P R O L O G O Pri la stat'o de la raz'it'o'j en Skanio en la epok'o de reĝ'o Harald Blu'dent'a.
U N U A P A R T O La long'a vojaĝ'o U N U A Ĉapitr'o: Pri la bien'ul'o Tost'e kaj la dom'an'ar'o.
D U A Ĉapitr'o: Pri la ekspedici'o de Krok kaj kiel Orm ek'vojaĝ'is
T R I A Ĉapitr'o: Kiel ili vel'ad'is sud'e'n kaj trov'is bon'a'n gvid'ant'o'n
K V A R A Ĉapitr'o: Kiel la ŝip'an'o'j de Krok ating'is la regn'o'n de Ramiro kaj far'is profit'a'n vizit'o'n.
K V I N A Ĉapitr'o: Kiel la bon'ŝanc'o de Krok du foj'o'j'n ŝanĝ'iĝ'is kaj kiel Orm far'iĝ'is mal'dekstr'aman'ul'o.
S E S A Ĉapitr'o: Pri la jud'o Salam'a'n kaj la regent'edz'in'o Subaida kaj kiel Orm ricev'is la glav'o'n Blu'lang'o.
S E P A Ĉapitr'o: Pri la serv'ad'o de Orm ĉe Almansur kaj kiel li for'vel'is kun la sonor'il'o de sankt'a Jakobo.
N A Ü A Ĉapitr'o: Kiel oni pri'drink'is jul'o'n ĉe reĝ'o Harald Blu'dent'a.
D E K A Ĉapitr'o: Kiel Orm perd'is si'a'n kol'ĉen'o'n.
D E K U N U A Ĉapitr'o: Pri la koler'o de frat'o Willibald kaj pri tio kiel Orm svat'iĝ'is.
U N U A Ĉapitr'o: Pri la batal'o kiu okaz'is ĉe Maeldun kaj kio el ĝi el'ven'is.
P R O L O G O Pri la stat'o de la raz'it'o'j en Skanio en la epok'o de reĝ'o Harald Blu'dent'a.
Mult'a'j mal'trankvil'a'j vir'o'j for'las'is Skanion kun Bu'e kaj Vag'n, sed ne trov'is sukces'o'n en Hjörungavåg; ali'a'j akompan'is Styrbjörn al Upsal'o kaj fal'is kun li. Kiam sci'iĝ'is hejm'e, ke mal'mult'a'j re'ven'os, oni recit'is funebr'o'poem'o'j'n kaj star'ig'is memor'ŝton'o'j'n, kaj post'e ĉiu'j prudent'a'j hom'o'j akord'iĝ'is pri tio, ke ĉio, kio okaz'is, est'as tre bon'a, ĉar nun oni pov'as esper'i pri pli da kviet'o ol antaŭ'e kaj mal'pli da dis'parcel'ig'o'j kaj inter'ŝanĝ'o'j de posed'aĵ'o'j help'e de eĝ'a'j fer'o'j. Nun ven'is abund'a'j jar'o'j, kun sekal'o kaj haring'o'j, kaj la pli'mult'o bon'e prosper'is; sed tiu'j, kiu'j pens'is, ke la rikolt'o'j mal'fru'as, ekspedici'is al Angl'o'land'o kaj Irlando kaj sukces'e batal'is, kaj mult'a'j rest'is tie.
Nun raz'it'o'j komenc'is ven'i al Skanio, kaj de la land'o de la saksoj kaj de Angl'o'land'o, por predik'i la krist'an'a'n instru'o'n. Ili hav'is mult'o'n pri kio rakont'i, kaj komenc'e hom'o'j est'is sci'vol'em'a'j kaj volont'e aŭskult'is; kaj al vir'in'o'j ŝajn'is amuz'e est'i tremp'it'a'j de la fremd'ul'o'j kaj ricev'i blank'a'n ĉemiz'o'n donac'e. Sed baldaŭ ek'mank'is ĉemiz'o'j al la fremd'ul'o'j; kaj hom'o'j ĉes'is aŭskult'i ili'a'j'n predik'o'j'n, kiu'j ŝajn'is lac'ig'a'j kaj ne tre kred'ind'a'j; ceter'e ili parol'is en balbut'a lingv'aĵ'o, kiu'n ili lern'is en Hedeby aŭ sur la okcident'a'j insul'o'j, kaj tial ŝajn'is infan'ec'a'j laŭ prudent'o.
Tial la krist'an'ig'ad'o mal'mult'e progres'is; kaj la raz'it'o'j, kiu'j mult'e parol'is pri pac'o kaj kiu'j antaŭ ĉio brul'is pro per'fort'em'o kontraŭ la di'o'j, de temp'o al temp'o est'is kapt'it'a'j de religi'a'j hom'o'j kaj pend'ig'it'a'j en sankt'a'j fraksen'o'j kaj penetr'it'a'j de sag'o'j kaj donac'it'a'j al la bird'o'j de Odin. Sed ali'a'j'n, kiu'j ven'is nord'e'n en la arb'ar'o'j'n de Geingio, kie nur mal'mult'e da religi'o est'is, tiu'j'n oni bon'ven'ig'is kaj konduk'is lig'it'a'j'n al foir'o'j en Smolando kaj ŝanĝ'is ili'n por bov'o'j kaj kastor'a'j fel'o'j. Kiel sklav'o'j de la smolandanoj kelk'a'j kresk'ig'is la har'o'j'n kaj sent'is mal'kontent'o'n pri Jehovah kaj merit'is la manĝ'o'n; sed la pli'mult'o daŭr'e vol'is fal'ig'i la di'o'j'n kaj tremp'i vir'in'o'j'n kaj infan'o'j'n, prefer'e ol sen'ŝton'ig'i kamp'o'j'n kaj muel'i gren'o'n, kaj kaŭz'is al si'a'j mastr'o'j tiom da ĉagren'o, ke baldaŭ la geingoj ne ricev'is du tri'jar'a'j'n smolandajn bov'o'j'n por plen'taŭg'a pastr'o ne pag'ant'e al'don'o'n de sal'o aŭ ful'it'a drap'o. Tiam reg'is en la lim'region'o mal'bon'a humor'o kontraŭ la raz'it'o'j.
Iu'n somer'o'n inform'o tra'kur'is la tut'a'n Dan'o'regn'o'n, ke reĝ'o Harald Blu'dent'a an'iĝ'is al la nov'a instru'o. En si'a jun'ec'o li jam far'is prov'o'n, sed urĝ'e re'paŝ'is, sed nun li definitiv'e trans'ir'is. Ĉar reĝ'o Harald est'is nun mal'jun'a, kaj jam long'e li'n turment'is akr'a dolor'o en la dors'o, tiel ke ne mult'a'n ĝoj'o'n don'is al li li'a'j bier'o kaj vir'in'o'j, kaj saĝ'a'j episkop'o'j, kiu'j'n send'is la imperi'estr'o, jam frot'is li'n per urs'o'gras'o pli'fort'ig'it'a per apostol'nom'o'j kaj vind'is li'n en ŝaf'o'fel'o'j kaj don'is al li ben'it'a'n herb'infuz'aĵ'o'n anstataŭ bier'o kaj sign'is kruc'o'n inter li'a'j ŝultr'o'j kaj el'sorĉ'is el li mult'a'j'n diabl'o'j'n, ĝis mal'aper'is la dolor'o kaj far'iĝ'is la reĝ'o krist'an'o.
La pi'ul'o'j tiam promes'is, ke pli terur'a mizer'o li'n traf'os, se li de'nov'e si'n sub'met'os al ofer'ad'o aŭ montr'os sen'fervor'o'n en la kred'o.
Tial reĝ'o Harald ordon'is, est'ant'e de'nov'e mov'kapabl'a kaj pov'ant'e pren'i al si jun'a'n maŭr'a'n sklav'in'o'n, kiu'n Olof kun la Gem'o'j, reĝ'o de Cork, send'is al li kiel amik'a'n donac'o'n, ke ĉiu'j las'u si'n krist'an'ig'i; kaj malgraŭ tio, ke tia parol'o de hom'o, kiu mem de'ven'is de Odin, ŝajn'is strang'a, mult'a'j li'n obe'is, ĉar li long'e reg'is kun bon'a fortun'o kaj tial hav'is aŭtoritat'o'n en la land'o. Tiu'j'n, kiu'j per'fort'is kontraŭ pastr'o'j, li juĝ'is per plej sever'a'j pun'o'j; kaj en Skanio la nombr'o de pastr'o'j kresk'is, kaj preĝ'ej'o'j'n oni konstru'is sur la eben'aĵ'o; kaj oni ĉes'is si'n turn'i al la mal'nov'a'j di'o'j krom ĉe sur'mar'a'j kriz'o'j kaj brut'mal'san'o'j.
Sed en Geingio oni mult'e rid'is pri ĉio tio. Ĉar la popol'o en la arb'ar'o'j apud la lim'o hav'is pli da rid'em'o ol la prudent'a popol'o sur la argil'o de la eben'aĵ'o, kaj pri la ordon'o'j de reĝ'o'j ili plej mult'e rid'is.
En tiu'j region'o'j mal'mult'a'j hav'is potenc'o'n ating'ant'a'n pli for'e'n ol la dekstr'a man'o, kaj inter Jellinge kaj Geingio est'is long'a distanc'o eĉ por plej grand'a'j reĝ'o'j. En antikv'a'j tag'o'j, en la epok'o de Harald Hildetand kaj Ivar Vidfamne kaj antaŭ ĝi, reĝ'o'j kutim'is ven'i al Geingio por ĉas'i ur'o'bov'o'j'n en la vast'a'j arb'ar'o'j, sed mal'oft'e por ali'a'j cel'o'j.
Post tiam la ur'o'bov'o'j mal'aper'is, kaj kun ili mal'aper'is la vizit'o'j de reĝ'o'j; kaj se nun iu reĝ'o incit'iĝ'is pro ili'a mal'obe'em'o aŭ mal'abund'a impost'o kaj minac'is, ke li ven'os, li kutim'e tiu'n respond'o'n ricev'is, ke neni'a'j ur'o'bov'o'j est'is vid'ebl'a'j en la region'o, sed ke ili inform'os li'n, kiam tia'j si'n montr'os, kaj amik'e akcept'os li'n tiam. Tial jam long'e est'is proverb'o ĉe la loĝ'ant'o'j apud la lim'o, ke al ili neni'u reĝ'o ven'os, antaŭ ol re'ven'os la ur'o'bov'o'j.
Tiel ĉio rest'is, kia ĝi ĉiam est'is, en Geingio, kaj neni'a krist'an'ism'o radik'iĝ'is tie. La pastr'o'j, kiu'j prov'is ir'i tie'n, daŭr'e est'is vend'at'a'j trans la lim'o'n, sed kelk'a'j geingoj opini'is, ke oni propr'e dev'us ili'n tuj mort'ig'i kaj ek'milit'i kontraŭ la avar'a popol'o en Sunnerbo kaj Allbo pro tio, ke la pag'o'j de la smolandanoj ne don'is akcept'ebl'a'n profit'o'n en la komerc'o.
U N U A P A R T O La long'a vojaĝ'o U N U A Ĉapitr'o: Pri la bien'ul'o Tost'e kaj la dom'an'ar'o.
Ĉe la bord'o la popol'o loĝ'is en vilaĝ'o'j, pro pli facil'a si'n'nutr'ad'o kaj por pli'a sekur'ec'o; ĉar al'bord'iĝ'o'j'n oft'e prov'is ŝip'an'ar'o'j, kiu'j Skanion ĉirkaŭ'vel'is, kaj en la printemp'o, kiam for'ir'ant'e ili vol'is si'n proviz'i per mal'mult'prez'a freŝ'a manĝ'o, kaj en la aŭtun'o, kiam kun man'o'j mal'plen'a'j ili re'ven'is de ekspedici'o'j sen'sukces'a'j. Korn'o'j'n oni blov'is en la nokt'o, kiam al'bord'iĝ'int'a'n ar'o'n oni rimark'is, kaj vok'is najbar'o'j'n por help'o; kaj kelk'foj'e hejm'a'j hom'o'j en bon'a vilaĝ'o pov'is mem pren'i unu aŭ du ŝip'o'j'n de fremd'ul'o'j ne'si'n'gard'a'j, kaj posed'i bel'a'n pred'o'n por montr'i al for'est'int'o'j de la vilaĝ'o, kiam la long'ŝip'o'j ven'is hejm'e'n por vintr'a ripoz'o.
Sed al riĉ'a'j kaj fier'a'j vir'o'j, kiu'j propr'a'n ŝip'o'n posed'is, est'is ĝen'e hav'i najbar'o'j'n proksim'e al si, kaj ili prefer'is loĝ'i izol'e, ĉar, eĉ est'ant'e sur la mar'o, ili si'a'j'n bien'o'j'n defend'ig'is per bon'a'j vir'o'j hejm'e rest'ant'a'j. En la region'o de Kullen si'n trov'is mult'a'j tia'j grand'bien'ul'o'j; al la riĉ'a'j kamp'ar'an'o'j tie glu'iĝ'is la fam'o, ke ili est'as pli fier'a'j ol tiu'j en ali'a'j lok'o'j. Est'ant'e hejm'e ili volont'e kverel'is inter si, malgraŭ tio, ke vast'a spac'o est'is inter la bien'o'j; sed ili oft'e for'est'is, ĉar de infan'ec'o ili rigard'ad'is super la mar'o'n, kaj ĉiu el ili ĝi'n konsider'is si'a propr'a paŝt'ej'o, kie ĉiu'j, kiu'j'n li renkont'as, kulp'as mem pro tiu mal'bon'ŝanc'o.
Loĝ'is tie bien'ul'o nom'at'a Tost'e, vir'o kun bon'a reputaci'o kaj grand'a mar'vetur'ant'o; malgraŭ tio, ke li est'is jam ne jun'a, li daŭr'e konduk'is si'a'n ŝip'o'n kaj ir'is ekster'land'o'n ĉiu'j'n somer'o'j'n. Li hav'is parenc'o'j'n en Limerick sur Irlando, inter la viking'o'j ek'loĝ'int'a'j tie, kaj li kutim'is ir'i tie'n por komerc'i kaj por help'i al la ĉef'ul'o, kiu est'is de la sang'o de Lodbrok, pren'i impost'o'n de la ejr'o'j kaj de ili'a'j monaĥ'ej'o'j kaj preĝ'ej'o'j. Nun la bon'a'j konjunktur'o'j por viking'o'j sur Irlando jam komenc'is de'klin'iĝ'i, post kiam Muirkjartach kun la Led'o'mantel'o'j, reĝ'o de Connacht, rond'ir'is la insul'o'n kun la ŝirm'il'a flank'o turn'it'a kontraŭ la mar'o; ĉar nun la en'loĝ'ant'o'j si'n defend'is pli bon'e ol antaŭ'e kaj pli vol'e sekv'is si'a'j'n reĝ'o'j'n, tiel ke kost'is mult'e da pen'o kolekt'i impost'o'n de ili; eĉ monaĥ'ej'o'j kaj preĝ'ej'o'j, kiu'j'n oni pli fru'e facil'e pri'rab'is, nun jam konstru'is alt'a'j'n tur'o'j'n el ŝton'o'j, kie la pastr'o'j si'n kaŝ'is kun si'a'j trezor'o'j, kaj ne est'is ebl'e ili'n ating'i per fajr'o nek per arm'il'o'j. Tial mult'a'j inter la vir'o'j de Tost'e nun opini'is, ke est'us pli bon'e direkt'i la vojaĝ'o'j'n al Angl'o'land'o aŭ Frank'o'regn'o, kie la cirkonstanc'o'j est'as pli bon'a'j, kaj pli est'us gajn'ebl'a per mal'pli da pen'o; sed Tost'e sent'is si'n pli komfort'e, kiam li ag'is laŭ si'a kutim'o, kaj li pens'is, ke li est'as tro mal'jun'a prov'i land'o'j'n, kie li si'n ne sent'as hejm'e.
Li'a edz'in'o nom'iĝ'is Åsa kaj de'ven'is el la region'o de la arb'ar'o'j.
Ŝi hav'is sen'lac'a'n lang'o'n kaj est'is iom batal'em'a laŭ humor'o, kaj Tost'e foj'e dir'is, ke neni'a'n antaŭ'sign'o'n li pov'as rimark'i de tio, ke ŝi mild'iĝ'os kun la jar'o'j, kiel ordinar'e okaz'as al vir'o'j; sed ŝi est'is bon'a mastr'in'o de dom'o kaj bon'e zorg'is pri la bien'o, dum Tost'e for'est'ad'is. Ŝi jam nask'is al li kvin fil'o'j'n kaj tri fil'in'o'j'n, sed al la fil'o'j bon'ŝanc'o ne est'is. La unu'e nask'it'a jam fru'e pere'is dum fest'o de ge'edz'iĝ'o, kiam li, gaj'a pro bier'o, vol'is montr'i, ke li pov'as rajd'i sur bov'o; la post tiu nask'it'a'n la ond'o'j kapt'is dum ŝtorm'o dum li'a unu'a vojaĝ'o. Sed plej kruel'e la mal'bon'sort'o frap'is la kvar'a'n, kies nom'o est'is Ar'e, ĉar en somer'o, kiam li hav'is dek naŭ jar'o'j'n, li graved'ig'is la edz'in'o'j'n de du najbar'o'j, dum ili'a'j edz'o'j est'is ekster land'o, kaj per tio kaŭz'is grand'a'n mal'ord'o'n kaj mult'a'n mok'o'n kaj ankaŭ grand'a'j'n el'spez'o'j'n al Tost'e, kiam re'ven'is la edz'o'j. Post tio li far'iĝ'is melankoli'a kaj hont'em'a antaŭ hom'o'j kaj mort'ig'is vir'o'n, kiu tro mult'e ŝerc'is pri li'a brav'ec'o, kaj post tio fuĝ'is el la land'o. Kur'is la fam'o, ke li si'n al'ig'is al sved'a'j komerc'ist'o'j kaj ir'is orient'e'n kun ili por ne renkont'i hom'o'j'n, kiu'j sci'as pri li'a'j ĉagren'o'j; sed post tio oni neni'o'n aŭd'is pri li. Åsa sonĝ'is pri nigr'a ĉeval'o kun sang'o sur la ŝultr'o'j, kaj el tio ŝi sci'is, ke li mort'is.
Rest'is do post tio du fil'o'j al Åsa kaj Tost'e. La pli mal'jun'a nom'iĝ'is Odd; li est'is vir'o de mal'alt'a statur'o kaj fortik'a kresk'o, kurb'krur'a kaj fort'a, mal'mol'man'a kaj pri'pens'em'a antaŭ parol'o; fru'e li pren'is part'o'n en la vojaĝ'o'j de Tost'e kaj hav'is lert'a'n man'o'n pri ŝip'o kaj arm'il'o'j. Hejm'e li'n baldaŭ ek'reg'is mal'bon'a humor'o, ĉar est'is al li mal'facil'e pas'ig'i la vintr'o'j'n; kaj tiam oft'e lev'iĝ'is kverel'o inter li kaj Åsa. Li kutim'is dir'i, ke li sen ŝanĝ'ebl'o est'as tia, ke al li pli bon'gust'as ranc'a, sal'a manĝ'o sur la ŝip'o, ol rost'aĵ'o ĉe la jul'o en la dom'o; sed Åsa dir'is, ke neniam ŝi rimark'is, ke li est'is tiu, kiu pren'is plej mal'mult'e el la plej bon'a de tio, kio'n ŝi sur'tabl'ig'is. Ĉiu'n tag'o'n li dorm'is tiom, ke li plend'is, ke li mal'bon'e dorm'as en la nokt'o'j; eĉ kiam li pren'as serv'ist'in'o'n al si sur la lit'o'pajl'o'n, li dir'is, ne tre pli'bon'iĝ'as.
Åsa mal'ŝat'is, ke li kuŝ'as kun ŝi'a'j serv'ist'in'o'j: facil'e ili el tio far'iĝ'os tro'fier'a'j kaj arogant'a'j kontraŭ si'a mastr'in'o, kaj Odd prefer'e edz'iĝ'u.
Sed Odd dir'is, ke tio ne urĝ'as: tiu'j'n vir'in'o'j'n, kun kiu'j li si'n sent'is plej komfort'e, li trov'is sur Irlando, kaj iu'n de tiu spec'o li ne bon'e pov'as ven'ig'i hejm'e'n kun si; ĉar en tiu okaz'o li pov'us supoz'i, ke inter ŝi kaj Åsa okaz'os batal'o per bek'o'j kaj ung'o'j. Tiam Åsa incit'iĝ'is kaj demand'is, ĉu li tie sid'as kaj dezir'as, ke ŝi mort'u. Okaz'is, ke Odd respond'is, ke en tiu afer'o ŝi ag'u tiel, kiel al ŝi ŝajn'as pli bon'e: li ne vol'as don'i al ŝi konsil'o'j'n en tiu afer'o, sed el'ten'os i'o'n ajn, kio okaz'os.
Malgraŭ tio, ke li mal'rapid'e vort'ig'is si'a'j'n pens'o'j'n, Åsa ne ĉiam venk'is en la vort'o'lukt'o'j kontraŭ li; ŝi kutim'is dir'i, ke sever'a est'is la sort'o kontraŭ ŝi, ke ŝi perd'is tri bon'a'j'n fil'o'j'n, kaj rest'as nur tiu, kiu'n ŝi plej facil'e pov'us mal'hav'i.
Pli bon'e akord'is Odd kun Tost'e; tuj kiam ven'is la printemp'o, kaj ek'odor'is gudr'o ĉirkaŭ boat'ej'o'j kaj pont'o'j, li'a humor'o mal'pez'iĝ'is. Tiam li kelk'foj'e prov'is eĉ kun'met'i kant'o'j'n, kvankam tio est'is mal'facil'a por li: pri tio, kiel la kamp'o de la aŭk'o nun est'as pret'a por plug'ad'o; aŭ kiel la ĉeval'o'j de la mar'o baldaŭ li'n port'os al la somer'o'land'o.
Sed grand'a'n renom'o'n kiel poet'o li neniam akir'is kaj plej mal'mult'e inter la edz'in'iĝ'o'pret'a'j bien'ul'fil'in'o'j en la region'o. Mal'oft'e oni vid'is li'n re'turn'e rigard'i, kiam li for'vel'is.
Li'a frat'o est'is la plej jun'a inter ĉiu'j infan'o'j de Tost'e kaj okul'juvel'o de si'a patr'in'o; li'a nom'o est'is Orm. Li rapid'e kresk'is kaj far'iĝ'is alt'a kaj ost'ec'a, kaj Åsa mult'e lament'is pro li'a mal'gras'ec'o; tuj kiam li ne manĝ'is mult'e pli ol la plen'kresk'int'o'j, ŝi ĉiam kred'is, ke ŝi li'n perd'os kaj dir'is, ke li'a manĝ'o'mal'em'o kaŭz'os li'a'n pere'o'n. Orm ŝat'is manĝ'o'n kaj mal'oft'e plend'is pro la zorg'o'j de si'a patr'in'o pri li'a nutr'ad'o, sed Tost'e kaj Odd kelk'foj'e grunt'is koncern'e delikat'a'j'n pec'o'j'n, kiu'j'n ŝi destin'is al li. Kiel infan'o li kelk'a'j'n foj'o'j'n est'is mal'san'a; kaj post'e Åsa neniam pov'is kred'i, ke li'a san'o est'as bon'a, sed konstant'e li'n ĉirkaŭ'is per tim'o kaj admon'o'j kaj kelk'foj'e kaŭz'is, ke li si'n sent'as plen'a de danĝer'a'j sufer'o'j kaj en grand'a bezon'o de sankt'ig'it'a bulb'o, magi'a'j kant'o'j kaj varm'a'j argil'kruĉ'o'j, kiam li'a'n plej grav'a'n mal'san'o'n kaŭz'is tro'manĝ'ad'o de horde'a gri'aĵ'o kaj lard'o.
Kun li'a kresk'ad'o la ĉagren'o'j de Åsa pli'mult'iĝ'is. Est'is ŝi'a esper'o, ke li far'iĝ'u rimark'ind'a hom'o kaj ĉef'ul'o; ŝi oft'e kun kontent'o dir'is al Tost'e, ke li montr'as sign'o'j'n, ke li far'iĝ'os grand'a kaj fort'a kaj ke li jam est'as tiel saĝ'a en si'a'j parol'o'j, ke ŝajn'as, ke en ĉio li simil'as si'a'n patr'in'o'n; sed ŝi est'is plen'a de tim'o pro ĉiu'j danĝer'o'j, kiu'j li'n renkont'os sur la voj'o'j de vir'o'j. Oft'e ŝi parol'is kun li pri la mal'bon'sort'o'j de li'a'j frat'o'j kaj promes'ig'is li'n, ke li evit'u bov'o'j'n, est'u si'n'gard'a sur ŝip'o'j kaj neniam kuŝ'u kun la edz'in'o'j de ali'a'j vir'o'j; sed krom tio mult'a'j ali'a'j afer'o'j pov'us okaz'i al li, kaj ŝi ne sci'is, kio'n far'i (tiel ke ŝi si'n trov'is en grand'a embaras'o). Kiam li hav'is dek ses jar'o'j'n kaj prepar'is si'n por ir'i kun la ali'a'j, Åsa tio'n mal'permes'is, ĉar li est'us ankoraŭ tro jun'a kaj hav'us tro delikat'a'n san'stat'o'n; kaj kiam Tost'e demand'is, ĉu ŝi por ĉiam intenc'as li'n eduk'i kiel kuir'ej'a'n ĉef'ul'o'n kaj vir'in'hero'o'n, ŝi eksplod'is per tia furioz'o, ke Tost'e ek'tim'is kaj las'is ŝi'n kaj ĝoj'is, ke li mem pov'is for'ir'i kiel ebl'e plej rapid'e.
