literatur'o, poezi'o, viv'o'pri'skrib'o'j, vojaĝ'o'j, kelk'a'j roman'o'j, kaj tiel plu. Mi kred'as, ke li opini'is, ke tio est'as ĉio, kio'n guvern'ist'in'o pov'us dezir'i kiel propr'a'n literatur'o'n, kaj ĝi provizor'e plen'e plaĉ'is al mi; kompar'e kun la mal'mult'a'j leg'aĵ'o'j, kiu'j'n mi kolekt'is iom post iom en Lowood, ĝi ŝajn'is al mi riĉ'a rikolt'o por distr'i kaj amuz'i mi'n.
En tiu ĉambr'o star'is ankaŭ pian'o, tut'e nov'a kaj kun bel'a son'o: ankaŭ stabl'o de pentr'ist'o kaj du glob'o'j.
Mi trov'is, ke mi'a lern'ant'in'o est'as sufiĉ'e obe'em'a, sed ne tre atent'a; ŝi ne est'is kutim'iĝ'int'a far'i regul'a'j'n task'o'j'n. Mi kompren'is, ke est'us mal'saĝ'e don'i al ŝi mult'a'n labor'o'n en la komenc'o, tial mi parol'is al ŝi long'a'n temp'o'n, instru'is al ŝi iom kaj post'e re'ir'ig'is ŝi'n al la vart'ist'in'o. Post'e mi intenc'is far'i antaŭ la maten'manĝ'o kelk'a'j'n desegn'aĵ'o'j'n, kopi'ot'a'j de ŝi.
Kiam mi supr'e'n'ir'is por pren'i mi'a'j'n paper'uj'o'n kaj krajon'o'j'n, sinjor'in'o Fairfax vok'is mi'n:” La maten'a lecion'o sen'dub'e pas'is.” Ŝi est'is en ĉambr'o, kies du'obl'a pord'o star'is mal'ferm'it'a; mi en'ir'is, kiam ŝi dir'is al mi tio'n. Ĝi est'is vast'a, grav'a salon'o kun ruĝ'a'j seĝ'o'j kaj kurten'o'j, turk'a tapiŝ'o, kverk'a panel'ar'o, grand'a fenestr'o el bel'e pentr'it'a vitr'o kaj alt'a plafon'o kun bon'e pentr'it'a'j figur'o'j. Sinjor'in'o Fairfax est'is sen'polv'ig'ant'a bel'a'j'n vaz'o'j'n el ruĝ'a kristal'o, star'ant'a'j'n sur la bufed'o.
” Kiel bel'a ĉambr'o !” mi ek'kri'is, ĉirkaŭ'rigard'ant'e; ĉar neniam mi vid'is i'o'n tiel impon'a'n.
” Jes; ĝi est'as la manĝ'o'salon'o. Mi ĵus mal'ferm'is la fenestr'o'n por en'ir'ig'i freŝ'a'n aer'o'n kaj sun'lum'o'n; ĉar ĉio mucid'iĝ'as en mal'oft'e loĝ'at'a'j salon'o'j; la jen'a salon'o aspekt'as kiel ark'aĵ'o.”
Ŝi fingr'e montr'is grand'a'n vestibl'o'n ĉe la flank'o de la fenestr'o, sam'e proviz'it'a de orient'e kolor'ig'it'a kurten'o, kiu nun est'is for'ig'it'a. Mi supr'e'n'ir'is la du larĝ'a'j'n ŝtup'o'j'n, rigard'is tra la fenestr'o kaj imag'is vid'i i'o'n fabel'a'n, tiel bril'a est'is tio, kio'n vid'is mi'a'j okul'o'j ne kutim'iĝ'int'a'j al io tia. Malgraŭ tio, ĝi est'is nur bel'eg'a salon'o kun buduar'o, ambaŭ kun blank'a tapiŝ'o, sur kiu kvazaŭ kuŝ'is flor'girland'o'j; salon'o kaj buduar'o hav'is plafon'o'n el blank'a'j plastik'e model'it'a'j vin'ber'o'j kaj vin'ber'foli'o'j; sub tiu'j plafon'o'j star'is fajr'e ruĝ'a'j kanap'o'j kaj ripoz'benk'o'j tre kontrast'ant'a'j ili'n, sur la hel'a kamen'a bret'o el marmor'o star'is ornam'aĵ'o'j el bril'ant'a ruben'e ruĝ'a bohem'a vitr'o, kaj inter la fenestr'o'j pend'is grand'a'j spegul'o'j re'spegul'ant'a'j ĉiu'n tiu'n blind'ig'a'n blank'o'n kaj ruĝ'o'n.
” Kiel zorg'e vi ten'as en ord'o tiu'n ĉambr'o'n, sinjor'in'o Fairfax,” mi dir'is,” neni'u polv'er'o, neni'u mebl'o'kovr'aĵ'o; sed la aer'o en la salon'o est'as mal'varm'et'a; oni pov'us pens'i, ke vi loĝ'as en ĝi ĉiu'tag'e.”
” Jes, fraŭl'in'o, sed kvankam sinjor'o Rochester ven'as ĉi tie'n mal'oft'e, li'a'j vizit'o'j est'as subit'a'j kaj ne'atend'it'a'j; kaj vid'ant'e, ke tiu'j mebl'o'kovr'aĵ'o'j mal'plaĉ'as al li, kaj ke la for'ig'ad'o kaŭz'as grand'a'n mov'o'n, mi trov'is pli bon'e, ke la ĉambr'o'j est'u konstant'e en bon'a ord'o.”
” Ĉu sinjor'o Rochester est'as postul'em'a aŭ mal'oportun'a vir'o ?”
” Tio ver'e li ne est'as; sed li hav'as la kutim'o'n kaj gust'o'n de ver'a sinjor'o, kaj volont'e li vid'as la ĉirkaŭ'aĵ'o'n konform'a al tio.”
” Ĉu vi ŝat'as li'n ? Ĉu li est'as ĝeneral'e ŝat'at'a ?”
” Ho, jes; la tut'a famili'o est'is ĉiam honor'at'a ĉi tie. Preskaŭ la tut'a kamp'ar'o en la ĉirkaŭ'aĵ'o, kiu'n ni pov'as vid'i, ĉiam aparten'is al la Rochesteroj.”
” Sed ne parol'ant'e pri la kamp'ar'o, ĉu vi ŝat'as li'n ? Ĉu vi ŝat'as la person'o'n ?”
” Mi ne pov'us ne ŝat'i li'n; kaj mi kred'as, ke ĉiu'j li'a'j sub'ul'o'j opini'as li'n just'a kaj mild'a grund'posed'ant'o; sed li ne okup'as si'n mult'e pri la sub'ul'o'j.”
” Ĉu li ne hav'as special'ec'o'j'n ? Kia est'as li'a karakter'o ?”
” Ho, mi kred'as, ke li hav'as ne'riproĉ'ind'a'n karakter'o'n. Ebl'e li est'as iom strang'a: li vojaĝ'is mult'e kaj vid'is mult'o'n de la mond'o; mi opini'as li'n tre instru'it'a, sed mi ne parol'is mult'e kun li.”
” Kio'n vi cel'as per iom strang'a ?”
” Tio'n mi ne pov'as preciz'e dir'i, tio ne est'as pri'skrib'ebl'a, mi ne cel'as i'o'n frap'ant'a'n, sed oni sent'as tio'n parol'ant'e kun li; oni ne ĉiam sci'as, ĉu li parol'as sincer'e aŭ ŝerc'e, ĉu li est'as kontent'a aŭ mal'kontent'a; oni ne tut'e kompren'as li'n; almenaŭ mi ne far'as tio'n; sed tio ne est'as grav'a; li est'as bon'a mastr'o.”
Tio est'is ĉio, kio'n sinjor'in'o Fairfax pov'is rakont'i al mi pri si'a super'ul'o kaj mi'a. Kelk'a'j hom'o'j ne pov'as pri'skrib'i karakter'o'n, nek rimark'i ĝi'n aŭ ĝi'a'j'n special'ec'o'j'n, nek afer'o'j'n; kaj ŝi aparten'is al tiu kategori'o de hom'o'j; mi'a'j demand'o'j ŝi'n konfuz'is, sed ne parol'ig'is ŝi'n. En ŝi'a'j okul'o'j sinjor'o Rochester est'is neni'u ali'a ol sinjor'o Rochester, neni'u ol sinjor'o, grund'posed'ant'o; ŝi ne dezir'is pli mult'e, kaj ŝajn'e mi'a dezir'o est'is al ŝi strang'a: ricev'i ĝust'a'n kompren'o'n pri li'a person'ec'o.
Kiam ni el'ir'is el la manĝ'ej'o, ŝi propon'is al mi montr'i la ceter'aĵ'o'n de la dom'o; mi sekv'is ŝi'n mal'supr'e'n kaj supr'e'n daŭr'e admir'ant'e ĉio'n, ĉar la tut'a konstru'aĵ'o est'is bel'a kaj bon'e aranĝ'it'a. La vast'a'j'n antaŭ'ĉambr'o'j'n mi trov'is ekstrem'e grandioz'a'j; kaj kelk'a'j ĉambr'o'j de la tri'a etaĝ'o est'is interes'a'j pro antikv'ec'o, kvankam ili est'is mal'alt'a'j kaj mal'lum'a'j. La mebl'ar'o, komenc'e destin'it'a por la ter'etaĝ'o, est'is iom post iom kaj ĉe ŝanĝ'iĝ'o de la mod'o, transport'it'a supr'e'n, kaj ĉe la mal'bon'a lum'o penetr'ant'a tra la fenestr'et'o'j oni vid'is lit'o'j'n cent'jar'a'j'n, kest'o'j'n el kverk'o aŭ nuks'o'lign'o, kiu'j pro la strang'a ĉiz'it'aĵ'o de palm'o'branĉ'o'j kaj anĝel'kap'et'o'j, aspekt'is kiel ia'spec'a hebre'a arke'o; vic'o'j de grav'a'j seĝ'o'j kun alt'a'j, mal'larĝ'a'j dors'o'j, benk'et'o'j ankoraŭ pli antikv'a'j, sur kiu'j oni pov'is ankoraŭ vid'i du'on'e kolor'ŝanĝ'iĝ'int'a'j'n brod'aĵ'o'j'n, far'it'a'j'n de man'o'j, kiu'j jam dum du generaci'o'j kuŝ'is kiel polv'o en la ĉerk'o.
Ĉiu'j tiu'j relikv'o'j don'is al la tri'a etaĝ'o de Thornfield Hall la aspekt'o'n de dom'o el la est'int'ec'o — ĝi impres'is kiel re'memor'sankt'aĵ'o. Dum'tag'e mi am'is la silent'o'n kaj la mal'lum'ec'o'n kaj la strang'ec'o'n de tiu'j ĉambr'o'j; sed ne volont'e mi pas'ig'us tie unu nokt'o'n en tiu'j nigr'a'j lit'o'j, kelk'a'j el kiu'j hav'is antaŭ si kverk'a'j'n pord'o'j'n, ali'a'j ĉirkaŭ'it'a'j de mal'nov'a'j brod'it'a'j angl'a'j kurten'o'j kun figur'o'j el strang'a'j flor'o'j, ankoraŭ pli strang'a'j bird'o'j kaj plej strang'a'j hom'a'j est'aĵ'o'j — ĉio kio nepr'e aspekt'is strang'eg'e en la pal'a lum'o de la lun'o.
” Ĉu la serv'ist'o'j dorm'as en ĉi tiu'j ĉambr'o'j ?” mi demand'is.
” Ne; ili hav'as vic'o'n de pli mal'grand'a'j ĉambr'o'j en la mal'antaŭ'a part'o; ĉi tie dorm'as neni'u. Oni dir'us, ke fantom'o'j vizit'ad'us ĉi tiu'j'n apartament'o'j'n se fantom'o'j est'us en Thornfield Hall.”
” Mi sam'opini'as. Ĉu fantom'o'j ne est'as ĉi tie ?”
” Neniam mi aŭd'is pri ili,” dir'is sinjor'in'o Fairfax rid'et'ant'e.
” Nek pri tradici'o'j ? Nek pri legend'o'j aŭ fantom'rakont'o'j ?”
” Mi kred'as, ke ne. Malgraŭ tio oni dir'as, ke la Rochesteroj antaŭ'e est'is pli mal'kviet'a ol kviet'a ras'o. Ebl'e ĝust'e tial ili nun kuŝ'as kviet'e en la ĉerk'o'j.”
” Jes,— post mal'kviet'a ekzist'ad'o ili nun bon'e dorm'as,” mi dir'is.
” Kie'n vi nun ir'as, sinjor'in'o Fairfax ?” ĉar ŝi for'ir'is.
” Sur la tegment'o'n; ĉu vi vol'as kun'ir'i por rigard'i de tie la el'rigard'o'n ?” Mi kun'ir'is al la sub'tegment'ej'o laŭ tre mal'larĝ'a ŝtup'ar'o kaj de tie, laŭ for'pren'ebl'a ŝtup'ar'o tra apertur'o al la tegment'o de la kastel'o. Mi est'is nun sam'nivel'e kun la kornik'a koloni'o, kaj pov'is rigard'i en ili'a'j'n nest'o'j'n. Mi apog'is mi'n sur la mur'dent'ar'o'n kaj rigard'is mal'supr'e'n al la kamp'ar'o, aspekt'ant'a kiel land'kart'o; tie antaŭ mi stern'iĝ'is la bril'e velur'a herb'ej'o, ĉirkaŭ la griz'a'j fundament'o'j de la dom'o; la kamp'ar'o kiel park'o kun tie kaj ĉi tie mal'jun'a'j arb'o'trunk'o'j, la sek'a mal'dens'a arb'ar'o tra kiu ir'is plen'kresk'it'a voj'o, pli dens'e kovr'it'a de musk'o ol la arb'o'j est'is proviz'it'a'j de foli'o'j; la preĝ'ej'o apud la bar'il'o'j, la voj'o, la kviet'a'j mont'et'o'j, ĉiu'j ripoz'ant'a'j en la aŭtun'a sun'o; ĉe la horizont'o dolĉ'a blu'a ĉiel'o kun perl'o'griz'a'j nub'et'o'j.
Neni'o en la vid'aĵ'o est'is ekster'ordinar'a, sed ĉio est'is tre agrabl'a. Kiam mi turn'is mi'n kaj tra'ir'is la apertur'o'n, mi apenaŭ pov'is vid'i dum la mal'supr'e'n'ir'o laŭ la ŝtup'ar'o; la sub'tegment'ej'o aspekt'is mal'lum'e kiel kel'o kompar'e kun tiu blu'a ĉiel'o, en kiu'n mi est'is rigard'int'a, kaj kun tiu sun'plen'a scen'o de arb'et'aĵ'o'j, paŝt'ej'o'j kaj verd'a'j mont'et'o'j, kies mez'o est'is la kastel'o, kaj kiu'n mi admir'is kun ĝu'o.
Sinjor'in'o Fairfax rest'is moment'o'n mal'antaŭ'e por ferm'i la apertur'o'n; mi dev'is palp'serĉ'i por el'ir'i la sub'tegment'ej'o'n kaj trov'is mi'a'n voj'o'n laŭ'long'e de la mal'larĝ'a ŝtup'ar'o. Mi rest'is star'ant'a en la long'a koridor'o, kiu dis'part'ig'as la antaŭ'ĉambr'o'j'n de la mal'antaŭ'ĉambr'o'j de la tri'a etaĝ'o kaj kiu est'is mal'larĝ'a kaj mal'alt'a kun nur unu fenestr'o ĉe la fin'o, kaj du vic'o'j de nigr'a'j pord'et'o'j, ĉiu'j ferm'it'a'j; ĉio est'is kvazaŭ koridor'o en kastel'o de iu Blu'barb'ul'o.
Sen'bru'e ir'ant'e plu'e'n mi'a'n orel'o'n ating'is la last'a son'o, kiu'n mi est'us atend'int'a en tia sen'bru'a loĝ'ej'o — nom'e rid'o.
Tiu rid'o est'is strang'a — klar'a, rigid'a, sen ĝoj'o. Mi halt'is. La son'o ankaŭ halt'is moment'o'n. Subit'e ĝi aŭd'iĝ'is pli laŭt'e,— ĉar unu'e ĝi est'is sufiĉ'e klar'a, sed mal'laŭt'a. Ĝi trans'ir'is en laŭt'a'n rid'eg'ad'o'n, kiu ŝajn'is vek'i eĥ'o'n en ĉiu'j tiu'j sol'ec'a'j ĉambr'o'j, kvankam ĝi ven'is nur el unu; mi pov'is montr'i la pord'o'n, el kiu ven'is tiu son'o.
” Sinjor'in'o Fairfax !” mi kri'is, ĉar mi aŭd'is ŝi'n mal'supr'e'n'ir'i la grand'a'n ŝtup'ar'o'n.” Ĉu vi aŭd'is tiu'n laŭt'a'n rid'ad'o'n ? Kiu far'is tio'n ?”
” Unu el la serv'ist'in'o'j, mi pens'as,” ŝi dir'is,” ebl'e Grac'e Poole.”
” Ĉu vi ĝi'n aŭd'is ?” mi demand'is plu'e.
” Jes, cert'e; mi aŭd'as ĝi'n oft'e. Ŝi sid'as kaj kudr'as en unu el ĉi tiu'j ĉambr'o'j; kelk'foj'e Leah sid'as ĉe ŝi; kelk'foj'e ili far'as laŭt'a'n bru'o'n kun'e.”
La rid'ad'o re'foj'e kaj sen inter'romp'e aŭd'iĝ'is kaj ek'silent'is kun strang'a son'o.
” Grac'e !” kri'is sinjor'in'o Fairfax.
Mi ne atend'is, ke iu Grac'e respond'os, ĉar la rid'ad'o est'is tiel tragedi'a kaj super'natur'a kiel mi ankoraŭ neniam aŭd'is; kaj, ĉar est'is en la mez'o de la tag'o kaj ĉar neni'o fantom'ec'a akompan'is tiu'n strang'a'n rid'ad'o'n, kaj nek ĉirkaŭ'aĵ'o nek temp'o est'is taŭg'a'j por kaŭz'i tim'o'n, mi ne far'iĝ'is superstiĉ'a kaj ne sent'is tim'o'n.
Kio tuj post'e okaz'is, montr'is al mi tamen, ke est'us mal'saĝ'e far'iĝ'i eĉ nur mir'ig'it'a.
Tut'e apud mi mal'ferm'iĝ'is pord'o, kaj aper'is serv'ist'in'o; ŝi est'is vir'in'o inter tri'dek-kaj kvar'dek'jar'a, mal'alt'a, larĝ'ŝultr'a figur'o kun ruĝ'a'j har'o'j kaj mal'afabl'a, mal'bel'a vizaĝ'o; ne est'as ebl'e prezent'i al si mal'pli romantik'a'n aŭ mal'pli fantom'ec'a'n aper'aĵ'o'n.
” Ne tiom da bru'o, Grac'e,” dir'is sinjor'in'o Fairfax.” Pens'u pri la ordon'o'j.” Grac'e klin'iĝ'is kaj sen'parol'e re'tir'iĝ'is tra la mal'ferm'it'a pord'o.
” Ŝi est'as kudr'ist'in'o kaj iom help'as al Leah en la en'dom'a labor'o,” dir'is plu'e la vidv'in'o,” en kelk'a'j rilat'o'j ŝi ne est'as ne'riproĉ'ind'a, tamen uz'ebl'a... kaj kiel vi sukces'is kun vi'a lern'ant'in'o ĉi tiu'n maten'o'n ?”
La inter'parol'o, kies tem'o trans'ir'is al Adèle, est'is daŭr'ig'at'a ĝis ni ven'is mal'supr'e'n en lum'a'n, ĝoj'a'n ĉirkaŭ'aĵ'o'n.
Adèle ir'is renkont'e al ni en la vestibl'o, kri'ant'e:
” mesdames ! vous êtes servies !” kaj post'e:” j’ai bi'e'n faim, moi !” 1 1
Sinjor'in'o'j, la tag'manĝ'o est'as pret'a. Mi est'as tre mal'sat'a.
La tag'manĝ'o est'is pret'a kaj atend'is ni'n en la ĉambr'o de sinjor'in'o Fairfax.
La promes'o'n pri agrabl'a karier'o, kiu'n mi'a unu'a kviet'a akcept'o en Thornfield Hall cert'ig'is al mi, ne kontraŭ'dir'is la plu'a kon'at'iĝ'o de la lok'o kaj ĝi'a'j loĝ'ant'o'j. Sinjor'in'o Fairfax ver'e est'is, kio ŝi ŝajn'is est'i, nom'e: kviet'a bon'kor'a vir'in'o kun sufiĉ'e bon'a eduk'o kaj mez'a prudent'o. Mi'a lern'ant'in'o est'is viv'a infan'o, tro'dorlot'it'a kaj tial kelk'foj'e obstin'a; sed ĉar ŝi est'is plen'e konfid'it'a al mi'a zorg'o kaj ĉar neni'u mal'saĝ'e si'n en'miks'is por kontraŭ'i mi'a'j'n plan'o'j'n rilat'e al ŝi'a eduk'o, ŝi baldaŭ sen'iĝ'is de si'a'j kapric'et'o'j kaj far'iĝ'is obe'em'a kaj lern'em'a. Ŝi ne est'is tre talent'a, nek hav'is klar'a'n, tuj montr'iĝ'ant'a'n karakter'o'n, nek profund'a'n sent'o'n, kiu'j lev'is ŝi'n super la nivel'o'n de sam'aĝ'a'j infan'o'j, sed ankaŭ ŝi ne hav'is mal'virt'a'j'n em'o'j'n, kiu'j lok'is ŝi'n sub tiu'n nivel'o'n. Ŝi far'is bon'a'j'n progres'o'j'n, montr'is al mi kor'inklin'o'n viv'a'n sed ne profund'a'n, kaj pen'ant'e plaĉ'i al mi per simpl'a, ĝoj'a babil'ad'o, ŝi nask'is ĉe mi cert'a'n am'o'n al ŝi, sufiĉ'e fort'a'n por sent'ig'i ni'n kontent'a'j pro ni'a kun'est'ad'o.
La bon'fart'o kaj la progres'o'j de Adèle tre interes'is mi'n, kaj mi sent'is kviet'a'n kor'inklin'o'n al ŝi; sam'e mi sent'is dank'o'n al sinjor'in'o Fairfax pro ŝi'a ĝentil'ec'o kaj mi ŝat'is ŝi'a'n ĉe'est'o'n.
Kiu pov'us mal'aprob'i, se mi al'don'e dir'as, ke mi de temp'o al temp'o dum promen'o en la park'o ir'is al la grand'a krad'o'bar'il'o kaj rigard'is tra ĝi la voj'o'n; aŭ kiam Adèle lud'is kun la vart'ist'in'o kaj sinjor'in'o Fairfax far'is frukt'o-gelat'o'n en la proviz'ej'o, mi supr'e'n'ir'is la tri ŝtup'ar'o'j'n, lev'is la apertur'kovr'il'o'n de la sub'tegment'ej'o, kaj ating'int'e la plat'a'n tegment'o'n, rigard'is trans la kamp'ar'o'n, la mont'et'o'j'n kaj laŭ'long'e de la nebul'a horizont'o — ke mi dezir'is rigard'i ankoraŭ pli mal'proksim'e'n; ke mi dezir'is pli mult'a'n praktik'a'n spert'o'n, ol mi posed'is; pli mult'a'n inter'rilat'o'n kun hom'o'j de mi'a'j sam'intelekt'ul'o'j.
Mi pov'is ŝat'i la bon'o'n en la karakter'o de sinjor'in'o Fairfax, sed mi kred'is la ekzist'ad'o'n de ali'a pli viv'o'plen'a bon'ec'o kaj tio'n mi dezir'is vid'i.
Kiu mal'laŭd'as mi'n ? Mult'a'j, sen'dub'e; kaj oni nom'os mi'a'n karakter'o'n mal'kontent'a. Sed tiu'n dezir'o'n mi ne pov'is kontraŭ'batal'i, ĉar mi'a karakter'o est'is mal'kviet'a; kelk'foj'e mi'a ekscit'ad'o est'is pen'ig'a. En tia'j okaz'o'j nur la koridor'o de la tri'a etaĝ'o pov'is sen'ŝarĝ'ig'i mi'a'n brust'o'n, kaj mi promen'is en tiu koridor'o tie'n kaj re'e'n ĉirkaŭ'it'a de silent'o kaj sol'ec'o, por ke mi'a spirit'a okul'o pov'u rigard'i de tiu lok'o la klar'a'j'n vizi'o'j'n tie nask'iĝ'ant'a'j antaŭ mi.
Oft'e, est'ant'e tiel tut'e sol'a, mi aŭd'is la rid'o'n de Grac'e Poole, la sam'a'n tir'ton'a'n, mal'rapid'a'n ha — ha ! kiu tiel terur'ig'is mi'n, kiam mi aŭd'is ĝi'n por la unu'a foj'o. Sam'temp'e mi tiam aŭd'is ŝi'a'n strang'a'n murmur'ad'o'n, kiu son'is ankoraŭ pli strang'e ol ŝi'a rid'ad'o. Pas'is tag'o'j dum kiu'j ŝi silent'is, sed dum ali'a'j tag'o'j mi ne pov'is klar'ig'i la son'o'j'n, kiu'j'n ŝi el'ig'is. Kelk'foj'e mi vid'is ŝi'n, kiam ŝi, ekzempl'e, el'ir'is si'a'n ĉambr'o'n kun teler'o aŭ plad'o en la man'o, si'n direkt'is al la kuir'ej'o kaj re'ir'is tuj post'e kun ( ho, romantik'a leg'ant'o, pardon'u al mi, ke mi dir'as la ne'fals'it'a'n ver'o'n ) kruĉ'o da bier'o. Ŝi'a aper'o daŭr'e esting'is la sci'vol'em'o'n, kiu'n est'is vek'int'a ŝi'a'j special'ec'o'j. Ŝi hav'is akr'a'j'n vizaĝ'trajt'o'j'n kaj neni'o ĉe ŝi pov'is kaŭz'i cert'a'n interes'o'n. Kelk'a'j'n foj'o'j'n mi klopod'is komenc'i kun ŝi inter'parol'o'n, sed ŝajn'e ŝi ne est'is tre parol'em'a. Ĉiu tia klopod'o est'is halt'ig'at'a de unu'silab'a respond'o.
La ali'a'j sam'hejm'an'o'j, nom'e John kaj li'a edz'in'o, Leah la labor'ist'in'o, kaj Sophie, la franc'a vart'ist'in'o, est'is honest'a'j hom'o'j, sed neni'u el ili super'is la kutim'a'j'n. Kun Sophie mi kutim'e parol'is franc'e kaj kelk'foj'e mi far'is al ŝi demand'o'j'n pri ŝi'a patr'uj'o, ŝi tamen ne hav'is la talent'o'n por rakont'i aŭ pri'skrib'i kaj plej oft'e don'is mal'klar'a'j'n aŭ sen'signif'a'j'n respond'o'j'n, tial ŝi pli mult'e sen'kuraĝ'ig'is ol instig'is mi'a'n dezir'o'n pri inform'o'j.
Oktobr'o, novembr'o kaj decembr'o pas'is. Iu'n post'tag'mez'o'n en januar'o sinjor'in'o Fairfax est'is pet'int'a unu liber'a'n tag'o'n por Adèle, ĉar ĉi tiu'n est'is atak'int'a grav'a mal'varm'um'o; kaj ĉar Adèle sub'ten'is tiu'n pet'o'n tiel varm'e kaj en'trud'e, ke tio re'memor'ig'is mi'n, kiel bon'ven'a est'is al mi mem tia tag'o en mi'a jun'ec'o, mi konsent'is pri ĝi, opini'ant'e est'i indulg'a tiu'rilat'e. La veter'o est'is bel'a, sen'vent'a sed mal'varm'eg'a; la tut'a'n maten'o'n mi est'is pas'ig'int'a kviet'e sid'ant'e en la libr'ej'o; sinjor'in'o Fairfax ĵus fin'is leter'o'n, kiu dev'os est'i port'at'a al la poŝt'ej'o, tial mi pren'is ĉapel'o'n kaj mantel'o'n kaj propon'is al ŝi, ke mi en'poŝt'ig'u la leter'o'n en Hay; la distanc'o ĉirkaŭ du'mejl'a est'us por mi agrabl'a post-tag'mez'a promen'o. Post kiam mi sid'ig'is Adèle en ŝi'a'n mal'grand'a'n apog'seĝ'o'n antaŭ la kamen'fajr'o de sinjor'in'o Fairfax, kaj don'int'e al ŝi la plej bel'a'n vaks'pup'o'n, kiu'n mi kutim'e konserv'is en'volv'it'a en arĝent'paper'o en tir'kest'o, por lud'i kun ĝi, kaj krom'e libr'o'n kun rakont'o'j, mi ek'promen'is post kiam mi per kis'o respond'is la adiaŭ'a'j'n vort'o'j'n de Adèle: revenez bientôt ma bonn'e ami'e, ma chère mademoiselle Jeannette. 1 1
Re'ven'u baldaŭ, mi'a bon'a amik'in'o, mi'a kar'a fraŭl'in'o Jeannette La ter'o est'is mal'mol'a pro la frost'o, ĉie reg'is silent'o, la voj'o est'is sol'ec'a; mi ir'is rapid'eg'e ĝis est'is varm'e al mi, post'e mi ir'is mal'rapid'e por ĝu'i la plezur'o'n, kiu'n temp'o kaj la cirkonstanc'o en'hav'is kaj por analiz'i ili'n. Est'is la tri'a hor'o; la preĝ'ej'a sonor'il'o bat'is, kiam mi preter'ir'is la tur'o'n; la rav'o de la hor'o de'ven'is de la proksim'iĝ'ant'a krepusk'o kaj de la sub'ir'ant'a, mal'bril'e lum'ant'a sun'o. Mi est'is mejl'o'n for de Thornfield, en mal'larĝ'a, de plekt'o'bar'il'o lim'ig'it'a voj'o, kiu somer'e est'as kon'at'a pro si'a'j sovaĝ'a'j roz'o'j, aŭtun'e pro si'a'j nuks'o'j kaj rubus'o'j kaj kiu eĉ nun montr'is kelk'a'j'n koral'kolor'a'j'n trezor'o'j'n en form'o de roz-kaj kratag'o'frukt'o'j; ĝi'a plej bel'a vintr'a bel'ec'o tamen konsist'is en ĝi'a plen'a sol'ec'o kaj profund'a rigid'a silent'o. Eĉ se blov'us vent'et'o, ĝi ne est'us aŭd'at'a ĉi tie, ĉar ĉi tie ne kresk'is ileks'o'j, nek vink'o, kiu'j pov'us murmur'et'i, kaj la sen'foli'iĝ'int'a'j kratag'o'j kaj avel'o'j star'is tiel sen'mov'e kiel la blank'a'j, pied-glat'ig'it'a'j ŝton'o'j, per kiu'j la voj'o est'is pavim'it'a en la mez'o. Ĉie dekstr'e kaj mal'dekstr'e kuŝ'is nur kamp'o'j, sur kiu'j nun la brut'ar'o ne plu paŝt'iĝ'is; kaj la et'a'j, brun'a'j bird'o'j, mov'iĝ'ant'a'j de temp'o al temp'o en la bar'il'o, aspekt'is kiel kelk'a'j velk'int'a'j foli'o'j, kiu'j ankoraŭ ne vol'is de'fal'i.
Ĉi tiu voj'o supr'e'n'ir'is laŭ la mont'et'o ĝis Hay; ating'int'e la mez'o'n, mi ek'sid'is ĉe bar'il'o, tra kiu oni ir'is en kamp'o'n. Mi volv'is mi'n per mi'a mantel'o, kaŝ'is la man'o'j'n en mi'a muf'o kaj ne sent'is la mal'varm'o'n, kvankam sever'e frost'is; tio'n pruv'is mal'dik'a glaci'tavol'o, kiu kovr'is river'et'o'n, tie'n flu'et'int'a'n antaŭ mal'mult'a'j tag'o'j post fort'a degel'ad'o. De mi'a sid'lok'o mi pov'is rigard'i Thornfield; la griz'a por'sinjor'a dom'o kun la dent'hav'a'j mur'o'j form'is el'star'ant'a'n ej'o'n en la val'o ĉe mi'a'j pied'o'j, la arb'ar'o'j kaj la mal'lum'a kornik'a koloni'o lev'iĝ'is en la okcident'o. Mi rest'is sid'ant'a ĝis la sun'o mal'lev'iĝ'is fajr'e kolor'a kaj kviet'a mal'antaŭ la arb'o'j. Post'e mi turn'is mi'n orient'e'n.
Super la pint'o de la mont'et'o star'is la supr'e'n'ir'ant'a lun'o; ĝi est'is ankoraŭ pal'a, sed far'iĝ'is ĉiu'minut'e pli bril'a. Ĝi mal'supr'e'n rigard'is al Hay, kiu, du'on'e kaŝ'it'a inter la arb'o'j, send'is supr'e'n la fum'o'n el si'a'j mal'mult'a'j kamen'tub'o'j; Hay kuŝ'is je mejl'a distanc'o de mi'a sid'lok'o, sed en la silent'o, kiu reg'is ĉirkaŭ'e, penetr'is ĝis mi la son'o'j de la vilaĝ'a viv'o. Mi'a orel'o ankaŭ sent'is la murmur'ad'o'n de river'et'o'j; sed mi ne pov'is dir'i en kiu'j val'o'j ili flu'is; trans'e de Hay kuŝ'is ankaŭ mult'a'j mont'et'o'j, kaj sen'dub'e mult'a'j river'et'o'j rapid'ant'a'j mal'supr'e'n. En la kviet'o de ĉi tiu vesper'o aŭd'iĝ'is ne nur la murmur'ad'o de la proksim'a'j river'et'o'j, sed ankaŭ de la tre mal'proksim'a'j.
Laŭt'a bru'o subit'e inter'romp'is ĉi tiu'n dolĉ'a'n, mal'proksim'a'n, sed tamen tiel proksim'a'n murmur'ad'o'n kaj flustr'ad'o'n; regul'a pied'o'bat'ad'o, metal'a tint'ad'o, kiu inter'romp'is la dolĉ'a'n murmur'ad'o'n de la river'et'o'j, sam'e kiel sur pentr'aĵ'o la solid'a ŝton'eg'o aŭ la mal'delikat'a trunk'o de alt'a kverk'o, lev'iĝ'ant'a'j per mal'lum'a'j kolor'o'j sur la antaŭ'aĵ'o, mal'aper'ig'as en la perspektiv'o la ĝoj'a'n mont'et'o'n, la sun'a'n horizont'o'n, la klar'a'j'n nub'o'j'n, kie ĉiu'j kolor'o'j kun'fand'iĝ'as.
La bru'o est'is sur la voj'o; proksim'iĝ'is ĉeval'o, la kurb'o'j de la voj'o kaŝ'is ĝi'n ankoraŭ, sed ĝi proksim'iĝ'is iom post iom; mi vol'is for'ir'i de mi'a lok'o, sed ĉar la voj'o est'is tre mal'larĝ'a, mi rest'is sid'ant'a, por ke la ĉeval'o pov'u preter'ir'i. En tiu'j tag'o'j mi est'is jun'a kaj mil'o'j da hel'a'j kaj mal'hel'a'j fantazi'aĵ'o'j atak'is mi'a'n anim'o'n; la memor'aĵ'o'j pri la rakont'o'j el la infan'ĉambr'o kun'e kun ali'a sen'senc'aĵ'o est'is part'o de ĝi; kaj ĉe ili'a re'aper'o, mi'a matur'iĝ'ant'a jun'ec'o don'is al ĝi nov'a'n viv'o'n, kiu'n antaŭ'e mi'a infan'ec'o ne kapabl'is far'i. Kiam proksim'iĝ'is ĉi tiu ĉeval'o, kaj kiam ĝi est'is aper'ont'a en la du'on'a mal'lum'o, mi re'memor'is kelk'a'j'n el la rakont'o'j de Bessie, en kiu'j nord-angl'a spirit'o lud'is rol'o'n, kaj kiu'n ŝi nom'is ” Gytrash ” kaj kiu en la form'o de ĉeval'o, mul'o aŭ hund'eg'o aper'is sur sol'ec'a'j voj'o'j kaj kiu kelk'foj'e surpriz'is sol'a'j'n vojaĝ'ant'o'j'n, sam'e kiel ĉi tiu ĉeval'o nun surpriz'is mi'n. Ĝi est'is tre proksim'a, sed ankoraŭ ne'vid'ebl'a; subit'e mi ek'aŭd'is, krom la trot'ad'o, i'o'n ali'a'n, kio rapid'e al'ven'is, kaj tut'e proksim'e preter'glit'is grand'a hund'o, kies nigr'a kaj blank'a kolor'o'j tre kontrast'is la arb'o'j'n. Ĝi ver'e est'is simil'a al Gytrash,— simil'a al leon'o kun long'a'j har'o'j kaj grand'eg'a kap'o. Sed ĝi preter'ir'is kviet'e; eĉ ne halt'is por rigard'i mi'n per si'a'j strang'a'j fantom'a'j okul'o'j, kiel mi est'is atend'int'a.
La ĉeval'o sekv'is — grand'a ĝi est'is kaj sur ĝi'a dors'o sid'is rajd'ant'o. La vir'o, la hom'a est'aĵ'o tuj mal'aper'ig'is la sorĉ'aĵ'o'n. Ĉar neni'u pov'us rajd'i sur Gytrash; ĝi est'is konstant'e sol'a; laŭ mi'a opini'o la gnom'o'j, eĉ se ili loĝ'us en mut'a'j best'o'korp'o'j, ne pov'us pren'i sur si'n la form'o'n de ordinar'a hom'o. Ĉi tiu rajd'ist'o ne est'is Gytrash — sed nur vojaĝ'ant'o, elekt'int'a la plej mal'long'a'n voj'o'n al Millcote. Li preter'ir'is kaj mi promen'is plu'e'n; post kelk'a'j paŝ'o'j mi subit'e turn'is mi'n. Mi aŭd'is bru'o'n kvazaŭ io glit'is kaj ek'kri'o'n:” Je la diabl'o, kio okaz'as ?” kaj laŭt'a fal'eg'o vek'is mi'a'n atent'o'n. La rajd'ist'o kaj la ĉeval'o kuŝ'is sur la voj'o; ili est'is glit'int'a'j sur la glaci'o kovr'ant'a la ŝton'o'j'n. La hund'o re'ven'is per long'a'j salt'eg'o'j kaj vid'ant'e si'a'n mastr'o'n en tiu danĝer'a situaci'o, kaj aŭd'ant'e la laŭt'a'n spir'eg'ad'o'n de la ĉeval'o, ĝi boj'is tiel laŭt'e, ke tio vek'is la eĥ'o'j'n de la stern'iĝ'ant'a'j mont'et'o'j en la vesper'a silent'o. La hund'o ĉirkaŭ'flar'is la ter'e'n ĵet'it'o'j'n kaj rapid'is al mi; nur tio'n ĝi pov'is far'i, ĉar ali'a help'o ne est'is en la proksim'ec'o. Mi obe'is la hund'o'n kaj kur'is al la vojaĝ'ant'o, kiu jam pen'is liber'ig'i si'n de la ĉeval'o, kuŝ'ant'a sur li. Li far'is tiel fort'a'j'n klopod'o'j'n, ke mi pens'is, ke li ne sent'as grand'a'n dolor'o'n; sed malgraŭ tio mi demand'is li'n:
” Ĉu vi est'as vund'it'a, sinjor'o ?”
Mi kred'as, ke li blasfem'is, sed mi ne est'as cert'a pri tio; sed ĉiu'okaz'e li dir'is i'o'n, kio mal'ebl'ig'is al li tuj respond'i mi'n.
” Ĉu mi pov'as help'i ?” mi demand'is plu'e.
” Jes, sed antaŭ'e ir'u iom'et'e flank'e'n,” li respond'is, ek'star'ant'e unu'e sur'genu'e, post'e sur la pied'o'j. Nun komenc'iĝ'is tir'ad'o, tint'ad'o kaj puŝ'ad'o akompan'at'a de boj'eg'ad'o de la hund'o, kaj rapid'e mi posten'iĝ'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n; sed mi ne vol'is mal'proksim'iĝ'i tut'e, antaŭ ol mi vid'is, kiel ĉio fin'iĝ'os. Feliĉ'e la akcident'o ne est'is tre grav'a; la ĉeval'o re'star'iĝ'is sur la pied'o'j kaj la hund'o ek'silent'is post ” kuŝ'u, Pilot'o !” La vojaĝ'ant'o, nun kurb'iĝ'ant'e, ĉirkaŭ'palp'is si'a'j'n pied'o'n kaj krur'o'n kvazaŭ por esplor'i, ĉu io est'is romp'iĝ'int'a; ŝajn'e io ne est'is en ord'o, ĉar li lam'ir'is al la krad'o, de kiu mi ĵus de'salt'is kaj li apog'is si'n sur ĝi'n.
Mi pens'as, ke kapric'o mi'n kapt'is est'i util'a al li, ĉar mi re'foj'e proksim'iĝ'is.
” Se la fal'o kaŭz'as al vi dolor'o'n kaj se vi bezon'as help'o'n, sinjor'o, mi pov'os ven'ig'i iu'n de Thornfield aŭ Hay.”
” Mi vi'n dank'as; mi ja help'os mi'n mem. Mi'a'j krur'o'j ne romp'iĝ'is — mi nur de'artik'ig'is la pied'o'n,” kaj li re'foj'e ek'star'is prov'ant'e, ĉu li pov'as uz'i la pied'o'n, sed la rezult'o ne'vol'e el'dev'ig'is de li la kri'o'n ” aj ”.
La tag'lum'o ankoraŭ ne tut'e mal'aper'is kaj la lun'o lum'is jam hel'e: klar'e mi pov'is vid'i li'n. Li est'is en'volv'it'a en vojaĝ'mantel'o kun pelt'a kol'um'o, buton'um'it'a per ŝtal'a'j agraf'o'j. Mi ne pov'is disting'i la detal'o'j'n de li'a person'o, sed mi vid'is, ke la vir'o est'as de mez'a kresk'o kaj larĝ'ŝultr'a. Li hav'is mal'hel'a'n vizaĝ'o'n kun sever'a'j trajt'o'j kaj alt'a frunt'o; la okul'o'j kun la kun'tir'it'a'j brov'o'j montr'is koler'a'n esprim'o'n; li jam est'is pas'int'a la unu'a'n jun'ec'o'n, sed la mez'a'n aĝ'o'n li ankoraŭ ne ating'is; ebl'e li est'is tri'dek-kvin'jar'a. Mi ne tim'is li'n, nek montr'is re'ten'it'a'n tim'sent'o'n. Se li est'us bel'a hero'aspekt'a jun'a vir'o, mi ne kuraĝ'us star'i tie prezent'ant'e al li mi'a'j'n ne'pet'it'a'j'n serv'o'j'n aŭ ĝen'i li'n per demand'o'j. Nur mal'oft'e mi vid'is bel'aspekt'a'n jun'ul'o'n kaj ankoraŭ neniam mi parol'is al iu. El teori'a vid'punkt'o mi profund'e honor'is bel'ec'o'n, kuraĝ'o'n kaj ĉarm'o'n, sed se mi vid'is en'korp'ig'it'a'j ĉiu'j'n tiu'j'n ec'o'j'n en unu vir'o, mi sam'temp'e sci'us instinkt'e, ke li neniel pov'us sent'i simpati'o'n por mi kaj tuj mi evit'us li'n sam'e kiel oni rest'as je sufiĉ'e grand'a distanc'o de la fajr'o aŭ de la fulm'o aŭ io simil'a, kio est'as hel'a sed ne vek'as ni'a'n simpati'o'n.
Se ĉi tiu fremd'ul'o nur est'us rid'et'int'a al mi, aŭ parol'int'a al mi en amik'a manier'o, kiam mi turn'is mi'n al li, se li ĝoj'e est'us rifuz'int'a mi'a'n propon'o'n por help'i al li, mi est'us plu'e'n ir'int'a mi'a'n voj'o'n kaj ne est'us sent'int'a la inklin'o'n ripet'i mi'a'n demand'o'n.
Sed la mal'lum'a rigard'o, la krud'ec'o de la vojaĝ'ant'o ig'is mi'n kviet'a; mi sekv'e rest'is star'ant'a, kie mi star'is. Kiam li per gest'o dir'is al mi, ke mi for'ir'u, mi respond'is:
” Mi ne pov'as pens'i, ke mi las'u vi'n tiel sur ĉi tiu sol'ec'a voj'o.
Antaŭ'e mi dev'os vid'i, ke vi est'as kapabl'a supr'e'n'ir'i vi'a'n ĉeval'o'n.”
Li rigard'is mi'n, dum mi dir'is tio'n. Pli fru'e li preskaŭ ne est'is rigard'int'a al la direkt'o, kie mi star'is.
” Mi opini'as, ke vi mem dev'us est'i hejm'e,” li dir'is,” almenaŭ se vi loĝ'as en la ĉirkaŭ'aĵ'o. De kie vi ven'is ?”
” Mi loĝ'as tie mal'supr'e de tiu mont'et'o, kaj mi tut'e ne tim'as ir'i tut'e sol'a sur la voj'o en la lun'lum'o. Kun plezur'o mi ir'os plu'e'n por vi al Hay, se vi dezir'os tio'n. Mi ja est'as sur'voj'e por port'i leter'o'n al la poŝt'ej'o.”
” Sekv'e vi loĝ'as tie — en tiu dom'o kun la dent'hav'a'j mur'o'j ?”
li dir'is, fingr'e montr'ant'e Thornfield, griz'e pri'lum'it'a'n de la lun'o kaj klar'e kontur'iĝ'ant'a'n kontraŭ la arb'ar'o'j, kiu'j tre kontrast'is la ĉiel'o'n en la okcident'o aspekt'ant'a kiel amas'o da ombr'o'j.
” Ĝust'e tie, sinjor'o.”
” Kies est'as tiu dom'o ?”
” De sinjor'o Rochester.”
” Ĉu vi kon'as sinjor'o'n Rochester ?”
” Ne, mi neniam vid'is li'n.”
” Ĉu do li ne loĝ'as tie ?”
” Ne.”
” Ĉu vi pov'as dir'i al mi, kie li est'as ?”
” Ne.”
” Vi kompren'ebl'e ne est'as serv'ist'in'o en Thornfield, vi est'as —”. Li ek'silent'is, li'a'j rigard'o'j glit'is trans mi'a'j'n vest'o'j'n, kiu'j kiel kutim'e est'is tre simpl'a'j — nigr'a merinosa mantel'o, nigr'a kastor'ĉapel'o; neni'u el ili est'is sufiĉ'e bel'a por ĉambr'ist'in'o.
Ŝajn'e li ne pov'is bon'e difin'i, kio mi est'as — mi help'is al li.
” Mi est'as la guvern'ist'in'o.”
” Ha, la guvern'ist'in'o !” li ripet'is;” diabl'e, pri tio mi tut'e forges'is ! La guvern'ist'in'o !” Kaj re'foj'e li atent'e rigard'is mi'a'j'n vest'o'j'n. Du minut'o'j'n post'e li las'is la krad'o'n; li'a'j vizaĝ'trajt'o'j kun'tir'iĝ'is dolor'e, kiam li prov'is ek'ir'i.
” Mi ne pov'as postul'i, ke vi ir'u por ven'ig'i help'o'n,” li dir'is;” sed vi mem iom'et'e pov'os help'i al mi, se vi vol'as.”
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu vi hav'as pluv'ombrel'o'n, kiu'n mi pov'us uz'i kiel baston'o'n ?”
” Ne.”
” Nu, prov'u pren'i la konduk'il'o'j'n de mi'a ĉeval'o kaj konduk'u ĝi'n al mi. Vi do ne tim'as ?”
Est'ant'e sol'a mi ne kuraĝ'us tuŝ'i ĉeval'o'n, sed li'a pet'o obe'ig'is mi'n. Mi met'is mi'a'n muf'o'n sur la krad'o'n kaj ir'is al la ĉeval'o; mi klopod'is kapt'i ĝi'a'n konduk'il'o'n, sed ĝi est'is fajr'a best'o kaj ne toler'is, ke mi tuŝ'u ĝi'a'n kap'o'n; ripet'e mi klopod'is, sed van'e kaj mi mort'e tim'is ĝi'a'j'n dis'bat'ant'a'j'n antaŭ'pied'o'j'n.
La vojaĝ'ant'o atend'is kaj dum kelk'a temp'o rigard'is mi'a'j'n klopod'o'j'n kaj fin'e ek'rid'is.
” Mi vid'as,” li dir'is,” ke la mont'o ne vol'as est'i konduk'at'a al Mohamedo; vi sekv'e pov'os far'i neni'o'n ol help'i Mohamedon ir'i al la mont'o; mi pet'as, ven'u ĉi tie'n.”
Mi ir'is al li.” Ne ofend'iĝ'u,” li dir'is plu'e;” la neces'ec'o dev'ig'as mi'n far'i vi'n util'a al mi.” Li met'is si'a'n pez'a'n man'o'n sur mi'a'n ŝultr'o'n kaj apog'ant'e si'n sur mi'n li lam'ir'is ĝis si'a ĉeval'o. Kiam li sukces'is pren'i la konduk'il'o'n, li tuj reg'is la ĉeval'o'n kaj per unu ek'salt'o sid'is sur la sel'o kvankam la kun'tir'it'a'j trajt'o'j de li'a vizaĝ'o klar'e montr'is, ke la de'artik'ig'it'a pied'o tre dolor'is li'n.
” Mi pet'as, don'u al mi la vip'o'n,” li dir'is.” Ĝi kuŝ'as tie sub la bar'il'o.”’ Mi serĉ'is kaj trov'is ĝi'n.
” Dank'o'n; kaj nun rapid'u al Hay kun vi'a leter'o kaj re'ven'u kiel ebl'e plej baldaŭ.”
Ek'tuŝ'o per la spron'hav'a kalkan'um'o iom ek'tim'ig'is kaj ek'salt'ig'is la ĉeval'o'n kaj post'e ĝi for'galop'is sekv'at'a de la hund'o kaj la tri'o mal'aper'is ” kiel erik'o for'pel'it'a de vent'eg'o sur la erik'ej'o.”
Mi re'pren'is mi'a'n muf'o'n kaj ek'promen'is. La akcident'o okaz'is kaj pas'is. Ĝi est'is akcident'o, kiu ne est'is grav'a nek romantik'a por mi; tamen ĝi kaŭz'is ŝanĝ'o'n dum unu hor'o en mi'a monoton'a viv'o. Oni bezon'is mi'a'n help'o'n, oni pet'is pri ĝi, mi est'is help'int'a. Far'is al mi plezur'o'n, ke mi pov'is far'i i'o'n; kvankam ĝi est'is tre mal'grav'a, tamen ĝi est'is io aktiv'a, ĉar la pasiv'a ekzist'ad'o jam ted'is mi'n. Krom'e la ne'kon'at'a vizaĝ'o est'is kvazaŭ nov'a pentr'aĵ'o, kiu'n mi pend'ig'is inter la pentr'aĵ'ar'o de mi'a memor'o, kaj ĝi est'is tre mal'simil'a al ĉiu'j ali'a'j, kiu'j tie jam pend'is. Unu'e ĉar ĝi est'is vizaĝ'o de vir'o, du'e ĉar ĝi est'is mal'hel'a, fort'a kaj sever'a. Mi vid'is ĝi'n ankoraŭ antaŭ mi, kiam mi al'ven'is en Hay kaj glit'ig'is la leter'o'n en la leter'uj'o'n de la poŝt'ofic'ej'o; tiu'n nov'a'n vizaĝ'o'n mi vid'is dum mi'a tut'a re'ir'o hejm'e'n, rapid'e mal'supr'e'n'ir'ant'e la mont'et'o'n. Re'ven'int'e al la krad'o, mi halt'is moment'o'n, rigard'is re'turn'e kaj aŭskult'is, imag'ant'e, ke re'foj'e tint'ad'as sur la voj'o la huf'o'j de ĉeval'o, kaj ke ebl'e du'a'foj'e mi vid'os rajd'ant'o'n, en'volv'it'a'n en mantel'o, sekv'at'a'n de Newfoundlanda hund'o aspekt'ant'a kiel Gytrash. Antaŭ mi nur la krad'o'n kaj salik'o'n mi vid'is, alt'e lev'iĝ'ant'a'j en la lun'lum'o; mi aŭd'is nur mal'fort'a'n vent'et'o'n, murmur'ant'a inter la arb'o'j de Thornfield, kuŝ'ant'a je mejl'a distanc'o; kaj rigard'ant'e mal'supr'e'n en la direkt'o de la bru'et'o, mi vid'is, ke ĉe la antaŭ'aĵ'o de la kastel'o en unu el la ĉambr'o'j est'is brul'ig'it'a lamp'o. Ĝi re'memor'ig'is mi'n pri tio, ke mi re'ven'os mal'fru'e kaj mi rapid'is plu'e'n.
Kun mal'ĝoj'o mi re'ir'is al Thornfield, ĉar tuj post kiam mi trans'ir'is la sojl'o'n, re'komenc'iĝ'os la monoton'a viv'o; la mal'grand'a ekscit'o kaŭz'it'a de mi'a promen'ad'o tut'e mal'aper'os, ĉar mi dev'is tra'ir'i la silent'a'n vestibl'o'n, supr'e'n'ir'i la mal'lum'a'n ŝtup'ar'o'n, re'ir'i en mi'a'n ĉambr'o'n kaj post'e renkont'i la kviet'a'n sinjor'in'o'n Fairfax en kies akompan'o mi dev'os pas'ig'i la long'a'n vintr'o'vesper'o'n, tio est'is: mi de'nov'e dev'is katen'i mi'a'j'n kapabl'o'j'n kaj el'met'i ili'n al monoton'a neni'ig'ant'a ekzist'o, kies grand'a'j'n profit'o'j'n de sen'danĝer'ec'o kaj kies komfort'aĵ'o'j'n mi ne pov'is plu ŝat'i. Kiel util'e est'us al mi en tiu temp'o est'i ĵet'at'a tie'n kaj re'e'n mez'e de uragan'o de danĝer'a, mal'facil'a viv'o por trov'i la sopir'o'n al ripoz'o kaj pac'o, kiu'j nun tiel prem'is mi'n ter'e'n ! Jes, tiu uragan'o est'us al mi sam'e util'a kiel long'a promen'ad'o est'us util'a al vir'o, kiu'n ted'is daŭr'e sid'ad'i sur apog'seĝ'o, kaj sam'e natur'a est'is ĉe mi la sopir'o al mov'o kiel ĝi est'us al li.
Mi mal'rapid'is ĉe la krad'o, post'e sur la herb'o'bed'o; mi dum moment'o ir'is tie'n kaj re'e'n sur la teras'o. La fenestr'o'kovr'il'o de la pord'o est'is ferm'it'a, mi ne pov'is rigard'i en la ĉambr'o'n. Mi'a'j okul'o'j kaj mi'a anim'o ŝajn'is est'i for'tir'it'a'j de tiu mal'ĝoj'a dom'o — de la griz'a fantom-aspekt'a konstru'aĵ'o, divid'it'a en mal'lum'a'j'n kvazaŭ ĉel'o'j'n al la ĉiel'o etend'iĝ'ant'a super mi kiel sen'makul'a, sen'nub'a, blu'a mar'o. La lun'o daŭr'ig'is majest'e si'a'n ir'ad'o'n; est'is kvazaŭ ĝi'a falĉ'il'form'a disk'o rigard'is mal'supr'e'n, kiam ĝi lev'iĝ'is al la zenit'o, las'ant'e mal'proksim'e sub si la mont'et'supr'o'j'n, post kiu'j ĝi est'is supr'e'n'ir'int'a. Kaj la trem'et'ant'a'j stel'o'j, daŭr'ig'ant'a'j si'a'n ir'ad'o'n ig'is bat'i pli fort'e mi'a'n kor'o'n kaj rapid'ig'is la sang'o'n en mi'a'j vejn'o'j, kiam mi supr'e'n'rigard'is al ili. Mal'grav'a'j afer'o'j oft'e re'vok'as ni'n ter'e'n. La horloĝ'o en la koridor'o bat'is kaj tio sufiĉ'is por re'ven'ig'i mi'n de la alt'a'j sfer'o'j. Mi de'turn'is mi'n de la lun'o kaj de la stel'o'j, mal'ferm'is flank'pord'o'n kaj en'ir'is. La koridor'o ne est'is mal'lum'a kaj ne pri'lum'it'a de alt'e pend'ant'a bronz'a lamp'o; agrabl'a varm'o reg'is ĉi tie kaj sur la plej mal'supr'a part'o de la kverk'a ŝtup'ar'o. Flav'ruĝ'a lum'o ven'is el la vast'a manĝ'ej'o, kies du'obl'a pord'o est'is mal'ferm'it'a kaj montr'is viv'a'n fajr'o'n en la kamen'o, kiu bel'eg'e pri'lum'is la ruĝ'a'j'n drapir'aĵ'o'j'n, la polur'it'a'j'n mebl'o'j'n kaj la marmor'o'n de la kamen'o. La lum'o de la fajr'o spegul'iĝ'is sur grup'o star'ant'a antaŭ ĝi; apenaŭ mi ek'vid'is tiu'n grup'o'n, apenaŭ mi'a'j'n orel'o'j'n traf'is ĝoj'a'j voĉ'o'j, inter kiu'j mi re'kon'is tiu'n de Adèle, jam la pord'o re'foj'e ferm'iĝ'is.
Mi rapid'is al la ĉambr'o de sinjor'in'o Fairfax; ankaŭ tie brul'is fajr'o, sed ne lum'o. Sed mi ne vid'is la sinjor'in'o'n. Anstataŭ'e mi trov'is sur la kamen'tapiŝ'o tut'e sol'a'n, sid'ant'a'n rekt'e, grav'e, grand'a'n long'har'a'n blank-nigr'a'n hund'o'n, kiu est'is simil'a al Gytrash de la land'voj'o. Ĝi ver'e tiel simil'is ĝi'n, ke mi al'proksim'iĝ'is dir'ant'e:
” Pilot'o !”
La best'o ek'star'is, ven'is al mi kaj mi'n ĉirkaŭ'flar'is. Mi kares'is la hund'o'n, ĝi sving'is la dik'a'n vost'o'n, sed sent'iĝ'is iom mal'agrabl'e rest'i kun ĝi, krom tio mi ne sci'is de kie ĝi ven'is. Mi sonor'ig'is, ĉar mi dezir'is lum'o'n kaj krom'e mi vol'is inform'iĝ'i pri tiu gast'o. Leah en'ir'is.
” De kie ven'is tiu hund'o ?”
” Ĝi ven'is kun si'a mastr'o.
” Kun kiu ?”
” Kun sinjor'o Rochester, kiu ĵus al'ven'is.”
” Ver'e ! Kaj ĉu sinjor'in'o Fairfax est'as ĉe li ?”
” Jes. Kaj ankaŭ fraŭl'in'o Adèle. Ili est'as en la manĝ'ej'o kaj John ĵus for'ir'is por ven'ig'i kirurg'o'n; ĉar akcident'o traf'is ni'a'n mastr'o'n. Li'a ĉeval'o fal'is kaj li de'artik'ig'is si'a'n maleol'o'n.”
” Ĉu la ĉeval'o fal'is sur la land'voj'o konduk'ant'a de Hay ?”
” Jes, kiam li mal'supr'e'n'rajd'is la mont'et'o'n, ĝi fal'is pro la glaci'o.”
” He, Leah, ĉu vi vol'as al'port'i al mi kandel'o'n ? Mi pet'as pri ĝi.”
Leah al'port'is ĝi'n al mi; kiam ŝi en'ir'is, sekv'is ŝi'n sinjor'in'o Fairfax, kiu ripet'is la okaz'int'aĵ'o'n. Ŝi dir'is plu'e, ke sinjor'o Carter al'ven'is... kaj ke li est'as jam ĉe sinjor'o Rochester. Post'e ŝi rapid'e el'ir'is el la ĉambr'o por pri'zorg'i la te'o'n. Mi ir'is supr'e'n por de'met'i mi'a'j'n ĉapel'o'n kaj mantel'o'n.
Ŝajn'is, ke sinjor'o Rochester tiu'n vesper'o'n en'lit'iĝ'is fru'e laŭ la ordon'o de la kirurg'o kaj ke li el'lit'iĝ'is mal'fru'e la sekv'ant'a'n maten'o'n. Ven'int'e mal'supr'e'n, li dev'is aranĝ'i kelk'a'j'n afer'o'j'n. Li'a intendant'o kaj kelk'a'j farm'ist'o'j est'is ven'int'a'j por parol'i kun li.
Adèle kaj mi dev'is iom ord'ig'i la libr'ej'o'n, kiu ĉiu'tag'e util'is kiel ricev'ej'o de vizit'ant'o'j. Fajr'o est'is ek'brul'ig'it'a en du'a'etaĝ'a ĉambr'o; tie'n mi port'is ni'a'j'n libr'o'j'n kaj aranĝ'is ĝi'n kiel stud'ej'o'n. Dum la maten'o mi rimark'is, ke Thornfield tut'e ŝanĝ'iĝ'is.
La preĝ'ej'ec'a silent'o ne reg'is plu en ĝi, sed preskaŭ ĉiu'hor'e oni aŭd'is laŭt'a'n frap'ad'o'n sur la pord'o'n aŭ la tint'ad'o'n de la sonor'il'o, oft'e son'is paŝ'o'j en la vestibl'o kaj aŭd'iĝ'is voĉ'o'j de fremd'ul'o'j. Est'is kvazaŭ river'et'o el la ekster'a mond'o subit'e murmur'is tra la dom'o. Thornfield nun hav'is mastr'o'n kaj tial ĝi pli plaĉ'is al mi.
Tiu'n tag'o'n est'is mal'facil'e instru'i Adèlon, ŝi ne pov'is dediĉ'i si'n al la stud'ad'o. Mult'foj'e ŝi kur'is al la pord'o kaj rigard'is tra la ŝtup'ar'a balustrad'o por, se ebl'e, ek'vid'i sinjor'o'n Rochester.
Tiam ŝi serĉ'is ĉiu'j'n pretekst'o'j'n por ir'i mal'supr'e'n; mi konjekt'is, ke ŝi vol'as ir'i en la libr'ej'o'n, kie ŝi ne hav'is afer'o'j'n. Kaj kiam mi iom ek'koler'et'is kaj ordon'is al ŝi kviet'e sid'i kaj stud'i, ŝi sen'halt'e parol'is pri si'a ” am'i, monsieur Edouard Fairfax de Rochester ”,— ĝis nun mi ankoraŭ ne aŭd'is li'a'n antaŭ-nom'o'n — dum ŝi far'is ĉi'a'j'n supoz'o'j'n pri la donac'o'j al'port'it'a'j de li; ĉar ŝajn'is, ke li la antaŭ'a'n vesper'o'n alud'is pri ili kaj ke li'a el Millcote ven'ont'a pak'aĵ'o en'ten'as skatol'et'o'n kun interes'a en'hav'o por ŝi.
” et cel'a doit signifier,” ŝi dir'is,” qu’il y aura là dedans un cadeau pour moi, et peut être pour vous aussi, mademoiselle. monsieur a parlé de vous: il m’a demandé le nom de ma gouvernante, et si elle n’était pas une petit'e personne, assez minc'e et un peu pâle. j’ai dit que oui: ĉar c’est vrai, n’est-ce pas, mademoiselle ?” 1 Mi'a lern'ant'in'o kaj mi ordinar'e tag'manĝ'is en la famili'a ĉambr'o de sinjor'in'o Fairfax. En la maten'o far'iĝ'is vent'a veter'o, neĝ'ad'is kaj ni pas'ig'is ĝi'n en la stud'ej'o. Kiam mal'lum'iĝ'is, al Adèle est'is permes'it'e for'ig'i la libr'o'j'n kaj ir'i mal'supr'e'n; ĉar mi konjekt'is pro la komenc'iĝ'ant'a silent'o mal'supr'e kaj pro la ĉes'ad'o de la sonor'il'ad'o ĉe la dom'a pord'o, ke sinjor'o Rochester fin'e est'is sen okup'o'j. Rest'int'e sol'a mi ir'is al la fenestr'o, sed ekster'e mi pov'is vid'i neni'o'n; la krepusk'o kaj la neĝ'o'flok'o'j far'is ĉio'n mal'lum'a kaj kovr'is la arb'et'aĵ'o'n sur la herb'ej'o. Mi supr'e'n'ig'is la kurten'o'n kaj sid'iĝ'is ĉe la fajr'o.