En tiu aŭtun'o Tost'e kaj Odd mal'fru'e re'ven'is kaj est'is perd'int'a'j tiom el la ŝip'an'ar'o, ke la rest'int'o'j apenaŭ sufiĉ'is por la rem'il'o'j; sed ili tamen est'is kontent'a'j kaj hav'is mult'o'n por rakont'i. En Limerick la gajn'o est'is mal'grand'a, ĉar la ejr'a'j reĝ'o'j en Munster jam far'iĝ'is tiel potenc'a'j, ke al la viking'o'j tie rest'is preskaŭ nur defend'i si'n mem; sed amik'o'j de Tost'e, kiu'j est'is tie kun si'a'j ŝip'o'j, demand'is li'n, ĉu li vol'as part'o'pren'i atak'o'n kontraŭ somer'mez'a foir'o, kiu okaz'as en Merioneth en Kimr'uj'o, en lok'o kie viking'o'j neniam est'is, sed kie'n oni nun pov'us ir'i help'e de kelk'a'j fid'ind'a'j voj'montr'ist'o'j, kiu'j'n la amik'o'j de Tost'e ten'is en pret'ec'o. Odd persvad'is Tost'e, ke ili part'o'pren'u, kaj ankaŭ la ŝip'an'ar'o vol'is; kaj en sep ŝip'o'j ili al'bord'iĝ'is apud Merioneth kaj marŝ'is ĝen'a'n distanc'o'n en la land'o'n kaj ne'rimark'it'e ven'is al la foir'o. Far'iĝ'is akr'a batal'o kun cert'a hom'perd'o, kaj la viking'o'j venk'is kaj konker'is grand'a'n pred'o'n en form'o de var'o'j kaj kapt'it'o'j. Post tio ili vel'vetur'is al Cork kaj vend'is si'a'j'n kapt'it'o'j'n, ĉar en Cork de long'a temp'o kolekt'iĝ'is sklav'komerc'ist'o'j de ĉiu'j angul'o'j de la mond'o por elekt'i inter la kapt'o'j, kiu'j'n la viking'o'j port'is tie'n; kaj la reĝ'o tie, Olof kun la Gem'o'j, kiu est'is krist'an'o kaj tre mal'jun'a kaj saĝ'a, kutim'is mem aĉet'i tiu'j'n, kiu'j'n li trov'is konven'a'j, por post'e permes'i al parenc'o'j re'aĉet'i ili'n kun bon'a profit'o por li. De Cork ili vel'is hejm'e'n en fort'a societ'o por ne fal'i en la man'o'j'n de pirat'o'j, ĉar ili hav'is mal'mult'a'n em'o'n batal'i kun mal'fort'a ŝip'an'ar'o kaj mult'a'j riĉ'aĵ'o'j en la ŝip'o. Tiel ili sukces'is ne'atak'it'e ĉirkaŭ'ir'i Skagen, kie kutim'is hom'o'j de Vik kaj Vestfold embusk'i por kapt'i riĉ'e ŝarĝ'it'a'j'n ŝip'o'j'n hejm'e'n'vel'ant'a'j'n.
Post kiam la ŝip'an'ar'o ricev'is si'a'n part'o'n de la pred'o, rest'is mult'e al Tost'e; kaj, pes'int'e si'a'n arĝent'o'n en si'a kamer'o, li dir'is, ke vojaĝ'o tia, kia tiu ĉi, pov'as est'i bon'a fin'o de li'a'j ekspedici'o'j, kaj est'ont'ec'e li intenc'as rest'i hejm'e, tiom pli ĉar li'a korp'o komenc'as rigid'iĝ'i, kaj Odd nun pov'as pri'zorg'i ĉio'n tiel bon'e kiel li mem kaj ceter'e hav'os help'o'n de Orm. Odd dir'is, ke li opini'as tio'n saĝ'a parol'o. Sed Åsa tuj dir'is, ke ĝi ne est'as saĝ'a; ĉar sen dub'o mult'e da arĝent'o est'as akir'it'a, sed tiom da hom'o'j manĝ'as ĉe ili ĉiu'n vintr'o'n, ke tio ne long'e sufiĉ'os; kaj ĉu oni pov'as fid'i, ke Odd ne mal'ŝpar'os la tut'a'n profit'o'n por si'a'j vir'in'o'j sur Irlando, se li eĉ zorg'us pri tio, ke li re'ven'u hejm'e'n; kaj Tost'e dev'us kompren'i, ke la rigid'ec'o'n en la dors'o li ricev'as sid'ant'e sen'labor'a ĉe la fajr'o dum la vintr'o'j, ne kiam li est'as sur la mar'o, kaj al ŝi est'as jam sufiĉ'e, ke ŝi stumbl'as super li'a'j krur'o'j dum unu du'on'o de la jar'o. Ŝi ne pov'as kompren'i, ŝi dir'is, kia'j est'as vir'o'j nun'temp'e, ĉar la frat'o de ŝi'a propr'a av'o, Sven Rat'naz'o, grand'a hero'o inter geingoj, pere'is kiel vir'o en batal'o kontraŭ smolandanoj, tri jar'o'j'n post kiam li ankoraŭ drink'is ĉiu'j'n sub la tabl'o'n ĉe la edz'iĝ'o'fest'o de si'a plej mal'jun'a nep'o, kaj nun oni aŭd'as vir'o'j'n en si'a'j plej bon'a'j jar'o'j parol'i pri dolor'o'j, kaj ili ne hont'as mort'i sur pajl'o kiel bov'in'o'j. Sed nun Tost'e kaj Odd kaj ĉiu'j re'ven'int'o'j ricev'os bon'a'n bier'o'n kiel bon'ven'aĵ'o'n, el kvant'o kiu bon'gust'os al ili; kaj Tost'e for'pel'u tia'j'n pens'o'j'n el si'a kap'o kaj tost'u por sam'e bon'a vojaĝ'o en la ven'ont'a jar'o, kaj post tio ili hav'os bon'a'n vintr'o'n kun'e, se nur neni'u far'os al ŝi ĉagren'o'j'n per tia'spec'a parol'aĉ'o.
Post kiam ŝi for'ir'is por pri'zorg'i la bier'o'n, dir'is Odd, ke ebl'e Sven Rat'naz'o elekt'is la smolandanojn kiel la pli bon'a'n alternativ'o'n, se ĉiu'j vir'in'o'j en tiu famili'o far'is tiom da bru'o kiel ŝi; kaj Tost'e dir'is, ke li ne vol'as tut'plen'e kontraŭ'dir'i tio'n, sed ke ŝi est'as mult'manier'e brav'a vir'in'o kaj ke li ne vol'as pli ol neces'e ŝi'n incit'i; kaj ankaŭ Odd ne dev'as tio'n far'i.
En tiu vintr'o ĉiu'j rimark'is, ke Åsa iam-tiam ir'is pal'a kaj prem'at'a pri'zorg'ant'e si'a'j'n dev'o'j'n kaj ke ŝi'a lang'o kur'is mal'pli rapid'e ol kutim'e; pli ol iam antaŭ'e ŝi zorg'is pri Orm, kaj kelk'foj'e ŝi halt'is kaj li'n rigard'is, kvazaŭ ŝi hav'us vizi'o'n. Orm est'is jam plen'kresk'a kaj pov'is laŭ fort'o konkur'i kun ĉiu'j sam'aĝ'a'j kaj mult'a'j pli aĝ'a'j. Li est'is ru ̧hara kaj hav'is hel'a'n haŭt'o'n kaj larĝ'a'n spac'o'n inter la okul'o'j. Li est'is kurt'naz'a kaj lar ̧buŝa, long'brak'a kaj iom kurb'dors'a; li est'is mov'iĝ'em'a kaj rapid'a kaj trakt'ant'e ark'o'n kaj lanc'o'n pli lert'a ol la plej mult'a'j. Li facil'e fal'is en furioz'o'n, kaj tiam li pov'is si'n blind'e ĵet'i sur tiu'n, kiu li'n incit'is; kaj eĉ Odd, kiu pli fru'e kun plezur'o li'n pal'ig'is kaj furioz'ig'is, nun jam far'iĝ'is si'n'gard'a kun li, ĉar li'a fort'o li'n far'is danĝer'a. Sed ceter'e li est'is trankvil'a kaj obe'em'a kaj ankoraŭ konserv'is la kutim'o'n en ĉio si'n sub'met'i al la dezir'o'j de Åsa, malgraŭ tio, ke li iam-tiam kverel'is kun ŝi, kiam ŝi'a'j zorg'o'j ŝajn'is al li ĝen'a'j.
Nun Tost'e don'is al li arm'il'o'j'n de vir'o, glav'o'n kaj larĝ'a'n hak'il'o'n kaj bon'a'n helm'o'n, kaj Orm mem far'is ŝirm'il'o'n; sed maŝ'kiras'o mank'is, ĉar neni'u en la dom'o konven'is al li, kaj nun'temp'e mal'mult'a'j maŝ'forĝ'ist'o'j rest'is en la land'o, ĉar la pli'mult'o el ili ir'is ekster'land'e'n, al Angl'o'land'o aŭ al la jarlo en Ruen'o, kie ricev'is ili pli alt'a'n pag'o'n. Tost'e opini'is, ke Orm pov'as por kelk'a temp'o kontent'iĝ'i kun led'a ĉemiz'o, ĝis li pov'os hav'ig'i al si bon'a'n ĉemiz'o'n sur Irlando: tie ĉiam trov'iĝ'as batal'kostum'o'j de mort'int'o'j en ĉiu'j haven'o'j je mal'alt'a'j prez'o'j.
Kiam ili en iu tag'o sid'is ĉe la manĝ'o parol'ant'e pri tio, Åsa met'is si'a'n vizaĝ'o'n kontraŭ la brak'o'j'n kaj komenc'is plor'i. Ĉiu'j silent'iĝ'is kaj rigard'is al ŝi, ĉar nur mal'oft'e ŝi fal'ig'is larm'o'j'n; Odd demand'is, ĉu ŝi hav'as dent'o'dolor'o'n. Åsa viŝ'is al si la vizaĝ'o'n kaj si'n turn'is al Tost'e; ŝi dir'is, ke la parol'o pri vest'o'j de mort'int'o'j ŝajn'is al ŝi mal'bon'a antaŭ'sign'o, kaj ŝi est'as jam cert'a, ke Orm pere'os, tuj kiam li sekv'os ili'n sur la mar'o'n; ĉar jam tri foj'o'j'n ŝi en si'a'j sonĝ'o'j vid'is li'n kuŝ'i sang'ant'a sur ŝip'benk'o, kaj ĉiu'j sci'as, ke ŝi'a'j sonĝ'o'j est'as fid'ind'a'j.
Tial ŝi nun vol'as pet'i al Tost'e, ke li est'u bon'a al ŝi kaj ne pere'ig'u la viv'o'n de Orm sen'neces'e, sed las'u li'n rest'i hejm'e dum tiu ĉi somer'o; ĉar ŝi kred'as, ke la danĝer'o li'n minac'os nun, baldaŭ, kaj se li pov'os ĝi'n trans'viv'i, li ebl'e est'os mal'pli minac'at'a post'e.
Orm demand'is, ĉu ŝi pov'is vid'i en la sonĝ'o, kie li est'is vund'it'a. Åsa dir'is, ke ŝi ĉiu'n foj'o'n tuj vek'iĝ'is pro terur'o ĉe la vid'o; sed ŝi vid'is, ke li'a'j har'o'j est'is sang'a'j kaj li'a vizaĝ'o tre pal'a, kaj tiu ĉi sonĝ'o ŝi'n jam mult'e prem'is, ĉiam pli kiam ĝi re'ven'is, sed pli fru'e ŝi neni'o'n vol'is dir'i.
Tost'e sid'is pens'em'a kaj post'e dir'is, ke li ne mult'o'n sci'as pri sonĝ'o'j kaj neniam hav'is tim'o'j'n pro tia'j afer'o'j.
—Ĉar la mal'jun'a'j hom'o'j kutim'is dir'i, ke kiel ŝpin'os la Ŝpin'ist'in'o'j, tiel est'os. Sed kiam nun vi, Åsa, jam tri foj'o'j'n sonĝ'is la sam'a'n sonĝ'o'n, tiam ĝi ebl'e tamen est'as avert'o; kaj ni jam perd'is sufiĉ'e da fil'o'j. Tial mi ne kontraŭ'dir'os al vi en tio ĉi; kaj Orm pov'os rest'i hejm'e dum tiu ĉi somer'o, se li mem konsent'as. Al mi nun est'as la sent'o, ke mi bon'e pov'as vojaĝ'i ankoraŭ unu foj'o'n; tiel ebl'e est'os plej bon'e por ni ĉiu'j.
Odd konsent'is kun Tost'e, ĉar li mult'a'j'n foj'o'j'n rimark'is, ke la sonĝ'o'j de Åsa real'iĝ'is. Orm ne est'is kontent'a pri tio, kio'n oni decid'is, sed li hav'is la kutim'o'n si'n sub'met'i al la dezir'o'j de Åsa en grav'a'j afer'o'j; kaj post tio neni'o pli est'is parol'at'a pri tio.
Kiam la printemp'o jam ven'is, kaj sufiĉ'e da vir'o'j el la intern'o de la land'o jam konsent'is kun Tost'e pri lok'o inter li'a ŝip'an'ar'o, li kaj Odd for'vel'is kiel kutim'e, kaj Orm rest'is hejm'e. Li port'is mal'kontent'o'n kontraŭ Åsa, kaj kelk'foj'e li si'n ŝajn'ig'is mal'san'a por ŝi'n tim'ig'i; sed kiam ŝi urĝ'iĝ'is per zorg'ad'o kaj kurac'o, li mem ek'kred'is tio'n, kio'n li ŝajn'ig'is, kaj hav'is mal'mult'e da ĝu'o el si'a lud'o. Åsa ne pov'is forges'i si'a'n sonĝ'o'n, kaj spit'e al ĉiu'j ĉagren'o'j, kiu'j'n li kaŭz'is, ŝi ĝoj'is, ke ŝi li'n hav'as en la hejm'o.
Sed en tiu somer'o tamen komenc'iĝ'is li'a unu'a vojaĝ'o, kaj Åsa ne est'is konsult'it'a.
D U A Ĉapitr'o: Pri la ekspedici'o de Krok kaj kiel Orm ek'vojaĝ'is
En la kvar'dek'a jar'o de la reg'ad'o de Harald Blu'dent'a, ses somer'o'j'n antaŭ la milit'ir'o de la Jomsvikingoj al Norveg'uj'o, tri ŝip'o'j kun nov'a'j vel'o'j kaj bon'e ekip'it'a'j per vir'o'j for'las'is Lister kaj si'n direkt'is sud'e'n por rab'i inter la vend'o'j. La ĉef'ul'o nom'iĝ'is Krok. Li est'is hom'o mal'hel'a, alt'a, ost'ec'a kaj tre fort'a; li'a reputaci'o en la region'o est'is grand'a, ĉar li facil'e el'pens'is sen'tim'a'j'n plan'o'j'n kaj kutim'is mok'i hom'o'j'n, kiu'j'n frap'is mal'sukces'o'j, kaj klar'ig'i kiel pli bon'e li aranĝ'us afer'o'j'n. Neniam li mem mult'o'n far'is, sed fart'is plej bon'e rakont'ant'e, kio'n li baldaŭ far'os; sed nun li jam tiel long'e ekscit'is la jun'ul'o'j'n de la region'o per parol'o'j pri pred'o, kiu'n brav'a'j hom'o'j pov'us akir'i dum mal'long'a ir'o kontraŭ la vend'o'j, ke vir'o'j kun'ir'ad'is kaj ŝip'o'j est'is ekip'it'a'j kaj li mem est'is elekt'it'a ĉef'ul'o por la ekspedici'o.
Mult'o est'as gajn'ebl'a inter la vend'o'j, li dir'is; antaŭ ĉio reg'as cert'ec'o pri grand'a kapt'o de arĝent'o, sukcen'o kaj sklav'o'j.
Krok kaj li'a'j ŝip'an'o'j ven'is al la bord'o de la vend'o'j, ating'is river'et'o'n kaj rem'i supr'e'n kontraŭ fort'a flu'o, ĝis ili al'ven'is fortik'aĵ'o'n el lign'o kun palis'ar'o trans la river'o. Ĉi tie ili sur'bord'iĝ'is en fru'a maten'o, kaj ili proksim'iĝ'is al la vend'o'j ir'ant'e ĉirkaŭ ili'a'j lign'a'j konstru'o'j. Sed la vend'o'j est'is mult'a'j kaj diligent'e paf'ad'is sag'o'j'n, kaj la ŝip'an'o'j de Krok est'is lac'a'j pro pez'a rem'ad'o; akr'a batal'o okaz'is antaŭ ol fuĝ'is la vend'o'j. Tiam Krok jam perd'is valor'a'j'n ŝip'an'o'j'n, kaj kiam est'is kalkul'at'a la pred'o, ĝi'a konsist'o montr'iĝ'is kelk'a'j fer'a'j bol'pot'o'j kaj kelk'a'j ŝaf'o'fel'a'j pelt'aĵ'o'j. Ili si'n re'turn'is kaj rem'is mal'supr'e'n laŭ la river'o kaj far'is prov'o'n ĉe ali'a lok'o pli okcident'e; sed ankaŭ tiu vilaĝ'o si'n bon'e defend'is; kaj post akr'a lukt'o, en kiu ili de'nov'e sufer'is hom'perd'o'j'n, la vir'o'j de Krok akir'is kelk'a'j'n fum'aĵ'it'a'j'n pork'o'du'on'o'j'n, difekt'a'n kiras'ĉemiz'o'n kaj kol'ĉen'o'n el mal'grand'a'j el'uz'it'a'j arĝent'o'mon'er'o'j.
Ili si'a'j'n mort'int'o'j'n en'ter'ig'is ĉe la bord'o kaj inter'konsil'iĝ'is; kaj al Krok est'is mal'facil'e klar'ig'i, kial la ekspedici'o ne montr'iĝ'is tia, kia li ĝi'n antaŭ'dir'is. Sed per prudent'a'j vort'o'j li sukces'is trankvil'ig'i si'a'j'n kun'ŝip'an'o'j'n. Por hazard'a kaj okaz'a mal'sukces'o, li dir'is, oni ĉiam est'u pret'a; ver'a viking'o ne rezign'as pro unu aŭ ali'a bagatel'o; la vend'o'j komenc'as far'iĝ'i pli mal'facil'e venk'ebl'a'j ol antaŭ'e, kaj li nun vol'as prezent'i bon'a'n propon'o'n, kiu al'port'os profit'o'n al ĉiu'j. Oni prov'u atak'o'n sur Bornholmo, ĉar ĝi'a'j riĉ'aĵ'o'j est'as bon'e kon'at'a'j al ĉiu'j, kaj mal'mult'a'j lukt'o'kapabl'a'j hom'o'j rest'as sur la insul'o, ĉar ili last'a'temp'e de tie ir'is al Angl'o'land'o. Al'bord'iĝ'o tie don'os per mal'mult'a pen'o abund'a'n profit'o'n el or'o kaj ankaŭ el mur'tapiŝ'o'j kaj bel'a'j arm'il'o'j.
Ili trov'is tio'n bon'a parol'o kaj re'trov'is si'a'n fid'o'n; ili lev'is la vel'o'j'n kaj direkt'is la ŝip'o'j'n al Bornholmo kaj ven'is tie'n en fru'a maten'o, kaj ili rem'is laŭ la orient'a bord'o en sen'vent'o kaj lev'iĝ'ant'a nebul'o por serĉ'i oportun'a'n al'bord'iĝ'ej'o'n. Ili rem'ad'is proksim'e unu al ali'a kaj bon'humor'o reg'is inter ili, sed ili si'n ten'is silent'a'j por klopod'i al ne'rimark'it'a al'bord'iĝ'o. Tiam ili antaŭ si aŭd'is son'o'n de grinc'ant'a'j rem'il'ten'il'o'j kaj regul'e tremp'at'a'j rem'il'plat'o'j kaj vid'et'is tra la nebul'o sol'a'n long'ŝip'o'n ven'ant'a'n el mal'antaŭ ter'lang'o kaj proksim'iĝ'ant'a'n de rekt'e antaŭ'e kun ne'brems'at'a rem'ad'o. Ĉiu'j si'a'j'n okul'o'j'n direkt'is al la ŝip'o, kiu est'is grand'a kaj bel'a, kun ruĝ'a drak'o'kap'o kaj du'dek par'o'j da rem'il'o'j, kaj ili ĝoj'is, ke ĝi est'as sol'a; kaj Krok ordon'is, ke ĉiu'j ŝip'an'o'j, kiu'j ne rem'as, pren'u si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj ek'star'u pret'a'j, ĉar jen mult'o est'os gajn'ebl'a. Sed la sol'a ŝip'o proksim'iĝ'is, kvazaŭ ĝi'a'j ŝip'an'o'j neni'o'n rimark'us; kaj korpulent'a vir'o en ĝi'a pru'o, kun larĝ'a barb'o sub frap'mark'it'a helm'o, met'is la man'o'n antaŭ la buŝ'o'n, kiam ĝi al'ven'is proksim'e, kaj kri'is raŭk'voĉ'e: —Ni'n evit'u aŭ batal'u ! Krok rid'is, kaj li'a'j ŝip'an'o'j rid'is kun li, kaj li re'kri'is: —Ĉu vi vid'is tri ŝip'o'j'n evit'i unu? —Eĉ pli mi vid'is, kri'is sen'pacienc'e la korpulent'ul'o; ĉar la pli'mult'o ced'as voj'o'n al Styrbjörn. Sed nun tuj elekt'u, kio'n vi vol'as ! Tiam Krok neni'o'n pli dir'is, sed ced'is voj'o'n kaj ripoz'ig'is la rem'il'o'j'n dum la fremd'a ŝip'o pas'is; kaj neni'u glav'o est'is el'ing'ig'it'a en la ŝip'o'j de Krok. Ili vid'is alt'statur'a'n jun'a'n vir'o'n en blu'a mantel'o kaj kun blond'a'j lanug'o'j sur la menton'o, kiu est'is si'n lev'int'a de si'a ripoz'lok'o apud la direkt'il'ist'o en la fremd'a ŝip'o, kaj kiu star'is kun lanc'o en man'o rigard'ant'e ili'n per du'on'ferm'it'a'j okul'o'j kaj post tio vast'e osced'is; post'e li for'met'is la lanc'o'n kaj re'ripoz'is; kaj la vir'o'j de Krok kompren'is, ke li est'as Björn Olofsson, nom'at'a Styrbjörn, for'pel'it'a nev'o de la reĝ'o en Upsal'o, kiu mal'oft'e ced'as pro ŝtorm'o kaj neniam pro lukt'o, kaj kiu'n mal'mult'a'j dezir'as renkont'i sur la mar'o. Li'a ŝip'o daŭr'ig'is si'a'n ir'o'n kaj mal'aper'is sud'e'n en la nebul'o'j; sed al Krok kaj li'a'j ŝip'an'o'j est'is mal'facil'e re'trov'i la bon'humor'o'n.
Ili rem'is ĝis la orient'a'j insul'et'o'j, kie ne loĝ'as hom'o'j, kaj al'bord'iĝ'is tie, bol'ig'is nutr'aĵ'o'j'n kaj long'e inter'konsil'iĝ'is; mult'a'j nun opini'is, ke ili prefer'e re'vel'ad'u hejm'e'n pro tio, ke la mal'bon'ŝanc'o ili'n akompan'is eĉ ĝis Bornholmo. Ĉar kiam Styrbjörn rem'ad'as laŭ tiu bord'o, tiam cert'e mult'a'j Jomsvikingoj est'as sur la insul'o, kaj tiam ali'a'j hom'o'j neni'o'n pov'as far'i. Kelk'a'j dir'is, ke ebl'e al ili ne est'as spac'o sur la mar'o, se ili ne hav'as ĉef'ul'o'n de la format'o de Styrbjörn, kiu ne ced'as sen neces'o.
Krok komenc'e est'is pli ŝpar'vort'a ol kutim'e; sed li al'bord'ig'is bier'o'n por ĉiu'j; kaj post kiam ili trink'is, li komenc'is ili'n re'kuraĝ'ig'i.
Laŭ unu vid'manier'o est'is mal'bon'ŝanc'e, ke ili renkont'is Styrbjörn, li vol'em'e tio'n re'kon'as; sed laŭ ali'a manier'o est'is grand'a bon'ŝanc'o, ke ili li'n renkont'is tiel, kiel okaz'is; ĉar se ili est'us renkont'int'a'j li'a'j'n hom'o'j'n aŭ ali'a'j'n Jomsvikingojn sur la ter'o de la insul'o, tio kaŭz'us al ili grav'a'n damaĝ'o'n. Ĉiu'j Jomsvikingoj, kaj apart'e la vir'o'j de Styrbjörn, est'as du'on'e berserk'o'j, foj'e rezist'a'j kontraŭ fer'o, kaj ili frap'as per ambaŭ man'o'j sam'e tiel bon'e, kiel la plej lert'a'j batal'ul'o'j de Lister. Ke li ne vol'is atak'i la ŝip'o'n de Styrbjörn, tio ebl'e al sen'pens'ul'o ŝajn'is strang'a kondut'o; sed li opini'as, ke li hav'is bon'a'n kaŭz'o'n por si'a re'ten'iĝ'em'o, kaj est'is bon'ŝanc'e, ke li'a prudent'o li'n re'ten'is en bon'a hor'o. Ĉar ne est'as ver'ŝajn'e, ke sen'ter'a pirat'o posed'as grand'a'n ŝpar'it'aĵ'o'n, kio valor'as akr'a'n lukt'o'n; ili mem ne sur'mar'iĝ'is por gajn'i vaku'a'n glor'o'n, sed por akir'i pred'o'n; tial li opini'is pli ĝust'e pens'i pri la bon'o de ĉiu'j ol pri si'a propr'a reputaci'o, kaj pri'pens'o klar'ig'us al ĉiu'j el ili, ke en tio li ag'is kiel ĉef'ul'o dev'as ag'i.
Komenc'int'e tiel dis'blov'i la suspekt'o'j'n de si'a'j ŝip'an'o'j, Krok ankaŭ mem si'n sent'is fort'ig'it'a de si'a'j vort'o'j; kaj li daŭr'e mal'konsil'is al ili nun re'ir'i hejm'e'n. Ĉar la hejm'an'o'j en Lister, li dir'is, est'as akr'a'lang'a hom'spec'o; apart'e est'us ĝen'e re'vid'i la vir'in'o'j'n, ĉar ili far'us mult'a'j'n demand'o'j'n pri ili'a'j far'it'a'j hero'aĵ'o'j, ili'a pred'o kaj fru'a re'ven'o. Neni'u vir'o kun bon'a fam'o vol'as si'n el'met'i al tia klaĉ'o, kaj la re'ir'o'n hejm'e'n ili prokrast'u, ĝis ia valor'aĵ'o akir'it'a valor'os hejm'e'n'port'o'n. Kio nun grav'as, est'as akord'iĝ'i pri tio, ke ili si'n ten'u kun'e kaj montr'u persist'o'n kaj trov'u bon'a'n cel'o'n por plu'daŭr'a vojaĝ'o; kaj antaŭ ol mem plu'e parol'i, li volont'e aŭskult'os la opini'o'n de prudent'a'j vir'o'j pri la afer'o.