En la lum'o de la karb'o'j mi vid'is vizi'o'n de la kastel'o de Heidelberg ĉe la Rejn'o, sed sinjor'in'o Fairfax en'ir'is kaj ruin'ig'is la fajr'a'n mozaik'aĵ'o'n, kiu'n mi est'is konstru'int'a kaj inter'romp'is la mal'bon'ven'a'j'n kaj mal'ĝoj'ig'a'j'n pens'o'j'n de mi'a sol'ec'o.
” Sinjor'o Rochester dezir'as, ke vi kaj vi'a lern'ant'in'o ven'u al li por trink'i te'o'n hodiaŭ vesper'e,” ŝi dir'is.” Li est'is tiel okup'it'a la tut'a'n tag'o'n, ke li ne pli fru'e pov'is inform'iĝ'i pri vi !”
” Je kiom'a hor'o li trink'as te'o'n ?” mi demand'is.
1 Kaj tio nepr'e signif'as, ke ĝi en'hav'as donac'o'n por mi, kaj ebl'e ankaŭ por vi, fraŭl'in'o. Sinjor'o parol'is pri vi; li inform'ig'is al mi pri la nom'o de mi'a guvern'ist'in'o, kaj ĉu si est'as iom'et'e mal'dik'a kaj pal'et'a. Mi dir'is ke jes, ĉar tiel est'as, ĉu ne ver'e, fraŭl'in'o ?
” Je la ses'a. Est'ant'e ĉi tie li kutim'e lev'iĝ'as fru'maten'e. Mi konsil'as al vi sur'met'i ali'a'n jup'o'n, mi help'os al vi. Jen la kandel'o.”
” Ĉu mi dev'os ali'vestiĝ'i ?”
” Jes, tio'n mi konsil'as al vi. Vesper'e mi ankaŭ ali'vestiĝ'as, kiam sinjor'o Rochester est'as hejm'e.”
Ĉi tiu ceremoni'o ŝajn'is al mi iom solen'a kaj pomp'a. Sed mi ir'is en mi'a'n ĉambr'o'n kaj kun help'o de sinjor'in'o Fairfax mi de'met'is mi'a'n lan'a'n nigr'a'n jup'o'n kaj anstataŭ'e sur'met'is silk'a'n, la plej bon'a'n sed sol'a'n, kiu'n mi posed'is ankoraŭ, krom hel'e-griz'a, kiu laŭ mi'a'j Lowoodaj opini'o'j est'is tro bel'a por sur'met'i escept'e dum fest'a'j ceremoni'o'j.
” Mank'as ankoraŭ broĉ'o,” dir'is sinjor'in'o Fairfax. Mi posed'is nur unu ornam'aĵ'o'n el perl'o'j, kiu'n fraŭl'in'o Templ'e donac'is al mi ĉe la adiaŭ'o. Tiu'n mi sur'met'is kaj post'e ni mal'supr'e'n'ir'is. Mi ne kutim'is est'i ĉe fremd'ul'o'j, tial mi trov'is tre ĝen'a la fakt'o'n aper'i tiel ceremoni'e antaŭ sinjor'o Rochester. Mi las'is, ke sinjor'in'o Fairfax en'ir'u unu'a en la manĝ'ej'o'n, kaj sekv'is ŝi'n kiel ombr'o. Tra'ir'ant'e la portik'o'n, kies kurten'o est'is tir'it'a mal'supr'e'n, mi en'ir'is la najbar'a'n bel'a'n salon'o'n.
Sur la tabl'o brul'is du vaks'kandel'o'j kaj du sur la kamen'a bret'o. Pilot'o komfort'e kaj agrabl'e kuŝ'is antaŭ la kamen'fajr'o — Adèle sur'genu'e star'is apud ĝi. Du'on'e kuŝ'ant'a'n sur kanap'o kaj kun kusen'o sub la pied'o mi ek'vid'is sinjor'o'n Rochester; li rigard'is Adèlon kaj la hund'o'n. La fajr'o pri'lum'is li'a'n tut'a'n vizaĝ'o'n. Mi vid'is, ke li est'as la rajd'int'o kun li'a'j nigr'a'j, karb'o-nigr'a'j brov'o'j, li'a larĝ'a frunt'o, ŝajn'ant'a ankoraŭ pli larĝ'a pro la horizontal'e komb'it'a'j har'o'j. Mi re'kon'is li'a'n karakteriz'a'n naz'o'n, kiu est'is pli rimark'ind'a ol bel'a pro la larĝ'a'j nazal'o'j, indik'ant'a'j decid'em'o'n; mi re'kon'is la larĝ'a'j'n buŝ'o'n, menton'o'n kaj sub'makzel'o'n, kiu'j sen ia dub'o montr'is i'o'n mal'afabl'a'n. Ĉar li nun ne port'is surtut'o'n, mi vid'is, ke li'a korp'o laŭ larĝ'o harmoni'as kun li'a vizaĝ'o. Mi kred'as, ke oni pov'us nom'i li'n bel'aspekt'a laŭ atlet'a vid'punkt'o,— la brust'o est'is larĝ'a, la koks'o'j mal'larĝ'a'j, sed li est'is nek graci'a nek fleks'ebl'a.
Sinjor'o Rochester nepr'e vid'is, ke sinjor'in'o Fairfax kaj mi en'ir'is, sed ŝajn'is, ke li ne est'as inklin'a atent'i ni'n, ĉar li de'turn'is la vizaĝ'o'n, kiam ni proksim'iĝ'is.
” Sinjor'o, jen est'as fraŭl'in'o Eyre,” dir'is sinjor'in'o Fairfax en si'a kviet'a manier'o. Li si'n klin'is, kvankam li'a'j okul'o'j ne si'n de'turn'is de la hund'o kaj la infan'o.
” Fraŭl'in'o Eyre, sid'iĝ'u,” li dir'is, kaj la rigid'a salut'o, la sen'pacienc'a kaj tamen grav'a parol'manier'o ŝajn'is indik'i:” Kio'n tio pov'as tuŝ'i mi'n, ĉu fraŭl'in'o Eyre est'as ĉi tie aŭ ali'e. Mi nun tut'e ne intenc'as parol'i kun ŝi.”
Mi sid'iĝ'is komfort'e. Ceremoni'a akcept'o ebl'e far'us mi'n konfuz'it'a, ĉar mi ne pov'us respond'i tia'n akcept'o'n en ceremoni'a manier'o; sed ĉi tiu iom krud'a salut'o ne dev'ig'is mi'n est'i afabl'a; kontraŭ'e mi'a dec'a kviet'ec'o nun anstataŭ'is la afabl'a'j'n manier'o'j'n. Krom tio la strang'ec'o de la okaz'o est'is pik'ant'a. Mi sci'vol'is, kiel li ag'os plu'e. Li ag'is kiel ag'us statu'o, mi pens'as. Li nek parol'is nek si'n mov'is. Ŝajn'e sinjor'in'o Fairfax opini'is neces'e, ke unu el ni ag'u amik'e kaj parol'u. En amik'a manier'o kaj sam'temp'e tre ordinar'e ŝi kompat'is li'n pro la mult'okup'a tag'o kaj kiel ĝen'a est'is al li tiu de'artik'ig'o. Kaj post'e ŝi laŭd'is li'a'j'n pacienc'o'n kaj persist'em'o'n en tio.
” Sinjor'in'o, don'u al mi iom da te'o,” li nur respond'is. Ŝi lev'iĝ'is rapid'e por sonor'ig'i; kaj kiam la plad'o est'is en'port'it'a, ŝi fervor'e aranĝ'is la tas'et'o'j'n kaj la kuler'et'o'j'n. Adèle kaj mi sid'iĝ'is ĉe la tabl'o; sed sinjor'o Rochester rest'is kuŝ'ant'a sur la kanap'o.
” Ĉu vi vol'as don'i al sinjor'o Rochester li'a'n tas'et'o'n ?” dir'is al mi sinjor'in'o Fairfax.” Adèle ebl'e dis'verŝ'os la te'o'n.”
Mi far'is, kio'n ŝi dezir'is. Kiam li akcept'is la tas'et'o'n de mi'a man'o, Adèle, opini'ant'e la moment'o'n konven'a por pet'i i'o'n je mi'a fervor'o, ek'kri'is:
” n’est-ce pas, monsieur, qu’il y a un cadeau pour mademoiselle eyre dans votre petit coffre ? ” 1 ” Kiu parol'is pri donac'o ?” li demand'is mal'afabl'e.” Ĉu vi atend'is donac'o'n, fraŭl'in'o Eyre ? Ĉu ebl'e vi ŝat'as donac'o'j'n ?”
kaj penetr'e li rigard'is mi'n per okul'o'j, kiu'j bril'is pro koler'et'o.
” Apenaŭ mi sci'as tio'n, sinjor'o; en tiu rilat'o mi spert'is nur mal'mult'o'n. Sed ĝeneral'e oni rigard'is ili'n kiel io agrabl'a.”
” Ĝeneral'e oni rigard'as ili'n tia'j ! Sed kiel vi rigard'as ili'n ?”
” Mi bezon'us kelk'a'n temp'o'n por dec'e respond'i vi'a'n demand'o'n, sinjor'o; ĉiu donac'o hav'as special'a'n signif'o'n, ĉu ne ver'e ? kaj oni dev'as kon'i ĉiu'j'n antaŭ ol el'dir'i si'a'n opini'o'n pri tio.”
” Fraŭl'in'o Eyre, vi ne est'as tiel simpl'anim'a kiel Adèle; ŝi laŭt'e kaj bru'e pet'as donac'o'n tuj kiam ŝi ek'vid'as mi'n; vi ĉirkaŭ'ir'as la pet'ad'o'n.”
” Ĉar mi mal'pli bon'e fid'as mi'a'j'n merit'o'j'n ol Adèle. Ŝi hav'as iu'j'n rajt'o'j'n kiel kon'at'o kaj krom'e la rajt'o'n de la kutim'o; ĉar ŝi dir'is, ke vi kutim'e don'as al ŝi lud'il'o'j'n; kaj rilat'e al mi tio ig'us mi'n konfuz'it'a, ĉar mi est'as fremd'ul'in'o kaj far'is neni'o'n por atend'i iu'n rekompenc'o'n.”
” Ho, ne montr'u tia'n tro'ig'it'a'n humil'ec'o'n ! Mi iom ekzamen'is Adèlon kaj rimark'is, ke vi far'is vi'a'n ebl'o'n. Ŝi ne pov'as lern'i rapid'e, nek hav'as talent'o'j'n, malgraŭ tio ŝi far'is grand'a'j'n progres'o'j'n en mal'long'a temp'o.”
1 Ĉu ne ver'e, sinjor'o, en vi'a kofr'et'o trov'iĝ'as donac'o por fraŭl'in'o Eyre ?
” Sinjor'o, jen vi far'is al mi donac'o'n, mi vi'n dank'as; instru'ist'o'j plej mult'e ŝat'as la laŭd'o'n pri la progres'o'j de si'a'j lern'ant'o'j.”
” Hm !” dir'is sinjor'o Rochester kaj silent'ant'e li trink'is si'a'n te'o'n.
” Sid'iĝ'u ĉe la fajr'o,” dir'is la mastr'o kiam la te'il'ar'o est'is for'ig'it'a kaj sinjor'in'o Fairfax re'tir'iĝ'is en angul'o'n kun si'a trik'il'ar'o. Adèle konduk'is mi'n per la man'o ĉirkaŭ la salon'o por rigard'i kun mi ĉiu'j'n bel'a'j'n libr'o'j'n kaj ornam'aĵ'o'j'n, kiu'j star'is sur konsol'o'j kaj komod'o'j. Ni obe'is kiel dec'is; Adèle vol'is sid'iĝ'i sur mi'a'j genu'o'j, sed al ŝi est'is ordon'at'e amuz'i si'n kun Pilot'o.
” Vi loĝ'is nun jam tri monat'o'j'n en mi'a dom'o ?”
” Jes, sinjor'o.”
” Kaj vi ven'is el...?”
” El la lern'ej'o de Lowood, en la — graf'land'o.”
” Ho, el tiu filantrop'ej'o. Kiel long'e vi est'is tie ?”
” Ok jar'o'j'n.”
” Ok jar'o'j'n ! Vi nepr'e hav'as fer'a'n san'o'n. Mi pens'is, ke la du'on'o de tiu temp'o ruin'ig'us ĉiu'n san'o'n ! Mi jam mir'is pri tio, kiel vi akir'is tiu'n vizaĝ'o'n, ne est'as mir'ig'e, ke vi aspekt'as kiel iu de la ali'a mond'o. Renkont'ant'e vi'n hieraŭ vesper'e mi subit'e pens'is pri fabel'o'j, kaj est'is demand'ont'a, ĉu vi en'sorĉ'is mi'a'n ĉeval'o'n; ankoraŭ nun mi dub'as pri tio. Kiu'j est'as vi'a'j parenc'o'j ?”
” Mi ne hav'as parenc'o'j'n.”
” Ebl'e neniam hav'is, mi pens'as. Ĉu vi ne kon'is ili'n ?”
” Ne.”
” Mi ne mir'as pri tio. Sekv'e vi atend'is vi'a'n popol'o'n tie sur tiu bar'il'o ?”
” Kiu'n, sinjor'o ?”
” La kobold'o'j'n; tiu lun'vesper'o est'us bon'ven'a al ili. Ĉu mi ne romp'is unu el ili'a'j sorĉ'o'cirkl'o'j, ĉar vi met'is tiu'n mal'ben'it'a'n glaci'o'n sur la voj'o'n ?”
Mi kap'ne'is.” Ĉiu'j kobold'o'j el'ir'is Angl'uj'o'n jam antaŭ mult'a'j jar'cent'o'j,” mi dir'is sam'e grav'e kiel li;” kaj neni'e, eĉ ne sur la Hay-voj'o aŭ sur la kamp'ar'o ĉirkaŭ'ant'a ĝi'n vi plu trov'as iu'n el ili'a'j post'sign'o'j. Mi kred'as, ke la lun'lum'o neniam plu pri'lum'os ili'a'j'n fest'o'j'n nek somer'e nek en la temp'o de la rikolt'o.”
Sinjor'in'o Fairfax est'is for'ig'int'a si'a'n trik'il'ar'o'n kun supr'e'n'tir'it'a'j brov'o'j, ŝi ŝajn'e mir'is pri ni'a strang'a inter'parol'o.
” Sed,” dir'is plu'e sinjor'o Rochester,” se vi ne hav'as plu ge'patr'o'j'n, sen'dub'e vi hav'as ali'a'j'n parenc'o'j'n, onkl'o'j'n aŭ onkl'in'o'j'n ?”
” Neniu'n, kiom mi sci'as.”
” Kaj vi'a hejm'o ?”
” Hejm'o'n mi ne hav'as.”
” Kie loĝ'as vi'a'j frat'o'j kaj frat'in'o'j ?”
” Tiu'j'n mi ne hav'as.”
” Per kies rekomend'o'j vi ven'is ĉi tie'n ?”
” Mi met'is anonc'o'n kaj sinjor'in'o Fairfax respond'is ĝi'n.”
” Jes,” dir'is tiu bon'a sinjor'in'o, kiu nun kompren'is ni'a'n tem'o'n;” kaj ankoraŭ ĉiu'tag'e mi dank'as la providenc'o'n pro la elekt'o, kiu'n mi far'is. Fraŭl'in'o Eyre est'is al mi ne'taks'ebl'a kun'ul'in'o, kaj al Adèle ŝi est'is amik'a, zorg'o'plen'a instru'ist'in'o.”
” Ne pen'u atest'i pri ŝi,” re'dir'is sinjor'o Rochester;” laŭd'ad'o'j ne influ'as je mi; mi juĝ'os mem. Ŝi komenc'is per fal'ig'o de mi'a ĉeval'o.”
” Sed... sinjor'o !” dir'is sinjor'in'o Fairfax.
” Jes, al ŝi mi dank'as la de'artik'ig'o'n de mi'a pied'o.” La vidv'in'o mir'e rigard'is ni'n.
” Ĉu vi neniam loĝ'is en urb'o, fraŭl'in'o Eyre ?”
” Ne, sinjor'o.”
” Ĉu vi vid'is mult'a'j'n hom'o'j'n ?”
” Neniu'n krom la lern'ant'o'j kaj instru'ist'in'o'j de Lowood; kaj nun mi vid'is nur la loĝ'ant'o'j'n de Thornfield.”
” Ĉu vi leg'is mult'e ?”
” Nur la libr'o'j'n, kiu'j okaz'e traf'is en mi'a'j'n man'o'j'n kaj ili ne est'is mult'a'j nek elekt'it'a'j.”
” Vi viv'is kiel monaĥ'in'o; sen'dub'e vi est'as bon'e dres'it'a pri religi'a'j formal'aĵ'o'j. Brocklehurst, la direktor'o de Lowood, kiel mi aŭd'is, est'as ja predik'ist'o ?”
” Jes, sinjor'o.”
” Kaj ĉiu'j tiu'j knab'in'o'j tre cert'e ador'is li'n, kiel monaĥ'in'ej'o plen'a je monaĥ'in'o'j ador'as si'a'n ĉef'in'o'n.”
” Ho, ne !”
” Vi est'as tre sen'fervor'a ! Imag'u do novic'in'o'n, kiu ne preĝ'as al si'a pastr'o ! Tio son'as kiel blasfem'o.”
” Mi abomen'is sinjor'o'n Brocklehurst; kaj en tiu rilat'o mi ne est'is sol'a; li est'as krud'a vir'o; afekt'em'a kaj en'miks'iĝ'em'a; li ig'is for'tranĉ'i ni'a'j'n har'o'j'n; kaj pro ŝpar'em'o li aĉet'is por ni kudr'il'o'j'n preskaŭ ne'uz'ebl'a'j'n.”
” Tio est'is fals'a ŝpar'em'o,” rimark'is sinjor'in'o Fairfax, kiu fin'e bon'e kompren'is la tem'o'n de ni'a inter'parol'ad'o.
” Kaj kio est'is la komenc'o kaj la fin'o de li'a'j krim'o'j ?” demand'is sinjor'o Rochester.
” Mult'a'j el ni mort'is pro mal'sat'o, kiam li pri'zorg'is la nutr'aĵ'o'j'n, antaŭ ol est'is nom'it'a komision'o; kaj li enu'ig'is ni'n per long'a'j preleg'o'j unu foj'o'n ĉiu'semajn'e, kaj vesper'e per preleg'o'j el libr'o'j, kiu'j'n li mem elekt'is; ili tem'is pri subit'a mort'o kaj terur'a'j pun'o'j; tial ni tim'is en'lit'iĝ'i.”
” Kiu'n aĝ'o'n vi hav'is kiam vi ir'is al Lowood ?”
” Dek'jar'a mi est'is.”
” Kaj vi rest'is tie ok jar'o'j'n; sekv'e vi est'as nun dek'ok'jar'a ?”
Mi jes'e kap'klin'is.
” Vi vid'as, neces'e est'as kalkul'i; sen tio mi preskaŭ ne diven'us vi'a'n aĝ'o'n. Est'as mal'facil'a task'o fiks'i tio'n, se la trajt'o'j kaj la vizaĝ'o tiel ŝanĝ'iĝ'as kiel je vi. Kaj kio'n vi lern'is en Lowood ?
Ĉu vi sci'as lud'i pian'o'n ?”
” Iom'et'e.”
” Kompren'ebl'e, jen la konstant'a respond'o. Ir'u al la libr'ej'o — mi intenc'as dir'i: bon'vol'u — pardon'u al mi mi'a'j'n ordon'o'j'n; mi kutim'as dir'i ’ far'u tio'n ’ kaj oni obe'as; mi ne pov'as ŝanĝ'i mi'a'n kutim'o'n pro nov'a sam'hejm'an'o. Do, ir'u la libr'ej'o'n; kun'port'u kandel'o'n; las'u la pord'o'n mal'ferm'it'a, sid'iĝ'u antaŭ la pian'o kaj lud'u iom.”
” Sufiĉ'e !” li ek'kri'is post kelk'a'j moment'o'j.” Vi lud'as ’ iom'et'e ’, mi vid'as, kiel ĉiu angl'a pension'ul'in'o; ebl'e iom pli bon'e ol kelk'a'j, sed ne bon'e.”
Mi ferm'is la pian'o'n kaj re'ir'is en la salon'o'n. Sinjor'o Rochester dir'is plu'e:” Adèle montr'is al mi hodiaŭ maten'e kelk'a'j'n skiz'o'j'n desegn'it'a'j'n de vi, kiel ŝi dir'is; mi ne sci'as, ĉu vi mem far'is ili'n, ebl'e vi'n help'is desegn'a instru'ist'o ?”
” Ho, tut'e ne !” mi ek'kri'is.
” Jen, tio instig'as ŝi'a'n fier'ec'o'n. Nu, ir'u kaj re'ven'u kun paper'uj'o, se vi est'as cert'a pri la original'ec'o de la en'hav'o; sed ne cert'ig'u tio'n, se vi ne est'as cert'a pri tio; mi ne am'as fuŝ'aĵ'o'j'n.”
” Tial mi dir'os neni'o'n; vi mem juĝ'u, sinjor'o.
Mi port'is la paper'uj'o'n el la libr'ej'o.
” Ŝov'u la tabl'o'n pli proksim'e'n —” li dir'is, kaj mi ŝov'is ĝi'n al li'a kanap'o. Adèle kaj sinjor'in'o Fairfax proksim'iĝ'is por rigard'i la desegn'aĵ'o'j'n.
” Ne inter'puŝ'iĝ'u tiel,” dir'is sinjor'o Rochester,” pren'u la desegn'aĵ'o'j'n el mi'a man'o, kiam mi rigard'is ili'n, sed ne tiel proksim'ig'u vi'a'j'n vizaĝ'o'j'n al mi'a.”
Li tre akurat'e kaj atent'e rigard'is ĉiu'n skiz'o'n kaj ĉiu'n pentr'aĵ'o'n. Tri el ili li met'is flank'e'n; la ali'a'j'n li for'met'is post kiam li est'is ekzamen'int'a ili'n.
” Ir'u kun tiu'j al la ali'a tabl'o, sinjor'in'o Fairfax,” li dir'is,” kaj rigard'u ili'n kun Adèle; kaj vi ( li rigard'is mi'n ) re'sid'iĝ'u kaj respond'u al tio, kio'n mi demand'os. Mi vid'as, ke tiu'j est'as far'it'a'j de la sam'a man'o. Ĉu per vi'a man'o ?”
” Jes.”
” Kaj kiel vi trov'is la temp'o'n far'i ili'n ? Ili postul'is mult'a'n temp'o'n kaj mult'a'n pri'pens'ad'o'n.”
” Mi far'is ili'n en du feri'o'j, kiu'j'n mi pas'ig'is en Lowood, kaj kiam mi ne hav'is ali'a'j'n okup'o'j'n.”
” De kie vi ricev'is la ekzempl'o'j'n ?”
” El mi'a kap'o.”
” El tiu kap'o star'ant'a sur vi'a'j ŝultr'o'j ?
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu ĝi en'hav'as plu'a'n proviz'aĵ'o'n de tiu spec'o ?”
” Cert'e, kaj ankoraŭ pli bel'a'j'n, mi esper'as.”
Li stern'is antaŭ si la desegn'aĵ'o'j'n kaj rigard'is ili'n de'nov'e unu post ali'a.
Dum li tiel si'n okup'as, leg'ant'o, mi rakont'os al vi, kio'n ili montr'is, sed antaŭ'e mi dev'as dir'i, ke ili ne est'is io ekster'ordinar'a. La tem'o'j tamen viv'e nask'iĝ'is en mi'a anim'o. Kiam mi rigard'is ili'n per mi'a anim'okul'o, antaŭ ol mi pen'is korp'ig'i ili'n, ili est'is traf'ant'a'j; sed mi'a man'o mal'super'is mi'a'n anim'o'n, kaj ĉiu est'iĝ'is nur pal'a re'bril'o de tio, kio'n mi imag'is.
La bild'o'j est'is akvarel'o'j. La unu'a prezent'is mal'alt'a'j'n plumb'kolor'a'j'n nub'o'j'n super sovaĝ'a mar'o; la tut'a perspektiv'o est'is mal'hel'a sam'e kiel la antaŭ'aĵ'o, aŭ pli bon'e dir'it'e la plej proksim'a'j ond'o'j. Unu sol'a lum'stri'o montr'is du'on'e sub'akv'iĝ'int'a'n mast'o'n, sur kiu sid'is albatros'o, grand'a, mal'hel'a bird'o kun ŝaŭm'kovr'it'a'j flug'il'o'j; en si'a bek'o ĝi ten'is or'a'n bracelet'o'n inkrust'it'a'n per juvel'o'j, kiu'j'n mi est'is nuanc'ig'int'a per la plej bril'a'j kolor'o'j de mi'a paletr'o. Sub la mast'o kun la bird'o est'is vid'ebl'a en la verd'a akv'o la kadavr'o de dron'int'o; oni vid'is nur klar'e unu blank'a'n brak'o'n, de kiu est'is for'naĝ'int'a la bracelet'o.
La du'a pentr'aĵ'o hav'is kiel antaŭ'aĵ'o'n nur la mal'klar'a'n pint'o'n de mont'et'o kun kelk'a'j herb'o'trunk'et'o'j kaj foli'o'j, mov'iĝ'ant'a'j pro la vent'o, Trans'e kaj supr'e etend'iĝ'is la aer'o, mal'lum'e blu'a kiel dum krepusk'o; kontraŭ la ĉiel'o kontur'iĝ'is la bust'o de vir'in'a figur'o per kiel ebl'e plej dolĉ'a'j kaj nebul'a'j nuanc'o'j. Sur la mal'hel'a frunt'o trov'iĝ'is stel'o; la ali'a'j vizaĝ'trajt'o'j est'is nebul'kovr'it'a'j; la okul'o'j lum'is mal'lum'e kaj sovaĝ'e, la har'o'j pend'is liber'e kun mal'hel'a'j ombr'o'j, kvazaŭ pez'a nub'o en uragan'o, la kol'o'n pri'lum'is la pal'a lun'lum'o.
La tri'a montr'is pint'o'n de glaci-mont'o, kiu tra'bor'is la nord'polus'a'n vintr'o'ĉiel'o'n. Ar'eg'o da polus'a'j lum'radi'o'j lev'iĝ'is per dens'a'j vic'o'j laŭ la horizont'o. Dum tiu'j radi'o'j est'is puŝ'it'a'j en la perspektiv'o'n, si'n lev'is en la antaŭ'aĵ'o kap'o — grand'eg'a kap'o, si'n klin'ant'a al la glaci'mont'o por ripoz'i sur ĝi. Du mal'dik'a'j man'o'j, inter'plekt'it'a'j ĉirkaŭ la frunt'o, ten'is nigr'a'n vual'o'n antaŭ la sub'a part'o de la vizaĝ'o, tiel ke rest'is vid'ebl'a la frunt'o, pal'eg'a kiel marmor'o, kun grand'a'j fiks'e rigard'ant'a'j okul'o'j, kiu'j montr'is neniu'n esprim'o'n krom tiu de mal'esper'o. Super la tempi'o'j, inter la fald'o'j de nigr'a turban'o, mal'klar'a pri form'o kiel nub'o, lum'is blank'e flam'ant'a ring'o, inkrust'it'a per pli flav'a'j lum-nuanc'et'o'j. Tiu pal'a ring'o est'is la simbol'o de reĝ'a kron'o, kaj la figur'o, al kiu ĝi serv'is kiel ornam'o, est'is ” la figur'o sen figur'o.”
” Ĉu vi est'is feliĉ'a, kiam vi far'is tiu'j'n desegn'aĵ'o'j'n ?” fin'e demand'is sinjor'o Rochester.
” Mi est'is profund'iĝ'int'a en la labor'o'n, sinjor'o; kaj, jes, mi est'is feliĉ'a. Pentr'ant'e ili'n mi sent'is unu el la plej grand'a'j plezur'o'j, kiu'j'n mi iam kon'is.”
” Per tio vi dir'as nur mal'mult'o'n; laŭ vi'a dir'o vi spert'is nur mal'mult'a'j'n plezur'o'j'n, sed mi pens'as, ke vi viv'is en spec'o de art'ist'sonĝ'uj'o, kiam vi el'pens'is tiu'j'n strang'a'j'n nuanc'o'j'n. Ĉu vi labor'is long'e super ili, ĉiu'n tag'o'n,?”
” Mi hav'is neni'o'n ali'a'n por far'i, ĉar mi hav'is liber'temp'o'n kaj mi dediĉ'is mi'n al ĝi de maten'o ĝis tag'mez'o, kaj de tag'mez'o ĝis vesper'o; est'is en la mez'o de la somer'o kaj tial mi pov'is labor'i sen'inter'romp'e.”
” Kaj ĉu kontent'ig'is vi'n la rezult'o de vi'a'j fervor'a'j klopod'o'j ?”
” Tut'e ne. La diferenc'o inter mi'a imag'o kaj mi'a labor'o turment'is mi'n; mi ne kapabl'is efektiv'ig'i tiu'n imag'o'n.”
” Ne tut'e. Vi ating'is la ombr'o'n de vi'a imag'o; sed ver'ŝajn'e ne pli mult'e. Al vi mank'is sufiĉ'a art'ist'lert'ec'o kaj sci'o por efektiv'ig'i vi'a'n imag'o'n, malgraŭ tio la pentr'aĵ'o'j est'as rimark'ind'a'j kiel labor'o de knab'in'o de lern'ej'o. Sed la imag'o'j est'as fantom'a'j. Tiu'j'n okul'o'j'n de la vesper'a astr'o vi nepr'e vid'is en sonĝ'o, Kiel vi pov'is far'i ili'n tiel hel'a'j, tamen tut'e ne bril'ant'a'j ?
Ĉar la planed'o super ĝi mal'fort'ig'as ili'a'j'n radi'o'j'n. Kaj kio'n signif'as tiu grav'a profund'aĵ'o ? Kaj kiu instru'is al vi pentr'i la vent'o'n ? En tiu ĉiel'o blov'as fort'a vent'o sam'e kiel sur tiu mont'et'a pint'o. Kie vi vid'is Latmoson ? Ĉar tio est'as Latmos. Nu — for'pren'u nun la desegn'aĵ'o'j'n.”
Apenaŭ mi kun'lig'is la ruband'o'j'n de la paper'uj'o, kiam li subit'e dir'is, rigard'ant'e si'a'n horloĝ'o'n:
” Est'as jam la naŭ'a hor'o: kiel ven'is en vi'a'n kap'o'n la pens'o konsent'i al Adèle ankoraŭ ne en'lit'iĝ'i; konduk'u ŝi'n tuj en ŝi'a'n dorm'ej'o'n.”
Adèle kis'is li'n, antaŭ ol el'ir'i el la salon'o. Li toler'is tiu'n kares'o'n sen pli mult'a ĝu'o ol Pilot'o est'us toler'int'a, ebl'e kun pli mal'mult'a.
” Kaj nun mi dezir'as al vi ĉiu'j bon'a'n nokt'o'n,” li dir'is kun man'gest'o al la pord'o por montr'i, ke ni'a ĉe'est'ad'o komenc'is ted'i li'n kaj ke ni for'ir'u. Sinjor'in'o Fairfax kun'met'is si'a'n trik'il'ar'o'n kaj mi pren'is mi'a'n paper'uj'o'n; ni klin'salut'is, ricev'is mal'varm'a'n salut'o'n kaj re'tir'iĝ'is.
” Vi dir'is, ke sinjor'o Rochester ne est'is tre ekster'ordinar'a, sinjor'in'o Fairfax,” mi rimark'is al ŝi, kiam mi est'is kun ŝi en ŝi'a ĉambr'o post kiam mi est'is en'lit'ig'int'a Adèlon.
” Nu, ĉu mi est'is mal'prav'a ?”
” Cert'e, li est'as ŝanĝ'iĝ'em'a kaj krud'et'a.”
” Tia li est'as; al fremd'ul'o'j li ŝajn'as est'i tia, sed mi jam kutim'iĝ'is al li'a'j manier'o'j kaj ne plu pens'as pri tio, krom'e, se li hav'as strang'a'n humor'o'n ni est'u iom indulg'a'j.”
” Kial ?”
” Unu'e ĉar tia est'as li'a karakter'o, kaj neni'u pov'as ŝanĝ'i si'a'n karakter'o'n; du'e li cert'e hav'as mal'agrabl'a'j'n pens'o'j'n, kiu'j turment'as li'n kaj kiu'j est'as la kaŭz'o, ke li perd'as si'a'n ekvilibr'o'n.”
” Kia'j'n mal'agrabl'a'j'n pens'o'j'n ?”
” Pro famili'a'j kontraŭ'aĵ'o'j, ekzempl'e.”
” Sed, li ne hav'as famili'o'n.”
” Ne hav'as plu, sed li hav'is parenc'o'j'n. Li perd'is si'a'n pli mal'jun'a'n frat'o'n antaŭ mal'mult'a'j jar'o'j.”
” Li'a'n pli aĝ'an'frat'o'n ?”
” Jes. Ĉi tiu sinjor'o Rochester ne posed'as ankoraŭ long'e ĉi tiu'n bien'o'n — nur naŭ jar'o'j'n.”
” Naŭ jar'o'j est'as long'a temp'o. Ĉu li tiel am'is si'a'n frat'o'n, ke ankoraŭ nun li est'as ne'konsol'ebl'a pro la perd'o ?”
” Ebl'e ne. Sed mi kred'as, ke est'is mis'kompren'o'j inter ili.
Sinjor'o Rouland Rochester ne est'is just'a al sinjor'o Edward — kaj ebl'e li mal'favor'et'ig'is kontraŭ li si'a'n patr'o'n. La mal'jun'a sinjor'o tre ŝat'is, ke la famili'a bien'o rest'u kun'e. Li ne vol'is dis'part'ig'i la posed'aĵ'o'n, sed ankaŭ li vol'is, ke sinjor'o Edward far'iĝ'u riĉ'a, por ke li viv'u laŭ si'a rang'o; kaj baldaŭ post li'a plen'aĝ'ec'o okaz'is afer'o'j ne tre just'a'j kaj kiu'j nask'is mult'a'n mal'feliĉ'o'n. La mal'jun'a sinjor'o Rochester kaj sinjor'o Rouland kun'e met'is sinjor'o'n Edward en mal'facil'a'n situaci'o'n, kiel li nom'as tio'n, por ke li riĉ'iĝ'u; sed neniam mi ek'sci'is, kio est'is tiu situaci'o; tamen li'a karakter'o ne pov'is kontraŭ'batal'i la ĉagren'o'n, kiu'n li spert'is pro tio. Li ne est'as pardon'em'a. Li viv'as en mal'amik'ec'o kun si'a'j parenc'o'j kaj mult'a'j'n jar'o'j'n rond'vag'ad'as en la mond'o. Mi ne kred'as, ke li pas'ig'is en Thornfield du si'n'sekv'ant'a'j'n semajn'o'j'n post la mort'o de si'a frat'o, kiu ne post'las'is testament'o'n kaj ne est'as mir'ig'e, ke li evit'as la ge'patr'a'n dom'o'n.”
” Kial li evit'as ĝi'n ?”
” Ebl'e li trov'as ĝi'n mal'ĝoj'ig'a.”
Tio est'is el'turn'iĝ'a respond'o — mi dezir'us pli klar'a'n; sed sinjor'in'o Fairfax ne vol'is, aŭ ne pov'is don'i pli klar'a'n respond'o'n pri la de'ven'o kaj la spec'o de la ĉagren'o'j de sinjor'o Rochester. Ŝi cert'ig'is, ke ĉio tio est'as al ŝi mister'a, kaj ke ŝi nur konjekt'is, kio'n ŝi sci'as. Est'is klar'e, ke ŝi ne vol'is pli detal'e parol'i kun mi pri tio kaj mi ek'silent'is.
Dum mult'a'j si'n'sekv'ant'a'j tag'o'j mi preskaŭ ne vid'is sinjor'o'n Rochester; maten'e li ŝajn'is est'i okup'it'a kaj tag'mez'e sinjor'o'j ven'is el Millcote kaj kelk'foj'e ili rest'is por tag'manĝ'i kun li. Kiam li'a pied'o est'is sufiĉ'e re'san'iĝ'int'a, ke li pov'is rajd'i, li oft'e el'ir'is ĉeval'e; ver'ŝajn'e por far'i re'vizit'o'j'n, ĉar preskaŭ ĉiu'foj'e li re'ven'is mal'fru'e vesper'e.
En tiu temp'o li ven'ig'is al si Adèlon nur mal'oft'e; kaj mi'a tut'a kon'at'iĝ'o kun li konsist'is en tio, ke mi kelk'foj'e renkont'is li'n en la koridor'o, aŭ sur la ŝtup'ar'o aŭ en la galeri'o; kaj ĉe tiu'j okaz'o'j li pas'is mi'n jen kun rapid'a salut'o jen kun afabl'a rid'et'o kaj klin'salut'o. Li'a'j mal'sam'a'j humor'stat'o'j ne ĝen'is mi'n, ĉar mi vid'is, ke ili ne cel'is mi'n, sed de'ven'is de kaŭz'o'j sen'de'pend'a'j de mi'a person'o.
Unu foj'o'n, kiam li'a'j vizit'ant'o'j tag'manĝ'is ĉe li, li al'port'ig'is mi'a'n paper'uj'o'n, sen'dub'e por ke mi montr'u la en'hav'o'n; la sinjor'o'j for'ir'is fru'e al kun'ven'o en Millcote, kiel dir'is al mi sinjor'in'o Fairfax; sed ĉar tiu'n vesper'o'n la veter'o est'is pluv'et'a kaj mal'agrabl'a, sinjor'o Rochester ne akompan'is ili'n. Mal'long'e post ili'a for'ir'o li sonor'ig'is kaj ordon'is, ke Adèle kaj mi ven'u mal'supr'e'n al li. Mi bros'is la har'o'j'n de Adèle kaj kiam mi est'is cert'a pri tio, ke mi mem est'as vest'it'a laŭ la ordinar'a kvaker'a mod'o ne'riproĉ'ebl'a, tio est'as: rigid'a, modest'a kaj ord'a — eĉ la har'lig'o'j, kiu'j ne'ebl'e pov'is inter'plekt'iĝ'i — ni mal'supr'e'n'ir'is. Adèle est'is tre sci'vol'em'a, ĉu ŝi'a kofr'et'o fin'e al'ven'is, ĉar pro erar'o ĝi ankoraŭ ne est'is al'ven'int'a. Ŝi ĝoj'is; jen sur la tabl'o star'is karton'a skatol'o kiam ni en'ir'is la manĝ'o'salon'o'n. Tuj ŝi re'kon'is ĝi'n.
” Ma boîte ! Ma boîte !” 1 ŝi ek'kri'is kur'ant'e al ĝi.
” Jes — fin'e al'ven'is vi'a ” boîte ”; kun'pren'u ĝi'n en angul'o'n, ho ver'a pariz'an'in'o kaj amuz'u vi'n mal'pak'ant'e ĝi'n,” dir'is sinjor'o Rochester per pez'a, iom sarkasm'a voĉ'o, ven'ant'a el la profund'o de grand'eg'a brak'seĝ'o apud la fajr'o.” Kaj atent'u,” li dir'is plu'e,” ke vi ne ted'u mi'n pro la special'aĵ'o'j dum la mal'pak'ad'o, per tio, kiel ĉio aspekt'as aŭ per tio, kio'n ĝi en'hav'as; ĉio okaz'u silent'e, tiens-toi tranquille, enfant; comprends-tu ?” 2 Adèle preskaŭ ne bezon'is tiu'n avert'o'n; ŝi est'is ir'int'a al la kanap'o kaj jam mal'lig'is la ŝnur'o'n de la kovr'il'o de si'a trezor'o. For'pren'int'e la kovr'il'o'n kaj lev'int'e ĉi'a'j'n arĝent'aspekt'a'j'n paper'aĵ'o'j'n ŝi ek'kri'is:
” oh ciel ! que c’est beau !” 3 kaj ek'dron'is en rav'a'n rigard'ad'o'n.
” Ĉu fraŭl'in'o Eyre est'as ĉi tie ?” demand'is sinjor'o Rochester lev'iĝ'ant'e sur si'a seĝ'o, por rigard'i la pord'o'n, ĉe kiu mi star'is.
” Ho, bon'e, ven'u pli proksim'e'n kaj sid'iĝ'u ĉi tie !” Li star'ig'is seĝ'o'n apud la si'a.
” Mi ne am'as la babil'aĵ'o'n de infan'o'j,” li dir'is plu'e,” ĉar kiel ne'edz'iĝ'int'a vir'o, neni'u kar'a re'memor'o lig'as mi'n al tio. Est'us al mi ne'toler'ebl'e pas'ig'i la tut'a'n vesper'o'n kun tia infan'o. Ne met'u la seĝ'o'n pli mal'proksim'e'n, fraŭl'in'o Eyre, sid'iĝ'u, kie mi lok'is la seĝ'o'n, nom'e se plaĉ'as al vi. La diabl'o pren'u tiu'j'n ĝentil'aĵ'o'j'n, mi konstant'e forges'as pri ili. Ankaŭ mi ne am'as simpl'anim'a'j'n mal'jun'a'j'n vir'in'o'j'n. Mi dev'as tamen atent'i mi'a'n, ne est'us bon'e mal'atent'i ŝi'n, ŝi est'as Fairfax-anim'o, almenaŭ ŝi est'is la edz'in'o de unu Fairfax, kaj sang'o ne silent'as, kiel dir'as la proverb'o.”
1 Mi'a skatol'o ! Mi'a skatol'o !
2 Est'u trankvil'a kaj sen'bru'a infan'o, ĉu vi kompren'as ?
3 Ho ĉiel'o ! Kiel bel'a ĝi est'as !
Li sonor'ig'is por ven'ig'i sinjor'in'o'n Fairfax, kiu baldaŭ aper'is kun si'a trik'aĵ'o.
” Bon'a'n vesper'o'n, sinjor'in'o; mi ven'ig'is vi'n pro filantropi'a cel'o; mi mal'permes'is al Adèle parol'i kun mi pri si'a'j donac'o'j; kaj ŝi est'as plen'a de entuziasm'o pri ili; bon'vol'u aŭskult'i kaj pri'demand'i ŝi'n; per tio vi plen'um'os unu el la plej grand'a'j filantrop'aĵ'o'j.”
Tuj kiam Adèle ek'vid'is sinjor'in'o'n Fairfax, ŝi vok'is ŝi'n al la kanap'o kaj plen'ig'is ŝi'a'n antaŭ'tuk'o'n per lud'il'o'j el porcelan'o, vaks'o kaj ebur'o ĉerp'it'a'j el ŝi'a kest'et'o, el'ig'ant'e ĉi'a'j'n ĝoj'kri'et'o'j'n en kripl'ig'it'a angl'a lingv'o.
” Plen'um'int'e tia'grad'e mi'a'n rol'o'n kiel gast'ig'ant'o, por ke mi ebl'ig'u al mi'a'j gast'o'j si'n amuz'i reciprok'e, mi pov'as zorg'i pri mi'a'j propr'a'j amuz'o'j,” dir'is sinjor'o Rochester.” Fraŭl'in'o Eyre, ŝov'u ankoraŭ pli proksim'e'n ĉi tie'n vi'a'n seĝ'o'n; vi sid'as ankoraŭ tro mal'proksim'e; mi ne ŝat'as ŝanĝ'i la oportun'a'n poz'o'n en ĉi tiu seĝ'o kaj sen tio mi ne pov'as vid'i vi'n.”
Mi far'is laŭ li'a dezir'o kvankam mult'e pli volont'e mi rest'us sid'ant'a en la ombr'o; sed sinjor'o Rochester hav'is tia'n impon'a'n voĉ'o'n, kiam li i'o'n ordon'is, ke kompren'ebl'e mi tuj obe'is li'n.
Kiel mi jam dir'is, ni sid'is en la manĝ'o'salon'o; la kandelabr'o, kies kandel'o'j est'is ek'brul'ig'it'a'j antaŭ la manĝ'o, plen'ig'is la salon'o'n per fest'a lum'o; la kamen'a fajr'o est'is ruĝ'a kaj bril'a; la purpur'a'j kurten'o'j pend'is riĉ'e kaj pez'e antaŭ la alt'a fenestr'o kaj la ankoraŭ pli alt'a portik'o; ĉie reg'is silent'o, kaj est'is nur aŭd'at'a la sub'prem'it'a babil'ad'o de Adèle ( ŝi ne kuraĝ'is parol'i laŭt'voĉ'e ) kaj kiam ŝi ek'silent'is, oni aŭd'is la tint'ad'o'n de la pluv'er'o'j sur la fenestr'o'j'n.
Dum sinjor'o Rochester est'is tiel sid'ant'a sur si'a seĝ'o el damasko, li aspekt'is ali'e ol antaŭ'e, ne tiel sever'a kaj mal'gaj'a.
Ĉirkaŭ li'a buŝ'o lud'is rid'et'o; li'a'j okul'o'j bril'is; mi ne sci'as, ĉu la vin'o kaŭz'is tio'n, sed mi kred'as tio'n ver'ŝajn'a. Li'a humor'o est'is post'manĝ'a, pli liber'a, pli indulg'a, ankaŭ al si mem, ĉar maten'e li aspekt'is pli krud'et'a. Li'a fort'a kap'o kuŝ'is sur la rembur'it'a seĝ'dors'o kaj la fajr'o'lum'o lud'is sur li'a'j akr'a'j vizaĝ'trajt'o'j kaj spegul'iĝ'is en li'a'j grand'a'j mal'hel'a'j okul'o'j, ĉar grand'a'j'n mal'hel'a'j'n okul'o'j'n li hav'is kun ŝanĝ'iĝ'em'a bril'o, kaj bel'eg'a'j ili est'is, ne rigard'ant'e mild'e, sed malgraŭ tio montr'ant'e sent'em'o'n.
Dum kelk'a'j minut'o'j li rigard'is en la fajr'o'n kaj tiam mi rigard'is li'n; subit'e li si'n turn'is; ni'a'j okul'o'j renkont'is iu'j la ali'a'j'n.” Vi rigard'is kaj ekzamen'is mi'n, fraŭl'in'o Eyre,” li dir'is,” ĉu vi trov'as mi'n bel'aspekt'a ?”
Se mi est'us pri'pens'int'a tiu'n demand'o'n, mi est'us respond'int'a ĝi'n per ia ne'klar'a ĝentil'aĵ'o; sed antaŭ ol pri'pens'i la demand'o'n, mi respond'is:
” Ne, sinjor'o.”
” Ver'e ?— Nu, vi aspekt'as iom ekster'ordinar'e,” li dir'is.” Vi aspekt'as kiel vir'in'et'o strang'a, kviet'a, grav'a kaj simpl'a, sid'ant'e tie kun plekt'it'a'j man'o'j kaj kun mal'lev'it'a'j okul'o'j ( escept'int'e kiam vi penetr'e mi'n rigard'as, kiel vi far'as nun ); kaj kiam oni demand'as i'o'n al vi, aŭ far'as rimark'o'n, kiu'n vi dev'as respond'i, ĉar tiam vi mal'kaŝ'e respond'as, se ne subit'e mal'long'e tamen sufiĉ'e krud'et'e. Kio'n vi intenc'as per tio ?”
” Sinjor'o, mi mal'kaŝ'e dir'is mi'a'n opini'o'n. Mi pet'as pardon'o'n. Mi dev'us respond'i, ke ne est'as facil'e don'i respond'o'n ne'pri'pens'it'a'n al demand'o pri ies ekster'aĵ'o; ekzempl'e: ke la opini'o'j est'as mal'sam'a'j; ke bel'ec'o ne est'as io grav'a, aŭ i'o'n simil'a'n.”
” Ne, i'o'n tia'n vi ne dev'us respond'i. Ĉu bel'ec'o ne est'as grav'a, vi dir'as ? Kaj jen, pretekst'ant'e pli'bon'ig'i la antaŭ'a'n ofend'o'n per flat'aĵ'o kaj kares'aĵ'o por kviet'ig'i mi'n, vi en ruz'a manier'o puŝ'as tranĉ'il'et'o'n en mi'a'n nuk'o'n ! Sed dir'u plu'e, kia'n mal'bon'o'n vi vid'as sur mi ? Mi kred'as, ke ĉiu'j mi'a'j korp'o'membr'o'j kaj ĉiu'j mi'a'j vizaĝ'trajt'o'j est'as kiel de ĉiu ali'a vir'o.
” Sinjor'o Rochester, konsent'u al mi, ke mi re'pren'u mi'a'n unu'a'n respond'o'n. Mi ne intenc'is i'o'n mal'agrabl'a'n. Mi nur far'is mal'saĝ'a'n erar'o'n.”
” Ĝust'e; mi sam'opini'as kaj vi dev'os est'i respond'ec'a. Juĝ'u mi'n. Ĉu ekzempl'e mi'a frunt'o ne est'as laŭ vi'a plaĉ'o ?”
Li ŝov'is flank'e'n la nigr'a'j'n, dens'a'j'n har'o'j'n, kuŝ'ant'a'j'n sur li'a frunt'o kaj montr'is al mi si'a'n larĝ'a'n frunt'o'n, mal'antaŭ kiu pov'us si'n kaŝ'i mult'a'j cerb'o'j, sed sam'temp'e li montr'is la lok'o'n, kie dev'us si'n trov'i la sign'o de bon'vol'ec'o kaj amik'ec'o.
” Nu, fraŭl'in'o, ĉu mi est'as mal'saĝ'ul'o ?”
” Tut'e ne, sinjor'o. Ebl'e vi trov'us mi'n mal'ĝentil'a, se mi demand'us vi'n, ĉu vi est'as filantrop'o ?”
” Jen ! De'nov'e la tranĉ'il'et'o mi'n tuŝ'as dum ŝi far'as, kvazaŭ ŝi kares'as mi'a'n kap'o'n. Kaj tio okaz'as, ĉar mi dir'is, ke mi ne ŝat'as la societ'o'n de mal'jun'a'j vir'in'o'j ( mi dir'u tio'n mal'laŭt'e !) kaj de infan'o'j. Ĝeneral'e mi ne est'as filantrop'o; sed konscienc'o'n mi hav'as;” kaj li montr'is la tuber'o'j'n, kiu'j kiel oni pretend'as, pruv'as ĝi'a'n ĉe'est'ad'o'n, kaj kiu'j, feliĉ'e por li, est'is sufiĉ'e grand'a'j; ili eĉ pli'larĝ'ig'is la supr'a'n part'o'n de li'a frunt'o.
” Krom'e, mi montr'is iam grand'a'n sent'em'o'n de kor'o. Hav'ant'e vi'a'n nun'a'n aĝ'o'n mi est'is ver'e sufiĉ'e sent'em'a; mi kompat'is la prem'it'o'j'n kaj mal'feliĉ'ul'o'j'n; sed la sort'o strang'e jet'is mi'n tie'n kaj re'e'n de post tiu temp'o. Ĝi eĉ kned'is mi'n per si'a'j man'o'j kaj mi kred'as, ke mi nun pov'as dir'i, ke mi est'as mal'mol'a kiel kaŭĉuk'a pilk'o; mez'e de tiu bril'o est'as nur mal'grand'a sent'ebl'a punkt'o, kaj en unu aŭ du ne'vid'ebl'a'j lok'o'j ĝi est'as penetr'ebl'a. Ĉu tio don'as al mi ankoraŭ iom'et'e da esper'o ?
” Esper'o al kio, sinjor'o ?”
” Al mi'a ŝanĝ'iĝ'o de kaŭĉuk'o en karn'o'n kaj sang'o'n ?”
” Tre cert'e li trink'is tro mult'e da vin'o,” mi pens'is, kaj mi ne sci'is, kio'n mi dev'us respond'i al tiu strang'a demand'o. Kiel mi pov'us sci'i, ĉu li est'is kapabl'a je re'trans'form'iĝ'o ?
” Vi rigard'as mi'n tut'e konfuz'it'e, fraŭl'in'o Eyre; kaj kvankam vi est'as tiel mal'mult'e bel'et'a kiel mi est'as bel'a, tiu konfuz'it'a vizaĝ'o bon'eg'e taŭg'as por vi, krom'e ĝi est'as util'a al mi, ĉar ĝi de'flank'ig'as tiu'j'n akr'a'j'n okul'o'j'n de mi'a vizaĝ'o kaj ig'as ili'n atent'i la lan'a'j'n flor'o'j'n de la kamen'tapiŝ'o. Sekv'e rest'u konfuz'it'a, jun'a vir'in'o; hodiaŭ vesper'e mi sent'as mi'n inklin'a al hejm'ec'o kaj al konversaci'o.”
Dir'int'e tio'n, li ek'star'is kaj brak'e si'n klin'is kontraŭ la marmor'a kamen'bret'o. En tiu poz'o mi tre klar'e vid'is li'a'j'n vizaĝ'o'n kaj figur'o'n; sam'e kiel la ekster'ordinar'e larĝ'a'n brust'o'n, kiu preskaŭ est'is proporci'a al la long'o de li'a'j korp'o'membr'o'j. Mi est'as konvink'it'a, ke plej mult'a'j hom'o'j trov'us li'n mal'bel'a; tamen tiom da sen'konsci'a fier'ec'o est'is en li'a poz'o; tiom da facil'ec'o en li'a'j mov'o'j; tia prov'o de indiferent'ec'o pri li'a ekster'aĵ'o; tia fier'a konsci'o pri la potenc'o de ali'a'j ec'o'j, ver'a'j aŭ okaz'a'j, kiu'j anstataŭ'is la person'a'j'n bel'ec'o'j'n, ke oni rigard'ant'e li'n, en ne'evit'ebl'a manier'o divid'is tiu'n indiferent'ec'o'n, kaj eĉ blind'e kred'is tiu'n fid'o'n.
” Mi est'as hodiaŭ vesper'e inklin'a al hejm'ec'o kaj konversaci'o,” li re'dir'is;” kaj tial mi ven'ig'is vi'n. La fajr'o kaj la kandelabr'o kaj eĉ Pilot'o est'is ne'sufiĉ'a societ'o, ĉar neni'u pov'as parol'i. Adèle est'as unu grad'o'n pli bon'a, tamen ankoraŭ profund'e sub la postul'it'a nivel'o; sinjor'in'o Fairfax tut'sam'e, sed se vi vol'as, vi pov'us kontent'ig'i mi'n. La unu'a'n vesper'o'n, kiam mi pet'is vi'n mal'supr'e'n'ir'i, mi ne pov'is kompren'i vi'n. Tial mi preskaŭ tut'e forges'is pri vi. Ali'a'j pens'o'j for'puŝ'is vi'n el mi'a kap'o; sed hodiaŭ vesper'e mi vol'as est'i kviet'a, kaj for'pel'i ĉio'n mal'agrabl'a'n kaj re'foj'e pens'i pri kio est'as bon'a. Plaĉ'us al mi esplor'i, pri'demand'i vi'n, sekv'e parol'u.”
Anstataŭ parol'i mi rid'et'is; sed tiu rid'et'o ne montr'is sub'met'iĝ'o'n nek ĝentil'ec'o'n.
” Parol'u do,” li dir'is insist'e.
” Pri kio do, sinjor'o ?”
” Pri kio ajn vi dezir'as. Pri la tem'o de la inter'parol'o kaj pri la manier'o trakt'i ĝi'n, decid'u mem, jam elekt'u.”
Mi sekv'e sid'iĝ'is kaj dir'is neni'o'n:” Se li atend'as, ke mi parol'os, nur por inter'parol'i kaj por esplor'i mi'n, li spert'os, ke li direkt'is si'n al mal'ĝust'a person'o,” mi pens'is.
” Ĉu vi mut'iĝ'is, fraŭl'in'o Eyre ?”
Mi silent'is. Li iom si'n klin'is super mi'n kaj ŝajn'is, ke li per unu rapid'a ek'rigard'o vol'is penetr'i en la plej profund'a'n lok'o'n de mi'a anim'o.
” Ĉu obstin'a ?” li demand'is,” kaj ofend'it'a ? Nu, tio'n mi merit'is. Mi far'is mi'a'n demand'o'n en mal'saĝ'a, preskaŭ sen'hont'a manier'o. Mi pet'as vi'a'n pardon'o'n, fraŭl'in'o Eyre. La fakt'o est'as nom'e, ke mi ne dezir'as kondut'i al vi kiel al sub'ul'o. Tio est'as — li korekt'is si'n mem — mi postul'as nur la super'ec'o'n, kiu ekzist'as per la du'dek jar'a diferenc'o pri ni'a aĝ'o kaj super'ec'o'n de'ven'ant'a'n el cent'jar'a spert'o. Tio'n mi rajt'as postul'i, et j’y tiens 1 kiel dir'us Adèle, kaj pro tiu super'ec'o kaj nur pro ĝi sol'e mi dezir'us, ke vi bon'vol'us iom parol'i kun mi por distr'i mi'a'j'n pens'o'j'n, kiu'j far'iĝ'is tut'e gal'a'j pro cerb'um'ad'o pri unu sol'a afer'o; kaj difekt'it'a'j kiel rust'int'a najl'o.”
Li komplez'iĝ'is klar'ig'i si'a'n dezir'o'n; ĝi preskaŭ est'is sen'kulp'ig'a, mi ne est'is mal'sent'em'a por la honor'o, kiu'n li far'is al mi, sed tio'n mi ne vol'is montr'i.
” Tre volont'e mi vol'us distr'i vi'n, sinjor'o, se mi pov'us; sed mal'facil'e mi pov'as ek'parol'i pri iu tem'o, ne sci'ant'e kio interes'as vi'n. Far'u al mi demand'o'j'n, kaj mi pen'os respond'i ili'n.”
” Unu'e, permes'u al mi, ke mi rajt'as est'i iom abrupt'a kaj ordon'a; ebl'e kelk'foj'e tre postul'em'a, pro la kaŭz'o'j, kiu'j'n mi ĵus cit'is; nom'e, ke mi est'as sufiĉ'e aĝ'a por est'i vi'a patr'o kaj ke mi tra'bat'is mi'n tra ĉiu'j spert'o'j inter hom'o'j de ĉiu'j naci'o'j kaj ke mi vag'ad'is tra du'on'o de ni'a ter'glob'o, dum vi pas'ig'is vi'a'n viv'o'n kviet'e inter unu sol'a ar'o da hom'o'j en unu sam'a dom'o.”
” Far'u kiel plaĉ'os al vi, sinjor'o.”
” Tio ne est'as respond'o; aŭ pli bon'e dir'it'e, tio est'as koler'ig'a respond'o, ĉar ĝi est'as evit'a. Don'u pli klar'a'n respond'o'n.”
” Mi ne kred'as, sinjor'o, ke vi hav'as la rajt'o'n ordon'i al mi, ĉar vi est'as pli ag'a ol mi, aŭ ĉar vi vid'is pli mult'o'n de la mond'o ol mi; vi'a rajt'o al super'ec'o de'pend'as nur de la uz'o, kiu'n vi far'is de vi'a'j temp'o kaj spert'o.”
” Hm ! Bon'e dir'it'e ! Sed mi ne prav'ig'os vi'n pri tio, ĉar tio ne util'os al mi, ĉar mi uz'is nur mal'mult'e, ebl'e nur mal'bon'e tiu'j'n du avantaĝ'o'j'n... Sekv'e, met'ant'e flank'e'n tiu'n super'ec'o'n, vi sen'dub'e de temp'o al temp'o sekv'os mi'a'j'n ordon'o'j'n ne est'ant'e ofend'it'a de la ordon'a ton'o ?”
1 kaj al tio mi ten'as mi'n
Mi rid'et'is, pens'ant'e: sinjor'o Rochester est'as cert'e tre rimark'ind'a — li ŝajn'as tut'e forges'i pri tio, ke li pag'as al mi tri'dek funt'o'j'n sterling'a'j'n jar'e por ricev'ot'a'j ordon'o'j.
” Tiu rid'et'o pruv'as jam mult'o'n,” li dir'is, tuj rimark'ant'e tiu'n subit'a'n esprim'o'n,” sed mi volont'e aŭd'us ĝi'n.”
” Mi pens'is pri tio, sinjor'o, ke tre mal'mult'a'j mastr'o'j pen'us demand'i, ĉu ili'a'j pag'at'a'j sub'ul'o'j pov'us sent'i ofend'o'n pro ili'a'j ordon'o'j.”
” Pag'at'a'j sub'ul'o'j !? Kio'n, ĉu vi est'as mi'a pag'at'a sub'ul'o ? Ho jes, mi ne pens'is pri la salajr'o ! Nu, do, ĉu vi vol'as permes'i al mi, pro tiu mon'a kaŭz'o, est'i iom postul'em'a ?”
” Ne sinjor'o, ne pro tiu kaŭz'o. Sed, ĉar vi forges'is pri ĝi kaj ĉar vi ne est'as indiferent'a pri tio, ĉu sub'ul'o en vi'a de'pend'ec'o est'as feliĉ'a aŭ mal'feliĉ'a, mi tut'kor'e konsent'as.”
” Ĉu vi ankaŭ konsent'as, ke mi liber'ig'u mi'n de amas'o da konvenci'a'j form'o'j kaj esprim'o'j, ne pens'ant'e, ke tio okaz'as pro mal'ĝentil'ec'o ?”
” Mi est'as cert'a pri tio, sinjor'o, ke neniam mi konsider'os sen'ĝen'at'ec'o'n kiel arogant'ec'o'n. La unu'a'n mi tre ŝat'as, la last'a'n ne toler'us liber'e nask'iĝ'int'o, eĉ ne salajr'it'a.”
” Sen'senc'aĵ'o ! La plej mult'a'j liber'e nask'iĝ'int'o'j toler'as ĉio'n, kio'n ajn, por salajr'o; sekv'e juĝ'u pri vi mem kaj ne parol'u pri ĝeneral'aĵ'o'j pri kiu'j vi sci'as tut'e neni'o'n. Sed imag'e mi prem'as vi'a'n man'o'n pro vi'a respond'o, kvankam tiu respond'o ne est'is traf'a, kaj sam'e pro la manier'o en kiu vi ĝi'n dir'is kaj pro la en'hav'o de vi'a dir'aĵ'o; la manier'o est'is honest'a kaj sincer'a; oni ne renkont'as ĝi'n oft'e; kontraŭ'e; afekt'o aŭ mal'varm'ec'o, aŭ mal'saĝ'a, krud'a mis'kompren'o de la intenc'o est'as la ordinar'a rekompenc'o de sincer'ec'o. El tri mil ne'spert'a'j guvern'ist'in'o'j ne tri est'us respond'int'a'j kiel vi ĵus far'is. Sed ne pens'u, ke mi vol'as flat'i vi'n. Se vi est'as skulpt'it'a el ali'a lign'o ol la plej mult'a'j, tio ne est'as merit'o, sed nur labor'o de la natur'o. Krom tio, ebl'e mi far'as tro rapid'a'n konsekvenc'o'n. Ĉar kiel mi pov'as sci'i, ĉu vi est'as pli bon'a ol ali'a'j. Est'as ja ebl'e, ke vi hav'as ne'toler'ebl'a'j'n mal'virt'et'o'j'n, kiu'j ne kompens'as vi'a'j'n bon'a'j'n ec'o'j'n.”
” Ebl'e ankaŭ vi hav'as ili'n,” mi pens'is.
Ni'a'j okul'o'j renkont'is unu la ali'a'j'n, kiam tiu pens'o nask'iĝ'is en mi'a kap'o; li ŝajn'is leg'i mi'a'n pens'o'n en mi'a'j okul'o'j kaj respond'is ĝi'n kvazaŭ mi est'us dir'int'a ĝi'n voĉ'e.
” Jes, jes ! Vi prav'as,” li dir'is,” mi mem hav'as mult'a'j'n mal'virt'et'o'j'n; tio'n mi bon'e sci'as, kaj mi ne intenc'as kaŝ'i ili'n, est'u cert'a pri tio. Di'o sci'as, ke mi ne rajt'as sever'e juĝ'i ali'a'j'n person'o'j'n. Mi ne forges'u, ke mi hav'as post mi ar'o'n da far'o'j, kiu'j'n mi pov'us aplik'i al mi mem, kvankam mi mal'aprob'as ili'n en sarkasm'a manier'o ĉe mi'a'j proksim'ul'o'j. Est'ant'e du'dek'iom'jar'a, mi ĵet'is mi'n sur mal'bon'a'n voj'o'n, aŭ pli ĝust'e dir'it'e ( ĉar kiel ali'a'j pek'ul'o'j, mi volont'e ŝov'as la du'on'o'n de mi'a ŝuld'o sur mal'favor'a'j'n cirkonstanc'o'j'n ) mi est'is ĵet'at'a sur ĝi'n kaj neniam mi pov'is re'turn'i mi'n sur la bon'a'n voj'o'n. Sed mi pov'us est'i tut'e ali'a person'o, ol mi nun est'as; mi sam'e bon'e pov'us est'i kiel vi — eĉ pli saĝ'a — jes, preskaŭ sam'e sen'makul'a. Mi envi'as vi'a'n anim-pac'o'n, vi'a'n pur'a'n konscienc'o'n, vi'a'n pur'a'n memor'o'n, ĉar memor'o sen makul'o nepr'e est'as grand'a trezor'o, ĉu ne ver'e ?— ĝi est'as ne'el'ĉerp'ebl'a font'o de rav'a freŝ'ec'o, ĉu ne ver'e ?”
” Kiel est'is vi'a memor'o, kiam vi est'is dek'ok'jar'a, sinjor'o ?”
” Ĝi est'is bon'a, klar'a kaj san'a: neni'u kot'a river'o ŝanĝ'is ĝi'n ankoraŭ en fetor'ant'a'n lag'et'aĉ'o'n. Kiam mi est'is dek'ok'jar'ul'o, mi est'is kiel vi — en ĉiu'j rilat'o'j. La natur'o destin'is, ke mi far'iĝ'u bon'a vir'o, fraŭl'in'o Eyre, kaj vi vid'as, ke mi ne far'iĝ'is tia.
Ebl'e vi dir'os, ke vi ne rimark'is tio'n. Almenaŭ mi flat'as mi'n, ke mi leg'as tio'n en vi'a'j okul'o'j ( sed est'u si'n'gard'a pri tio, kio'n vi esprim'as per tiu organ'o, ĉar mi tre facil'e leg'as la lingv'o'n de la okul'o'j ). Sed kred'u kaj fid'u mi'a'j'n vort'o'j'n — mi ne est'as fripon'o, ne pens'u tio'n — tia'n fam'o'n rilat'e al tiu mal'bon'ec'o ne al'juĝ'u al mi; sed mi ver'e kred'as, ke mi, pli mult'e per la cirkonstanc'o'j ol per mi'a karakter'o, est'as nur kutim'a pek'ul'o, spert'a pri ĉiu'j ordinar'a'j mizer'a'j distr'aĵ'o'j, per kiu'j ĉiu'j riĉ'ul'o'j kaj diboĉ'ul'o'j pas'ig'as si'a'n temp'o'n. Ĉu vi mir'as, ke mi konfes'as tio'n ? Sci'u do, ke oft'e dum vi'a est'ont'a viv'o vi est'os la ne'vol'a fid'at'o de la sekret'o'j de vi'a'j kon'at'o'j. La hom'o'j instinkt'e sent'os, sam'e kiel mi sent'is tio'n, ke vi'a kor'o ne instig'as vi'n rakont'i pri vi mem, sed ke pli mult'e ĝi ig'os vi'n aŭskult'i dum ali'a'j parol'as pri si mem; kaj ankaŭ ili sent'os, ke vi ne aŭskult'os kun malic'a mal'estim'o pri ili'a mal'diskret'ec'o, kio est'as mal'pli konsol'a kaj kontent'ig'a, ĉar ĝi est'as tiel mal'mult'e trud'em'a pri si'a'j demonstraci'o'j.”
” Kiel vi sci'as tio'n ?— ĉu vi pov'as diven'i ĉio'n tio'n, sinjor'o ?”
” Ho, tio'n mi sci'as cert'e; tial sen'hezit'e mi parol'as plu'e, kvazaŭ mi en'skrib'us mi'a'j'n pens'o'j'n en tag'libr'o. Vi ebl'e dir'os, ke mi dev'us lev'i mi'n super la cirkonstanc'o'j'n. Kaj tio'n mi dev'us; sed kiel vi vid'as, mi ne far'is tio'n. Kiam la sort'o est'is al mi mal'just'a, mi ne est'is sufiĉ'e saĝ'a kaj rest'is kviet'a. Mi est'is indiferent'a pri tio, kio'n mi far'is; kaj tiam mi degener'is. Kaj se la unu'a ven'int'a mal'saĝ'ul'o kaŭz'is al mi abomen'o'n pro li'a'j diboĉ'aĵ'o'j, mi eĉ ne pov'is flat'i mi'n, ke mi est'as pli bon'a ol li. Mi dev'as konfes'i, ke li kaj mi star'is sam'nivel'e. Mi dezir'us rest'i pli firm'a — tio'n Di'o sci'as ! Se iam vi'n reg'as la tent'o, fraŭl'in'o Eyre, tiam vi'n ne re'ten'u la pent'o, kiu cert'e ven'os. Pent'o est'as la venen'o de la viv'o.”
” Mi foj'e aŭd'is, sinjor'o, ke ĝi est'as ties kurac'il'o.”
” Ĝi ne est'as kurac'il'o. Ebl'e pli'bon'iĝ'o'j est'as ties kurac'il'o; kaj mi pov'us pli'bon'ig'i mi'n — por tio mi hav'as la fort'o'n — se — sed kial pens'i pri tio, est'ant'e pied'e kaj man'e lig'it'a kaj mal'ben'it'a kaj ter'e'n prem'it'a sub ŝarĝ'o ? Kaj ĉar al mi est'as ne're'vok'ebl'e mal'permes'at'a la feliĉ'o, mi hav'as la rajt'o'n ĝu'i la viv'o'n kiel ebl'e plej mult'e. Kaj tio'n mi vol'as, malgraŭ ĉio.”
” Per tio vi degener'os pli kaj pli mult'e, sinjor'o.”
” Tio est'as ebl'a. Sed kial mi ne akcept'u, se al mi est'os prezent'at'a dolĉ'a ĝu'o ? Kaj mi pov'as ĝu'i ĝi'n, sam'e kiel la abel'o kolekt'as la miel'o'n sur la erik'ej'o.”
” Kiel amar'a ĝi est'os, sinjor'o.”
” Kiel vi sci'as tio'n ?— Vi neniam spert'is tio'n. Kiel terur'e grav'e vi rigard'as mi'n; kaj pri tiu afer'o vi sci'as sam'e mal'mult'e kiel ĉi tiu kame'o ( dir'ant'e tio'n li pren'is unu de la kamen'bret'o ).
’ Vi ne rajt'as predik'i al mi, ho nov'ul'o. Vi eĉ ne ir'is tra la pord'eg'o de la viv'o, kaj vi sci'as absolut'e neni'o'n pri ĝi'a'j sekret'o'j ’.”
” Mi nur memor'ig'as vi'n pri vi'a'j propr'a'j vort'o'j, sinjor'o. Vi dir'is, ke erar'o'j tren'as post si pent'o'n, kaj la pent'o'n vi nom'is la venen'o de la viv'o.”
” Sed kiu parol'is pri erar'o'j ? Mi mal'facil'e pov'as akcept'i, ke la ide'o, mov'iĝ'ant'a en mi'a cerb'o, est'is erar'o. Pli mult'e mi kred'as, ke ĝi est'as inspir'aĵ'o kaj ne erar'o. Ĝi est'as tre agrabl'a kaj kviet'ig'a. Jen ĝi de'nov'e al'ven'as ! Ĝi ne est'as malic'a spirit'o, tio'n mi cert'ig'as al vi; kaj se ĝi est'us io tia, tiam ĝi trans'form'iĝ'is en anĝel'o'n de la lum'o. Mi opini'as, ke mi dev'as al'las'i tia'n bel'a'n gast'o'n, se ĝi pet'as la en'ir'o'n en mi'a'n kor'o'n.,”
” Ne fid'u ĝi'n, sinjor'o; ĝi ne est'as ver'a anĝel'o.”
” Sed, re'foj'e mi demand'as, kiel vi sci'as tio'n ? Per kiu instinkt'o vi kapabl'as diferenc'ig'i fal'int'a'n anĝel'o'n de sen'fund'a abism'o de send'it'o de la tron'o de la Etern'ul'o, ali'vort'e kiel vi kapabl'as diferenc'ig'i konduk'ant'o'n de de'log'ant'o ?”
” Mi juĝ'is nur laŭ la esprim'o de vi'a vizaĝ'o, sinjor'o; ĝi esprim'is mal'kviet'o'n, kiam vi dir'is, ke la ide'o re'ven'as en vi. Klar'e mi sent'as, ke ĝi kaŭz'os al vi nov'a'n mizer'o'n, se vi aŭskult'os ĝi'n.”
” Tut'e ne — ĝi al'port'as la plej ĉarm'a'n sci'ig'o'n de la mond'o.
Krom'e ne ekzist'as gard'ist'o de mi'a konscienc'o. Sekv'e ne mal'trankvil'iĝ'u. En'ir'u kar'a vag'ant'o.” Tio'n li dir'is kvazaŭ al aper'aĵ'o, kiu est'is vid'ebl'a nur al li; post'e kruc'ant'e la du'on'e etend'it'a'j'n brak'o'j'n sur la brust'o, li far'is kvazaŭ li ĉirkaŭ'brak'as ne'vid'ebl'a'n est'aĵ'o'n.
” Nu,” li dir'is plu'e, re'foj'e turn'ant'e si'n al mi,” mi ricev'is la pilgrim'ant'o'n — ali'vest'it'a'n di'aĵ'o'n, mi ver'e ĝi'n kred'as. Ĝi far'is al mi jam mult'a'n bon'o'n. Mi'a kor'o simil'is ost'ar'ej'o'n; de nun ĝi est'os sankt'ej'o.”
” Por dir'i al vi la ver'o'n, sinjor'o, mi tut'e ne kompren'as, pri kio vi parol'as. Mi ne pov'as plu sekv'i la tem'o'n, ĉar ĝi super'as mi'a'n kompren'o'n. Mi nur sci'as, ke vi dir'is, ke vi ne est'as tiel bon'a, kiel vi dezir'us est'i, kaj ke vi bedaŭr'as vi'a'n ne'perfekt'ec'o'n. Nur tio'n mi pov'as kompren'i. Vi dir'is, ke vi'a makul'it'a re'memor'o est'as konstant'a turment'ad'o. Ŝajn'as al mi, ke se vi far'us vi'a'n ebl'o'n, vi post kelk'a temp'o pov'us est'i, kio'n vi dezir'us; kaj ke, se vi re'komenc'us de la komenc'o kun fort'a vol'o pli'bon'ig'i vi'a'j'n propr'a'j'n pens'o'j'n, ke vi post unu jar'o est'us kolekt'int'a nov'a'n kaj sen'makul'a'n trezor'o'n de re'memor'o'j, kiu'j'n vi pov'us rigard'i kun plezur'o.”
” Tre ĝust'e pens'it'e kaj tre ĝust'e dir'it'e, fraŭl'in'o Eyre, kaj en ĉi tiu moment'o mi jam est'as pavim'ant'a la infer'o'n.”
” Kio'n vi vol'as dir'i per tio, sinjor'o ?”
” Mi nutr'us ĉi'a'j'n bon'a'j'n intenc'o'j'n, kiu'j'n mi kred'as ne nur daŭr'a'j, sed ankaŭ mal'mol'a'j kiel ŝton'o'j. Mi'a'j ag'o'j kaj far'o'j est'iĝ'os nepr'e tut'e ali'a'j ol la ĝis'nun'a'j.”
” Kaj, ĉu ankaŭ pli bon'a'j ?”
” Ankaŭ pli bon'a'j — tiom pli bon'a'j, kiel or'o est'as pli pur'a ol mal'pur'a skori'o. Vi ŝajn'as dub'i pri mi, mi ne dub'as pri mi eĉ minut'o'n. Mi nun sci'as, kio'n mi vol'as, kaj mi kon'as la kaŭz'o'j'n; kaj tiu'moment'e mi sub'met'as mi'n al leĝ'o, tiel ne'ŝanĝ'ebl'a, kiel la leĝ'o'j de la Med'o'j kaj Persoj, kaj mi cert'ig'as vi'n, ke mi'a vol'o kaj la kaŭz'o de mi'a vol'o est'as ambaŭ bon'a'j.”
” Ili ne pov'as est'i bon'a'j, sinjor'o, se vi bezon'as nov'a'n leĝ'o'n por atest'i ili'n.”
” Malgraŭ tio ili est'as tia'j, eĉ se nov'a leĝ'o est'us neces'a.
Ekster'ordinar'a'j cirkonstanc'o'j postul'as ekster'ordinar'a'j'n regul'o'j'n kaj leĝ'o'j'n.”
” Tiu tez'o ŝajn'as al mi danĝer'a, sinjor'o, ĉar oni tuj pov'as vid'i, ke oni pov'as uz'i ili'n mal'bon'e.”
” Ho, elokvent'a saĝ'ul'in'o ! tiel est'as: sed mi ĵur'as je mi'a'j hejm'a'j di'o'j, ke mi ne uz'os ili'n mal'bon'e,”
” Vi est'as nur hom'o kaj erar'ebl'a.”
” Cert'e; sam'e kiel vi — kio'n post'e ?”
” La erar'ebl'a hom'o ne propr'ig'u al si potenc'o'n, kiu pov'as nur est'i konfid'at'a al la di'a kaj perfekt'a est'aĵ'o.”
” Kia'n potenc'o'n ?”
” Tiu'n, kiu deklar'as bon'a ĉiu'n strang'a'n kaj ne'sankci'ig'it'a'n ag'o'n.”
” Bon'a,— jen la ĝust'a vort'o. Vi dir'is ĝi'n.”
” Sekv'e ĝi est'u bon'a,” mi dir'is, lev'iĝ'ant'e, ĉar mi opini'is, ke est'as sen'util'e daŭr'ig'i inter'parol'o'n, kies tem'o'n mi tut'e ne kompren'is, kaj ĉar mi sent'is, ke mi ne pov'as penetr'i en la karakter'o'n de mi'a mastr'o, almenaŭ ankoraŭ ne; kaj ĉar mi hav'is la mal'kviet'o'n kaj la konsci'o'n pri ne'cert'ec'o, de'ven'ant'a de la cert'ec'o, ke mi est'as ne'sci'ant'a.
” Kie'n vi nun ir'as ?”
” Mi ir'as por konduk'i Adèlon al ŝi'a lit'o, jam pas'is la kutim'a hor'o, en kiu ŝi en'lit'iĝ'as.”
” Vi tim'as mi'n, ĉar mi parol'as kiel Sfinks'o.”
” Vi'a'j vort'o'j est'as enigm'a'j, sinjor'o. Sed kvankam mi kompren'as ili'n nur mal'bon'e, mi tamen ne tim'as vi'n.”
” Vi tamen tim'as — vi'a mem'estim'o tim'as far'i mal'lert'aĵ'o'n.”
” Jes, tiu'rilat'e mi iom tim'as — mi ne volont'e dir'as sen'senc'aĵ'o'n.”
” Se vi dir'us ĝi'n, vi far'us tio'n tiel grav'e kaj kviet'e, ke mi rigard'us ĝi'n tre sagac'a. Ĉu vi neniam rid'as, fraŭl'in'o Eyre ? Ne pen'u respond'i tiu'n demand'o'n — mi vid'as, ke vi rid'as mal'oft'e; sed vi pov'as rid'i tre ĝoj'e. Kred'u al mi, vi'a karakter'o ne est'as tiel rigid'a, sam'e kiel mi'a karakter'o ne est'as mal'bon'a. La disciplin'o de Lowood ankoraŭ iom prem'as vi'n, kaj tial vi sub'prem'as vi'a'j'n trajt'o'j'n, mal'laŭt'ig'as vi'a'n voĉ'o'n kaj ne tiel mov'as vi'a'j'n korp'o'membr'o'j'n, kiel vi far'us sub ali'a'j cirkonstanc'o'j; kaj en ĉe'est'o de edz'o kaj frat'o — aŭ patr'o aŭ mastr'o aŭ kiu ajn — vi est'as tro tim'em'a por rid'et'i tre ĝoj'e, por parol'i mal'kaŝ'e aŭ est'i tro vigl'a pri vi'a'j mov'o'j; sed post kelk'a temp'o vi sen'dub'e lern'os est'i natur'a en mi'a ĉe'est'o, ĉar est'as ne'ebl'e al vi est'i konvenci'a; kaj tiam vi'a'j rigard'o'j kaj mov'o'j est'iĝ'os pli vigl'a'j kaj ŝanĝ'iĝ'em'a'j ol ili nun kuraĝ'as est'i. De temp'o al temp'o mi jam ek'vid'is kvazaŭ la ek'rigard'o'n de strang'a bird'o tra la dens'a'j krad'o'j de kaĝ'o; en tiu kaĝ'o sid'as viv'a, sen'ripoz'a, energi'a mal'liber'ul'o; se ĝi est'us liber'a, ĝi flug'pend'us alt'e en la blu'a ĉiel'o. Ĉu nepr'e vi vol'as for'ir'i ?”
” La naŭ'a hor'o jam bat'is.”
” Tio ne grav'as — atend'u ankoraŭ moment'et'o'n. Adèle ne est'as ankoraŭ pret'a en'lit'iĝ'i. Mi'a ĉi tie'a lok'o, fraŭl'in'o Eyre, dum mi sid'as kun la dors'o turn'it'a al la fajr'o kaj la vizaĝ'o turn'it'a al la salon'o, kapabl'ig'as mi'n ĉio'n bon'e rigard'i. Dum mi est'is parol'ant'a kun vi, mi de temp'o al temp'o ekzamen'is Adèlon ( mi hav'as kaŭz'o'j'n, ekzamen'i kaj rigard'i ŝi'n kun interes'o special'a — kaŭz'o'j'n, kiu'j'n mi ebl'e — ne, kiu'j'n mi cert'e komunik'os al vi post'e ); antaŭ mal'pli ol dek minut'o'j ŝi pren'is el si'a ”
boîte ” jup'et'o'n el silk'o; ŝi'a vizaĝ'o radi'is pro rav'eg'o dum ŝi mal'fald'is ĝi'n; la koket'ec'o jam nest'iĝ'is en ŝi'a sang'o kaj miks'iĝ'is kun ŝi'a tut'a korp'o.” Il faut que je l’essaie !”( Mi dev'as prov'i ĝi'n !) ŝi ek'kri'is.” Et a l’instant même !”( Kaj eĉ tuj !) kaj ŝi kur'eg'is el la salon'o; en ĉi tiu moment'o, est'u cert'a pri tio, ŝi est'as jam ĉe Sophie, kie ŝi sub'met'iĝ'os al trans'form'ad'o de vest'o'j. Post kelk'a'j minut'o'j ŝi re'ven'os kaj mi sci'as jam anticip'e, kio'n mi vid'os — la miniatur'o'n de Céline Varens, kiel ŝi kutim'e aper'is sur la scen'o ĉe la prezent'ad'o de — sed mi nun ne parol'u pri tio. Inter'temp'e mi antaŭ'sci'as, ke mi'a'j plej delikat'a'j sent'o'j est'as ricev'ont'a'j bat'eg'o'n. Mi antaŭ'sent'as tio'n; rest'u por vid'i ĉu mi'a antaŭ'dir'o ver'iĝ'os.”
Baldaŭ ni aŭd'is la pied'et'o'n de Adèle en la koridor'o. Ŝi en'ir'is ĝust'e kiel ŝi'a adopt'int'o est'is antaŭ'dir'int'a. Jup'o roz'kolor'a el atlas'o, tre mal'long'a kaj border'it'a kiel ebl'e plej larĝ'e, anstataŭ'is la brun'a'n jup'et'o'n, kiu'n ŝi port'is antaŭ kelk'a'j minut'o'j; ŝi'a'j'n krur'o'j'n vest'is ŝtrump'o'j el silk'o kaj ŝi'a'j pied'o'j port'is blank'a'j'n sandal'o'j'n el atlas'o, sur si'a frunt'o ŝi hav'is girland'o'n el roz'o'burĝon'o'j.
” est-ce que ma rob'e va bi'e'n ? ” ( ĉu mi'a jup'o vest'as mi'n bon'e ? ) ŝi ek'kri'is kur'ant'e al ni. ” et mes souliers ? et mes bas ? ” ( kaj mi'a'j ŝu'o'j kaj mi'a'j ŝtrump'o'j ?)” tenez, je crois que je vais danser !”( atend'u, mi danc'os ) kaj etend'ant'e si'a'n jup'et'o'n, ŝi far'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n tra la salon'o — ĝis ŝi ven'is al sinjor'o Rochester. Post'e ŝi turn'is si'n rapid'e antaŭ li sur unu pied'o kaj fal'is antaŭ li sur unu genu'o, ek'kri'ant'e:
” monsieur, je vous remercie mille fois de votre bonté ”( Sinjor'o, mi dank'as vi'n mil'foj'e pro vi'a bon'ec'o ); post'e lev'ant'e si'n, ŝi dir'is plu'e:” c’est comme cel'a que mam'a'n faisait, n’est-ce pas, monsieur ?”( Tio'n far'is mi'a patr'in'o, ĉu ne ver'e, sinjor'o ?)” Ĝust'e !” li respond'is.” Kaj, comme cel'a ( tiel ) ŝi tir'is mi'a'n angl'a'n or'o'n el mi'a'j brit'a'j poŝ'o'j. Ankaŭ mi est'is verd'a, fraŭl'in'o Eyre jes, herb'e verd'a. Ne unu pli verd'a printemp'a nuanc'o ol tiu, kiu nun aspekt'ig'as vi'n freŝ'a, far'is mi'n freŝ'aspekt'a antaŭ mult'a'j jar'o'j. Mi'a printemp'o pas'is, sed ĝi post'las'is al mi tiu'n franc'a'n flor'et'o'n, de kiu mi sub kelk'a'j anim'agord'o'j, volont'eg'e est'us sen'ig'it'a. Ĉar mi ne estim'as la radik'o'n, el kiu ĝi ek'flor'is, spert'ant'e ke ĝi pov'is est'i nutr'at'a nur per or'polv'o, mi am'as nur du'on'e la flor'o'n, kiu'n ĝi kresk'ig'is, precip'e kiam ŝi aspekt'as tiel art'e kiel nun. Mi konserv'as kaj eduk'as ĝi'n laŭ la rom-katolik'a ide'o, nom'e por per unu bon'a ag'o eksterm'i kvant'o'n da grand'a'j aŭ mal'grand'a'j pek'o'j. Ĉio'n tio'n mi klar'ig'os al vi ali'a'n foj'o'n. Bon'a'n nokt'o'n.”
Sinjor'o Rochester klar'ig'is ĉio'n en pli mal'fru'a okaz'o.
Est'is en iu post'tag'mez'o, kiam li okaz'e renkont'is mi'n kaj Adelon en la ĝarden'o. Dum ŝi lud'is kun Pilot'o kaj si'a raked'a pilk'o, li invit'is mi'n far'i kun li mal'grand'a'n promen'o'n en la fag'o-ale'o, de kie ni pov'is vid'i ŝi'n.
Li rakont'is al mi, ke ŝi est'as fil'in'o de franc'a danc'ist'in'o, Céline Varens, por kiu li iam sent'is, kiel li dir'is ” une grand'e passion ”( grand'a'n pasi'o'n ). Kaj Céline est'is ŝajn'ig'int'a respond'i tiu'n pasi'o'n per sam'a varm'eg'a am'o. Li rigard'is si'n kiel ŝi'a'n idol'o'n malgraŭ si'a mal'bel'ec'o; li dir'is, ke li kred'is, ke ŝi prefer'is li'a'n ” taille d’athlete ”( atlet'a'n tali'o'n ) al la elegant'ec'o'n de Apolon'o de Belveder'e.
” Kaj, fraŭl'in'o Eyre, tiel mi'n kares'is tiu prefer'o, kiu'n tiu gaŭl'a nimf'o montr'is al si'a brit'a gnom'o, ke mi instal'is ŝi'n en hotel'o, don'ant'e al ŝi tut'a'n ar'o'n da serv'ist'o'j, vetur'il'ar'o'n, hind'a'j'n ŝal'o'j'n, diamant'o'j'n, punt'aĵ'o'n kaj tiel plu. Mal'long'e dir'it'e, mi komenc'is la proces'o'n ruin'ig'i mi'n en la ordinar'a manier'o, kiel ĉiu unu'e ven'int'a mal'saĝ'ul'o. Ŝajn'is, ke mi eĉ ne posed'is tiom da original'ec'o, por trov'i nov'a'n voj'o'n al hont'o kaj pere'o, sed kun mal'saĝ'a akurat'ec'o sekv'is la mal'nov'a'n post'sign'o'n ne de'flank'iĝ'ant'e unu col'o'n de la el'uz'it'a voj'o. Kiel mi merit'is, traf'is mi'n la sort'o de ĉiu'j ali'a'j mal'spert'ul'o'j. Unu vesper'o'n, kiam Céline ne atend'is mi'n, mi okaz'e ven'is por vizit'i ŝi'n kaj ne trov'is ŝi'n hejm'e; sed ĉar la veter'o est'is varm'eg'a, kaj mi'n ted'is la vag'ad'o en Parizo, mi sid'iĝ'is en ŝi'a buduar'o, feliĉ'a, ke mi pov'is en'spir'i la aer'o'n, kiu'n ŝi ĵus sankt'ig'is per si'a ĉe'est'o. Ne,— mi tro'as; neniam mi kred'is, ke ŝi hav'as sankt'ig'a'n virt'o'n; est'is pli ver'e tre dolĉ'a odor'o, kiu'n ŝi est'is post'las'int'a, odor'o de ambr'o kaj mosk'o, kiu tut'e ne memor'ig'as pri sankt'ec'o. Mi est'is sufok'iĝ'ont'a pro la odor'o de pot'flor'o'j kaj esenc'o'j dis'ŝpruc'ig'it'a'j, kiam ĝust'a'temp'e mi'n ek'traf'is la pens'o mal'ferm'i la fenestr'o'n kaj sur'ir'i la balkon'o'n. La lun'o hel'e lum'is sam'e kiel la gas'lum'o, kaj la aer'o est'is silent'a kaj hel'a.
Sur la balkon'o star'is unu aŭ du seĝ'o'j; mi sid'iĝ'is, pren'is cigar'o'n el la uj'o — mi ankaŭ nun pren'os unu, se vi permes'as.”
Sekv'is paŭz'o, kiu'n li uz'is por pren'i kaj ek'brul'ig'i cigar'o'n.
Proksim'ig'int'e ĝi'n al si'a'j lip'o'j kaj el'spir'int'e la havan'an bon'odor'a'n fum'o'n en la mal'varm'a'n frost'a'n sen'sun'a'n aer'o'n, li dir'is plu'e:
” En tiu'j tag'o'j mi eĉ am'is bombon'o'j'n, fraŭl'in'o Eyre, kaj mi krak'et'is — pardon'u al mi la vort'o'n — mi krak'et'is altern'e ĉokolad'konfit'aĵ'o'n kaj fum'is mi'a'n cigar'o'n, rigard'is la vetur'il'o'j'n, kiu'j rul'iĝ'is laŭ la eminent'a'j strat'o'j de la najbar'a oper'ej'o, kiam mi ek'vid'is elegant'a'n vetur'il'o'n ferm'it'a'n kaj tir'at'a'n de elegant'a'j angl'a'j ĉeval'o'j. En la hel'a gas'lum'o mi tuj re'kon'is la ” voiture ”, kiu'n mi est'is donac'int'a al Céline. Ŝi re'ven'is; kompren'ebl'e mi'a kor'o fort'e bat'is pro mal'pacienc'o kontraŭ la fer'a krad'o, sur kiu mi apog'is mi'n. Kiel mi atend'is, la vetur'il'o ek'halt'is antaŭ la dom'o de la hotel'o; mi'a flam'o — tio est'as la ver'a nom'o por en'am'iĝ'int'o je danc'ist'in'o — mal'supr'e'n'ir'is. Kvankam ŝi est'is en'volv'it'a en mantel'o — super'flu'a ŝarĝ'o en tia varm'a juni'a vesper'o — mi tuj re'kon'is ŝi'n per'e de ŝi'a'j mal'grand'a'j pied'o'j, el'star'ant'a'j el sub la bord'o de ŝi'a vest'o, kiam ŝi salt'is trans la vetur'il'ŝtup'o'n. Mi est'is fleks'ont'a mi'n super la balkon'o por murmur'i ” mon ange ”( mi'a anĝel'o ) je ton'o aŭd'ebl'a nur al la orel'o de la am'o, kiam post ŝi ankoraŭ ali'a figur'o salt'is el la vetur'il'o. Ankaŭ tiu est'is volv'it'a en mantel'o; sed ĝi est'is spron'hav'a kalkan'um'o, kiu tint'is sur la strat'ŝton'o'j, kap'o kovr'it'a per nigr'a ĉapel'o, kiu mal'aper'is sub la ark'aĵ'iĝ'int'a'n port'e-cochère ( en'ir'ej'o ) de la hotel'o.
” Ĉu ne ver'e, fraŭl'in'o Eyre, vi neniam spert'is, kio est'as ĵaluz'o ? Kompren'ebl'e. Tio'n mi ja ne bezon'as demand'i, ĉar vi ja neniam kon'is la am'o'n. Ambaŭ tiu'j'n sent'o'j'n vi nur pov'os lern'i de la spert'o; vi'a anim'o dorm'as ankoraŭ; la bat'o, kiu vek'os ili'n, dev'as ankoraŭ traf'i vi'n. Vi kred'as, ke la tut'a viv'o for'flu'os laŭ trankvil'a river'et'o, laŭ kiu vi'a jun'ec'o ĝis nun flu'ad'is. Kun ferm'it'a'j okul'o'j kaj surd'a'j orel'o'j vi las'as vi'n konduk'i antaŭ'e'n, vi ne vid'as la ŝton'eg'o'j'n, kiu'j si'n kaŝ'as en la tuj'a proksim'ec'o sub la supr'aĵ'o; vi ne aŭd'as, kiel la ond'o'j obstin'e bat'as kontraŭ la rok'o'j. Sed mi dir'as al vi — kaj atent'u mi'a'n vort'o'n — iu'n tag'o'n vi al'ven'os al la ŝton'eg'a mal'larĝ'ej'o de la kanal'o, kie la tut'a viv'o'river'o dis'solv'iĝ'as en akv'o'turn'iĝ'o'n, bru'o'n kaj ŝaŭm'o'n; vi dis'pec'iĝ'os en atom'o'j'n — aŭ grand'a ond'o vi'n lev'os kaj konduk'os vi'n en kviet'a'n river'o'n — kiel okaz'is al mi.
” Mi am'as ĉi tiu'n tag'o'n, mi am'as ĉi tiu'n plumb'o'kolor'a'n ĉiel'o'n; mi am'as ĉi tiu'n kviet'ec'o'n kaj silent'o'n, ĉi tiu'n glaci'iĝ'o'n de la mond'o en ĉi tiu frost'o. Mi am'as Thornfield; ĝi'a'n antikv'e respekt'ind'a'n aspekt'o'n; ĝi'a'n izol'ec'o'n, ĝi'a'n mal'nov'a'n kornik'a'n rifuĝ'ej'o'n kaj ĝi'a'j'n dorn'arb'o'j'n; ĝi'a'n griz'a'n fasad'o'n; la long'a'j'n vic'o'j'n da mal'lum'a'j fenestr'o'j, en kiu'j spegul'iĝ'as tiu metal'kolor'a ĉiel'o ! Tamen, kiel long'e mi abomen'is la nur'a'n pens'o'n pri ĉi tiu lok'o; kiel long'e mi abomen'is ĝi'n kiel pest'infekt'it'a'n dom'o'n ! Kiel mi abomen'as ankoraŭ nun —”
Li grinc'ig'is la dent'o'j'n kaj ek'silent'is; li halt'is kaj pied'bat'is la mal'mol'e frost'it'a'n ter'o'n. Ŝajn'is, ke mal'am'it'a ek'pens'o li'n subit'e kapt'is kaj ten'is, kaj ke li ne est'as kapabl'a far'i unu paŝ'o'n antaŭ'e'n.
Ni est'is sur'ir'ont'a'j la ale'o'n, kiam li halt'is en tiu manier'o; la kastel'o kuŝ'is antaŭ ni. Kiam li lev'is la okul'o'j'n al tiu'j mur'dent'o'j, li ĵet'is al ili tia'n rigard'o'n, kia'n mi neniam antaŭ'e nek post'e vid'is. Dolor'o, hont'o,— koler'o, mal'pacienc'o, naŭz'o, abomen'o ŝajn'is en tiu moment'o inter'batal'i en la grand'a'j okul'o'j, super kiu'j ark'iĝ'is la ebon'e-nigr'a'j brov'o'j. Sovaĝ'a est'is la lukt'o pro la super'ec'o; sed subit'e est'iĝ'is nov'a sent'o kaj ĝi triumf'is: ĝi est'is io mal'mol'a kaj cinik'a, obstin'eg'a kaj decid'it'a; ĝi mild'ig'is li'a'n pasi'o'n kaj ŝton'ig'is li'a'n vizaĝ'o'n; li dir'is plu'e:
” Dum la moment'o, kiam mi silent'is, fraŭl'in'o Eyre, mi fin'batal'is iu'n afer'o'n kontraŭ mi'a sort'o. Jen ĝi star'is, ĉe tiu betul'arb'o — ĝi est'is sorĉ'ist'in'o, simil'a al tiu, kiu al Makbet'o aper'is sur la erik'ej'o de Fores. Ŝi demand'is al mi lev'ant'e la fingr'o'n:’ Ĉu vi am'as Thornfield ?’ kaj post'e ŝi pri'skrib'is deviz'o'n en la aer'o, kur'ant'a'n kiel fajr'a'j hieroglif'o'j laŭ'long'e de la tut'a front'o de la kastel'o kaj eĉ inter la fenestr'o'j de la unu'a kaj de la du'a etaĝ'o:’ Am'u ĝi'n se vi pov'as ! Am'u ĝi'n, se vi hav'as la kuraĝ'o'n ĝi'n am'i !’”
’ Mi vol'as am'i ĝi'n !’ mi dir'is.’ Mi hav'as la kuraĝ'o'n am'i ĝi'n,’ kaj mi flustr'e al'dir'is:’ mi plen'um'os mi'a'n vort'o'n; mi ruin'ig'os ĉiu'n kontraŭ'aĵ'o'n, kiu si'n lok'as sur la voj'o'n de la feliĉ'o kaj de la pli'bon'iĝ'o — jes de la pli'bon'iĝ'o; mi vol'as est'i pli bon'a hom'o, ol mi est'is, ol mi est'as — kiel la leviatano de Hiobo romp'is la lanc'o'n, la ĵet'lanc'o'n kaj la harpun'o'n; kontraŭ'aĵ'o'j, kiu'j'n ali'a'j hom'o'j rigard'as kiel ŝtal'a'j kaj fer'a'j, est'os al mi neni'o ali'a ol pajl'er'o'j kaj putr'iĝ'int'a lign'o.’ Jen kur'is renkont'e al li Adèle kun si'a lud'il'o.” Ir'u for !” li kri'is koler'e,” ne proksim'iĝ'u, infan'o, aŭ ir'u hejm'e'n al Sophie !”
Post'e, kiam li promen'is plu'e'n sen'vort'e, mi kuraĝ'is re'memor'ig'i al li li'a'n inter'romp'it'a'n rakont'o'n:
” Kaj vi for'ir'is de la balkon'o, sinjor'o, kiam fraŭl'in'o Varens ven'is hejm'e'n ?” mi demand'is.
Mi preskaŭ atend'is riproĉ'o'n pro tiu ne'ĝust'a'temp'a demand'o; sed la invers'o okaz'is, li vek'iĝ'is el si'a mal'lum'a cerb'um'ad'o, rigard'is mi'n kaj la mal'gaj'a ombr'o ŝajn'is for'glit'i de li'a vizaĝ'o.
” Ho, mi forges'is pri Céline ! Nu, mi daŭr'ig'u tiu'n tem'o'n; kiam mi vid'is en'ir'i mi'a'n sorĉ'ist'in'o'n en mi'a'n ĉambr'o'n kun tiu kavalir'o, est'is al mi, kvazaŭ mi ek'aŭd'is sibl'ad'o'n, kaj verd'okul'a serpent'o de la ĵaluz'o grimp'is supr'e'n kun ne'kalkul'ebl'a'j turn'ad'o'j laŭ'long'e de la lun'pri'lum'it'a balkon'o, ĝi ramp'is en mi'a'n vest'o'n kaj trov'is en du minut'o'j la voj'o'n al la intern'o de mi'a kor'o ! Strang'e !”
Re'foj'e li ek'silent'is.
” Strang'e, ke mi dev'as elekt'i vi'n kiel konfidenc'ul'in'o'n de ĉiu'j tiu'j afer'o'j, jun'a fraŭl'in'o, kaj ankoraŭ pli strang'e est'as, ke vi aŭskult'as mi'n tiel kviet'e, kvazaŭ est'us la plej natur'a kaj la plej ordinar'a afer'o de la mond'o, ke vir'o rakont'as al delikat'a ne'spert'a knab'in'o la histori'o'n pri si'a am'at'in'o, pri danc'ist'in'o !
Sed tiu last'a strang'aĵ'o est'as klar'ig'at'a de la unu'a, kiel mi jam unu foj'o'n montr'is. Vi, kun vi'a serioz'ec'o, vi'a'j pri'pens'em'o kaj si'n'gard'em'o, vi est'as kre'it'a est'i la konserv'ist'in'o de sekret'o'j.
Krom tio mi sci'as, kia est'as la anim'o, kiu'n mi met'is en inter'rilat'o'n de la mi'a; mi sci'as, ke ĝi est'as tia, ke ĝi ne est'as sent'em'a pri infekt'o; ĝi est'as tia, ĝi est'as ekster'ordinar'a anim'o !
Feliĉ'e mi ne intenc'as difekt'i ĝi'n; kaj eĉ se mi intenc'us tio'n, mi ne kapabl'us difekt'i ĝi'n. Ju pli ni parol'os unu kun ali'a, des pli bon'e; ĉar kvankam mi ne pov'os velk'ig'i vi'a'n anim'o'n, vi hav'as la kapabl'o'n fuŝ'ig'i mi'a'n !” Post tiu de'turn'iĝ'o li dir'is plu'e:
” Mi rest'is sur la balkon'o. Mi pens'is:’ Sen dub'o ili en'ir'os en ŝi'a'n buduar'o'n, mi prepar'os embusk'o'n.’ Mi ŝov'is mi'a'n man'o'n tra la mal'ferm'it'a fenestr'o, tir'is antaŭ ĝi'n la kurten'o'n, sed far'is mal'grand'a'n fald'o'n en ĝi tra kiu mi pov'is rigard'i intern'e'n; post'e mi ferm'is la fenestr'o'n las'ant'e sufiĉ'e larĝ'a'n inter'spac'o'n por ke mi pov'u aŭskult'i la flustr'ad'o'n de ge'am'ant'o'j; tio'n far'int'e, mi ŝtel'ir'is re'e'n al mi'a seĝ'o, kaj apenaŭ mi ek'sid'is sur ĝi, la par'o en'ir'is. Mi rigard'is tra la fald'o. La ĉambr'ist'in'o de Céline en'ir'is, ek'brul'ig'is lamp'o'n, met'is ĝi'n sur la tabl'o'n kaj for'ir'is. Tia'manier'e mi klar'e pov'is vid'i la par'o'n. Ambaŭ for'met'is la mantel'o'n, kaj jen ili star'is, Varens, bril'ant'a de juvel'o'j kaj atlas'o — mi'a'j donac'o'j kompren'ebl'e — kaj tie star'is ŝi'a akompan'ant'o en la uniform'o de oficir'o.
Mi re'kon'is en li jun'a'n diboĉ'a'n vic'graf'o'n — sen'cerb'a'n, mal'virt'a'n jun'ul'o'n, kiu'n kelk'foj'e mi est'is renkont'int'a en societ'o, kaj kiu'n mi neniam kred'is ek'mal'am'i, ĉar mi tro mal'estim'is li'n. Kiam mi ek'vid'is li'n, romp'iĝ'is tuj la pik'il'o de la serpent'o’ĵaluz'o ’, ĉar en la sam'a temp'o mi'a am'o al Céline fal'is sub la frost'o'punkt'o'n. Ne pen'ind'is batal'i pro vir'in'o, kiu pov'as perfid'i mi'n pro tia rival'o; ŝi merit'is neni'o'n ali'a'n ol mal'estim'o'n, sed ŝi merit'is pli mal'mult'e ol mi, kiu las'is tromp'i mi'n de ŝi.
” Ili komenc'is inter'parol'i; ili'a inter'parol'o kviet'ig'is mi'n tut'e:
ĝi est'is frivol'a, ego'ist'a, sen'kor'a kaj sen'senc'a kaj pli mult'e pov'is enu'ig'i aŭskult'ant'o'n ol koler'ig'i li'n. Mi'a nom'kart'o kuŝ'is sur la tabl'o; kiam ili ek'vid'is ĝi'n, ili diskut'is pri mi. Neni'u el ili est'is sufiĉ'e sprit'a por rid'ind'ig'i mi'a'n nom'o'n; sed ili ofend'is mi'n tiel krud'e kaj mal'nobl'e, kiel ebl'ig'is ili'a sen'inteligent'ec'o, precip'e Céline, kiu far'iĝ'is preskaŭ geni'a, kiam ŝi atak'is mi'a'j'n ekster'a'j'n mank'o'j'n — ŝi nom'is mi'n mal'bel'form'a, kripl'a, kvankam ŝi kutim'is detal'e laŭd'i mi'a'n ’ beauté mâle ’( vir'a'n bel'ec'o'n ) tre kontrast'ant'e vi'n per tio, ĉar dum ni'a du'a inter'parol'ad'o vi mal'kaŝ'e dir'is al mi, ke vi trov'as mi'n ne bel'aspekt'a. Tiu'temp'e la kontrast'o tre frap'is mi'n, kaj —”
Jen Adèle re'foj'e kur'is al ni.—” monsieur, ĵus est'is tie John por dir'i, ke al'ven'is vi'a agent'o, kiu dezir'as parol'i kun vi.”
” Ho, nu, tiu'okaz'e mi est'u konciz'a. Mi mal'ferm'is la balkon'pord'o'n kaj en'ir'is la ĉambr'o'n; mi liber'ig'is Céline de mi'a protekt'o, ordon'is al ŝi el'ir'i la hotel'o'n, prezent'is al ŝi plen'a'n mon'uj'o'n por la tuj'a'j neces'a'j el'spez'o'j, tut'e ne atent'is ŝi'a'j'n plor'o'j'n, histeri'a'j'n larm'o'j'n, pet'eg'o'j'n, bedaŭr'o'j'n, konvulsi'o'j'n kaj pri'ĵur'o'j'n, kaj inter'konsent'is kun la vic'graf'o pri morgaŭ'a renkont'iĝ'o en Bo'is de Boulogne. La sekv'ant'a'n maten'o'n mi hav'is la plezur'o'n star'i kontraŭ li, send'is kugl'o'n en unu el li'a'j mizer'a'j brak'o'j, kiu'j est'is tiel mal'fort'a'j kiel la flug'il'o'j de jun'a kok'in'o atak'it'a de pips'o, kaj opini'is, ke la tut'a afer'o est'as regul'it'a. Sed mal'feliĉ'e, Varens est'is donac'int'a al mi ses monat'o'j'n pli fru'e ĉi tiu'n knab'in'et'o'n, pri kiu ŝi ĵur'is, ke ŝi est'as mi'a infan'o,— kaj ebl'e ŝi est'as, kvankam mi ne pov'as mal'kovr'i en ŝi'a vizaĝ'o eĉ unu trajt'o'n de ŝi'a terur'e mal'bel'a patr'o; Pilot'o pli simil'as mi'n ol ŝi. Kelk'a'j'n jar'o'j'n post kiam mi romp'is la rilat'o'j'n kun ŝi, ŝi for'las'is si'a'n infan'o'n kaj for'kur'is kun muzik'ist'o aŭ kant'ist'o al Ital'uj'o. Mi cert'ig'is, ke Adèle hav'as neniu'j'n rajt'o'j'n est'i sub'ten'at'a de mi, kaj ankoraŭ nun mi cert'ig'as tio'n, ĉar mi ne est'as ŝi'a patr'o; sed aŭd'ant'e, ke la kompat'ind'ul'in'o est'as tut'e for'las'it'a, mi tir'is ŝi'n el la kot'o kaj mizer'o de Parizo kaj trans'plant'is ŝi'n ĉi tie'n, por ke ŝi kresk'u kaj grand'iĝ'u sur pur'a san'ig'a grund'o de angl'a kamp'o'dom'o. Tiam sinjor'in'o Fairfax trov'is vi'n por eduk'i ŝi'n; sed sci'ant'e, ke ŝi est'as id'in'o de franc'a kant'ist'in'o, vi ebl'e hav'os ali'a'j'n opini'o'j'n pri vi'a ofic'o kaj pri vi'a protekt'at'in'o; unu tag'o'n vi ven'os al mi kun la sci'ig'o, ke vi trov'is ali'a'n ofic'o'n — ke vi pet'os mi'n serĉ'i ali'a'n guvern'ist'in'o'n kaj tiel plu, kaj tiel plu, ĉu ne ver'e ?
” Ne — Adèle ne est'as respond'ec'a pri la pek'o'j de si'a patr'in'o, nek por vi'a'j; mi sent'as kor'inklin'o'n al ŝi, kaj nun, sci'ant'e, ke ŝi en kelk'a rilat'o est'as orf'in'o for'las'it'a de si'a patr'in'o kaj mal'konfes'at'a de vi,— nun mi am'os ŝi'n ankoraŭ pli mult'e ol antaŭ'e. Kiel est'us ebl'e, ke mi prefer'us tro'dorlot'it'a'n infan'o'n de riĉ'a famili'o, kiu rigard'as si'a'n guvern'ist'in'o'n kiel neces'a'n mal'bon'o'n, ol kompat'ind'a'n, for'las'it'a'n orf'in'o'n, kiu est'as si'n'don'a al mi kiel al amik'in'o ?”
” Ho ! Ĉu tio est'as la vid'punkt'o, laŭ kiu vi rigard'as la afer'o'n !
Nu, mi dev'as en'ir'i la dom'o'n, kaj vi sam'e. Jam mal'lum'iĝ'as !”
Sed mi rest'is ankoraŭ kelk'a'j'n minut'o'j'n ekster'e kun Pilot'o kaj Adèle,— vet'kur'is kun ili kaj lud'is per raked'o kaj plum'pilk'o. Kiam ni fin'e re'ir'is hejm'e'n, mi pren'is ŝi'a'j'n ĉapel'o'n kaj mantel'o'n kaj sid'ig'is ŝi'n sur mi'a'j'n genu'o'j'n; tie ŝi rest'is unu hor'o'n kaj mi permes'is al ŝi babil'i laŭ kor'dezir'o. Mi ne riproĉ'is ŝi'n pro kelk'a'j liber'ec'o'j kaj trivial'ec'o'j, al kiu'j ŝi facil'e si'n don'is, kiam oni tro mult'e si'n okup'is pri ŝi kaj kiu'j montr'is supr'aĵ'ec'o'n de karakter'o, kiu'n ŝi sen'dub'e hered'is de si'a patr'in'o, ĉar ili ordinar'e est'as fremd'a'j al angl'a anim'o. Sed ŝi tamen hav'is bon'a'j'n ec'o'j'n, kaj mi est'is inklin'a plej alt'e ŝat'i tiu'j'n bon'a'j'n ec'o'j'n. Mi serĉ'is en ŝi'a'j vizaĝ'trajt'o'j simil'ec'o'n kun sinjor'o Rochester, sed trov'is neniu'j'n; ne unu trajt'o montr'is parenc'ec'o'n, kaj est'is domaĝ'e. Li sent'us pli mult'a'n am'o'n al ŝi, se oni est'us nur pruv'int'a al li, ke ŝi simil'as li'n.
Kiam en la vesper'o mi est'is re'tir'int'a mi'n en mi'a'n ĉambr'o'n por en'lit'iĝ'i, mi komenc'is serioz'e pri'pens'i la histori'o'n, kiu'n sinjor'o Rochester est'is rakont'int'a al mi. Kiel li mem dir'is, la en'hav'o de tiu rakont'o ver'ŝajn'e est'is neni'o ekster'ordinar'a; en la societ'o la pasi'o de riĉ'a angl'o por franc'a kant'ist'in'o aŭ danc'ist'in'o kaj ŝi'a perfid'o kontraŭ li, est'is ĉiu'tag'a afer'o; sed absolut'e io strang'a est'is en la grand'a emoci'o, kiu tiel subit'e reg'is li'n, kiam li est'is pentr'ont'a al mi la nun'a'n kontent'ec'o'n de si'a anim'o kaj nov'e nask'iĝ'int'a'n ĝoj'o'n pri la mal'nov'a kastel'o kaj ĝi'a'j ĉirkaŭ'aĵ'o'j. Pri tiu cirkonstanc'o mi pens'is kun mir'o; sed iom post iom mi pel'is ĝi'n el mi'a'j pens'o'j, ĉar mi trov'is ĝi'n ne'klar'ig'ebl'a, kaj direkt'is mi'a'n medit'ad'o'n al la manier'o, en kiu mi'a mastr'o est'is ag'int'a al mi. La fid'o montr'it'a al mi ŝajn'is tribut'o, ŝuld'at'a al mi'a diskret'ec'o: kiel tia'n mi rigard'is kaj ŝat'is ĝi'n. Dum la last'a'j semajn'o'j li'a kondut'o al mi far'iĝ'is pli konstant'a ol en la komenc'o. Ŝajn'is, ke neniam mi'a ĉe'est'o ĝen'is li'n; la atak'o'j de fier'ec'o ne plu reg'is li'n; kiam ne'atend'it'e li renkont'is mi'n, tiu renkont'iĝ'o ŝajn'is al li bon'ven'a; ĉiam li dir'is al mi amik'a'j'n vort'o'j'n, kelk'foj'e li eĉ rid'et'is al mi.
Kiam li ven'ig'is mi'n al si por akompan'i li'n, mi est'is honor'at'a de tia amik'a akcept'o, ke klar'e mi rimark'is, ke mi hav'as la kapabl'o'n distr'i li'n per mi'a konversaci'o kaj ke tiu'j dum'vesper'a'j kun'ven'o'j ne nur kaŭz'as al li plezur'o'n, sed ankaŭ grand'a'n bon'o'n al mi mem.
Kompar'e kun li mi parol'is nur mal'mult'e; sed est'is al mi ĝu'o aŭd'i li'n parol'i. Laŭ'karakter'e li est'is komunik'em'a. Li ŝat'is konduk'i antaŭ la anim'o de ne'spert'a person'o bild'o'j'n kaj scen'o'j'n el la mond'o,( mi ne cel'as normal'bon'ig'ant'a'j'n bild'o'j'n kaj sovaĝ'a'j'n scen'o'j'n, sed tia'j'n, kiu'j per si'a nov'ec'a pov'as interes'i kaj deriv'as si'a'j'n interes'o'j'n de la grand'a scen'ej'o, sur kiu ili lud'is ) kaj est'is al mi grand'a ĝu'o akcept'i en mi'a'n anim'o'n la nov'a'j'n pens'o'j'n, kiu'j'n li prezent'is; klar'e prezent'i al mi la bild'o'j'n, kiu'j'n li pentr'is kaj sekv'i li'n en la nov'a region'o, kiu'n li mal'ferm'is. Neniam li tim'ig'is mi'n aŭ ĉagren'is per ruin'ig'a, mal'bon'a alud'o.
La facil'ec'o kaj liber'ec'o de li'a'j manier'o'j liber'ig'is mi'n de turment'ant'a dev'ig'o; li'a amik'a sincer'ec'o, kiu est'is tiel korekt'a kiel bon'far'ant'a, tir'is mi'n al li. Kelk'foj'e est'is al mi, kvazaŭ li est'us tre parenc'a al mi kaj mi tut'e forges'is pri tio, ke li est'as mi'a mastr'o; sed tio ne plu ofend'et'is mi'n; mi sci'is, ke tia est'as li'a karakter'o. Mi far'iĝ'is tiel kontent'a, tiel feliĉ'a pro tiu nov'a interes'o, kiu'n spert'is mi'a viv'o, ke mi ĉes'is serĉ'i kun'ul'in'o'j'n sam'seks'a'j'n; la delikat'a kvar'on'lun'o de mi'a sort'o ŝajn'is kresk'i; la mal'plen'o de mi'a ekzist'o est'is plen'ig'it'a; mi'a korp'a san'o pli'bon'iĝ'is, mi far'iĝ'is fort'a.
Ĉu sinjor'o Rochester laŭ mi'a opini'o est'is ankoraŭ ĉiam mal'bel'a ? Ne, mi'a kar'a leg'ant'o. Dank'em'o kaj ali'a'j bon'a'j, liber'a'j, simpati'a'j ek'mov'o'j kaŭz'is, ke li'a vizaĝ'o far'iĝ'is tiu, kiu'n mi plej ŝat'is en la mond'o; li'a ĉe'est'o far'is la ĉambr'o'n pli hel'a, pli varm'a kaj pli hejm'ec'a ol la flam'ant'a fajr'o de la kamen'o.
Tamen mi ankoraŭ ne forges'is pri li'a'j erar'o'j kaj tio'n mi ver'e ne pov'is, ĉar konstant'e li konduk'is ili'n antaŭ mi'a'j'n okul'o'j'n.
Li est'is fier'a, sarkasm'a, sever'a al si'a'j sub'ul'o'j; en la plej profund'a lok'o de mi'a kor'o mi sci'is, ke kontraŭ li'a grand'a amik'ec'o al mi, kontrast'is ne'just'a sever'ec'o kontraŭ mult'a'j ali'a'j.
Li est'is ankaŭ kapric'a kaj eĉ sen vid'ebl'a kaŭz'o. Kiam li ven'ig'is mi'n al si por ke mi voĉ'leg'u al li, mi pli ol unu foj'o'n trov'is li'n sol'a en la libr'ej'o, la kap'o'n sur la kruc'it'a'j brak'o'j kaj kiam li rigard'is supr'e'n, mal'afabl'a, malic'a rigard'o mal'hel'ig'is li'a'n vizaĝ'o'n. Sed mi kred'is, ke li'a kapric'ec'o, li'a krud'ec'o kaj antaŭ'a'j pek'o'j ( mi dir'as antaŭ'a'j, ĉar li ŝajn'is est'i konvert'it'a ) hav'as si'a'j'n de'ven'o'n el i'a'j fort'a'j bat'o'j de la sort'o. Mi kred'is, ke la natur'o destin'is li'n je hom'o kun pli bon'a'j ec'o'j, pli sever'a'j princip'o'j kaj pli pur'a'j gust'o'j, ol la mal'favor'a'j cirkonstanc'o'j kaj la eduk'o nask'is en li. Mi kred'is, ke bon'eg'a'j ec'o'j dorm'et'is en li, kvankam por la moment'o li'a tut'a anim'o ŝajn'is est'i ruin'ig'it'a kaj mizer'plen'a. Mi ne pov'as ne'i, ke mi mal'ĝoj'is pro li'a dolor'o, kia ajn ĝi est'is; kaj mi dev'as konfes'i, ke mi est'us don'int'a mult'o'n, se mi pov'us pren'i ĝi'n sur mi'n mem.
Kvankam mi jam esting'is mi'a'n kandel'o'n kaj kuŝ'is sur mi'a lit'o, mi ne pov'is dorm'i, ĉar daŭr'e mi vid'is antaŭ mi la rigard'o'n en la ale'o, kie li rakont'is, ke li'a sort'o lev'iĝ'is antaŭ li kaj obstin'e demand'is al li, ĉu li kuraĝ'os vol'i est'i feliĉ'a en Thornfield.
” Kial ne ?” mi demand'is al mi;” kio fremd'ig'os li'n de li'a hejm'o ? Ĉu li baldaŭ de'nov'e for'ir'os el ĝi ? Sinjor'in'o Fairfax rakont'is, ke neniam li rest'is pli long'e ĉi tie ol du semajn'o'j'n, kaj nun li jam ok semajn'o'j'n loĝ'is en la kastel'o. Est'us por mi mal'ĝoj'a ŝanĝ'o, kiam li for'ir'os: kiel sen'ĝoj'a est'os tiam la sun'bril'o, kiel mal'ĝoj'a'j est'os por mi la bel'a'j tag'o'j, kiam li for'est'os en la printemp'o, en la somer'o kaj en la aŭtun'o !”
Mi ne sci'as, ĉu mi en'dorm'iĝ'is post tiu'j medit'o'j; subit'e mi kun terur'o vek'iĝ'is pro mal'klar'a strang'a murmur'ad'o tuj super mi'a kap'o. Mi dezir'us, ke mi ne est'us esting'int'a mi'a'n kandel'o'n; la nokt'o est'is mal'gaj'a kaj mal'lum'a, mi'a kor'o prem'it'a.
Mi ek'sid'is en mi'a lit'o por aŭskult'i. La murmur'ad'o ek'silent'is.
Re'foj'e mi klopod'is ek'dorm'i; sed mi'a kor'o fort'e bat'is, mi'a intern'a ripoz'o est'is for. Mal'proksim'e en la vestibl'o la horloĝ'o anonc'is la du'a'n hor'o'n. En tiu moment'o est'is kvazaŭ iu tuŝ'is mi'a'n ĉambr'o'pord'o'n, kvazaŭ iu palp'serĉ'is en la mal'lum'a galeri'o laŭ'long'e de la panel'ar'a lign'a kovr'aĵ'o de la vand'o. Mi vok'is:” Kiu est'as tie ?” Neni'u respond'is. La tim'o preskaŭ ig'is mi'n rigid'a.
Subit'e mi'n reg'is la pens'o, ke ebl'e est'is Pilot'o, kiu oft'e, kiam la kuir'ej'a pord'o ne est'is ferm'it'a, trov'is si'a'n voj'o'n ĝis la sojl'o de la ĉambr'o de sinjor'o Rochester. Oft'e mi vid'is ĝi'n kuŝ'ant'a tie en la maten'o. Iom'et'e trankvil'ig'it'a de tiu pens'o, mi re'kuŝ'iĝ'is. Silent'o kaj trankvil'o pli'fort'ig'is la nerv'o'j'n, ĉar sen'inter'romp'a trankvil'o reg'is nun en la dom'o, mi sent'is, ke la dorm'o de'nov'e tuŝ'as mi'a'j'n okul'o'j'n. Sed la sort'o est'is decid'int'a, ke mi ne trov'os ripoz'o'n en tiu nokt'o. Apenaŭ iu sonĝ'o proksim'iĝ'is flustr'ant'e al mi'a'j orel'o'j, tuj ĝi for'kur'is kun terur'o, for'tim'ig'it'a de io, kio glaci'ig'is mi'a'n tut'a'n korp'o'n. Tio est'is demon'a rid'o — mal'laŭt'a, sub'prem'it'a, profund'a — kiu, ŝajn'e, penetr'is tra la ŝlos'il'tru'o de mi'a pord'o. La kap'a part'o de mi'a lit'o est'is tut'e apud la pord'o, kaj en la unu'a moment'o mi kred'is, ke tiu demon'a rid'ant'o star'as flank'e de mi'a lit'o — aŭ ramp'is sur mi'a kap'kusen'o; sed mi el'lit'iĝ'is, rigard'is ĉirkaŭ'e kaj pov'is neni'o'n vid'i. Kiam mi palp'serĉ'is en la mal'lum'o, aŭd'iĝ'is de'nov'e la ne'natur'a bru'o kaj mi sci'is, ke ĝi ven'as de la ali'a flank'o de la pord'o. Mi'a unu'a impuls'o est'is rigl'i la pord'o'n, la post'a impuls'o est'is de'nov'e ek'kri'i:” Kiu est'as tie ?”
Mi aŭd'is stertor'ad'o'n, ĝem'o'j'n, tuj post'e mal'laŭt'a'j'n paŝ'o'j'n, kiu'j super la galeri'o re'tir'iĝ'is al la tri'a etaĝ'o. Sur la ŝtup'ar'o est'is far'it'a pord'o antaŭ ne'long'e; ĝi est'is mal'ferm'it'a tre mal'laŭt'e kaj re'foj'e ferm'it'a. Post'e ĉio est'is silent'a.
” Ĉu tio est'is Grac'e Poole ? Kaj ĉu ŝi est'as posed'at'a de la diabl'o ?” mi pens'is. Ne est'is ebl'e rest'i pli long'e sol'a, mi dev'is ir'i al sinjor'in'o Fairfax. Rapid'e mi sur'met'is vest'o'n kaj ŝal'o'n; per trem'ant'a man'o mi for'ŝov'is la rigl'il'o'n kaj mal'ferm'is la pord'o'n. Sur la tapiŝ'o, kuŝ'ant'a en la galeri'o, star'is brul'ant'a kandel'o. Tio nask'is mi'a'n mir'o'n; sed mi mir'is ankoraŭ pli mult'e, ke la aer'o est'as mal'klar'a kvazaŭ plen'a de fum'o; kaj rigard'ant'e dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n por esplor'i, de kie ven'as la blu'a'j rul'iĝ'ant'a'j nub'o'j, mi flar'sent'is jam fort'a'n brul'odor'o'n.
Subit'e aŭd'ig'is knar'ad'o de du'on'e mal'fermat'a pord'o, konduk'ant'a al la ĉambr'o de sinjor'o Rochester kaj de tie ven'is dens'a'j pez'a'j fum'nub'o'j. Mi ne pens'is plu pri sinjor'in'o Fairfax, nek pri Grac'e Poole, nek pri la rid'ad'o — en moment'o mi trov'is mi'n en tiu ĉambr'o. Ĉirkaŭ la lit'o supr'e'n'ir'is flam'o'j, la kurten'o'j brul'is furioz'e. En la mez'o de tiu fajr'o kaj fum'nub'o'j kuŝ'is sen'bru'e sinjor'o Rochester, kapt'it'a de profund'a dorm'o.
” Vek'iĝ'u ! Vek'iĝ'u !” mi ek'kri'is — puŝ'ant'e li'n, sed li nur murmur'is i'o'n ne'kompren'ebl'a'n kaj si'n turn'is. La fum'o jam surd'ig'is li'n. Neni'u moment'o est'is perd'ot'a; la lit'o'tuk'o'j jam ek'flam'is. Mi rapid'is al la akv'o'pelv'o kaj kruĉ'o; feliĉ'e la unu'a est'is grand'a kaj larĝ'a, la last'a profund'a, kaj ambaŭ est'is plen'a'j de akv'o. Mi lev'is ili'n, super'verŝ'is la lit'o'n kaj la kuŝ'ant'o'n sur ĝi, rapid'is re'e'n en mi'a'n ĉambr'o'n, pren'is mi'a'n akv'o'kruĉ'o'n, ŝut'is ĝi'a'n en'hav'o'n sur la lit'o'n kaj kun la help'o de Di'o esting'is la neni'ig'ant'a'j'n flam'o'j'n.