Unu propon'is, ke ili ir'u al la land'o de la kur'o'j kaj de la livernoj, kie profit'a pred'o si'n trov'us; sed tio ne vek'is aprob'o'n, ĉar vir'o'j kun pli fid'ind'a inform'iĝ'o sci'is, ke la sveoj ĉiu'n somer'o'n mult'nombr'e rab'ad'as en tiu'j land'o'j kaj mal'ŝat'as vid'i fremd'ul'o'j'n ven'i kun sam'a'j intenc'o'j. Ali'a aŭd'is, ke en la tut'a mond'o la plej grand'a kvant'o da arĝent'o si'n trov'as sur Got'land'o, kaj opini'is, ke ili far'u prov'o'n tie; sed ali'a'j, kiu'j hav'is al'don'a'n sci'o'n, dir'is, ke la got'o'j nun'temp'e, post si'a riĉ'iĝ'o, loĝ'as en fort'e defend'ebl'a'j vilaĝ'o'j, por kies konker'pren'o est'as neces'a grand'a batal'ant'ar'o.
Kapt'is la parol'o'n post tio tri'a vir'o, kaj li'a nom'o est'is Berse. Li parol'is post pens'ad'o kaj ĝu'is ĝeneral'a'n estim'o'n pro si'a saĝ'o. Li dir'is, ke komenc'as far'iĝ'i mal'vast'a kaj tro'popol'at'a la Balt'a Mar'o, kie nun tro mult'a'j rab'ad'as kaj kie eĉ la vend'o'j komenc'is sci'i, kiel si'n defend'i. Ĉar re'vojaĝ'o hejm'e'n ne konven'as al ili – en tio li opini'as sam'e kiel Krok – vel'ad'o okcident'e'n est'us pri'pens'ind'a ebl'ec'o. Li neniam est'is en tiu direkt'o; sed vir'o'j de Skanio, kun kiu'j li hav'is konversaci'o'n ĉe foir'o en la pas'int'a somer'o, est'is en Angl'o'land'o kaj Breton'land'o kun Toke Gormsson kaj Sigvalde Jarlo, kaj mult'o'n ili hav'is por dir'i laŭd'e pri la vojaĝ'o'j. Ili pav'is per or'o'ring'o'j kaj mult'e'kost'a'j vest'o'j; laŭ ili'a'j dir'o'j la viking'o'j, kiu'j por iom long'a temp'o ek'loĝ'is apud frank'a'j river'buŝ'o'j por rab'ad'i intern'e en la land'o, oft'e hav'as graf'o'fil'in'o'j'n por si'n'amuz'o en la lit'o kaj urb'estr'o'j'n kaj abat'o'j'n kiel serv'ist'o'j'n. Ĉu li'a'j skaniaj inform'int'o'j per tiu'j asert'o'j strikt'e si'n ten'is je la ver'o, li ne sci'as, sed konsider'ant'e kio est'as normal'a fid'ind'ec'o, est'us ebl'e prudent'e for'pren'i proksim'um'e la du'on'o'n.
Cert'e est'as tamen, ke tiu'j hejm'e'n'ven'int'o'j far'is impres'o'n de tre grand'a bon'stat'o, tiel ke ili eĉ regal'is li'n, blekingan fremd'ul'o'n, per grand'eg'a kvant'o da fort'a bier'o ne ŝtel'ant'e, post kiam li ek'dorm'is, li'a'j'n posed'aĵ'o'j'n; kaj tial ne ĉio pov'as est'i mensog'a, kio'n oni ja bon'e sci'as ankaŭ el ali'a'j font'o'j. Kie skanianoj bon'e el'ten'as, tie ankaŭ blekingoj pov'us prosper'i; kaj tial, fin'is Berse, li volont'e prov'os vojaĝ'o'n okcident'e'n, se la pli mult'a'j opini'os kiel li.
Mult'a'j kri'is konsent'o'n je tio, sed ali'a'j dir'is, ke la nutr'aĵ'proviz'o est'as tro mal'abund'a por sufiĉ'i, ĝis ili ating'os la gras'a'j'n land'o'j'n okcident'e.
Tiam Krok de'nov'e kapt'is la vort'o'n kaj dir'is, ke Berse prezent'is ĝust'e tiu'n propon'o'n, kiu'n li mem est'is prezent'ont'a. Al'don'e al tio, kio'n dir'is Berse pri graf'o'fil'in'o'j kaj riĉ'a'j abat'o'j, por kiu'j ordinar'e grand'a'j el'aĉet'sum'o'j est'as pag'at'a'j, li vol'is i'o'n al'don'i, kio est'as ĝeneral'e kon'at'a de vojaĝ'int'a'j hom'o'j, nom'e, ke trov'iĝ'as ne mal'pli ol cent ses'dek grand'a'j aŭ mal'pli grand'a'j reĝ'o'j, el kiu'j ĉiu'j posed'as trezor'o'j'n kaj bel'eg'a'j'n vir'in'o'j'n, kaj kies batal'ul'o'j lukt'as vest'it'a'j en nur tol'a'j vest'aĵ'o'j kaj do ne pov'as est'i mal'facil'e venk'ebl'a'j. La sol'a mal'facil'aĵ'o est'us pas'i tra la Sundo, kie oni oft'e renkont'as si'n'trud'a'j'n hom'o'j'n. Sed tri ŝip'o'j bon'e ekip'it'a'j per vir'o'j, kiu'j'n ne kuraĝ'is atak'i eĉ Styrbjörn, al'trud'us al si respekt'o'n eĉ tie; ceter'e est'as en ĉi tiu sezon'o la pli'mult'o de la viking'o'j de tiu region'o jam ir'int'a'j okcident'e'n; krom tio ven'os baldaŭ sen'lun'a'j nokt'o'j. Kio mank'as en nutr'aĵ'proviz'o, est'os facil'e hav'ig'ebl'a tuj post tra'pas'o de la Sundo.
Nun ĉiu'j de'nov'e hav'is bon'a'n humor'o'n kaj opini'is la plan'o'n bon'a kaj ke Krok est'as la plej kompetent'a laŭ prudent'o kaj en sci'o'j, kaj ĉiu fier'is trov'i si'n sufiĉ'e sen'tim'a por vojaĝ'o okcident'e'n, ĉar el ili'a region'o neni'u ŝip'o en memor'o de viv'ant'a'j hom'o'j prov'is tia'n vojaĝ'o'n.
Ili lev'is la vel'o'j'n kaj ven'is al Möen kaj rest'is tie unu tag'o'n kaj unu nokt'o'n kaj atent'e gvat'is kaj atend'is favor'a'n vent'o'n. Post tio ili en ŝtorm'a veter'o direkt'is si'n tra la Sundo kaj pas'is en la vesper'o tra ĝi'a kol'o ne renkont'ant'e mal'amik'o'j'n; nokt'e ili ating'is sen'vent'o'n mal'antaŭ Kullen kaj far'is decid'o'n serĉ'i nutr'aĵ'o'j'n. Tri grup'o'j sur'bord'iĝ'is, kaj ĉiu ir'is laŭ si'a direkt'o. Bon'ŝanc'o akompan'is la grup'o'n de Krok, kaj ili al'ven'is al ŝaf'paŝt'ej'o proksim'e al grand'a bien'o kaj sukces'is mort'ig'i la paŝt'ist'o'n kaj li'a'n hund'o'n, antaŭ ol tiu'j ating'is far'i alarm'o'n. Post'e ili kapt'is la ŝaf'o'j'n kaj tranĉ'is al ili la kol'o'n, tiel mult'a'j'n, kiom ili pov'is port'i kun si; sed tiam est'iĝ'is mult'a blek'ad'o, kaj Krok ordon'is al si'a'j ŝip'an'o'j rapid'i.
Ili re'e si'n direkt'is al la ŝip'o'j laŭ tiu voj'et'o, laŭ'long'e de kiu ili ven'is, ĉiu port'ant'a ŝaf'o'n sur la ŝultr'o, kaj rapid'is, kiom ili pov'is. Ili aŭd'is mal'antaŭ si kri'o'j'n de hom'o'j, kiu'j vek'iĝ'is en la dom'o, kaj baldaŭ aŭd'iĝ'is furioz'a boj'ad'o de hund'o'j, kiu'j'n oni las'is liber'a'j en ili'a'j spur'o'j. Post tio son'is pli for'e vir'in'a voĉ'o, kiu tranĉ'is tra la bru'o de hund'o'j kaj vir'o'j kaj kri'is ”Atend'u! Halt'u!” kaj plur'a'j'n foj'o'j'n vok'is ”Orm!” kaj post'e kri'is ”Atend'u!” tre akr'e kaj mal'esper'e. Mal'facil'e est'is al la ŝip'an'o'j de Krok paŝ'i rapid'e kun si'a'j ŝarĝ'o'j, ĉar la voj'et'o est'is ŝton'riĉ'a kaj krut'a, kaj la nokt'o est'is nub'a kaj ankoraŭ preskaŭ mal'lum'a. Krok mem ir'is la last'a en la vic'o kaj port'is si'a'n ŝaf'o'n sur la ŝultr'o, kaj per la ali'a man'o li ten'is hak'il'o'n. Li prefer'is ne far'i batal'o'n pro la ŝaf'o'j, ĉar ne tre senc'e est'us risk'i viv'o'j'n kaj membr'o'j'n pro tiom et'e; per mal'mild'a'j vort'o'j li pel'is si'a'j'n ŝip'an'o'j'n, kiam ili stumbl'is aŭ mal'rapid'e paŝ'is.
La ŝip'o'j naĝ'is apud du tri plat'a'j rok'o'j, kaj la ŝip'an'o'j evit'is al'puŝ'iĝ'o'n per rem'il'o'j; ili est'is pret'a'j de'bord'iĝ'i post re'ven'o de Krok, ĉar la ali'a'j grup'o'j jam re'ven'is neni'o'n trov'int'e; kelk'a'j atend'is sur la ter'o por asist'i al Krok, se tio neces'os. Rest'is mal'mult'a'j paŝ'o'j ĝis la ŝip'o'j, kiam du grand'a'j hund'o'j ven'is kur'eg'ant'e laŭ la voj'et'o. Unu salt'is kontraŭ Krok, sed tiu paŝ'is flank'e'n kaj ĝi'n traf'is per la hak'il'o; la ali'a per grand'a salt'o si'n ĵet'is preter li kaj traf'is vir'o'n, kiu ir'is antaŭ Krok, kaj pro si'a rapid'o li'n renvers'is kaj mord'is al li la kol'o'n. Iu'j el la atend'ant'o'j al'rapid'is kaj mort'ig'is la hund'o'n; sed kiam ili kaj Krok si'n klin'is super la mord'it'o, ili vid'is, ke mult'e ŝir'iĝ'is al li la kol'o kaj ke rapid'e li mort'sang'as.
En tiu moment'o ven'is ĵet'lanc'o, kiu preskaŭ tuŝ'is Krok, kaj du vir'o'j kur'is la dekliv'o'n mal'supr'e'n kaj sur la rok'o'j'n; ili kur'is tiel fort'e, ke ili las'is ĉiu'j'n el si'a akompan'ant'ar'o post si. La pli antaŭ'a, kiu ne port'is helm'o'n nek ŝirm'il'o'n, sed kiu ten'is mal'long'a'n glav'o'n en la man'o, stumbl'is kaj fal'is antaŭ'e'n sur la rok'o'j'n; du lanc'o'j pas'is super li kaj traf'is li'a'n akompan'ant'o'n, kiu fal'is kaj rest'is kuŝ'ant'a. Sed la sen'helm'ul'o tuj star'iĝ'is kaj ulul'is kiel lup'o; li si'n ĵet'is kontraŭ vir'o'n, kiu al'kur'is kun lev'it'a glav'o, kiam li fal'is, kaj tiu'n li fal'ig'is per frap'o sur la tempi'o'n. Post tio li kur'is kontraŭ Krok, kiu est'is al li la plej proksim'a; kaj ĉio tio ĉi okaz'is tre rapid'e. Li fort'e kaj rapid'e frap'is en la direkt'o al Krok; sed Krok ankoraŭ port'is si'a'n ŝaf'o'n kaj per ĝi si'n ŝirm'is; kaj en tiu sam'a moment'o li mem frap'is per re'turn'it'a hak'il'o kaj traf'is si'a'n kontraŭ'ul'o'n sur la frunt'o'n, tiel ke tiu fal'is sen konsci'o. Krok si'n klin'is super li kaj pov'is vid'i, ke li est'as jun'ul'o, ru ̧hara kaj kurt'naz'a kaj kun pal'a haŭt'o; per la fingr'o'j li palp'is, kie traf'is la hak'frap'il'o, kaj trov'is la krani'o'n sen frakas'o.
—Mi port'os kun mi ambaŭ, kaj ŝaf'o'n kaj bov'id'o'n, dir'is Krok; li rem'u anstataŭ la mort'ig'it'o.
Li li'n lev'is kaj port'is sur la ŝip'o'n kaj li'n met'is sub rem'benk'o'n; kaj port'int'e ĉio'n sur la ŝip'o'n krom du vir'o'j, kiu'j'n ili for'las'is mort'int'a'j, ili de'bord'ig'is la ŝip'o'j'n, kaj en tiu sam'a moment'o grand'a grup'o da persekut'ant'o'j ating'is la bord'o'n. Jam komenc'is lum'iĝ'i, kaj kelk'a'j lanc'o'j est'is ĵet'at'a'j kontraŭ la ŝip'o'j, sed kaŭz'is neni'a'n damaĝ'o'n. La rem'ist'o'j mov'is si'a'j'n rem'il'o'j'n kun fort'o, ĝoj'a'j pro tio, ke ili hav'as freŝ'a'n nutr'aĵ'o'n en la ŝip'o; kaj ili jam ating'is cert'a'n distanc'o'n de la bord'o, kiam ili inter la figur'o'j sur la bord'o ek'vid'is vir'in'o'n en long'a blu'a rob'o kaj kun flirt'ant'a'j har'o'j, kiu kur'eg'is ĝis la rand'o de la rok'o'j kaj etend'is la brak'o'j'n kontraŭ la ŝip'o'j kaj vok'is. Ŝi'a'j vok'o'j ili'n ating'is sol'e kiel romp'iĝ'em'a ton'o super la akv'o, sed ŝi tie long'e rest'ad'is post tiam, kiam neni'o plu aŭd'ebl'is.
En tiu manier'o Orm, la fil'o de Tost'e, kiu kun la temp'o kon'at'iĝ'is kiel Orm la Ruĝ'a, aŭ Orm, kiu vast'e vojaĝ'is, komenc'is si'a'n unu'a'n vojaĝ'o'n.
T R I A Ĉapitr'o: Kiel ili vel'ad'is sud'e'n kaj trov'is bon'a'n gvid'ant'o'n
Mult'a'j reciprok'e rakont'is al si pri tio, kiam ili last'e pas'int'a'n foj'o'n gust'um'is tia'j'n delikat'a'j'n pec'o'j'n, kaj akord'o est'iĝ'is inter ĉiu'j, ke la vojaĝ'o okcident'e'n bon'e komenc'iĝ'is. Post'e ili komenc'is manĝ'i, tiel ke flu'is la gras'o laŭ la barb'o'j.
Orm jam de'nov'e ricev'is konsci'o'n, sed ne fart'is tut'e komfort'e; ven'int'e sur la ter'o'n kun la ali'a'j li mal'facil'e star'is sur la pied'o'j. Li ek'sid'is kaj ten'is la kap'o'n inter si'a'j man'o'j kaj al'parol'at'e ne respond'is. Sed post mal'long'a temp'o, vom'int'e kaj trink'int'e akv'o'n, li fart'is pli bon'e, kaj kiam la frit'odor'o ek'sent'iĝ'is, li lev'is la kap'o'n kiel nov'e vek'iĝ'int'o kaj rigard'is al la vir'o'j ĉirkaŭ si. Tiu, kiu sid'is plej proksim'e apud li, far'is amik'a'n grimac'o'n kaj tranĉ'is pec'o'n de si'a viand'pec'o kaj ĝi'n etend'is al li.
—Pren'u kaj manĝ'u, li dir'is. Pli bon'gust'a'n frit'aĵ'o'n vi neniam gust'um'is.
—Tio'n mi sci'as, respond'is Orm, ĉar mi mem regal'as.
Li pren'is la pec'o'n kaj ne manĝ'ant'e ten'is ĝi'n per la fingr'o'j. Ĉirkaŭ'rigard'ant'e li zorg'e ekzamen'is vir'o'n post vir'o en la rond'o kaj post tio dir'is: —Kie est'as tiu, kiu'n mi frap'is? Ĉu li mort'is? —Li mort'is, respond'is li'a najbar'o, sed neni'u ĉi tie dev'as li'n venĝ'i, kaj vi rem'os anstataŭ li. Li'a rem'il'o est'as tiu antaŭ mi, kaj tial est'as prefer'e, ke ni far'iĝ'u amik'o'j. Mi nom'iĝ'as Toke, kiel vi nom'iĝ'as? Orm menci'is si'a'n nom'o'n kaj post'e demand'is: —Ĉu bon'a'n reputaci'o'n hav'is tiu, kiu'n mi mort'ig'is? —Iom mal'rapid'em'a li est'is, kiel vi rimark'is, dir'is Toke, kaj li ne manipul'is arm'il'o'j'n sam'e kompetent'e kiel mi, sed tio est'us tro grand'a postul'o, ĉar mi est'as unu el la plej lert'a'j tie ĉi. Sed li est'is fort'a kaj mem'fid'a vir'o kaj hav'is bon'a'n reputaci'o'n; li nom'iĝ'is Åle, kaj li'a patr'o sem'as da sekal'o dek ok barel'o'j'n, kaj li ekspedici'is sur la mar'o'n jam du foj'o'j'n. Kaj se vi rem'os kiel li, vi ne mal'bon'e rem'os.
Kiam tio'n aŭd'is Orm, li'a humor'o vid'ebl'e pli'bon'iĝ'is, kaj li komenc'is manĝ'i. Sed post mal'long'e li demand'is: —Kiu mi'n fal'ig'is? Proksim'e sid'is Krok kaj aŭd'is li'a'n demand'o'n. Li rid'is kaj lev'is si'a'n hak'il'o'n kaj fin'maĉ'is kaj dir'is: —Jen kiu vi'n kis'is; se ŝi est'us vi'n mord'int'a, vi ne demand'us.
Orm rigard'is al Krok per grand'a'j okul'o'j, kiu'j'n palpebr'um'o ne kovr'is, post'e li suspir'is kaj dir'is: —Mi ne port'is helm'o'n kaj perd'is la spir'ad'o'n, ali'e el'turn'iĝ'us ebl'e aliel la afer'o'j.
—Mem'fid'a vi est'as, skaniano, dir'is Krok, kaj jam pens'as, ke vi est'as batal'ul'o. Sed vi ankoraŭ est'as tro jun'a kaj ne hav'as prudent'o'n de batal'ul'o. Ĉar prudent'a vir'o ne el'kur'as sen helm'o pro kelk'a'j ŝaf'o'j; ne, eĉ ne se li'a propr'a edz'in'o est'us ŝtel'it'a. Sed laŭ mi'a kred'o vi est'as vir'o kun bon'ŝanc'o, kaj ebl'e vi al'port'os bon'ŝanc'o'n al ni ĉiu'j.
Vi'a'n propr'a'n bon'ŝanc'o'n ni jam vid'is en tri manier'o'j. Vi fal'is pro la ŝton'o'j, kiam du lanc'o'j flug'is kontraŭ vi, kaj neni'u el ni venĝ'os pro Åle, kiu'n vi mort'ig'is, kaj mi ne mort'ig'is vi'n, ĉar mi vol'is rem'ist'o'n anstataŭ li. Tial mi kred'as, ke vi'a bon'ŝanc'o est'as grand'a kaj pov'os util'i al ni, kaj nun mi don'as al vi pac'o'n de ni ĉiu'j, dum vi zorg'os pri la rem'il'o de Åle.
Ĉiu'j ŝip'an'o'j opini'is tio'n bon'a parol'o de Krok. Orm manĝ'is kaj pri'pens'is; post tio li dir'is: —Mi akcept'as vi'a'n pac'o'n; kaj mi ne kred'as, ke est'as neces'e hont'i pro tio, malgraŭ tio, ke vi ŝtel'is ŝaf'o'j'n de mi. Sed kiel sklav'o mi ne vol'as rem'i, ĉar mi ven'as de bon'a famili'o; kaj malgraŭ tio, ke mi est'as jun'a, mi opini'as mi'n vir'o kun reputaci'o, post kiam mi mort'ig'is tiel bon'a'n ŝip'an'o'n kiel Åle. Tial mi vol'as re'ricev'i mi'a'n glav'o'n.
Lev'iĝ'is nun mult'a inter'konsil'iĝ'o pri tio. Kelk'a'j opini'is, ke al la postul'o de Orm mank'as moder'o kaj ke li dev'us est'i kontent'a je tio, ke li la viv'o'n ricev'is donac'e; sed ali'a'j dir'is, ke mem'fid'o ne est'as mal'virt'o ĉe jun'ul'o kaj ke oni dev'as montr'i respekt'o'n al hom'o kun bon'ŝanc'o; kaj Toke rid'is kaj demand'is, ĉu ver'e trov'iĝ'as mult'a'j vir'o'j, kiu'j inter tri ŝip'an'ar'o'j sent'as tim'o'n antaŭ jun'ul'o kun glav'o. Vir'o port'ant'a la nom'o'n Kalv, kiu kontraŭ'is la postul'o'n de Orm, vol'is inter'batal'i kun Toke pro ties vort'o'j; kaj Toke deklar'is, ke li vol'as, tuj post kiam li fin'manĝ'is la bon'gust'a'n pec'o'n de ren'o, kiu'n li ĝust'e nun maĉ'as. Sed Krok mal'permes'is ĉi'a'n inter'batal'o'n pro tia afer'o, kaj fin'e Orm re'ricev'is si'a'n glav'o'n kaj est'is decid'it'e, ke li'a est'ont'a kondut'o el'montr'u, ĉu ili konsider'u li'n kapt'it'o aŭ kamarad'o. Sed por la glav'o, kiu est'is bon'a arm'il'o, Orm don'u pag'o'n al Krok, tuj post kiam oni tia'n gajn'os dum la vojaĝ'o.
Blov'is nun mal'fort'a briz'o, kaj Krok dir'is, ke ven'is la hor'o for'vel'i kun ĝi. Ĉiu'j en'ŝip'iĝ'is, kaj la ŝip'o'j direkt'iĝ'is tra Kategat'o kun plen'blov'it'a'j vel'o'j. Orm re'rigard'is super la mar'o'n kaj dir'is, ke por Krok est'as tre bon'ŝanc'e, ke ne mult'a'j ŝip'o'j rest'as hejm'e en la region'o dum ĉi tiu sezon'o, ĉar ali'e li'a patr'in'o, se li bon'e ŝi'n kon'as, est'us sur la mar'o persekut'ant'e ili'n kun du'on'a loĝ'ant'ar'o de Kullen en la ŝip'o'j.
Post tio li lav'is si'a'n vund'o'n sur la frunt'o kaj for'tremp'is la sang'o'n el si'a'j har'o'j; kaj Krok dir'is, ke la cikatr'o sur la frunt'o est'os montr'ind'a al vir'in'o'j. Post'e Toke al'port'is mal'nov'a'n led'a'n helm'o'n kun fer'a'j stang'et'o'j; ĝi ne mult'e ŝirm'os, li dir'is, sed li ĝi'n trov'is ĉe la vend'o'j kaj neniu'n pli bon'a'n pov'as propon'i. Kontraŭ hak'il'o, li dir'is, ĝi mal'mult'e taŭg'as, sed tamen est'os pli bon'a ol neni'o. Orm ĝi'n prov'is, kaj oni trov'is, ke ĝi konven'os al li'a kap'o, kiam mal'aper'os la ŝvel'aĵ'o. Orm dank'is al Toke; kaj nun ambaŭ sci'is, ke ili est'os amik'o'j.
Ili ĉirkaŭ'vel'is Skagen pel'at'a'j de bon'a vent'o kaj tie ofer'is laŭ mal'nov'a mor'o al Ägir kaj li'a tut'a parenc'ar'o, kaj ŝaf'o'viand'o'n kaj lard'o'n kaj trink'aĵ'o'n, kaj long'e akompan'is ili'n kri'ant'a'j mev'o'j, kaj tio'n ili konsider'is bon'a sign'o. Ili stir'is laŭ'long'e la jutland'an bord'o'n, kie la land'o est'is dezert'a kaj trab'skelet'o'j de romp'iĝ'int'a'j ŝip'o'j oft'e est'is vid'ebl'a'j sur la sabl'o; pli sud'e ili vizit'is kelk'a'j'n insul'et'o'j'n kaj trov'is akv'o'n kaj nutr'aĵ'o'n, sed ceter'e neni'o'n. Ili daŭr'ig'is pli sud'e'n laŭ la bord'o; kaj plej'part'e la vent'o favor'is ili'n, tiel ke la ne'neces'o mult'e rem'i ten'is la vir'o'j'n je bon'a humor'o. Toke dir'is, ke ebl'e Orm hav'as ankaŭ veter'bon'ŝanc'o'n al'don'e al ĉio ali'a: veter'bon'ŝanc'o est'as inter la plej prefer'ind'a'j dot'it'aĵ'o'j, kiu'j'n vir'o pov'as hav'i, kaj ver'e Orm pov'as fleg'i esper'o'n pri bon'a est'ont'ec'o. Orm kred'is, ke Toke tre kred'ebl'e prav'as; sed Krok ne sam'e opini'is. La veter'bon'ŝanc'o est'as la mi'a, li dir'is, ĉar vent'o kaj veter'o ni'n favor'is plej'ebl'e ek'de komenc'o, long'e antaŭ ol Orm al'ven'is; kaj se mi ne fid'us mi'a'n veter'bon'ŝanc'o'n, mi neniam kuraĝ'us entrepren'i ĉi tiu'n ekspedici'o'n.
Sed la ŝanc'o de Orm est'as favor'a, eĉ se ĝi ne simil'as al la mi'a, kaj ju pli da bon'ŝanc'ul'o'j est'as en la ŝip'o, des pli bon'e est'as por ni ĉiu'j.
La saĝ'a Berse sam'opini'is en tio kaj dir'is, ke vir'o'j sen bon'ŝanc'o viv'as pli risk'e ol ĉiu'j ali'a'j.
—Ĉar super vir'o'j pov'as venk'i vir'o'j, kaj super arm'il'o'j arm'il'o'j, por la di'o'j ekzist'as ofer'o'j, kaj kontraŭ magi'o magi'o, sed en okaz'o de mal'bon'ŝanc'o oni neni'o'n pov'as kontraŭ'met'i.
Toke dir'is, ke li ne sci'as, ĉu li si'a'part'e hav'as grand'a'n bon'ŝanc'o'n krom en tio, ke li'a fiŝ'kapt'a bon'ŝanc'o ĉiam est'is bon'a. El kverel'o'j kun ali'a'j vir'o'j li si'n ĉiam el'tir'is sukces'e, sed tio ebl'e pli de'pend'as de fort'ec'o kaj lert'ec'o ol de bon'ŝanc'o.