La sibl'ad'o de la esting'iĝ'ant'a fajr'o, la romp'iĝ'o de la kruĉ'o, kiu'n mi ĵet'is for kiam ĝi est'is mal'plen'ig'it'a, kaj precip'e la plaŭd'ad'o de la akv'o, kiu'n mi tiel abund'e est'is ŝut'int'a sur li'n, fin'e vek'is sinjor'o'n Rochester. Kvankam profund'a mal'lum'o ĉirkaŭ'is mi'n en tiu moment'o, mi sci'is, ke li vek'iĝ'is, ĉar mi aŭd'is li'n el'ig'i strang'a'j'n blasfem'o'j'n, kiam li si'n trov'is en tiu akv'o'lag'o.
” Ĉu tio est'as inund'o ?” li ek'kri'is.
” Ne, sinjor'o,” mi respond'is,” sed tio est'is brul'o; tuj lev'iĝ'u, mi pet'eg'as vi'n, vi est'as tut'e mal'sek'a; mi ven'os kun lum'o.”
” En la nom'o de ĉiu'j fe'o'j de la krist'an'ar'o, ĉu tio est'as Jane Eyre ?” li demand'is.” Kio'n do vi far'is kun mi, sorĉ'ist'in'o ? Kiu est'as ankoraŭ en la ĉambr'o, krom vi ? Ĉu vi komplot'is dron'i mi'n ?”
” Mi port'os al vi lum'o'n, sinjor'o; el'lit'iĝ'u, je la vol'o de Di'o !
Iu komplot'is kontraŭ vi; ekzamen'u tuj, kio ĝi est'as !”
” Jen, mi jam el'lit'iĝ'is; sed vi mem el'met'os vi'n al danĝer'o, port'ant'e ĉi tie'n lum'o'n. Atend'u ankoraŭ du minut'o'j'n, ĝis mi ven'os en sek'a'j vest'o'j, se mi trov'as ĉi tie ankoraŭ sek'a'j'n — jes, mi trov'as mi'a'n negliĝ'a'n vest'o'n, rapid'e nun !”
Kaj mi rapid'is, port'ant'e la lum'o'n, kiu star'is ankoraŭ en la galeri'o. Li pren'is ĝi'n el mi'a man'o, lev'is ĝi'n kaj rigard'is la lit'o'n, kiu est'is nigr'a kaj brul'difekt'it'a, la lit'o'tuk'o'j est'is tut'e mal'sek'a'j, la tapiŝ'o est'is kovr'it'a de akv'o.
” Kio est'as tio ? Kaj kiu far'is tio'n ?” li demand'is. Mal'mult'vort'e mi rakont'is al li, kio'n mi est'is aŭd'int'a kaj vid'int'a tiu'n strang'a'n rid'ad'o'n, tiu'j'n mal'bru'a'j'n paŝ'o'j'n re'tir'iĝ'int'a'j'n al la tri'a etaĝ'o; la fum'o'n, la brul'odor'o'n, kiu konduk'is mi'n al li'a pord'o; en kia stat'o mi trov'is li'n tie kaj kiel mi ŝut'is sur li'n tiu'n tut'a'n akv'o'n.
Li aŭskult'is mi'n tre serioz'e; dum mi rakont'is, li'a vizaĝ'o montr'is pli mult'e ĉagren'o'n ol mir'o'n. Kiam mi fin'rakont'is, li silent'is ankoraŭ kelk'a'j'n minut'o'j'n.
” Ĉu mi ven'ig'u sinjor'in'o'n Fairfax ?” mi demand'is.
” Sinjor'in'o'n Fairfax ? Ne. Kial pro la diabl'o vi vol'as ven'ig'i ŝi'n ? Kio'n ŝi pov'os far'i ? Las'u ŝi'n dorm'i kviet'e.”
” Tiam mi ven'ig'os Leahn kaj vek'os Johnon kaj li'a'n edz'in'o'n.”
” Ne, tut'e ne. Est'u nur kviet'a. Ĉu vi hav'as ŝal'o'n ? Se est'os al vi mal'varm'e, pren'u mi'a'n tie pend'ant'a'n mantel'o'n, ĉirkaŭ'volv'iĝ'u per ĝi kaj sid'iĝ'u en tiu brak'seĝ'o; tiel — mi kovr'os vi'n.
Nun met'u vi'a'j'n pied'o'j'n sur la seĝ'o'n por ke ili ne mal'sek'iĝ'u.
Mi las'os vi'n sol'a dum kelk'a'j minut'o'j. Rest'u kie vi est'as ĝis mi'a re'ven'o; est'u silent'a kiel mus'o. Mi kun'port'as la lum'o'n, ĉar mi dev'as supr'e'n'ir'i al la du'a etaĝ'o por esplor'i, ĉu ankaŭ tie io okaz'is. Ne mov'iĝ'u. Vok'u neniu'n, mi pet'as vi'n.”
Li for'ir'is. Mi vid'is, kiel mal'proksim'iĝ'as la lum'o. Ŝtel'ir'e li si'n direkt'is supr'e'n en la galeri'o'n; kiel ebl'e plej sen'bru'e li mal'ferm'is la pord'o'n de la ŝtup'ar'o; ferm'is ĝi'n post si — kaj tuj post'e mal'aper'is la last'a lum'radi'o. Mi rest'is sol'a en ne'penetr'ebl'a mal'lum'o. Kun streĉ'it'a atent'o mi aŭskult'is, ĉu io est'as aŭd'ebl'a, sed mi aŭd'is neni'o'n. Pas'is kelk'a temp'o, kiu ŝajn'is al mi etern'ec'o. Mi lac'iĝ'is; malgraŭ la mantel'o far'iĝ'is al mi mal'varm'eg'e kaj mi ne kompren'is, kial mi dev'os rest'i kaj atend'i tie tut'e sol'a. Mi est'is ĵus risk'ont'a la mal'plaĉ'o'n de sinjor'o Rochester, ne obe'ant'e li'a'j'n ordon'o'j'n, kiam la mal'fort'a lum'o re'aper'is sur la mur'o de la galeri'o, kaj la paŝ'o'j de li'a'j sen'ŝu'a'j pied'o'j re'aŭd'iĝ'is sur la tapiŝ'o de la galeri'o.
” Mi esper'as, ke tio est'as li,” mi pens'is,” kaj ne io danĝer'a.”
Li re'foj'e en'ir'is, pal'a, mal'ĝoj'a, konstern'it'a.” Mi mal'kovr'is ĉio'n,” li dir'is, met'ant'e la kandel'ing'o'n sur la tualet'a'n tabl'o'n...” Ĉio far'iĝ'is kiel mi supoz'is.”
” Kiel do, sinjor'o ?”
Li respond'is neni'o'n, sed star'is kun kruc'it'a'j brak'o'j rigard'ant'e la plank'o'n. Post kelk'a'j minut'o'j li demand'is per strang'a voĉ'o:
” Mi forges'is pri tio, ĉu vi dir'is al mi, ke vi i'o'n vid'is, kiam vi mal'ferm'is la pord'o'n de vi'a ĉambr'o.”
” Ne, sinjor'o, mi vid'is neni'o'n krom la kandel'ing'o, star'ant'a sur la tapiŝ'o tuj antaŭ mi'a pord'o.”
” Sed vi aŭd'is strang'a'n rid'ad'o'n, ĉu ne ? Ĉu vi aŭd'is jam pli fru'e tiu'n aŭ sam'spec'a'n rid'ad'o'n ?
” Jes, sinjor'o. Ĉi tie est'as person'o, kiu si'n okup'as pri kudr'ad'o; ŝi'a nom'o est'as Grac'e Poole — ŝi rid'as en tiu manier'o.
Krom tio ŝi est'as strang'eg'a est'aĵ'o.”
” Vi ĝust'e diven'is, tio est'as Grac'e Poole. Ŝi est'as, kiel vi prav'e dir'is, strang'eg'a — tre strang'eg'a. Nu, mi pri'pens'os la afer'o'n, sed mi tre ĝoj'as, ke ni ambaŭ est'as la sol'a'j person'o'j, kiu'j kon'as la ĝust'a'j'n cirkonstanc'o'j'n pri ĉi tiu dum'nokt'a okaz'int'aĵ'o. Vi ne est'as babil'em'a mal'saĝ'ul'in'o — sekv'e ne parol'os pri tio. La kaŭz'o'n de ĉi tio ( li montr'is la lit'o'n ) mi ja mal'kovr'os.
Kaj nun re'ir'u en vi'a'n ĉambr'o'n. Mi kiel ebl'e plej oportun'e pas'ig'os la rest'o'n de la nokt'o sur la kanap'o de la libr'ej'o. Est'as preskaŭ la kvar'a hor'o:— post du hor'o'j la serv'ist'ar'o vek'iĝ'os.”
” Nu, bon'a'n nokt'o'n, sinjor'o,” mi dir'is, for'ir'ont'e. Li ŝajn'is est'i mir'ig'it'a — tio est'is al mi io ne'klar'ig'ebl'a, ĉar li ĵus ordon'is, ke mi for'ir'u.
” Kio'n !” li ek'kri'is,” Vi jam for'ir'as, kaj eĉ en tiu manier'o ?”
” Vi ja dir'is, sinjor'o, ke mi ir'u !”
” Sed ne sen adiaŭ'o; ne sen kelk'a'j vort'o'j de kun'sent'o, de bon'a vol'o; mal'long'e dir'it'e, ne en tiu rapid'a, sek'a manier'o.
Ĉar pri'pens'u ! Vi sav'is mi'a'n viv'o'n !— Vi el'tir'is mi'n el terur'a, abomen'a mort'o ! Kaj vi kondut'as, kvazaŭ ni est'us fremd'ul'o'j unu al ali'a !— Almenaŭ don'u al mi vi'a'n man'o'n !”
Li etend'is la man'o'n; mi prezent'is mi'a'n, kiu'n li pren'is en si'a'n, post'e li etend'is la du'a'n man'o'n.
” Vi sav'is mi'a'n viv'o'n. Mi ĝoj'as pov'i esprim'i al vi mi'a'n grand'a'n dank'o'n. Al neni'u ali'a mi montr'us tia'n dev'o-esprim'o'n; sed al vi tio est'as io ali'a;— Jane, la dank'em'o al vi ne est'as ŝarĝ'o por mi.”
Li ek'silent'is, li rigard'is mi'n. Mi vid'is, kiel li'a'j lip'o'j trem'et'is, sed li ne kapabl'is par'o'n plu'e.” Re'foj'e: bon'a'n nokt'o'n, sinjor'o. Ne parol'u pri dev'o, bon'far'o'j, ŝuld'o; en ĉi tiu okaz'o ili ja ne ekzist'as.”
” Mi konstant'e sent'is,” li daŭr'ig'is,” ke vi iel far'os al mi i'o'n bon'a'n;— kiam mi vid'is vi'n je la unu'a foj'o, mi leg'is tio'n en vi'a'j okul'o'j ! ne van'e —( li re'foj'e ek'silent'is )— ne van'e —( kaj daŭr'ig'ant'e li dir'is rapid'e )— ne van'e vi'a rid'et'o, vi'a aspekt'o verŝ'is ĝu'eg'o'n ĝis la plej sekret'a angul'o de mi'a kor'o. La hom'o'j parol'as pri natur'a'j simpati'o'j; mi aŭd'is parol'i pri bon'far'ant'a'j gard'anĝel'o'j — eĉ en la plej sovaĝ'a'j fabel'o'j si'n kaŝ'as er'et'o'j de la ver'o. Am'at'a sav'int'in'o de mi'a viv'o, bon'a'n nokt'o'n !”
En li'a voĉ'o est'is strang'a energi'o, en li'a'j rigard'o'j mir'ind'a fajr'o.
” Mi sent'as mi'n feliĉ'a, ĉar mi hazard'e est'is vek'a,” mi dir'is; kaj re'foj'e mi vol'is for'ir'i.
” Kio'n ! Ĉu vi vol'as for'ir'i ?”
” Al mi est'as mal'varm'e, sinjor'o.”
” Ĉu al vi est'as mal'varm'e ? Jes, vi ja star'as en la mez'o de la akv'o ! Nun ir'u, Jane, ir'u !”
Sed ankoraŭ li ten'is mi'a'n man'o'n, kaj mi ne pov'is liber'ig'i ĝi'n. Mi trov'is pretekst'o'n:
” Mi kred'as, sinjor'o, ke mi aŭd'as sinjor'in'o'n Fairfax,” mi dir'is.”
” Nu, bon'e. Las'u mi'n sol'a,” li el'las'is mi'a'n man'o'n kaj mi for'rapid'is.
Mi ir'is en mi'a'n lit'o'n, sed ne pens'is pri dorm'o. Ĝis la tag'iĝ'o mi balanc'iĝ'is sur mov'o'plen'a mar'o, kie ond'o'j de ĉagren'o kaj zorg'o rul'iĝ'is tie'n kaj re'e'n sub feliĉ'o kaj ĝu'eg'o. Kelk'foj'e est'is al mi, kvazaŭ mi vid'as mal'antaŭ tiu'j sovaĝ'a'j ond'o'j mar'bord'o'n, bel'a'n kiel la mont'et'o de Beŭla; de temp'o al temp'o freŝ'ig'ant'a vent'o, vek'it'a de la esper'o, port'is mi'a'n anim'o'n triumf'e al la mar'bord'o, sed mi ne pov'is ating'i ĝi'n, eĉ ne imag'e — kontraŭ'ant'a vent'o ven'is de la bord'o kaj sen'halt'e ĵet'is mi'n re'e'n. La prudent'o vol'is kontraŭ'star'i la pasi'o'n; la juĝ'o vol'is avert'i la pasi'o'n. Est'ant'e tro febr'a por pov'i ripoz'i, mi lev'is mi'n ĉe tag'iĝ'o.
En la maten'o, kiu sekv'is tiu'n sen'dorm'a'n nokt'o'n, mi sam'temp'e tim'is kaj dezir'is re'vid'i sinjor'o'n Rochester. Mi sopir'is aŭd'i li'a'n voĉ'o'n, sed mi tim'is renkont'i li'a'n rigard'o'n.
Dum la unu'a'j hor'o'j de la maten'o mi ĉiu'moment'e atend'is li'n ven'i. Li ne kutim'is ven'i en la instru'salon'o'n en ĉiu instru'hor'o, sed kelk'foj'e li pas'ig'is tie mal'mult'a'j'n minut'o'j'n, kaj mi est'is preskaŭ cert'a pri tio, ke li ven'os tiu'n tag'o'n.
Sed la maten'o pas'is, kiel kutim'e; neni'o okaz'is, kio inter'romp'is aŭ ĝen'is la kviet'a'n daŭr'o'n de la stud'o de Adèle. Mal'long'e post la maten'manĝ'o mi aŭd'is iu'n bru'o'n en la proksim'ec'o de la ĉambr'o de sinjor'o Rochester, mi aŭd'is la voĉ'o'j'n de sinjor'in'o Fairfax, de Leah kaj de la kuir'ist'in'o, kiu est'is la edz'in'o de John,— mi eĉ aŭd'is la krud'a'n voĉ'o'n de John. Mi disting'is ek'kri'o'j'n kiel:” Kia feliĉ'o, ke ni'a mastr'o ne for'brul'is en si'a propr'a lit'o !”—” Est'as ĉiam danĝer'e, las'i brul'i lum'o'n dum la nokt'o !”—” Kia feliĉ'a okaz'o, ke li hav'is sufiĉ'a'n spirit'ĉe'est'o'n pens'i pri la akv'o'kruĉ'o !”
” Mi mir'as, ke li vek'is neniu'n !”
” Esper'ebl'e li ne mal'varm'um'os dorm'int'e sur la kanap'o de la libr'ej'o !” kaj tiel plu, kaj tiel plu.
Tiu'n sen'fin'a'n inter'parol'ad'o'n sekv'is la bru'ad'o de frot'ad'o kaj pur'ig'ad'o kaj aranĝ'ad'o; kaj ir'ant'e preter la ĉambr'o dum la tag'manĝ'o, mi vid'is tra la mal'ferm'it'a pord'o, ke ĉio re'foj'e est'as ord'ig'it'a; nur la kurten'o'j est'is for'ig'it'a'j de la lit'o. Leah star'is sur fenestr'a bret'o frot'ant'e la vitr'o'j'n, kiu'j est'is nigr'a'j de la fum'o. Mi est'is parol'ont'a al ŝi, ĉar mi dezir'is sci'i, kio'n oni pens'is pri la afer'o; sed proksim'iĝ'ant'e al ŝi, mi vid'is du'a'n person'o'n en la ĉambr'o — nom'e vir'in'o'n, sid'ant'a flank'e de la lit'o, kie ŝi kudr'is ring'o'j'n por nov'a'j kurten'o'j. Tiu vir'in'o est'is Grac'e Poole.
Ŝi sid'is tie kviet'e kaj sen'vort'e kiel ordinar'e, vest'it'a per si'a brun'a lan'a vest'o, la kvadrat'e strek'it'a antaŭ'tuk'o, la blank'a kol'tuk'o kaj la kuf'o. Ŝi est'is absorb'it'a en si'a labor'o kaj ŝajn'is, ke ĉiu'j'n si'a'j'n atent'o'j'n ŝi dediĉ'as al ĝi; ŝi'a glat'a frunt'o kaj ŝi'a'j ordinar'a'j trajt'o'j ne montr'is la pal'ec'o'n kaj la mal'esper'o'n, kiu'j'n oni pov'us atend'i kiel pruv'o'j'n ĉe vir'in'o, kiu plen'um'is mort'ig'o'n kaj kies elekt'it'a viktim'o sekv'is ŝi'n la pas'int'a'n nokt'o'n al ŝi'a ĉambr'o ( kiel mi kred'is ) por riproĉ'i al ŝi la krim'o'n, kiu'n ŝi est'is far'ont'a. Mi est'is mir'ig'it'a — ŝton'iĝ'int'a. Ŝi lev'is la okul'o'j'n, kiam mi rigard'is ŝi'n ankoraŭ. Ŝi ne konfuz'iĝ'is, neni'u kolor'ŝanĝ'o sur ŝi'a vizaĝ'o perfid'is mov'o'n, el kiu oni pov'us konklud'i ŝuld'o'pruv'o'n, aŭ tim'o'n est'i mal'kovr'it'a. Ŝi dir'is:” Bon'a'n maten'o'n, fraŭl'in'o,” en si'a kutim'a, mal'long'a, flegm'a manier'o. Post'e ŝi pren'is ali'a'n ring'o'n kaj pec'o'n da ruband'o kaj kudr'is plu'e.
” Mi prov'os ŝi'n,” mi pens'is,” tiel absolut'a ne'penetr'ebl'ec'o super'as mi'a'n kompren'o'n.”
” Bon'a'n maten'o'n, Grac'e !” mi dir'is.” Ĉu okaz'is io ĉi tie ? Ŝajn'is al mi, ke ĉiu'j serv'ist'o'j antaŭ kelk'a'j minut'o'j vigl'e inter'parol'is.”
” Ne. Sinjor'o leg'is hieraŭ vesper'e en si'a lit'o; li ek'dorm'is ne esting'int'e la lamp'o'n; la lit'kurten'o'j ek'brul'is, sed feliĉ'e li vek'iĝ'is antaŭ ol la fajr'o ating'is la lit'aĵ'o'n kaj la lign'o'n de la lit'o kaj tiel li sukces'is esting'i la fajr'o'n per akv'o el la lav'kruĉ'o.”
” Strang'e !” mi dir'is mal'laŭt'e, post'e mi parol'is plu'e rigard'ant'e ŝi'n fiks'e:” Ĉu sinjor'o Rochester vek'is neniu'n ? Ĉu neni'u aŭd'is la bru'o'n, kiu'n li nepr'e far'is, tio'n far'ant'e ?”
Re'foj'e ŝi rigard'is supr'e'n al mi, kaj ĉi tiu'n foj'o'n mi kred'is mal'kovr'i en ŝi'a'j okul'o'j i'o'n kiel konsci'o'n pri kulp'o. Ŝi ŝajn'e ekzamen'is mi'n atent'e, post'e ŝi respond'is:
” Vi sci'as, fraŭl'in'o, ke la serv'ist'o'j dorm'as tiel mal'proksim'e; ŝajn'e ili ne aŭd'is tio'n. La ĉambr'o'j de sinjor'in'o Fairfax kaj vi'a est'as plej proksim'a'j al tiu de sinjor'o Rochester; sed sinjor'in'o Fairfax dir'is, ke ŝi aŭd'is neni'o'n; se hom'o'j mal'jun'iĝ'as, ili oft'e dorm'as profund'e.” Ŝi ek'silent'is kaj post moment'o parol'is plu'e, ŝajn'e kun indiferent'o, sed per tre signif'a ton'o:” Sed vi est'as jun'a, fraŭl'in'o, kaj mi opini'as, ke vi dorm'as mal'profund'e. Ebl'e vi aŭd'is la bru'o'n ?”
” Mi aŭd'is ĝi'n !” mi dir'is kiel ebl'e plej mal'laŭt'e, tiel ke Leah, kiu ankoraŭ pur'ig'is la fenestr'o'vitr'o'j'n, ne pov'is aŭd'i mi'n,” kaj komenc'e mi kred'is, ke est'as Pilot'o; sed Pilot'o ne pov'as rid'i; kaj tut'e cert'e mi aŭd'is rid'ad'o'n, kaj eĉ tre strang'a'n.”
Ŝi pren'is ali'a'n faden'o'n, vaks'frot'ad'is ĝi'n zorg'e, kudr'is ĝi'n per firm'a man'o al la lit'kurten'o kaj rimark'is tre kviet'e:
” Est'as preskaŭ ne'ebl'e, fraŭl'in'o, ke ni'a sinjor'o rid'us en tia danĝer'o, tio est'as mi'a opini'o. Ebl'e vi sonĝ'is.”
” Mi ne sonĝ'is,” mi dir'is iom krud'e, ĉar ŝi'a fer'a kviet'ec'o incit'is mi'n. Re'foj'e ŝi rigard'is mi'n per la sam'a'j penetr'a'j, ekzamen'a'j okul'o'j.
” Ĉu vi dir'is al la sinjor'o, ke vi aŭd'is rid'ad'o'n ?” ŝi demand'is.
” Mi ne hav'is ankoraŭ la okaz'o'n, parol'i kun li ĉi maten'e.”
” Ĉu vi ne pens'is pri tio, ke vi mal'ferm'u vi'a'n pord'o'n kaj rigard'u en la galeri'o'n ?” ŝi demand'is plu'e. Ŝajn'is, kvazaŭ ŝi vol'us sub'met'i mi'n al juĝ'a pri'demand'ad'o, dum ŝi ne'atend'it'e klopod'is el'tir'i el mi la demand'o'j'n. Subit'e traf'is mi'n la pens'o, ke ŝi malic'e tromp'us mi'n, se ŝi ek'sci'us, ke mi mal'kovr'is ŝi'a'n kulp'o'n. Tial mi opini'is, ke est'as konsil'ind'e est'i si'n'gard'a.
” Kontraŭ'e,” mi dir'is,” mi rigl'e ferm'is mi'a'n pord'o'n.”
” Sekv'e vi ne kutim'e rigl'e ferm'as ĝi'n ĉiu'vesper'e, antaŭ ol en'lit'iĝ'i ?”
” Diabl'e ! Ŝi vol'as el'spion'ad'i mi'a'j'n kutim'o'j'n, por ke ŝi pov'u ŝpin'i si'a'j'n plan'o'j'n !” Mi'a ekscit'ec'o de'nov'e venk'is mi'a'n si'n'gard'em'o'n. Mi respond'is akr'e:” Ĝis nun mi ne rigl'e ferm'is la pord'o'n; tio ŝajn'is al mi io super'flu'a kaj ne neces'a. Mi ne sci'is, ke en Thornfield ia danĝer'o pov'us minac'i mi'n; sed est'ont'e,” kaj mi pli laŭt'ig'is tiu'n vort'o'n,” est'ont'e mi est'os si'n'gard'a kaj esplor'os ĉu ĉio est'as en ord'o antaŭ ol en'lit'iĝ'i.”
” Est'as konsil'ind'e far'i tio'n,” ŝi respond'is.” Ĉi tiu region'o est'as tiel kviet'a kaj sen'danĝer'a kiel ĉiu ali'a kaj dum Thornfield Hall est'as sinjor'a dom'o, mi ne aŭd'is, ke ia ŝtel'ad'o okaz'is, kvankam en la arĝent'ŝrank'o trov'iĝ'as grand'a kvant'o da arĝent'a'j objekt'o'j kaj mult'eg'e da mon'o, kiel ĉiu sci'as. Kaj pri'pens'u: en ĉi tiu vast'a dom'o est'as nur mal'mult'a'j serv'ist'o'j, dum la mastr'o est'as tre oft'e ekster'dom'e, kaj ĉar li est'as jun'a vir'o, li bezon'as nur tre mal'mult'a'j'n help'ant'o'j'n, kiam li pas'ig'as ĉi tie kelk'a'j'n tag'o'j'n. Sed est'as plej bon'e pri'trakt'i si'n'gard'o'n; pord'o est'as facil'e kaj baldaŭ rigl'e ferm'it'a, kaj ne mal'util'as met'i rigl'il'o'n inter si kaj ĉiu ebl'a katastrof'o. Trov'iĝ'as mult'a'j hom'o'j, fraŭl'in'o, kiu'j ŝat'as las'i ĉio'n al la providenc'o; sed mi dir'as, la providenc'o ne vol'as, ke oni mal'ŝat'u la rimed'o'j'n kaj ĝi oft'e ben'as tiu'j'n, se ili est'as prudent'e aplik'it'a'j.”
Per tio ŝi fin'is si'a'n parol'ad'o'n. Ĝi est'is tre long'a por ŝi kaj ŝi far'is ĝi'n kun ĉiu grav'ec'o de kvaker'in'o.
Mi star'is ankoraŭ tut'e konfuz'it'a kaj mir'ig'it'a pro tio, kio'n mi rigard'is kiel ŝi'a'n mir'ind'a'n mem'reg'ec'o'n kaj ne'penetr'ebl'a'n hipokrit'ec'o'n, kiam en'ir'is la kuir'ist'in'o.
” Sinjor'in'o Poole,” ŝi dir'is al Grac'e,” la tag'manĝ'o de la serv'ist'o'j est'os baldaŭ pret'a. Ĉu vi ne vol'as mal'supr'e'n'ir'i ?”
” Ne. Sed met'u por mi kruĉ'o'n da bier'o kaj iom da puding'o sur manĝ'o'bret'o'n; mi port'os ĝi'n supr'e'n.”
” Ĉu vi ne vol'as hav'i viand'o'n ?”
” Nur pec'et'o'n da ĝi kun iom da fromaĝ'o; tio est'as ĉio, kio'n mi manĝ'os.”
” Kaj la ragu'o ?”
” Mi ne vol'as hav'i ĝi'n nun; mi mal'supr'e'n'ir'os ankoraŭ antaŭ la te'o. Mi prepar'os ĝi'n mem.”
Kiam ŝi est'is dir'int'a tio'n, la kuir'ist'in'o si'n turn'is al mi, sci'ig'ant'e, ke sinjor'in'o Fairfax atend'as mi'n. Mi tial ir'is. Mi tiel cerb'um'ad'is pri la enigm'a karakter'o de Grac'e Poole, ke mi dum la tag'manĝ'o tut'e ne aŭd'is la rakont'o'n pri la for'brul'ig'it'a lit'kurten'o. Pli kaj pli mi pens'is pri ŝi'a situaci'o en Thornfield Hall, mi demand'is mi'n, kial oni ne ĵet'is ŝi'n en mal'liber'ej'o'n ĉi tiu'n maten'o'n, aŭ kial oni ne eks'ig'is ŝi'n kiel serv'ist'in'o'n de sinjor'o Rochester, ĉar la pas'int'a'n vesper'o'n li ja per klar'a'j vort'o'j sci'ig'is al mi ŝi'a'n kulp'o'n. Kiu'j mister'plen'a'j kaŭz'o'j decid'ig'is li'n ne kulp'ig'i ŝi'n al la tribunal'o ? Kial li rekomend'is al mi la plej profund'a'n silent'o'n ? Ĉio tio est'is strang'a. Kuraĝ'a, venĝ'em'a, fier'a ĝentleman'o ŝajn'is est'i en la pov'o de unu el la plej mal'alt'a'j el si'a'j sub'ul'o'j kaj eĉ tiel, ke li ne kuraĝ'is akuz'i ŝi'n publik'e, nek pun'i ŝi'n, post kiam ŝi minac'is li'a'n viv'o'n.
Se Grac'e est'us jun'a kaj bel'a, mi kred'us, ke pli delikat'a sent'o ol tim'o aŭ si'n'gard'o influ'is li'n rilat'e al ŝi; sed ĉar ŝi est'is mal'bel'a kaj mal'agrabl'a kaj mal'jun'a, tiu supoz'o est'us absurd'a.” Kaj tamen,” mi pens'is plu'e,” ŝi est'is antaŭ'e jun'a, kvankam nur proksim'um'e sam'aĝ'a kiel ŝi'a mastr'o; sinjor'in'o Fairfax antaŭ'e rakont'is al mi, ke Grac'e serv'is jam mult'a'j'n jar'o'j'n en la dom'o. Mi ne pov'as kred'i, ke iam ŝi est'is bel'a. Sed ebl'e ŝi hav'as original'ec'o'n kaj fort'ec'o'n de karakter'o, kiu'j kompens'is la ekster'a'j'n bel'ec'o'j'n. Sinjor'o Rochester ŝat'as hom'o'j'n kun firm'a kaj iom de'flank'iĝ'ant'a karakter'o. Kaj ĉiu'okaz'e Grac'e est'as strang'eg'a. Ebl'e kapric'o aŭ erar'o dum li'a jun'ec'o ( kio est'is ebl'a ĉe sen'pri'pens'a kaj ne'si'n'reg'ant'a karakter'o kiel li'a ) liver'is li'n en ŝi'a'n potenc'o'n, ebl'e ŝi nun influ'as mister'e li'a'j'n ag'o'j'n, kaj est'as al li ne'ebl'e sen'ig'i si'n de tiu influ'o.”
Sed mi inter'romp'is mi'a'n rezon'ad'o'n, ĉar subit'e lev'iĝ'is antaŭ mi la mal'graci'a, mal'agrabl'a, sek'iĝ'int'a, eĉ krud'a vizaĝ'o de Grac'e Poole kaj mi pens'is:” Ne est'as ebl'e ! Mi'a supoz'o ne pov'as est'i ĝust'a. Tamen !” flustr'is al mi tiu mister'a voĉ'o, kiu ven'as de ni'a kor'o,” vi ankaŭ ne est'as bel'a, kaj ebl'e sinjor'o Rochester rigard'as vi'n kun plaĉ'o; ĉar oft'e ŝajn'as al vi, ke li far'as tio'n;— kaj en la pas'int'a nokt'o — jam pri'pens'u pri tio, kio'n li dir'is; memor'ig'u al vi li'a'n rigard'o'n kaj li'a'n voĉ'o'n.”
Mi memor'ig'is ĉio'n tio'n al mi, li'a'n parol'o'n, li'a'n rigard'o'n; ĉio si'n prezent'is klar'e al mi'a anim'o. Mi est'is nun en la instru'ĉambr'o; Adèle desegn'is; mi klin'is mi'n super ŝi kaj gvid'is ŝi'a'n krajon'o'n. Subit'e ŝi rigard'is supr'e'n kaj kri'is:
” qu’avez-vous, mademoiselle ? — vos doigts tremblent comme la feuille, et vos joues sont rouges: mais, rouges comme des cerises ! ” 1 ” Al mi est'as varm'eg'e, Adèle, ĉar mi klin'is mi'n super vi !” Ŝi daŭr'ig'is desegn'i, kaj mi pens'is plu'e.
1 Kio est'as al vi, fraŭl'in'o ?— Vi'a'j fingr'a'j trem'et'as kiel foli'o'j kaj vi'a'j vang'o'j est'as ruĝ'a'j kiel ĉeriz'o'j.
Mi far'is mi'a'n ebl'o'n por el'pel'i el mi'a kap'o la pens'o'j'n pri Grac'e, ĉar ili ĝen'is mi'n. Mi kompar'is mi'n kun ŝi kaj trov'is, ke ni est'as tre mal'sam'a'j. Bessie Leaven dir'is, ke mi aspekt'as kiel ” sinjor'in'o eminent'a ” kaj ŝi dir'is la ver'o'n: mi est'is ” tia ”. Kaj nun mi est'is pli bel'aspekt'a ol tiam kiam Bessie vizit'is mi'n: mi hav'is freŝ'kolor'a'n vizaĝ'o'n kaj mi est'is pli fort'a; mi'a anim'o est'is vek'iĝ'int'a, mi est'is plen'a de viv'em'o, ĉar mi kares'is pli gaj'a'j'n esper'o'j'n kaj pli intern'a'j'n ĝoj'o'j'n.
” Vesper'iĝ'as,” mi dir'is kaj rigard'is tra la fenestr'o.” Dum la tut'a tag'o mi ne aŭd'is la voĉ'o'n de sinjor'o Rochester, nek aŭd'is li'a'n paŝ'o'n en la dom'o. Sed sen'dub'e mi vid'os li'n antaŭ la vesper'o; ĉi tiu'n maten'o'n mi'n tim'ig'is la renkont'o, nun mi ĝi'n dezir'as, ĉar mi'a atend'o renkont'i li'n tiel long'e tromp'iĝ'is, ke ĝi ŝanĝ'iĝ'is en mal'pacienc'o'n.”
Kiam tut'e mal'lum'iĝ'is kaj Adèle est'is for'ir'int'a, por lud'i kun Sophie en la infan'ĉambr'o, mi sopir'is la re'vid'o'n. Mi aŭskult'is, ĉu la sonor'il'o en la hal'o aŭd'iĝ'as; mi aŭskult'is ĉu Leah ven'as al mi kun komisi'o; kelk'foj'e mi imag'is aŭd'i la paŝ'o'j'n de sinjor'o Rochester kaj mi direkt'is mi'n al la pord'o atend'ant'e vid'i li'n en'ir'ant'a. La pord'o rest'is ferm'it'a, nur mal'lum'o en'ven'is tra la fenestr'o. Tamen ne est'is ankoraŭ tro mal'fru'e; oft'e li ven'ig'is mi'n al si je la sep'a aŭ je la ok'a hor'o kaj nun est'is nur la ses'a. Sincer'e mi esper'is ne est'i el'rev'ig'it'a ĉi tiu'n vesper'o'n, ĉar mi hav'as tiel mult'o'n por dir'i al li ! Mi intenc'is ankoraŭ unu foj'o'n parol'i pri Grac'e Poole por aŭd'i, kio'n li respond'os; mi vol'is demand'i li'n, ĉu li ver'e kred'as, ke ŝi est'as la hont'ind'a atenc'int'in'o kontraŭ li'a viv'o kaj se jes, kial li ne persekut'as laŭ'leĝ'e ŝi'a'n krim'o'n. Est'us al mi indiferent'e, ĉu mi'a sci'vol'o ĝen'us li'n; mi kon'is la ĝu'o'n altern'e incit'i kaj re'kviet'ig'i li'n; tiu ĝu'o est'is al mi grand'a ĝoj'o kaj iu instinkt'o gard'is mi'n konstant'e ir'i tro mal'proksim'e'n en tiu rilat'o; neniam mi trans'ir'is la lim'o'n de la incit'ad'o, sed mi ŝat'is ir'i ĝis la plej mal'proksim'a lim'o. Konstant'e atent'ant'e la mal'grand'a'n formul'o'n de alt'estim'o, kaj ĉiu'n dev'o'n de mi'a rang'o, mi pov'is konversaci'i kun li sen mal'agrabl'a ĝen'o pri argument'o'j kaj tio distr'is ni'n ambaŭ.
Fin'e la ŝtup'ar'o knar'is sub paŝ'o'j; Leah en'ir'is, sed nur por sci'ig'i mi'n, ke la te'o est'as prepar'it'a en la ĉambr'o de sinjor'in'o Fairfax. Mi direkt'is mi'n tie'n, ĝoj'ant'e mal'supr'e'n'ir'i, ĉar mi imag'is, ke per tio mi ven'os pli proksim'e'n al sinjor'o Rochester.
” Vi nepr'e sopir'as vi'a'n te'o'n,” dir'is tiu bon'a sinjor'in'o, kiam mi en'ir'is,” vi manĝ'is tiel mal'mult'e ĉi tiu'n tag'mez'o'n. Mi tim'is,” ŝi daŭr'ig'is,” ke vi est'as mal'san'et'a, vi aspekt'is febr'ec'a.”
” Ho, mi sent'as mi'n tut'e bon'e, neniam mi sent'is mi'n pli bon'e.”
” Se tiel est'as, pruv'u tio'n per bon'a apetit'o; ĉu vi vol'as re'plen'ig'i la te'kruĉ'o'n, dum mi fin'as la trik'ad'o'n de la maŝ'o'j de ĉi tiu trik'il'o ?” Fin'int'e tiu'n labor'o'n, ŝi lev'iĝ'is por mal'supr'e'n'ig'i la kurten'o'n, kiu ĝis tiu temp'o rest'is tir'it'a supr'e'n, ver'ŝajn'e por en'ir'ig'i dum la trik'ad'o la last'a'j'n radi'o'j'n de la tag'lum'o. Nun la krepusk'o trans'ir'is en plen'a'n mal'lum'o'n.
” La vesper'o est'as bel'a,” ŝi dir'is, rigard'ant'e tra la fenestr'o,” kvankam ne est'as stel-lum'e. En'tut'e sinjor'o Rochester hav'is bel'eg'a'n tag'o'n por si'a vojaĝ'o.”
” Vojaĝ'o !— ĉu sinjor'o Rochester for'vojaĝ'is ? Mi eĉ ne sci'is, ke li est'as ekster'dom'e.”
” Ho ! li for'vojaĝ'is tuj post la maten'manĝ'o ! li ir'is al The Le'as, al la bien'o de sinjor'o Esthon, kuŝ'ant'a dek mejl'o'j'n preter Millcote. Mi kred'as, ke tie kun'ven'as grand'a societ'o, lord'o Ingram, sinjor'o John Lynn, kolonel'o Dent kaj mult'a'j ali'a'j.”
” Ĉu vi atend'as li'n re'e'n ankoraŭ hodiaŭ vesper'e ?”
” Ne, kaj ankaŭ ne morgaŭ. Est'as ver'ŝajn'e, ke li rest'os for unu semajn'o'n, aŭ ankoraŭ pli long'e; kiam tiu'j riĉ'ul'o'j, alt'rang'ul'o'j kaj elegant'ul'o'j kun'ven'as, ili est'as tiel ĉirkaŭ'it'a'j de luks'o kaj amuz'o'j, tiel bon'e proviz'it'a'j de ĉio plaĉ'a kaj distr'a, ke ordinar'e ili ne montr'as rapid'em'o'n re'foj'e dis'ir'i. Ĉe tia'j okaz'o'j la sinjor'o'j est'as tre bon'ven'a'j kaj sinjor'o Rochester est'as tiel am'ind'a kaj viv'a en societ'o, ke mi kred'as, ke li est'as ĉies favor'at'o kaj am'at'o. La sinjor'in'o'j tre ŝat'as li'n, kvankam ili ebl'e opini'as, ke li'a ekster'aĵ'o ne est'as al'log'a en ili'a'j okul'o'j; sed mi supoz'as, ke li'a'j sci'o'j kaj talent'o'j, ebl'e ankaŭ li'a riĉ'ec'o kaj li'a alt'a nom'o iom kompens'as li'a'n mal'bel'a'n ekster'aĵ'o'n.
” Ĉu en ’the Le'as’ est'as ankaŭ sinjor'in'o'j ?”
” Tie est'as sinjor'in'o Eshton kaj ŝi'a'j tri fil'in'o'j, ver'e tre elegant'a'j, krom ili est'as tie la nobel'in'o'j Blanche kaj Mary Ingram, tre bel'a'j vir'in'o'j, mi supoz'as; mi iam vid'is Blanche antaŭ ses aŭ sep jar'o'j, kiam ŝi est'is ankoraŭ jun'a knab'in'o dek'ok'jar'a. Ŝi ven'is ĉi tie'n por ĉe'est'i bal'o'n dum krist'nask'a kun'ven'o, kiu'n don'is sinjor'o Rochester. Tiu'n tag'o'n vi dev'us vid'i kiel riĉ'e est'is ornam'it'a la manĝ'o'salon'o, kiel bel'eg'e pri'lum'it'a ! Mi kred'as, ke almenaŭ kvin'dek ge'sinjor'o'j est'is ĉi tie — ĉiu'j aparten'is al la plej eminent'a'j famili'o'j de la graf'o'land'o. Kaj fraŭl'in'o Ingram est'is la reĝ'in'o de la vesper'o.”
” Vi dir'as, ke vi vid'is ŝi'n, sinjor'in'o Fairfax. Kiel ŝi aspekt'is ?”
” Jes, mi vid'is ŝi'n. La pord'o de la manĝ'o'salon'o est'is mal'ferm'it'a; kaj ĉar est'is krist'nask'a vesper'o, al la serv'ist'ar'o est'is permes'it'e ar'iĝ'i en la hal'o por aŭd'i, ke kelk'a'j el la sinjor'in'o'j kant'as kaj lud'as. Sinjor'o Rochester vol'is, ke mi en'ir'u kaj tial mi sid'iĝ'is en kviet'a angul'o kaj rigard'is ĉiu'j'n. Neniam en mi'a viv'o mi vid'is pli bel'a'n spektakl'o'n; la sinjor'in'o'j port'is la plej mult'e'kost'a'j'n tualet'o'j'n; la plej mult'a'j — almenaŭ la plej jun'a'j — aspekt'is tre bel'a'j; sed fraŭl'in'o Ingram est'is cert'e la reĝ'in'o.”
” Kaj kiel ŝi aspekt'is ?”
” Ŝi est'is alt'kresk'a, hav'is bel'eg'a'n brust'o'n, larĝ'a'j'n ŝultr'o'j'n, graci'a'n kol'o'n: mal'bril'a'n, mal'hel'a'n vizaĝ'kolor'o'n, nobl'a'j'n trajt'o'j'n; okul'o'j'n kiel tiu'j de sinjor'o Rochester, grand'a'j kaj nigr'a'j kaj bril'a'j kiel ŝi'a'j juvel'o'j. Krom'e ŝi hav'is korv'o'nigr'a'j'n har'o'j'n bel'e aranĝ'it'a'j'n; mal'antaŭ ŝi'a kap'o est'is kron'o el dik'a'j, larĝ'a'j har'lig'o'j kaj antaŭ'e ŝi port'is la plej long'a'j'n, bril'a'j'n bukl'o'j'n, kiu'j'n mi iam vid'is. Ŝi est'is vest'it'a per la plej hel'e blank'a rob'o kun sukcen'kolor'a'j skarp'o'j trans la ŝultr'o'j kaj brust'o, kun'lig'it'a'j ĉe la flank'o, kaj plu'e pend'ant'a'j mal'supr'e'n per long'a'j franĝ'o'j ĝis la bord'o de la rob'o. Sur la kap'o ŝi port'is sukcen'kolor'a'n flor'o'n, kiu kontrast'is mir'ind'e la korv'o'nigr'a'n bukl'ar'o'n.”
” Kaj kompren'ebl'e ŝi est'is tre admir'at'a ?”
” Jes, en ver'o, kaj ne nur pro si'a bel'ec'o, sed ankaŭ pro si'a'j talent'o'j. Ŝi est'is unu el tiu'j, kiu'j kant'is kaj unu el la sinjor'o'j akompan'is ŝi'n per fortepian'o. Ŝi kaj sinjor'o Rochester kant'is duet'o'n.”
” Sinjor'o Rochester ? Mi ne sci'is, ke li pov'as kant'i.”
” Ho, li hav'as bel'eg'a'n bas'o'n kaj muzik'a'n talent'o'n.”
” Kaj kia'n voĉ'o'n hav'as fraŭl'in'o Ingram ?”
” Tre riĉ'a'n, kaj potenc'a'n. Ŝi kant'is rav'e. Est'is ver'a ĝu'o aŭd'i ŝi'n; kaj post'e ŝi lud'is. Mi ne bon'e pov'as juĝ'i la muzik'o'n, sed tio'n sinjor'o Rochester pov'as bon'eg'e, kaj mi aŭd'is li'n dir'i, ke ŝi'a teknik'o est'as ekster'ordinar'e bon'a.”
” Kaj tiu bel'a kaj talent'hav'a fraŭl'in'o ne est'as ankoraŭ edz'in'iĝ'int'a ?”
” Ŝajn'as, ke ne. Mi kred'as, ke ŝi kaj ŝi'a frat'in'o hav'as nur mal'grand'a'n riĉ'aĵ'o'n. La propr'aĵ'o'j de la mal'jun'a lord'o Ingram est'is plej'part'e ne'vend'ebl'a'j, kaj la pli aĝ'a fil'o hered'is preskaŭ ĉio'n.”
” Sed mi mir'as pri tio, ke ne iu riĉ'a nobel'o aŭ ĝentleman'o en'am'iĝ'is je ŝi. Ekzempl'e sinjor'o Rochester. Li est'as ja tre riĉ'a, ĉu ne ver'e ?”
” Ho jes ! Sed vid'u, la diferenc'o inter ili'a aĝ'o est'is tre grand'a. Sinjor'o Rochester est'as preskaŭ kvar'dek'jar'a, kaj ŝi est'as ne pli ol du'dek.”
” Tio ja tut'e ne grav'as ! Ĉiu'tag'e okaz'as ge'edz'iĝ'o'j, kies parti'o'j diferenc'as ankoraŭ pli mult'e pri la aĝ'o.”
” Vi prav'as ! Sed mi apenaŭ kred'as, ke sinjor'o Rochester pens'is pri tia ge'edz'iĝ'o. Sed vi ja tut'e ne manĝ'as. Vi manĝ'is ankoraŭ neni'o'n, post kiam vi sid'iĝ'is ĉe la te'tabl'o.”
” Ne, mi est'as tro soif'a por manĝ'i. Ĉu vi vol'as verŝ'i por mi tas'o'n da te'o ?”
Mi est'is pri'pens'ant'a de'nov'e parol'i pri ebl'a ge'edz'iĝ'o de sinjor'o Rochester kaj la bel'a fraŭl'in'o Blanche, kiam Adèle en'ven'is en la ĉambr'o'n, per kio la konversaci'o est'is konduk'at'a en ali'a'n direkt'o'n.
Est'ant'e re'foj'e sol'a, mi pri'pens'is la sci'ig'o'j'n, far'it'a'j'n al mi; mi ekzamen'is mi'a'n propr'a'n kor'o'n, ĝi'a'j'n pens'o'j'n kaj sent'o'j'n kaj serioz'e klopod'is per fort'a man'o re'konduk'i en la mal'larĝ'a'j'n voj'o'j'n de la prudent'o tiu'j'n, kiu'j flank'e'n'ir'is per la sen'fin'a kaj sen'voj'a dezert'o de la imag'o'pov'o.
Konduk'it'a antaŭ mi'a'n propr'a'n tribunal'o'n, mi'a memor'o atest'is pri la esper'o'j, dezir'o'j kaj sent'o'j, nask'it'a'j en mi dum la last'a nokt'o — pri la ĝeneral'a anim'stat'o, al kiu mi don'is mi'n dum preskaŭ du semajn'o'j; la prudent'o est'is paŝ'int'a antaŭ'e'n kaj est'is rakont'int'a en si'a propr'a kviet'a manier'o, kiel mi est'is for'ĵet'int'a la real'ec'o'n kaj avid'e en'glut'int'a la ideal'o'n — kaj mi el'dir'is la jen'a'n juĝ'o'n:
” Ke pli grand'a mal'saĝ'ul'in'o ol Jane Eyre neniam viv'is sur la ter'o; ke neni'u pli fantazi'em'a idiot'in'o iam diboĉ'is en pli dolĉ'a'j mensog'o'j; ke neniam pens'ant'a est'aĵ'o en'glut'is venen'o'n pli avid'e, kvazaŭ ĝi est'us nektar'o.”
” Ĉu vi,” mi dir'is,” plaĉ'us al sinjor'o Rochester ? Ĉu vi hav'us la pov'o'n est'i am'at'a de li ? Ĉu vi hav'us por li i'a'n grav'ec'o'n ? Ir'u for ! Vi'a mal'saĝ'ec'o naŭz'as mi'n. Vi'n ĝoj'ig'is okaz'a'j pruv'o'j de montr'it'a prefer'o — tre mal'klar'a'j pruv'o'j, kiu'j'n ĝentleman'o de eminent'a famili'o, vir'o de la mond'o montr'is al ne'spert'a sub'ul'in'o. Kiel vi pov'us tio'n far'i, ho kompat'ind'a mal'saĝ'ul'in'o !— Ĉu vi'a propr'a interes'o ne pov'is far'i vi'n pli saĝ'a ? Ĉu vi re'foj'e kaj de'nov'e en ĉi tiu maten'o re'konduk'is antaŭ vi'a'j'n okul'o'j'n la mal'long'a'n scen'o'n de la last'a nokt'o ?— Kovr'u vi'a'n vizaĝ'o'n kaj hont'u ! Li dir'is i'o'n por laŭd'i vi'a'j'n okul'o'j'n, ĉu ne ver'e ?
Blind'a mal'saĝ'ul'in'o ! Lev'u vi'a'j'n palpebr'o'j'n blind'iĝ'int'a'j'n kaj rigard'u vi'a'n propr'a'n mal'ben'it'a'n absurd'ec'o'n ! Ne dec'as al vir'in'o las'i si'n flat'i de eminent'ul'o, kiu ne'ebl'e pov'as intenc'i edz'iĝ'i kun ŝi; kaj ĉiu vir'in'o ag'as mal'saĝ'e, kiam ŝi nutr'as en si am'o'n, kiu ne'respond'it'a kaj daŭr'e kaŝ'it'a, dev'as konsum'i la viv'o'n, per kiu ĝi est'as nutr'at'a; kaj kiu, kiam ĝi est'os mal'kovr'it'a kaj respond'it'a, kiel ignis fatuus 1 dev'as konduk'i en marĉ'a'n dezert'o'n, el kiu plu ne est'as el'ir'ej'o.
” Jane Eyre, aŭskult'u tial vi'a'n juĝ'decid'o'n: morgaŭ pren'u la spegul'o'n, met'u ĝi'n antaŭ vi'n kaj montr'u al vi kiel ebl'e plej fidel'e vi'a'n propr'a'n bild'o'n, ne kaŝ'ant'e eĉ unu erar'o'n, ne for'ig'ant'e eĉ unu akr'a'n trajt'o'n de vi'a vizaĝ'o; eben'ig'u eĉ ne unu mal'bel'a'n trajt'o'n kaj skrib'u sub ĝi: Portret'o de kompat'ind'a, sol'star'ant'a, mal'bel'a guvern'ist'in'o.
1 vag'lum'o
” Post'e pren'u plat'o'n el ebur'o — tia'n vi posed'as en vi'a pentr'aĵ'kest'o; pren'u vi'a'n paletr'o'n, miks'u vi'a'j'n plej freŝ'a'j'n, plej bel'a'j'n, plej klar'a'j'n kolor'o'j'n; elekt'u vi'a'n plej delikat'a'n kamel'har'penik'o'n; pentr'u zorg'e la plej bel'a'n vizaĝ'o'n, kiu'n vi'a imag'o pov'as sorĉ'i al vi, pentr'u ĝi'n per la plej delikat'a'j kolor'o'j laŭ la pri'skrib'o, kiu'n far'is sinjor'in'o Fairfax pri Blanche Ingram. Ne forges'u pri la karb'o'nigr'a'j har'bukl'o'j, pri la orient'a'j okul'o'j — kio'n ? Vi vol'as uz'i kiel ekzempl'o'j'n, tiu'j'n de sinjor'o Rochester ?— Ordon'u !— Ne ĝem'u !— Ne est'u sentimental'a !— Ne bedaŭr'u !— Mi atend'as nur prudent'o'n kaj decid'em'o'n. Re'vok'u antaŭ vi'a imag'o la majest'a'j'n kaj tamen harmoni'a'j'n lini'o'j'n, la grek'a'n nuk'o'n, la antikv'a'n brust'o'n; klar'e pentr'u la rond'a'n rav'a'n brak'o'n kaj la delikat'a'n man'o'n; ne forges'u pri la bracelet'o, nek pri la diamant'a ring'o; fidel'e pentr'u la kostum'o'n, la gaj'a'n bel'eg'a'n punt'aĵ'o'n, la bril'a'n atlas'o'n, la or'a'n roz'o'n; nom'u ĝi'n:” Blanche, am'ind'a kaj bel'a alt'rang'ul'in'o !”
” Se iam est'ont'e vi pov'us imag'i, ke sinjor'o Rochester hav'as bon'a'j'n pens'o'j'n pri vi, pren'u tiu'j'n du pentr'aĵ'o'j'n kaj dir'u: Sinjor'o Rochester gajn'us ver'ŝajn'e la am'o'n de ĉi tiu nobl'a fraŭl'in'o, se li vol'us pen'i gajn'i ĝi'n,— ĉu est'as tamen ver'ŝajn'e, ke li nur unu moment'o'n atent'us ĉi tiu'n kompat'ind'a'n, sen'signif'a'n pleb'an'in'o'n ?
” Mi far'os tio'n,” mi decid'is, kaj post tiu firm'a decid'o mi ek'dorm'is kviet'e kaj profund'e.
Mi plen'um'is mi'a'n vort'o'n. Unu aŭ du hor'o'j sufiĉ'is al mi por desegn'i mi'a'n propr'a'n bild'o'n per krajon'o; kaj en mal'pli ol unu hor'o mi fin'is sur ebur'o miniatur'o'n de la imag'it'a Blanche Ingram. Ĝi est'is am'ind'a bild'o kaj kompar'ant'e ĝi'n kun la ver'e krajon'e kopi'it'a kap'o, mi trov'is la kontrast'o'n tiel grand'a, kiel la mem'kon'o nur pov'us dezir'i ĝi'n. La labor'o est'is al mi bon'far'o. Ĝi est'is okup'int'a mi'a'j'n kap'o'n kaj man'o'j'n kaj don'int'a fort'ec'o'n kaj firm'ec'o'n al la nov'a'j impres'o'j, kiu'j'n mi ne'for'viŝ'ebl'e vol'is en'gravur'i en mi'a'n kor'o'n.
Baldaŭ mi pov'is gratul'i mi'n pro la sever'a disciplin'o, al kiu mi est'is sub'met'int'a mi'n. Dank’al ĝi mi kapabl'is ir'i renkont'e al sekv'ont'a'j okaz'o'j kun la neces'a, dec'a kviet'o.
Pas'is unu semajn'o, kaj neni'u sci'ig'o de sinjor'o Rochester al'ven'is. Pas'is dek tag'o'j; kaj ankoraŭ li ne re'ven'is. Sinjor'in'o Fairfax dir'is, ke ŝi ne mir'us, se li de The Le'as tuj ir'us al Londono kaj pli'e al la kontinent'o ne re'ven'ant'e al Thornfield Hall antaŭ ol pas'is tut'a jar'o. Jam oft'e li tiel ne'atend'it'e kaj subit'e for'ir'is de la mal'nov'a dom'o. Kiam mi aŭd'is tio'n, ek'reg'is mi'n du'on'sven'o, mi'a kor'o preskaŭ ne plu bat'is. Mi est'is atak'at'a de surd'ig'ant'a, kap'turn'iĝ'ant'a sent'o; sed kun'ig'ant'e mi'a'n tut'a'n prudent'o'n kaj re'memor'ig'ant'e al mi la ĵus akcept'it'a'j'n princip'o'j'n, mi per'fort'e reg'is mi'n mem kaj est'is mir'ig'e, kiel mi pli'bon'ig'is mi'a'n kelk'temp'a'n mal'lert'ec'o'n. Mi klar'ig'is al mi mem, ke est'as grand'a erar'o kred'i, ke la ag'o'j de sinjor'o Rochester pov'us interes'i mi'n. Tio'n mi ne kred'is, ĉar mi mal'humil'ig'is mi'n per sklav'a ide'o de mal'fier'ec'o — kontraŭ'e, mi nur dir'is:
” Vi hav'as plu neniu'n inter'rilat'o'n kun la posed'ant'o de Thornfield, krom akcept'i vi'a'n salajr'o'n, kiu'n li pag'as al vi, ĉar vi instru'as li'a'n protekt'at'in'o'n; plu'e est'u dank'em'a al li pro la bon'a trakt'ad'o, kiu'n vi rajt'as ricev'i, se vi plen'um'as dec'e vi'a'n dev'o'n. Est'u cert'a, ke tio est'as la sol'a lig'il'o inter vi, kaj ke li ver'e rigard'os tia tiu'n lig'il'o'n. Sekv'e ne far'u li'n la objekt'o de vi'a'j delikat'a'j sent'o'j, de vi'a rav'o, de vi'a'j turment'o'j kaj aflikt'o'j. Li ne aparten'as al vi'a rang'o, okup'u vi'n kun vi'a'j egal'ul'o'j kaj ne estim'u vi'n mem tro alt'e, por mal'ŝpar'i la am'o'n de vi'a tut'a kor'o, de vi'a anim'o kaj de ĉiu'j vi'a'j fort'o'j, ĉar tia don'o ne est'us dezir'at'a sed nur mal'estim'at'a.”
Kviet'e mi plen'um'is mi'a'n task'o'n dum tiu tag'o; sed de temp'o al temp'o en'trud'iĝ'is en mi'a'n kap'o'n kaŭz'o'j, kiu'j'n mi pov'us util'ig'i kiel motiv'o'j'n por for'las'i Thornfield Hall, kaj ne'vol'e mi redakt'is anonc'o'j'n kaj pens'is pri nov'a'j ofic'o'j; mi ne trov'is neces'e sub'prem'i tiu'j'n pens'o'j'n. Ili nur ĝerm'us kaj port'us frukt'o'j'n, se est'us ebl'e.
Sinjor'o Rochester for'est'is proksim'um'e du semajn'o'j'n, kiam la poŝt'ist'o port'is leter'o'n por sinjor'in'o Fairfax.
” Ĝi est'as de ni'a mastr'o,” ŝi dir'is rigard'ant'e la adres'o'n.” Supoz'ebl'e ni nun ek'sci'os, ĉu ni pov'os atend'i li'n baldaŭ aŭ ne.”
Kaj dum ŝi romp'is la sigel'o'n kaj mal'rapid'e leg'is la en'hav'o'n de la leter'o, mi daŭr'ig'is trink'i mi'a'n te'o'n ( ni nom'e sid'is maten'manĝ'ant'e ). Est'is varm'eg'e kaj mi atribu'is al tiu cirkonstanc'o, ke subit'e fajr'a ard'o kovr'is mi'a'n vizaĝ'o'n. Ne'vol'e mi'a man'o trem'et'is, kaj la du'on'o de la en'hav'o de mi'a tas'o verŝ'iĝ'is en la sub'tas'o'n — sed pri tio mi ne vol'is pri'pens'i plu'e.
” Nu, oft'e est'as al mi, kvazaŭ ni viv'us ĉi tie tro sol'ec'e; sed dum mal'long'a temp'o ni hav'os sufiĉ'o'n por far'i,” dir'is sinjor'in'o Fairfax, ankoraŭ ten'ant'e la leter'o'n antaŭ si'a'j okul'vitr'o'j.
Antaŭ ol mi permes'is al mi pet'i klar'ig'o'n, mi kun'lig'is la liber'e pend'ant'a'j'n ruband'o'j'n de la antaŭ'tuk'o de Adèle. Don'int'e al ŝi nov'a'n kuk'et'o'n kaj plen'ig'int'e re'foj'e ŝi'a'n kruĉ'o'n per lakt'o, mi dir'is tre indiferent'e:
” Supoz'ebl'e sinjor'o Rochester ne baldaŭ re'ven'os ?”
” Li ver'e re'ven'os jam en tri tag'o'j, kiel li skrib'as. Sekv'e jam la ven'ont'a'n ĵaŭd'o'n, kaj li eĉ ne ven'os sol'a. Mi ne sci'as, kiom da eminent'ul'o'j el Le'as ven'os kun li; li nur skrib'as al mi, ke la plej bon'a'j gast'o'ĉambr'o'j est'u ord'ig'it'a'j kaj la libr'ej'o kaj la salon'o'j dev'as est'i pur'ig'it'a'j; kaj de la gast'ej'o ’Sankt'a Georg'o’ en Millcote mi ven'ig'u help'ant'o'j'n por la kuir'ej'o, aŭ de ali'a lok'o.
La sinjor'in'o'j kun'port'os kun si si'a'j'n ĉambr'ist'in'o'j'n kaj la sinjor'o'j si'a'j'n serv'ist'o'j'n; ni do hav'os hom'plen'a'n dom'o'n.”
Kaj sinjor'in'o Fairfax rapid'e en'glut'is si'a'n maten'manĝ'o'n kaj for'rapid'is por tuj komenc'i la prepar'o'j'n.
Kiel dir'it'e, la ven'ant'a'j tri tag'o'j est'is plen'a'j de labor'o. Mi ĉiam kred'is, ke ĉiu'j ĉambr'o'j en Thornfield Hall est'as plej bel'e aranĝ'it'a'j kaj pur'ig'it'a'j. Sed ŝajn'as, ke mi tromp'is mi'n. Tri vir'in'o'j est'is dung'it'a'j por help'i en la pur'ig'ad'o, kaj neniam antaŭ'e nek post'e mi vid'is tia'n frot'ad'o'n, tia'n bros'ad'o'n, tia'n pur'ig'ad'o'n de mur'o'j, tia'n sen'polv'ig'ad'o'n de tapiŝ'o'j, tia'n de'pren'ad'o'n de pentr'aĵ'o'j, tia'n polur'ad'o'n de spegul'o'j kaj lustr'o'j, tia'n ek'brul'ig'ad'o'n de kamen'o'fajr'o'j en dorm'ej'o'j, tia'n aer'um'ad'o'n de lit'aĵ'o'j kaj tiel plu, kaj tiel plu. Adèle dum tiu tut'a labor'o kur'is tie'n kaj re'e'n kiel sovaĝ'ul'in'o. La prepar'o'j por la gast'o'j kaj la perspektiv'o de ili'a al'ven'o ŝajn'is ĵet'i ŝi'n en grand'a'n ekstaz'o'n. Ŝi vol'is, ke Sophie zorg'e ekzamen'u kaj revizi'u ĉiu'j'n ŝi'a'j'n ” toilettes ” kiel ŝi nom'is si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n; la port'it'a'j de'nov'e glad'it'a'j kaj se bezon'at'e pli'bon'ig'it'a'j kaj pli'bel'ig'it'a'j.
Sed ŝi mem far'is neni'o'n krom kur'i tie'n kaj re'e'n en la antaŭ'ĉambr'o'j, salt'i sur la lit'aĵ'o'j'n kaj de'nov'e for'salt'i de ili kaj si'n mov'i kaj si'n ŝov'i antaŭ la grand'a'j fajr'o'j de la kamen'o'j. Ŝi est'is liber'ig'it'a de ĉiu'j instru'dev'o'j; sinjor'in'o Fairfax est'is dev'ig'int'a mi'n help'i al ŝi, kaj la tut'a'n tag'o'n mi mov'is mi'n en la proviz'ej'o, help'ant'e aŭ mal'help'ant'e ŝi'n kaj la kuir'ist'in'o'n en ili'a labor'o; mi lern'is far'i fromaĝ'kuk'o'j'n kaj franc'a'j'n konfit'aĵ'o'j'n kaj ov'o'krem'o'n, garn'i desert-teler'o'j'n kaj lard'i ĉas'aĵ'o'j'n.
La societ'o est'is atend'at'a ĵaŭd'o'n post'tag'mez'e, sufiĉ'e fru'e por manĝ'i je la ses'a hor'o. En la antaŭ'ir'ant'a temp'o mi ne hav'is okaz'o'n cerb'um'i pri mi'a'j ĥimer'o'j, kaj mi kred'as, ke mi est'is sam'e ĝoj'a kaj okup'it'a kiel ĉiu'j ali'a'j en la dom'o — escept'int'e Adèlon. Sed de temp'o al temp'o mi'a gaj'ec'o est'is prem'at'a kaj kontraŭ mi'a vol'o mi re'fal'is en la region'o'n de la dub'o kaj ebl'ec'o'j kaj mal'klar'a'j supoz'o'j. Tio okaz'is ĉiam, kiam mi'a'n okul'o'n traf'is la pord'o de la ŝtup'ar'o de la tri'a etaĝ'o, kiu en la last'a temp'o konstant'e est'is ŝlos'it'a, kaj kiam ĝi mal'rapid'e mal'ferm'iĝ'is kaj tra ĝi aper'is la figur'o de Grac'e Poole kun pur'a kuf'o, blank'a antaŭ'tuk'o kaj kol'tuk'o. Oft'e mi vid'is ŝi'n mal'supr'e'n'glit'i en la galeri'o'n, dum ŝi'a mal'pez'a paŝ'o est'is ankoraŭ pli'mal'laŭt'ig'at'a de dik'a'j felt'a'j ŝu'o'j; en tiu'j okaz'o'j ŝi kutim'is subit'e en'stel'iĝ'i en la dorm'ej'o'n, kie ĉio kuŝ'is inter'miks'it'a, por montr'i al la labor'ist'in'o'j, kiel oni plej bon'e pov'as polur'i kamen'krad'o'n, aŭ pur'ig'i kamen'kornic'o'n aŭ for'ig'i makul'o'j'n de la tapiŝ'o'j, post'e ŝi re'foj'e for'ir'is. Tiel ŝi unu foj'o'n ĉiu'tag'e mal'supr'e'n'ir'is al la kuir'ej'o, tag'manĝ'is, fum'is el mal'grand'a pip'o 1 en angul'o apud la forn'o kaj post'e re'ir'is port'ant'e kun si si'a'n kruĉ'o'n plen'a'n de bier'o al si'a propr'a, mal'lum'a, supr'e kuŝ'ant'a rifuĝ'ej'o. Nur unu sol'a'n hor'o'n ŝi pas'ig'is kun la ali'a'j serv'ist'o'j mal'supr'e en la kuir'ej'o, si'a'n ceter'a'n temp'o'n ŝi pas'ig'is en la du'a etaĝ'o, en ĉambr'et'o el kverk'o. Tie ŝi sid'is kudr'ant'e — ebl'e ankaŭ rid'ant'e en si'a strang'a manier'o — tiel sol'ec'e, tiel for'las'it'e, kiel krim'ul'o en si'a mal'liber'ej'a ĉel'o.
Plej strang'e est'is, ke neni'u en la tut'a dom'o, krom mi mem, ŝajn'is mir'i pri ŝi'a'j kutim'o'j kaj ke neni'u rimark'is ili'n. Neni'u parol'is pri ŝi'a ofic'o aŭ okup'o; neni'u kompat'is ŝi'n pro ŝi'a sol'ec'o. Unu foj'o'n mi aŭd'is part'o'n de inter'parol'o pri Grac'e inter Leah kaj unu el la labor'ist'in'o'j. Leah dir'is i'o'n, kio'n mi ne kompren'is kaj la labor'ist'in'o respond'is:
1 Kutim'o de la mal'jun'a'j vir'in'o'j en tiu epok'o, 1847. Rimark'o de la traduk'int'o
” Supoz'ebl'e ŝi ricev'as alt'a'n salajr'o'n ?”
” Jes,” dir'is Leah,” mi dezir'us, ke la mi'a est'us tiel alt'a; kvankam mi ne plend'as pri la mi'a — en Thornfield Hall la mastr'o ne est'as avar'a; sed mi ne ricev'as la kvin'on'o'n de la sum'o, kiu'n ricev'as sinjor'in'o Poole. Kaj ŝi met'as flank'e'n mult'o'n. Ĉiu'kvar'on'jar'e ŝi ir'as al la bank'o en Millcote. Mi ne mir'us, se ŝi hav'as jam sufiĉ'a'n mon'o'n por viv'i sen'de'pend'e, se iam ŝi'n kapt'us la ide'o eks'iĝ'i el la serv'o de sinjor'o Rochester. Sed mi kred'as, ke ŝi tro kutim'iĝ'is al la dom'o; krom tio ŝi est'as apenaŭ kvar'dek'jar'a, fort'a kaj san'a kaj taŭg'a je ĉiu labor'o. Sekv'e est'as ankoraŭ tro fru'e por ŝi por far'i neni'o'n.”
” Ŝi est'as bon'a labor'ist'in'o, kiel mi pens'as,” dir'is la frot'ist'in'o.
” Ho jes, ŝi kapabl'as far'i ĉiu'n labor'o'n, ŝi sci'as, kio'n ŝi dev'as far'i — neni'u pli bon'e ol ŝi,” inter'romp'is Leah mult'signif'e,” kaj neni'u kapabl'us anstataŭ'i ŝi'n en ŝi'a labor'o; eĉ ricev'ant'e ŝi'a'n salajr'o'n.”
” Vi est'as prav'a !” respond'is la ali'a.” Mi do dezir'us sci'i, ĉu la mastr'o ——”
La labor'ist'in'o est'is parol'ont'a plu'e, sed Leah si'n turn'is kaj ek'vid'is mi'n. Tuj ŝi don'is al'flank-puŝ'o'n al si'a kun'ul'in'o.
” Ĉu ŝi ne sci'as tio'n ?” mi aŭd'is flustr'i la vir'in'o'n.
Leah kap'ne'is kaj la inter'parol'ad'o fin'iĝ'is. Ĉio, kio'n mi konklud'is el ĝi, est'is la jen'o: sekret'o est'as en Thornfield, kaj intenc'e oni ĝi'n kaŝ'as al mi.
La ĵaŭd'o proksim'iĝ'is; la antaŭ'a'n vesper'o'n ni est'is fin'int'a'j ĉiu'n labor'o'n; la tapiŝ'o'j est'is met'it'a'j en la ĉambr'o'j, la lit'kurten'o'j est'is pend'ig'it'a'j, bril'e blank'a'j lit'kovr'il'o'j est'is stern'it'a'j, tualet'o'tabl'o'j est'is ord'ig'it'a'j, la mebl'ar'o est'is polur'it'a kaj en ĉiu'j vaz'o'j star'is flor'o'j. Ankaŭ la grand'a koridor'o est'is pur'ig'it'a, la ŝtup'ar'o kaj ĝi'a balustrad'o sam'e kiel la alt'a ĉiz'it'a star'ant'a horloĝ'o est'is frot'it'a'j kaj bril'is kiel spegul'o; en la manĝ'o'salon'o la arĝent'aĵ'o'j bril'is sur la bufed'o; en la buduar'o kaj en la salon'o la okul'o'j renkont'is ĉie vaz'o'j'n kun ali'land'a'j flor'o'j el la varm'ej'o.
La post'tag'mez'o ven'is. Sinjor'in'o Fairfax sur'met'is si'a'n plej bon'a'n nigr'a'n vest'o'n el atlas'o, si'a'j'n gant'o'j'n, si'a'n or'a'n horloĝ'o'n kun ĉen'o, ĉar ŝi dev'os ricev'i la gast'o'j'n, konduk'i la sinjor'in'o'j'n en ili'a'j'n ĉambr'o'j'n, kaj tiel plu.— Ankaŭ Adèle vol'is est'i bel'e vest'it'a, kvankam mi opini'is, ke ŝi hav'os mal'mult'a'n ŝanc'o'n est'i en'konduk'it'a al la societ'o, almenaŭ tiu'n tag'o'n.
Inter'temp'e, por far'i al ŝi plezur'o'n, mi permes'is, ke Sophie vest'u ŝi'n per ŝi'a riĉ'a, lan'a, blank'a tualet'o el atlas'o. Rilat'e al mi, mi ne bezon'is ŝanĝ'i mi'a'n tualet'o'n; neni'u ja dezir'os, ke mi for'las'u mi'a'n sankt'ej'o'n, la instru-ĉambr'o'n — ĉar sankt'ej'o ĝi far'ig'is al mi —” agrabl'a rifuĝ'ej'o en temp'o de zorg'o kaj ĉagren'o.”
Est'is hel'a, dolĉ'a printemp'o'tag'o, unu el tiu'j tag'o'j, kiu'j je la fin'o de mart'o aŭ je la komenc'o de april'o bril'e lev'iĝ'as trans la ter'o'n kiel herold'o de la somer'o. Ĝi nun est'is fin'iĝ'ont'a; sed ankaŭ la vesper'o est'is varm'a kaj mi sid'is kun mi'a labor'o ĉe la mal'ferm'it'a fenestr'o de la instru-ĉambr'o.
” Jam mal'fru'iĝ'as,” rimark'is sinjor'in'o Fairfax, en'ir'ant'e en si'a susur'ant'a pomp'a kostum'o.” Mi tre ĝoj'as, ke mi fiks'is la tag'manĝ'o'n unu hor'o'n pli mal'fru'e ol ordon'is sinjor'o Rochester; la ses'a hor'o nun jam pas'is. Mi ir'ig'is John al la park'o'pord'eg'o'j por vid'i, ĉu io est'as vid'ebl'a ie sur la grand'a voj'o. De tie oni pov'as vid'i mal'proksim'e'n en la direkt'o al Millcote.” Ŝi ir'is al la fenestr'o.” Jen li jam re'ven'as !” ŝi dir'is.” Nu, John,” ŝi vok'is rigard'ant'e ekster'e'n,” kio est'as ? Ĉu vi vid'is ili'n ?”
” Ili ven'as, sinjor'in'o,” respond'is John.” En dek minut'o'j ili est'os ĉi tie.”
Adèle rapid'is al la fenestr'o. Mi sekv'is ŝi'n, ten'ant'e mi'n ĉe ŝi'a flank'o tia'manier'e mal'antaŭ la fenestr'a kurten'o, ke neni'u ven'ant'o pov'us rimark'i mi'n. La dek minut'o'j, kiu'j'n John est'is antaŭ'dir'int'a, ŝajn'is daŭr'i tre long'e; sed fin'e ni aŭd'is la rul'bru'o'n de la rad'o'j; kvar rajd'ant'o'j supr'e'n'rajd'is la voj'o'n kaj ili'n sekv'is du sen'tegment'a'j vetur'il'o'j. Mov'iĝ'ant'a'j vual'o'j kaj plum'o'j plen'ig'is la du vetur'il'o'j'n, du el la rajd'ant'o'j est'is jun'a'j elegant'a'j sinjor'o'j; la tri'a est'is sinjor'o Rochester sur si'a nigr'a ĉeval'o Messour; Pilot'o antaŭ'ir'is li'n per alt'a'j salt'eg'o'j; ĉe li'a flank'o rajd'is vir'in'o kaj ŝi kun li est'is la unu'a'j de la societ'o. Ŝi'a mal'hel'a ruĝ'a rajd'kostum'o preskaŭ tuŝ'is la ter'o'n, ŝi'a long'a vual'o flirt'is en la vent'o; riĉ'a'j korv'o'nigr'a'j har'bukl'o'j vid'iĝ'is tra ĝi'a'j diafan'a'j fald'o'j.
” Fraŭl'in'o Ingram !” ek'kri'is sinjor'in'o Fairfax kaj plej rapid'e ŝi ir'is al si'a posten'o mal'supr'e en la hal'o.
La kavalkad'o sekv'is la kurb'iĝ'o'j'n de la voj'o, kaj ir'is laŭ la angul'o de la dom'o, kie ni perd'is ĝi'n el la okul'o'j. Nun Adèle pet'is la permes'o'n ir'i renkont'e al la ven'ant'o'j, sed mi sid'ig'is ŝi'n sur mi'a'j'n genu'o'j'n, kompren'ig'ant'e al ŝi, ke ŝi sub neni'u pretekst'o pens'u pri tio, montr'i si'n antaŭ la okul'o'j de la gast'in'o'j nek hodiaŭ nek en ali'a temp'o, se oni ne ven'ig'as ŝi'n; ke sinjor'o Rochester tre koler'us kaj tiel plu. Kiam mi dir'is tio'n al ŝi, ŝi kompren'ebl'e ek'plor'is, sed ĉar mi rigard'is ŝi'n tre serioz'e, ŝi fin'e for'viŝ'is la larm'o'j'n.
Nun ĝoj'a bru'o aŭd'iĝ'is mal'supr'e en la hal'o; la bas'a'j voĉ'o'j de la sinjor'o'j kaj la arĝent'a'j voĉ'o'j de la vir'in'o'j miks'iĝ'is harmoni'e, kaj super ĉiu'j est'is aŭd'ebl'a la plen'son'a voĉ'o de la mastr'o de Thornfield Hall, kiu dir'is bon'ven'o'n al la bel'a'j kaj am'ind'a'j gast'in'o'j kaj nobl'a'j gast'o'j ĉe la al'ven'o en si'a'n dom'o'n.
Post'e aŭd'iĝ'is sur la ŝtup'ar'o mal'pez'a'j paŝ'o'j, kaj el la galeri'o son'is paŝ'et'ad'o, kaj mal'laŭt'a rid'ad'o, mal'ferm'ad'o kaj ferm'ad'o de pord'o'j kaj post'e dum moment'o ĉio sen'bru'iĝ'is.
” elles changent de toilettes, 1 ” dir'is Adèle, kiu atent'e aŭskult'is sekv'ant'e ĉiu'j'n mov'o'j'n; ŝi profund'e ĝem'is.
” chez mam'a'n,” ŝi dir'is,” quand il y avait du mond'e, je la suivais partout, au sal'o'n et à leurs chambres; souvent je regardais les femmes de chambre coiffer et habiller les dames, et c’était si amusant: comme cel'a on apprend. 2 ”
” Ĉu vi ne est'as mal'sat'a, Adèle ?”
” mais oui, mademoiselle: voilà cinq ou six heures que no'us n’avons pas mangé. 3 ”
” Nu, do; dum la sinjor'in'o'j est'as en si'a'j ĉambr'o'j, mi risk'os mal'supr'e'n'ir'i por pren'i iom da manĝ'o por vi.”
Tre si'n'gard'e el'ir'ant'e mi'a'n kaŝ'ej'o'n mi serĉ'is mal'antaŭ'a'n ŝtup'ar'o'n, kiu konduk'is sen'per'e al la kuir'ej'o. En tiu region'o ĉio est'is fajr'o, varm'eg'o kaj mov'o; la sup'o kaj la fiŝ'o'j est'is en la last'a stadi'o de perfekt'iĝ'o, kaj la kuir'ist'in'o si'n klin'is super la pat'o'j en korp'a kaj anim'a situaci'o, kiu minac'is fin'iĝ'i per tuj'a for'brul'iĝ'o. En la serv'ist'a ĉambr'o star'is kaj sid'is du vetur'ig'ist'o'j antaŭ la fajr'o; la ĉambr'ist'in'o'j est'is supoz'ebl'e supr'e ĉe si'a'j mastr'in'o'j; la nov'e dung'it'a'j serv'ist'in'o'j kur'is tie'n kaj re'e'n diligent'e labor'ant'e. Tra'puŝ'ant'e mi'n tra tiu ĥaos'o, mi fin'e
ating'is la manĝ'ej'o'n; tie mi pren'is mal'varm'a'n rost'it'a'n kok'in'o'n, blank'a'n pan'o'n, kelk'a'j'n mal'grand'a'j'n tort'o'j'n, du teler'o'j'n; tranĉ'il'o'j'n kaj fork'o'j'n. Kun tiu kapt'aĵ'o mi rapid'e re'ir'is.
1 Ili ŝanĝ'as la tualet'o'j'n.
2 Ĉe mi'a patr'in'o, kiam oni vizit'is si'n, mi ĉi'e'n sekv'is ŝi'n al la salon'o kaj al ili'a'j ĉambr'o'j; oft'e mi vid'is, ke la ĉambr'ist'in'o'j komb'is kaj vest'is la sinjor'in'o'j'n, kaj est'is tre amuz'e: tiel oni lern'as.
3 Ho jes, fraŭl'in'o: ni ja ne manĝ'is dum kvin aŭ ses hor'o'j.
Mi est'is jam ating'int'a la galeri'o'n kaj ĵus ferm'is la mal'antaŭ'a'n pord'o'n, kiam pli'laŭt'iĝ'ant'a murmur'o de voĉ'o'j sci'ig'is al mi, ke la gast'in'o'j est'is el'ir'ont'a'j si'a'j'n ĉambr'o'j'n. Mi ne pov'is en'ir'i la instru'ĉambr'o'n antaŭ ol preter'ir'i kelk'a'j'n el ili'a'j ĉambr'o'j kaj est'i vid'at'a kun mi'a proviz'o; tial mi halt'is ĉe tiu fin'o de la koridor'o, kiu ne hav'is fenestr'o'n kaj sekv'e est'is mal'lum'a, ĉar la sun'o jam mal'supr'e'n'ir'is kaj rapid'e krepusk'iĝ'is.
En tiu moment'o la bel'a'j gast'in'o'j el'ir'is unu post la ali'a si'a'j'n ĉambr'o'j'n; ĉiu el'ir'is gaj'a kaj vest'it'a per tualet'o, kiu hel'e lum'is pro la krepusk'o. Dum kelk'a moment'o ili star'is ar'iĝ'int'a'j en la fin'o de la galeri'o kaj parol'is per ton'o'j de dolĉ'a kaj sub'prem'it'a viv'ec'o; post'e ili sen'bru'e ŝveb'is mal'supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o kiel hel'a nebul'o mal'supr'e'n'ir'ant'a la mont'o'n. Ili'a kun'a aper'o impres'is mi'n kiel la plej graci'a elegant'ec'o, io tia neniam impres'is mi'n antaŭ'e.
Mi vid'is Adèle, rigard'ant'a tra la pord'o de la instru'ĉambr'o, kiu'n ŝi est'is du'on'e mal'ferm'int'a.” Kia'j bel'a'j sinjor'in'o'j kaj fraŭl'in'o'j !” ŝi kri'is angl'e,” Ho, mi dezir'us, ke mi pov'u ir'i al ili !
Ĉu vi kred'as, ke sinjor'o Rochester ven'ig'os ni'n post la tag'manĝ'o ?”
” Ne, tio'n mi ver'e ne kred'as. Sinjor'o Rochester dev'os pens'i pri ali'a'j afer'o'j. Ne cerb'um'u plu pri la gast'in'o'j hodiaŭ vesper'e, ebl'e vi vid'os ili'n morgaŭ; jen vi'a tag'manĝ'o.”
Ŝi est'is ver'e mal'sat'a, tial la kok'in'o kaj la tort'o'j de'turn'is ŝi'a'j'n pens'o'j'n dum kelk'a'j moment'o'j. Feliĉ'e, ke mi est'is al'propr'ig'int'a al mi ĉi tiu'n proviz'o'n; ali'e ŝi, mi kaj Sophie, al kiu mi port'is part'o'n de mi'a manĝ'o, ver'ŝajn'e ne est'us ricev'int'a'j tag'manĝ'o'n. Mal'supr'e ĉiu'j est'is okup'at'a'j per ali'a'j afer'o'j kaj neni'u pov'is pens'i pri ni. La desert'o est'is en'port'it'a nur je la naŭ'a hor'o, kaj je la dek'a la serv'ist'o'j ir'is ankoraŭ tie'n kaj re'e'n kun teler'o'j kaj kaf'o'tas'o'j. Mi permes'is al Adèle en'lit'iĝ'i mult'e pli mal'fru'e ol ordinar'e; ĉar ŝi cert'ig'is, ke ŝi ne'ebl'e pov'us ek'dorm'i, kiam la hom'o'j tiel kur'as tie'n kaj re'e'n kaj la pord'o'j tiel oft'e ferm'iĝ'as kaj mal'ferm'iĝ'as. Krom tio, ŝi al'dir'is, ebl'e sinjor'o Rochester ven'ig'os ŝi'n kaj alors quel dommage !( kaj tiam kiel domaĝ'e ) se ŝi est'us jam sen'vest'ig'it'a !
Tiel long'e, kiel ŝi vol'is aŭskult'i mi'n, mi rakont'is al ŝi histori'et'o'j'n, kaj post'e pro la vari'o mi konduk'is ŝi'n en la galeri'o'n.
La lamp'o en la antaŭ'hal'o est'is nun ek'brul'ig'it'a, kaj ŝi amuz'is si'n glit'ant'e mal'supr'e'n laŭ la balustrad'o kaj rigard'is la serv'ist'o'j'n labor'i. Tre mal'fru'e en la vesper'o ek'son'is la muzik'o el la salon'o, kie oni lud'is sur pian'o. Adèle kaj mi sid'iĝ'is sur la plej supr'a ŝtup'o de la ŝtup'ar'o por aŭskult'i. Subit'e la son'o de bel'a voĉ'o si'n miks'is kun la son'o'j de la pian'o; est'is fraŭl'in'o, kiu kant'is kaj ŝi'a voĉ'o est'is dolĉ'a kaj mol'a. Kiam la sol'o fin'iĝ'is, sekv'is duet'o kaj post'e ŝerc'kant'o; gaj'a zum'ad'o de voĉ'o'j plen'ig'is la inter'paŭz'o'j'n. Mi aŭskult'is long'e. Subit'e mi surpriz'is mi'n, ke mi'a orel'o streĉ'iĝ'is por diferenc'ig'i el ĉiu'j voĉ'o'j tiu'n de sinjor'o Rochester; kiam tio baldaŭ sukces'is al ĝi, ĝi klopod'is kompren'i la parol'it'a'j'n vort'o'j'n, kiu'j est'is tre mal'klar'a'j pro la mal'proksim'ec'o.
Fin'e la dek'unu'a hor'o bat'is. Mi rigard'is Adèlon, kiu est'is met'int'a la kap'o'n sur mi'a'n ŝultr'o'n; ŝi'a'j palpebr'o'j far'iĝ'is pez'a'j, tial mi pren'is ŝi'n sur mi'a'j'n brak'o'j'n kaj port'is ŝi'n en la lit'o'n. Je la unu'a hor'o la ge'sinjor'o'j ir'is en si'a'j'n ĉambr'o'j'n.
La sekv'ant'a tag'o est'is tiel bel'a kiel la antaŭ'a. Plej grand'a part'o de la societ'o uz'is ĝi'n por serĉ'i bel'eg'a'n rigard'o'n al la ĉirkaŭ'aĵ'o. Fru'e en la antaŭ'tag'mez'o ili far'is ekskurs'et'o'n, iu'j sur'ĉeval'e, ali'a'j vetur'il'e. Mi vid'is la for'ir'o'n kaj la re'ven'o'n. Kiel la antaŭ'a'n tag'o'n, fraŭl'in'o Ingram est'is de'nov'e la sol'a rajd'ist'in'o, kaj de'nov'e sinjor'o Rochester rajd'is ĉe ŝi'a flank'o. Ambaŭ est'is apart'iĝ'int'a'j de la ali'a'j gast'o'j. Mi atent'ig'is pri tio sinjor'in'o'n Fairfax, kiu star'is flank'e de mi ĉe la fenestr'o.
” Oni dir'as, ke ne est'as ver'ŝajn'e, ke tiu'j du pens'as pri ge'edz'iĝ'o,” mi dir'is,” sed, kiel vi vid'as, li prefer'as ŝi'n al ĉiu'j ali'a'j fraŭl'in'o'j.”
” Tio est'as ebl'a. Sen'dub'e li admir'as ŝi'n.”
” Kaj ŝi admir'as li'n,” mi al'dir'is;” jam rigard'u kiel ŝi klin'as al li si'a'n kap'o'n, kvazaŭ ili parol'us intim'e. Mi dezir'us vid'i ŝi'a'n vizaĝ'o'n; ĝis nun mi ne sukces'is rigard'i ŝi'n de proksim'e.”
” Vi vid'os ŝi'n hodiaŭ vesper'e,” respond'is sinjor'in'o Fairfax.
” Okaz'e mi dir'is al sinjor'o Rochester, kiel Adèle dezir'as est'i prezent'at'a al la sinjor'in'o'j, kaj li respond'is: Ho ! ven'ig'u ŝi'n en la salon'o'n post la tag'manĝ'o, kaj pet'u al fraŭl'in'o Eyre akompan'i ŝi'n.”
” Jes — tio'n li respond'is nur pro ĝentil'ec'o: sed tre cert'e mi ne bezon'os ir'i,” mi dir'is.
” Nu — mi rimark'is al li, ke mi apenaŭ kred'as, ke est'os al vi agrabl'e aper'i antaŭ tia gaj'a societ'o — precip'e ĉar ili est'as ĉiu'j fremd'ul'o'j — kaj ĉar vi ne kutim'iĝ'is vizit'i ali'a'j'n hom'o'j'n.
Sed li respond'is en si'a rapid'a manier'o:’ Sen'senc'aĵ'o ! Se ŝi kontraŭ'star'os, dir'u al ŝi, ke ŝi'a ven'o est'as mi'a special'a dezir'o; kaj se ŝi de'nov'e kontraŭ'dir'os, dir'u al ŝi, ke mi ven'os por en'konduk'i ŝi'n, se ŝi for'rest'os.”
” Mi ne kaŭz'os al li tiu'n pen'o'n,” mi respond'is.” Se est'os nepr'e neces'e, ke mi ir'u, mi ir'os; sed tio tut'e ne far'os al mi plezur'o'n. Ĉu vi est'os ankaŭ tie, sinjor'in'o Fairfax ?”
” Ne, mi pet'is ne ven'i kaj li konsent'is mi'a'n pet'o'n. Mi dir'os al vi kiel ag'i por evit'i ceremoni'a'n en'ven'o'n, ĉar tio est'as la plej mal'agrabl'a el ĉio. Ir'u en la salon'o'n, kiam ĝi est'as ankoraŭ sen'hom'a kaj kiam la ge'sinjor'o'j ankoraŭ ne for'ir'is de la manĝ'o'tabl'o. Elekt'u lok'o'n en kviet'a angul'o, kiu plaĉ'os al vi, kaj se ne est'os al vi agrabl'e rest'i long'e, for'ir'u post kiam en'ir'is la sinjor'o'j. Kiam sinjor'o Rochester nur vid'is vi'n tie, vi pov'os for'ŝtel'ir'i tuj — neni'u rimark'os vi'n.”
” Ĉu vi kred'as, ke la gast'o'j rest'os long'e ĉi tie ?”
” Ebl'e du aŭ tri semajn'o'j'n, sed ne pli long'e. Post la pask'a'j feri'o'j sinjor'o Georg'e Lynn, la nov'e elekt'it'a parlament'an'o por Millcote, dev'os for'vojaĝ'i Londonon por ek'kun'sid'i. Mi mir'as, ke li jam tiel long'e rest'is en Thornfield. Supoz'ebl'e sinjor'o Rochester akompan'os li'n.”
Kun tim'o mi vid'is proksim'iĝ'i la hor'o'n, en kiu mi dev'os direkt'i mi'n kun mi'a lern'ant'in'o al la salon'o. La tut'a'n tag'o'n Adèle est'is tre ekscit'it'a, post kiam ŝi ek'aŭd'is, ke ŝi est'os prezent'at'a en la vesper'o al la sinjor'in'o'j; ŝi iom kviet'iĝ'is, kiam Sophie komenc'is vest'i ŝi'n. La grav'ec'o de la okaz'ont'aĵ'o tut'e okup'is ŝi'n, kaj post kiam ŝi'a'j bril'a'j, long'a'j, liber'e pend'ant'a'j har'bukl'o'j est'is ord'ig'it'a'j, ŝi'a roz'kolor'a atlas'vest'o sur'met'it'a, ŝi'a long'a skarp'o lig'it'a kaj post kiam ŝi sur'met'is la delikat'a'j'n pint'a'j'n gant'o'j'n, ŝi aspekt'is grav'a kiel juĝ'ist'o. Ne est'is neces'e admon'i ŝi'n ne mal'ord'ig'i si'a'n tualet'o'n; kiam ŝi est'is vest'it'a, ŝi sid'iĝ'is grav'e kaj si'n'gard'e sur si'a mal'grand'a seĝ'o, sed antaŭ'e ŝi zorg'e lev'is si'a'n atlas'a'n jup'et'o'n, tim'ant'e ĉif'i ĝi'n, kaj post'e ŝi cert'ig'is al mi, ke ŝi ne mov'iĝ'os antaŭ ol mi est'os pret'a. Sed mi est'is baldaŭ pret'a: en mal'mult'a temp'o mi sur'met'is mi'a'n arĝent-griz'a'n vest'o'n, la plej bon'a'n, kiu'n mi posed'is, kaj kiu est'is aĉet'it'a de mi por la edz'iĝ'o'fest'o de fraŭl'in'o Templ'e, kaj kiu'n mi de post tiu okaz'o neniam sur'hav'is; la ord'ig'o de mi'a'j har'o'j postul'is nur mal'mult'a'n temp'o'n; post'e mi sur'met'is mi'a'n sol'a'n ornam'aĵ'o'n, nom'e la broĉ'o'n el perl'o'j, kaj kun'e ni mal'supr'e'n'ir'is.
Feliĉ'e est'is ali'a en'ir'ej'o al la salon'o krom tiu tra la manĝ'o'salon'o, en kiu sid'is ĉiu'j gast'o'j por tag'manĝ'o. Ni trov'is la salon'o'n sen'hom'a; en la marmor'a kamen'o brul'is grand'a fajr'o; inter mal'oft'a'j, odor'ant'a'j flor'o'j per kiu'j la tabl'o'j est'is ornam'it'a'j, lum'is vaks'kandel'o'j en gaj'a sol'ec'o. La fajr'e-ruĝ'a kurten'o ond'iĝ'is mal'supr'e'n de la alt'a'j pord'o'ark'aĵ'o'j; kvankam est'is mal'dik'a la drapir'aĵ'o, kiu apart'ig'is ni'n de najbar'a salon'o, la tie reg'ant'a konversaci'o penetr'is al ni kiel kviet'a, mal'laŭt'a murmur'ad'o.
Adèle, ŝajn'e ankoraŭ sub la influ'o de la solen'a impres'o, sid'iĝ'is sen'parol'e sur benk'et'o, kiu'n mi montr'is al ŝi. Mi re'tir'is mi'n en fenestr'o'niĉ'o'n, pren'is libr'o'n de la plej apud'a seĝ'o kaj pen'is leg'i. Adèle port'is si'a'n benk'et'o'n kaj sid'iĝ'is antaŭ mi'a'j pied'o'j; post mal'long'a temp'o ŝi tuŝ'is mi'a'n genu'o'n.
” Kio'n vi vol'as, Adèle ?”
” est-ce que je ne puis pas prendre une seule de ces belles fleurs ?
seulement pour compléter ma toilette ? 1 ”
” Vi pens'as mult'e tro mult'e pri vi'a tualet'o, Adèle ! sed malgraŭ tio mi vol'as don'i al vi flor'o'n.” Kaj mi pren'is roz'o'n el unu el la vaz'o'j kaj ŝov'is ĝi'n en ŝi'a'n skarp'o'n. Ŝi el'ig'is ĝem'o'n de sen'fin'a kontent'ec'o, kvazaŭ la pokal'o de ŝi'a feliĉ'o est'us plen'a. Mi de'turn'is la vizaĝ'o'n por kaŝ'i rid'et'o'n, kiu'n mi ne pov'is sub'prem'i. Est'is io komik'a, sed tamen io mal'ĝoj'a en la grav'ec'o kaj la ver'a dediĉ'o, per kiu'j la mal'grand'a pariz'an'in'o pri'trakt'is la afer'o'n de si'a tualet'o.
1 Ĉu est'as al mi permes'it'e pren'i unu el tiu'j bel'eg'a'j flor'o'j, fraŭl'in'o ? Nur por komplet'ig'i mi'a'n tualet'o'n ?
Mi nun ek'aŭd'is bru'o'n de for'ŝov'ad'o de seĝ'o'j; la kurten'o antaŭ la pord'o'ark'aĵ'o est'is ŝov'it'a flank'e'n; la intern'o de la manĝ'o'salon'o iĝ'is vid'ebl'a; la lustr'o send'is si'a'n lum'o'n sur la sub ĝi star'ant'a'n tabl'o'n, sur kiu star'is bel'eg'a manĝ'il'ar'o kaj radi'ant'a servic'o el vitr'o inter'miks'it'a'j; sub la ark'aĵ'o star'is ar'o da sinjor'in'o'j; ili en'ir'is kaj la kurten'o re'foj'e etend'iĝ'is post ili.
Ili est'is nur ok'op'e; sed kiam ili'a'j vest'o'j susur'ad'is en la salon'o, ŝajn'is kvazaŭ ili'a nombr'o est'us pli grand'a. Kelk'a'j el ili est'is tre alt'kresk'a'j, mult'a'j el ili port'is blank'a'n tualet'o'n, kaj ĉiu'j est'is ĉirkaŭ'it'a'j de fald'o'plen'a'j vest'aĵ'o'j, kiu'j ŝajn'is pli'grand'ig'i ili'a'n statur'o'n, sam'e kiel nebul'cirkl'o pli'grand'ig'as la lun'o'n. Mi ek'star'is kaj far'is salut'inklin'o'n, unu aŭ du respond'e kap'klin'is al mi; la ali'a'j esplor'e rigard'is mi'n dum kelk'a temp'o.
Ili dis'iĝ'is en la salon'o; la mal'pez'ec'o kaj viv'ec'o de ili'a'j mov'o'j memor'ig'is al mi ar'o'n da blank'a'j bird'o'j. Kelk'a'j si'n ĵet'is en du'on'kuŝ'ant'a poz'o sur la kanap'o'j'n kaj otoman'o'j'n; kelk'a'j si'n klin'is super la tabl'o'j kaj rigard'is la flor'o'j'n kaj libr'o'j'n; la ceter'a'j ar'iĝ'is en grup'o'n antaŭ la kamen'o, ĉiu'j parol'is mal'laŭt'e sed kun klar'a ton'o, kiu ŝajn'is est'i kutim'a al ili. Post'e mi ek'kon'is ili'a'j'n nom'o'j'n, kiu'j'n mi sam'e bon'e pov'as nom'i nun.
Unu'e est'is tie sinjor'in'o Eshton kun si'a'j du fil'in'o'j. Okul'ŝajn'e ŝi est'is iam bel'a vir'in'o, ĉar la iam'a bel'ec'o ankoraŭ ne tut'e mal'aper'is. El ŝi'a'j fil'in'o'j la pli aĝ'a, Amy, est'is iom mal'grand'a, naiv'a kaj infan'a laŭ vizaĝ'o kaj manier'o'j, sed pik'ant'a laŭ la form'o'j; ŝi'a blank'a jup'o el muslin'o kaj la blu'a skarp'o vest'is ŝi'n tre bon'e. La du'a, Louisa, est'is pli alt'kresk'a kaj pli elegant'a laŭ figur'o; kun tre bel'a vizaĝ'o, kia'n la franc'o'j nom'as ” mino'is chiffonné ”, ambaŭ frat'in'o'j est'is blank'a'j kiel lili'o'j.
Sinjor'in'o Lynn est'is alt'kresk'a kaj fort'a, ĉirkaŭ kvar'dek'jar'a; tre fier'a laŭ aspekt'o, bel'eg'e vest'it'a per rob'o el ŝanĝ'iĝ'em'kolor'a atlas'o; ŝi'a'j mal'hel'a'j har'o'j bril'is sub la ombr'o de tro bunt'a plum'o, tiar'o el diamant'o'j ornam'is ŝi'a'j'n har'plekt'aĵ'o'j'n.
Sinjor'in'o Dent, la edz'in'o de la kolonel'o, est'is mal'pli elegant'a laŭ'vest'e, sed aspekt'is pli lady-lik'e 1 laŭ mi'a opini'o. Ŝi est'is mal'dik'a, hav'is pal'a'n, delikat'a'n vizaĝ'o'n kaj blond'a'j'n har'o'j'n. Ŝi'a'j nigr'a jup'o el atlas'o, skarp'o el ali'land'a punt'aĵ'o kaj perl'ornam'aĵ'o pli plaĉ'is al mi ol la ĉiel'ark'simil'a vest'ar'o de la titol'riĉ'a'j sinjor'in'o'j.
Sed la tri plej disting'ind'a'j — part'e ebl'e ĉar ili est'is la plej alt'kresk'a'j — est'is la vidv'in'o, sinjor'in'o Ingram kaj ŝi'a'j du fil'in'o'j Blanche kaj Mary. Ili est'is la plej alt'kresk'a'j vir'in'o'j, kiu'j'n mi iam vid'is. La patr'in'o est'is laŭ'ŝajn'e inter kvar'dek kaj kvin'dek'jar'a; ŝi'a'j har'o'j est'is — almenaŭ ĉe vaks'lum'o — ankoraŭ nigr'a'j; ankaŭ ŝi'a'j dent'o'j est'is ŝajn'e sen'difekt'a'j. Plej mult'a'j hom'o'j nom'us ŝi'n, malgraŭ ŝi'a aĝ'o, ankoraŭ bel'a vir'in'o, kaj tio ŝi est'is sen'dub'e, se oni parol'us nur pri ŝi'a ekster'aĵ'o; sed ŝi'a'j ten'iĝ'o kaj vizaĝ'esprim'o montr'is ne'el'port'ebl'a'n fier'ec'o'n.
Ŝi hav'is roman'a'j'n trajt'o'j'n kaj du'obl'a'n menton'o'n, kun'fand'iĝ'ant'a'n kun la kol'o, kiu est'is fort'a kiel kolon'o; tiu'j vizaĝ'trajt'o'j ŝajn'is al mi ne nur ŝvel'int'a'j kaj mal'hel'iĝ'int'a'j, sed eĉ plen'a'j de fier'ec'o. La menton'o montr'is la sam'a'n princip'o'n kaj ŝajn'is, ke ĝi'a rekt'ec'o est'is ne'natur'a. Ŝi hav'is krom'e mal'mol'a'j'n, fier'a'j'n okul'o'j'n; ili memor'ig'is mi'n al tiu'j de sinjor'in'o Reed; ŝi maĉ-el'parol'is si'a'j'n vort'o'j'n; ŝi'a voĉ'o est'is profund'a, ŝi'a modul'o est'is tre pomp'a, fier'eg'a unu'vort'e, ne'el'port'ebl'a.
1 kiel eminent'a sinjor'in'o
Fajr'e'ruĝ'a jup'o el velur'o kaj turban'o far'it'a el or'border'it'a hind'a ŝal'o, vest'is ŝi'n — kiel ŝi supoz'ebl'e mem kred'is — laŭ ver'a reĝ'a ind'ec'o.
Blanche kaj Mary hav'is tia'n sam'a'n figur'o'n — alt'kresk'a'n kaj mal'dik'a'n kiel popl'o. Mary est'is tro mal'dik'a, sed Blanche aspekt'is kiel Dian'o 1. Mi rigard'is ŝi'n kompren'ebl'e kun special'a interes'o. Unu'e mi vol'is vid'i, ĉu ŝi'a aper'aĵ'o est'as konform'a kun la pri'skrib'o de sinjor'in'o Fairfax; du'e ĉu ŝi est'as simil'a al la fantazi-miniatur'a portret'o, kiu'n mi est'is pentr'int'a de ŝi; kaj tri'e — mi dev'as tio'n el'dir'i !— ĉu ŝi est'as, kiel mi kred'is, ke ŝi est'u, laŭ la gust'o de sinjor'o Rochester.
Rilat'e al ŝi'a ekster'aĵ'o, ŝi est'is simil'a en ĉiu'j detal'o'j al la pri'skrib'o de sinjor'in'o Fairfax. La nobl'a bust'o — la bel'eg'a'j ŝultr'o'j la graci'a nuk'o, la mal'hel'a'j okul'o'j kaj la nigr'a'j har'bukl'o'j — sed rilat'e al la vizaĝ'o ?— Ŝi'a vizaĝ'o simil'is tiu'n de ŝi'a patr'in'o, ĝi est'is jun'ec'a simil'ec'o sen sulk'o'j kaj fald'o'j — la sam'a mal'alt'a frunt'o, la sam'a'j trajt'o'j, la sam'a fier'ec'o. Sed tiu fier'ec'o ne est'is tiel sever'a, ŝi rid'is sen'halt'e; ŝi'a rid'o est'is satir'a kaj tia est'is ankaŭ la kutim'a esprim'o de ŝi'a kurb'iĝ'int'a fier'a supr'a lip'o.
Oni dir'as, ke la geni'o est'as mem'konsci'a: mi ne sci'as ĉu fraŭl'in'o Ingram est'is geni'ul'in'o, sed ŝi est'is mem'konsci'a — ne'ordinar'e mem'konsci'a en ver'o. Ŝi komenc'is inter'parol'ad'o'n kun la delikat'a sinjor'in'o Dent pri botanik'o. Ŝajn'is, ke sinjor'in'o Dent ne stud'is tiu'n scienc'o'n, kvankam ŝi dir'is, ke ŝi am'as la flor'o'j'n,” precip'e la sovaĝ'a'j'n.” Sed fraŭl'in'o Ingram est'is tre penetr'int'a en tiu'n scienc'o'n, kaj kun mien'o de kon'ant'in'o ŝi fier'mien'e nom'is preskaŭ ĉiu'j'n laŭ'vic'e. Mi tuj rimark'is, ke ŝi mok'as sinjor'in'o'n Dent pro ties ne'sci'ad'o, kvazaŭ persekut'ant'e ŝi'n kiel ĉas'ist'o persekut'as cerv'o'n dum grand'a pel'ĉas'ad'o. Tiu pel'ĉas'ad'o ebl'e est'us sprit'a kaj sagac'a, sed ne montr'is sprit'nobl'ec'o'n. Ŝi lud'is: ŝi'a teknik'o est'is bril'a; ŝi kant'is: ŝi'a voĉ'o est'is bel'eg'a; ŝi parol'is ( special'e kun si'a patr'in'o ) franc'e kaj ŝi parol'is tiu'n lingv'o'n bon'e, flu'e kaj sen fremd'a akcent'o.
1 Dian'o est'is la bel'a di'in'o de ĉas'ad'o
Mary hav'is pli mild'a'n, pli sincer'a'n vizaĝ'o'n ol Blanche; ŝi'a'j trajt'o'j est'is pli mild'a'j, ŝi'a vizaĝ'kolor'o iom pli hel'a ( fraŭl'in'o Ingram hav'is mal'hel'a'n vizaĝ'o'n, kiel hispan'in'o )— sed Mary ne est'is viv'a, ŝi'a'j okul'o'j ne bril'is, ŝi ne sci'is mult'e parol'i, kaj sid'iĝ'int'e, ŝi rest'is kviet'e sid'ant'a kiel statu'o en si'a niĉ'o. Ambaŭ frat'in'o'j est'is vest'it'a'j per sen'makul'a blank'a kostum'o.
Ĉu mi nun ver'e kred'is, ke fraŭl'in'o Ingram est'us tiu, kiu'n sinjor'o Rochester elekt'us kiel edz'in'o'n ? Tio'n mi mem ne sci'is — mi ja ne kon'is li'a'n gust'o'n pri vir'in'a bel'ec'o. Se li am'us la majest'o'n, tiam ŝi est'us la tip'o de majest'ec'o, krom tio, ŝi est'is tre civiliz'it'a, tre kler'a kaj viv'a. Plej mult'a'j vir'o'j dev'us admir'i ŝi'n, kiel mi opini'is, kaj mi jam kred'is hav'i la pruv'o'j'n, ke li admir'as ŝi'n. Por for'ig'i la last'a'n ombr'o'n de dub'o, mi dev'us vid'i ili'n kun'e.
Ne kred'u, kar'a leg'ant'o, ke Adèle dum tiu tut'a temp'o sid'is sen'mov'e sur si'a benk'et'o antaŭ mi'a'j pied'o'j; ho ne, kiam en'ir'is la gast'in'o'j, ŝi far'is elegant'a'n riverenc'o'n kaj dir'is plej grav'e:
” bonjour, mesdames.”
Kaj fraŭl'in'o Ingram kun mok'a vizaĝ'o rigard'is mal'supr'e'n al ŝi kri'ant'e:” Ho, kia mal'grand'a pup'o !”
Sinjor'in'o Lynn rimark'is:” Supoz'ebl'e ŝi est'as la zorg'at'in'o de sinjor'o Rochester — la franc'a knab'in'et'o, pri kiu li parol'is al ni.”
Fraŭl'in'o Dent pren'is ŝi'a'n man'o'n kaj amik'e ĝi'n kis'is. Amy kaj Louisa Eshton kri'is sam'temp'e:
” Kia ĉarm'a infan'o !”
Post'e ili sid'ig'is ŝi'n inter si sur la kanap'o kaj altern'e parol'is kun ŝi angl'e kaj kripl'ig'it'e franc'e. Ŝi ne nur al'tir'is sur si'n la atent'o'n de la jun'a'j fraŭl'in'o'j, sed ankaŭ tiu'n de sinjor'in'o'j Esthon kaj Lynn kaj est'is tro'dorlot'it'a laŭ kor'dezir'o.
Fin'e est'is en'port'it'a la kaf'o kaj oni vok'is la sinjor'o'j'n. Mi sid'is en la ombr'o, se ie si'n trov'is ombr'o en la hel'e pri'lum'it'a salon'o; la kurten'o de la fenestr'o du'on'e kaŝ'is mi'n. De'nov'e la pord'ark'aĵ'o osced'is: ili ven'is. La en'ir'o de la sinjor'o'j est'is impon'a, sam'e kiel tiu de la sinjor'in'o'j. Ĉiu'j est'is nigr'e vest'it'a'j; plej mult'a'j el ili est'is alt'kresk'a'j, iu'j est'is jun'a'j, Henry kaj Frederik Lynn est'is ver'e tre elegant'a'j sinjor'o'j. Kaj kolonel'o Dent est'is bel'a, soldat'e aspekt'ant'a vir'o. Sinjor'o Eshton, la magistrat-ofic'ist'o de la distrikt'o, est'is tre ĝentleman'ec'a; li'a'j har'o'j est'is tut'e nigr'a'j, li'a'j brov'o'j kaj la barb'o est'is ankoraŭ mal'hel'a'j; kaj tio don'is al li la aspekt'o'n de ” père nobl'e de théâtre ”. Lord'o Ingram est'is alt'kresk'a kiel li'a'j frat'in'o'j, kaj sam'e kiel ili, li est'is bel'aspekt'a, sed li hav'is la sen'viv'a'n rigard'o'n de Mary, ŝajn'is, ke li'a'j korp'o'membr'o'j est'as pli long'a'j ol li'a sang'o est'as viv'a kaj li'a cerb'o est'as fort'a.
Kaj kie est'is sinjor'o Rochester ?
Fin'e li en'ir'is. Mi ne rigard'is la pord'ark'aĵ'o'n, sed mi vid'is li'n en'ir'i.
Mi pen'is direkt'i mi'a'n atent'o'n al la trik'il'o'j, al la maŝ'o'j de la mon'uj'o, kiu'n mi trik'is — mi vol'is pens'i nur al la labor'o, kiu'n mi ten'is en la man'o'j, nur al la arĝent'perl'o'j kaj silk'a'j faden'o'j, kuŝ'ant'a'j sur mi'a'j genu'o'j — sed mi vid'is tiel klar'e li'a'n figur'o'n kaj ne'vol'e mi re'vok'is en mi'a'n memor'o'n la moment'o'n, kiam mi last'e li'n vid'is: tuj post kiam mi far'is al li serv'o'n, kiu'n li tiel klar'e nom'is grand'a kiam li, ten'ant'e mi'a'n man'o'n kaj penetr'e rigard'ant'e mi'a'n vizaĝ'o'n, perfid'is kor'o'n mal'ŝarĝ'ot'a'n — kaj kies sent'o'j'n mi divid'is ! Kiel proksim'e mi est'is al li en tiu moment'o ! Kio de post tiu temp'o okaz'is por ebl'e ŝanĝ'i ni'a'n reciprok'a'n situaci'o'n ? Kaj nun, kiel fremd'a'j, kiel mal'proksim'a'j ni est'is unu al ali'a ! Tiel fremd'a'j, ke mi ne plu atend'is, ke li ven'os al mi por parol'i kun mi. Mi sekv'e ne mir'is, ke li pren'is seĝ'o'n kaj ek'sid'is en la ali'a flank'o de la salon'o, komenc'is inter'parol'ad'o'n kun kelk'a'j gast'in'o'j, tut'e ne atent'ant'e mi'n.
Apenaŭ mi rimark'is, ke li'a atent'o est'as adres'it'a al la gast'in'o'j kaj ke mi pov'os rigard'i li'n, mi fiks'is mi'a'j'n okul'o'j'n sur li'a'n vizaĝ'o'n. Mi ne pov'is reg'i mi'a'j'n palpebr'o'j'n: ili vol'is lev'i si'n, kaj ili'a iris'o vol'is si'n fiks'i sur li'n. Mi rigard'is li'n kaj la rigard'ad'o kaŭz'is al mi ĝoj'o'n ĉarm'eg'a'n, dolor'ig'a'n ĝoj'o'n; ĝi est'is kvazaŭ pur'a or'o kun mort'ig'ant'a pint'o el ŝtal'o; ĝi est'is ĝoj'o simil'a al tiu, kiu'n sent'as soif'mort'ant'a hom'o, sci'ant'a, ke la font'o al kiu li ramp'is, est'as venen'it'a, kaj tamen klin'as si'n por trink'i la mort'ig'a'n trink'aĵ'o'n.
Kiel ver'e est'as, ke ” bel'ec'o kuŝ'as en la okul'o'j de la rigard'ant'o ”. La sen'kolor'a, oliv-nuanc'a vizaĝ'o de mi'a mastr'o, li'a angul'hav'a frunt'o, li'a'j larĝ'a'j gagat-nigr'a'j brov'o'j, li'a'j profund'a'j okul'o'j, la akr'a'j trajt'o'j, li'a energi'a, sever'a buŝ'o — ĉio montr'ant'a energi'o'n, decid'em'o'n kaj fort'a'n vol'o'n — ili ne est'is bel'a'j laŭ ĉiu'j regul'o'j de la bel'ec'o; sed al mi ili est'is pli ol bel'a'j; la trajt'o'j est'is interes'a'j, al mi ili est'is impres'a'j; ili tut'e super'reg'is mi'n, tiel impres'e, ke mi perd'is la fort'o'n pri mi'a'j propr'a'j sent'o'j, kiu'j sub'met'iĝ'is al li'a'j. Mi ne intenc'is am'i li'n; la leg'ant'o sci'as, ke mi far'is mi'a'n ebl'o'n for'tim'ig'i el mi'a anim'o la ĝerm'o'n de tiu am'o, tuj kiam mi mal'kovr'is ĝi'n; kaj nun, re'vid'ant'e li'n por la unu'a foj'o, ĝi tuj re'viv'is freŝ'e kaj fort'e ! Kvankam li ne rigard'is, li ag'is, ke mi dev'is am'i li'n.
Mi kompar'is li'n kun li'a'j gast'o'j. Kio est'is tiu kuraĝ'plen'a, fier'a graci'ec'o de la Lynnoj, tiu sopir'ant'a elegant'ec'o de lord'o Ingram — eĉ la milit'ist'a disting'iĝ'o de la kolonel'o Dent, kompar'e kun la intern'a fort'o kaj natur'a favor'o, parol'ant'a'j el li'a'j rigard'o'j ? Mi ne simpati'is kun ili'a ekster'aĵ'o — malgraŭ tio mi pov'is kompren'i, ke est'as hom'o'j, kiu'j trov'as ili'n interes'a'j, bel'a'j, impon'a'j, kaj kontraŭ'e opini'as, ke sinjor'o Rochester est'as mal'hel'a kaj melankoli'a. Mi vid'is ili'n rid'i — ili'a rid'o ne ŝanĝ'is mi'a'n opini'o'n; la lum'o de la kandel'o'j hav'is en si pli mult'a'n viv'o'n, ol ili'a rid'o; la tint'ad'o de la sonor'il'o'j hav'is pli profund'a'n signif'o'n ol ili'a rid'o. Mi vid'is sinjor'o'n Rochester rid'et'i:— li'a'j akr'a'j trajt'o'j far'iĝ'is mild'a'j, li'a'j okul'o'j est'iĝ'is bril'a'j kaj mol'a'j, li'a'j rigard'o'j penetr'is dolĉ'e en mi'a'n kor'o'n. En tiu moment'o li parol'is kun Louise kaj Amy Eshton. Mi mir'is vid'ant'e, kiel kviet'e ili el'ten'is la rigard'o'n, kiu ŝajn'is tiel penetr'ant'a al mi; mi atend'is, ke ili mal'lev'us la palpebr'o'j'n, ke ili altern'e ruĝ'iĝ'us kaj pal'iĝ'us — kaj tamen mi est'is feliĉ'a, vid'ant'e, ke ili ne ekscit'iĝ'is.” Li ne est'as al ili, kio li est'as al mi,” mi pens'is,” li ne est'as ili'a egal'ul'o. Mi kred'as, ke li est'as sam'spec'a kiel mi — pri tio mi est'as cert'a — mi sent'as mi'n li'a egal'ul'in'o — mi kompren'as la lingv'o'n de li'a'j mov'o'j, de li'a'j vizaĝ'trajt'o'j; kvankam ni'n dis'ig'as rang'o kaj riĉ'ec'o, mi tamen hav'as i'o'n en mi'a'j kap'o kaj kor'o, en mi'a'j sang'o kaj nerv'o'j, kio far'as mi'n li'a egal'ul'in'o. Ĉu mi dir'is antaŭ mal'mult'a'j tag'o'j, ke mi hav'as plu neni'o'n por far'i kun li, krom ricev'i el li'a'j man'o'j mi'a'n salajr'o'n ?
Ĉu mi mal'permes'is al mi rigard'i li'n ali'e krom mi'a'n pag'ant'o'n ? Tio est'as blasfem'o kontraŭ la natur'o ! Ĉiu bon'a, ver'a, potenc'a sent'o, loĝ'ant'a en mi, kolekt'iĝ'as ĉirkaŭ li. Mi sci'as, ke mi dev'as kaŝ'i mi'a'j'n sent'o'j'n, ke mi dev'as mort'ig'i ĉiu'n esper'o'n, ke li pov'as sent'i por mi nur mal'mult'a'n interes'o'n. Ĉar dir'ant'e, ke mi est'as sam'spec'a kiel li, mi ne cel'as per tio, ke mi posed'as li'a'n influ'potenc'o'n kaj la magi'o'n de li'a al'tir'pov'o. Mi vol'as nur dir'i, ke mi hav'as sam'spec'a'j'n opini'o'j'n kaj sent'o'j'n, kiu'j'n li posed'as. Kaj ripet'e mi dev'as dir'i, ke ni por ĉiam est'as dis'ig'it'a'j:— kaj tamen, tiel long'e kiel mi pov'os spir'i, tiel long'e mi dev'os am'i li'n.”
La kaf'o est'is dis'don'it'a. De post la ven'o de la sinjor'o'j, la sinjor'in'o'j far'iĝ'is viv'a'j kiel alaŭd'o'j, la konversaci'o est'iĝ'is ĝoj'a kaj bon'humor'a. Kolonel'o Dent kaj sinjor'o Eshton parol'is pri politik'o, ili'a'j edz'in'o'j aŭskult'is ili'n. La du fier'a'j vidv'in'o'j, sinjor'in'o'j Lynn kaj Ingram inter'parol'is intim'e; sinjor'o Georg'e — kiu'n mi ankoraŭ ne pri'skrib'is — tre alt'kresk'a kaj san'e aspekt'ant'a nobel'o, star'is antaŭ ili'a kanap'o kaj ten'is la tas'o'n en la man'o, miks'ant'e de temp'o al temp'o kelk'a'j'n vort'o'j'n en ili'a'n konversaci'o'n. Sinjor'o Frederik Lynn sid'iĝ'is flank'e de Mary Ingram kaj klar'ig'is al ŝi la gravur'aĵ'o'n de bel'a verk'o; ŝi atent'e aŭskult'is, rid'et'is kelk'foj'e, sed parol'is tre mal'mult'e. La alt'a kaj flegm'ec'a lord'o Ingram si'n apog'is kun kruc'it'a'j brak'o'j sur la dors'o de seĝ'o, sur kiu sid'is la et'a, viv'ec'a Amy Eshton; ŝi rigard'is supr'e'n al li kaj babil'is kiel silvi'o; ŝi ŝat'is li'n pli ol sinjor'o'n Rochester. Henry Lynn ek'sid'is ĉe la pied'o'j de Louisa sur otoman'o; Adèle divid'is ĝi'n kun li; li pen'is parol'i kun ŝi franc'e, kaj Louisa rid'is pro li'a'j mal'kler'ec'o kaj mal'lert'aĵ'o'j. Al kiu Blanche Ingram dev'is parol'i ? Ŝi star'is sol'a ĉe la tabl'o kaj plen'graci'e si'n klin'is super album'o. Ŝajn'is, ke ŝi atend'is est'i serĉ'at'a; sed ŝi ne atend'is tro long'e, ĉar ŝi mem elekt'is kun'ul'o'n.
Sinjor'o Rochester, post kiam li for'ir'is de la Eshtonoj, star'is sam'e sol'a ĉe la kamen'o, kiel ŝi ĉe la tabl'o; ŝi sid'iĝ'is kontraŭ li, elekt'ant'e lok'o'n ĉe la ali'a flank'o de la kamen'kornic'o.
” Sinjor'o Rochester, mi kred'is, ke vi ne est'as amik'o de infan'o'j !”
” Mi ne est'as ili'a amik'o.”
” Kiel do okaz'is, ke vi adopt'is tia'n pup'et'o'n kiel la jen'a'n ?”
Sam'temp'e ŝi montr'is Adèle.” Kie do vi trov'is ŝi'n ?”
” Mi ne trov'is ŝi'n. Oni post'las'is ŝi'n al mi.”
” Vi dev'us send'i ŝi'n en lern'ej'o'n.”
” Tio'n mi ne pov'is pag'i. Lern'ej'o'j est'as tiel mult'e'kost'a'j.”
” Nu, mi supoz'as, ke vi ven'ig'is por ŝi guvern'ist'in'o'n. Mi ĵus vid'is person'in'o'n ĉe ŝi — ĉu ŝi ne est'as plu tie ? Ho, jen ŝi sid'as mal'antaŭ la fenestr'o'kurten'o. Vi ver'ŝajn'e ja dev'as pag'i al ŝi salajr'o'n, kaj mi kred'as, ke ankaŭ tio est'as mult'e'kost'a, ebl'e ankoraŭ pli mult'e'kost'a. Vi ja dev'as krom tio don'i manĝ'o'n al ambaŭ.”
Mi tim'is,— aŭ ĉu mi dir'os, mi esper'is, ke la alud'o al mi'a person'o, kaŭz'us, ke sinjor'o Rochester direkt'us si'a'j'n rigard'o'j'n al la lok'o, kie mi est'is sid'ant'a, kaj ne'vol'e mi re'tir'is mi'n pli profund'e'n en la ombr'o'n, sed li ne turn'is si'n.
” Mi ne pri'pens'is la afer'o'n,” li dir'is indiferent'e, rigard'ant'e rekt'e antaŭ si.
” Vi vir'o'j pri'pens'as neniam, kio est'as ekonomi'a aŭ saĝ'a. Vi dev'as aŭd'i, kio'n mi'a patr'in'o dir'as pri la guvern'ist'in'o'j. Mi kred'as, ke Mary kaj mi en ni'a jun'ec'o hav'is pli ol dek'du'o'n da ili, la du'on'o est'is abomen'a, la ceter'a'j est'is nur rid'ind'a'j kaj ĉiu'j kun'e ne'el'ten'ebl'a'j — ĉu ne ver'e, patr'in'o ?”
” Ĉu vi parol'is al mi, mi'a kar'ul'in'o ?”
La jun'a fraŭl'in'o tiel titol'it'a kiel special'a propr'aĵ'o de la vidv'in'o, ripet'is si'a'n demand'o'n kun klar'ig'o pri la alud'it'a tem'o.
” Mi'a kar'ul'in'o, ne parol'u al mi pri guvern'ist'in'o'j; la nur'a nom'o jam ig'as mi'n nerv'a. Ili'a'j ne'sci'o kaj kapric'o'j far'is el mi martir'in'o'n. Ĉiu'tag'e mi dank'as Di'o'n, ke fin'e mi est'is sen'ig'at'a de ili !”
Post tiu'j vort'o'j sinjor'in'o Dent si'n klin'is al la pi'a sinjor'in'o kaj flustr'is al ŝi i'o'n en la orel'o. Laŭ la respond'o, kiu sekv'is, mi konklud'is, ke ŝi memor'ig'is al ŝi pri la ĉe'est'o de unu el la mal'estim'at'a ras'o.
” Tant pis ! 1 ” dir'is la sinjor'in'o,” mi esper'as, ke mi'a rimark'o est'os util'a al ŝi !” Post'e ŝi dir'is plu'e, sed ankoraŭ sufiĉ'e laŭt'voĉ'e por est'i aŭd'at'a de mi,” Mi bon'e vid'is ŝi'n; mi pov'as juĝ'i la fizionomi'o'j'n kaj sur ŝi'a mi vid'is ĉiu'j'n erar'o'j'n de ŝi'a rang'o.”
” Kaj kiu'j ili est'as, sinjor'in'o !” laŭt'voĉ'e demand'is sinjor'o Rochester.” Mi flustr'os ili'n en vi'a orel'o,” respond'is ŝi, tri'foj'e sku'ant'e tie'n kaj re'e'n si'a'n turban'o'n en mult'signif'a manier'o.
” Mi'a sci'vol'o dezir'as est'i tuj kontent'ig'at'a, ĝi est'as tre mal'sat'a.”
” Demand'u al Blanche; ŝi ja sid'as pli proksim'e al vi ol mi,”
” Ho, patr'in'o, mi hav'as nur unu juĝ'o'n pri la tut'a ras'o ! Ili est'as, mal'long'e dir'it'e, grand'a turment'o ! Neces'a mal'bon'o ! Mi ne dir'as tio'n, ĉar mi mem sufer'is mult'e pro ili ! Ne, mi ĉiam ŝanĝ'is la rol'o'j'n. Kia'j'n petol'aĵ'o'j'n Theodor kaj mi aranĝ'is kontraŭ fraŭl'in'o Wilson, kaj kontraŭ fraŭl'in'o Greys kaj kontraŭ ’madame’ Joubert, Mary est'is ĉiam tro dorm'em'a por part'o'pren'i kun si'a tut'a anim'o ni'a'j'n konspir'o'j'n. La plej bon'a'n petol'aĵ'o'n ni ŝpin'is kontraŭ madame Joubert. Fraŭl'in'o Wilson est'is kompat'ind'a, mal'san'em'a, mal'ĝoj'a, plor'em'a est'aĵ'o, mal'mult'vort'e, ne pen'ind'is venk'i ŝi'n; kaj fraŭl'in'o Grey est'is krut'a kaj sen'sent'em'a, ŝi ne sent'is la petol'aĵ'o'j'n. Sed tiu kompat'ind'a madame Joubert ! Mi vid'as ankoraŭ ŝi'a'n frenez'a'n furioz'ec'o'n post kiam ni el'ĉerp'is ŝi'a'n pacienc'o'n, kiam ni dis'verŝ'is ni'a'n te'o'n, dis'pec'et'ig'is ni'a'j'n buter'pan'o'j'n, ĵet'is ni'a'j'n libr'o'j'n ĝis la plafon'o kaj far'is infer'a'n muzik'o'n, per la lini'il'o'j, la pupitr'o, la fajr'instig'il'o kaj la kamen'krad'o. Ĉu vi memor'as ankoraŭ tiu'j'n ĝoj'a'j'n tag'o'j'n, Theodor ?”
1 Des pli mal'bon'e !
” Je-e-e-s, tre cert'e mi memor'as ili'n,” tir'ton'e respond'is lord'o Ingram,” kaj la kompat'ind'a, mal'jun'a kripl'ul'in'o kutim'is kri'i:’ Ho, vi mal'bon'a'j, mal'taŭg'a'j infan'aĉ'o'j !’— kaj post'e mi predik'is al ŝi, ĉar ŝi est'is tiel arogant'a, ke ŝi vol'is instru'i tia'j'n saĝ'a'j'n est'aĵ'o'j'n, kia'j ni est'is, dum ŝi mem est'is tiel ne'sci'ant'a.”