—Sed nun, li dir'is, mi hav'as sci'vol'em'o'n, ĉu mi dum ĉi tiu vojaĝ'o hav'os bon'a'n or'o'bon'ŝanc'o'n kaj vir'in'o'bon'ŝanc'o'n; ĉar mult'o'n mi aŭd'is pri ĉiu'j bel'aĵ'o'j, kiu'j si'n trov'as okcident'e, kaj pas'is jam long'a temp'o, de kiam mi ten'is or'o'ring'o'n aŭ vir'in'o'n en la man'o. Sed eĉ se mi trov'os pli da arĝent'o ol or'o kaj ne trov'os graf'o'fil'in'o'n, kiel Berse intenc'as far'i, sed nur ordinar'a'j'n frank'a'j'n jun'ul'in'o'j'n, mi ne plend'os; ĉar mi ne est'as hom'o tro'fier'a.
Krok dir'is, ke Toke dev'os dum ankoraŭ kelk'a temp'o praktik'i pacienc'o'n, kiel ajn grand'a li'a avid'o je tio aŭ ali'a, kaj Toke opini'is tio'n kred'ebl'a; ĉar ne ŝajn'as, li opini'is, ke or'o kaj vir'in'o'j abund'as en ĉi tiu'j region'o'j.
Ili vojaĝ'is laŭ mal'alt'a'j bord'o'j, kie krom sabl'o kaj marĉ'o'j kaj mal'oft'a'j fiŝ'ist'kaban'o'j neni'o est'is vid'ebl'a; ili pas'is ter'lang'o'j'n, kie est'is star'ig'it'a'j alt'a'j kruc'o'j, kaj tiam ili kompren'is, ke ili jam ating'is la land'o'n de la krist'an'o'j kaj la frank'a'j'n bord'o'j'n. Ĉar la kler'a'j ŝip'an'o'j hav'is sci'o'n, ke la grand'a imperi'estr'o Karlo, pra'patr'o de ĉiu'j imperi'estr'o'j, la unu'a star'ig'is tia'j'n kruc'o'j'n, ke ili for'tim'ig'u norman'a'j'n mar'vetur'ant'o'j'n de la land'o; sed la di'o'j de la norman'o'j est'is pli fort'a'j ol la li'a'j. Kontraŭ minac'a'j puŝ'vent'o'j kaj por tra'nokt'ad'o'j ili trov'is ŝirm'o'n en golf'o'j kaj mar'kol'o'j, kaj ili vid'is akv'o'j'n pli sal'a'j'n kaj pli verd'a'j'n ol tiu'j'n, kiu'j'n ili jam antaŭ'e kon'is, si'n lev'i kaj mal'lev'i ĉe flus'o kaj mal'flus'o. Neniu'j'n ŝip'o'j'n ili vid'is kaj neniu'j'n hom'o'j'n, sed foj'e post'sign'o'j'n de iam'a kultiv'ad'o; ĉar antikv'e, antaŭ ol ven'is la nord'land'an'o'j, est'is tie abund'e da vilaĝ'o'j. Sed nun jam de'long'e ĉio est'is rab'it'a kaj dezert'ig'it'a, kaj nur distanc'e en la sud'o mar'vetur'ant'o'j nun'temp'e pov'is hav'i fid'o'n pri profit'o.
Ili ven'is ĝis tie, kie la mar'o est'as mal'vast'a inter Angl'o'land'o kaj la kontinent'o; kaj lev'iĝ'is parol'o'j pri tio, ĉu ili ir'u al Angl'o'land'o. Ĉar ili sci'is, ke ĵus mort'is reĝ'o Edgar, kaj li'n post'sekv'is ne'matur'a'j fil'o'j; tio lev'is la land'o'n al bon'a fam'o inter viking'o'j. Sed Krok kaj Berse kaj ali'a'j inter la plej saĝ'a'j ten'is la opini'o'n, ke la land'o de la frank'o'j ankoraŭ ĉiam est'as la pli bon'a, se oni nur ating'as sufiĉ'e sud'e'n; ĉar la reĝ'o de Frank'o'regn'o kaj la imperi'estr'o de German'land'o si'n trov'as en batal'o unu kontraŭ la ali'a pri si'a'j lim'land'o'j, kaj kiam io tia plen'um'iĝ'as, tiam la bord'a'j region'o'j kutim'e est'as alt'kvalit'a grund'o por norman'o'j.
Tial ili rest'is ĉe la frank'a flank'o; sed ili nun si'n ten'is je pli grand'a distanc'o de la bord'o ol antaŭ'e kaj akr'e observ'ad'is en ĉiu'j direkt'o'j; ĉar ili nun ating'is tiu'n land'o'n, kiu'n norman'o'j konker'is de la reĝ'o de Frank'o'regn'o; kaj cert'e tie oni pov'is vid'i iu'n kaj ali'a'n mal'nov'a'n kruc'o'n ĉe ter'lang'o'j kaj river'buŝ'o'j, sed pli oft'e palis'o'j'n, sur kiu'j barb'a'j kap'o'j est'is met'it'a'j kiel sign'o'j, ke la mastr'o'j de la land'o ne volont'e akcept'os mar'vetur'ant'o'j'n de la hejm'land'o ĉe ĉi tiu'j bord'o'j. Krok kaj li'a'j ŝip'an'o'j opini'is, ke tia ne'komplez'o kontraŭ sam'gent'an'o'j grand'e hont'ig'as tiu'j'n hom'o'j'n, kiu'j kun riĉ'aĵ'o'j sid'as en ĉi tiu land'o, sed kio'n oni pov'as atend'i, ili dir'is, de hom'o'j, kiu'j ven'is de Skanio kaj Selando; kaj ili demand'is al Orm, ĉu li hav'as parenc'o'j'n en ĉi tiu land'o. Orm respond'is, ke li tio'n ne kred'as, ĉar li'a'j parenc'o'j ĉiam vel'ad'is al Irlando; sed la met'ad'o de kap'o'j sur palis'o'j'n est'as afer'o, kiu'n li re'vok'u en memor'o'n re'ven'int'e hejm'e'n, ĉar tio pov'os si'n montr'i util'a por la ŝaf'bred'ad'o. Pri tio ĉiu'j rid'is kaj opini'is, ke li sci'as bon'e respond'i.
Ili si'n met'is en embusk'o'n ĉe river'buŝ'o kaj kapt'is kelk'a'j'n fiŝ'ist'boat'o'j'n, sed trov'is en ili mal'mult'e da valor'o, kaj el la vir'o'j en la boat'o'j ili neniu'n respond'o'n pov'is el'tir'i, kiam ili demand'is, ĉu riĉ'a'j vilaĝ'o'j trov'iĝ'as proksim'e; post mort'ig'o de kelk'a'j el ili kaj tamen neni'a kompren'ebl'a respond'o de la ali'a'j, ili las'is ili'n viv'a'j, ĉar ili mizer'e aspekt'is kaj ne taŭg'is kiel rem'ist'o'j nek por vend'o. Pli ol unu foj'o'n ili nokt'e sur'tret'is la bord'o'n, sed akir'is mal'mult'o'n; ĉar la popol'o loĝ'is en tro grand'a'j kaj bon'e defend'at'a'j vilaĝ'o'j, kaj ili dev'is re'rapid'i sur la ŝip'o'j'n, tiel ke super'fort'o ne ĉirkaŭ'u ili'n. Ili esper'is, ke est'u baldaŭ preter'pas'it'a la land'o, kie reg'as norman'o'j.
En iu vesper'o ili renkont'is kvar long'ŝip'o'j'n, kiu'j est'is rem'at'a'j de sud'e; aspekt'is, ke ili port'as pez'a'n ŝarĝ'o'n, kaj Krok ig'is si'a'j'n ŝip'o'j'n proksim'iĝ'i por vid'i, kiom da vir'o'j est'as en ili. Est'is kviet'a vesper'o, kaj mal'rapid'e ili reciprok'e si'n proksim'ig'is; la fremd'ul'o'j met'is sur la mast'o'n de la plej antaŭ'a ŝip'o long'a'n ŝild'o'n kun la pint'o turn'it'a supr'e'n kiel sign'o'n, ke ili proksim'iĝ'as kiel amik'o'j; kaj la ŝip'an'o'j de Krok parol'is kun ili je distanc'o de lanc'o'ĵet'o, dum ili klopod'is reciprok'e pri'taks'i si'a'n fort'o'n. La fremd'ul'o'j dir'is, ke ili hav'as si'a'n origin'o'n en Jutlando kaj est'as sur'voj'e hejm'e'n post long'daŭr'a ekspedici'o. Kun sep ŝip'o'j ili antaŭ'a'n somer'o'n pri'rab'is Breton'land'o'n kaj post tio for'e en la sud'o; post'e ili tra'vintr'is sur insul'o antaŭ la river'buŝ'o de Loar'o kaj ankaŭ ekspedici'is laŭ la river'o; sed post tio sever'a epidemi'o frap'is inter ili, kaj nun ili re'ir'as hejm'e'n per tiu'j ŝip'o'j, por kiu'j sufiĉ'as la ŝip'an'o'j. Koncern'e si'a'n pred'o'n ili respond'is, ke saĝ'a mar'vetur'ant'o neniam laŭd'as si'a'n profit'o'n antaŭ ol li sekur'e ĝi'n met'is sur la grund'o'n, sed tiom ili pov'as dir'i, ĉar ili ĉe tiu ĉi renkont'o si'n trov'as sufiĉ'e fort'a'j por protekt'i tio'n, kio'n ili akir'is, ke ili si'a'part'e ne vol'as plend'i. Kun mal'bon'a'j konjunktur'o'j, kompar'e kun pli fru'e, oni dev'as kalkul'i, kiel ajn for'e'n oni ir'as; sed tiu, kiu'n traf'as la bon'ŝanc'o trov'i ne'rab'it'a'n region'o'n en Breton'land'o aŭ pli sud'e, ankoraŭ pov'as ricev'i kompens'o'n pro pen'o.
Krok demand'is, ĉu ili hav'as vin'o'n aŭ bon'a'n bier'o'n por inter'ŝanĝ'o kontraŭ lard'o kaj sek'ig'it'a fiŝ'o; kaj sam'temp'e li prov'is proksim'iĝ'i al ili, ĉar li'n obsed'is sever'a tent'o risk'i atak'o'n kontraŭ ili kaj per tio tuj ricev'i bon'a'n profit'o'n. Sed la ĉef'ul'o tuj met'is si'a'j'n ŝip'o'j'n unu apud ali'a kun la pru'o'j direkt'it'a'j kontraŭ Krok, kaj respond'is, ke ili intenc'as re'ten'i si'a'n vin'o'n kaj si'a'n bier'o'n por propr'a uz'o.
—Sed bon'ven'u pli proksim'e'n, li dir'is al Krok, se i'o'n ali'a'n vi vol'as gust'um'i.
Krok pes'is lanc'o'n per la man'o kaj ŝajn'is ne'cert'a, kio'n far'i; sed tiam mal'trankvil'o est'iĝ'is en unu el la fremd'a'j ŝip'o'j. Si'n montr'is du vir'o'j en lukt'o unu kun la ali'a ĉe la ŝip'rand'o, kaj post'e ambaŭ fal'is en la akv'o'n en ĉirkaŭ'brak'o. Ambaŭ sub'merg'iĝ'is, kaj unu el ili si'n ne plu montr'is; sed la ali'a ven'is al la surfac'o je mal'grand'a distanc'o de la ŝip'o'j kaj sub'merg'iĝ'is de'nov'e, kiam lanc'o est'is ĵet'it'a post li de tiu'j, kiu'j'n li for'las'is. Vok'o'j aŭd'iĝ'is de la jut'a'j ŝip'o'j, sed kiam la ŝip'an'o'j de Krok demand'is, kio est'as, ili neni'a'n respond'o'n ricev'is. Nun krepusk'o komenc'is ven'i, kaj post mal'long'a replik'inter'ŝanĝ'o la fremd'ul'o'j daŭr'ig'is si'a'n rem'ad'o'n, antaŭ ol Krok decid'is pri atak'o. Toke, kiu sid'is ĉe si'a babord'a rem'il'o proksim'e al Orm en la ŝip'o de Krok, nun vok'is al Krok.
—Ven'u vid'i! Mi'a fiŝ'kapt'a bon'ŝanc'o ĉiam pli bon'iĝ'as.
Unu man'o ten'is la rem'il'o'n de Toke kaj ali'a tiu'n de Orm, kaj inter ili naĝ'is sur la akv'o'surfac'o vizaĝ'o, kaj ĝi rigard'is supr'e'n al la ŝip'o. Ĝi hav'is grand'a'j'n okul'o'j'n, nigr'a'j'n har'o'j'n, nigr'a'n barb'o'n kaj est'is tre pal'a.
—Tiu cert'e est'as brav'a vir'o kaj bon'a naĝ'ant'o, dir'is unu el la ŝip'an'o'j; li pas'is sub la ŝip'o por si'n sav'i de la jut'o'j.
—Li cert'e ankaŭ est'as saĝ'a vir'o, dir'is ali'a, ĉar li fuĝ'as al ni kiel al pli bon'a'j hom'o'j ol ili.
—Li est'as nigr'a kiel trol'o kaj flav'e'pal'a kiel mort'ul'o, dir'is tri'a, kaj apenaŭ aspekt'as kiel hom'o, kiu al'port'as bon'ŝanc'o'n; danĝer'e pov'as est'i en'ŝip'ig'i tia'n.
Nun lev'iĝ'is argument'o'j por kaj kontraŭ tio, kaj kelk'a'j kri'is demand'o'j'n al la vir'o en la akv'o; sed li kuŝ'ad'is sen'mov'a kaj firm'e si'n ten'is je la rem'il'o'j, palpebr'um'is kaj balanc'iĝ'is pro la ond'o'j. Fin'e Krok ordon'is, ke oni li'n pren'u en la ŝip'o'n; ili ja pov'os post'e li'n mort'ig'i, li dir'is al la kontraŭ'ant'o'j, se tio montr'iĝ'os pli bon'a.
Toke kaj Orm en'tir'is si'a'j'n rem'il'o'j'n kaj help'is la vir'o'n sur la ŝip'o'n; li hav'is flav'a'n haŭt'o'n kaj fortik'a'n statur'o'n, est'is nud'a ĝis la tali'o kaj hav'is por si'n'kovr'o nur kelk'a'j'n ĉifon'o'j'n. Li ŝancel'iĝ'is kaj apenaŭ kapabl'is star'i sur la pied'o'j, sed li pugn'ig'is la man'o'n kontraŭ la mal'aper'ant'a'j jut'a'j ŝip'o'j kaj kraĉ'is en ili'a direkt'o kaj grinc'is per la dent'o'j kaj i'o'n kri'is; post'e li fal'is pro ond'o'sku'o, sed tuj re'star'iĝ'is sur si'a'j pied'o'j kaj frap'is si'a'n brust'o'n kaj etend'is si'a'j'n brak'o'j'n kontraŭ la ĉiel'o kaj vok'is per ŝanĝ'it'a voĉ'o sed per vort'o'j, kiu'j'n neni'u kompren'is. En si'a mal'jun'aĝ'o Orm kutim'is dir'i, kiam li rakont'is pri si'a'j re'memor'o'j, ke neniam li aŭd'is pli koler'a'n dent'o'grinc'ad'o'n kaj ankaŭ ne pli melankoli'a'n kaj pli sonor'a'n voĉ'o'n, ol kiam la fremd'ul'o vok'is kontraŭ la ĉiel'o.
Li ŝajn'is mir'ind'a por ili ĉiu'j; ili mult'e li'n demand'is pri tio, kiu li est'as kaj kio okaz'is al li. Iu'j'n el la demand'o'j li kompren'is kaj kapabl'is respond'i per kripl'a'j vort'o'j en nord'a lingv'aĵ'o; ŝajn'is al ili, ke li ne vol'as rem'i en sabat'o'j kaj ke tio est'as la kaŭz'o de li'a mal'am'o kontraŭ tiu'j, el kies man'o'j li ĵus fuĝ'is; sed en tio ili ne vid'is senc'o'n, kaj kelk'a'j kred'is, ke li est'as frap'it'a de frenez'o. Ili don'is al li manĝ'i kaj trink'i; kaj avid'e li manĝ'is fab'o'j'n kaj fiŝ'o'n, sed sal'a'n lard'o'n li for'puŝ'is kun tim'eg'o. Krok dir'is, ke li pov'os taŭg'i kiel rem'ist'o, kaj je la fin'o de la vojaĝ'o li pov'os est'i vend'it'a por bel'a sum'o. Berse, daŭr'ig'is Krok, ebl'e kun si'a saĝ'o pov'os li'n kompren'i kaj el'trov'i, ĉu li hav'as util'a'j'n inform'o'j'n pri la ter'part'o'j, de kie li ven'as.
Dum la sekv'ant'a'j tag'o'j Berse oft'e kun'e sid'is kun la fremd'ul'o, dum ili inter'parol'is kiel ebl'e bon'e. Berse est'is trankvil'a kaj pacienc'a hom'o, manĝ'em'ul'o kaj kompetent'a en vers'farad'o, kiu en'ŝip'iĝ'is pro tio, ke li vol'is evit'i si'a'n kverel'em'a'n edz'in'o'n; li hav'is bon'a'n kapabl'o'n kompren'i kaj mult'e da sci'o'j, kaj iom post iom li sukces'is kompren'i ĉiam pli el tio, kio'n dir'is la fremd'ul'o. Kaj tio'n li sci'ig'is al Krok kaj la ali'a'j.
—Li ne est'as frenez'a malgraŭ tio, ke tiel ŝajn'as, dir'is Berse, li ankaŭ ne est'as jut'o, kaj tio'n oni ja net'e vid'as. Sed li dir'as, ke li est'as jud'o. Ĝi est'as popol'o el orient'o, kiu mort'ig'is vir'o'n, kiu'n la krist'an'o'j opini'as di'o. Tiu mort'ig'o okaz'is antaŭ long'e; sed la krist'an'o'j ĉiam plu ten'as grand'a'n mal'am'o'n kontraŭ la jud'o'j pro tio kaj volont'e ili'n mort'ig'as kaj ne akcept'as re'pac'iĝ'o'n aŭ pun'pag'o'n. Tial plej mult'a'j jud'o'j loĝ'as ĉe la kordov'a kalif'o, ĉar tie la mort'ig'it'a vir'o ne est'as konsider'at'a di'o.
Berse al'don'is, ke li mem pli fru'e i'o'n simil'a'n aŭd'is, kaj mult'a'j el la ŝip'an'o'j dir'is, ke ankaŭ ili aŭd'is simil'a'j'n fam'o'j'n; Orm dir'is, ke li aŭd'is, ke la mort'ig'it'o est'is najl'it'a sur lign'o, sam'e kiel far'is la fil'o'j de Lodbrok antaŭ long'e kontraŭ la ĉef'a pastr'o en Angl'o'land'o. Sed kiel oni pov'as li'n ten'i di'o, post kiam la jud'o'j li'n mort'ig'is, neni'u kompren'is, ĉar ver'a'n di'o'n hom'o'j ne pov'as mort'ig'i. Post tio Berse daŭr'ig'is rakont'i, kio'n li kompren'is el la parol'o'j de la fremd'ul'o: —Li est'is sklav'o ĉe la jut'o'j dum unu jar'o kaj tie mult'e sufer'is, ĉar rem'i en sabat'o'j li ne pov'is; ĉar la di'o de la jud'o'j koler'iĝ'as kontraŭ ĉiu jud'o, kiu i'o'n far'as en tiu tag'o. Sed tio'n la jut'o'j ne pov'is kompren'i malgraŭ tio, ke li mult'foj'e vol'is ĝi'n al ili klar'ig'i; ili li'n bat'is kaj ig'is li'n mal'sat'i, kiam li ne vol'is rem'i. Ĉe ili li lern'is tiu'n iom'o'n, kiu'n li sci'as el ni'a lingv'o; sed kiam li parol'as pri ili, li ili'n mal'ben'as en si'a propr'a lingv'o, ĉar li ne posed'as sufiĉ'e da vort'o'j en la ni'a. Li dir'is, ke li mult'e plor'is ĉe ili kaj vok'is al si'a di'o pri help'o; kiam ni'a'j ŝip'o'j ven'is proksim'e li kompren'is, ke la di'o est'is aŭd'int'a li'a'j'n vok'o'j'n, kaj kun si en la mar'o'n li pren'is vir'o'n, kiu li'n mult'e bat'is. Li preĝ'is al si'a di'o, ke tiu est'u ŝirm'il'o por li mem, sed pere'ig'u la ali'a'n; tial neni'u lanc'o li'n traf'is, kaj li ricev'is fort'o'n naĝ'i sub ni'a ŝip'o; tia'n fort'o'n posed'as la nom'o de li'a di'o, ke li ĝi'n ne vol'as el'parol'i, kiom ajn mi pen'as li'n persvad'i. Tio'n li dir'as pri la jut'o'j kaj la si'n'sav'o de ili; sed pli mult'e li hav'as por dir'i, kio'n li kred'as util'a por ni. En tio tamen est'as mult'o, kio'n mi ne kapabl'as klar'e kompren'i.
Krok dir'is, ke mal'facil'e est'as kred'i, ke iu di'o far'as pen'o'n help'i al tia mizer'a ĉifon'ul'o, kiom ajn li vok'as, sed ke la vir'o ne'kontest'ebl'e ag'is brav'e kaj lert'e; kaj la ŝip'an'o'j sci'vol'is, kial ĉi tiu kurioz'a fremd'ul'o kun abomen'o for'puŝ'is lard'o'n, sed tamen est'is avid'a je mal'pli bon'gust'a nutr'aĵ'o. Berse respond'is, ke pri lard'o ŝajn'as est'i tiel, kiel est'as pri rem'ad'o en sabat'o'j: la di'o de la jud'o'j koler'iĝ'as, kiam li vid'as jud'o'n manĝ'i lard'o'n, sed kial li koler'iĝ'as pro tia afer'o, Berse ne kompren'is. Supoz'ebl'e, li dir'is, la di'o mem tiom ŝat'as tia'n nutr'aĵ'o'n, ke li ĝi'n envi'as al si'a popol'o; kaj la ŝip'an'o'j akcept'is tio'n kiel kred'ebl'a'n klar'ig'o'n kaj si'n mem nom'is feliĉ'a'j, ke ili hav'as di'o'j'n, kiu'j si'n ne miks'as en tia'j'n afer'o'j'n.
Nun ĉiu'j hav'is sci'vol'em'o'n pri tio, kio'n util'a'n al ili dir'os la jud'o; kaj fin'e Berse ating'is kompren'o'n de la pli'mult'o: —Li dir'as, ke li est'as riĉ'ul'o en si'a land'o, ĉe la kordov'a imperi'estr'o; li nom'iĝ'as Salam'a'n kaj est'as arĝent'ist'o, kaj li dir'as, ke li ankaŭ est'as grand'a poet'o. Li'n kapt'is krist'an'a mastr'o el nord'o, kiu far'is rab'ekspedici'o'n al li'a region'o. Tiu permes'is al li hav'ig'i grand'a'n el'aĉet'sum'o'n kaj post'e li'n vend'is al sklav'komerc'ist'o, ĉar la krist'an'o'j oft'e ne ten'as promes'o'n al jud'o'j pro la mort'ig'o de la di'o. La sklav'komerc'ist'o li'n vend'is al mar'vetur'ant'a'j komerc'ist'o'j, kaj de tiu'j li'n rab'is jut'o'j kaj fatal'o est'is al li, ke ili tuj en sabat'o li'n met'is ĉe rem'il'o'n. Cert'e li nun mal'am'as tiu'j'n jut'o'j'n kun grand'a mal'am'o; sed ĝi tamen est'as mal'grand'a kompar'e kun la mal'am'o, kiu'n li sent'as kontraŭ la krist'an'a mastr'o, kiu li'n perfid'is. Tiu mastr'o est'as tre riĉ'a kaj loĝ'as je marŝ'distanc'o de unu tag'o de la mar'o; li dir'as, ke volont'e li ni'n gvid'os ĝis tie, ke ni de tiu mastr'o rab'u ĉio'n, kio'n li posed'as, kaj brul'ig'u li'a'n dom'o'n kaj el'pik'u li'a'j'n okul'o'j'n kaj li'n el'met'u nud'a sur arbust'a kaj ŝton'a grund'o. Li dir'as, ke tie est'as riĉ'aĵ'o'j por ni ĉiu'j.
Ĉiu'j opini'is, ke tio est'as la plej bon'a nov'aĵ'o, kiu'n ili last'a'temp'e aŭd'is, kaj Salam'a'n, kiu sid'is apud Berse dum ties rakont'ad'o kaj atent'e aŭskult'is ĉio'n, kio'n li pov'is kompren'i, kri'ant'e salt'lev'iĝ'is kaj aspekt'is tre ĝoj'a kaj si'n ĵet'is vizaĝ'al'ter'e antaŭ Krok kaj met'is bukl'o'n de si'a barb'o en la buŝ'o'n kaj ĝi'n maĉ'is; post'e li pren'is unu pied'o'n de Krok kaj ĝi'n met'is sur si'a'n nuk'o'n, dum li fervor'e babil'is, kvankam neni'u li'n kompren'is. Post iom'a trankvil'iĝ'o li komenc'is serĉ'i inter la vort'o'j, kiu'j'n li kon'is; li dir'is, ke li vol'as fidel'e serv'i al Krok kaj ties ŝip'an'o'j, ĝis ili akir'os tiu'j'n riĉ'aĵ'o'j'n kaj li mem venĝ'os si'n; sed li vol'as ricev'i cert'a'n promes'o'n, ke al li mem est'u permes'it'e el'pik'i la okul'o'j'n de la krist'an'a mastr'o. Krok kaj Berse dir'is, ke tio est'as akcept'ebl'a postul'o.
En ĉiu'j tri ŝip'o'j nun ek'est'is mult'a babil'ad'o pri tio, kaj humor'o est'is plej'ebl'e bon'a; ili dir'is, ke ebl'e la bon'ŝanc'o de la fremd'ul'o ne tre favor'as li'n mem, se oni juĝ'as pri tio, kio okaz'is al li, sed ke ĝi ebl'e des pli favor'as ili'n, kaj Toke opini'is, ke neniam li pli sukces'e fiŝ'kapt'is. Ili kondut'is amik'e kontraŭ la jud'o kaj el'serĉ'is kelk'a'j'n vest'o'j'n por li kaj don'is al li bier'o'n por trink'i malgraŭ tio, ke mal'mult'o rest'is al ili. La land'o, kie'n li vol'is gvid'i ili'n, nom'iĝ'is Le'o'n, kaj oni sci'is proksim'um'e kie ĝi situ'as: dekstr'e inter la land'o de la frank'o'j kaj tiu de la kordov'a kalif'o; ebl'e je distanc'o de kvin'tag'a bon'a vel'ad'o sud'e'n de la ter'lang'o de Breton'land'o, kiu'n ili nun vid'is. De'nov'e ili ofer'is al la mar'popol'o kaj ricev'is bon'a'n vent'o'n kaj stir'is for de la bord'o.