” Tio'n ni far'is ! kaj Theodor, ĉu vi sci'as ankoraŭ, kiel mi ĉiam help'is al vi turment'i kaj ekscit'i vi'a'n intendant'o'n, la pal'a'n griz'a'n sinjor'o'n Vining ? La mal'san'a'n pastr'o'n iĝ'ont'a'n, kiel ni nom'is li'n ? Li kaj fraŭl'in'o Wilson permes'is al si en'am'iĝ'i unu je la ali'a — nom'e Theodor kaj mi imag'is tio'n; ni kapt'is mult'a'j'n el ili'a'j kar'eg'a'j rigard'o'j kaj ĝem'o'j, kiu'j'n ni nom'is la pruv'o'j de la ’ belle passion ’. Kaj mi pov'as cert'ig'i vi'n, ke la publik'o baldaŭ aŭd'is pri ni'a mal'kovr'o, kiu'n ni uz'is kiel spec'o'n de kran'o por el'ig'i el la dom'o ni'a'n balast'o'n. Mi'a bon'a patr'in'o, tuj kiam ŝi ek'sci'is la histori'o'n, baldaŭ el'trov'is, ke la afer'o hav'is mal'moral'a'n tendenc'o'n. Ĉu ne ver'e, mi'a kar'a ladypatrino ?”
” Cert'e, mi'a kar'a. Kaj mi est'is prav'a, kred'u al mi. Trov'iĝ'as mil tial'o'j, kial ’liaison’ inter la guvern'ist'in'o kaj la intendant'o ne pov'as est'i toler'at'a en dec'a por'sinjor'a dom'o, unu'e ĉar —”
” Ho kar'a ĉiel'o, patr'in'o ! Indulg'u ni'n kaj ne rakont'u re'foj'e la tial'o'n ! Du rest'e ( = krom'e ), ni ja kon'as ili'n ĉiu'j'n: la danĝer'o de la mal'bon'a ekzempl'o por la sen'kulp'o de la jun'ul'ar'o; mal'atent'o kaj ĝi'n sekv'ant'a preter'las'o de dev'o'j de la ge'am'ant'o'j — reciprok'a inter'lig'o kaj help'ad'o; la el tio de'ven'ant'a fid'o — post'e sen'hont'ec'o — ribel'ad'o kaj fin'e ĝeneral'a ruin'eg'o ! Ĉu mi ne prav'as, baron'in'o Ingram de Ingram-Farko ?”
” Mi'a lili'o, vi est'as prav'a kiel kutim'e.”
” Ni do ne parol'u plu pri tio, sed pri io ali'a.”
Amy Eshton, kiu ne est'is aŭd'int'a tiu'n ” diktum ”( last'a'n parol'o'n ) aŭ ne est'is atent'int'a ĝi'n, daŭr'ig'is per si'a mol'a, infan'a ton'o:” Louisa kaj mi ankaŭ kutim'is turment'i ni'a'n guvern'ist'in'o'n, sed ŝi est'is tia kar'a, bon'a est'aĵ'o, ŝi el'port'is ĉio'n, neni'o pov'is mal'trankvil'ig'i ŝi'a'n bon'a'n humor'o'n. Neniam ŝi koler'is kontraŭ ni, ĉu ne ver'e Louisa ? Neniam.”
” Ne, neniam; malgraŭ ĉio, kio'n ni far'is: mal'ord'ig'i ŝi'a'n kudr'il'ar'o'n, ŝi'a'n skrib'il'ar'o'n, eĉ turn'i ŝi'a'n tir'kest'o'n kaj ĉio'n miks'ĵet'i, kaj ŝi est'is ĉiam bon'anim'a, ŝi don'is al ni ĉio'n, kio'n ni dezir'is.”
” Mi supoz'as,” dir'is fraŭl'in'o Ingram, sarkasm'e grimac'ant'e per la lip'o'j,” ke mi aŭd'os tut'a'n ekstrakt'o'n el la memor'skrib'o'j pri ĉiu'j nun'a'j kaj est'int'a'j guvern'ist'in'o'j. Por evit'i tia'n terur'aĵ'o'n, mi re'foj'e konduk'as la konversaci'o'n sur ali'a'n tem'o'n.
Ĉu vi sub'ten'as mi'a'n propon'o'n, sinjor'o Rochester ?”
” Sinjor'in'o, mi sub'ten'as ĝi'n ĉiu'rilat'e.”
” Sekv'e est'u permes'at'e al mi komenc'i. signor Eduard'o, ĉu vi'a voĉ'o est'as hodiaŭ vesper'e kant'kapabl'a ?
” Donna Bianca, ĝi est'os, se vi ordon'as tio'n.”
” Tiam signor, aŭskult'u mi'a'n reĝ'a'n ordon'o'n, pret'ig'u vi'a'j'n pulm'o'j'n kaj ali'a'j'n voĉ'organ'o'j'n, ĉar mi bezon'os ili'n en mi'a reĝ'a serv'o.”
” Kiu ne dezir'us est'i la Rizzio 1 de tia di'a Maria ?
” Al la diabl'o tiu Rizzio !” ŝi kri'is, ĵet'ant'e mal'antaŭ'e'n la kap'o'n tiel, ke ĉiu'j har'bukl'o'j flirt'ad'is, kiam ŝi ir'is al la pian'o.” Mi opini'as, ke la harp'ist'o Davido est'is naiv'eg'a stult'ul'o. Al mi mult'e pli mult'e plaĉ'as Bothwell. 2 Mi ne am'as vir'o'n, kiu ne hav'as i'o'n diabl'a'n en si; kaj la histori'o dir'u pri James Hepburn, kio'n ĝi vol'as — mi imag'as, ke li est'is la sovaĝ'a, obstin'a bandit-hero'o, al kiu mi est'us konsent'int'a don'i mi'a'n man'o'n.”
” Sinjor'o'j, vi aŭd'is tio'n ! Kiu el vi plej simil'as al Bothwell ?”
ek'kri'is sinjor'o Rochester.
” Mi preskaŭ kred'us, ke vi ĝu'as tiu'n privilegi'o'n,” respond'is kolonel'o Dent.
” Je mi'a honor'o, mi ŝuld'as al vi dank'o'n,” dir'is sinjor'o Rochester.
Fraŭl'in'o Ingram, kiu nun kun fier'a graci'ec'o sid'iĝ'is antaŭ la pian'o daŭr'e parol'ant'e, kiel reĝ'in'o ord'ig'is ĉirkaŭ si la pentr'ind'a'j'n fald'o'j'n de si'a neĝ'blank'a jup'o kaj komenc'is bril'a'n prelud'o'n. Ĉi tiu'n vesper'o'n ŝi vid'ebl'e sid'is sur si'a alt'a ĉeval'o 3; ne nur ŝi'a parol'o sed ankaŭ si'a mien'o ŝajn'is el'dev'ig'i la mir'o'n de ŝi'a'j aŭskult'ant'o'j. Vid'ebl'e ŝi vol'is far'i blind'ig'a'n konstern'a'n impres'o'n.
” Ho, la nun'a'j jun'a'j vir'o'j tiel ted'as mi'n !” ŝi kri'is, dum ŝi'a'j fingr'o'j flug'is sur la klav'o'j.” Kompat'ind'a'j, mal'san'a'j tro'dorlot'it'a'j est'aĵ'o'j, ili ne kapabl'as far'i unu paŝ'o'n ekster la pord'o'j de la patr'a ĝarden'o, ili ne kuraĝ'as si'n risk'i tiel mal'proksim'e'n sen la permes'o kaj protekt'o de la patr'in'o ! Ili est'as kre'it'aĵ'o'j, kies ĉiu'j nur'a'j zorg'o'j konsist'as el la konserv'ad'o de la bel'a'j vizaĝ'o'j, blank'a'j man'o'j kaj mal'grand'a'j pied'o'j ! Kvazaŭ la vir'o'j hav'us iu'n rilat'o'n kun bel'ec'o ! Kvazaŭ am'ind'ec'o ne est'us la special'a prerogativ'o de vir'in'o'j — ili'a laŭ'rajt'a apanaĝ'o kaj ili'a hered'aĵ'o ! Mi konfes'as, ke mal'bel'a vir'in'aĉ'o est'as makul'o sur la bel'a vizaĝ'o de la kre'it'aĵ'o. Sed la ĝentleman'o'j zorg'u nur, ke ili posed'u kuraĝ'o'n kaj fort'o'n ! Ili'a deviz'o est'u: Ĉas'ad'o, batal'ad'o ! La ceter'o ne ind'as est'i pri'parol'at'a. Tio est'us mi'a deviz'o, se mi est'us vir'o !”
1 Sekretari'o de Maria Stuart, kiu en 1566 est'is mort'ig'it'a de kun'kulp'ant'o'j de ŝi'a edz'o.
2 Skot'a nobel'o, kiu pere'ig'is Henri Darnley, la du'a'n edz'o'n de Maria Stuart, kaj kiu edz'iĝ'is kun ŝi en 1567. Li est'is for'pel'it'a de Skot'uj'o, kaj mort'is en mizer'o en Dan'uj'o 1577.
3 intenc'is al'tir'i sur si'n ĉies atent'o'n.
” Se iam mi edz'in'iĝ'os,” ŝi parol'is plu'e post paŭz'o, kiu'n neni'u inter'romp'is,” mi decid'is, ke mi'a edz'o ne est'u mi'a rival'o, sed la relief'ig'ant'o de mi'a'j ec'o'j. Mi ne toler'os konkur'ant'o'n ĉe mi'a tron'o; mi postul'os ne'divid'it'a'n ovaci'o'n. Li'a ador'ad'o ne est'u divid'at'a inter la figur'o, kiu'n li vid'as en la spegul'o kaj mi.
Sinjor'o Rochester, vi kant'u nun kaj mi akompan'os vi'n.”
” Mi est'as tut'e obe'em'a,” li dir'is.
” Jen est'as kant'o de korsar'o'j. Sci'u, ke mi ador'as la korsar'o'j'n, tial vi kant'u la kant'o'n con spirit'o.”
” Ordon'o de fraŭl'in'o Ingram eĉ entuziasm'ig'us glas'o'n da lakt'o kaj akv'o.”
” Sekv'e est'u si'n'gard'a. Se vi ne kant'os laŭ mi'a gust'o, mi hont'ig'os vi'n, montr'ant'e kiel tiu'j kant'o'j est'u kantat'a'j.”
” Tio signif'us kron'i la ne'kapabl'o'n ! Nun mi far'os mi'a'n ebl'o'n kant'i kiel ebl'e plej mal'bon'e.”
” gardez-vous en bi'e'n ! 1 Se vi intenc'e far'os erar'o'j'n, mi sub'met'os vi'n al dec'a pun'o.”
1 Gard'u vi'n !
” Fraŭl'in'o Ingram dev'as est'i indulg'a, ĉar ŝi hav'as la potenc'o'n sur'met'i pun'o'n, kiu super'as la hom'a'n fort'o'n.”
” Ha, ha ! Klar'ig'u tio'n,”
” Pardon'u mi'n, tia klar'ig'o ne est'as neces'a ĉi tie; vi'a propr'a sent'o dev'as dir'i al vi, ke unu sulk'o sur vi'a frunt'o anstataŭ'os mort'pun'o'n.”
” Kant'u !” ŝi dir'is ek'lud'ant'e viv'a'n akompan'o'n per la pian'o.
” Nun ven'is la temp'o, ke mi for'ŝtel'iĝ'u,” mi pens'is, sed la ton'o'j sam'temp'e son'ant'a'j en mi'a'j'n orel'o'j'n, re'ten'is mi'n. Sinjor'in'o Fairfax est'is dir'int'a, ke sinjor'o Rochester hav'as bel'a'n voĉ'o'n. Ŝi dir'is la ver'o'n — mol'a'n, fort'a'n bas'o'n li posed'is, en kiu kuŝ'is tut'a li'a fort'o kaj tut'a li'a sent'o, kiu trov'is voj'o'n tra la orel'o al la kor'o, kie ĝi vek'is mir'ind'a'n, feliĉ'eg'a'n sent'o'n. Mi atend'is ĝis la last'a profund'a son'o for'vibr'is — ĝis la ĝeneral'a inter'parol'ad'o re'foj'e komenc'iĝ'is; post'e mi for'las'is mi'a'n kaŝ'it'a'n angul'o'n kaj el'ir'is tra flank'pord'o, kiu feliĉ'e est'is tre proksim'a. Tra tiu pord'o mi en'ir'is en la hal'o'n laŭ mal'larĝ'a koridor'o; tra'ir'ant'e ĝi'n, mi rimark'is, ke mi'a sandal'o mal'lig'iĝ'is; mi kurb'ig'is mi'n por re'lig'i ĝi'n kaj met'is mi'a'n pied'o'n sur la tapiŝ'o'n de la ŝtup'ar'o. En la sam'a moment'o mi aŭd'is, ke la pord'o de la manĝ'o'salon'o mal'ferm'iĝ'is; unu sinjor'o el'ir'is ĝi'n; rapid'e mi lev'is mi'n kaj star'is vizaĝ'o'n kontraŭ vizaĝ'o antaŭ li.
Est'is sinjor'o Rochester.
” Kiel vi fart'as ?” li demand'is.
” Mi fart'as bon'e, sinjor'o.”
” Kial en la salon'o vi ne ven'is por parol'i kun mi ?”
Mi pens'is, ke mi pov'us adres'i la sam'a'n demand'o'n al la demand'int'o, sed mi ne permes'is al mi tiu'n liber'ec'o'n. Mi respond'is:
” Mi ne vol'is vi'n ĝen'i, sinjor'o, ĉar vi ŝajn'is est'i sufiĉ'e okup'it'a.”
” Kio'n vi far'is dum mi'a for'est'o ?”
” Neni'o'n ekster'ordinar'a'n; mi instru'is Adèlon kiel kutim'e.”
” Kaj vi far'iĝ'is pli pal'a ol vi est'is; tio'n mi vid'is ĉe la unu'a ek'rigard'o. Kio okaz'is ?”
” Tut'e neni'o, sinjor'o.”
” Ĉu vi mal'varm'um'is tiu'n vesper'o'n, kiam vi preskaŭ dron'ig'is mi'n ?”
” Tut'e ne.”
” Re'ir'u en la salon'o'n; vi for'ir'as tro fru'e.”
” Mi est'as lac'a, sinjor'o.”
Li rigard'is mi'n dum moment'o.
” Kaj iom mal'ĝoj'a,” li dir'is.” Kio est'as al vi ? Dir'u al mi.”
” Neni'o — neni'o, sinjor'o. Mi ne est'as mal'ĝoj'a.”
” Sed mi cert'ig'as vi'n, ke vi est'as,— tiel mal'ĝoj'a, ke larm'o'j en'ir'us vi'a'j'n okul'o'j'n, se mi parol'us plu'e — ver'e, mi jam vid'is ili'n bril'i, kaj jen unu perl'o rul'iĝ'is de la palpebr'o sur la vang'o'n. Se mi hav'us la temp'o'n kaj ne est'us en mort'a tim'o, ke iu klaĉ'em'a serv'ist'in'o pov'us preter'ir'i, mi baldaŭ mal'kovr'us, kio'n ĉio tio signif'as. Nu, mi vol'as sen'kulp'ig'i vi'n hodiaŭ vesper'e; sed kompren'u bon'e, ke mi atend'os vid'i vi'n ĉiu'vesper'e en la salon'o, tiel long'e, kiel mi'a'j gast'o'j est'as ĉi tie. Tio est'as mi'a dezir'o; ne forges'u pri ĝi kaj ne mal'atent'u ĝi'n. Nun ir'u.
Send'u Sophien, por ke ŝi for'konduk'u Adèle. Bon'a'n nokt'o'n, mi'a —”.
Subit'e li ek'silent'is, mord'is si'a'n lip'o'n kaj rapid'e for'ir'is de mi.
Tiu'j tag'o'j en Thornfield Hall est'is ĝoj'a'j sed sam'temp'e mult'okup'a'j: kiel ili diferenc'is de la unu'a'j kviet'a'j monoton'a'j monat'o'j, kiu'j'n mi pas'ig'is sub ĝi'a tegment'o. Ĉiu'j mal'ĝoj'a'j sent'o'j ŝajn'is est'i for'pel'it'a'j el la dom'o kaj ĉiu'j mal'gaj'a'j re'memor'o'j ŝajn'is est'i forges'it'a'j, ĉie est'is mult'mov'ec'o, la tut'a'n tag'o'n. Tra la ali'e tiel sen'bru'a galeri'o, en la antaŭ'ĉambr'o, kie en ali'a'j temp'o'j neni'u loĝ'is, nun oni ne pov'is en'ir'i kaj ne renkont'i graci'a'n ĉambr'ist'in'o'n, aŭ elegant'e vest'it'a'n ĉambr'ist'o'n.
En la kuir'ej'o, en la proviz'ej'o de la kel'ist'o, en la ĉambr'o de la serv'ist'o'j, en la vast'a en'ir'hal'o,— ĉie reg'is la sam'a bru'o; en la salon'o'j est'is nur kviet'o, kiam la blu'a ĉiel'o kaj la sun'bril'o de la rav'a printemp'a veter'o log'is la gast'o'j'n en la park'o'n. Eĉ kiam la bel'a veter'o est'is fin'it'a kaj daŭr'e la pluv'o fal'is, la ĝoj'o per tio ne est'is ĝen'at'a. La distr'aĵ'o'j en la dom'o est'iĝ'is eĉ pli mult'nombr'a'j, pli ĝoj'a'j kaj pli oft'a'j, post kiam fin'iĝ'is la amuz'aĵ'o'j ekster'dom'e. La unu'a'n foj'o'n mi kun mir'eg'o aŭd'is, ke oni propon'is divers'ec'o'n en la dum'vesper'a'j amuz'aĵ'o'j; oni nom'is tio'n ” lud'i ŝarad'o'j'n,” sed pro ne'sci'o mi ne kompren'is tiu'n esprim'o'n. La serv'ist'ar'o est'is vok'it'a intern'e'n, la manĝ'o'tabl'o'j est'is ŝov'it'a'j flank'e'n, la kandel'o'j, la mult'branĉ'a'j kandel'ing'o'j ricev'is ali'a'n lok'o'n, kaj la seĝ'o'j est'is lok'it'a'j du'on'cirkl'e kontraŭ la pord'ark'aĵ'o. Dum sinjor'o Rochester kaj la ali'a'j sinjor'o'j pri'zorg'is la ŝanĝ'o'j'n, la sinjor'in'o'j supr'e'n kaj mal'supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n, vok'ant'e si'a'j'n ĉambr'ist'in'o'j'n. Sinjor'in'o Fairfax est'is vok'at'a, por ke ŝi don'u inform'o'j'n pri la proviz'o'j da ŝal'o'j, vest'aĵ'o'j, drapir'aĵ'o'j ĉiu'spec'a'j en la kastel'o; en la tri'a etaĝ'o oni tra'serĉ'is la vest'o'ŝrank'o'j'n kaj la serv'ist'in'o'j port'is mal'supr'e'n plen'brak'o'j'n da brokat'a'j rob'tren'aĵ'o'j, atlas'a'j rob'o'j, silk'a'j jak'o'j, pint'a'j super'vest'o'j kaj nigr'a'j vual'eg'o'j; post'e oni elekt'is la uz'ebl'a'j'n objekt'o'j'n kaj port'is ili'n en la buduar'o'n mal'antaŭ la salon'o.
Inter'temp'e sinjor'o Rochester de'nov'e ar'ig'is ĉirkaŭ si la sinjor'in'o'j'n kaj elekt'is kelk'a'j'n el ili, kiu'j dev'os aparten'i al li'a grup'o.” Fraŭl'in'o Ingram natur'e est'as mi'a,” li dir'is; post'e li nom'is ankaŭ la du fraŭl'in'o'j'n Eshton kaj Dent. Tiam li rigard'is mi'n. Okaz'e mi star'is apud li, ĉar mi est'is ferm'ant'a la agraf'o'n de la bracelet'o de fraŭl'in'o Dent, kiu est'is mal'lig'iĝ'int'a.
” Ĉu vi vol'as kun'lud'i ?” li demand'is. Kap'ne'ant'e mi mal'akcept'is. Li ne insist'is, kio'n mi tim'is, ke mi akcept'u, sed konsent'is, ke mi kviet'e re'ir'is al mi'a sid'lok'o.
Nun li kaj li'a'j help'ant'in'o'j re'tir'iĝ'is mal'antaŭ la kurten'o'n.
La ali'a grup'o, kies konduk'ant'o est'is kolonel'o Dent, sid'iĝ'is sur la du'on'cirkl'e lok'it'a'j seĝ'o'j. Kiam unu el la sinjor'o'j, nom'e Eshton rimark'is mi'n, li ŝajn'is propon'i, ke oni invit'u mi'n al'iĝ'i al la grup'o; sed sinjor'in'o Ingram tuj rifuz'is la propon'o'n.
” Ne,” mi aŭd'is ŝi'n dir'i,” ŝi aspekt'as tro stult'a por part'o'pren'i en tia'spec'a'j lud'o'j.”
Baldaŭ post'e, oni aŭd'is sonor'il'o'n kaj la kurten'o lev'iĝ'is.
Mez'e de la pord'ark'aĵ'o oni rimark'is la alt'a'n figur'o'n de sinjor'o Georg'e Lynn, kiu aparten'is al la grup'o de sinjor'o Rochester; li est'is volv'it'a en blank'a lit'o'tuk'o. Antaŭ li sur la seĝ'o kuŝ'is grand'a mal'ferm'it'a libr'o kaj ĉe li'a flank'o star'is Emy Eshton, vest'it'a per la jak'o de sinjor'o Rochester kaj kun libr'o en la man'o. Ne'vid'ebl'a figur'o aŭd'ig'is gaj'a'j'n son'o'j'n de sonor'il'o; tiam antaŭ'e'n'paŝ'is Adèle, kiu antaŭ'e insist'is part'o'pren'i en la grup'o de si'a zorg'ant'o kaj dis'ŝut'is la en'hav'o'n de flor'korb'o, kiu'n ŝi port'is je la brak'o. Kaj post'e aper'is la rav'a figur'o de fraŭl'in'o Ingram, tut'e vest'it'a per blank'a rob'o; long'a blank'a vual'o mal'supr'e'n'ond'is de ŝi'a kap'o, girland'o el roz'o'j ĉirkaŭ'is ŝi'a'n frunt'o'n; ĉe ŝi'a flank'o ir'is sinjor'o Rochester kaj ambaŭ al'proksim'iĝ'is al la tabl'o. Ili genu'fleks'is, dum Louisa Eshton kaj sinjor'in'o Dent, kiu'j ankaŭ est'is blank'e vest'it'a'j, ek'star'is post ili. Fin'e sekv'is sen'parol'a ceremoni'o, kiu montr'is, ke la pantomim'o prezent'as edz'iĝ'a'n solen'o'n. Je la fin'iĝ'o kolonel'o Dent kaj li'a societ'o inter'flustr'is kelk'a'n temp'o'n; post'e la kolonel'o kri'is:
” Fianĉ'o !” sinjor'o Rochester klin'salut'is kaj la kurten'o mal'lev'iĝ'is.
Pas'is sufiĉ'e long'a temp'o antaŭ ol de'nov'e ĝi lev'iĝ'is. La scen'o nun prezent'ant'a si'n al la okul'o'j, est'is pli zorg'e prepar'it'a ol la antaŭ'a. Kiel mi jam rakont'is, oni bezon'is supr'e'n'ir'i du ŝtup'o'j'n de la manĝ'o'salon'o en la societ'a'n ĉambr'o'n. Sur la pli alt'a el tiu'j ŝtup'o'j star'is grand'a bel'eg'a kalik'o el marmor'o, en kiu mi vid'is ornam'aĵ'o'n de la flor'ej'o. Tie ĝi ordinar'e star'is plen'a de or'fiŝ'o'j kaj ĉirkaŭ'it'a de ali'land'a'j kresk'aĵ'o'j. Ĝi est'is gigant'e grand'a, tre pez'a kaj ĝi'a transport'ad'o en la societ'a'n ĉambr'o'n nepr'e postul'is mult'a'j'n pen'o'n kaj temp'o'n.
Flank'e de tiu marmor'a kalik'eg'o aŭ pelv'eg'o sid'is sur la tapiŝ'o sinjor'o Rochester, volv'it'a en ŝal'o'j kaj kun turban'o sur la kap'o. Li'a'j mal'hel'a'j okul'o'j, la brun'ec'a haŭt'kolor'o, li'a'j idol'an'a'j vizaĝ'trajt'o'j bon'eg'e harmoni'is kun tiu kostum'o. Li est'is la plej sukces'int'a model'o de orient'a emir'o; la send'int'o aŭ la elekt'it'a viktim'o de sag'o. Nun aper'is ankaŭ fraŭl'in'o Ingram sur la scen'ej'o. Ŝi sam'e est'is vest'int'a si'n per orient'a kostum'o; purpur'e ruĝ'a skarp'o ĉirkaŭ'is ŝi'a'n tali'o'n; riĉ'e brod'it'a tuk'o est'is lig'it'a ĉirkaŭ ŝi'a kap'o; ŝi'a'j ĉarm'e form'it'a'j brak'o'j est'is nud'a'j, unu el ili apog'is kruĉ'o'n, kiu'n ŝi rav'e port'is sur la kap'o.
Ne nur ŝi'a figur'o, sed ankaŭ ŝi'a'j trajt'o'j kaj vizaĝ'kolor'o kaj tut'a ŝi'a aspekt'o nask'is la pens'o'n pri Izrael'id'a princ'in'o el la temp'o de la patriark'o'j. Sen'dub'e ŝi ankaŭ lud'is ŝi'a'n rol'o'n. Ŝi proksim'iĝ'is al la marmor'a pelv'eg'o kaj si'n klin'is super ĝi kvazaŭ por plen'ig'i la kruĉ'o'n. Post'e ŝi de'nov'e met'is ĝi'n sur la kap'o'n. La figur'o ĉe la font'o nun ŝajn'is parol'i al ŝi far'ant'e al ŝi pet'o'n:
Kaj ŝi dir'is:” Trink'u sinjor'o;” kaj rapid'e ŝi mal'lev'is la kruĉ'o'n per la man'o kaj don'is al li por trink'i.
Post'e li aper'ig'is el la fald'o'j de si'a vest'aĵ'o juvel'kest'et'o'n, mal'ferm'is ĝi'n kaj montr'is al ŝi'a'j okul'o'j mult'e'kost'a'j'n bracelet'o'j'n kaj ring'o'j'n. Ŝi lud'is surpriz'o'n kaj admir'o'n; li genu'fleks'is kaj met'is la trezor'o'j'n antaŭ ŝi'a'j pied'o'j; ŝi'a'j rigard'o'j kaj gest'o'j montr'is ne'kred'em'o'n, mir'o'n kaj hezit'o'n. La fremd'ul'o met'is la bracelet'o'j'n ĉirkaŭ ŝi'a'j'n brak'o'j'n kaj pend'ig'is la ring'o'j'n je ŝi'a'j orel'o'j. Ili est'is Eleazar, la serv'ist'o de Abrahamo kaj Rebeka; nur la kamel'o'j mank'is.
La diven'ant'a societ'o mal'laŭt'e inter'parol'is; evident'e ili ne sam'opini'is pri la ĝust'a vort'o aŭ nom'o, kiu'n ĉi tiu bild'o dev'is prezent'i. La kolonel'o Dent, la pro'parol'ant'o, pet'is ” la komplet'a'n prezent'aĵ'o'n ” kaj post tio la kurten'o de'nov'e mal'lev'iĝ'is.
Kiam je la tri'a foj'o ĝi lev'iĝ'is, nur part'o de la societ'a ĉambr'o est'is vid'ebl'a. La ceter'a spac'o est'is kovr'it'a per mur'ŝirm'il'o, sur kiu pend'is mal'delikat'a, mal'hel'a drapir'aĵ'o. La marmor'a pelv'eg'o, kiu en la antaŭ'a scen'o est'is prezent'int'a la put'o'n, est'is for'ig'it'a, sur ĝi'a lok'o star'is mal'delikat'e ĉarpent'it'a tabl'o kaj kuir'ej'a seĝ'o, oni vid'is ili'n en la lum'o de mal'nov'a stal'a lantern'o; ĉiu'j kandel'o'j est'is esting'it'a'j.
Mez'e de tiu mizer'a ĉirkaŭ'aĵ'o sid'is vir'o, li'a'j pugn'it'a'j man'o'j ripoz'is sur la genu'o'j; la rigard'o'n li fiks'is ter'e'n. Mi re'kon'is sinjor'o'n Rochester malgraŭ li'a mal'pur'ig'it'a vizaĝ'o, malgraŭ li'a'j mal'zorg'a'j vest'o'j ( la jak'o pend'is mal'ord'e de li'a'j ŝultr'o'j, kvazaŭ ĝi est'us preskaŭ ŝir'it'a de li'a korp'o dum inter'batal'et'o ), mi re'kon'is li'n malgraŭ la sen'esper'a'j vizaĝ'trajt'o'j, mal'hel'a'j rigard'o'j kaj la dis'e sur la frunt'o pend'ant'a'j har'o'j. Kiam li si'n mov'is, tint'ad'is katen'o'j; ankaŭ ĉirkaŭ la man'radik'o li port'is katen'o'j'n.
” Bridewell ! 1 ” kri'is kolonel'o Dent, kaj la ŝarad'o est'is solv'it'a.
Pas'is long'a temp'o dum la prezent'int'o'j de la viv'ant'a bild'o re'vest'iĝ'is per si'a'j societ'vest'aĵ'o'j. Fin'e ili de'nov'e en'ir'is en la manĝ'o'salon'o'n. Sinjor'o Rochester konduk'is fraŭl'in'o'n Ingram per la brak'o; ŝi far'is al li mult'a'j'n kompliment'o'j'n pri li'a aktor'a talent'o.
” Ĉu vi sci'as, ke la last'a el la tri bild'o'j plej mult'e plaĉ'is al mi ? Ho ! Se do vi viv'us kelk'a'j'n jar'o'j'n pli fru'e ! Kia bel'eg'a, elegant'a, kuraĝ'a ĝentleman'a voj'rab'ist'o vi do est'us !”
” Ĉu mi for'viŝ'is ĉiu'n fulg'o'n de mi'a vizaĝ'o ?” li demand'is, rigard'ant'e ŝi'n.” Ho ve, jes ! Sed est'as bedaŭr'ind'e ! Neni'o pov'us pli bon'e dec'i vi'a'n vizaĝ'o'n ol la ruĝ'aĵ'o de tia fripon'o.”
” Vi do pov'us am'i hero'o'n de la ŝose'o, voj'bandit'o'n ?”
” Angl'a voj'bandit'o est'as plej bon'a, krom ital'a bandit'o; kaj ĉi tiu pov'us nur est'i super'at'a de lev'ant'a pirat'o.”
” Nu, kio ajn est'as, ne forges'u, ke vi est'as mi'a edz'in'o; ni'a ge'edz'iĝ'o okaz'is antaŭ unu hor'o en ĉe'est'o de ĉiu'j ĉi tiu'j atest'ant'o'j.”
1 Bridewell ( brid'e kaj well ) est'is mal'liber'ej'o en Londono. La ŝarad'o konsist'is el la vort'o'j: brid'e = fianĉ'in'o kaj well: put'o. Traduk.
Ŝi sub'rid'is kaj ruĝ'iĝ'is.
” Nun ven'is vi'a vic'o, Dent,” parol'is plu'e sinjor'o Rochester.
Dum la ali'a part'o de la societ'o re'tir'iĝ'is, li kun si'a grup'o sid'iĝ'is sur la ne'okup'it'a'j seĝ'o'j. Fraŭl'in'o Ingram sid'iĝ'is ĉe la dekstr'a flank'o de si'a konduk'ant'o; la ali'a'j diven'ant'o'j elekt'is la seĝ'o'j'n ĉe ili'a'j du flank'o'j. Mi ne plu atent'is la aktor'o'j'n; mi ne plu interes'iĝ'is pri la lev'iĝ'ont'a kurten'o; mi'a tut'a atent'o nun est'is dediĉ'it'a al la rigard'ant'o'j; mi'a'j okul'o'j, antaŭ'e turn'it'a'j al la grand'a ark'aĵ'o nun si'n fiks'is sur la du'on'rond'o'n de seĝ'o'j. Mi ne sci'as plu, kiu'n ŝarad'o'n kolonel'o Dent kaj li'a societ'o lud'is, kiu'n vort'o'n ili elekt'is kaj kiel oni solv'is la ŝarad'o'n,— sed ankoraŭ nun mi vid'as la inter'konsil'iĝ'o'j'n, kiu'j sekv'is post ĉiu scen'o; mi vid'is, kiel sinjor'o Rochester si'n turn'is al fraŭl'in'o Ingram, kaj fraŭl'in'o Ingram al li; mi vid'is, kiel ŝi turn'is al li si'a'n kap'o'n, kaj kiel ŝi'a'j korv'e nigr'a'j har'o'j preskaŭ tuŝ'is li'a'j'n ŝultr'o'n kaj vang'o'n; mi aŭd'is ili'a'n reciprok'a'n flustr'ad'o'n; mi re'vok'is al mi la rigard'o'j'n, kiu'j'n ili inter'ŝanĝ'is; kaj eĉ la impres'o'j'n, kiu'j ĉiu'n moment'o'n reg'is mi'n, ankoraŭ nun de'nov'e lev'iĝ'as en mi'a anim'o. Mi'a leg'ant'o, mi dir'is al vi, ke mi lern'is am'i sinjor'o'n Rochester ! Kaj tiu'n sent'o'n mi tiam ne pov'is sub'prem'i en mi, ĉar mi kred'is, ke li tut'e ĉes'is atent'i mi'a'n ĉe'est'o'n — ĉar mi dum mult'a'j hor'o'j pov'is est'i en li'a apud'ec'o, dum kiu'j li eĉ ne unu foj'o'n fiks'is sur mi'n si'a'n rigard'o'n — ĉar mi vid'is, kiel li'a tut'a atent'o centr'iĝ'is al eminent'a kaj bel'a fraŭl'in'o, kiu eĉ ne opini'is mi'n ind'a tuŝ'i la rand'o'n de ŝi'a rob'o, kiam ŝi fier'e preter'ir'is mi'n; kiu tuj for'turn'is de mi si'a'j'n despot'a'j'n, ordon'a'j'n okul'o'j'n, kiam okaz'e ili renkont'is la mi'a'j'n, kvazaŭ mi est'us objekt'o, tro mal'grav'a, tro sen'signif'a por la atent'o de tia alt'a kaj eminent'a est'aĵ'o. Mi ne pov'is ne am'i li'n plu, nur ĉar mi est'is cert'a pri tio, ke li baldaŭ edz'iĝ'os kun tiu fraŭl'in'o — ĉar ĉiu'tag'e pli kaj pli mi rimark'is pro la fier'a cert'ec'o de ŝi'a ten'iĝ'o, ke ŝi ne dub'as plu pri li'a'j plan'o'j kaj intenc'o'j rilat'e al tiu ge'edz'iĝ'o — ĉar ĉiu'hor'e mi est'is atest'ant'in'o de li'a'j am'o'montr'o'j, kiu'j, kvankam est'ant'e sen'zorg'a'j, ĝust'e pro tiu sen'zorg'o kaj pro ili'a fier'ec'o, est'is ne'kontraŭ'star'ebl'a'j.
Tiu'j cirkonstanc'o'j ne help'is mal'varm'ig'i aŭ for'pel'i mi'a'n am'o'n; ili kaŭz'is nur mi'a'n mal'esper'o'n. Ebl'e vi pens'as, ke ili pov'us nask'i mi'a'n ĵaluz'o'n, eĉ se knab'in'o en mi'a pozici'o kuraĝ'us est'i ĵaluz'a al fraŭl'in'o Ingram. Sed ĵaluz'a mi ne est'is,— aŭ nur tre mal'oft'e, la spec'o de dolor'o kaj ĉagren'o, kiu'n mi spert'is, mal'bon'e est'us esprim'it'a per tiu vort'o. Fraŭl'in'o Ingram est'is iu star'ant'a ekster la ĵaluz'o; ŝi est'is tro mal'super'a rilat'e al ĵaluz'o por pov'i nask'i tiu'n sent'o'n. Pardon'u al mi tiu'n ŝajn'a'n paradoks'o'n, kar'a leg'ant'o sed mi est'as sincer'a pri tio, kio'n mi dir'as. Ŝi est'is tre parad'em'a, sed ŝi ne est'is natur'a; ŝi est'is ĉarm'a aper'aĵ'o kaj hav'is plur'a'j'n bon'eg'a'j'n talent'o'j'n; sed ŝi'a anim'o, ŝi'a karakter'o est'is mal'riĉ'a'j, ŝi'a kor'o est'is apati'a; neni'o kresk'is aŭ flor'is sur tiu teritori'o, ĝi ne produkt'is re'freŝ'ig'a'j'n natur'a'j'n frukt'o'j'n. Ŝi ne est'is bon'kor'a, nek original'a; ŝi kutim'is ripet'i plen'ton'a'j'n fraz'o'j'n el libr'o'j; neniam ŝi el'dir'is ili'n kiel propr'a'j opini'o'j; propr'a'j'n opini'o'j'n ŝi tut'e ne hav'is. Ŝi parol'is per alt'a sent'o'ton'o, sed ŝi ne kon'is la sent'o'n de simpati'o kaj de kompat'o; en ŝi loĝ'is nek ver'o nek am'sign'o. Tre oft'e ŝi montr'is tio'n, kiam ŝi eksplod'ig'is la malic'a'n antipati'o'n, kiu'n ŝi sent'is kontraŭ la mal'grand'a Adèle; per mal'estim'a'j insult'vort'o'j ŝi for'puŝ'ad'is de si la infan'o'n, kiam okaz'e ŝi ven'is tro proksim'e'n al ŝi; oft'e ŝi send'is la knab'in'o'n el la ĉambr'o kaj konstant'e ŝi trakt'is ŝi'n mal'varm'e, akr'a'ton'e kaj per tranĉ'a mok'ad'o. Ali'a'j okul'o'j krom la mi'a'j ankaŭ rimark'is tiu'j'n montr'o'j'n de ŝi'a karakter'o — eĉ atent'e rimark'is ili'n kaj akr'e'vid'e. Jes, la est'ont'a edz'o, sinjor'o Rochester mem sever'e kaj sen'inter'romp'e atent'is si'a'n fianĉ'in'o'n; kaj el tiu saĝ'a si'n'gard'em'o — el tiu plen'a klar'a sci'o pri mank'o kaj mal'laŭd'ind'aĵ'o'j de li'a ador'at'in'o, el tiu klar'e vid'ebl'a sen'pasi'a am'o al ŝi — el ĉio tio de'ven'is mi'a sen'lim'a dolor'o, mi'a ne'fin'iĝ'ont'a ĉagren'o.
Mi antaŭ'vid'is, ke li edz'iĝ'os kun ŝi pro famili'a'j, ebl'e pro politik'a'j kaŭz'o'j kaj ĉar ŝi'a rang'o kaj ŝi'a'j parenc'o'j konven'is al li.
Mi sent'is, ke li ne don'us al ŝi si'a'n am'o'n, kaj ke ŝi'a'j propr'ec'o'j ne taŭg'as por konker'i li'a'n am'o'n. Tiu'n trezor'o'n li neniam don'us al ŝi ! Kaj tio est'is la cirkonstanc'o — ĝust'e tio tuŝ'is mi'a'j'n nerv'o'j'n kaj kaŭz'is mi'a'n ĉagren'o'n — tio kvazaŭ nutr'is mi'a'n febr'o'n: ŝi ne pov'is ĉarm'ig'i li'n !
Se ŝi est'us gajn'int'a la triumf'o'n per unu foj'o, se li est'us ced'int'a kaj met'int'a al ŝi'a'j pied'o'j si'a'n kor'o'n, tiam mi kovr'us mi'a'n vizaĝ'o'n kaj turn'us ĝi'n al la mur'o por mort'i, por mort'i pro ili ( en figur'a senc'o ). Se fraŭl'in'o Ingram est'us nobl'a vir'in'o, natur'dot'it'a per fort'ec'o kaj kuraĝ'o, am'o, si'n'don'o kaj prudent'o, tiam mi est'us hav'int'a nur unu energi'a'n batal'o'n kontraŭ du monstr'o'j — kontraŭ la ĵaluz'o kaj la mal'esper'o. Mi est'us ŝir'int'a la kor'o'n el mi'a brust'o por pied'prem'i ĝi'n — kaj post'e mi est'us admir'int'a ŝi'n, mi est'us akcept'int'a ŝi'a'n super'ec'o'n, kaj est'us en pac'o dum la ceter'a part'o de mi'a viv'o — kaj ju pli absolut'a est'us ŝi'a super'ec'o, des pli grand'a est'us mi'a admir'o — des pli kviet'a est'us mi'a rezign'o. Sed la afer'o'j star'is tut'e ali'e: mi dev'is est'i atest'ant'in'o de la pen'ad'o'j, kiu'j'n al si don'is fraŭl'in'o Ingram por ĉarm'ig'i kaj al'log'i sinjor'o'n Rochester, mi dev'is vid'i, kiel ŝi imag'as al si, ke ĉiu el ŝi'a'j sag'o'j traf'is la kor'o'n de ŝi'a cel'o kaj kiel ŝi fier'is pro la sekv'o'j, dum ŝi'a fier'ec'o kaj ŝi'a vant'ec'o ĉiam pli kaj pli mal'proksim'ig'is de ŝi tio'n, kio'n ŝi dezir'is al'log'i al si. Mi dev'is est'i atest'ant'in'o de ĉio tio, kaj tio ekscit'is mi'n konstant'e kaj kaŭz'is, ke mi viv'is en sen'kompat'a'j dev'ig'o kaj prem'eg'o.
Mi vid'is, ke est'us ebl'e al ŝi venk'i kaj malgraŭ tio ŝi mal'venk'os. Sag'o'j, kiu'j daŭr'e re'turn'e salt'is de la brust'o de sinjor'o Rochester, fal'is sen'efik'e antaŭ si'a'j'n pied'o'j'n, sed ili est'us traf'int'a'j li'a'n fier'a'n kor'o'n kaj vund'int'a'j ĝi'n, se lert'a man'o est'us paf'int'a ili'n, tio'n mi konsci'is; ŝi pov'us lum'ig'i el li'a'j mal'varm'a'j okul'o'j am'o'n kaj anstataŭ'ig'i la sarkasm'o'n de li'a vizaĝ'o per intim'ec'o kaj am'o. Aŭ, pli bon'e dir'it'e,— sen'parol'a venk'o est'us akir'it'a sen arm'il'o'j.
” Kial do ŝi ne pli bon'e pov'as influ'i li'n, kiam ŝi hav'as la privilegi'o'n konstant'e est'i en li'a tuj'a proksim'ec'o ?” mi demand'is al mi.
” Ne'ebl'e, ke ŝi pov'as ver'e am'i li'n ! Ĉar se tio est'us ebl'a, tiam ŝi ne bezon'us tiel art'e rid'et'i; tiam ŝi ne bezon'us ĵet'i al li sen'inter'romp'e tia'j'n rigard'o'j'n, tiam ŝi ne bezon'us tiel sen halt'o stud'ad'i si'a'j'n vizaĝ'esprim'o'j'n, si'n'ten'o'j'n kaj mov'o'j'n. Mi est'as cert'a pri tio, ke ŝi pli facil'e pov'us proksim'iĝ'i al li'a kor'o, rest'ant'e kviet'a ĉe li'a flank'o, parol'ant'e pli mal'mult'e aŭ aspekt'ant'e mal'pli tro'kuraĝ'a. Antaŭ'e mi vid'is sur li'a vizaĝ'o esprim'o'n tut'e ali'a'n ol la mal'mol'a'n, ŝton'iĝ'int'a'n, kiu'n tre oft'e li montr'as, kiam ŝi tiel trud'e kaj vigl'e parol'as al li — sed ĉiu esprim'o ven'is de ekster'e, ne est'is art'e el'ŝir'it'a per al'log'aĵ'o'j kaj stud'it'a'j mov'o'j; kaj oni bezon'is nur akcept'i ĝi'n — oni bezon'is nur respond'i li'n sen pretend'o'j, oni bezon'is nur parol'i al li sen grimac'o'j, se est'is neces'e — kaj ĉiu esprim'o est'iĝ'us pli amik'a kaj pli am'plen'a kaj varm'ig'us ali'ul'o'j'n kiel proksim'iĝ'ant'a sun'radi'o. Kiel do ŝi sukces'os plaĉ'i al li post ge'edz'iĝ'o ?
Ho ne, mi est'as cert'a, ke en tio ŝi ne sukces'os — sed est'us ebl'e sukces'i kaj ver'e mi kred'as, ke li'a edz'in'o pov'us est'i la plej feliĉ'a edz'in'o, kiu iam viv'is.”
Ĝis nun mi dir'is ankoraŭ neni'o'n mal'laŭd'ind'a'n pri la intenc'o de sinjor'o Rochester rilat'e al li'a edz'iĝ'o pro materi'a'j interes'o'j kaj famili'a'j inter'rilat'o'j. Mi tre mir'is, kiam mi ek'aŭd'is pri li'a'j intenc'o'j. Mi ĉiam pens'is, ke li est'as vir'o, kiu ne ŝajn'as gvid'i si'n de tia'j kutim'a'j motiv'o'j ĉe la elekt'o de edz'in'o; sed ju pli long'e mi pens'is pri la situaci'o, la eduk'o kaj tiel plu de ambaŭ parti'o'j, des pli mal'mult'e mi sent'is mi'n prav'ig'it'a, juĝ'i aŭ kondamn'i li'n aŭ fraŭl'in'o'n Ingram, ĉar ili ag'is konform'e al la fundament'o'j kaj ide'o'j, kiu'j sen'dub'e influ'is ili'n en ili'a infan'ec'o. La tut'a societ'o, al kiu ili aparten'is, ag'is laŭ tiu'j fundament'o'j; sekv'e ili ankaŭ dev'is est'i la motiv'o, kiu gvid'is ili'n en la nun'a'j cirkonstanc'o'j, kvankam ili ŝajn'is al mi strang'eg'a'j kaj ne'kompren'ebl'a'j. Ŝajn'is al mi, ke mi pov'us prem'i sur mi'a'n kor'o'n la vir'in'o'n, kiu'n mi pov'us am'i, se mi est'us vir'o kiel li; sed la ŝajn'a profit'motiv'o por la feliĉ'o de vir'o, kiu trov'iĝ'is en ĉi tiu edz'iĝ-plan'o, cert'ig'is mi'n, ke nepr'e ekzist'as argument'o'j kontraŭ la ĝeneral'a akcept'o de tia'j opini'o'j, argument'o'j, pri kies ekzist'o mi sci'is neni'o'n — ĉar ali'e la tut'a mond'o nepr'e ag'us tiel, kiel ĝi laŭ mi'a dezir'o dev'us ag'i. Sed rilat'e al ĉi tiu punkt'o kiel ankaŭ al mult'a'j ali'a'j, mi far'iĝ'is tre pardon'em'a kaj mal'sever'a al mi'a mastr'o. Mi forges'is pri ĉiu'j li'a'j erar'o'j, kiu'j'n iam mi tiel atent'is.
Antaŭ'e mi far'is mi'a'n ebl'o'n stud'i ĉiu'j'n flank'o'j'n de li'a karakter'o, akcept'ant'e la mal'bon'a'j'n pro la bon'a'j, kaj pri'juĝ'ant'e ili'n post akurat'a kompar'o. Nun mi ne vid'is plu li'a'j'n mal'bon'a'j'n ec'o'j'n. La sarkasm'o, kiu iam for'puŝ'is mi'n de li, la rigor'ec'o, kiu iam tim'ig'is mi'n, ŝajn'is al mi nun la neces'a'j spic'o'j de delikat'a, mal'oft'a manĝ'o: ili'a ĉe'est'o far'is ĝi'n pik'ant'a, ili'a for'est'o far'us ĝi'n sen'gust'a. Kaj tiu ne'preciz'aĵ'o, kiu'n atent'a observ'ant'o tiam kaj tiam rimark'is en li'a rigard'o, kvankam ĝi rapid'e mal'aper'is ĉiu'foj'e, antaŭ ol li pov'is esplor'i ĝi'a'n strang'a'n, mister'plen'a'n profund'o'n,— tiu io, kiu plen'ig'is mi'n per tim'o kaj angor'o, kvazaŭ mi star'us sur vulkan'a ter'o kaj subit'e la ter'o mal'ferm'us si'n antaŭ mi'a'j pied'o'j,— tiu io, kiu'n mi kelk'foj'e re'vid'is, sed mi'a kor'o bat'is pro ĉagren'o kaj kompat'o,— ĝi ne paraliz'is plu mi'a'j'n nerv'o'j'n. Mi ne sci'is ĉu ĝi est'as mal'hel'a aŭ mal'ĝoj'a rigard'o, malic'e ruz'a, aŭ sen'esper'a; sed ĝi ne plu tim'ig'is mi'n, mi kontraŭ'e sen'lim'e sopir'is esplor'i kaj kompren'i ĝi'n; mi opini'is fraŭl'in'o'n Ingram feliĉ'eg'a, ĉar iam est'os al ŝi permes'at'e rigard'i en tiu'n abism'o'n, esplor'i li'a'n mister'o'n, for'ig'i li'a'n ĉagren'o'n.
Dum mi pens'is nur al mi'a sinjor'o kaj al li'a est'ont'a edz'in'o, nur vid'is ŝi'n, aŭd'is neni'o'n ali'a'n ol ili'a'n inter'parol'ad'o'n kaj imag'e al'don'is grav'ec'o'n kaj signif'o'n al ili'a'j far'o'j kaj ag'o'j, la ceter'a part'o de la societ'o si'n okup'is pri si'a'j propr'a'j amuz'aĵ'o'j kaj interes'iĝ'o'j. La fraŭl'in'o'j Lynn kaj Ingram daŭr'ig'is si'a'n por'fest'a'j'n pri'parol'o'j'n; ili mov'is tie'n kaj re'e'n si'a'j'n turban'o'j'n kaj lev'is la man'o'j'n pro mir'o, pro terur'o aŭ angor'o — laŭ tio, pri kio la parol'o tem'is — tut'e laŭ la objekt'o, ĉirkaŭ kiu turn'iĝ'is ili'a'j grav'a'j inter'parol'o'j. La du fraŭl'in'o'j si'n mov'is kiel du marionet'o'j, kiu'j'n oni rigard'as per lorn'o.
La mild'a sinjor'in'o Dent parol'is kun la bon'anim'a sinjor'in'o Eshton; de ili de temp'o al temp'o mi ricev'is favor'a'n rigard'o'n kaj amik'a'n vort'o'n.
Sinjor'o Georg'e Lynn, kolonel'o Dent kaj sinjor'o Eshton diskut'ad'is pri politik'o aŭ pri afer'o'j de si'a'j graf'land'o'j aŭ jur'ist'aĵ'o'j. Lord'o Ingram koket'is kun Amy Eshton. Louisa kant'is kaj lud'is kun unu el la jun'a'j sinjor'o'j Lynn, kaj Mary Ingram kun enu'o aŭskult'is la elegant'a'j'n, gramatik'e korekt'a'j'n parol'ad'o'j'n de la ali'a. Kelk'foj'e ĉiu'j inter'romp'is si'a'j'n inter'parol'o'j'n kvazaŭ laŭ inter'konsent'o, por dediĉ'i si'a'n atent'o'n al la ĉef'a'j person'o'j de la fest'o, ĉar malgraŭ ĉio, sinjor'o Rochester kaj fraŭl'in'o Ingram,— nur ĉi tiu'j, ĉar ŝi tut'e si'n okup'is kun li — est'is la anim'o kaj la spirit'o de la societ'o. Kiam li nur unu hor'o'n mal'proksim'iĝ'is de la societ'a salon'o, ŝajn'is kvazaŭ rimark'ebl'a'j mal'agord'o kaj enu'o kapt'is li'a'j'n gast'o'j'n; kaj li'a re'ven'o tuj re'don'is viv'a'n impuls'o'n al la konversaci'o.
La for'est'o de li'a viv'ig'ant'a influ'o tut'e special'e montr'iĝ'is iu'n tag'o'n, kiam li pro grav'a'j afer'o'j dev'is ir'i al Millcote kaj est'is atend'at'a re'e nur mal'fru'e en la vesper'o.
La post'tag'mez'o est'is pluv'a; sekv'e la promen'o, kiu'n la societ'o intenc'is entrepren'i al cigan'a tend'ar'o trans'e de Hay, dev'is est'i prokrast'it'a. Kelk'a'j el la sinjor'o'j est'is ir'int'a'j en la stal'o'j'n; la plej jun'a'j bilard-lud'is kun la jun'a'j fraŭl'in'o'j en la bilard'salon'o. La vidv'in'o'j Lynn kaj Ingram serĉ'is konsol'o'n per kviet'a lud'et'o. Post kiam Blanche Ingram pro si'a melankoli'a karakter'o mal'akcept'is kelk'a'j'n klopod'o'j'n de sinjor'in'o'j Dent kaj Eshton, ke ŝi part'o'pren'u ili'a'n konversaci'o'n, ŝi komenc'e murmur'kant'et'is kelk'a'j'n kant'o'j'n kaj melodi'o'j'n kun pian'akompan'o; post'e subit'e ŝi salt'e lev'iĝ'is, pren'is roman'o'n el si'a ĉambr'o, kaj nun ŝi kuŝ'is fier'e-indiferent'e sur kanap'o kaj per tiu roman'o prov'is pas'ig'i la mal'rapid'e pas'ant'a'j'n hor'o'j'n dum la for'est'o de sinjor'o Rochester. En la ĉambr'o kaj en la tut'a dom'o reg'is kviet'o. Nur tiam kaj tiam penetr'is al ni gaj'a rid'eg'o el la bilard'ej'o.
Jam krepusk'iĝ'is, la sonor'il'o anonc'is la sign'o'n de vest'iĝ'ad'o por la manĝ'o, kiam la mal'grand'a Adèle, kiu sur seĝ'o genu'kuŝ'is ĉe mi'a flank'o en la fenestr'o'bret'o subit'e kri'is:
” voilà monsieur Rochester qui revient ! 1 ”
Mi turn'is mi'n kaj vid'is kiel rapid'mov'e fraŭl'in'o Ingram salt'e lev'iĝ'is de si'a kanap'o.
Ankaŭ la ali'a j rigard'is supr'e'n de si'a'j divers'a'j okup'o'j, ĉar en la sam'a temp'o aŭd'iĝ'is knar'ad'o'j de rad'o'j kaj laŭt'a'j pied'paŝ'o'j ekster'e sur la mal'sek'a ŝton'et'a voj'o antaŭ la dom'o. Post'a vetur'il'et'o al'proksim'iĝ'is al la pord'o.
” Kio do ven'is en li'a'n kap'o'n, re'ven'i en tia manier'o !” dir'is fraŭl'in'o Ingram.” Li for'rajd'is sur Mesrour, la nigr'a ĉeval'o, ĉu ne ver'e ? Kaj Pilot'o li'n akompan'is. Kio'n do li far'is kun ili ?”
Dir'ant'e tio'n, ŝi ven'is al la fenestr'o tiel proksim'e kun si'a alt'kresk'a figur'o kaj larĝ'e dis'star'ant'a'j vest'aĵ'o'j, ke mi dev'is klin'i mi'n mal'antaŭ'e'n, kaj preskaŭ romp'is al mi la spin'o'n. Pro si'a ekscit'ec'o ŝi unu'e ne rimark'is mi'n, kaj kiam ŝi'a rigard'o renkont'is mi'a'n, ŝi insult'mok'e supr'e'n tir'is la lip'o'n kaj direkt'is si'n al ali'a fenestr'o. La poŝt'a vetur'il'et'o halt'is. La vetur'ig'ist'o sonor'ig'is je la ĉef'a pord'o kaj sinjor'o en vojaĝ'kostum'o el'ir'is la vetur'il'o'n. Sed ne el'ir'is sinjor'o Rochester, sed alt'kresk'a elegant'e aspekt'ant'a vir'o, fremd'ul'o.
” Kiel enu'ig'e !” ek'kri'is Blanche Ingram,” vi enu'ig'a, mal'grand'a simi'o !”( tiel ŝi al'parol'is Adelon )” kiu sid'ig'is vi'n sur la fenestr'o'bret'o por fals'e sci'ig'i tio'n ?” kaj dir'ant'e tiu'j'n vort'o'j'n, ŝi ĵet'is al mi koler'a'n rigard'o'n kvazaŭ mi est'us kulp'a.
Nun aŭd'iĝ'is ekster'e en la hal'o mal'long'a inter'parol'ad'o, kaj tuj post'e en'ir'is la fremd'ul'o. Li si'n klin'is profund'e antaŭ sinjor'in'o Ingram, kiu'n sen'dub'e li rigard'is kiel la plej mal'jun'a'n el la ĉe'est'ant'in'o'j.
1 Jen sinjor'o Rochester, kiu re'ven'as !
” Ŝajn'as, sinjor'in'o, ke mi ven'is en tre mal'oportun'a temp'o,”
li dir'is,” ĉar mi'a amik'o Rochester ne est'as hejm'e. Sed mi ven'as de tre long'a lac'ig'a vojaĝ'o, kaj tial mi kred'as ne est'i tro postul'em'a uz'i la rajt'o'n de intim'a amik'ec'o kaj rest'i ĉi tie ĝis la re'ven'o de mi'a amik'o.”
Li est'is ekstrem'e ĝentil'a kaj bon'manier'a; li'a prononc'manier'o ŝajn'is al mi iom'et'e fremd'a — ne ekster'land'a, tamen ankaŭ ne absolut'e angl'a. Laŭ'ŝajn'e li est'is sam'aĝ'a kiel Rochester, inter tri'dek kaj kvar'dek'jar'a; li'a vizaĝ'kolor'o est'is ekster'ordinar'e pal'a; krom'e li est'is bel'aspekt'a vir'o, precip'e je la unu'a ek'rigard'o. Rigard'ant'e li'n pli atent'e oni tamen rimark'is i'o'n ne'plaĉ'a'n aŭ pli bon'e dir'it'e i'o'n, kio iom mal'plaĉ'is. Li'a'j vizaĝ'trajt'o'j est'is regul'a'j, sed tro akr'a'j; li'a'j okul'o'j est'is grand'a'j kaj bel'e form'it'a'j, sed oni leg'is en ili, ke li'a ĝis'nun'a viv'o est'is sen'util'a, sen'cel'a kaj sen signif'o,— almenaŭ tiel al mi ŝajn'is.
La sonor'il'o de la vest'iĝ'ad'o dis'ir'ig'is la societ'o'n. Nur post la manĝ'o mi re'vid'is la fremd'ul'o'n. Li ŝajn'is sent'i si'n jam tut'e hejm'ec'e. Sed tiam li'a fizionomi'o plaĉ'is al mi ankoraŭ mal'pli ol antaŭ'e; ĝi est'is sam'temp'e mal'kviet'a kaj tamen sen'sprit'a.
Li'a'j rigard'o'j direkt'iĝ'is ĉirkaŭ'e'n, sed oni sent'is, ke ili serĉ'as neni'o'n; tio don'is al li'a vizaĝ'o strang'a'n esprim'o'n, kiu'n mi antaŭ'e neniam vid'is sur hom'a vizaĝ'o. Kiel bel'a kaj ne mal'am'ind'a vir'o li est'is ekster'ordinar'e antipati'a. Ĉi tiu glat'a, oval'e form'it'a vizaĝ'o ne montr'is pov'o'n; en tiu mal'larĝ'a, kurb'a naz'o si'n ne kaŝ'is fort'o, kaj sam'e ne en la ĉeriz'aspekt'ant'a buŝ'o. La mal'alt'a sen'sulk'a frunt'o ne indik'is pens'o'j'n; la bril'a'j brun'a'j okul'o'j ne sci'is reg'i.
Kiam mi sid'is en mi'a kutim'a angul'o kaj atent'e li'n rigard'is, li sid'is sur apog'seĝ'o kaj la bril'o de la mult'branĉ'a kandel'ing'o fal'is sur li'n, dum li ŝajn'e trem'et'is de mal'varm'o, kvankam li est'is ŝov'int'a si'a'n seĝ'o'n tuj apud la varm'ig'ant'a'n fajr'o'n — mi komenc'is kompar'i li'n kun sinjor'o Rochester. Mi opini'is — respekt'e dir'it'e — ke la diferenc'o inter kviet'a anser'o kaj fier'a falk'o ne pov'as est'i mult'e pli grand'a; nek pli akr'a pov'is est'i la kontrast'o inter dolĉ'anim'a ŝaf'o kaj la vil'a, bril'okul'a hund'o, ĝi'a gard'ant'o.
Li parol'is pri sinjor'o Rochester kiel pri de'long'a amik'o. Ili'a amik'ec'o nepr'e est'is strang'a; mi pens'is pri la akr'a ilustr'ad'o de la proverb'o, ke la katastrof'o'j oft'e est'as proksim'a'j unu al ali'a. Du aŭ tri sinjor'o'j sid'is apud li, kaj de temp'o al temp'o part'o'j de ili'a inter'parol'ad'o penetr'is ĝis mi'a izol'it'a lok'o. Long'e la senc'o de ili'a tem'o est'is al mi mal'klar'a; ĉar la inter'parol'ad'o inter Maria Ingram kaj Louisa Eshton, kiu'j sid'is plej proksim'e al mi'a sid'lok'o, super'son'is tiu'n de la sinjor'o'j apud la kamen'o. La vir'in'o'j parol'is pri la nov'e-ven'int'o; ambaŭ nom'is li'n ” bel'a vir'o ”. Louisa dir'is, ke li est'as ” ĉarm'a hom'o ” kaj ke ŝi ador'as li'n; kaj Mary far'is rimark'o'n pri li'a'j ĉarm'a'j mal'grand'a'j buŝ'o kaj naz'o; ŝajn'e ili est'is la ideal'o de bel'ec'o laŭ ŝi'a opini'o.
” Kaj kiel amik'a'n frunt'o'n li hav'as !” dir'is Louisa,—” tiel glat'a kaj tut'e sen tiu'j sulk'aĵ'o'j, kiu'j'n mi tiel abomen'as; kaj kiel kviet'a'j'n okul'o'j'n li hav'as ! Kiel ĉarm'e li rid'et'as !”
Tiam je mi'a plej grand'a sen'ŝarĝ'ig'o sinjor'o Henry Lynn vok'is ŝi'n al la ali'a flank'o de la salon'o, por plu'parol'i pri la prokrast'it'a ekskurs'o al Hay.
Nun est'is al mi de'nov'e ebl'e koncentr'i mi'a'n tut'a'n atent'o'n al la grup'o apud la kamen'o, kaj baldaŭ mi sci'iĝ'is, ke la nov'e'ven'int'o si'n nom'as sinjor'o Mas'o'n. Post'e mi aŭd'is, ke li ĵus ven'is en Angl'uj'o'n kaj ke li ven'is el varm'eg'a land'o. Tio sen'dub'e est'is la kaŭz'o de li'a flav'e pal'a vizaĝ'kolor'o, tial li pli kaj pli proksim'iĝ'is al la fajr'o kaj pro tio li port'is la surtut'o'n, kiu'n li eĉ en la salon'o ne for'met'is de si. La nom'o'j Jamajk'o, Spanish Town, Kingston, kiu'j'n mi de temp'o al temp'o aŭd'is el'dir'i, sci'ig'is al mi, ke li antaŭ'e loĝ'is en okcident'a Hind'uj'o kaj tre grand'a est'is mi'a mir'o post'e sci'iĝ'ant'e, ke li kon'at'iĝ'is kun sinjor'o Rochester en tiu land'o. Li parol'is pri la antipati'o de li'a amik'o kontraŭ la terur'a-varm'eg'o, la uragan'o'j kaj pluv'o'sezon'o'j de tiu'j region'o'j.