K V A R A Ĉapitr'o: Kiel la ŝip'an'o'j de Krok ating'is la regn'o'n de Ramiro kaj far'is profit'a'n vizit'o'n.
Rakont'ant'e en si'a mal'jun'a aĝ'o pri si'a'j tra'viv'aĵ'o'j Orm oft'e dir'is, ke li ne pov'as plend'i pri la tag'o'j kun Krok malgraŭ tio, ke ne'vol'e li al'iĝ'is al tiu ekspedici'o. La frap'o sur la krani'o kaŭz'is dolor'o'n nur dum mal'long'a temp'o; kaj kun la ŝip'an'o'j li bon'e akord'is, tiel ke baldaŭ neni'u pens'is pri tio, ke propr'e li est'as ili'a kapt'it'o. Kun plezur'o ili re'memor'is la bon'gust'a'j'n ŝaf'o'j'n, kiu'j'n ricev'is ili ĉe li, kaj ankaŭ en ali'a'j manier'o'j li ili'n kontent'ig'is. Li kon'is tiom da poem'o'j kiom Berse kaj de si'a patr'in'o lern'is ili'n el'dir'i kun ton'o de poet'o; kaj li ankaŭ kapabl'is kred'ig'e rakont'i mal'ver'a'j'n histori'o'j'n, kvankam li mem re'kon'is, ke en tiu art'o Toke li'n super'as. Tial ili aprec'is li'n kiel bon'a'n kaj lert'a'n kamarad'o'n, kiu pov'is propon'i amuz'a'n temp'o'pas'ig'o'n dum long'a'j tag'o'j kun sen'ŝanĝ'a vent'o, kiam neni'u bezon'is rem'i.
Kelk'a'j en la ŝip'o plend'is pro tio, ke Krok for'las'is Breton'land'o'n sen antaŭ'a'j klopod'o'j hav'ig'i nov'a'n freŝ'a'n nutr'aĵ'o'n; ĉar la nutr'aĵ'o en la ŝip'o komenc'is gust'i mal'freŝ'e. La lard'o est'is ranc'a, la sek'a fiŝ'o ŝim'a, la farun'o acid'a, la pan'o verm'a kaj la akv'o putr'a; sed Krok kaj la spert'a'j vir'o'j konsider'is tio'n nutr'aĵ'o plej bon'kvalit'a, pri kiu dev'us plend'i neni'u mar'vetur'ant'o. Orm manĝ'is si'a'j'n pec'o'j'n kun bon'a apetit'o, sed dum la manĝ'ad'o li oft'e rakont'is pri la frand'aĵ'o'j, je kiu'j li kutim'is hejm'e. Berse dir'is, ke al li ŝajn'as, ke est'as saĝ'a kaj di'a ord'o, ke oni kun komfort'o kaj bon'a apetit'o sur la mar'o manĝ'as tia'n nutr'aĵ'o'n, kiu'n oni hejm'e sur la ter'o ne pov'us propon'i al sklav'o'j nek al hund'o'j, sed nur al pork'o'j; ĉar se tiel ne est'us, long'a'j vojaĝ'o'j sur la mar'o est'us tro mal'facil'a'j.
Toke dir'is, ke al li sent'iĝ'as plej pez'e, ke el'ĉerp'iĝ'is la bier'o. Li ne est'as mal'facil'e kontent'ig'ebl'a person'o, li dir'is, kaj li pens'as, ke li pov'as se neces'e manĝ'i kio'n ajn, eĉ si'a'j'n fok'fel'a'j'n ŝu'o'j'n, sed nur en akompan'o de bon'gust'a bier'o. Ne ebl'as eĉ imag'i, li dir'is, viv'o'n sen bier'o, nek sur mar'o nek sur ter'o; kaj li persist'e demand'ad'is la jud'o'n pri la bier'o en la land'o, al kiu ili ven'os, sed ne bon'e inform'iĝ'is. Li rakont'is pri grand'a'j festen'o'j kaj drink'ad'kun'ven'o'j, kiu'j'n li part'o'pren'is, kaj bedaŭr'is, ke li tiam ne kapt'is la okaz'o'n ankoraŭ pli drink'i.
La du'a'n nokt'o'n sur la mar'o ili ricev'is fort'a'n vent'o'n kaj ond'ad'o'n kaj ĝoj'is, ke la ĉiel'o rest'as seren'a, ĉar nun ili navig'ad'is laŭ la stel'o'j. Krok komenc'is tim'i, ke ili ven'os sur la sen'lim'a'n mar'o'n; sed la plej mar'kon'ant'a'j hom'o'j dir'is, ke kiom ajn oni vel'ad'os sud'e'n, oni trov'os land'o'n mal'dekstr'e krom nur ĉe Njorvasundo, kie ir'as la mar'voj'o al Romo, kiu situ'as mez'e en la mond'o. Pli mal'facil'a'n task'o'n hav'as tiu'j, kiu'j vel'ad'as de Norveg'uj'o ĝis Islando, dir'is Berse, ĉar preter Islando neni'u land'o est'as trov'ebl'a, sed nur dezert'a mar'o sen fin'o.
La jud'o est'is stel'kon'ant'o kaj dir'is, ke li hav'as lert'ec'o'n en trov'ad'o de ĝust'a direkt'o; sed mal'mult'e help'a est'is tio, ĉar li'a'j stel'o'j port'is fremd'a'j'n nom'o'j'n, kaj li'n mem frap'is mar'mal'san'o. Kaj ĝi frap'is ankaŭ kontraŭ Orm; li kaj Salam'a'n si'n ten'is je la ŝip'rand'o unu apud la ali'a en grand'a mizer'o kaj kred'is, ke ili pere'os. La jud'o mult'e kri'ad'is en si'a propr'a lingv'o, kiam li ne vom'is, kaj Orm dir'is al li, ke li silent'u, eĉ se al li dolor'as; sed li respond'is, ke li al'vok'as si'a'n di'o'n, kiu est'as en la vent'eg'o. Tiam Orm li'n kapt'is je la nuk'o kaj dir'is, ke kiom ajn mal'san'a li mem est'as, li tamen li'n ĵet'os en la mar'o'n, se li ankoraŭ eĉ nur unu'foj'e vok'os, ĉar laŭ li'a opini'o jam sufiĉ'e blov'as, kaj mank'as bezon'o pli proksim'e'n al'vok'i la di'o'n.
Silent'iĝ'is Salam'a'n, kaj en la maten'o kviet'iĝ'is la veter'o, kaj ambaŭ ek'fart'is pli bon'e. La vizaĝ'o de Salam'a'n est'is tre verd'ec'a, sed li amik'e rid'et'is kontraŭ Orm, ne montr'ant'e koler'o'n, kaj fingr'o'montr'is trans la mar'o al la sun'lev'iĝ'o. Li serĉ'is inter la vort'o'j kon'at'a'j al si kaj dir'is, ke tio est'as la ruĝ'a'j flug'il'o'j ĉe la ekstrem'o de la mar'o kaj ke tie est'as li'a di'o. Orm respond'is, ke al li ŝajn'as pli bon'e, ke li si'n ten'as je tiu distanc'o.
Maten'e ili pov'is vid'et'i mont'o'j'n distanc'e antaŭ si. Ili ven'is ĝis apud la bord'o kaj pen'e trov'is ŝirm'a'n golf'o'n por la ŝip'o'j; la jud'o dir'is, ke li ne kon'as tiu'n region'o'n. Ili sur'bord'iĝ'is kaj tuj si'n trov'is en batal'o kontraŭ loĝ'ant'o'j, kiu'j tie loĝ'is dens'e; tiu'j baldaŭ fuĝ'is, kaj la ŝip'an'o'j de Krok tra'serĉ'is ili'a'j'n kaban'o'j'n kaj re'ven'is kun kapr'o'j kaj ali'a'j nutr'aĵ'o'j kaj iu'j kapt'it'o'j. Fajr'o'j est'is aranĝ'at'a'j; kaj ĉiu'j ĝoj'is, ke ili sekur'e sid'as sur la grund'o kaj de'nov'e gust'um'as frit'it'a'n viand'o'n.
Toke eg'e serĉ'ad'is bier'o'n, sed trov'is nur iu'j'n fel'a'j'n sak'o'j'n plen'a'j'n de vin'o, kiu est'is tiom adstring'a kaj acid'a, ke li asert'is, ke glut'ant'e ĝi'n li sent'as la ventr'o'n ŝrump'i. Tial ne est'is ebl'e al li mem ĉio'n trink'i, sed li for'donac'is la rest'aĵ'o'j'n kaj sid'is post'e dum la tut'a vesper'o sol'a ĉe si mem kaj kant'is mal'gaj'e kun larm'o'j en la barb'o. Berse konsil'is, ke oni ne li'n ĝen'u, ĉar drink'int'a ĝis plor'ad'o li est'as danĝer'a hom'o.
Salam'a'n inter'parol'is kun la kapt'it'o'j; post'e li sci'ig'is, ke ili si'n trov'as en la land'o de la kastilia graf'o kaj ke la lok'o, kie'n li vol'as ili'n konduk'i, situ'as mal'proksim'e okcident'e'n. Krok dir'is, ke ili ĝis'atend'u ali'a'n vent'o'n por ir'i en tiu direkt'o kaj ke dum'e ili manĝ'u bon'gust'e kaj abund'e; sed ĝen'e far'iĝ'os, li opini'is, se grand'a'j mal'amik'a'j grup'o'j ili'n tie atak'os, kiam la vent'o blov'os de la mar'o, aŭ se mal'amik'a'j ŝip'o'j bar'os la voj'o'n el la golf'o. Salam'a'n nun klar'ig'is laŭ si'a kapabl'o, ke tiu risk'o est'as ne'grand'a; ĉar la graf'o de Kastilio apenaŭ hav'as eĉ unu ŝip'o'n sur la mar'o kaj por kun'tir'i trup'o'n, kiu pov'os far'i damaĝ'o'n al ili, li bezon'os konsider'ind'a'n temp'o'n. Antaŭ'e, li dir'is, la graf'o de Kastilio est'is potenc'a, sed nun li est'as tre sub'prem'it'a de la kalif'o kaj dev'as pag'i impost'o'n al li; ĉar, ekster imperi'estr'o Otto en German'land'o kaj imperi'estr'o Bazilio en Konstantinopol'o, neni'u en la mond'o est'as potenc'a kiel la kalif'o en Kordov'o.
Mult'e rid'is pri tio la ŝip'an'o'j kaj dir'is, ke parol'as la jud'o laŭ si'a mal'mult'a kompren'o, sed ke li est'as ne'sufiĉ'e inform'it'a pri tiu'j afer'o'j. Ĉu neniam li aŭd'is pri reĝ'o Harald de Dan'land'o? ili demand'is. Kaj ĉu li ne sci'as, ke reĝ'o Harald est'as plej potenc'a el ĉiu'j? Orm ankoraŭ est'is lac'a pro si'a mar'mal'san'o kaj ne hav'is bon'a'n apetit'o'n kaj pens'is, ke li ebl'e far'iĝ'os serioz'e mal'san'a, ĉar li oft'e hav'is tim'o'j'n pri si'a san'o. Li baldaŭ ek'dorm'is apud fajr'o kaj bon'e dorm'is; sed dum la nokt'o, kiam silent'iĝ'is la bivak'o, vek'is li'n Toke. Tiu plor'is kaj dir'is, ke Orm est'as li'a sol'a amik'o, kaj li vol'as kant'i por li kanzon'et'o'n, kiu ĵus ven'is al li en la memor'o'n; ĝi tem'as pri du urs'id'o'j, li dir'is, kaj kiam li est'is infan'o, li'a patr'in'o ĝi'n instru'is al li, kaj ĝi est'as plej bel'a el ĉiu'j kanzon'et'o'j, kiu'j'n li kon'as. Post tiu'j vort'o'j li ek'sid'is apud Orm, viŝ'is la larm'o'j'n kaj ek'kant'is. Orm est'is tia, ke li mal'facil'e kapabl'is montr'i amik'ec'o'n, kiam iu li'n vek'is el bon'a dorm'o; li neni'o'n dir'is, sed si'n turn'is kaj klopod'is re'dorm'i.
Ne mult'e da si'a kanzon'et'o Toke re'memor'is, kaj de'nov'e li ek'mal'ĝoj'is; li dir'is, ke dum la tut'a vesper'o li sid'is sol'a kaj neni'u ven'is societ'i kun li. Plej mult'e li'n ofend'is, ke eĉ ne Orm hav'is zorg'o'j'n pri li en li'a ĉagren'o; ĉar ĉiam li konsider'is Orm si'a amik'o ek'de ili'a unu'a renkont'o, sed nun li ek'kompren'is, ke li est'as fripon'o kaj ĉikan'ul'o kiel ĉiu'j skanianoj; kaj kiam id'o mal'bon'e kondut'as, tiam baston'ad'o est'as sol'a ĝust'a kontraŭ'rimed'o.
Li si'n lev'is por serĉ'i baston'o'n; nun plen'e vek'iĝ'is Orm kaj ek'sid'is. Kiam Toke vid'is tio'n, li prov'is pied'bat'o'n, sed en sam'a moment'o Orm kapt'is fajr'aĵ'o'n kaj ĝi'n ĵet'is kontraŭ la vizaĝ'o de Toke. Mez'e en la pied'bat'o Toke evit'is la fajr'aĵ'o'n kaj fal'is sur la dors'o'n, sed li rapid'e ek'star'is kaj nun hav'is blank'a'n vizaĝ'o'n kaj furioz'o'n. Ankaŭ Orm rapid'e ek'star'is. Est'is klar'a lun'lum'o; sed pro furioz'o Orm vid'is ruĝ'a'j'n makul'o'j'n, kiam li si'n ĵet'is kontraŭ Toke, kiu klopod'is el'tir'i si'a'n glav'o'n; Orm for'met'is jam la si'a'n kaj ne hav'is temp'o'n ĝi'n re'kapt'i.
Toke est'is grand'a kaj fort'a hom'o kun larĝ'a'j ŝultr'o'j kaj kolos'a'j man'o'j; Orm ankoraŭ ne ating'is si'a'n plen'a'n fort'o'n, sed jam est'is fort'a sufiĉ'e por kontraŭ'star'i la pli mult'a'j'n. Li sukces'is met'i unu brak'o'n ĉirkaŭ la nuk'o'n de Toke kaj per si'a ali'a man'o kapt'is li'a'n man'artik'o'n, tiel ke el'ing'ig'o de la glav'o ne ebl'is; sed Toke firm'e kapt'is li'a'j'n vest'o'j'n kaj si'n rekt'ig'is per ek'puŝ'o kaj li'n ĵet'is kun la krur'o'j ĉiel'e'n super si'a ŝultr'o. Sed Orm ne tut'e mal'kapt'is malgraŭ tio, ke li hav'is impres'o'n, kvazaŭ li romp'iĝ'us; li si'n turn'is ĉirkaŭ'e'n kaj met'is genu'o'n kontraŭ la dors'o'n de Toke kaj si'n ĵet'is mal'antaŭ'e'n kun Toke super si. Post'e li uz'is ĉiu'j'n fort'o'j'n kaj rul'iĝ'is, tiel ke Toke ek'kuŝ'is sub li kun la vizaĝ'o kontraŭ la grund'o. Mult'a'j vek'iĝ'is dum la lukt'o; kaj Berse al'kur'is kun ŝnur'o dir'ant'e, ke jen kio'n atend'i, post kiam Toke tiom drink'is. Li nun est'is firm'e lig'it'a man'e kaj pied'e malgraŭ tio, ke li fort'e kontraŭ'star'is. Li baldaŭ trankvil'iĝ'is kaj post mal'long'e vok'is al Orm, ke nun li re'memor'as la rest'o'n de la kanzon'et'o; li komenc'is kant'i, sed Berse verŝ'is akv'o'n sur li'n, kaj post tio li ek'dorm'is.
Kiam la post'a'n maten'o'n li vek'iĝ'is, li plend'is pro tio, ke li est'as lig'it'a, kaj neni'o'n li memor'is; li aŭd'is pri tio, kio okaz'is, kaj sent'is pent'o'n kontraŭ Orm kaj dir'is, ke li'a mal'bon'a fortun'o est'as far'i ĉagren'o'j'n, kiam li drink'is; ĉar bier'o ver'e don'as al li ali'a'n natur'o'n kaj vin'o ebl'e sam'e. Li vol'is ek'sci'i, ĉu Orm ten'as koler'o'n kontraŭ li pro tio, kio okaz'is. Orm respond'is, ke li ne ten'as koler'o'n kaj ke li ankaŭ est'ont'ec'e volont'e part'o'pren'os inter'frap'et'o'n, kiam Toke em'os; sed unu promes'o'n Toke dev'as far'i, nom'e si'n de'ten'i de kant'ad'o; ĉar kant'o de nokt'hirund'o, aŭ de mal'jun'a kornik'o sur proviz'ej'a tegment'o, est'us mult'e pli bel'a ol li'a'j nokt'kanzon'o'j. Pri tio Toke rid'is, kaj li promes'is far'i klopod'o'j'n al pli bon'a kondut'o koncern'e tio'n; ĉar li est'is hom'o sen'koler'a, kiam bier'o aŭ vin'o li'n ne ŝanĝ'is.
Ĉiu'j opini'is, ke malgraŭ si'a jun'ec'o Orm ĉi tiu'n prov'o'n pas'is pli bon'e ol oni rajt'us atend'i; ĉar ĉe la pli'mult'o da okaz'o'j grav'a'j post'sign'o'j rest'is sur la hom'o'j, kiu'j fal'is en la man'o'j'n de Toke, kiam tiu drink'is ĝis larm'o'j; kaj pro tio Orm est'is mult'e pli alt'e estim'at'a de si kaj ali'a'j. Ili post ĉi tiu okaz'aĵ'o komenc'is li'n nom'i Orm la Ruĝ'a, ne nur pro li'a'j ruĝ'a'j har'o'j, sed ankaŭ ĉar li si'n montr'is hom'o, kiu pov'as renkont'ig'i sever'o'n per sever'o, kaj kiu'n oni ne incit'u sen neces'o.
Post kelk'a'j tag'o'j ven'is favor'a vent'o, kaj la ŝip'o'j de'bord'iĝ'is. Ili si'n ten'is distanc'e de la bord'o por evit'i danĝer'a'j'n flu'o'j'n kaj si'n direkt'is okcident'e'n laŭ la bord'o de la regn'o de Ramiro kaj ĉirkaŭ'vel'is la ter'lang'o'n, kiu situ'as plej okcident'e. Ili nun rem'is sud'e'n laŭ krut'a kaj dis'tranĉ'it'a bord'o kaj post'e tra arkipelag'o, kiu'n trov'is la vir'o'j simil'a al tiu hejm'e en Blekingio, ĝis ili ating'is river'buŝ'o'n, kiu'n la jud'o serĉ'is per rigard'o. En ĝi'n ili si'n direkt'is kun la mar'alt'iĝ'o, kaj ili rem'is supr'e'n laŭ la river'o, ĝis torent'o'j ili'n halt'ig'is. Ili sur'ir'is la grund'o'n kaj inter'konsil'iĝ'is kaj ig'is Salam'a'n pri'skrib'i la rest'ant'a'n distanc'o'n. Li dir'is, ke brav'a'j hom'o'j bezon'os mal'pli ol unu tag'o'n por ating'i, ĝis kie sid'as la hom'o, al kiu li vol'as si'n venĝ'i, nom'e unu el la lim'graf'o'j de reĝ'o Ramiro, port'ant'a la nom'o'n Ordon'o: la plej grand'a rab'ist'o kaj per'fort'ul'o, li dir'is, el ĉiu'j laŭ la tut'a lim'o de la krist'an'o'j.
Krok kaj Berse li'n zorg'em'e pri'demand'is pri la fortik'aĵ'o, pri ĝi'a fort'o kaj situ'o kaj pri tio, kiom da defend'ant'o'j la lim'graf'o kutim'e ten'as ĉe si tie. Ĝi situ'as en tia rok'a kaj mal'facil'e al'ir'ebl'a region'o, dir'is Salam'a'n, ke la soldat'ar'o de la kalif'o, kiu je pli grand'a part'o konsist'as el rajd'ant'o'j, neniam ven'is proksim'e al ĝi. Tial ĝi est'as bon'a rifuĝ'ej'o por rab'ist'o'j kaj ten'as grand'a'j'n riĉ'aĵ'o'j'n. Ĝi est'as konstru'it'a el kverk'a'j trunk'o'j kaj ŝirm'at'a de ter'a rempar'o kun palis'o'j, kaj la nombr'o de defend'ant'o'j est'as ne pli ol du'cent. Pro tio, ke ĝi situ'as tiel kaŝ'it'e, Salam'a'n ten'is la kred'o'n, ke la gard'ad'o ne est'as tre atent'a, kaj oft'e la pli grand'a part'o de la defend'ant'o'j rab'ekspedici'as en la sud'o.
Krok dir'is, ke la nombr'o de la defend'ant'o'j al li kaŭz'as mal'pli da mal'trankvil'o ol la rempar'o kaj palis'ar'o, kiu'j pov'us grav'e mal'help'i rapid'a'n en'ir'o'n. Iu'j el la vir'o'j dir'is, ke facil'e ili pov'os brul'ig'i la palis'ar'o'n; sed Berse respond'is, ke, se ĉio brul'os, ili ne mult'e pov'os ĝoj'i pro la riĉ'aĵ'o'j. Ili fin'e ven'is al decid'o, ke ili fid'u bon'ŝanc'o'n kaj la plej oportun'a'n en'ir'manier'o'n difin'u post al'ven'o; kvar'dek vir'o'j rest'u apud la ŝip'o'j, kaj la ali'a'j ek'ir'u, kiam vesper'e est'os mal'varm'et'e. Lotoj decid'is, kiu'j rest'u, ĉar ĉiu'j prefer'is ĉe'est'i, kie riĉ'aĵ'o'j est'os gajn'ebl'a'j.
Ili ekzamen'is si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj dorm'is en kverk'ar'et'o dum la plej varm'eg'a'j hor'o'j; post tio ili si'n fort'ig'is per nutr'aĵ'o kaj, kiam ven'is vesper'o, ek'ir'is la ŝip'an'ar'o; kun'e ili sum'is cent tri'dek ses vir'o'j. La unu'a marŝ'is Krok kun la jud'o kaj Berse, kaj post ili sekv'is vir'o post vir'o; kelk'a'j port'is maŝ'kiras'o'j'n, ali'a'j led'a'j'n ĉemiz'o'j'n, la pli mult'a'j port'is glav'o'n kaj lanc'o'n, sed kelk'a'j hav'is hak'il'o'n, kaj ĉiu'j port'is ŝirm'il'o'n kaj helm'o'n. Orm marŝ'is kun Toke, kiu dir'is, ke bon'e est'as, ke ebl'as la gamb'o'j'n mol'ig'i post la mult'a sid'ad'o sur la rem'benk'o.
Ili marŝ'is tra sovaĝ'ej'o, kie vid'ebl'is neni'u hom'a loĝ'ej'o; ĉar tiu lim'region'o inter la krist'an'o'j kaj la andaluz'o'j est'is jam long'e dezert'a.
Ili sekv'is la nord'a'n bord'o'n de la river'o kaj vad'is tra mult'a'j river'et'o'j; la mal'lum'o dens'iĝ'is, kaj ili ripoz'is kaj atend'is la lun'lev'iĝ'o'n. Post tio ili turn'is nord'e'n tra val'o kaj nun rapid'e marŝ'is sur plat'a grund'o; kaj Salam'a'n pruv'iĝ'is bon'a voj'montr'ant'o, ĉar antaŭ tag'iĝ'o ili ating'is la proksim'o'n de la fortik'aĵ'o. Ripoz'ant'e ili tie sen'mov'e kuŝ'is inter kelk'a'j arbust'o'dens'aĵ'o'j kaj direkt'is la rigard'o'n antaŭ'e'n por disting'i tio'n, kio disting'ebl'is en la pal'a lun'lum'o. Ili'a kuraĝ'o mal'kresk'is ĉe la vid'o de la palis'ar'o'j, ĉar tiu'j est'is far'it'a'j el dik'a'j trunk'o'j kaj hav'is mezur'o'n de pli ol du'obl'a vir'alt'ec'o; kaj la pord'eg'o hav'is super'konstru'o'n kaj aspekt'is tre fortik'a.
Krok dir'is, ke ebl'e ne est'os facil'e brul'ig'i tia'n lign'o'n kaj ke li prefer'us pren'i la fortik'aĵ'o'n sen fajr'o; sed ebl'e ali'a el'ir'o ne trov'iĝ'as; ili port'u antaŭ'e'n verg'o'fask'o'j'n kaj ili'n amas'ig'u ĉe la palis'ar'o kaj ek'brul'ig'u ili'n kaj esper'u, ke ne ĉio brul'os. Li demand'is Berse, ĉu tiu hav'as propon'o'n pli taŭg'a'n; sed Berse grat'is al si la kap'o'n kaj suspir'is kaj dir'is, ke pli bon'a'n propon'o'n li ne hav'as malgraŭ tio, ke li mal'ŝat'as uz'i fajr'o'n. Ankaŭ ne Salam'a'n pli taŭg'e konsil'is, sed dir'is, ke li dev'os kontent'iĝ'i vid'ant'e la perfid'ul'o'n brul'i, malgraŭ tio, ke li kov'is esper'o'n pri pli bon'a venĝ'o.
Nun ven'is Toke ramp'ant'e al Krok kaj Berse kaj demand'is, kio'n oni atend'as: li hav'as soif'o'n, kaj ju pli fru'e ili sturm'os la fortik'aĵ'o'n, des pli fru'e li trov'os i'o'n por trink'i. Krok dir'is, ke mal'facil'e est'os en'ir'i. Toke respond'is, ke se li ricev'os kvin lanc'o'j'n, li kred'os si'n kapabl'a montr'i, ke li sci'as far'i ali'a'j'n afer'o'j'n ol rem'i kaj trink'i bier'o'n.
Ili demand'is, kio'n li intenc'as; sed li respond'is nur, ke li, se ĉio ir'os glat'e, al ili far'os voj'o'n en la fortik'aĵ'o'n, kaj ke la posed'ant'o'j de la lanc'o'j dev'as est'i pret'a'j proviz'i la prunt'aĵ'o'j'n per nov'a'j ten'il'o'j post re'ricev'o. Berse, kiu li'n jam long'e kon'is, dir'is, ke ili don'u al li la lanc'o'j'n. Tiel est'is, kaj Toke de'hak'is la ten'il'o'j'n mal'antaŭ la fer'o, tiel ke rest'is uln'o'long'a'j stang'et'o'j post la kling'o'j. Post'e li dir'is, ke li est'as pret'a; kaj li kaj Krok komenc'is si'n'gard'e ramp'i kontraŭ la rempar'o, kaŝ'it'a'j de arbust'o'j kaj ŝton'o'j, kun elekt'it'a'j vir'o'j mal'antaŭ si. Du tri kok'o'j aŭd'iĝ'is kokoriki en la fortik'aĵ'o, sed ceter'e ĉio est'is silent'a kaj kviet'a.
Je mal'grand'a distanc'o de la pord'eg'o ili ramp'is sur la rempar'o'n.
Toke ek'star'is apud la palis'ar'o; je iom pli ol uln'o super la grund'o li en'ŝov'is lanc'o'kling'o'n inter du trunk'o'j'n kaj puŝ'is per tut'a fort'o, por ke ĝi fiks'iĝ'u firm'e. Pli alt'e, en la apud'a fend'et'o, li fiks'is du'a'n kling'o'n; kaj kiam ili fin'e sen bru'o est'is firm'e fiks'it'a'j, li si'n'gard'e met'is la pied'o'j'n sur la ten'il'stump'o'j'n kaj fiks'is tri'a'n kling'o'n pli alt'e en ali'a fend'et'o. Sed ne ebl'is al li, tiel star'ant'e, fiks'i la tri'a'n firm'e sen bru'o; kaj Krok, kiu nun vid'is, kia est'as li'a plan'o, far'is sign'o'n, ke li paŝ'u mal'supr'e'n, kaj dir'is, ke ne plu ebl'as sen martel'o, eĉ se tio signif'as, ke ili dev'as ĝen'i la dorm'o'n de kelk'a'j person'o'j. Post tio li pren'is la rest'ant'a'j'n lanc'o'kling'o'j'n kaj la lok'o'n de Toke sur la jam firm'a'j ŝtup'o'j; li en'puŝ'is la tri'a'n per du tri frap'o'j de si'a hak'il'martel'o kaj post tio en sam'a manier'o fiks'is la kvar'a'n kaj la kvin'a'n oblikv'e supr'e. Laŭ ord'o de al'fiks'o li paŝ'is sur ili'n kaj tiel ating'is la supr'o'n de la palis'ar'o.
En tiu moment'o aŭd'iĝ'is kri'o'j kaj bru'o'j en la fortik'aĵ'o kun fort'a blov'ad'o en korn'o'j, sed ali'a'j hom'o'j sekv'is sur la ŝtup'ar'o de Toke tiel rapid'e, kiel ebl'is grimp'i, kaj ven'is post Krok. Laŭ la intern'a flank'o de la palis'ar'o si'n etend'is lign'a plank'o por paf'ark'ist'o'j; Krok kaj la ali'a'j, kiu'j li'n sekv'is, ven'is sur ĝi'n kaj frap'is per hak'o'j kelk'a'j'n konfuz'vek'it'a'j'n vir'o'j'n, kiu'j al'kur'is kun lanc'o'j kaj paf'ark'o'j. Nun traf'is ili'n sag'o'j de mal'supr'e, kaj du aŭ tri vund'iĝ'is; sed Krok kaj la ali'a'j kur'is laŭ la lign'o'plank'o ĝis la pord'eg'o kaj tie mal'supr'e'n'salt'is por rapid'e ĝi'n mal'ferm'i, tiel ke pov'u en'kur'i ĉiu'j atak'ant'o'j. Tie ek'est'is akr'a batal'o, ĉar mult'a'j el la defend'ant'o'j jam ating'is ĝis tie, kaj mult'a'j al'kur'is en ĉiu moment'o. Unu el tiu'j du'dek vir'o'j, kiu'j sekv'is Krok, pend'is sur la palis'ar'o kun sag'o en la okul'o, kaj tri ali'a'j jam fal'is pro sag'o'j, kiam ili kur'is sur la lign'o'plank'o; sed tiu'j, kiu'j ating'is la grund'o'n, dens'e kolekt'iĝ'is kaj, aŭd'ig'ant'e batal'vok'o'n, ven'is kun lanc'o'j kaj glav'o'j en la pord'eg'a'n koridor'o'n, kie reg'is mal'lum'o kaj grand'a kun'puŝ'iĝ'o, ĉar nun mal'amik'o'j est'is antaŭ ili kaj mal'antaŭ ili.
Respond'o'n ricev'is ili'a batal'vok'o de ekster'e, ĉar la vir'o'j tie kur'is al la rempar'o, kiam ili vid'is la prov'o'n rikolt'i sukces'o'n; mult'a'j komenc'is hak'i kontraŭ la pord'eg'o'n per hak'il'o'j, dum ali'a'j grimp'is sur la ŝtup'ar'o de Toke kaj ven'is oportun'e por asist'i tiu'j'n, kiu'j si'n trov'is en la pord'eg'ej'o. La lukt'o tie est'is ne'cert'a kun amik'o'j kaj mal'amik'o'j en inter'miks'o; Krok fal'ig'is plur'a'j'n per si'a hak'il'o, sed est'is mem traf'it'a per batal'klab'o de alt'a vir'o, kiu hav'is plekt'it'a'n barb'o'n kaj aspekt'is kiel ĉef'ul'o; la helm'o ŝirm'is, sed Krok ŝancel'iĝ'is kaj fal'is sur la genu'o'j. En puŝ'iĝ'o de ŝild'o'j kaj vir'o'j, kie uz'o de lanc'o'j ne plu ebl'is, kaj la pied'o'j glit'is en sang'o, Toke kaj Orm kaj du tri ali'a'j fin'e ven'is al la pord'eg'o kaj for'ŝov'is la rigl'il'o'j'n kaj tiu'j mal'amik'o'j, kiu'j ne sukces'is for'kur'i, est'is tuj mort'hak'it'a'j.
Nun tim'eg'o kapt'is la krist'an'o'j'n, kaj ili fuĝ'is persekut'at'a'j de la mort'o. Salam'a'n, kiu trov'iĝ'is inter la unu'a'j, kiu'j pas'is la pord'eg'o'n, kur'is kvazaŭ li est'us frenez'a kaj stumbl'is super la fal'int'o'j kaj trov'is glav'o'n sur la grund'o kaj ĝi'n sving'is super si'a kap'o laŭt'eg'e kri'ant'e, ke ĉiu'j rapid'u al la ĉef'a konstru'o; kaj Krok, ankoraŭ konfuz'it'a de la frap'o kaj ne pov'ant'a star'i, la sam'o'n kri'is de tie, kie li kuŝ'is apud la pord'eg'ej'o. Mult'a'j el la vir'o'j en'kur'is kaban'o'j'n, kiu'j star'is intern'e de la rempar'o, por nul'ig'i la soif'o'n aŭ serĉ'i vir'in'o'j'n; sed la pli mult'a'j sekv'is la fuĝ'ant'o'j'n ĝis la grand'a kastel'a dom'o en la mez'o, kie fuĝ'ant'o'j plen'ig'is la en'ir'ej'o'n. La persekut'ant'o'j en'ven'is kun ili, antaŭ ol pov'is est'i ferm'it'a la pord'eg'o, kaj en la dom'o okaz'is de'nov'e batal'o, kiam vid'is la fuĝ'ant'o'j, ke kontraŭ'star'o est'as neces'a. La grand'a hom'o kun plekt'it'a barb'o kuraĝ'e lukt'is kaj fal'ig'is du vir'o'j'n, kiu'j ir'is kontraŭ li; sed li est'is prem'it'a en angul'o'n, ricev'is hak'o'j'n kaj fal'is kun grav'a'j vund'o'j. Salam'a'n, kiu ĝis'ven'is kiam li fal'is, si'n ĵet'is al li, li'n kapt'is je la barb'o kaj fervor'e kri'is kraĉ'ant'e sur li'n; sed ŝajn'is, ke la ali'a ne mult'e kompren'is, sed sku'is la korp'o'n, palpebr'um'is kaj mort'is.
Salam'a'n ek'lament'is pri tio, ke glit'is for de li la plen'a venĝ'o kaj ke ne li mem frap'is si'a'n mal'amik'o'n; kaj la rest'ant'a'j krist'an'o'j ĉes'is si'n defend'i, kiam fal'is ili'a ĉef'o. Oni las'is viv'i kelk'a'j'n el ili, ĉar pov'os ili est'i util'a'j; kaj la venk'int'o'j abund'e pren'is manĝ'aĵ'o'j'n kaj trink'aĵ'o'j'n, kaj bier'o'n kaj vin'o'n. Post tio pred'o est'is serĉ'at'a en la fortik'aĵ'o; kaj kverel'o'j lev'iĝ'is pri tiu'j vir'in'o'j, kiu'j si'n kaŝ'is en angul'et'o'j kaj est'is trov'it'a'j tie, ĉar dum long'a temp'o la ŝip'an'o'j ne hav'is vir'in'o'j'n. Ĉio de la pred'o est'is kolekt'it'a sur unu lok'o — mon'er'o'j, ornam'aĵ'o'j, arm'il'o'j, vest'o'j, tapiŝ'o'j, kiras'o'j, kuir'il'o'j, rajd'il'o'j, jung'il'o'j, arĝent'o'plad'o'j kaj pli —; kaj kiam ĉio est'is kolekt'it'a, ili vid'is, ke tie est'as pli ol iu pov'is imag'i; ĉar ĉi tie, dir'is Salam'a'n, trov'iĝ'as mult'jar'a rab'it'aĵ'o pren'it'a ĉe la andaluz'o'j. Krok, kiu de'nov'e pov'is star'i sur la pied'o'j kaj ricev'is ĉirkaŭ la kap'o ĉifon'o'n tremp'it'a'n en vin'o, ĝoj'is ĉe la vid'o, sed tim'is, ke mal'facil'e est'os port'i ĉio'n en la ŝip'o'j; sed Berse kred'is, ke ĉio'n ili pov'os port'i: —Ĉar neni'u, li dir'is, plend'as pri pez'a ŝarĝ'o, kiam ĝi est'as pred'o.
En tiu tag'o ili si'n amuz'is en grand'a kontent'o per tio, kio'n ili akir'is, kaj post'e dorm'is; en la nokt'o ili ek'marŝ'is kontraŭ la ŝip'o'j.
Ĉiu'j kapt'it'o'j est'is pez'e ŝarĝ'it'a'j, kaj ankaŭ la ŝip'an'o'j mult'o'n port'is.
Kelk'a'j andaluz'a'j kapt'it'o'j est'is trov'it'a'j en la kel'o de la fortik'aĵ'o; ili flu'ig'is larm'o'j'n de feliĉ'o pro si'a liber'iĝ'o, sed aspekt'is mizer'a'j kaj ne mult'e kapabl'is port'i. Ili ricev'is liber'o'n kaj akompan'is dum la re'marŝ'o por post'e kun Salam'a'n daŭr'ig'i sud'e'n ĝis la propr'a region'o.
Est'is kapt'it'a'j kelk'a'j azen'o'j, kaj Krok est'is met'it'a sur unu el ili kaj rajd'is pint'e de la vic'o kun si'a'j gamb'o'j pend'ant'a'j ĝis la grund'o. Post li oni konduk'is ali'a'j'n, ŝarĝ'it'a'j'n per nutr'aĵ'o kaj bier'o; ili'a'j ŝarĝ'o'j rapid'e mal'pez'iĝ'is, ĉar oft'e vol'is la ŝip'an'o'j ripoz'i kaj si'n re'freŝ'ig'i.
Berse klopod'is ili'n rapid'ig'i por rapid'e ating'i la ŝip'o'j'n. Li hav'is mal'trankvil'o'n pro persekut'o, ĉar el la hom'o'j en la fortik'aĵ'o kelk'a'j fuĝ'is kaj ebl'e mal'proksim'e'n kur'is kaj vok'is help'o'n; sed la pli mult'a'j el la ŝip'an'o'j est'is gaj'a'j kaj du'on'e ebri'a'j kaj mal'mult'e atent'is pri tio, kio'n li dir'is. Orm port'is pak'o'n da silk'a ŝtof'o, bronz'a'n spegul'o'n kaj grand'a'n pelv'o'n, kiu kaŭz'is al li grand'a'n ĝen'o'n; Toke port'is sur la ŝultr'o grand'a'n lign'o'kest'o'n kun bel'a'j garn'aĵ'o'j, plen'a'n de mult'a'j afer'o'j, kaj konduk'is ĉe la man'o knab'in'o'n, kiu ek'plaĉ'is al li kaj kiu'n li vol'is re'ten'i kiel ebl'e plej long'e. Li mult'e rid'is kaj dir'is al Orm, ke li esper'as, ke la knab'in'o est'as fil'in'o de la lim'graf'o, sed post tio li far'iĝ'is melankoli'a pro la pens'o, ke ne est'os spac'o por ŝi en la ŝip'o.
Li est'is stumbl'em'a pro ĉio, kio'n li trink'is; sed ŝajn'is, ke la knab'in'o jam est'as zorg'em'a por li kaj li'n apog'as, kiam li stumbl'as. Ŝi hav'is bel'a'n statur'o'n kaj est'is tre jun'a; kaj Orm dir'is, ke mal'oft'e li vid'is tiel bel'a'n knab'in'o'n kiel ŝi, kaj ke est'us dezir'ind'e hav'i tiel bon'a'n vir'in'bon'ŝanc'o'n, kiel Toke hav'as. Sed Toke respond'is, ke kiel ajn bon'a'j amik'o'j ili est'as, li ne pov'os ŝi'n divid'i kun Orm, ĉar li ŝi'n tro mult'e ŝat'as kaj ŝi'n vol'as re'ten'i por si mem, se tio est'as ebl'a.
Ili re'ven'is al la ŝip'o'j, kaj grand'a ĝoj'o ek'est'is inter tiu'j, kiu'j rest'is, kiam ili vid'is la abund'a'n pred'o'n; ĉar ĝi est'u divid'at'a inter ĉiu'j.
Salam'a'n ricev'is grand'a'n dank'o'n kaj riĉ'a'j'n donac'o'j'n kaj post'e plu'marŝ'is kun la liber'ig'it'a'j kapt'it'o'j; li hav'is fervor'a'n dezir'o'n for'las'i la region'o'n de la krist'an'o'j. Toke, kiu daŭr'e drink'is, ek'plor'is aŭd'int'e, ke for'marŝ'is Salam'a'n, kaj li dir'is, ke nun neni'u li'n help'os parol'i kun la knab'in'o, kaj el'ing'ig'int'e si'a'n glav'o'n li vol'is post'kur'i. Sed Orm kaj la ali'a'j sukces'is li'n trankvil'ig'i sen per'fort'o; kaj li en'dorm'iĝ'is apud la knab'in'o, post kiam li ŝi'n lig'is al si, tiel ke ŝi ne for'kur'u aŭ est'u ŝtel'it'a, dum li dorm'as.
La post'a'n maten'o'n ili ek'divid'is la pred'o'n, kaj tio ne est'is facil'a. Ĉiu hav'u egal'a'n part'o'n; sed Krok kaj Berse kaj la stir'ist'o'j kaj ankoraŭ iu'j hav'u tri'obl'e; kaj malgraŭ tio, ke oni task'is al la plej saĝ'a'j ĉio'n divid'i just'e, est'is mal'facil'e ĉiu'j'n kontent'ig'i. Berse dir'is, ke ĉar grand'part'e pro Toke est'is konker'it'a la fortik'aĵ'o, ankaŭ li dev'as ricev'i tri'obl'e; kaj ĉiu'j trov'is tio'n just'a. Sed Toke mem dir'is, ke li'n kontent'ig'os unu'obl'a part'o, se anstataŭ'e est'os al li permes'at'e si'a'n knab'in'o'n pren'i sur la ŝip'o'n kaj ŝi'n tie re'ten'i sen ĝen'o.
—Ĉar volont'e mi ŝi'n kun'port'os hejm'e'n, li dir'is, malgraŭ tio, ke mi ne est'as cert'a, ĉu ŝi est'as graf'o'fil'in'o. Jam nun mi kun ŝi sent'as komfort'o'n, kaj ankoraŭ pli bon'e est'os, kiam ni unu la ali'a'n kompren'os kaj ŝi parol'os ni'a'n lingv'o'n.
Berse dir'is, ke ĉi tio last'a ebl'e ne est'os avantaĝ'o tia, kia kred'as ĝi'n Toke, kaj post tio Krok dir'is, ke tiel pez'ig'it'a'j est'os la ŝip'o'j pro la grand'a pred'o, malgraŭ de'kalkul'o de dek unu fal'int'a'j ŝip'an'o'j, ke li apenaŭ kred'as, ke spac'o rest'os por la knab'in'o: pli kred'ebl'e, ke ankaŭ part'o'n de la mal'plej valor'a pred'o ili dev'os rest'ig'i.
Tiam Toke ek'star'is kaj lev'is la knab'in'o'n sur si'a ŝultr'o kaj pet'is, ke ĉiu zorg'e ekzamen'u, kiel bel'a kaj bel'e kresk'int'a ŝi est'as.
—Ŝajn'as al mi, ke ŝi pov'os vek'i dezir'o'n ĉe la plej mult'a'j, li dir'is. Kaj se nun iu ĉi tie trov'iĝ'as, kiu ŝi'n sufiĉ'e avid'as, tiam mi nun tuj vol'as lukt'i kun li en tiu manier'o, kiu al li ŝajn'as la plej bon'a, per glav'o aŭ hak'il'o. Kiu venk'os, tiu la knab'in'o'n re'ten'os; kaj kiu mort'os, tiu pli mal'pez'ig'os la ŝip'o'n, ol pez'ig'os ĝi'n ŝi; kaj post tia dispon'o mi ŝi'n tamen pov'os kun'port'i hejm'e'n.
La knab'in'o si'n ten'is per unu man'o je la vang'o'barb'o de Toke kaj far'iĝ'is ruĝ'a kaj barakt'is per la krur'o'j kaj la ali'a'n man'o'n met'is antaŭ la okul'o'j'n, sed ĝi'n de'nov'e for'pren'is kaj ŝajn'is ĝoj'a est'i tiel pri'gap'at'a; kaj ĉiu'j opini'is, ke la propon'o de Toke est'is lert'e el'pens'it'a.
Sed malgraŭ la bel'ec'o de la knab'in'o neni'u vol'is lukt'i kontraŭ li, ĉar ĉiu'j hav'is ŝat'o'n al li kaj krom tio tim'o'n, ĉar li est'is fort'a kaj lert'e manipul'is arm'il'o'j'n.
Post kiam est'is la tut'a pred'o divid'it'a kaj sur'ŝip'ig'it'a, est'is decid'it'e, ke Toke kun'port'u si'a'n knab'in'o'n en la ŝip'o de Krok malgraŭ tio, ke ĝi est'is pez'e ŝarĝ'it'a; ĉar tia'n rekompenc'o'n li merit'is pro tio, kio'n li far'is ĉe la fortik'aĵ'o. Ili nun inter'konsil'is por decid'i pri la hejm'e'n'ir'o; est'is decid'it'e, ke ili navig'ad'u laŭ la bord'o'j, se tio'n neces'ig'os la veter'o, sed se tio ne neces'os, ili klopod'u ating'i Irlandon, por hejm'e'n'ir'i pas'ant'e la skot'a'n arkipelag'o'n; ĉar hav'ant'e tiel riĉ'a'n ŝarĝ'o'n ili tro mult'e risk'us vel'ant'e hejm'e'n sur mal'vast'a'j akv'o'surfac'o'j, sur kiu'j ili pov'os atend'i renkont'iĝ'o'j'n.
Post tio ili manĝ'is kaj trink'is, kiom ili pov'is, ĉar nun mang'aĵ'o'j kaj trink'aĵ'o'j trov'iĝ'is abund'e, kaj iom da nutr'aĵ'o dev'is est'i las'it'a; kaj ĉiu'j est'is plen'a'j de ŝerc'o'j kaj ĝoj'o kaj rakont'is unu al ali'a'j, kio'n ili hav'ig'os al si per si'a'j riĉ'aĵ'o'j post hejm'e'n're'ven'o. Post tio ili ek'vojaĝ'is kaj rem'is mal'supr'e'n laŭ la river'o. Krok nun iom re'san'iĝ'is; sed la sub'ĉef'ul'o de unu el al ali'a'j ŝip'o'j fal'is ĉe la fortik'aĵ'o, kaj Berse ek'komand'is en ties ŝip'o. Toke kaj Orm sid'is kiel antaŭ'e ĉe si'a'j rem'il'o'j en la ŝip'o de Krok kaj hav'is mal'pez'a'n rem'ad'o'n laŭ la flu'o; Toke ten'is si'a'n rigard'o'n al la knab'in'o, kiu plej'part'e sid'is apud li'a'j genu'o'j, kaj li gard'is, ke neni'u proksim'iĝ'u al ŝi ne'neces'e.
K V I N A Ĉapitr'o: Kiel la bon'ŝanc'o de Krok du foj'o'j'n ŝanĝ'iĝ'is kaj kiel Orm far'iĝ'is mal'dekstr'aman'ul'o.
Ĉe for'flu'a tajd'o ili al'ven'is la golf'o'n, en kiu'n la river'o flu'is, kaj ofer'is sak'o'n da vin'o kaj kaldron'o'n da viand'o por sukces'a hejm'e'n'vojaĝ'o; post'e ili lev'is la vel'o'j'n kaj en'tir'is la rem'il'o'j'n kaj kun mal'fort'a vent'o vel'is laŭ la long'o de la golf'o. La pez'e ŝarĝ'it'a'j ŝip'o'j naĝ'is profund'e en la akv'o kaj mov'iĝ'is mal'rapid'e antaŭ'e'n; kaj Krok dir'is, ke antaŭ ol ili vid'os hejm'a'j'n bord'o'j'n est'os supoz'ebl'e rem'ad'o bezon'at'a, kiu sent'iĝ'os en la brak'o'j. Tio, Orm dir'is en si'a'j mal'jun'a'j tag'o'j, est'is la plej mal'bon'aŭgur'a'j vort'o'j, kiu'j'n li aŭd'is de iu hom'o; ĉar per ili romp'iĝ'is la bon'ŝanc'o de Krok, kiu ĝis tiam est'is plej ebl'e bon'a dum la tut'a vojaĝ'o; est'is kvazaŭ iu di'o aŭskult'us kaj vol'us tuj konfirm'i la ver'o'n de li'a'j vort'o'j.
Sep ŝip'o'j ven'is el mal'antaŭ la sud'a ter'lang'o kaj si'n direkt'is nord'e'n, sed turn'is intern'e'n en la golf'o'n, kiam ili vid'is la ŝip'o'j'n de Krok kaj per rapid'a'j rem'il'o'j sen'prokrast'e proksim'iĝ'is. Est'is ŝip'o'j de ali'a spec'o, ol ĝis tiam vid'is la ŝip'an'o'j de Krok: long'a'j, mal'alt'a'j kaj mal'pez'e naĝ'ant'a'j sur la akv'o. Ili est'is plen'a'j de arm'it'a'j vir'o'j kun nigr'a'j barb'o'j kaj kun tuk'o'j kaj pend'aĵ'o'j ĉirkaŭ la helm'o'j; kaj la vir'o'j ĉe la rem'il'o'j, du ĉe ĉiu, est'is nud'a'j kun re'bril'o'j sur la mal'hel'a'j haŭt'o'j. Ili rem'ad'is antaŭ'e'n kun raŭk'a'j kri'o'j kaj ĉe akr'a bru'o de mal'grand'a'j tambur'o'j.
La ŝip'o'j de Krok tuj si'n lok'is unu apud ali'a kaj si'n ten'is proksim'e al la bord'o kun ebl'e plej mal'long'a distanc'o inter si, tiel ke ili ne est'u ĉirkaŭ'it'a'j. Sed Krok ne vol'is mal'lev'i la vel'o'j'n; ĉar se la vent'o fort'iĝ'os, li dir'is, ĝi help'os al ili. Toke dev'is urĝ'e ĉirkaŭ'ig'i kaj bon'e kovr'i si'a'n vir'in'o'n per pak'o'j de pred'o, tiel ke ŝi est'u sekur'a kontraŭ sag'o'j kaj lanc'o'j. Orm li'n help'is, kaj post'e ili si'n star'ig'is ĉe la ŝip'rand'o kun la ali'a'j. Orm nun est'is bon'e arm'it'a; en la fortik'aĵ'o li si'n proviz'is per maŝ'ĉemiz'o, ŝild'o kaj bon'a helm'o. Vir'o apud ili demand'is, ĉu tiu'j fremd'ul'o'j est'as krist'an'o'j, kiu'j ven'as por venĝ'i; sed Orm opini'is pli kred'ebl'e, ke ili aparten'as al la popol'o de la kalif'o, ĉar neni'u kruc'o est'as vid'ebl'a sur ili'a'j ŝild'o'j kaj standard'o'j. Toke dir'is, ke li ĝoj'as, ke li pov'as komenc'i la batal'o'n ne'soif'a, ĉar ŝajn'as, ke ĝi est'os varm'eg'a.
—Kaj tiu'j, kiu'j tra'viv'os, li dir'is, hav'os i'o'n por rakont'i, ĉar tiu'j hom'o'j aspekt'as fervor'a'j kaj est'as mult'a'j kompar'e kun ni.
La fremd'ul'o'j nun est'is proksim'a'j kaj paf'is svarm'o'j'n da sag'o'j; ili lert'e rem'is kaj sukces'is ĉirkaŭ'i la ŝip'o'j'n kaj atak'is el ĉiu'j flank'o'j, kie ili pov'is. Tiu ŝip'o, kiu'n konduk'is Berse, ir'is plej proksim'e al la bord'o, kaj inter ĝi kaj la bord'o neni'u pov'is ven'i; sed la ŝip'o de Krok est'is la plej dekstr'a, kaj tie tuj far'iĝ'is akr'a batal'o. Du ŝip'o'j de la fremd'ul'o'j si'n lok'is unu apud la ali'a laŭ la long'o de ĝi'a al'mar'a flank'o; ili si'n al'kroĉ'is per ĉen'o'j kaj grapl'o'j, kaj la vir'o'j kur'is kri'eg'ant'e de la ekster'a ŝip'o al la proksim'a kaj komenc'is ĉiu'j grimp'i al la ŝip'o de Krok. Ili al'kur'is kun super'fort'o kaj grand'a furioz'o kaj sci'pov'is rapid'e manipul'i si'a'j'n arm'il'o'j'n; la ŝip'o de Krok nun est'is tre pez'ig'it'a kaj rest'is mal'antaŭ la du ali'a'j. Tri'a mal'amik'a ŝip'o penetr'is inter ili kaj la bord'o kaj sukces'is al'kroĉ'i si'n; la batal'o nun evolu'is tiel, ke la ŝip'o de Berse kaj la tri'a ŝip'o mov'iĝ'is en la golf'o al la mar'o kun kvar mal'amik'a'j ŝip'o'j ĉirkaŭ si, kontraŭ kiu'j ili plen'fort'e batal'is, dum la ŝip'o de Krok rest'is sam'lok'e kaj batal'is kontraŭ tri. La vent'o nun fort'iĝ'is, kaj la du ŝip'o'j de Berse mov'iĝ'is ĉiam pli al la mar'o aŭd'ig'ant'e laŭt'a'n batal'bru'o'n kaj kun larĝ'a'j sang'o'stri'o'j post si en la akv'o.