Mi jam sci'is, ke sinjor'o Rochester mult'e vojaĝ'is, sinjor'in'o Fairfax jam rakont'is al mi pri tio, sed mi kred'is, ke neniam li trans'ir'is la eŭrop'a'n kontinent'o'n. Neniam li eĉ alud'is pri tio, ke li vizit'is mal'proksim'a'j'n region'o'j'n. Pri tiu'j afer'o'j mi pens'is, kiam ne'atend'it'a okaz'ant'aĵ'o subit'e inter'romp'is mi'a'j'n pens'o'j'n.
Sinjor'o Mas'o'n, kiu ĉiu'foj'e est'is atak'at'a de frost'o'trem'o, kiam iu mal'ferm'is la pord'o'n, est'is pet'int'a, ke oni met'u ankoraŭ pli da lign'o kaj karb'o sur la fajr'o'n, kies flam'o'j dis'vast'ig'is tro mal'mult'a'n varm'o'n, kvankam la cindr'o est'is ankoraŭ ruĝ'a kaj varm'eg'a.
Kiam la serv'ist'o, kiu en'port'is la lign'o'n kaj la karb'o'n, est'is el'ir'ont'a la salon'o'n, li proksim'iĝ'is al la seĝ'o de sinjor'o Eshton kaj flustr'is al li i'o'n en la orel'o; mi pov'is kompren'i nur la vort'o'j'n ” mal'jun'a vir'in'aĉ'o ” kaj ” tre ĝen'em'a.”
” Dir'u al ŝi, ke mi ĵet'os ŝi'n en mal'liber'ej'o'n, se ŝi ne tuj for'ir'os,” dir'is la magistrat'a sinjor'o.
” Ne — halt'u !” inter'romp'is li'n kolonel'o Dent.” Ne for'ir'ig'u ŝi'n, Eshton; ebl'e ni pov'us util'ig'i la okaz'o'n. Ni foj'e demand'u la sinjor'in'o'j'n.” kaj laŭt'voĉ'e li dir'is plu'e:” Sinjor'in'o'j, vi parol'is pri tio, ke ni vizit'u la cigan'a'n tend'ar'o'n; sed la serv'ist'o Sam ĵus sci'ig'is, ke en la hal'o de la serv'ist'o'j est'as mal'jun'a cigan'in'o, kiu insist'e dezir'as est'i konduk'at'a antaŭ la ge'sinjor'o'j'n por pov'i antaŭ'dir'i. Ĉu vi em'as ricev'i la mal'jun'ul'in'o'n ?”
” Ver'e... kolonel'o,” kri'is sinjor'in'o Ingram,” ĉu vi vol'us kuraĝ'ig'i tia'n sen'hont'a'n tromp'ist'in'o'n ? Mi tre pet'as, for'ir'ig'u ŝi'n tuj !”
” Ne est'as al mi ebl'e for'ir'ig'i ŝi'n, sinjor'in'o,” dir'is la serv'ist'o,” kaj ankaŭ la ali'a'j serv'ist'o'j van'e pen'is tio'n. Nun sinjor'in'o Fairfax est'as ĉe ŝi kaj pet'as kaj pet'eg'as ŝi'n for'ir'i; sed ŝi sid'iĝ'is sur seĝ'o apud la forn'ej'o kaj ĵur'as, ke ŝi neniel vol'as lev'iĝ'i, se ŝi ne ricev'os la permes'o'n en'ir'i la salon'o'n.”
” Kio'n do ŝi vol'as ĉi tie ?” demand'is sinjor'in'o Eshton.
” Ŝi vol'as antaŭ'dir'i la est'ont'ec'o'n al la ge'sinjor'o'j, sinjor'in'o, kaj ŝi ĵur'as, ke ŝi dev'as kaj vol'as far'i tio'n.”
” Kiel do ŝi aspekt'as ?” demand'is la du fraŭl'in'o'j Eshton sam'temp'e.
” Ŝi est'as terur'e mal'bel'a, mal'jun'a kre'it'aĵ'o, kaj preskaŭ nigr'a kiel korv'o.”
” Ebl'e ŝi est'as ver'a sorĉ'ist'in'o !” kri'is Frederik Lynn.” Ĉiu'okaz'e ni en'ir'ig'u ŝi'n ! Est'os tre interes'e !”
” Ver'e,” parol'is plu'e li'a frat'o,” est'us ja mal'saĝ'e preter'pas'ig'i tia'n okaz'o'n amuz'iĝ'i.”
” Pri kio do vi pens'as, mi'a'j kar'a'j fil'o'j !” kri'is terur'it'e sinjor'in'o Lynn.
” En mi'a ĉe'est'o tia'j ne'dec'a'j afer'o'j ne okaz'u,” sam'opini'is la vidv'in'o Ingram.
” Ho jes, patr'in'o, ili pov'os okaz'i kaj ili okaz'u,” dir'is fier'voĉ'e Blanche Ingram, dum ŝi si'n turn'is de la pian'o al la societ'o; ĝis tiam ŝi sen'vort'e sid'is tie foli'um'ant'e la not'libr'o'j'n, ŝajn'e ne atent'ant'e la inter'parol'ad'o'n.” Mi est'as sci'vol'a kaj dezir'us, ke oni antaŭ'dir'u al mi. Sam, ven'ig'u la cigan'in'o'n en la salon'o'n.”
” Sed Blanche, mi'a kar'a, pri'pens'u do —”
” Tio'n mi far'as. Mi pri'pens'as ĉio'n, kio est'as pri'pens'ebl'a, kaj mi'a vol'o far'iĝ'u ! Tial rapid'u, Sam, rapid'u !”
” Jes — jes — jes !” kri'is ĉiu'j jun'a'j ge'sinjor'o'j.
” Ŝi en'ir'u ! Tio far'iĝ'os grand'a amuz'aĵ'o !”
La serv'ist'o hezit'is ankoraŭ.” Ŝi aspekt'as tiel terur'e,” li fin'e dir'is...
” Ir'u do !” ordon'e kri'is fraŭl'in'o Ingram, kaj la serv'ist'o for'ir'is. Tuj la plej grand'a ekscit'o reg'is la societ'o'n. Far'iĝ'is ver'a kri'ad'o de ŝerc'o'j kaj mok'o'j. La serv'ist'o hezit'e kaj kun tim'o re'ven'is.
” Ŝi ne vol'as plu en'ir'i,” li dir'is.” Ŝi dir'as, ke ŝi ne aper'os antaŭ la krud'a band'o — jes, jes, tiu'j'n vort'o'j'n ŝi uz'is ! Mi dev'is montr'i al ŝi ĉambr'o'n, kaj se la ge'sinjor'o'j vol'as pri'demand'i al ŝi la est'ont'ec'o'n, ili unu'op'e ir'u al ŝi.”
” Jen vi jam aŭd'as, mi'a reĝ'a Blanche, kiel arogant'a la vir'in'aĉ'o far'iĝ'is,” de'nov'e parol'is sinjor'in'o Ingram.” Aŭskult'u mi'a'n konsil'o'n, mi'a kar'ul'in'o kaj — kaj —”
” Konduk'u ŝi'n en la bibliotek'o'n,” inter'romp'is la ” kar'ul'in'o ”
akr'e.” Mi ankaŭ ne vol'as aŭskult'i ŝi'n en ĉe'est'o de la krud'a band'o. Mi vol'as aŭskult'i ŝi'n tut'e sol'a. Ĉu est'as fajr'o en la kamen'o de la bibliotek'o, Sam ?”
” Jes, vi'a moŝt'o, jes — sed — ŝi ja aspekt'as kiel ver'a kaldron'ripar'ist'o.”
” Ĉes'u babil'ad'i, mal'saĝ'ul'o, kaj far'u, kio'n mi al vi ordon'as.”
Re'foj'e Sam for'ir'is; kaj la ekscit'ec'o kaj la atend'o'j pli'grand'iĝ'is.
” Ŝi est'as pret'a,” dir'is la serv'ist'o, kiam li re'ven'is.” Ŝi dezir'us sci'i, kiu unu'a pri'demand'os ŝi'n.”
La kolonel'o dir'is:” Mi kred'as, ke est'as bon'e, ke unu'a mi vid'as ŝi'n antaŭ ol unu el la sinjor'in'o'j ir'os al ŝi.”
” Dir'u do al ŝi, Sam, ke sinjor'o ven'os.”
Sam ir'is for, sed tuj post'e re'ven'is.
” Sinjor'o, ŝi dir'as, ke ŝi ne vol'as ricev'i sinjor'o'j'n, ili tut'e ne pen'u ir'i al ŝi — kaj,” hezit'e li dir'is plu'e, kun pen'o sub'prem'ant'e rid'ad'o'n,—” la sinjor'in'o'j ven'u nur se ili est'as jun'a'j kaj bel'a'j kaj ne'edz'iĝ'int'a'j.”
” Je Jupiter'o ! ŝi hav'as bon'a'n gust'o'n !” laŭt'e kaj rid'ant'e kri'is Henry Lynn.
Tre solen'e fraŭl'in'o Ingram lev'iĝ'is.” Mi ir'os unu'a,” ŝi dir'is per voĉ'o dec'ant'a al konduk'ant'o de perd'it'a taĉment'o, kiu ĉe la front'o de si'a'j soldat'o'j si'n ĵet'as en breĉ'o'n de mal'amik'a fortik'aĵ'o.
” Ho, mi'a kar'a, mi'a kar'a, mi'a trezor'o, halt'u do ! Pri'pens'u !
Pri'pens'u, kio'n vi est'as far'ont'a !” kri'is ŝi'a patr'in'o. Sed fier'e silent'ant'e ŝi preter'ir'is si'a'n patr'in'o'n kaj ir'is tra la pord'o, kiu'n kolonel'o Dent ten'is por ŝi mal'ferm'it'a. Tuj post'e ni aŭd'is, ke ŝi en'ir'as la bibliotek'o'n.
Nun sekv'is sufiĉ'e grand'a kviet'o. Sinjor'in'o Ingram kred'is, ke est'as dec'e tord'i al si la man'o'j'n kaj tial ŝi far'is tio'n. Fraŭl'in'o Mary deklar'is, ke neniam ŝi hav'us la kuraĝ'o'n. Amy kaj Louisa Eshton ŝtel'e, mal'laŭt'e rid'is sed aspekt'is terur'it'a'j.
Ekster'ordinar'e mal'rapid'e la minut'o'j pas'is. Pli ol dek'kvin ni kalkul'is antaŭ ol la bru'o de la mal'fermat'a bibliotek'pord'o de'nov'e ating'is ni'a'j'n orel'o'j'n. Tuj post'e fraŭl'in'o Ingram re'ven'is.
Ĉu ŝi rid'is ? Ĉu ŝi rigard'is la tut'a'n afer'o'n kiel ŝerc'o'n ? Ĉiu'j okul'o'j esprim'ant'e la plej grand'a'n sci'vol'o'n si'n turn'is al ŝi.
Mal'varm'e kaj riproĉ'e ŝi'a'j rigard'o'j renkont'is ni'a'j'n; ŝi aspekt'is nek gaj'a nek ekscit'it'a. Fier'e kaj rekt'e ŝi re'ir'is al si'a lok'o kaj sen'parol'e sid'iĝ'is.
” Nu, Blanche ?” demand'is lord'o Ingram.
” Kio'n ŝi dir'is, frat'in'o ?” demand'is Mary.
” Kio'n vi opini'as pri ŝi ? Kiel est'is al vi ? Ĉu ŝi est'as ver'a antaŭ'dir'ist'in'o ?” demand'is la frat'in'o'j Eshton.
” Nu, nu, bon'a'j hom'o'j, ne tiel atak'u per vi'a'j demand'o'j.
Ver'e, vi'a'j organ'o'j de superstiĉ'o kaj admir'o est'as baldaŭ streĉ'it'a'j. Laŭ la grav'ec'o, kiu'n vi ĉiu'j kaj ankaŭ mi'a patr'in'o, montr'as al ĉi tiu afer'o, vi ŝajn'as ver'e kred'i, ke ni nun hav'as en la dom'o efektiv'a'n sorĉ'ist'in'o'n, kiu far'is inter'lig'o'n kun la mal'jun'a, nigr'a sinjor'o, kiu odor'as de peĉ'o kaj sulfur'o. Mi vid'is la cigan'in'o'n; ŝi laŭ la ordinar'a kutim'o antaŭ'dir'is je la man'o, kaj ŝi ankaŭ al mi dir'is, kio'n tiu'j hom'o'j kutim'e antaŭ'dir'as. Mi kontent'ig'is mi'a'n kapric'o'n, kaj nun mi opini'as plej bon'e, ke sinjor'o Eshton, kiel li komenc'e minac'is, morgaŭ maten'e ĵet'ig'u ŝi'n en mal'liber'ej'o'n. Jen ĉio, kio'n mi pov'as dir'i pri ĉi tiu afer'o !”
Fraŭl'in'o Ingram pren'is libr'o'n, apog'is si'n per la dors'o en la seĝ'o kaj montr'is en tiu klar'a manier'o, ke ŝi ne plu vol'as parol'i pri tiu tem'o. Mi rigard'is ŝi'n pli ol du'on'a'n hor'o'n; dum tiu tut'a temp'o ŝi eĉ ne unu foj'o'n turn'is foli'o'n kaj ĉiu'moment'e ŝi'a vizaĝ'o far'iĝ'is pli mal'hel'a, pli mal'kontent'a kaj montr'is klar'e el'rev'iĝ'o'n kaj konstern'ec'o'n. Laŭ'ŝajn'e ŝi est'is aŭd'int'a neni'o'n agrabl'a'n, neni'o'n, kio harmoni'is kun ŝi'a'j arogant'a'j plan'o'j, kaj malgraŭ ŝi'a kvazaŭ'a indiferent'ec'o ŝajn'is al mi, ke ŝi don'as al la far'it'a'j mal'kovr'o'j ne'kalkul'ebl'a'n grav'ec'o'n, ĉio'n ĉi tio'n mi konjekt'is pro ŝi'a'j mal'lum'a'j silent'ad'o kaj mal'bon'humor'o.
Inter'temp'e Mary Ingram, Amy kaj Louisa Eshton deklar'is, ke ili ne kuraĝ'as ir'i sol'a'j — kaj tamen ĉiu el ili ard'e dezir'is ir'i.
Per'e de la send'it'o Sam komenc'iĝ'is trakt'ad'o, kaj post kiam li tiel oft'e ir'is tie'n kaj re'e'n, ke li'a'j krur'o'j dolor'is al li, la sever'a antaŭ'dir'ist'in'o fin'e konsent'is ricev'i la tri jun'a'j'n fraŭl'in'o'j'n tri'op'e.
Ĉi tiu vizit'o ne okaz'is tiel sen'bru'e, kiel tiu de fraŭl'in'o Ingram. El la bibliotek'o penetr'is al ni histeri'a'j rid'et'ad'o'j kaj mal'laŭt'a'j du'on'e sub'prem'it'a'j kri'et'o'j. Post du'dek minut'o'j la pord'o ĵet-mal'ferm'iĝ'is, kaj la jun'a'j fraŭl'in'o'j ĝis'mort'e tim'ig'it'a'j kur'is tra la hal'o en la salon'o'n.
” Cert'e ŝi inter'rilat'as kun io ne'ordinar'a !” ili kri'is kvazaŭ unu'buŝ'e.” Ŝi dir'is al ni tia'j'n okaz'int'aĵ'o'j'n ! Ŝi sci'as ĉio'n pri ni !”
kaj sen'spir'e ili fal'sid'iĝ'is sur si'a'j seĝ'o'j, kiu'j'n la sinjor'o'j rapid'is port'i al ili.
Kiam oni instig'is pri plu'a'j klar'ig'o'j, ili dir'is, ke la vir'in'aĉ'o rakont'is al ili afer'o'j'n, kiu'j'n ili far'is en si'a infan'ec'o; ŝi parol'is pri libr'o'j kaj ornam'aĵ'o'j, kiu'j'n ili hav'as hejm'e en si'a'j buduar'o'j, pri memor'aĵ'o'j, kiu'j'n la famili'an'o'j est'is don'int'a'j al ili. Ili cert'ig'is, ke ŝi diven'is ili'a'j'n pens'o'j'n kaj flustr'is al ili la nom'o'n de la person'o, kiu'n ili plej am'as sur la ter'o; eĉ dir'is al ili, kio'n ili plej ard'e dezir'as.
Aŭd'int'e tio'n la sinjor'o'j esprim'is si'a'j'n pet'o'j'n ankaŭ ricev'i klar'ig'o'j'n pri la du last'e nom'it'a'j punkt'o'j. Sed kiel rekompenc'o'n pro si'a trud'em'o ili ricev'is nur kri'et'o'j'n kaj rid'o'j'n kaj vid'is nur hont'a'j'n ruĝ'a'j'n vang'o'j'n kaj nerv'a'j'n trem'et'ad'o'j'n. Inter'temp'e la mal'jun'a'j sinjor'in'o'j prezent'is al la fraŭl'in'o'j si'a'j'n odor'botel'et'o'j'n, vent'um'ad'is ili'n per si'a'j gigant'a'j vent'um'il'o'j kaj esprim'is si'a'j'n kor'a'j'n bedaŭr'o'j'n, ke oni ĝust'a'temp'e ne atent'is ili'a'j'n avert'o'j'n. La pli aĝ'a'j sinjor'o'j rid'is plen'gorĝ'e kaj la jun'a'j ofer'is si'a'j'n serv'o'j'n al la ekscit'it'a'j fraŭl'in'o'j. Mez'e de tiu tumult'o kaj dum mi'a'j okul'o'j kaj orel'o'j plen'e okup'iĝ'is per la scen'o, kiu antaŭ mi est'is lud'at'a, mi subit'e aŭd'is mal'laŭt'a'n oft'e ripet'it'a'n ” hm, hm !” tuj apud mi. Rapid'e mi turn'is mi'n kaj ek'vid'is Sam'o'n.
” Pardon'o'n, fraŭl'in'o, la cigan'in'o cert'ig'as, ke jun'a ne'edz'in'iĝ'int'o est'as en la salon'o, kiu ankoraŭ ne al'ir'is al ŝi, kaj ŝi insist'as kaj ĵur'as, ke ŝi ne vol'as for'ir'i antaŭ ol ŝi vid'is kaj parol'is kun ĉiu'j. Mi pens'is, ke tiu fraŭl'in'o nepr'e est'as vi. La ali'a'j ja ĉiu'j en'ir'is al ŝi. Kio'n mi dir'u al ŝi ?”
” Ho, mi ir'os, kompren'ebl'e,” mi respond'is. Kaj mi ĝoj'is pro la ne'atend'it'a okaz'o, pov'i kontent'ig'i mi'a'n ekscit'it'a'n sci'vol'em'o'n. Mi ŝtel'ir'is el la salon'o kaj neni'u rimark'is tio'n. La tut'a societ'o est'is ankoraŭ okup'it'a kun la trem'et'ant'a tri'o, kiu antaŭ ne'long'e re'ven'is de la antaŭ'dir'ist'in'o. Sen'bru'e mi ferm'is post mi la pord'o'n.
” Se vi vol'as tio'n, fraŭl'in'o,” dir'is Sam,” mi atend'os pro vi en la hal'o; kaj se ŝi tim'ig'os vi'n, nur vok'u, por ke mi ven'u help'i vi'n.”
” Ne, Sam, nur ir'u en la kuir'ej'o'n, mi tut'e ne tim'as.”— Kaj ver'e, mi ne sent'is tim'o'n. Sed la afer'o interes'is kaj ekscit'is mi'n en la plej alt'a grad'o.
La bibliotek'a ĉambr'o aspekt'is tre kviet'a, kiam mi en'ir'is, kaj la antaŭ'dir'ist'in'o — se ver'e ŝi est'is antaŭ'dir'ist'in'o — sid'is kviet'e kaj oportun'e en apog'seĝ'o antaŭ la kamen'o. Ŝi port'is ruĝ'a'n mantel'o'n kaj nigr'a'n ĉapel'o'n kaj ĉe la lum'o de la kamen'fajr'o ŝi ŝajn'is leg'i en mal'grand'a nigr'a libr'o, kiu aspekt'is kiel preĝ'o'libr'o. Ŝi murmur'et'is la vort'o'j'n, kiel oft'e kutim'as far'i mal'jun'a'j vir'in'o'j, kiam ili leg'as. Ŝi ne tuj inter'romp'is si'a'n leg'ad'o'n, kiam mi en'ir'is. Ŝajn'is, ke ŝi vol'as leg'i la fraz'o'n ĝis la fin'o.
Mi star'is sur la tapiŝ'o kaj varm'ig'is mi'a'j'n man'o'j'n, kiu'j est'is preskaŭ rigid'a'j, ĉar mi est'is sid'int'a en la salon'o sufiĉ'e mal'proksim'e de la kamen'o. Mi jam far'iĝ'is tiel kviet'a, kiel mi kutim'is; en la ekster'aĵ'o de la cigan'in'o est'is neni'o, kio pov'us mal'trankvil'ig'i hom'o'n. Ŝi ferm'is la libr'o'n kaj mal'rapid'e rigard'is supr'e'n; la larĝ'a ĉapel'rand'o plej'part'e ombr'is la vizaĝ'o'n, kaj tamen mi pov'is rimark'i, kiam ŝi rigard'is mi'n, ke ĝi est'as strang'a. Ĝi est'is brun'a kaj nigr'a. Sen'ord'a'j har'o'j pend'is sub blank'a'j ruband'o'j, kiu'j est'is kun'lig'it'a'j sub la menton'o kaj kaŝ'is du'on'e la vang'o'j'n. Ŝi'a'j okul'o'j rigard'is supr'e'n al mi kun akr'a, kuraĝ'a, penetr'ant'a rigard'o.
” Nu, vi vol'as, ke ankaŭ al vi mi antaŭ'dir'u ?” ŝi dir'is per voĉ'o, kiu est'is sam'e akr'a kiel ŝi'a'j vizaĝ'trajt'o'j.
” En la ver'o tio ne mult'e interes'as mi'n, patr'in'o; ag'u laŭ vi'a plaĉ'o ! Sed antaŭ ĉio mi dev'as dir'i al vi, ke mi ne kred'as al tio.”
” Tiu'n sen'hont'aĵ'o'n mi jam atend'is de vi — Mi antaŭ'sent'is ĝi'n pro vi'a'j paŝ'o'j, kiam vi trans'ir'is la sojl'o'n.
” Ĉu ver'e ? Tiam vi hav'as akr'a'j'n orel'o'j'n.”
” Jes; mi hav'as. Kaj tre akr'a'j'n okul'o'j'n ! Kaj ankoraŭ pli akr'a'n memor'o'n.
” Nun, ĉio'n tio'n vi ja nepr'e bezon'as por vi'a meti'o.”
” Mi ver'e bezon'as ili'n, precip'e kiam mi hav'as klient'o'n, kiel vi. Kial do vi ne trem'et'as ?”
” Al mi ne est'as mal'varm'e.”
” Kial vi ne pal'iĝ'as ?”
” Mi ne est'as mal'san'a.”
” Kial vi ne konsil'iĝ'as kun mi'a art'o ?”
” Ĉar mi ne est'as mal'saĝ'ul'in'o.”
La mal'jun'a vir'in'o mal'laŭt'e rid'is sub si'a ĉapel'o kaj mal'antaŭ la ruband'o'j. Subit'e ŝi aper'ig'is mal'long'a'n, nigr'iĝ'int'a'n pip'o'n, ek'brul'ig'is ĝi'n kaj komenc'is fum'i. Ĝu'int'e kelk'a'n temp'o'n tiu'n kviet'iĝ-rimed'o'n, ŝi rekt'ig'is la kurb'iĝ'int'a'n korp'o'n, pren'is la pip'o'n el la buŝ'o kaj sen'inter'romp'e rigard'ant'e en la fajr'o'n ŝi dir'is kviet'e kaj kun cert'ec'o:” Al vi est'as mal'varm'e; vi sent'as vi'n mal'san'a, kaj vi est'as mal'saĝ'ul'in'o.”
” Pruv'u tio'n al mi,” respond'is mi.
” Tio'n mi far'os; per mal'mult'a'j vort'o'j. Al vi est'as mal'varm'e, ĉar vi est'as sol'ec'a; neni'u ek'tuŝ'o ekscit'as je flam'o'j la fajr'o'n, kiu ard'as en vi. Vi est'as mal'san'a, ĉar la plej sankt'a el la sent'o'j, la plej alt'a kaj la plej dolĉ'a, kiu est'as met'it'a en la brust'o de la hom'o'j, rest'as mal'proksim'e de vi. Vi est'as mal'saĝ'a, ĉar vi ne don'as al ĝi sign'o'n, ke ĝi proksim'iĝ'u al vi — kiel ajn vi sufer'as. Kaj vi ne vol'as far'i unu paŝ'o'n por rapid'i renkont'e al ĝi, kie ĝi vi'n atend'as.”
De'nov'e ŝi port'is la mal'long'a'n nigr'a'n pip'o'n al la lip'o'j kaj komenc'is fum'i per fort'a'j ek'tir'o'j.
” Vi sci'as, ke ĉio, kio'n vi dir'is, est'as aplik'ebl'a al ĉiu, kiu loĝ'as sol'ec'a kaj hav'as de'pend'a'n ofic'o'n en grand'a dom'o.”
” Mi pov'us dir'i tio'n al ĉiu — sed ĉu tio est'us aplik'ebl'a al ĉiu ?”
” Al ĉiu, kiu viv'as kiel mi.”
” Jes; vi prav'as, al ĉiu viv'ant'a kiel vi. Sed ĉu vi pov'us montr'i iu'n ali'a'n, kiu viv'as sub tia'j cirkonstanc'o'j ?”
” Tio est'us bagatel'o; mil'o'j viv'as tiel.”
” Est'us al vi mal'facil'e trov'i eĉ unu sol'a'n.— Sci'u do: vi'a ofic'o est'as tut'e special'a; vi est'as tre proksim'a al la feliĉ'o, jes, vi bezon'us nur etend'i la man'o'n por pren'i ĝi'n... La tut'a material'o de la feliĉ'o est'as prepar'it'a; nur unu ek'mov'o est'as bezon'at'a por kun'ig'i ĝi'n. Nur la hazard'o dis'met'is ĝi'n sur dis'ig'it'a'j'n lok'o'j'n. Kun'ig'u ĝi'n kaj la fin'o est'as feliĉ'o.”
” Mi ne kompren'as enigm'o'j'n. Dum mi'a tut'a viv'o mi ne est'is kapabl'a solv'i eĉ unu.”
” Montr'u al mi vi'a'n man'o'n, se vi vol'as, por ke mi parol'u pli klar'e.”
” Ver'ŝajn'e mi dev'os kovr'i ĝi'a'n plat'o'n per arĝent'o, ĉu ne, patr'in'o ?”
” Kompren'ebl'e.”
Mi don'is al ŝi ŝiling'o'n; ŝi met'is ĝi'n en mal'nov'a'n ŝtrump'o'n, kiu'n ŝi tir'is el la poŝ'o, kaj kun'lig'int'e ĝi'n kaj re'met'int'e ĝi'n en la fald'o'j'n de si'a rob'o, ŝi ordon'is al mi etend'i la man'o'n. Mi obe'is. Ŝi proksim'ig'is si'a'n vizaĝ'o'n al mi'a man'plat'o kaj long'e, pri'pens'e rigard'is ĝi'n sen'mov'e.
” Ĝi est'as tro delikat'a,” ŝi dir'is fin'e.” El tia man'o mi pov'as leg'i neni'o'n; ĝi preskaŭ tut'e ne hav'as lini'o'j'n. Krom'e — kio'n pov'as dir'i man'o ? La sort'o ne est'as en ĝi skrib'it'a.”
” Tio'n mi kred'as,” mi dir'is.
” Ne,” ŝi parol'is plu'e,” ĝi star'as skrib'it'a sur la vizaĝ'o, sur la frunt'o, ĉirkaŭ la okul'o'j, eĉ en la okul'o'j, en la lini'o'j de la buŝ'o.
Genu'fleks'u kaj lev'u la kap'o'n.”
” Ha ! nun la ver'o ven'as pli proksim'e'n,” mi dir'is, far'ant'e kio'n ŝi ordon'is.” Nun mi est'as iom kred'ont'a vi'a'j'n vort'o'j'n.”
Mi sid'is sur'genu'e mal'mult'a'j'n pied'larĝ'o'j'n mal'proksim'e de ŝi. Ŝi komenc'is ekscit'i la fajr'o'n, kaj la for'mort'ant'a'j karb'o'j de'nov'e dis'vast'ig'is kelk'a'n lum'o'n. Ĉar ŝi est'is sid'ant'a, la lum'o ĵet'is ankoraŭ pli larĝ'a'n ombr'o'n sur ŝi'a'n vizaĝ'o'n dum mi'a est'is hel'e pri'lum'it'a.
” Mi dezir'is tamen sci'i, kun kiu'j sent'o'j vi ven'is al mi en ĉi tiu'n ĉambr'o'n,” ŝi dir'is, post kiam ŝi kelk'a'n temp'o'n rigard'is mi'a'n vizaĝ'o'n.” Mi dezir'us sci'i, kiu'j pens'o'j plen'ig'as vi'a'n anim'o'n, kiam vi sid'as dum hor'o'j en tiu bel'eg'a, bril'a societ'a ĉambr'o, kaj tiu'j eminent'a'j elegant'a'j hom'o'j si'n ŝov'as tie'n kaj re'e'n antaŭ vi'a'j rigard'o'j kiel la figur'o'j de magi'a lantern'o. Inter vi kaj ili ekzist'as ja nur mal'grand'a simpati'a komun'ec'o, kvazaŭ ili est'us nur hom'a'j ombr'o'j anstataŭ figur'o'j el karn'o kaj sang'o.”
” Oft'e mi est'as lac'a, kelk'foj'e dorm'em'a, sed mal'oft'e mi sent'as mi'n mal'ĝoj'a.”
” Tiam vi nutr'as iel sekret'a'n esper'o'n, kiu kuraĝ'ig'as vi'n kaj kiu per dolĉ'a'j flustr'ant'a'j son'o'j konsol'as vi'n.”
” Mi hav'as neniu'j'n. La plej alt'a, kiu'n mi kuraĝ'as esper'i est'as, ke iam mi est'os kapabl'a ŝpar'i iom da mon'o por lu'pren'i mal'grand'a'n dom'o'n, en kiu mi pov'os star'ig'i lern'ej'o'n.”
” Tio est'as mal'gras'a nutr'aĵ'o por la spirit'o, kiu vol'as viv'i ! kaj kiam vi sid'as en tiu fenestr'a benk'o — vi aŭd'as, ke mi kon'as vi'a'n viv'o'n ĝis la plej et'a'j detal'o'j ——”
” Tio'n vi ek'sci'is per'e de la serv'ist'o'j.”
” Ha ! vi pens'as, ke vi est'as saĝ'a ! Nun, ebl'e est'as ver'e. Por konfes'i la ver'o'n mi dev'as dir'i, ke mi kon'as unu el ili — nom'e sinjor'in'o'n Poole.”
Mi salt'e lev'iĝ'is, aŭd'ant'e tiu'n nom'o'n.
” Vi — vi do —” mi kri'is,” ho tamen diabl'aĵ'o kaŝ'iĝ'as en ĉi tiu afer'o !”
” Kial do vi ek'tim'as,” parol'is plu'e la strang'a vir'in'o,” sinjor'in'o Poole est'as fid'ind'a person'o, tre kviet'a kaj silent'em'a; ĉiu sen tim'o pov'as fid'i ŝi'n.— Sed kiel mi jam dir'is: Kiam vi est'as sid'ant'a sur la fenestr'a benk'o, ĉu tiam vi pens'as nur pri vi'a est'ont'a lern'ej'o ? Ĉu vi iel ne sent'as interes'o'n por unu el la hom'o'j, sid'ant'a'j sur tiu'j seĝ'o'j aŭ kanap'o'j ? Ĉu ne est'as vizaĝ'o inter ili, kiu'n vi stud-observ'as ? Ĉu tie ne est'as unu figur'o, kies mov'o'j'n vi sekv'as kun interes'o ?”
” Mi am'as stud'observ'i ĉiu'j'n figur'o'j'n.”
” Sed ĉu vi neniam observ'as special'e unu el ili ?— aŭ ebl'e du ?”
” Oft'e mi far'as tio'n; kiam la gest'o'j aŭ la rigard'o'j de par'o da ili kvazaŭ rakont'as tut'a'n histori'o'n, tiam mi amuz'as mi'n stud'ant'e ili'n.”
” Kiu'j'n histori'o'j'n vi plej volont'e stud'as ?”
” Ho, la elekt'o ne est'as tre grand'a ! Ĝeneral'e ili tem'as pri la sam'a — nom'e am'ind'um'ad'o; kaj ĉiam fin'iĝ'as per la sam'a katastrof'o — per ge'edz'iĝ'o.”
” Ĉu vi ŝat'as tiu'n monoton'a'n tem'o'n ?”
” Ĝi est'as al mi indiferent'a. Ĝi tut'e ne interes'as mi'n.”
” Ĉu ĝi ne interes'as vi'n ? Kiam bel'a, jun'a eminent'a riĉ'a vir'in'o, bril'ant'a pro viv'o kaj san'o, rav'a, interes'a, sprit'a,— sid'as tie kaj rid'et'as al sinjor'o, kiu'n vi ——”
” Nu, kiu'n mi ——? parol'u plu'e.”
” Kiu'n vi kon'as, kaj pri kiu ebl'e vi favor'e pens'as.”
” Tia'n sinjor'o'n mi ne kon'as ĉi tie. Mi preskaŭ ne parol'is unu silab'o'n kun unu el ili; kaj rilat'e al la favor'a pens'ad'o, kelk'a'j'n el ili mi konsider'as respekt'ind'a'j kaj bel'et'a'j kaj mez'aĝ'a'j, ali'a'j'n mi rigard'as kiel tre jun'a'j'n elegant'a'j'n, bel'a'j'n kaj viv'o'plen'a'j'n. Sed ĉiu'j hav'as la rajt'o'n est'i al'rid'at'a'j kiel ebl'e plej mult'e kaj de kiu ajn, sed ĉio tio ja ne pov'as interes'i mi'n kaj eĉ mi'n ne koncern'as.”
” Ĉu do vi ne kon'as la sinjor'o'j'n en ĉi tiu dom'o ? Ĉu vi ne parol'is al unu el ili ? Ĉu vi vol'as dir'i tio'n ankaŭ pri la mastr'o de la dom'o ?”
” Li ne est'as hejm'e.”
” Tio est'as sprit'a rimark'o ! Bon'e el'pens'it'a el'turn'iĝ'o ! Hodiaŭ maten'e li ir'is al Millcote kaj li re'ven'os hodiaŭ vesper'e aŭ morgaŭ maten'e. Ĉu tiu cirkonstanc'o apart'ig'as li'n de la ali'a'j al vi kon'at'a'j ? Ĉu per tio li tut'e mal'aper'is el vi'a viv'o ? Mi pet'as, respond'u tiu'n demand'o'n !”
” Ne ! Sed mi apenaŭ pov'as kompren'i, kio'n sinjor'o Rochester hav'as por far'i kun la de vi tuŝ'it'a tem'o.”
” Mi parol'is pri vir'in'o'j, kiu'j al'log'e al'rid'as la sinjor'o'j'n ! Kaj en la last'a temp'o tiom da rid'et'o'j spegul'iĝ'is en la okul'o'j de sinjor'o Rochester, ke ili kvazaŭ super'flu'os pro ili kiel du kalik'o'j plen'ig'it'a'j ĝis la rand'o; ĉu vi tio'n ne rimark'is ?”
” Sinjor'o Rochester hav'as la rajt'o'n ĝoj'i pro si'a'j gast'o'j.”
” Ni ne parol'u pri tiu rajt'o: sed ĉu vi neniam ek'vid'is, ke ĉiu'j rakont'o'j pri edz'iĝ'o plej mult'e rilat'as al sinjor'o Rochester ?”
” La sci'vol'em'o de la aŭskult'ant'o'j instig'as kaj rapid'ig'as la lang'o'n de la rakont'ant'o.”
Tiu'j'n vort'o'j'n mi pli dir'is al mi mem ol al la cigan'in'o, kies strang'a'j parol'o, voĉ'o kaj ag'manier'o iom post iom trans'met'is mi'n en sonĝ'o'stat'o'n. Unu ne'atend'it'a fraz'o post ali'a ven'is de ŝi'a'j lip'o'j, ĝis mi vid'is mi'n volv'it'a en ret'o de mister'aĵ'o'j. Kun mir'o mi pens'is pri tio, ke ne'vid'ebl'a spirit'o dum mult'a'j semajn'o'j sid'is apud mi'a kor'o por plej detal'e sci'ig'i al ĝi si'a'j'n sent'o'j'n, trem'et'ad'o'j'n kaj hezit'o'j'n.
” La sci'vol'em'o de la aŭskult'ant'o'j !” ŝi re'dir'is,” jes, sinjor'o Rochester sid'is dum mult'a'j hor'o'j klin'ant'e la orel'o'j'n al tiu'j ŝerc'ant'a'j vort'o'j, kiu'j kaŭz'is tia'n ne'el'dir'ebl'a'n ĝoj'eg'o'n; kaj sinjor'o Rochester est'is sen'fin'e dank'a por la distr'ad'o kaj amuz'ad'o, kiu'j'n li tia'manier'e spert'is. Ĉu vi rimark'is tio'n ?”
” Dank'a ? Mi ne memor'as, ke mi rimark'is sur li'a vizaĝ'o esprim'o'n de dank'o !”
” Vi ne rimark'is ! Vi do pen'is analiz'i ĝi'n ! Kio'n ali'a'n vi do rimark'is, se ĝi ne est'is dank'o ?”
Mi ne respond'is.
” Vi vid'is am'o'n en li'a'j trajt'o'j, ĉu ne ver'e ?— kaj rigard'ant'e en la est'ont'ec'o'n, vi imag'e vid'is li'n edz'iĝ'int'a — kaj li'a'n edz'in'o'n kiel feliĉ'a'n vir'in'o'n ?”
” Hm ! Tio'n mi tut'e ne vid'is ! Vi'a sorĉ'art'o ankaŭ mult'foj'e pov'as erar'i, kiel mi vid'as !”
” Kio'n pro la diabl'o vi vid'is ?”
” Kio'n tio interes'as vi'n ! Mi ven'is ĉi tie'n por demand'i, sed ne por konfes'i. Ĉu ĉie oni sci'as, ke sinjor'o Rochester edz'iĝ'os ?
” Jes. Kaj eĉ kun la bel'a fraŭl'in'o Ingram.”
” Baldaŭ ?”
” Ŝajn'as, ke oni rajt'as tio'n konklud'i, kaj sen'dub'e ili est'os ekster'ordinar'e feliĉ'a par'o, kvankam vi kuraĝ'as dub'i pri tio, oni do preskaŭ pov'as pun'i vi'n pro tio. Li ja nepr'e am'as tiu'n bel'a'n, alt'rang'a'n, saĝ'a'n kaj tre civiliz'it'a'n vir'in'o'n ! Kaj tre ver'ŝajn'e ŝi ankaŭ li'n am'as; aŭ ne am'ant'e li'n person'e, ŝi tamen am'as li'a'n mon'uj'o'n. Mi sci'as, ke ŝi rigard'as la famili'a'n bien'o'n de Rochester kiel i'o'n tre dezir'ind'a'n; kvankam ( Di'o pardon'u al mi la pek'o'n ) antaŭ hor'o mi dir'is al ŝi pri tio afer'o'j'n, kiu'j tre serioz'ig'is ŝi'n; ŝi'a'j buŝ'angul'o'j mal'lev'iĝ'is du'on'a'n col'o'n. Mi volont'e konsil'us ŝi'a'n mal'hel'okul'a'n ador'at'o'n est'i tre si'n'gard'a. Se ven'us iu ali'a kun pli grand'a'j kaj pli firm'a'j en'spez'o'j, ŝi tuj turn'os al li la dors'o'n —”
” Sed, patr'in'o, vi ja sci'as, ke mi ne ven'is ĉi tie'n por pri'demand'i vi'n pri la est'ont'ec'o de sinjor'o Rochester ! Mi vol'is aŭd'i pri mi'a propr'a kaj pri ĝi vi dir'is al mi ankoraŭ tut'e neni'o'n.”
” Vi'a est'ont'ec'o est'as ankoraŭ dub'a ! Kiam mi ekzamen'is vi'a'n vizaĝ'o'n, unu trajt'o kontraŭ'parol'is la ali'a'n. La sort'o ankaŭ por vi decid'is cert'a'n grad'o'n de feliĉ'o — kiom mi sci'as.
Tio'n mi jam sci'is antaŭ ol mi ven'is ĉi tie'n hodiaŭ vesper'e. Ĝi met'is tiu'n feliĉ'o'n ĉe vi'a flank'o. Mi vid'is tio'n. De'pend'as de vi mem etend'i la man'o'n kaj pren'i ĝi'n. Sed la problem'o est'as, ĉu vi vol'as; tiu'n problem'o'n mi nun dev'os solv'i. Ankoraŭ unu foj'o'n ek'genu'u tie sur la tapiŝ'o !”
” Sed patr'in'o, ne genu'ig'u mi'n long'e, la flam'o'j ja preskaŭ brul'et'ig'as mi'n.”
Mi star'iĝ'is sur la genu'o'j. Ŝi ne plu klin'iĝ'is super mi, sed rigard'is mi'n sen'inter'romp'e, dum ŝi mal'antaŭ'e'n apog'is si'n al la dors'o de la seĝ'o. Tiam ŝi komenc'is murmur'et'i.
” La flam'o trem'et'ad'as en la okul'o; la okul'o bril'as kiel roz'o; ĝi aspekt'as mild'a kaj est'as plen'a de sent'o'j; ĝi rid'et'as pri mi'a babil'aĵ'o; ĝi est'as sent'em'a; unu impres'o sekv'as ali'a'n tra ĝi'a hel'a sfer'o; kiam ĝi ĉes'as rid'et'i, ĝi mal'ĝoj'as; sen'konsci'a lac'ec'o prem'as la palpebr'o'j'n: tio signif'as melankoli'o'n, de'ven'ant'a de sol'ec'o. Ĝi si'n de'turn'as de mi; ĝi ne vol'as plu sufer'i ekzamen'ad'o'n; ŝajn'as, ke ĝi'a mok'ant'a rigard'o vol'as ne'i la ver'o'n de la mal'kovr'o, kiu'n mi far'is — ĝi vol'as sen'fort'ig'i la kulp'ig'o'n pri sent'em'o — tamen ĝi'a fier'ec'o, ĝi'a re'ten'o konfirm'as mi'a'j'n opini'o'j'n. La okul'o montr'as favor'ec'o'n.
” Rilat'e al la buŝ'o, kelk'foj'e ĝi am'as rid'i; ĝi kutim'as el'parol'i ĉio'n, kio'n la cerb'o en'hav'as, kvankam mi est'as cert'a pri tio, ke ĝi silent'as pri ĉio, kio'n la kor'o sent'as. Kvankam ĝi est'as mov'iĝ'em'a kaj fleks'ebl'a, ĝi neniam est'is destin'it'a prem'kaŝ'iĝ'i en la etern'a silent'ad'o de la sol'ec'o; ĝi est'as buŝ'o, kiu dev'us mult'e parol'i kaj rid'et'i kaj kiu sent'us hom'a'n si'n'don'em'o'n al si'a inter'parol'ant'o. Tiu'j vizaĝ'trajt'o'j est'as ankaŭ favor'a'j.
” Kontraŭ feliĉ'a fin'sort'o mi vid'as nur unu mal'amik'o'n, nom'e la frunt'o'n. Ĝi ŝajn'as dir'i:’ Mi pov'as nur viv'i se mem'estim'o kaj la cirkonstanc'o'j postul'as de mi, ke mi viv'u. Mi ne bezon'as vend'i mi'a'n anim'o'n por aĉet'i feliĉ'o'n. Mi posed'as en mi'a intern'o trezor'o'n, kun kiu mi nask'iĝ'is, kiu ten'os mi'n viv'a, se ĉiu ekster'a feliĉ'o rest'os mal'proksim'e de mi aŭ est'os al mi propon'at'a inter'ŝanĝ'e de prez'o, kiu'n mi ne pov'as pag'i.’ La frunt'o deklar'as:’ Mi'a prudent'o sid'as firm'e kaj ten'as la konduk'il'o'n kaj ĝi ne toler'os, ke la sent'o'j for'tir'u ĝi'n kaj ĵet'u ĝi'n en abism'o'n. La pasi'o'j ebl'e furioz'os kiel idol'an'o'j, kaj la dezir'o'j ebl'e sopir'os ĉi'a'j'n vant'aĵ'o'j'n — sed la prudent'o venk'os en ĉiu batal'o kaj la decid'ant'a voĉ'o venk'os ĉe ĉiu disput'o. Ebl'e vent'eg'o'j — ter'trem'o'j kaj brul'ad'o'j eksplod'os,— mi tamen konfid'os mi'n al la konduk'ist'o de tiu mal'laŭt'a, mal'fort'a voĉ'o, kiu klar'ig'os la inspir'o'j'n de la konscienc'o.’” Bon'e dir'it'e, frunt'o; vi'a'j deklar'o'j est'os respekt'at'a'j. Mi far'is mi'a'j'n plan'o'j'n — mi kred'as, ke ili est'os honest'a'j kaj just'a'j plan'o'j kaj pri ili mi atend'is la voĉ'o'n de la konscienc'o kaj la konsil'o'j'n de la prudent'o. Mi sci'as, kiel rapid'e la jun'ec'o kaj la bel'ec'o mal'aper'as, se en la kalik'o'n, kiu'n la feliĉ'o al ni propon'as, gut'fal'is nur unu gut'et'o da mal'honor'o, nur unu el'spir'o de konscienc'riproĉ'o; kaj mi ne dezir'as ofer'o'n, nek ĉagren'o'n — tio'n mi ne ŝat'as —. Mi vol'as far'i bon'o'n, mi ne vol'as pere'ig'i — mi vol'as gajn'i dank'o'n, sed ne'fal'ig'i sang'a'j'n larm'o'j'n, eĉ ne sal'a'j'n. Mi vol'as rikolt'i rid'et'o'j'n, kares'o'j'n, dolĉ'a'j'n vort'o'j'n.
Nun sufiĉ'as ! Mi kred'as, ke mi barakt'as en rav'eg'a delir'ad'o. Mi pov'us dezir'i, ke ĉi tiu moment'o daŭr'u ĝis la etern'ec'o, sed tio'n mi ne kuraĝ'as. Ĝis ĉi tiu moment'o mi sukces'is reg'i mi'n mem. Mi ag'is kiel mi ĵur'is al mi ag'i — sed tio, kio sekv'os, super'os mi'a'j'n fort'o'j'n. Lev'iĝ'u, fraŭl'in'o Eyre, lev'iĝ'u ! For'ir'u de mi ! La lud'o fin'iĝ'is !”
Kie mi est'is ? Ĉu mi mal'dorm'is aŭ sonĝ'is ? Ĉu mi aŭd'is ĉio'n tio'n nur en mi'a dorm'o ? Ĉu mi sonĝ'is ankoraŭ ? La voĉ'o de la mal'jun'a vir'in'o subit'e ŝanĝ'iĝ'is. Mi kon'is ŝi'a'n voĉ'o'n kaj ŝi'a'j'n mov'o'j'n sam'e bon'e kiel mi re'kon'as mi'a'n propr'a'n vizaĝ'o'n en spegul'o, kiel la son'o'j'n el mi'a'j propr'a'j lip'o'j. Mi ek'star'is kaj mi ne for'ir'is. Mi rigard'is ŝi'n, mi incit'is la fajr'o'n kaj de'nov'e ŝi'n rigard'is. Sed ŝi tir'is la ĉapel'o'n kaj la ruband'o'j'n ankoraŭ pli mal'alt'e'n trans la vizaĝ'o'n kaj re'foj'e ŝi sign'e ordon'is al mi for'ir'i. La flam'o'j de la fajr'ej'o ĵet'is hel'a'n lum'o'n trans la etend'it'a'n man'o'n; ĉar mi est'is tre atent'a en tiu moment'o kaj vol'ant'e far'i mal'kovr'o'j'n pri ĉi tiu mister'aĵ'o, mi tuj rimark'is tiu'n man'o'n.
Ĝi sam'e kiel mi'a propr'a ne est'is simil'a al velk'int'a man'o de mal'jun'ul'in'o, sed rond'a, mol'a, bel'a, kaj fort'e form'it'a man'o; mult'e'kost'a ring'o bril'is sur la mal'grand'a fingr'o, kaj klin'iĝ'ant'e por rigard'i la juvel'o'n, mi ek'vid'is diamant'o'n, kiu'n mi jam cent'foj'e antaŭ'e rimark'is.
De'nov'e mi rigard'is supr'e'n al la vizaĝ'o, kiu ne plu si'n de'turn'is de mi — kontraŭ'e, la ĉapel'o est'is ĵet'it'a mal'antaŭ'e'n, la ruband'o'j tir'it'a'j mal'supr'e'n — la kap'o klin'iĝ'is al mi.
” Nu Jane, ĉu vi kon'as mi'n ?” demand'is la kar'a, tiel bon'e al mi kon'at'a voĉ'o.
” For'ig'u nur la ruĝ'a'n mantel'o'n, sinjor'o, tiam mi bon'e —”
” La lig'il'o'j inter'plekt'iĝ'is — help'u al mi.”
” Dis'ŝir'u ili'n, sinjor'o.”
” Nun do — for la mask'o'n !” Sinjor'o Rochester for'ĵet'is de si si'a'n mask'o'vest'o'n.
” Sed sinjor'o, kia strang'a ide'o vi'n kapt'is !”
” Tamen bon'e pri'pens'it'a, ĉu ne ? Ĉu vi ne sam'opini'as ?”
” La lud'o bon'e sukces'is al vi kun la ali'a'j.”
” Sed ne kun vi ?”
” Kontraŭ mi vi ne long'e konserv'is tiu'n karakter'o'n de cigan'in'o.”
” Kiu'n karakter'o'n mi konserv'is ? Mi'a'n propr'a'n ?”
” Ne; iu'n, kiu'n mi ne kompren'as. Mal'long'e dir'it'e, mi kred'as, ke vi klopod'is demand'esplor'i mi'n. Vi parol'is sen'senc'aĵ'o'j'n, por ke ankaŭ mi parol'u sen'senc'aĵ'o'j'n. Tio ne est'is bel'a ag'o, sinjor'o.”
” Ĉu vi pardon'as mi'n, Jane ?”
” Tio'n mi pov'os dir'i nur post kiam mi pri'pens'is pri ĉio tio.
Se post pri'pens'ad'o mi opini'os, ke mi fal'is en absurd'ec'o'n, mi klopod'os pardon'i vi'n; sed vi'a ag'manier'o ne est'is prav'a.”
” Ho, vi ag'is tre prav'e — tre zorg'em'e, tre sent'em'e.”
Mi pri'pens'is kaj opini'is, ke li prav'as. Tio est'is al mi konsol'o; sed, ver'e, mi est'is tre si'n'gard'a dum la tut'a inter'parol'ad'o.
Mi jam suspekt'is i'o'n pri mask'o'vest'ad'o. Mi sci'is, ke antaŭ'dir'ist'in'o'j kaj cigan'in'o'j ne esprim'as si'n, kiel far'is ĉi tiu mal'jun'a vir'in'o; krom'e mi'n traf'is ŝi'a ali'ig'it'a voĉ'o, mi rimark'is kiel ŝi klopod'is kaŝ'i si'a'j'n vizaĝ'trajt'o'j'n. Sed mi tiam pens'is al Grac'e Poole — al tiu viv'ant'a enigm'o, al tiu mister'o de ĉiu'j mister'o'j, kia ŝi konstant'e ŝajn'is al mi. Ĉiu'okaz'e mi ne pens'is pri sinjor'o Rochester.
” Nu,” li dir'is,” al kio vi pens'as ? Kio'n signif'as tiu melankoli'a rid'et'o ?”
” Ĝi signif'as mir'o'n kaj mem'gratul'o'n, sinjor'o ! Sed nun vi esper'ebl'e konsent'os al mi, ke mi fin'e re'tir'iĝ'u ?”
” Ne, rest'u ankoraŭ unu moment'o'n, por rakont'i al mi, kio'n far'as mi'a'j gast'o'j en la salon'o.”
” Supoz'ebl'e ili inter'parol'as pri la cigan'in'o,”
” Sid'iĝ'u !— rakont'u, kio'n ili parol'is pri mi.”
” Est'as konsil'ind'e, ke mi ne rest'u pli long'e, sinjor'o, la dek unu'a hor'o est'as proksim'a. Ho, sinjor'o Rochester, ĉu vi sci'as, ke dum vi'a for'est'o al'ven'is fremd'ul'o ?”
” Fremd'ul'o !— ne; kiu do li est'as ? Mi atend'is neniu'n. Ĉu li jam for'ir'is ?”
” Ne. Li dir'is, ke li jam de long'e vi'n kon'as kaj ke tial li kuraĝ'is pren'i la liber'ec'o'n rest'i ĉi tie ĝis vi'a re'hejm'iĝ'o.”
” Pro la diabl'o,— li far'is tio'n !?— ĉu li dir'is si'a'n nom'o'n ?”
” Li'a nom'o est'as Mas'o'n; kaj li ven'as el okcident'a Hind'uj'o, se mi ne erar'as.”
Sinjor'o Rochester star'is ĉe mi'a flank'o; li est'is pren'int'a mi'a'n man'o'n por konduk'i mi'n al seĝ'o. Parol'ant'e la last'a'j'n vort'o'j'n, li konvulsi'e ĉirkaŭ'pren'is mi'a'n brak'o'n; la rid'et'o for'mort'is de li'a'j lip'o'j; est'is kvazaŭ li'n kapt'is la kramf'o.
” Mas'o'n !— okcident'a Hind'uj'o !” li dir'is, kaj la vort'o'j el'ir'is el li'a'j lip'o'j kvazaŭ aŭtomat'o ili'n dir'is.” Mas'o'n !— okcident'a Hind'uj'o l ” li ripet'is; tri'foj'e li meĥanik'e ripet'is la vort'o'j'n kaj pal'iĝ'is kiel mort'int'o. Li ŝajn'is apenaŭ sci'i, kio'n li far'as, kaj kio okaz'as ĉirkaŭ li.
” Ĉu vi sent'as vi'n mal'san'a, sinjor'o ?” demand'is mi.
” Jane, mi'n traf'is bat'eg'o;— terur'a bat'eg'o, Jane !” balbut'is li.
” Ho, sinjor'o ! apog'u vi'n sur mi'n.”
” Jane, jam unu foj'o'n vi prezent'is al mi vi'a'n brak'o'n kiel apog'il'o'n;— nun mi ĝi'n akcept'as.”
” Jes, sinjor'o, jes !”
Li sid'iĝ'is kaj mi dev'is ek'sid'i ĉe li'a flank'o. Li kares'is mi'a'n man'o'n, kiu'n li ten'is en si'a. Tiam li direkt'is al mi mal'ĝoj'a'n, lac'a'n rigard'o'n, kiu tamen est'is plen'a de am'o.
” Mi'a mal'grand'a amik'in'o !” li dir'is;” mi dezir'us est'i kun vi sur kviet'a, sol'ec'a insul'o, kie la mal'gaj'a'j re'memor'o'j, kie tim'o kaj ĉagren'eg'o dev'us rest'i mal'proksim'e de mi.”
” Ĉu mi pov'as help'i al vi, sinjor'o ? Volont'e mi don'us mi'a'n viv'o'n, se per tio mi pov'us est'i al vi util'a.”
” Jane, se mi bezon'os help'o'n, mi serĉ'os ĝi'n ĉe vi; tio'n mi pov'as promes'i al vi eĉ en ĉi tiu moment'o.”
” Mi dank'as vi'n, sinjor'o; dir'u al mi kio'n mi far'u,— mi almenaŭ klopod'os far'i tio'n.”
” Bon'e, Jane; al'port'u al mi glas'o'n da vin'o el la manĝ'ej'o; ili sid'as nun ĉiu'j ĉe la tabl'o por vesper'manĝ'i; dir'u al mi post'e, ĉu ankaŭ Mas'o'n est'as inter ili kaj kio'n li far'as en ĉi tiu moment'o.”
Mi for'ir'is. La tut'a societ'o est'is en la manĝ'ej'o, kiel sinjor'o Rochester est'is dir'int'a, sed ili ne sid'is ĉe'tabl'e — la vesper'manĝ'o est'is met'it'a sur la bufed'o'n; ĉiu pren'is, kio plaĉ'is al li kaj ten'ant'e la teler'o'j'n kaj la glas'o'j'n en la man'o, la gast'o'j ar'et'e kaj dis'e star'is. Ĉiu'j ŝajn'is est'i en bon'a humor'o. Laŭt'e la rid'o'j kaj la ĝeneral'a inter'parol'ad'o son'is renkont'e al mi. Sinjor'o Mas'o'n star'is apud la fajr'ej'o parol'ant'e kun kolonel'o Dent kaj ties edz'in'o; li ŝajn'is est'i la plej gaj'a el ĉiu'j. Mi plen'ig'is vin'glas'o'n per vin'o,( fraŭl'in'o Ingram rigard'is mi'n kun mal'afabl'a mien'o dum mi far'is tio'n; ver'ŝajn'e ŝi opini'is, ke mi permes'is al mi grand'a'n liber'ec'o'n ) kaj post'e re'ir'is en la bibliotek'a'n ĉambr'o'n. La mort'a pal'ec'o de sinjor'o Rochester jam mal'aper'is kaj re'e li aspekt'is firm'a kaj sever'a. Li pren'is la glas'o'n el mi'a man'o.
” Al vi'a san'o, help'em'a spirit'o !” li dir'is. Li per unu foj'o mal'plen'ig'is la glas'o'n kaj re'don'is ĝi'n al mi.” Kio'n ili nun far'as, Jane ?”
” Ili rid'as kaj inter'parol'as, sinjor'o.”
” Ĉu ili ne aspekt'as grav'a'j kaj mister'plen'a'j, kvazaŭ ili ĵus sci'iĝ'is pri io strang'a ?”
” Tut'e ne:— ili ŝerc'as, rid'as kaj plej vigl'e inter'parol'as.”
” Kaj Mas'o'n ?”
” Ankaŭ li rid'is.”
” Se ĉiu'j tiu'j hom'o'j subit'e en'kur'us kaj kraĉ'us al mi, kio'n vi far'us tiam ?”
” Mi for'pel'us ili'n ĉiu'j'n el la ĉambr'o, se mi pov'us.”
Li rid'et'is.” Sed se mi ir'us al ili dum ili mal'estim'e kaj mal'varm'e rigard'us mi'n kaj mok'rid'ant'e flustr'us al si reciprok'e, kaj post'e si'n'sekv'e for'ir'us de mi, kio'n tiam vi far'us ? Ĉu vi ir'us kun ili ?”
” Mi kred'as, ke ne, sinjor'o: mi est'us feliĉ'a rest'i kun vi tut'e sol'a.”
” Ĉu por konsol'i mi'n ?”
” Jes, sinjor'o, por konsol'i vi'n, kiel ebl'e plej bon'e.”
” Kaj se ili mal'ben'us vi'n pro vi'a fidel'ec'o ?”
” Ver'ŝajn'e mi aŭd'us neni'o'n pri ili'a mal'ben'o; sed sci'iĝ'ant'e pri ĝi, mi ne atent'us tio'n.”
” Sekv'e pro mi vi kuraĝ'us kontraŭ'i la ĝeneral'a'n opini'o'n ?”
” Mi ag'us tiel pro ĉiu'j mi'a'j amik'o'j, kiu'j ind'as mi'a'n si'n'don'ec'o'n. Tiel ankaŭ vi ag'us, pri tio mi est'as cert'a.”
” Re'ir'u nun en la manĝ'o'salon'o'n; ir'u ne'rimark'it'e al Mas'o'n kaj flustr'u al li en la orel'o, ke sinjor'o Rochester re'ven'is kaj ke li dezir'as parol'i kun li. Konduk'u li'n al mi, kaj post'e for'ir'u de ni.”
” Jes, sinjor'o.”
Mi far'is, kio'n li ordon'is al mi. La tut'a societ'o rigard'is mi'n kiam mi ir'is inter ili. Mi serĉ'is sinjor'o'n Mas'o'n, dir'is al li mi'a'n komisi'o'n kaj antaŭ'ir'is konduk'ant'e li'n el la ĉambr'o. Ating'int'e la pord'o'n de la bibliotek'a ĉambr'o, mi ĝi'n mal'ferm'is kaj ir'is al mi'a ĉambr'o.
Mal'fru'e en la nokt'o, kiam jam de'long'e mi en'lit'iĝ'is, mi aŭd'is, ke la gast'o'j ir'is al si'a'j dorm'ej'o'j. Mi aŭd'is la voĉ'o'n de sinjor'o Rochester dum li dir'is:” Ĉi tie'n, Mas'o'n, jen est'as vi'a ĉambr'o.”
Li gaj'e parol'is kaj tio kviet'ig'is mi'a'n kor'o'n. Baldaŭ mi en'dorm'iĝ'is.
Mi est'is forges'int'a mal'supr'e'n'ig'i la kurten'o'j'n, kvankam mi kutim'is far'i tio'n, ankaŭ mi ne est'is ferm'int'a la fenestr'o'kovr'il'o'j'n. La sekv'o de tio est'is, ke la hel'a plen'lun'o — est'is rav'eg'a, hel'a nokt'o — vek'is mi'n per si'a blank'a bril'o, kiam ĝi dum si'a kviet'a ir'ad'o tra la ĉiel'o en'rigard'is mi'a'n ĉambr'o'n.
iera Vek'iĝ'ant'e en la mez'o de la nokt'o mi'a'j okul'o'j traf'is la arĝent'e blank'a'n kristal-hel'a'n disk'o'n. La vid'aĵ'o est'is bel'eg'a, sed tro solen'a. Mi sid'iĝ'is sur mi'a lit'o, por mal'supr'e'n'tir'i la kurten'o'j'n.
Bon'a Di'o ! Kia kri'eg'o !— La nokt'o'n — la silent'o'n subit'e penetr'is sovaĝ'a, akr'a, tir'ton'a kri'eg'o, kiu tra'son'is la tut'a'n dom'o'n.
Mi'a'j puls'o'j halt'is — mi'a kor'o plu ne bat'is; mi'a etend'it'a brak'o kvazaŭ paraliz'iĝ'is. La kri'eg'o for'mort'is; du'a ĝi'n sekv'is.
Ver'e, kiu ajn est'aĵ'o el'ig'is tiu'n terur'a'n ek'kri'o'n — ĝi ne'ebl'e pov'us ripet'i ĝi'n tiel baldaŭ; eĉ la plej fier'a, la plej potenc'a kondor'o de la And'o'j ne kapabl'us mal'supr'e'n send'i du'foj'e tia'n penetr'ant'a'n kri'eg'o'n el tiu nub'o, kiu en'volv'as ĝi'a'n nest'o'n. La est'aĵ'o, el'ig'int'e tia'n son'eg'o'n, dev'us ripoz'i antaŭ ol ĝi kapabl'us aŭd'ig'i ĝi'n de'nov'e.
Ĝi ven'is el la tri'a etaĝ'o, ĉar ĝi flug'is trans mi'a'n kap'o'n. Kaj super mi — jes, ĝust'e en la ĉambr'o super mi'a — mi aŭd'is lukt'ad'o'n; laŭ la bru'o ĝi ŝajn'is est'i mort'a batal'o; kaj du'on'e sufok'ant'a voĉ'o kri'is:
” Help'u ! Help'u ! Help'u !” tri'foj'e ripet'it'a.
” Ĉu do neni'u ven'as por help'i ?” ĝi kri'is re'e.