Mal'mult'e da temp'o rest'is al la ŝip'an'o'j de Krok pens'i pri la ŝip'o'j de Berse kaj vid'i, kiel marŝ'as la afer'o'j por ili, ĉar al ĉiu sufiĉ'is la okup'o kontraŭ'batal'i la mal'amik'o'j'n, kiu'j li'n atak'is. Tiom da mal'amik'o'j trans'ven'is per unu foj'o unu ŝip'rand'o'n, ke la ŝip'o klin'iĝ'is kaj preskaŭ renvers'iĝ'is; kaj malgraŭ tio, ke mult'a'j est'is frap'it'a'j kaj fal'is en la akv'o'n aŭ re'e'n en si'a'n ŝip'o'n, tamen sufiĉ'e mult'a'j rest'is, kaj ĉiam pli sekv'is el ambaŭ flank'o'j. Krok kuraĝ'e lukt'is, kaj tiu'j, kiu'j'n li traf'is, ne plu hav'is i'o'n por dir'i; sed baldaŭ li vid'is, ke la super'fort'o de la mal'amik'o'j est'as tro grand'a. Li tiam for'ĵet'is la ŝild'o'n kaj kur'is laŭ la ŝip'rand'o kaj sving'is si'a'n hak'il'o'n per ambaŭ man'o'j kaj dis'hak'is du el la ĉen'o'j, kiu'j fiks'is la ŝip'o'j'n unu al ali'a; sed fal'int'a mal'amik'o kapt'is unu el li'a'j krur'o'j, kaj en tiu sam'a moment'o li ricev'is lanc'o'pik'o'n inter la ŝultr'o'j kaj fal'is antaŭ'e'n en la mal'amik'a'n ŝip'o'n, kie mult'a'j si'n ĵet'is sur li'n, kaj li est'is kapt'it'a kaj lig'it'a.
Nun mult'a'j el la ŝip'an'o'j de Krok fal'is kiel ebl'e plej long'e si'n defend'int'e; kaj fin'e la tut'a ŝip'o est'is sen ŝip'an'o'j krom kelk'a'j, kiu'j est'is prem'it'a'j al la pru'o; Toke kaj Orm est'is inter ili. Toke hav'is sag'o'n en la femur'o, sed pov'is ankoraŭ star'i; Orm hav'is vund'o'n sur la frunt'o kaj mal'bon'e vid'is pro la sang'o, kiu flu'is al li en la okul'o'j'n.
Ambaŭ est'is tre lac'a'j. La glav'o de Toke romp'iĝ'is kontraŭ la fer'o'n de ŝild'o; li paŝ'is mal'antaŭ'e'n kaj ven'is proksim'e al barel'o da bier'o, kiu est'is pren'it'a de la fortik'aĵ'o kaj met'it'a en la pru'o'n. Li for'ĵet'is la glav'o'stump'o'n kaj pren'is la barel'o'n per ambaŭ man'o'j kaj sukces'is ĝi'n lev'i super si'a kap'o.
—Al io ĝi ankoraŭ pov'as util'i, li dir'is, kaj ĝi'n ĵet'is kontraŭ la plej proksim'a'j'n mal'amik'o'j'n, tiel ke unu aŭ du frakas'iĝ'is kaj mult'a'j fal'is.
Li nun vok'is al Orm kaj al la ali'a'j, ke ĉi tie rest'os neni'o far'ebl'a, kaj per tio li salt'is kun kap'o antaŭ'e en la akv'o'n por klopod'i naĝ'i ĝis la bord'o. Orm kaj la ali'a'j, ĉiu'j kiu'j pov'is si'n for'ŝir'i de la mal'amik'o'j, post'salt'is. Lanc'o'j kaj sag'o'j persekut'is ili'n, kaj kelk'a'j est'is traf'it'a'j; Orm sub'akv'iĝ'is kaj ven'is re'e al la surfac'o kaj naĝ'is kiel ebl'e bon'e.
En si'a'j mal'jun'a'j tag'o'j li dir'is pri tio, ke mal'mult'e est'as pli ĝen'e ol naĝ'i vest'it'a per maŝ'ĉemiz'o, kiam oni est'as lac'a kaj la ĉemiz'o est'as mal'vast'a. Baldaŭ kaj Toke kaj Orm est'is tut'e sen fort'o'j kaj preskaŭ dron'is; unu el la mal'amik'a'j ŝip'o'j post'sekv'is ili'n, kaj neni'o'n ili pov'is far'i, sed ili est'is lev'it'a'j el la akv'o kaj lig'it'a'j.
Nun la fremd'ul'o'j est'is venk'int'a'j kaj rem'is al la bord'o por ekzamen'i si'a'n gajn'o'n kaj en'ter'ig'i si'a'j'n mort'int'o'j'n. La mort'int'a'j'n ŝip'an'o'j'n de Krok ili ĵet'is en la mar'o'n, kaj ili komenc'is serĉ'fos'ad'i en la ŝarĝ'o; la kapt'it'o'j est'is konduk'it'a'j sur la bord'o'n kaj ek'sid'is sur la grund'o, kun lig'it'a'j brak'o'j kaj zorg'e gard'at'a'j; ili kun'e est'is naŭ, kaj ĉiu'j hav'is vund'o'j'n. Ili atend'is mort'ig'o'n kaj sid'is silent'a'j kaj rigard'is la mar'o'n; la ŝip'o'j de Berse kaj la mal'amik'o'j, kiu'j mal'aper'is kun ili, ne est'is vid'ebl'a'j.
Toke suspir'is kaj komenc'is murmur'i por si mem; post tio li dir'is:
Iam bier'o'n mi disip'is;
valhal'e mi trink'os
med'o'n laŭ sort’ .
Orm kuŝ'is sur'dors'e kaj rigard'is la ĉiel'o'n; li dir'is:
Lakt'o'n kaj pan'o'n,
kie nask'iĝ'is,
trink'us prefer'e
mi: hejm'e en kort’ .
Krok est'is la plej mal'gaj'a, ĉar dum la tut'a ekspedici'o li si'n sent'is bon'ŝanc'ul'o kaj hero'o, kaj nun li vid'is si'a'n bon'ŝanc'o'n rapid'e romp'iĝ'i; li vid'is la mort'ig'it'o'j'n est'i ĵet'at'a'j en la mar'o'n kaj dir'is:
Mar'plug'ist'o'j el pen’
profit'is;
jen la pag'o:
malic'a mort’ .
Toke dir'is, ke super'as li'a'n supoz'o'n tio, ke tri poet'o'j est'as en la societ'o.
—Kvankam vi'a lert'ec'o far'i vers'o'j'n ne egal'as la mi'a'n, li dir'is al Orm kaj Krok, tamen ekzist'as ankaŭ por vi la konsol'o, ke ĉe la banked'o de la di'o'j la poet'o'j trink'as el la plej grand'a'j korn'o'j.
Nun aŭd'iĝ'is kri'o'j, kaj mult'a vok'ad'o ek'bru'is en la ŝip'o, ĉar la fremd'ul'o'j trov'is la jun'ul'in'o'n en ŝi'a kaŝ'ej'o. Ili ŝi'n ven'ig'is sur la bord'o'n, kaj ŝajn'is, ke far'iĝ'os kverel'o pri tio, al kiu ŝi aparten'os, ĉar mult'a'j vir'o'j ŝi'n tir'is, dum ili akr'e grak'ad'is kaj trem'ig'is la nigr'a'j'n barb'o'j'n. Toke dir'is: —Pri la bird'in'o lukt'as la kornik'o'j, kiam la akcipitr'o sid'as kun flug'il'o romp'it'a.
La knab'in'o est'is konduk'it'a al la ĉef'ul'o de la fremd'ul'o'j; li est'is gras'a hom'o kun part'e griz'a barb'o kaj or'o'ring'o'j en la orel'o'j; li port'is ruĝ'a'n mantel'o'n kaj en la man'o arĝent'a'n martel'o'n kun long'a, blank'a ten'il'o. Li ŝi'n rigard'is kaj kares'is si'a'n barb'o'n; post'e li ŝi'n al'parol'is, kaj oni pov'is rimark'i, ke ili pov'as unu la ali'a'n kompren'i. La knab'in'o hav'is iom por dir'i, kaj plur'foj'e ŝi fingr'o'montr'is en la direkt'o al la kapt'it'o'j; sed ĉe iu'j el li'a'j demand'o'j, kiam ankaŭ li fingr'o'montr'is al ili, ŝi dis'etend'is la man'o'j'n kaj sku'is la kap'o'n. La ĉef'ul'o de la fremd'ul'o'j kap'klin'is; post tio li don'is al ŝi ordon'o'n, je kiu ŝajn'is, ke ŝi prefer'us ĝi'n ne obe'i, ĉar ŝi etend'is la man'o'j'n al la ĉiel'o kaj vok'is; sed kiam li kun sever'a voĉ'o ŝi'n de'nov'e al'parol'is, ŝi far'iĝ'is ced'em'a kaj de'met'is la vest'o'j'n kaj star'is nud'a antaŭ li. Ĉiu'j li'a'j vir'o'j suspir'is kaj grat'is al si la barb'o'n kaj rav'it'e murmur'is, ĉar ŝi est'is tre bel'a de vert'o ĝis pland'o. La ĉef'ul'o ŝi'n ig'is ĉirkaŭ'e turn'iĝ'i, kaj li zorg'em'e ŝi'n ekzamen'is; li palp'is ŝi'a'j'n har'o'j'n, kiu'j est'is long'a'j kaj brun'a'j, kaj li tuŝ'is ŝi'a'n haŭt'o'n; post'e li star'iĝ'is kaj prem'is sigel'ring'o'n, kiu'n li port'is sur unu mez'fingr'o, kontraŭ ŝi'a'j'n ventr'o'n kaj brust'o'n kaj lip'o'j'n; kaj, i'o'n dir'ant'e al la si'a'j, li de'pren'is si'a'n ruĝ'a'n mantel'o'n kaj ĝi'n pend'ig'is ĉirkaŭ ŝi. Ĉe li'a'j vort'o'j ĉiu'j li'a'j vir'o'j met'is man'o'n kontraŭ la frunt'o'n kaj respekt'em'e murmur'is kaj si'n klin'is. La jun'ul'in'o nun si'n re'vest'is, sed re'ten'is la ruĝ'a'n mantel'o'n; manĝ'aĵ'o kaj trink'aĵ'o est'is port'at'a'j al ŝi, kaj ŝajn'e ĉiu'j ŝi'n rigard'is kun respekt'o.
La kapt'it'o'j sid'is silent'a'j kaj rigard'is tio'n; kaj kiam la knab'in'o ricev'is la mantel'o'n ĉirkaŭ si, kaj oni don'is al ŝi mang'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n, dir'is Orm, ke ŝajn'as, ke ŝi hav'as la plej favor'a'n bon'ŝanc'o'n el ĉiu'j, kiu'j est'is en la ŝip'o de Krok. Toke tio'n konsent'is kaj dir'is, ke est'as sever'a fat'o por li nur nun ŝi'n vid'i en ŝi'a plen'a bel'ec'o, kiam ŝi jam fal'is en la man'o'j'n de ali'a; ĉar nur mal'long'e ŝi aparten'is al li, kaj mult'a'j afer'o'j urĝ'is; kaj nun, li dir'is, li pov'us plor'i ĉe la pens'o, ke li neniam pov'os fend'i la krani'o'n de la gras'ventr'a griz'barb'ul'o, kiu ŝi'n palp'is.
—Sed tiu'n esper'o'n mi kov'as, li al'don'is, ke mal'mult'a'n ĝoj'o'n ŝi don'os al la mal'jun'ul'o; ĉar ek'de la unu'a hor'o mi trov'is ŝi'n bon'kondut'a kaj prudent'a, kvankam ni ne pov'is inter'parol'i; kaj tial ŝi cert'e ne mal'fru'os puŝ'i ponard'o'n en la korp'o'n de tiu antikv'a vir'kapr'o.
Krok sid'is silent'a kaj prem'it'a de si'a fatal'o, turn'it'a al la mar'o, ne zorg'ant'e pri tio, kio okaz'as sur la bord'o; nun li vok'is, kaj sam'temp'e la fremd'ul'o'j komenc'is fervor'e bru'i, ĉar kvar ŝip'o'j est'is vid'ebl'a'j en la golf'o kaj proksim'iĝ'is; tio est'is la ŝip'o'j, kiu'j batal'is kontraŭ Berse. Ili est'is mal'rapid'e rem'at'a'j, kaj baldaŭ est'is vid'ebl'e, ke unu el ili naĝ'is profund'e en la akv'o kaj hav'is damaĝ'o'n: unu ŝip'rand'o est'is romp'it'a mez'ŝip'e kaj mult'a'j rem'il'o'j romp'it'a'j.
Malgraŭ tio, ke la kapt'it'o'j est'is melankoli'a'j pro si'a mal'bon'ŝanc'o, mal'fort'a'j pro si'a'j vund'o'j kaj tre turment'at'a'j de soif'o, ili tamen ĉiu'j ek'rid'is ĉe tiu vid'o. Ĉar ili tuj kompren'is, ke unu el la ŝip'o'j de Berse sukces'is ĝi'n ram'i, kiam fort'iĝ'is la vent'o ekster la golf'o, kaj la mal'amik'o'j dev'is si'n de'ten'i de plu'a batal'o, kiam rest'is al ili nur tri bon'a'j ŝip'o'j, kaj ili re'rem'is kun la damaĝ'it'a. Nun iu'j komenc'is esper'i, ke Berse re'ven'os kaj ili'n sav'os. Sed Krok dir'is: —Li perd'is mult'a'j'n ŝip'an'o'j'n, ĉar li hav'is mal'amik'o'j'n en la ŝip'o kaj est'is tut'e okup'it'a, kiam mi last'e li'n vid'is. Kaj facil'e li pov'as kompren'i, ke ne'mult'a'j el ni viv'as, ĉar li ne vid'is ni'a'n ŝip'o'n for'las'i la golf'o'n. Tial li prefer'os pen'ad'i hejm'e'n kun tio, kio'n li hav'as, ĉu per ambaŭ ŝip'o'j, ĉu per unu, se la ŝip'an'o'j ne sufiĉ'as por ambaŭ. Kaj se li ating'os hejm'o'n eĉ per unu nur, la ekspedici'o de Krok est'os rakont'at'a kaj viv'os bon'e en la memor'o'j en Lister. Sed ni'n ili nun cert'e mort'ig'os el indign'o pro tio, ke du ni'a'j ŝip'o'j si'n sav'is.
La ver'o de tiu'j last'a'j vort'o'j de Krok tamen ne konfirm'iĝ'is, ĉar fin'e ili ricev'is akv'o'n kaj nutr'aĵ'o'n, kaj vir'o ven'is al ili kaj fleg'is ili'a'j'n vund'o'j'n. Ili tiam kompren'is, ke ili est'os sklav'o'j; iu'j opini'is, ke mort'i est'us prefer'ind'e, dum ali'a'j hezit'is, kio'n prefer'i. La ĉef'ul'o de la fremd'ul'o'j ig'is rem'sklav'o'j'n ven'i kaj parol'i kun ili; tiu'j ŝajn'is ven'i de mult'a'j divers'a'j popol'o'j kaj klopod'is per mult'spec'a'j son'o'j kaj blek'o'j; sed neni'u parol'is lingv'o'n, kiu'n la kapt'it'o'j pov'is kompren'i. La fremd'ul'o'j rest'is en tiu lok'o dum kelk'a'j tag'o'j kaj ripar'is la damaĝ'it'a'n ŝip'o'n.
En tiu ŝip'o mult'a'j rem'ist'o'j mort'is, kiam la ŝip'o de Berse ĝi'n ram'is, kaj la kapt'it'o'j dev'is ili'n anstataŭ'i. Ili kutim'is je rem'ad'o, kaj la labor'o ŝajn'is al ili komenc'e ne tro pez'a, ĉar ĉi tie sid'is ĉe ĉiu rem'il'o du rem'ist'o'j. Sed ili dev'is rem'i preskaŭ nud'a'j, kio komenc'e ŝajn'is al ili grand'a hont'o, kaj ĉiu hav'is unu krur'o'n katen'it'a al ĉen'o.
Kompar'e kun la ali'a'j ili'a haŭt'o komenc'e est'is tre blank'a; ili'a'j dors'o'j brul'vund'iĝ'is de la sun'o, kaj ĉiu sun'lev'iĝ'o port'is al ili pli'a'n turment'o'n. Sed post kelk'a temp'o ili hard'iĝ'is kaj forges'is kalkul'i tag'o'j'n kaj sci'is neni'o'n krom rem'i kaj dorm'i kaj sent'i mal'sat'o'n kaj soif'o'n kaj ricev'i trink'aĵ'o'n kaj nutr'i si'n kaj post tio de'nov'e rem'i. Fin'e ili akir'is tia'n kapabl'o'n, ke ili pov'is, lac'a'j pro pli ol ordinar'e pez'a pen'ad'o, ek'dorm'i ĉe la rem'il'o kaj tamen rem'i kiel la ali'a'j, ne perd'ant'e la ritm'o'n kaj ne al'tir'ant'e la vip'o'n de la pel'ist'o. Tiam ili jam est'is plen'taŭg'a'j rem'sklav'o'j.
Ili rem'is en varm'eg'o kaj en torent'a pluv'o, kelk'temp'e en agrabl'a mal'varm'et'o, sed neniam en mal'varm'o. Ili est'is sklav'o'j de la kalif'o, sed ili ne mult'e sci'is, kie'n ili rem'as kaj al kio serv'as ili'a'j pen'o'j.
Ili rem'is laŭ krut'a'j bord'o'j kaj riĉ'a'j mal'alt'a'j land'o'j kaj kun grand'a pen'o supr'e'n larĝ'a'j'n river'o'j'n kun fort'a flu'o; sur la strand'o ili vid'is vir'o'j'n brun'a'j'n kaj nigr'a'j'n kaj kelk'foj'e mal'proksim'e vir'in'o'j'n, kiu'j port'is vual'o'j'n; ili pas'is tra Njorvasundo kaj ven'is ĝis kie ĉes'is la potenc'o de la kalif'o, kaj ili vid'is riĉ'a'j'n insul'o'j'n kaj bel'a'j'n urb'o'j'n, kiu'j ĉiu'j est'is sen'nom'a'j por ili. Ili al'bord'iĝ'is en grand'a'j haven'o'j kaj est'is en'ferm'it'a'j en sklav'dom'o'j, ĝis de'nov'e est'is temp'o por el'rem'i; ili rem'is pen'eg'e persekut'ant'e fremd'a'j'n ŝip'o'j'n, ĝis ili'a'j kor'o'j preskaŭ krev'is, kaj spir'eg'ant'e kuŝ'is antaŭ'e'n'klin'it'a'j dum atak'o'j, kiu'j'n rigard'i ili pro lac'ec'o ne pov'is.
Ili sent'is neni'a'n mal'ĝoj'o'n kaj neni'a'n esper'o'n kaj neniu'j'n di'o'j'n al'vok'is; al ili sufiĉ'is rem'i kaj pri'atent'i tiu'n, kiu per vip'o rem'ig'is ili'n.
Li'n ili mal'am'is per grand'a mal'am'o, kiam li ekscit'is ili'n per la vip'o, sed ankoraŭ pli, kiam li dum sever'a rem'ad'o ĉirkaŭ'ir'is kaj en'ŝov'is al ili en la buŝ'o'n grand'a'j'n pan'pec'o'j'n tremp'it'a'j'n en acid'a vin'o; ĉar tiam ili sci'is, ke ili dev'os rem'i sen ripoz'o tiel long'e, kiel ili kapabl'os.
Li'a'j'n vort'o'j'n ili ne kompren'is; sed baldaŭ ili lern'is el la son'o de li'a voĉ'o sci'i, kiom da frap'o'j li intenc'as don'i al mal'zorg'ant'o; kaj al ili feliĉ'o est'is imag'i, ke li kruel'e mort'os kun gorĝ'o dis'ŝir'it'a aŭ dors'o skurĝ'it'a, ĝis el'rigard'os li'a'j ost'o'j tra la sang'o.
En si'a'j mal'jun'a'j tag'o'j Orm dir'is pri tiu temp'o, ke ĝi'a tra'viv'ad'o est'is long'a, sed ebl'as rapid'e ĝi'n rakont'i; ĉar ĉiu tag'o simil'is al ali'a'j, kvazaŭ est'us la temp'o sen'ŝanĝ'a. Sed kelk'a'j sign'o'j montr'is al li, ke pas'is la temp'o; unu est'is li'a barb'o. Li est'is la sol'a, kiu ek'sid'is ĉe la rem'il'o kiel sen'barb'a jun'ul'o, sed baldaŭ li'a barb'o komenc'is kresk'i kaj eĉ pli ruĝ'a far'iĝ'is ol li'a'j har'o'j, kaj fin'e ĝi est'is tiel long'a, ke ĝi tuŝ'is la rem'il'o'n, kiam li si'n klin'is super ĝi. Pli long'a ĝi ne far'iĝ'is, ĉar la mov'o'j de la rem'il'o ĝi'n el'frot'is je tiu long'ec'o; kaj el ĉiu'j manier'o'j pri'zorg'i la barb'o'n, li kutim'is dir'i, tiu est'as la plej mal'bon'a.
La ali'a sign'o est'is la kresk'o de li'a fort'o. Li est'is fort'a, kiam oni lig'is li'n al la rem'il'o kaj jam ricev'is kutim'o'n rem'i en la ŝip'o de Krok; sed la pen'o de sklav'o'j est'is pli sever'a ol tiu de liber'a'j hom'o'j, kaj komenc'e pov'is kap'turn'iĝ'o kaj sen'fort'o ek'posed'i li'n ĉe long'temp'a rem'ad'o, kiu fort'e streĉ'is li'n. Li vid'is vir'o'j'n krev'ig'i si'a'n kor'o'n kaj ricev'i sang'a'n ŝaŭm'o'n en la barb'o kaj fal'i mal'antaŭ'e'n sur la benk'o kun konvulsi'o'j en la korp'o kaj mort'i kaj est'i ĵet'it'a'j en la mar'o'n; sed li sci'is, ke ebl'as elekt'i inter nur du afer'o'j: rem'i tiel long'e kiel la ali'a'j rem'as, eĉ se li rem'os ĝis'mort'e, aŭ al'tir'i al si la vip'o'n de la pel'ist'o. Li kutim'is dir'i, ke konstant'e li elekt'is la unu'a'n, kvankam ĝi ne est'is tre al'streb'ind'a; ĉar unu foj'o'n tuj en la komenc'o li spert'is la vip'o'n, kaj post tio li sci'is, ke se tio ankoraŭ'foj'e okaz'os, tiam furioz'o posed'os li'n, kaj li'a mort'o est'os cert'a.
Tial li rem'is laŭ si'a plej grand'a kapabl'o, eĉ kiam kap'turn'iĝ'o posed'is li'n kaj brak'o'j kaj dors'o dolor'is; sed post kelk'a temp'o li ne mult'e rimark'is lac'ec'o'n. Li'a fort'ec'o ĉiam pli kresk'is, kaj li dev'is zorg'i, ke li ne tir'u tro fort'e kaj ne romp'u la rem'il'o'n, kiu'n li nun sent'is kiel baston'et'o'n en si'a'j man'o'j, ĉar romp'it'a rem'il'o kaŭz'is sever'a'n admon'o'n per la vip'o. Dum la tut'a temp'o kiel rem'sklav'o de la kalif'o li rem'is babord'a'n rem'il'o'n; el tio ven'is tio strang'a, ke li dekstr'a'man'a ek'sid'is ĉe la rem'il'o kaj ĝi'n for'las'is mal'dekstr'aman'a. Dum si'a tut'a viv'o post tio li manovr'is kaj kuler'o'n kaj glav'o'n per si'a mal'dekstr'a man'o, nur ĵet'ant'e lanc'o'j'n li est'is ĉiam plu dekstr'a'man'a. Tiu fort'o, kiu'n li tie akir'is kaj kiu super'is tiu'n de ali'a'j vir'o'j, bon'e konserv'iĝ'is, kaj la plej'mult'o de ĝi rest'is al li ankoraŭ dum li'a mal'jun'a aĝ'o.
Sed ankaŭ tri'a sign'o, krom la kresk'ad'o de li'a'j barb'o kaj fort'o, atent'ig'is al li, kiel pas'as la temp'o dum la pen'ad'o ĉe la rem'il'o; tio est'is, ke li iom komenc'is kompren'i el la lingv'o de fremd'ul'o'j, komenc'e unu aŭ ali'a'n vort'o'n, post'e ĉiam pli. Kelk'a'j sklav'o'j ven'is el for'a'j land'o'j sud'e kaj orient'e kaj parol'is lingv'o'j'n simil'a'j'n al boj'aĉ'o de hund'o'j, kiu'j'n kompren'is neniu'j krom ili mem; ali'a'j est'is kapt'it'o'j el krist'an'o'j nord'e kaj parol'is por si apart'a'n lingv'o'n, sed mult'a'j est'is andaluz'o'j, kiu'j est'is lig'it'a'j al la rem'il'o kiel rab'ist'o'j kaj ribel'ul'o'j, aŭ ĉar ili incit'is la kalif'o'n per nov'a'j instru'o'j pri si'a'j di'o kaj profet'o; kaj tiu'j parol'is la arab'a'n, sam'e kiel ili'a'j mastr'o'j. Ankaŭ la pel'ist'o kun la vip'o parol'is tiu'n lingv'o'n, kaj ĉar por ĉiu rem'ist'o est'is util'e klopod'i kompren'i, kio'n dezir'as tiu vir'o, li far'iĝ'is por Orm bon'a lingv'o'instru'ant'o ne pen'ant'e pri tio.