Kaj dum la lukt'ad'o kaj bru'ad'o kaj kri'ad'o daŭr'is plu'e, mi klar'e aŭd'is tra la ĉarpent'aĵ'o de la ĉambr'o'plafon'o:
” Rochester ! Rochester ! Pro la am'o de Di'o ! Ven'u por help'i ! Ven'u do !”
Pord'o mal'ferm'iĝ'is: iu sen'bru'e, sed rapid'e kvazaŭ pel'at'a de furi'o'j, tra'ir'is la galeri'o'n. Ali'a pied'o bru'is super mi'a kap'o.
Subit'e sekv'is terur'a, pez'a fal'ad'o kaj tuj post'e ĉio est'is silent'a. Rapid'e mi ĵet'is ĉirkaŭ mi kelk'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, kvankam pro angor'o mi trem'is en mi'a tut'a korp'o. Mi el'ir'is el mi'a ĉambr'o.
Ĉiu'j en la dom'o est'is jam vekt'a'j: ek'kri'o'j, konfuz'a'j voĉ'o'j aŭd'iĝ'is el ĉiu'j ĉambr'o'j; unu pord'o post ali'a bru'mal'ferm'iĝ'is; aper'is vizaĝ'o, post'e du'a kaj baldaŭ tri'a. La galeri'o est'is baldaŭ plen'a de figur'o'j, kiu'j kun ek'tim'o inter'puŝ'iĝ'is. Ne nur la sinjor'o'j, ankaŭ la sinjor'in'o'j kaj fraŭl'in'o'j el'ir'is si'a'j'n lit'o'j'n kaj de ĉiu'j flank'o'j oni aŭd'is inter'miks'it'a'n voĉ'o'zum'ad'o'n:
” Ho, kio'n tio signif'as ?”—” Kio okaz'is ?”—” Kiu est'as vund'it'a ?”—” Al'port'u lum'o'n !”—” Ĉu la dom'o brul'as ?”
” Ĉu en'ŝtel'iĝ'is ŝtel'ist'o'j kaj mort'ig'ist'o'j ?”—” Kie'n ni rapid'os ?”—” Kiu'n ni dev'as help'i ?”—” Kie'n ni sav'iĝ'os ?”— Se la lun'o ne ĵet'us si'a'j'n radi'o'j'n en la galeri'o'n, ni trov'iĝ'us en la plej profund'a mal'lum'o. Ĉiu'j ir'is tie'n kaj re'e'n kaj inter'puŝ'iĝ'is. Iu'j ĝem'plor'is, ali'a'j fal'et'is aŭ fal'is. La konstern'o est'is ne'pri'skrib'ebl'a.
” Kie pro la diabl'o est'as Rochester ?” kri'is kolonel'o Dent.
” Li ne est'as plu en si'a lit'o.”
” Ĉi tie, ĉi tie !” re'turn'e kri'is ali'a voĉ'o.
” Re'kviet'iĝ'u do ĉiu'j ! Mi jam ven'as !"
La pord'o de la galeri'o fin'e mal'ferm'iĝ'is kaj aper'is sinjor'o Rochester kun brul'ant'a kandel'o en la man'o. Li ĵus mal'supr'e'n'ven'is de la plej alt'a etaĝ'o. Unu el la sinjor'in'o'j tuj ir'is al li kaj pren'is li'a'n brak'o'n. Est'is fraŭl'in'o Ingram.
” Kiu terur'aĵ'o do okaz'is ?” ŝi demand'is.” Parol'u do ! Sci'ig'u tuj la plej terur'a'n.”
” Sed ne ĵet'u mi'n ter'e'n kaj ne prem'sufok'u mi'n,” li respond'is, ĉar la du fraŭl'in'o'j Eshton ankaŭ kvazaŭ atak'is li'n; kaj la du vidv'in'o'j vest'it'a'j per larĝ'a'j ĉirkaŭ'vest'aĵ'o'j rapid'is al li kiel ŝip'o'j kun plen'blov'it'a'j vel'o'j.
” Ĉio est'as en ord'o !— ĉio est'as en ord'o !” li kri'is. Ĝi est'as nur ĝeneral'a ripet'ad'o de ’Mult'a bru'ad'o pro neni'o ’.” Sinjor'in'o'j, mal'proksim'iĝ'u, ali'e mi far'iĝ'os danĝer'a.”
Kaj ver'e li aspekt'is danĝer'a; li'a'j nigr'a'j okul'o'j ard'is kiel fajr'er'o'j. Tiam li ek'reg'is si'n por far'iĝ'i kviet'a kaj parol'is plu'e:
” Prem'sonĝ'o atak'is unu el la serv'ist'in'o'j; jen ĉio ! Ŝi est'as ekscit'em'a, nerv'a vir'in'o. Sen'dub'e ŝi konsider'is si'a'n sonĝ'o'n kiel aper'aĵ'o'n aŭ i'o'n tia'n kaj pro terur'o sent'is kramf'o'n. Nun, ge'sinjor'o'j, mi re'konduk'os vi'n ĉiu'j'n en vi'a'j'n ĉambr'o'j'n; ĉar oni ne pov'os help'i la serv'ist'in'o'n antaŭ ol vi ĉiu'j re'kviet'iĝ'is.
Sinjor'o'j, bon'vol'u don'i la ekzempl'o'n al la sinjor'in'o'j kaj ir'u unu'a'j. Fraŭl'in'o Ingram, mi est'as cert'a, ke vi montr'os vi'n super'a al tia'j van'a'j terur'aĵ'o'j. Amy kaj Louisa, re'ir'u kiel par'o da kolomb'o'j en vi'a'n nest'et'o'n. Sinjor'in'o'j ”— li daŭr'ig'is, turn'ant'e si'n al la du vidv'in'o'j —” vi sen'dub'e mal'varm'um'iĝ'os, se vi rest'os eĉ unu minut'o'n pli long'e en ĉi tiu frost'mal'varm'a galeri'o.”
Kaj altern'e ordon'ant'e kaj pet'eg'ant'e en tiu manier'o, li sukces'is re'konduk'i ĉiu'j'n en ili'a'j'n dorm'ej'o'j'n. Mi ne atend'is ĝis li ordon'is al mi re'ir'i en mi'a'n, sed ne'rimark'it'e re'tir'iĝ'is, sam'e kiel mi est'is el'ir'int'a ĝi'n.
Sed ne por de'nov'e en'lit'iĝ'i, mal'e, mi komenc'is zorg'e vest'i mi'n. La bru'o'j, kiu'j'n mi aŭd'is tuj post tiu terur'a ek'kri'o de angor'o kaj la parol'o'j, kiu'j penetr'is en mi'a'j'n orel'o'j'n, ver'ŝajn'e est'is aŭd'at'a'j de neni'u krom de mi mem, ĉar ili ven'is el la ĉambr'o trov'iĝ'ant'a super mi'a; sed ili ankaŭ cert'ig'is mi'n, ke ili ne est'is la sonĝ'o de serv'ist'in'o, kiu kaŭz'is tia'n terur'o'n tra la tut'a konstru'aĵ'o. Ankaŭ mi sci'is, ke la klar'ig'o don'it'a de sinjor'o Rochester, est'is nur el'trov'o, kiu'n li uz'is por kviet'ig'i la ekscit'it'a'j'n anim'o'j'n de la gast'o'j. Mi do vest'is mi'n por est'i prepar'it'a por ĉiu'j eventual'a'j okaz'ont'aĵ'o'j. Vest'int'e mi'n mi sid'iĝ'is apud la fenestr'o, long'e rigard'is la kviet'a'n park'o'n kaj la kamp'o'j'n, pri'lum'it'a'j'n de la arĝent'kolor'a lun'lum'o kaj atend'is — mi ne sci'is, kio'n. Al mi ŝajn'is, ke sekv'os nov'a okaz'ont'aĵ'o post tiu'j strang'a'j kri'o'j, lukt'o kaj angor'kri'ad'o'j.
Ne: ĉie reg'is silent'o kaj pac'o. Iom post iom for'iĝ'is ĉiu bru'o, ĉiu murmur'ad'o kaj post unu hor'o Thornfield Hall kuŝ'is de'nov'e sam'e sen'bru'a kiel dezert'o. Ŝajn'is, ke la nokt'o kaj la dorm'o re'e sen'ĝen'e reg'as en si'a regn'o. La lun'o est'is sub'ir'ont'a — kaj sub'ir'is. Mi ne vol'is pli long'e sid'i en la mal'varm'o kaj mal'lum'o kaj decid'is en'lit'iĝ'i tut'e vest'it'a. Mi for'ir'is de la fenestr'o kaj kiel ebl'e plej sen'bru'e ir'is trans la tapiŝ'o'n; kiam mi klin'iĝ'is por for'ig'i la ŝu'o'j'n de mi'a'j pied'o'j, iu frap'et'is sur la pord'o'n.
” Ĉu iu vol'as parol'i kun mi ?” mi demand'is.
” Ĉu vi lev'iĝ'is ?” demand'is la voĉ'o, kiu'n mi jam atend'is ek'aŭd'i, nom'e tiu'n de mi'a sinjor'o.
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu vi vestiĝ'is ?”
” Jes.”
” El'ir'u, sed mal'laŭt'e.”
Mi obe'is. Sinjor'o Rochester star'is en la galeri'o; en la man'o li ten'is brul'ant'a'n kandel'o'n.
” Mi bezon'as vi'n,” li dir'is,” ir'u kun mi, sed ne rapid'u kaj ne far'u bru'o'n.”
Mi'a'j ŝu'o'j est'is mal'pez'a'j. Mi ŝtel'ir'is trans la tapiŝ-kovr'it'a'n plank'o'n kiel kat'in'o. Mi tra'ir'is la galeri'o'n, supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n kaj halt'is en la mal'alt'a, mal'lum'a koridor'o de la mister'a tri'a etaĝ'o. Mi est'is sekv'int'a li'n kaj star'is flank'e de li.
” Ĉu vi hav'as spong'o'n en vi'a ĉambr'o ?” li flustr'e demand'is.
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu vi ankaŭ hav'as tie sal'o'n — volatil'a'n sal'o'n ?”
” Cert'e.”
” Re'ir'u kaj re'ven'u kun ambaŭ.”
Mi re'ir'is, pren'is la spong'o'n de la tualet'a tabl'o, la sal'o'n el la komod'o kaj re'foj'e ŝtel'ir'is re'turn'e laŭ la sam'a voj'o. Li atend'is mi'n; en la man'o li ten'is ŝlos'il'o'n; ir'ant'e al mal'grand'a nigr'a pord'o, li ŝov'is ĝi'n en ĝi'a'n ŝlos'o'n; post'e li halt'is kaj rigard'ant'e mi'n, li dir'is:
” Ĉu vi pov'as vid'i sang'o'n kaj ne sven'i ?”
” Mi kred'as, ke jes. Neniam mi spert'is tio'n.”
Frost'o'trem'o tra'kur'is mi'a'n korp'o'n, kiam mi don'is al li tiu'n respond'o'n; sed tio'n kaŭz'is nek la mal'varm'o nek ek'sven'o.
” Don'u al mi vi'a'n man'o'n,” li dir'is,” est'as pli bon'e ne risk'i sven'atak'o'n.” Mi met'is mi'a'n man'o'n en li'a'n.” Ĝi est'as varm'a kaj ne trem'as,” li rimark'is. Post'e li turn'is la ŝlos'il'o'n kaj mal'ferm'is la pord'o'n. Antaŭ mi mi vid'is ĉambr'o'n, kiu'n mi, kiel mi memor'is, antaŭ'e vid'is jam unu foj'o'n,— nom'e en tiu tag'o, kiam sinjor'in'o Fairfax montr'is al mi la tut'a'n dom'o'n. Ĝi est'is tapet'it'a per pez'a'j tapet'o'j. En tiu moment'o la tapet'o'j de unu lok'o est'is ŝov'it'a'j supr'e'n, per kio vid'ebl'iĝ'is pord'o, kiu antaŭ'e est'is kaŝ'it'a. Tiu pord'o est'is mal'ferm'it'a, lum'stri'o penetr'is el ĉambr'o, mal'antaŭ kiu aŭd'iĝ'is grumbl'ant'a bru'o, kiu simil'is tiu'n de koler'a hund'o. Dum sinjor'o Rochester met'is la kandel'o'n sur la tabl'o'n, li dir'is al mi ” atend'u moment'o'n ’” kaj tiam li ir'is en la intern'a'n ĉambr'o'n. Akr'a rid'ad'o salut'is li'n dum li en'ir'is; unu'e ĝi son'is bru'ant'e, sed ŝanĝ'iĝ'is al la karakteriz'a rid'ad'o de Grac'e Poole: ha ! ha ! Ŝi do est'is tie ! Li far'is iu'n aranĝ'o'n ne parol'ant'e, kvankam mi aŭd'is mal'laŭt'a'n voĉ'o'n, kiu al'parol'is li'n. Tuj post'e li el'ir'is kaj ferm'is post si la pord'o'n.
” Ĉi tie'n, Jane !” li dir'is, kaj mi ir'is al la ali'a flank'o de grand'a lit'o, kiu kun si'a'j sulk'plen'a'j kurten'o'j plen'ig'is grand'a'n part'o'n de la ĉambr'o. Ĉe la kap'a part'o de la lit'o star'is brak'seĝ'o; en ĝi sid'is vir'o, kiu krom per la surtut'o, est'is tut'e vest'it'a; li'a kap'o klin'iĝ'is mal'antaŭ'e'n, la okul'o'j est'is ferm'it'a'j. Sinjor'o Rochester ten'is la brul'ant'a'n kandel'o'n super li. En tiu pal'a kaj ŝajn'e sen'viv'a vizaĝ'o mi re'kon'is la fremd'ul'o'n, sinjor'o'n Mas'o'n. Ankaŭ mi vid'is, ke li'a ĉemiz'o ĉe unu flank'o est'is tut'e makul'it'a per sang'o.
” Pren'u la kandel'o'n,” dir'is sinjor'o Rochester, kaj mi pren'is ĝi'n. Li al'port'is teler'o'n kun akv'o de la tualet'a tabl'o.” Pren'u ĝi'n,” li dir'is. Mi obe'is. Li kapt'is la spong'o'n, tremp'is ĝi'n en la akv'o kaj per ĝi mal'sek'ig'is la kadavr'e pal'a'n vizaĝ'o'n. Post'e li pet'is mi'a'n volatil'a'n sal'o'n kaj met'is ĝi'n sub li'a'n naz'o'n, Baldaŭ post'e sinjor'o Mas'o'n mal'ferm'is la okul'o'j'n; li ĝem'is pro dolor'o. Sinjor'o Rochester ŝirm'al'ferm'is la ĉemiz'o'n de la vund'it'o, kies brak'o kaj ŝultr'o est'is bandaĝ'it'a'j. Li for'viŝ'is la sang'o'n, kiu gut'is el la vund'o.
” Ĉu tuj'a danĝer'o minac'as ?” demand'is sinjor'o Mas'o'n per mal'fort'a voĉ'o.
” Pa ! neniel — ĝi est'as nur grat'o. Do ne las'u vi'n tiel super'fort'i, ho vir'o ! Ten'u vi'n kuraĝ'a. Mi ven'ig'os kurac'ist'o'n. Mi esper'as, ke ni pov'os transport'i vi'n jam morgaŭ. Jane —” li parol'is plu'e.
” Sinjor'o ?”
” Mi est'as dev'ig'at'a las'i vi'n sol'a kun ĉi tiu sinjor'o dum ĉirkaŭ unu hor'o;— ebl'e eĉ du hor'o'j'n. For'viŝ'u la gut'et'ant'a'n sang'o'n, kiel mi nun far'as. Kiam li sven'os, tiam met'u la akv'o'glas'o'n, tie star'ant'a sur la tabl'o, al li'a buŝ'o, kaj la volatil'a'n sal'o'n sub la naz'o'n. Neniu'okaz'e parol'u al li — kaj — Richard — vi'a viv'o est'as en danĝer'o, kiam vi parol'os al ŝi. Eĉ ne mal'ferm'u la buŝ'o'n — ne ekscit'iĝ'u — ali'e neni'u pov'os respond'i pri la sekv'o'j.”
Re'foj'e la kompat'ind'a vir'o ĝem'is pro dolor'o; li aspekt'is kvazaŭ li ne kuraĝ'us mov'i si'n; la tim'o antaŭ la mort'o aŭ antaŭ io ali'a terur'a ŝajn'is paraliz'i li'n. Sinjor'o Rochester don'is al mi la sang-tra'sorb'iĝ'int'a'n spong'o'n kaj mi daŭr'ig'is uz'i ĝi'n kiel li est'is far'int'a. Li rigard'is mi'n dum unu minut'o kaj post'e dir'is:” Ne forges'u !— ĉiu inter'parol'o est'as mal'permes'at'a.” Sam'temp'e li el'ir'is la ĉambr'o'n. Strang'a sent'o ek'reg'is mi'n, kiam mi aŭd'is, ke la ŝlos'il'o turn'iĝ'is en la ŝlos'o kaj li'a'j paŝ'o'j for'mort'is en la long'a koridor'o.
Mi nun est'is en'ŝlos'it'a en la tri'a etaĝ'o en unu el tiu'j mistik'a'j ĉel'o'j; nigr'a nokt'o ĉirkaŭ'is mi'n; antaŭ mi'a'j okul'o'j, sub mi'a'j man'o'j est'is pal'a, sang'o'kovr'it'a bild'o; apart'ig'it'a de murd'ist'in'o de nur unu sol'a mal'fortik'a pord'o:— tio last'a est'is io terur'a — ĉio'n ali'a'n mi pov'is sufer'i; sed mal'varm'a mort'a trem'o tra'kur'is mi'n, kiam mi pens'is, ke ĉiu'moment'e Grac'e Poole pov'us ĵet'i si'n sur mi'n.
Inter'temp'e tamen mi dev'is persist'e rest'i sur mi'a posten'o.
Mi dev'is rigard'i tiu'n spirit-pal'a'n vizaĝ'o'n — tiu'j'n blu'a'j'n sen'mov'a'j'n lip'o'j'n, kiu'j ne kuraĝ'is mal'ferm'iĝ'i — tiu'j'n okul'o'j'n, kiu'j altern'e ferm'iĝ'is kaj mal'ferm'iĝ'is, kiu'j serĉ'e vag'ad'is tra la ĉambr'o, kaj esplor'e si'n fiks'is sur mi'n dum sen'inter'romp'e ili montr'is terur'a'n angor'o'n. Ĉiam de'nov'e mi dev'is tremp'i mi'a'n man'o'n en la pelv'et'o'n, plen'a'n de sang'o kaj akv'o por for'viŝ'i la sang'o'n. Mi dev'is sufer'i, ke la lum'o dum mi'a'j mal'gaj'a'j ag'ad'o'j ĉiam mal'supr'e'n'iĝ'is en la kandel'ing'o'n; la ombr'o'j sur la alt'a'j tapiŝ'o'j far'iĝ'is pli mal'lum'a'j; la kurten'o'j de la masiv'a, grand'a lit'o mal'lum'e ond'is mal'supr'e'n; strang'a'j lum'o'j kaj ombr'o'j lud'is sur antikv'a ŝrank'o, kies pord'o'j port'is la bel'eg'e skulpt'it'a'j'n kap'o'j'n de la dek'du apostol'o'j, dum sur la supr'o de la mal'nov'a mebl'o lev'iĝ'is krucifiks'o kun mort'ant'a Krist'o el ebon'o. Laŭ la altern'ant'a mal'lum'o kaj la flagr'ant'a lum'o, kiu'j fal'is sur tiu'n antikv'a'n ŝrank'o'n, aper'is el la kadr'o'j jen la barb'hav'a kurac'ist'o, sankt'a Luk'o kun la sulk-plen'a frunt'o; jen sankt'a Johano kun la ond'ant'a'j har'o'j, jen la diabl'a vizaĝ'o de Judaso Iskariot'o, kiu'j ŝajn'is ek'viv'i.
Dum tiu tut'a temp'o mi dev'is ne nur aŭskult'i sed ankaŭ gard'ad'i, aŭskult'i mi dev'is la mov'o'j'n de la sovaĝ'ul'in'o aŭ de la diabl'o en la apud'a ĉel'o. Post la vizit'o de sinjor'o Rochester en tiu ĉambr'o la bru'ad'o tie ŝajn'is est'i kiel ekzil'it'a. Dum la tut'a nokt'o mi aŭd'is en long'a'j inter'temp'o'j nur tri'foj'e bru'o'n,— nom'e knar'ant'a'n paŝ'o'n, mal'long'a'n ripet'ad'o'n de tiu karakteriz'a grunt'ant'a bru'o simil'ant'a tiu'n de hund'o, kaj profund'a'n kor'o-ŝir'ant'a'n ĝem'ad'o'n el hom'brust'o.
Nun mi'a'j propr'a'j pens'o'j komenc'is turment'i mi'n.
Kio est'is tiu krim'o, kiu kiel hom'o apart'ig'it'a viv'is en ĉi tiu dom'o kaj kiu'n la posed'ant'o ne pov'is super'fort'i nek for'pel'i ?
— Kio est'is tiu sekret'o, kiu en la mort'a silent'o de la nokt'o montr'iĝ'is unu'e per fajr'o, post'e per sang'o ?— Kio est'is tiu est'aĵ'o, port'ant'a la vizaĝ'o'n de ordinar'a vir'in'o kaj subit'e el'ig'ant'a la ton'o'j'n de mok'em'a demon'o, aŭ la kri'o'j'n de sang'avid'a rab'o'bird'o ?
Kaj kiel ĉi tiu vir'o, simpl'a, ordinar'a, kviet'a fremd'ul'o, super kiu mi klin'iĝ'is, kiel li est'is miks'it'a en tiu terur'aĵ'o ?— Kial tiu furi'o si'n ĵet'is sur li'n ?— Kio est'is dev'ig'int'a li'n vizit'i ĉi tiu'n part'o'n de la dom'o en tia ne'kutim'a temp'o, kiam li dev'us kviet'e kuŝ'i en profund'a dorm'o en si'a lit'o ? Mi ja aŭd'is, ke sinjor'o Rochester montr'is al li dorm'ej'o'n en pli mal'alt'a etaĝ'o — kio do ir'ig'is li'n ĉi tie'n ? Kaj kial li est'is nun tiel sub'met'iĝ'em'a sub la per'fort'o aŭ la perfid'o, kiu'n oni sufer'ig'is li'n ? Kial li tiel pacienc'e si'n sub'met'is al la silent'ad'o, kiu'n sinjor'o Rochester postul'is de li ? Li'a'n gast'o'n oni est'is ofend'int'a en la plej terur'a manier'o; en antaŭ'a okaz'o oni tiel abomen'e est'is atenc'int'a li'a'n viv'o'n — kaj ambaŭ atenc'o'j'n li kaŝ'is en mister'o kaj klopod'is forges'ig'i ! Kaj fin'e mi vid'is ankaŭ, ke sinjor'o Mas'o'n obe'e sekv'is la vol'o'n de sinjor'o Rochester, ke la fer'a energi'o de la last'e nom'it'a plen'e super'fort'is la sen'vol'ec'o'n kaj mal'vigl'ec'o'n de la unu'a. La mal'mult'a'j parol'o'j, kiu'j'n ili ambaŭ inter'ŝanĝ'is est'is al mi la pruv'o de tio. Ŝajn'is, ke la fort'a vol'o de la last'a komplet'e super'reg'is la inert'ec'o'n de la unu'a. Sed el kiu kaŭz'o de'ven'is la ek'tim'o de sinjor'o Rochester, kiam li ek'sci'is pri la al'ven'o de sinjor'o Mas'o'n ?— Kial la nur'a nom'o de tiu sen'vol'a, sen'energi'a vir'o, kiu'n li per kelk'a'j vort'o'j pov'is reg'i kiel infan'o'n, kvazaŭ teren'ĵet'is li'n kiel la fulm'o teren'ĵet'as fortik'a'n kverk'o'n ?
Ho, mi ne pov'is forges'i li'a'j'n rigard'o'n kaj pal'a'n vizaĝ'o'n, kiam li flustr'is:” Jane, fort'a bat'o mi'n traf'is — terur'a bat'o.” Mi ne pov'is forges'i, kiel trem'is la brak'o, kiu'n li apog'e met'is sur mi'a'n ŝultr'o'n. Ne pov'is est'i bagatel'o, kiu kapabl'is tiel sku'eg'i la decid'em'a'n anim'o'n kaj la potenc'a'n korp'o'n de Fairfax Rochester.
” Kiam li re'ven'os ? Kiam li ven'os re'e'n ?” mi kri'is en'pens'e, dum pas'is la nokt'a'j hor'o'j — kiam la sang'perd'ant'a mal'san'ul'o far'iĝ'is pli kaj pli mal'fort'a kaj pli kaj pli mal'san'a dum li kor'ŝir'e ĝem'ad'is — sed ne ven'is la ard'e sopir'at'a help'o nek la sav'ant'a maten'o. Ĉiam de'nov'e mi met'is la akv'o'n al la pal'a'j lip'o'j de sinjor'o Mas'o'n; daŭr'e mi ofer'is al li la pli'fort'ig'ant'a'n sal'o'n — sed sen'frukt'a'j est'is ĉiu'j mi'a'j klopod'o'j. La korp'a sufer'ad'o, la anim'a sufer'ad'o kaj la sang'o'perd'o rapid'e for'ig'is li'a'j'n fort'o'j'n. Li tiel ĝem'ad'is kaj aspekt'is tiel mal'fort'a, tiel sovaĝ'a, tiel mizer'a, ke mi tim'is pri li'a baldaŭ'a motto. Kaj eĉ ne est'is al mi permes'at'e parol'i kun li.
Fin'e la lum'o fin'brul'is — kaj esting'iĝ'is. Dum ĝi'a last'a flagr'ad'o mi rimark'is, ke griz'a'j stri'o'j lud'as sur la fenestr'o'kurten'o'j. La tag'iĝ'o est'is do proksim'iĝ'ant'a. Ankaŭ mi ek'aŭd'is la mal'proksim'a'n boj'ad'o'n de Pilot'o, kiu penetr'is al mi el hund'ej'o sur la kort'o,— mi'a esper'o re'viv'iĝ'is.
Ĝi ne est'is van'a, ĉar post kvin minut'o'j la ŝlos'il'o turn'iĝ'is en la ŝlos'o, la pord'o est'is mal'fermat'a — mi'a nokt'a gard'ad'o est'is fin'it'a. Ĝi ne daŭr'is pli long'e ol du hor'o'j'n — sed mult'a'j semajn'o'j ŝajn'is al mi pli mal'long'a'j ol ĉi tiu'j nokt'a'j hor'o'j.
Sinjor'o Rochester en'ir'is kaj li'n sekv'is la kurac'ist'o, kiu'n li ven'ig'is kun si.
” Rapid'u, Carter,” dir'is sinjor'o Rochester, turn'ant'e si'n al la ali'a,” mi don'as al vi nur du'on'a'n hor'o'n por ekzamen'i la vund'o'n, met'i la bandaĝ'o'n, port'ig'i la pacient'o'n mal'supr'e'n kaj for'port'ig'i li'n ekster'dom'e'n.”
” Ĉu li pov'os est'i transport'at'a, sinjor'o ?”
” Sen'dub'e ! la vund'o tut'e ne est'as danĝer'a, li est'as nur tre nerv'em'a, nur instig'u iom li'a'n spirit'o'n. Rapid'e, rapid'e, ek'labor'u !”
Sinjor'o Rochester flank'e'n'tir'is la dik'a'j'n kurten'o'j'n de la fenestr'o, supr'e'n'tir'is la holand'an ĵaluzi'o'n kaj en'ir'ig'is kiel ebl'e plej mult'e da lum'o en la ĉambr'o'n. Kiel ĝoj'a kaj mir'ig'it'a mi est'is vid'ant'e, ke fin'e la tag'o ven'is ! Roz'kolor'a'j stri'o'j aper'is super la orient'a horizont'o. Sinjor'o Rochester proksim'iĝ'is al si'a gast'o, kiu'n jam ekzamen'is la kirurg'o.
” Nu, mi'a bon'a knab'o, dir'u kiel vi sent'as vi'n nun ?” li demand'is.
” Mi tim'as, ke ŝi mi'n tro vund'is,” dir'is per mal'fort'a voĉ'o la vund'it'o.
” Sen'senc'aĵ'o !— Kuraĝ'o'n ! kuraĝ'o'n ! Post du semajn'o'j vi jam forges'os pri la tut'a afer'o. Vi perd'is iom da sang'o, jen ĉio. Carter, cert'ig'u do al li, ke eĉ ne la plej mal'grand'a danĝer'o li'n minac'as.”
” Tio'n mi pov'as sen'skrupul'e,” dir'is Carter, kiu ĵus aranĝ'is la bandaĝ'o'n,” mi nur dezir'us est'i ven'int'a iom pli fru'e: tiam li ne est'us perd'int'a tiom da sang'o.— Sed kio do est'as tio ? La karn'o ĉi tie sur la ŝultr'o est'as ne nur dis'tranĉ'it'a — ĝi est'as dis'ŝir'it'a. Tiu'n vund'o'n ne far'is tranĉ'il'o.”
” Ŝi mord'is mi'n,” li flustr'is.” Kiam Rochester for'tir'is de ŝi la tranĉ'il'o'n, ŝi atak'is mi'n kiel tigr'in'o.”
” Vi ne dev'us ced'i al ŝi, sed tuj ŝi'n atak'i,” dir'is sinjor'o Rochester.
” Sed, kio'n mi pov'is sub tia'j cirkonstanc'o'j ?” re'dir'is sinjor'o Mas'o'n.
” Ho ! Est'is terur'e ! terur'e !” parol'is li plu'e kaj mal'varm'a trem'et'o tra'kur'is li'a'n korp'o'n.” Kaj mi tut'e ne atend'is tio'n, ĉar komenc'e ŝi aspekt'is tiel kviet'a kaj prudent'a.”
” Mi tamen avert'is vi'n,” est'is la respond'o de li'a amik'o.” Mi dir'is al vi: gard'u vi'n, kiam vi ven'as en ŝi'a'n proksim'ec'o'n.
Krom tio, vi pov'us atend'i ĝis la maten'o, por ke mi akompan'u vi'n. Est'is ne'pardon'ebl'a mal'saĝ'aĵ'o ir'i al ŝi hieraŭ vesper'e kaj eĉ tut'e sol'a.”
” Mi kred'is far'i i'o'n bon'a'n per tio.”
” Vi tio'n kred'is ! Vi tio'n kred'is ! Ver'e ! Vi mal'pacienc'ig'as mi'n, kiam mi aŭd'as vi'n tiel parol'i: sed vi sufer'is, kaj ebl'e sufer'os ankoraŭ pli mult'e ne sekv'int'e mi'a'n konsil'o'n; tial mi silent'os pri tio. Carter — rapid'u !— rapid'u ! La sun'o est'as lev'iĝ'ont'a kaj li dev'as est'i transport'ot'a.”
” Tuj, sinjor'o; la ŝultr'o est'as jam bandaĝ'it'a. Mi dev'as ankoraŭ bandaĝ'i tiu'n ali'a'n vund'o'n sur la brak'o: ŝi ankaŭ met'is tie'n si'a'j'n dent'o'j'n, mi kred'as.”
” Ŝi el'suĉ'is la sang'o'n; ŝi dir'is, ke ŝi vol'as trink'i la sang'o'n de mi'a kor'o,” dir'is Mas'o'n.
Mi vid'is sinjor'o'n Rochester trem'eg'i. Strang'a esprim'o de terur'o, angor'o, mal'am'o distord'is li'a'n vizaĝ'o'n, kaj ĝi far'iĝ'is preskaŭ ne're'kon'ebl'a; sed li dir'is nur:
” Nu do, Richard, nun ek'silent'u kaj ne atent'u pri ŝi'a'j mal'saĝ'a'j dir'aĵ'o'j ! Almenaŭ ne re'dir'u ili'n !”
” Ho, mi dezir'us, ke mi est'us kapabl'a forges'i tio'n,” son'is la lac'a respond'o.
” Vi kapabl'os tio'n, se nur vi est'os turn'int'a la dors'o'n al ĉi tiu land'o. Re'ven'int'e en Spanish Town, pens'u pri ŝi kvazaŭ pri iu, kiu mort'is kaj est'as en'ter'ig'it'a, aŭ: plej bon'e est'os tut'e ne plu pens'i pri ŝi.”
” Est'as ne'ebl'e forges'i tia'n nokt'o'n da terur'aĵ'o'j !”
” Tio ne est'as ne'ebl'a ! Montr'u do iom da energi'o ! Antaŭ du hor'o'j vi kred'is vi'n tiel sen'viv'a kiel haring'o kaj tamen vi viv'as ankoraŭ kaj parol'as sam'e viv'e kiel mi. Rigard'u ! Carter est'as preskaŭ pret'a pri la bandaĝ'ad'o. Kaj nun mi vol'as far'i el vi Adonis'o'n en mal'long'a moment'o. Jane,”— tiu'j est'is la unu'a'j vort'o'j, kiu'j'n li dir'is al mi post si'a re'ven'o —” Jane, pren'u ĉi tiu'n ŝlos'il'o'n: mal'supr'e'n'ir'u en mi'a'n dorm'ej'o'n kaj de tie rekt'e en mi'a'n vest'o'ĉambr'o'n; mal'ferm'u la plej alt'a'n tir'kest'o'n de la komod'o kaj pren'u pur'a'n ĉemiz'o'n kaj kol'tuk'o'n el ĝi. Al'port'u ili'n ambaŭ ĉi tie'n. Sed rapid'u !”
Mi ir'is, serĉ'is la mebl'o'n, kiu'n li est'is nom'int'a, trov'is la du cel'it'a'j'n objekt'o'j'n kaj re'ir'is kun ili al la tri'a etaĝ'o.
” Nun ir'u al la ali'a flank'o de la lit'o, dum mi help'os al li vestiĝ'i,” li dir'is.” Sed ne el'ir'u el la ĉambr'o; est'as ebl'e, ke mi bezon'os ankoraŭ foj'e vi'a'n help'o'n.”
Mi re'tir'iĝ'is mal'antaŭ la lit'kurten'o'n, kiel mi'a sinjor'o est'is al mi ordon'int'a.
” Ĉu neni'u jam el'lit'iĝ'is en la pli mal'alt'a'j etaĝ'o'j, kiam vi ven'is tie'n, Jane ?” demand'is sinjor'o Rochester tuj post'e.
” Ne, sinjor'o, ĉie est'is ankoraŭ silent'o.”
” Ni for'ir'ig'os vi'n baldaŭ kaj ne'vid'at'a, Dick, est'os plej bon'e, ne nur por vi, sed ankaŭ por la kompat'ind'a est'aĵ'o tie supr'e.
Mi tiel long'e klopod'is evit'i mal'kovr'o'n, kaj mi ne dezir'us, ke fin'e ĉio montr'iĝ'u !— Carter, help'u li'n do iom je li'a veŝt'o. Kie vi pend'ig'is vi'a'n pelt'mantel'o'n ? En ĉi tiu mal'ben'ind'a mal'varm'a klimat'o vi ne pov'os vojaĝ'i du'on'a'n mejl'o'n sen ĝi, tio'n mi sci'as.— Ĉu en vi'a ĉambr'o ?— Jane, kur'u mal'supr'e'n en la ĉambr'o'n de sinjor'o Mas'o'n,— ĝi est'as tuj apud mi'a,— kaj al'port'u la mantel'o'n, kiu'n vi trov'os tie.”
Re'foj'e mi for'ir'is kaj re'ven'is kun ne'kutim'e grand'a mantel'o, kiu est'is sub'ŝtof'it'a kaj garn'it'a per pelt'aĵ'o.
” Kaj nun mi hav'as ankoraŭ ali'a'n komisi'o'n por vi Jane,”
dir'is mi'a sen'lac'a mastr'o,” ir'u ankoraŭ unu foj'o'n mal'supr'e'n en mi'a'n ĉambr'o'n. Kiel feliĉ'e est'as, Jane, ke vi hav'as velur'a'j'n ŝu'o'j'n ! Komisi'it'o kun lign'a'j apenaŭ est'us uz'ebl'a en ĉi tiu okaz'o. Mal'ferm'u la mez'a'n tir'kest'o'n de mi'a tualet'a tabl'o kaj el'pren'u por mi botel'et'o'n kun glas'et'o, kiu'j'n vi tie trov'os; al'port'u ili'n rapid'e ĉi tie'n !”
Mi rapid'is mal'supr'e'n kaj re'e supr'e'n, kun'port'ant'e la dezir'it'a'j'n objekt'o'j'n.
” Bon'e ! Nun, doktor'o, mi pren'os la liber'ec'o'n don'i al li doz'o'n de mi'a'j medikament'o'j je mi'a respond'ec'o. Ĉi tiu'n viv'ig'ant'a'n rimed'o'n mi ricev'is de ital'a ĉarlatan'o — hom'o al kiu vi don'us pied'bat'o'n, Carter. Ĝi ne est'as medikament'o, aplik'ebl'a en ĉiu'j okaz'o'j, sed oft'e ĝi efik'as kiel mirakl'o ! Ankaŭ nun.
Jane, iom da akv'o !”
Li don'is al mi la glas'o'n, kiu'n mi du'on'e plen'ig'is per akv'o el la botel'o de la lav'o'tabl'o.
” Tio sufiĉ'as. Nun mal'sek'ig'u la rand'o'n de la botel'et'o.”
Mi obe'is. Li gut'ig'is dek du gut'o'j'n da ruĝ'a fluid'aĵ'o en la glas'o'n kaj prezent'is ĝi'n al Mas'o'n.” Trink'u, Richard; ĝi don'os al vi kuraĝ'o'n, kiu mank'as al vi, almenaŭ dum unu hor'o.”
” Sed ĉu ĝi ne far'os al mi mal'bon'o'n ? Ĉu ĝi ne kaŭz'os inflam'o'n ?”
” Trink'u ! trink'u ! trink'u !”
Sinjor'o Mas'o'n obe'is; sed nur ĉar ŝajn'e est'is sen'util'e kontraŭ'star'i.
Li est'is nun vest'it'a; li aspekt'is ankoraŭ pal'a, sed ne plu sang'o'kovr'it'a kaj mal'pur'a.
Sinjor'o Rochester konsent'is al li tri minut'o'j'n por ripoz'i, post kiam li trink'is la fluid'aĵ'o'n. Post'e li pren'is li'a'n brak'o'n.
” Nun mi est'as cert'a, ke vi pov'os star'i sur la pied'o'j.— Klopod'u,” li dir'is.
La mal'san'ul'o ek'star'is.
” Carter, apog'u li'n ĉe la ali'a flank'o. Kuraĝ'o'n, Richard; bon'e nun ek'marŝ'u !— Rigard'u — rigard'u — vi jam marŝ'as.”
” Mi sent'as mi'n pli bon'a,” rimark'is sinjor'o Mas'o'n.
” Tio'n mi sci'is antaŭ'e. Nun Jane, paŝ'u antaŭ ni al la post'a ŝtup'ar'o; mal'rigl'u la pord'o'n de la flank'a koridor'o kaj dir'u al la vetur'ig'ist'o, ke li pret'ig'u la poŝt-vetur'il'et'o'n, kiu'n vi vid'os sur la kort'o, aŭ apud la kort'o'pord'o, ĉar mi ordon'is li'n ne vetur'i kun si'a'j bru'far'ant'a'j rad'o'j trans la pavim'o'n. Ni tuj ven'os.
Kaj atent'u la jen'o'n, Jane, kiam vi tie mal'supr'e vid'os iu'n lev'iĝ'int'a'n, tiam vi ven'u al la ŝtup'ar'o kaj tus'u.”
Est'is nun la kvin'a hor'o kaj du'on'o kaj la sun'o est'is lev'iĝ'ont'a. Malgraŭ tio est'is ankoraŭ mal'lum'e en la kuir'ej'o. La pord'o de la flank'a koridor'o est'is rigl'it'a; mi mal'ferm'is ĝi'n kiel ebl'e plej sen'bru'e. Ankaŭ sur la kort'o reg'is ankoraŭ silent'o. La pord'o'j est'is larĝ'e mal'ferm'it'a'j, kaj ekster'e halt'is poŝt-vetur'il'et'o; la ĉeval'o'j est'is jung'it'a'j, la vetur'ig'ist'o sid'is sur si'a konduk'sid'lok'o.
Mi proksim'iĝ'is al li kaj dir'is, ke la sinjor'o'j ven'as; li kap'klin'is; post'e mi atent'e ĉirkaŭ'rigard'is kaj aŭskult'is.
Ĉie reg'is la sankt'a silent'o de la fru'a maten'o ! Eĉ la kurten'o'j de la fenestr'o'j de la serv'ist'ej'o est'is ankoraŭ mal'lev'it'a'j; la bird'o'j kant'et'is en la flor'pez'a'j branĉ'o'j de la frukt'arb'o'j, kiu'j kiel blank'a'j girland'o'j ornam'is ĉiu'j'n mur'o'j'n, kiu'j star'is ĉe unu flank'o de la kort'o. La ĉeval'o'j de la vetur'il'o de temp'o al temp'o pied'bat'is en la ankoraŭ ferm'it'a'j stal'o'j.— Krom tio ĉio est'is silent'a.
Nun ven'is la sinjor'o'j. Sinjor'o Mas'o'n, kiu apog'is si'n sur sinjor'o'n Rochester kaj la kurac'ist'o, ŝajn'is pov'i ir'i sufiĉ'e facil'e.
Ili help'is al li en'ir'i la vetur'il'o'n; Carter sid'iĝ'is ĉe li'a flank'o.
” Gard'u li'n bon'e,” dir'is sinjor'o Rochester si'n turn'ant'e al la last'e nom'it'a,” kaj ten'u li'n en vi'a dom'o ĝis li plen'e re'kuraĝ'iĝ'is. Post unu aŭ du tag'o'j mi ir'os al vi por vid'i, kiel marŝ'as li'a re'san'iĝ'o. Richard, kiel vi sent'as vi'n nun ?”
” La freŝ'a aer'o re'viv'ig'as mi'n, Fairfax !”
” Carter, ŝov'u mal'supr'e'n la fenestr'o'n je li'a flank'o; est'as sen'vent'e. La freŝ'a aer'o ne far'os al li mal'bon'o'n. Fart'u bon'e Dick, mi'a knab'o !”
” Fairfax —”
” Nu, kio est'as ?”
” Pri'zorg'u ŝi'n —” subit'e li ek'silent'is kaj eksplod'is en larm'o'j'n.
” Mi far'as mi'a'n ebl'o'n; tio'n mi far'is ĝis nun, tio'n mi far'os est'ont'e,” li respond'is. Post'e li ferm'is la pord'et'o'n de la vetur'il'o, kaj la vojaĝ'ant'o'j for'vetur'is.
” Ho, Di'o vol'u, ke ĉio tio fin'iĝ'u !” ĝem'flustr'is sinjor'o Rochester, ferm'ant'e la pez'a'j'n kort'o-pord'o'j'n kaj zorg'e rigl'ant'e ili'n. Far'int'e tio'n li per mal'rapid'a'j paŝ'o'j kaj dron'int'a en mal'ĝoj'a'j pens'o'j, ir'is al tiu mur'o, kiu lim'ig'is la frukt'o-ĝarden'o'n.
Supoz'ant'e, ke mi'a labor'o tie est'as fin'it'a, mi est'is re'ir'ont'a en la dom'o'n; tuj post'e tamen mi aŭd'is li'n vok'i ” Jane !” Tiu'n pord'o'n li est'is mal'ferm'int'a kaj star'is antaŭ ĝi, ŝajn'e atend'ant'e mi'n.
” Ir'u kun mi kelk'a'j'n minut'o'j'n tie'n, kie est'as freŝ'e kaj gaj'e; tiu dom'o est'as ver'a mal'liber'ej'o. Ĉu ne ankaŭ vi tio'n opini'as ?”
” Al mi ĝi ŝajn'as bel'eg'a kastel'o, sinjor'o.”
” La fatamorgan'o de ne'spert'ec'o blind'ig'as vi'a'j'n okul'o'j'n,” li respond'is.” Kaj vi vid'as ĝi'n tra magi'a spegul'o; vi ne pov'as diferenc'ig'i, ke la or'o est'as nur'a ŝlim'o kaj la silk'a'j drapir'o'j neni'o krom arane'aĵ'o'j; ke la marmor'o est'as mizer'a ardez'o kaj la mult'e'kost'a polur'it'a lign'o nur for'ĵet'it'a'j rabot'aĵ'o kaj ordinar'a arb'o'ŝel'o. Sed ĉi tie,”— kaj dir'ant'e tio'n, li montr'is la ombr'o'riĉ'a'n ĉirkaŭ'mur'it'a'n lok'o'n, kiu'n ni ĵus en'ir'is —” ĉi tie ĉio est'as dolĉ'a, pur'a kaj ver'a !”
Li laŭ'paŝ'is pied'voj'et'o'n, lim'ig'it'a'n de buks'o; ĉe unu flank'o star'is pom'arb'o'j, pir'arb'o'j kaj ĉeriz'arb'o'j, ĉe la ali'a bed'o'j, sur kiu'j star'is ĉi'a'j mal'nov'mod'a'j flor'o'j, kiel levkoj'o'j, diant'o'j, primol'o'j, tri'kolor'a'j viol'o'j miks'it'a'j kun abrotan'o'j, eglanteri'o'j kaj divers'a'j bon'odor'a'j herb'o'j. Ĉio tio est'is freŝ'a kaj kolor'riĉ'a kiel tut'a vic'o de april'a'j pluv'eg'o'j, sekv'at'a'j de ĉarm'et'a printemp'a maten'o nur pov'as ig'i ili'n. La sun'o majest'e si'n lev'is super la mult'kolor'a horizont'o kaj ĝi'a lum'o radi'is sur la ombr'o'riĉ'a, ros'e freŝ'a frukt'o'ĝarden'o kaj ties kviet'a'j pad'o'j sub ĝi.
” Jane, ĉu vi vol'as hav'i flor'o'n ?”
Li de'ŝir'is du'on-mal'ferm'iĝ'int'a'n roz'o'n, la unu'a'n sur la arbust'o, kaj don'is ĝi'n al mi.
” Dank'o'n, sinjor'o.”
” Ĉu vi trov'as ĉi tiu'n sun'lev'iĝ'o'n bel'a, Jane ? Ĉu vi ĝoj'as pro ĉi tiu ĉiel'o kun ĝi'a'j alt'a'j, lum'a'j, vigl'a'j nub'o'j, kiu'j dis'ir'os kiam la tag'o far'iĝ'os pli varm'a, kaj pro tiu klar'a balzam'a atmosfer'o ?”
” Cert'e, sinjor'o, mi tre ĝoj'as pro ili.”
” La pas'int'a nokt'o est'is strang'a, Jane.”
” Jes, sinjor'o.”
” Kaj ĝi ig'is vi'n pal'a !— ĉu vi sent'is tim'o'n, kiam mi las'is vi'n sol'a kun Mas'o'n ?”
” Mi nur tim'is, ke iu pov'us ven'i el la intern'a ĉambr'o.”
” Sed vi ja vid'is, ke mi ferm'is la pord'o'n — la ŝlos'il'o'n mi hav'is en la poŝ'o. Mi est'us dev'o'forges'int'a paŝt'ist'o, se mi est'us las'int'a ŝaf'id'o'n — mi'a'n plej am'at'a'n ŝaf'id'o'n — sen'ŝirm'a kaj tiel proksim'a al la kavern'o de la leon'o;— ne, vi est'is tie sen'danĝer'e.”
” Ĉu Grac'e Poole rest'os ankoraŭ pli long'e en ĉi tiu dom'o, sinjor'o ?”
” Ho, cert'e ! Sed ne romp'u al vi la kap'o'n pro ŝi — ekzil'u ŝi'n el vi'a'j pens'o'j.”
” Tamen nepr'e ŝajn'as al mi, ke vi'a viv'o est'as en danĝer'o, se ŝi rest'os en la dorn'o.”
” Tim'u neni'o'n, Jane — mi sci'as kiel gard'i mi'n.”
” Ĉu pas'is la danĝer'o, kiu'n vi tim'is hieraŭ vesper'e, sinjor'o ?
” Mi pov'as garanti'i pri ĝi, kiam Mas'o'n est'os for'las'int'a Angl'uj'o'n. Jane, mi'a viv'o est'as viv'o sur vulkan'o, kiu ĉiu'moment'e pov'as eksplod'i, kraĉ'i fajr'o'n kaj en'glut'i mi'n.”
” Sed sinjor'o Mas'o'n ŝajn'as al mi vir'o facil'e konduk'ebl'a. Vi'a influ'o je li ŝajn'e est'as ĉio'pov'a. Neniam li klopod'os kontraŭ'star'i vi'n aŭ mal'util'i.”
” Ho ne, neniam Mas'o'n kontraŭ'star'os aŭ intenc'e mal'util'os — sed ne'vol'e li pov'us neni'ig'i mi'a'n viv'o'n aŭ almenaŭ la tut'a'n feliĉ'o'n de mi'a viv'o per unu sen'pri'pens'a vort'o.”
” Dir'u do al li sinjor'o, ke li est'u si'n'gard'a. Sci'ig'u al li, kio'n vi tim'as kaj montr'u al li, kiel li pov'os evit'i la danĝer'o'n.”
Li rid'is ironi'e, rapid'e pren'is mi'a'n man'o'n kaj sam'e rapid'e las'is ĝi'n.”
” Simpl'anim'a infan'o ! Kie do est'us la danĝer'o, se mi pov'us far'i tio'n ? En unu moment'o mi neni'ig'us ĝi'n. De kiam mi kon'as Mas'o'n,— kaj tio est'as jam de long'e — mi bezon'is nur dir'i:” Far'u tio'n,” kaj li far'is tio'n. Sed en ĉi tiu okaz'o mi pov'as ordon'i al li neni'o'n, mi ne pov'as dir'i al li:” Gard'u vi'n kaj ne kaŭz'u al mi mal'util'o'n, Richard,” ĉar nepr'e est'as neces'e, ke li neniam ek'sci'u, ke li hav'as la pov'o'n ig'i mi'n mal'feliĉ'a. Vi est'as konfuz'it'a, vi romp'as al vi la kap'o'n, kaj ankoraŭ pli mult'e vi romp'os al vi la kap'o'n pro mi. Sed vi est'as mi'a et'a, fidel'a amik'in'o, ĉu ne ver'e, Jane ?”
” Est'os al mi ĝoj'o obe'i kaj serv'i vi'n en ĉio, kio est'as honest'a.”
” Ver'e ! Mi vid'as, ke est'as tiel. Mi vid'as sincer'a'n, kontent'iĝ'o'n en vi'a'j trajt'o'j, en vi'a ten'iĝ'o, en vi'a'j okul'o'j kaj en vi'a vizaĝ'o, kiam vi help'as mi'n — kiam vi labor'as por mi kaj kun mi en ĉio’ kio est'as honest'a ’, kiel vi tiel karakteriz'e dir'as. Ĉar se mi postul'us de vi i'o'n mal'honest'a'n, mi ne vid'us rapid'a'n kur'ad'o'n nek komplez'em'a'n gaj'ec'o'n, nek viv'a'j'n rigard'o'j'n kaj ard'a'j'n vizaĝ'kolor'o'j'n. Mi'a amik'in'o kontraŭ'e tiam si'n turn'us al mi pal'a kaj kviet'a dir'ant'e:’ Ne, sinjor'o; tio est'as ne'ebl'a; mi ne pov'as tio'n far'i, ĉar ĝi est'as mal'honest'a ’, kaj ŝi rest'os ne'mov'ebl'a kiel fiks'it'a astr'o. Nun ankaŭ vi hav'as potenc'o'n je mi kaj pov'us mal'util'i mi'n; sed mi ne kuraĝ'as montr'i al vi la lok'o'n, kie mi est'as vund'ebl'a, ĉar mi tim'as, ke vi pov'us tra'bor'i mi'n malgraŭ vi'a'j fidel'ec'o kaj amik'ec'o.”
” Vi'n minac'us neniam danĝer'o, se vi ne hav'us pli mult'o'n por tim'i de sinjor'o Mas'o'n ol de mi.”
” Di'o don'u, ke tiel est'u !— Jen, Jane, tie est'as laŭb'o, ni sid'iĝ'u.”
La laŭb'o est'is heder'e kovr'it'a ark'aĵ'o en la mur'o; simpl'a kamp'ar'a benk'o star'is en ĝi. Sinjor'o Rochester sid'iĝ'is kaj las'is por mi lok'o'n ankaŭ sid'iĝ'i. Sed mi rest'is star'ant'a antaŭ li.
” Sid'iĝ'u,” li dir'is,” la benk'o propon'as lok'o'n al ni ambaŭ. Ĉu vi hezit'as sid'iĝ'i ĉe mi'a flank'o ? Ĉu ankaŭ tio est'as mal'honest'a, Jane ?”
Mi ne respond'is, sed sid'iĝ'is. Mi sent'is, ke est'us mal'saĝ'e rifuz'i li'a'n dezir'o'n.
” Kaj nun, mi'a et'a amik'in'o, dum la sun'o trink'as la ros'o'n — dum ĉiu'j flor'o'j en ĉi tiu mal'nov'mod'a ĝarden'o ek'viv'as kaj ili'a'j kalik'o'j mal'ferm'as si'n kaj la bird'o'j sur la kamp'o'j de Thornfield serĉ'as la nutr'aĵ'o'n por si'a'j id'o'j, kaj la diligent'a'j abel'o'j ek'labor'as — mi vol'as parol'i al vi pri ’okaz'o’ kaj vi dev'os klopod'i rigard'i ĝi'n vi'a. Unu'e rigard'u mi'n kaj dir'u, ke vi ne sent'as vi'n mal'komfort'a, kaj ke vi ne tim'as far'i i'o'n mal'honest'a'n pro tio, ke mi de'ten'as vi'n de tuj'a for'ir'o kaj ke vi ne kontraŭ'star'as.”
” Ne, sinjor'o; mi sent'as mi'n komfort'a ĉi tie.”
” Nu, bon'e, Jane; nun serĉ'u help'o'n en vi'a fantazi'o:— imag'u, ke vi plu ne est'as bon'e eduk'it'a, tre civiliz'it'a knab'in'o, sed sovaĝ'a knab'o, kiu en si'a jun'ec'o hav'is nur si'a'n propr'a'n vol'o'n.
Imag'e ir'u al fremd'a, mal'proksim'a land'o; imag'u, ke vi far'is tie grand'a'n kondut'erar'o'n, indiferent'e kia'n aŭ pro kio, sed erar'o'n, kies sekv'o'j persekut'as vi'n dum vi'a tut'a viv'o kaj neni'ig'as vi'a'n tut'a'n ekzist'o'n. Atent'u bon'e, mi ne parol'as pri ia krim'o; ne pri murd'o aŭ iu ali'a kulp'o, pun'ebl'a de la leĝ'o — ne, mi parol'as nur pri erar'o.
La sekv'o'j de vi'a erar'o fin'e far'iĝ'as al vi ne'sufer'ebl'a'j; vi uz'as rimed'o'j'n por pli sen'ŝarĝ'ig'i vi'a'n stat'o'n — fakt'e ne'kutim'a'j'n rimed'o'j'n, sed ili est'as nek kontraŭ'leĝ'a'j nek kondamn'ind'a'j.
Malgraŭ tio vi est'as plej mizer'a kaj mal'feliĉ'a, ĉar la esper'o jam for'las'as vi'n, kiam vi'a viv'o apenaŭ komenc'iĝ'is. Vi'a sun'o jam tag'mez'e mal'lum'iĝ'is de eklips'o, kiu — tio'n vi cert'e sci'as — daŭr'os ĝis la sun'mal'lev'iĝ'o. Amar'a'j, sen'ĝoj'a'j re'memor'o'j iĝ'is la sol'a nutr'aĵ'o por vi'a anim'o. Vi vag'ad'as tie'n-re'e'n, vi serĉ'as ripoz'o'n en liber'vol'a ekzil'o — feliĉ'o'n en ĝu'o'j — nom'e en sen'kor'a'j, volupt'em'a'j ĝu'o'j — en ĝu'o'j, kiu'j stult'ig'as la spirit'o'n kaj velk'ig'as la sent'o'n. Post long'a'j jar'o'j de liber'vol'a ekzil'it'ec'o vi re'ir'as hejm'e'n, kun lac'a kor'o kaj velk'int'a anim'o. Vi kon'at'iĝ'as kun iu ali'a — indiferent'e est'as kiel aŭ kie. En tiu fremd'a est'aĵ'o vi trov'as ĉiu'j'n bon'a'j'n, bril'a'j'n ec'o'j'n, kiu'j'n vi serĉ'is dum du'dek jar'o'j sed kiu'j'n vi neniam trov'is; ili est'as tiel freŝ'a'j, tiel san'a'j, tiel ver'a'j kaj sen makul'o'j, sen difekt'o'j. Per tiu kon'at'iĝ'o vi est'as re'viv'ig'at'a kaj de'nov'e nask'it'a. Vi sent'as, ke re'e feliĉ'a'j tag'o'j est'as ven'ont'a'j — vi'n nutr'as pur'a'j sent'o'j, nobl'a'j dezir'o'j. Vi sent'as la dezir'o'n re'komenc'i vi'a'n viv'o'n kaj pas'ig'i la rest'o'n de vi'a viv'o en manier'o, ind'a je ne'mort'ebl'a est'aĵ'o.
Ĉu vi rajt'as — por ating'i tio'n — trans'ir'i mal'help'aĵ'o'n, kiu met'is antaŭ vi'n la tradici'o, kaj kiu real'e est'as nur mal'help'aĵ'o ne sankt'ig'it'a de vi'a konscienc'o, nek aprob'it'a de vi'a juĝ'kapabl'o ?”
Li halt'is kaj atend'is mi'a'n respond'o'n. Sed kio'n mi dir'u ? Ho kial bon'a spirit'o ne aper'is por flustr'i al mi saĝ'a'n kaj sam'temp'e kontent'ig'a'n respond'o'n ?— Van'a dezir'o ! La okcident'a vent'o flustr'is en la pend'ant'a'j'n heder'o'j'n, sed neni'u kar'a Arielo prunt'e'don'is si'a'n spir'o'n kiel medium'a'n voĉ'o'n,— la bird'o'j kant'et'is en la arb'o'supr'o'j, sed kiel ajn dolĉ'e son'is ili'a kant'et'o — ĝi est'is ne'kompren'ebl'a.
Sinjor'o Rochester de'nov'e parol'is:
” Ĉu la sen'ripoz'a, pek'a, nun tamen ripoz'serĉ'ant'a kaj pent'ant'a vir'o, rajt'as kontraŭ'star'i la opini'o'n de la mond'o lig'ant'e al si por ĉiam tiu'n bon'a'n, simpati'a'n, am'ind'a'n, fremd'a'n est'aĵ'o'n por cert'ig'i per tio si'a'n anim'pac'o'n, la re'nask'iĝ'o'n de si'a kor'o ?”
” Sinjor'o,” respond'is mi,” la ripoz'o de vag'ant'o, la konvert'o de pek'ul'o neniam est'u de'pend'a de proksim'ul'o. Vir'o'j kaj vir'in'o'j mort'as. Filozof'o'j mal'traf'as pri si'a saĝ'ec'o, krist'an'o'j si'n tromp'as pri si'a bon'ec'o. Se tiu de vi menci'it'a hom'o pek'is kaj sufer'is, tiam ig'u li'n rigard'i pli alt'e'n ol al si'a'j proksim'ul'o'j; konsol'o kaj re'san'ig'o por li'a'j vund'o'j, fort'ec'o por li'a konvert'o ven'os de supr'e.”
” Sed la per'il'o — la per'il'o ! Di'o, kiu far'as la labor'o'n, elekt'as la per'il'o'n. Mi mem est'is mond'um'a, sen'ripoz'a, mal'ŝpar'em'a vir'o — tio'n mi dir'as sen'parabol'e — kaj mi kred'as est'i trov'int'a la per'il'o'n de mi'a konvert'o en —”
Li ek'silent'is: la bird'o'j daŭr'e kant'et'is; la foli'o'j flustr'is plu'e super ni'a'j kap'o'j. Mi'n ek'reg'is mir'eg'o kial ankaŭ ili ne halt'is si'a'j'n kant'ad'o'j'n kaj flustr'ad'o'j'n por aŭd'i tiu'n inter'romp'it'a'n konfes'o'n ! Sed ili dev'us atend'i mult'a'j'n minut'o'j'n — ĉar la silent'ad'o daŭr'is tre long'e. Fin'e mi rigard'is supr'e'n al la hezit'ant'a parol'ant'o: li'a viv'o'plen'a rigard'o est'is fiks'it'a sur mi'a.
” Mal'grand'a amik'in'o,” li dir'is per tut'e ŝanĝ'it'a voĉ'o, dum ankaŭ ŝanĝ'iĝ'is li'a'j vizaĝ'trajt'o'j, ĝi perd'is la serioz'ec'o'n kaj bon'ec'o'n kaj iĝ'is mal'mol'a kaj sarkasm'a —” Vi rimark'is mi'a'j'n kor'a'j'n inklin'o'j'n al fraŭl'in'o Ingram: ĉu vi ne kred'as, ke ŝi pro venĝ'o kaŭz'os mi'a'n re'nask'iĝ'o'n, edz'in'iĝ'ant'e kun mi ?”
Subit'e li salt'e lev'iĝ'is, rapid'e ir'is ĝis la plej mal'proksim'a fin'o de la pad'o, kaj — murmur'is kant'et'o'n kiam li re'ven'is al mi.
” Jane ! Jane !” ek'kri'is li, halt'ant'e antaŭ mi,” la nokt'a gard'ad'o tut'e pal'ig'is vi'n. Ĉu vi ne mal'ben'as mi'n, ĉar mi mal'kviet'ig'is vi'a'n ripoz'o'n ?”
” Ĉu mi mal'ben'as vi'n ? Ne, sinjor'o.”
” Don'u al mi vi'a'n man'o'n por pruv'i vi'a'j'n parol'o'j'n. Kiel mal'varm'a do est'as ĉi tiu mal'grand'a man'o ! Ĝi est'is pli varm'a kiam mi tuŝ'is ĝi'n hieraŭ vesper'e apud la pord'o de tiu mister'plen'a ĉambr'o. Jane, kiam vi re'e mal'dorm'os kun mi ?”
” Tuj kiam mi pov'os per tio est'i util'a al vi, sinjor'o.”
” Ekzempl'e en la nokt'o antaŭ mi'a edz'iĝ'o ! Tiam mi cert'e ne est'os kapabl'a dorm'i. Ĉu vi vol'as promes'i al mi, tiam est'i mi'a akompan'ant'in'o por mal'dorm'i kun mi ? Kun vi mi pov'as parol'i pri mi'a am'at'in'o: ĉar vi jam vid'is ŝi'n kaj vi ŝi'n kon'as.”
” Jes, sinjor'o.”
” Ĉu ne ver'e, Jane, ŝi est'as ekster'ordinar'a kre'it'aĵ'o ?”
” Jes, sinjor'o.”
” Long'kresk'a kaj fort'a — ver'a fort'ul'in'o, Jane: long'a, brun'a, kaj bon'san'a; kun har'o'j ĝust'e kiel la sinjor'in'o'j de Kartago sen'dub'e hav'is. Kar'a ĉiel'o ! Dent kaj Lynn est'as jam en la stal'o'j !
Ir'u hejm'e'n tra la arb'et'aĵ'o, tra tiu pord'et'o.”
Dum mi ir'is laŭ unu voj'o, li ir'is laŭ ali'a kaj mi aŭd'is li'n gaj'e dir'i sur la kort'o:” Ĉi tiu'n maten'o'n Mas'o'n antaŭ'is vi'n ĉiu'j'n, li for'vojaĝ'is antaŭ la sun'lev'iĝ'o. Mi el'lit'iĝ'is je la kvar'a hor'o por adiaŭ'i li'n !”
www. omnibus. se/ink'o ISBN 91-7303-116-X 319