Ĝi est'is mal'facil'e kompren'ebl'a lingv'o kaj ankoraŭ mult'e pli mal'facil'e el'dir'ebl'a, kun son'o'j sid'ant'a'j profund'e en la gorĝ'o kaj simil'ant'a'j plej mult'e al korv'a grak'ad'o kaj ran'a kvak'ad'o; kaj al Orm kaj li'a'j kamarad'o'j ŝajn'is strang'e, ke ĉi tiu'j fremd'ul'o'j vol'as far'i al si la ĝen'o'n el'prem'i tia'j'n mal'facil'o'j'n son'o'j'n anstataŭ parol'i kiel far'as hom'o'j el la nord'o. Sed Orm si'n montr'is pli lern'em'a pri ĉi tiu lingv'o ol iu ali'a; ebl'e ĉar li est'is la plej jun'a, ebl'e ankaŭ ĉar al li ĉiam est'is facil'e lern'i tia'j'n mal'facil'a'j'n vort'o'j'n, kia'j trov'iĝ'as en mal'nov'a'j poem'o'j, eĉ kiam li ili'a'j'n senc'o'j'n ne kompren'is.
Tial okaz'is, ke Orm est'is la unu'a, kiu komenc'is kompren'i, kio'n oni dir'is al ili, kaj li ankaŭ est'is la sol'a, kiu per unu aŭ ali'a vort'o pov'is respond'i. Pro tio li far'iĝ'is parol'ant'o kaj interpret'ant'o por si'a'j kun'frat'o'j, tiel ke ordon'o'j est'is direkt'at'a'j al li; li dev'is inform'iĝ'i pri mult'a'j afer'o'j por la ali'a'j, far'ant'e demand'o'j'n laŭ si'a kapabl'o al tia'j rem'ant'o'j, kiu'j parol'is la arab'a'n kaj hav'is sci'o'j'n. Kvankam li est'is la plej jun'a inter la norman'o'j kaj sklav'o kiel la ali'a'j, li en tiu manier'o komenc'is aper'i kiel ĉef'ul'o, ĉar nek Krok nek Toke pov'is i'o'n lern'i el la fremd'a lingv'o; kaj post'e Orm ĉiam dir'is, ke post favor'a bon'ŝanc'o, fort'ec'o kaj lert'ec'o kun arm'il'o'j ekzist'as por hom'o inter fremd'ul'o'j neni'o pli util'a ol lern'o'kapabl'o.
La ŝip'o port'is kvin'dek soldat'o'j'n; kaj la rem'ant'o'j est'is kun'e sep'dek du ĉe dek ok par'o'j da rem'il'o'j. De benk'o al benk'o oni mult'e murmur'is pri iu aŭ ali'a ebl'ec'o el'las'iĝ'i el la katen'o'j kaj super'fort'i la soldat'o'j'n kaj akir'i liber'ec'o'n; sed la katen'o'j ĉirkaŭ la maleol'o'j est'is fortik'a'j kaj zorg'e kontrol'at'a'j, kaj gard'ist'o'j ĉiam deĵor'is, kiam la ŝip'o est'is ankr'it'a; kaj ankaŭ ĉe batal'o'j kontraŭ mal'amik'a'j ŝip'o'j oni task'is al iu'j el la soldat'o'j gard'i la sklav'o'j'n kaj mort'ig'i ĉiu'n, kiu montr'us mal'trankvil'o'n. Kiam ili est'is konduk'it'a'j de la ŝip'o en iu el la grand'a'j milit'haven'o'j de la kalif'o kaj est'is en'ŝlos'it'a'j en sklav'dom'o'j, ĝis la ŝip'o'j de'nov'e sur'mar'iĝ'is, ili est'is ten'at'a'j sub sever'a gard'o kaj neniam est'is permes'it'a'j kolekt'iĝ'i mult'op'e, kaj pro ĉio tio ĉi ŝajn'is al ili ĉiu'j, ke neni'o'n ali'a'n ili pov'as atend'i krom rem'i ĝis ven'os mort'o, aŭ ĝis iu mal'amik'a ŝip'o venk'os kaj ebl'e ili'n liber'ig'os. Sed la ŝip'o'j de la kalif'o est'is mult'a'j kaj ĉiam hav'is super'fort'o'n, kaj tial ankaŭ ne ĉi tiu ebl'ec'o est'is tre real'ec'a. Tiu'j, kiu'j per obstin'o kaj insult'o'j opon'is, est'is skurĝ'at'a'j ĝis mort'o aŭ est'is viv'a'j ĵet'it'a'j en la mar'o'n, sed foj'e, kiam la afer'o koncern'is fort'a'j'n rem'ant'o'j'n, ili est'is kastr'it'a'j kaj dev'is daŭr'ig'i la rem'ad'o'n; kaj kvankam la sklav'o'j neniam hav'is ebl'o'n proksim'iĝ'i al vir'in'o'j, ili opini'is tiu'n pun'o'n la plej kruel'a el ĉiu'j.
Eĉ kiam Orm en si'a mal'jun'ec'o rakont'is pri si'a rem'sklav'ec'o, li memor'is la lok'o'n de ĉiu sam'land'an'o en la ŝip'o, kaj ankaŭ la pli'mult'o de la ali'a'j; li pov'is en si'a rakont'ad'o ir'i de rem'il'o al rem'il'o kaj dir'i, de kia karakter'o est'is la vir'o'j, kiu'j tie sid'is, kaj kiu'j mort'is, kaj kiel ali'a'j pren'is ili'a'j'n lok'o'j'n, kaj kiu'j est'is plej mult'e skurĝ'at'a'j. Li dir'is, ke ne est'as mal'facil'e al li memor'i ĉio'n tio'n, ĉar en si'a'j sonĝ'o'j li oft'e de'nov'e sid'as en tiu ŝip'o kaj vid'as streĉ'it'a'j'n dors'o'j'n antaŭ si, kun vund'o'j de la vip'o, kaj aŭd'as la ĝem'ad'o'n de la vir'o'j ĉe pez'a rem'ad'o kaj ĉiam ankaŭ la proksim'iĝ'ant'a'j'n paŝ'o'j'n de la pel'ist'o mal'antaŭ si.
Est'is neces'a fortik'a lign'o en li'a lit'o, ke ĝi ne romp'iĝ'u, kiam li en ĝi serĉ'is apog'o'n por rem'il'tir'o en la sonĝ'o; kaj li dir'is, ke neni'u feliĉ'o pov'as super'i tiu'n, kiu'n li spert'as, kiam li vek'iĝ'as kaj trov'as, ke li nur sonĝ'is.
Tri rem'il'o'j'n antaŭ Orm, ĉe babord'o kiel li, sid'is Krok, kaj li est'is nun hom'o ŝanĝ'it'a. Est'is evident'e al Orm kaj la ali'a'j, ke rem'sklav'ec'o est'as al li pli sever'e prem'a ol al iu el la ali'a'j, ĉar li est'is hom'o kun kutim'o ordon'i, kiu long'e fid'is si'a'n bon'ŝanc'o'n. Li nun est'is silent'a kaj mal'oft'e respond'is al'parol'o'n de tiu'j sam'land'an'o'j, kiu'j sid'is plej proksim'e al li; kaj malgraŭ tio, ke li per si'a grand'a fort'o facil'e pov'us pri'zorg'i la rem'ad'o'n, li rem'is kvazaŭ du'on'e dorm'ant'a kaj ŝajn'is konstant'e absorb'it'a en pens'o'j pri io ali'a. Okaz'is, ke li far'iĝ'is mal'rapid'a, ke li'a rem'il'o perd'is la ritm'o'n; tiam li ricev'is akr'a'j'n vip'o'frap'o'j'n de la pel'ist'o. Neni'u li'n aŭd'is ĉe tiu'j okaz'o'j lament'i, eĉ ne li'n aŭd'is murmur'i mal'ben'o'n; li fort'e pren'is la rem'il'o'n kaj re'trov'is la ritm'o'n, sed li'a rigard'o pens'em'e sekv'is la pel'ist'o'n, kiam tiu re'pren'is si'a'n ir'ad'o'n, sam'e tiel, kiel hom'o rigard'as si'n'trud'a'n vesp'o'n, kiu'n frap'i ne ebl'as.
La kamarad'o de Krok ĉe la rem'il'o port'is la nom'o'n Gunne; li plend'is pri tio, ke mult'a'j vip'o'frap'o'j traf'is li'n pro Krok; sed Krok mal'mult'e respond'is al tiu'j plend'o'j. Sed fin'e je iu okaz'o, kiam la pel'ist'o jam fort'e frap'is ili'n ambaŭ, kaj la lament'ad'o kaj koler'o de Gunne est'is pli grand'a ol kutim'e, Krok rigard'is al li tiel, kvazaŭ li nur nun li'n rimark'us, kaj dir'is: —Pacienc'u, Gunne, ĉar ne long'e vi hav'os ĝen'o'n pro mi. Mi est'as ĉef'ul'o kaj ne adapt'it'a al tio ĉi, sed rest'as al mi unu afer'o'n pri'zorg'i, se sufiĉ'os por ĝi mi'a bon'ŝanc'o.
Post tio li neni'o'n pli dir'is, kaj kio'n pri'zorg'i li intenc'as, pri tio inform'iĝ'i Gunne ne pov'is.
Plej proksim'e antaŭ Orm sid'is du vir'o'j kun la nom'o'j Halle kaj Ögmund; ili mult'e parol'is inter si pri gras'a'j tag'o'j, kiu'j'n ili tra'viv'is, pri nutr'aĵ'o kaj bier'o kaj jun'ul'in'o'j en ili'a hejm'region'o, kaj mult'a'j'n manier'o'j'n mort'i ili el'pens'is por la pel'ist'o; sed i'a'n manier'o'n li'n ating'i ili neniam trov'is. Orm mem sid'is apud nigr'e'brun'a fremd'ul'o, kies lang'o pro iu mal'bon'ag'o li'a est'is for'tranĉ'it'a; tiu lert'e rem'is, kaj la vip'o mal'oft'e li'n tuŝ'is, sed Orm prefer'us sam'land'an'o'n apud si, aŭ almenaŭ hom'o'n parol'kapabl'a'n. La plej mal'bon'a, ŝajn'is al Orm, est'is, ke la sen'lang'ul'o, kiu ne kapabl'is parol'i, des pli kapabl'is tus'i, per tus'ad'o pli terur'a ol ĉia ali'a tus'ad'o, kiu'n aŭd'is Orm; tiam li'a vizaĝ'o far'iĝ'is griz'a, kaj li spir'ad'is kiel el'mar'ig'it'a fiŝ'o kaj aspekt'is tiel mizer'a, ke ne est'is atend'ebl'e, ke li long'e viv'os. Tio kaŭz'is tim'o'j'n ĉe Orm pri li'a propr'a san'o. Ĉar ŝajn'is al li, ke la viv'o kiel rem'sklav'o ne mult'e valor'as; sed pro tus'ad'o li ne vol'as mort'i, tio'n li sci'is aŭd'int'e la sen'lang'ul'o'n. Li far'iĝ'is deprim'it'a pro tiu'j pens'o'j kaj dezir'is, ke Toke sid'u pli proksim'e.
Toke sid'is plur'a'j'n rem'il'o'j'n mal'antaŭ Orm, kaj ebl'is al ili inter'parol'i nur mal'oft'e, kiam ili est'is konduk'at'a'j de aŭ re'e'n al la ŝip'o; ĉar en la sklav'dom'o ili sid'is katen'it'a'j kvar'op'e en mal'grand'a'j kamer'o'j laŭ si'a'j lok'o'j ĉe la rem'il'o'j. Al Toke rest'is li'a mal'nov'a humor'o, kaj li ankoraŭ pov'is trov'i afer'o'j'n, pri kiu'j rid'i; li oft'e kverel'is kun si'a benk'kamarad'o, vir'o nom'at'a Tume, kiu laŭ la opini'o de Toke far'is mal'pli ol du'on'o'n de la rem'ad'o kaj pli ol du'on'o'n de la si'n'nutr'ad'o; li kompil'is insult'poem'o'j'n, iam pri Tume, iam pri la pel'ist'o, kaj ili'n kant'is kiel rem'ad'kanzon'o'j'n, tiel ke Orm kaj la ali'a'j ili'n aŭskult'u.
Sed plej mult'e li si'n okup'is je el'pens'ad'o de rimed'o liber'iĝ'i; kaj la unu'a'n foj'o'n, kiam li kaj Orm pov'is inter'parol'i, li mal'kaŝ'is, ke li hav'as bon'a'n plan'o'n preskaŭ pret'a: li bezon'as nur konven'a'n pec'o'n de fer'o. Per tia est'us ebl'e romp'i ĉen'er'o'n en la pied'katen'o; tio dev'us okaz'i en mal'lum'a nokt'o, kiam la ŝip'o ripoz'as en haven'o kaj ĉiu'j dorm'as krom la nokt'gard'ist'o'j; vir'o post vir'o ricev'u la fer'o'n kaj silent'e romp'u la katen'o'j'n. Kiam ĉiu'j norman'o'j jam est'us liber'a'j, rest'us nur strangol'ad'o de la nokt'gard'ist'o'j sen bru'o en la mal'lum'o kaj pren'ad'o de ili'a'j arm'il'o'j; ven'int'e sur la ter'o'n ili cert'e trov'os plu'a'n el'ir'o'n.
Orm dir'is, ke tio est'us bon'a plan'o, se ĝi nur est'us efektiv'ig'ebl'a; kaj en la strangol'ad'o de la gard'ist'o'j, se la afer'o kontraŭ li'a supoz'o marŝ'us ĝis tio, li kred'as, ke li pov'os pren'i util'a'n part'o'n. Sed de kie ili ricev'os la fer'o'n? Kaj kiel nud'a'j hom'o'j, ĉiam observ'at'a'j, ne'vid'at'e pov'os port'i en la ŝip'o'n i'o'n tia'n? Toke suspir'is kaj dir'is, ke jen mal'facil'aĵ'o'j, kiu'j valor'as pri'pens'ad'o'n; sed pli bon'a plan'o ne est'as trov'ebl'a, kaj oni vid'u, kio okaz'os, kaj esper'u, ke si'n montr'os bon'ŝanc'a okaz'o.
Li ankaŭ ven'is en inter'parol'o'n kun Krok kaj rakont'is al tiu pri si'a plan'o; sed Krok distr'it'e aŭskult'is kaj mal'mult'e respond'is.
Iom da temp'o post'e la ŝip'o est'is tir'it'a sur la grund'o'n en ŝip'ripar'ej'o de la kalif'o por est'i skrap'at'a kaj peĉ'at'a; mult'a'j el la sklav'o'j, du'op'e katen'it'a'j, est'is okup'at'a'j per tiu labor'o, kaj la norman'o'j, kiu'j hav'is bon'a'n kapabl'o'n en ŝip'ripar'a meti'o, est'is inter ili. Arm'it'a'j gard'ist'o'j star'is ĉirkaŭ ili, kaj la pel'ist'o ĉirkaŭ'ir'is kun si'a vip'o kaj rapid'ig'is la labor'o'n; du gard'ist'o'j kun ark'o'j kaj glav'o'j li'n ĉie akompan'is por li'n ŝirm'i. Proksim'e al la ŝip'o peĉ'o est'is varm'ig'at'a en grand'a kaldron'o, kaj apud ĝi star'is barel'o kun trink'akv'o por la sklav'o'j.
Krok kaj Gunne star'is ĉe la barel'o kaj trink'is, kiam unu el la sklav'o'j ven'is port'ant'e si'a'n kamarad'o'n, kiu fal'is dum la labor'o kaj vund'is si'a'n pied'o'n, tiel ke li ne pov'is star'i per ĝi; li est'is sid'ig'it'a kaj ricev'is por trink'i, kaj la pel'ist'o ven'is por vid'i, kio okaz'as. La vund'it'o kuŝ'is sur la grund'o kaj ĝem'is, kaj la pel'ist'o, kiu est'is suspekt'em'a, li'n vip'o'frap'is por vid'i, ĉu li pov'as ek'star'i. Sed la vund'it'o rest'is kuŝ'ant'a, kaj ĉiu en la proksim'ec'o ten'is si'a'n rigard'o'n al li.
Krok star'is mal'mult'paŝ'e mal'antaŭ'e, ĉe la ali'a flank'o de la barel'o; li si'n mov'is pli proksim'e'n kaj tir'is post si Gunne, kaj li'a apati'o jam subit'e mal'aper'is. Kiam li est'is sufiĉ'e proksim'a kaj vid'is, ke la katen'o est'as sufiĉ'e long'a, li far'is al'salt'o'n kaj kapt'is la pel'ist'o'n je la zon'o kaj la nuk'o kaj li'n sving'is en la aer'o'n. Tiu laŭt'e muĝ'is, kaj la gard'ist'o, kiu star'is plej proksim'e, si'n turn'is kaj puŝ'is la glav'o'n en Krok. Sed ŝajn'e Krok neni'o'n rimark'is, sed far'is du tri paŝ'o'j'n flank'e'n kaj met'is la pel'ist'o'n kun kap'o mal'supr'e'n en la bol'ant'a'n peĉ'o'n; en tiu sam'a moment'o la ali'a gard'ist'o li'n glav'o'bat'is sur la kap'o'n.
Krok ŝancel'iĝ'is sed ten'is la rigard'o'n al tio, kio est'is vid'ebl'a de la pel'ist'o; li rid'is kaj dir'is: —Nun re'ven'is al mi la bon'ŝanc'o.
Tiam li fal'is kaj mort'is; kaj de ĉiu'j sklav'o'j, kiu'j vid'is la pel'ist'o'n tiel fin'i si'a'n viv'o'n, el'ir'is grand'a ĝoj'kri'o. Sed la ŝip'an'o'j de Krok ankaŭ sent'is funebr'o'n, kaj post'e ili oft'e parol'is inter si pri la ag'o de Krok kaj pri li'a'j last'a'j vort'o'j. Ili akord'is pri tio, ke li ag'is kiel ĉef'ul'o; kaj ili esper'is, ke la pel'ist'o, kiam li star'is en la kaldron'o, viv'is sufiĉ'e long'e por sent'i bon'e la peĉ'o'n. Toke far'is strof'o'n je la honor'o de Krok:
Pli ol vip'frap'o'n spert'is
mem la vip'int’, kun la kap'o
fund'e de l’ varm'a lav'sitel'o
de l’ mar'ĉeval'o.
Krok, kiu'n sort’ kruel'a
ig'is rem'il'o'sklav'o,
pren'is liber'o'n, venĝ'o'n:
jam li'a sort’ bon'iĝ'is.
Kiam ili de'nov'e el'rem'is, ili hav'is nov'a'n pel'ist'o'n; sed ĉiu'j opini'is, ke ili pov'as rimark'i, ke tiu propr'ig'is al si instru'o'n de la okaz'aĵ'o kaj pli si'n'gard'e uz'as la vip'o'n.
S E S A Ĉapitr'o: Pri la jud'o Salam'a'n kaj la regent'edz'in'o Subaida kaj kiel Orm ricev'is la glav'o'n Blu'lang'o.
La sen'lang'ul'o, kiu rem'is sam'a'n rem'il'o'n kiel Orm, far'iĝ'is ĉiam pli mizer'a kaj fin'e taŭg'is por mal'mult'o; kaj kiam la ŝip'o foj'e est'is en Malag'o, unu el la sud'a'j milit'haven'o'j de la kalif'o, oni for'pren'is li'n por met'i ali'a'n sur li'a'n lok'o'n. Orm dum la last'a temp'o dev'is far'i la pli grand'a'n part'o'n ĉe si'a rem'il'o kaj sci'vol'em'is, ĉu li ricev'os pli bon'a'n kamarad'o'n; sekv'ant'a'n maten'o'n tiu ven'is en la ŝip'o'n. Li est'is tren'at'a al la ŝip'o de kvar soldat'o'j, al kiu'j est'is pen'e li'n transport'i sur la al'ŝip'a ir'tabul'o, kaj jam distanc'e oni rimark'is, ke li ne perd'is la lang'o'n. Li est'is jun'a kaj bel'a vir'o, sen'barb'a kaj graci'a, kaj li kri'is kaj mal'ben'is pli ol oni iam aŭd'is sur la ŝip'o.
Li est'is port'at'a al si'a lok'o kaj ten'at'a tie, dum oni lig'is li'n al la pied'ĉen'o; kelk'a'j larm'o'j tiam flu'is sur li'a'j vang'o'j, sed ŝajn'is, ke ili'n kaŭz'is plej'part'e li'a koler'o. Kaj la ŝip'estr'o kaj la pel'ist'o ven'is li'n vid'i; li tuj komenc'is ili'n super'ŝut'i per minac'o'j kaj insult'o'j aplik'ant'e al ili mult'a'j'n nom'o'j'n neniam ĝis tiam aŭd'it'a'j'n, kaj ĉiu'j rem'ist'o'j kred'is, ke li tuj est'os sever'e vip'at'a. Sed la ŝip'estr'o kaj la pel'ist'o nur kares'is al si la barb'o'n kaj al'pren'is pens'em'a'n mien'o'n kaj zorg'e leg'is dokument'o'n, kiu'n la soldat'o'j al'port'is; je kelk'a'j lini'o'j ili kap'jes'is, je ali'a'j ili kap'ne'is kaj pri'pens'em'e parol'is inter si, dum la nov'ul'o kri'is al ili kaj ili'n nom'is putin'fil'o'j, lard'o'manĝ'ant'o'j kaj koit'ant'o'j kun azen'in'o'j.
Fin'e, sku'int'e la vip'o'n kontraŭ li kaj admon'int'e al silent'o, la pel'ist'o for'ir'is kun la ŝip'estr'o; kaj tiam la nov'ul'o sen re'ten'o ek'plor'is kaj li'a tut'a korp'o sku'iĝ'is.
Ĉio'n tio'n ĉi Orm trov'is rimark'ind'a, kaj li pens'is, ke tiu nov'ul'o ne mult'e asist'os ĉe la rem'il'o, se li ne est'os vip'at'a; sed li tamen ĝoj'is pro tio, ke li ricev'is parol'kapabl'a'n kamarad'o'n anstataŭ la sen'lang'ul'o. Komenc'e la nov'e'ven'int'o tamen ne hav'is mult'o'n por dir'i al Orm malgraŭ amik'a al'parol'o, kaj ankaŭ li'a rem'ad'o est'is mal'fort'a; est'is en ĉiu manier'o mal'facil'e por li adapt'iĝ'i, kaj komenc'e li tre furioz'ad'is pri la nutr'aĵ'o, kiu'n ili ricev'is, kvankam tiu laŭ la opini'o de Orm cert'e est'is mal'abund'a, sed ĉiam tre bon'gust'a. Sed Orm est'is pacienc'a pri li kaj rem'is por ambaŭ kaj parol'is kuraĝ'ig'e al li tiom, kiom li pov'is, kaj demand'is pli ol unu foj'o'n, kiu li est'as kaj kial li al'ven'is tie'n. La ali'a fier'e rigard'is al li kaj ek'tir'is la ŝultr'o'j'n; fin'e li respond'is, ke li est'as hom'o de nobl'a famili'o kaj ne al'kutim'iĝ'is al tio, ke li est'u pri'demand'at'a de sklav'o'j, kiu'j eĉ ne sci'as parol'i kapabl'e.
Tiam Orm dir'is: —Pro tio, kio'n vi nun dir'is, mi pov'us pren'i vi'n je la nuk'o, tiel ke vi ĝi'n sent'us; sed est'as pli bon'e, ke ni ten'u pac'o'n inter ni kaj kon'at'iĝ'u. Sklav'o'j ni est'as ĉiu'j ĉi tie, vi sam'e kiel ni; kaj pli ol vi en ĉi tiu ŝip'o de'ven'as de bon'a famili'o, kaj al tiu'j mi aparten'as. Orm mi nom'iĝ'as kaj mi est'as fil'o de ĉef'ul'o. Kaj est'as ver'o, ke mi mal'mult'e sci'as vi'a'n lingv'o'n, sed vi pli mal'sci'as la mi'a'n, el kiu vi eĉ ne kon'as unu vort'o'n. Tial ŝajn'as al mi, ke ni est'as sam'e bon'a'j, vi kaj mi; aŭ se iu el ni est'as pli bon'a, supoz'ebl'e ne vi est'as tiu.
—Vi mal'bon'e parol'as, respond'is la nov'e'ven'int'o, sed ŝajn'as, ke vi hav'as bon'a'n prudent'o'n. Konsent'e, ke vi est'as de alt'rang'a famili'o en vi'a propr'a trib'o, sed kun mi vi ne pov'as konkur'i; ĉar patr'in'lini'e mi de'ven'as de tiu sam'a trib'o, al kiu aparten'is la Profet'o, pac'o rest'u ĉe li. Kaj sci'u, ke mi'a lingv'o est'as tiu de Allah mem, dum la diabl'o'j el'pens'is la ali'a'j'n por mal'help'i al la ver'a instru'o. Tial ni ne est'as egal'ul'o'j, vi kaj mi. Mi'a nom'o est'as Khalid, fil'o de Yazid; mi'a patr'o hav'is alt'a'n ofic'o'n ĉe la kalif'o, kaj mi posed'as grand'a'j'n riĉ'aĵ'o'j'n kaj mi'n okup'as nur per mi'a park'o, mi'a'j banked'o'j kaj per muzik'o kaj poezi'o. Est'as ver'o, ke mi nun mi'n okup'as per ali'a afer'o, sed tio ne long'e daŭr'os, verm'o'j maĉ'u la okul'o'j'n de tiu, kiu mi'n send'is ĉi tie'n! Mi kompil'is kanzon'o'j'n, kiu'j est'as kantat'a'j en tut'a Malag'o, kaj mal'mult'a'j poet'o'j nun viv'ant'a'j egal'as mi'n.
Orm dir'is, ke supoz'ebl'e abund'e da poet'o'j si'n trov'as en la regn'o de la kalif'o, ĉar unu tia'n li jam renkont'is pli fru'e. Khalid dir'is, ke iu'senc'e ili est'as mult'nombr'a'j, ĉar mult'a'j klopod'as far'i poezi'o'n; sed la ver'a'j poet'o'j est'as mal'mult'a'j.
Ili nun komenc'is bon'e akord'i malgraŭ tio, ke Khalid rest'is mal'fort'a rem'ant'o kaj dum iu'j period'o'j apenaŭ pov'is far'i i'a'n ajn util'a'n labor'o'n, ĉar li'a'j man'o'j est'is sen'haŭt'ig'it'a'j de la rem'il'o; baldaŭ li rakont'is al Orm, kial li est'is sklav'ig'it'a kiel rem'ist'o. Mult'o'n li dev'is el'dir'i plur'foj'e kaj klar'ig'i per ali'a'j vort'o'j, ĉar li est'is mal'facil'e kompren'ebl'a; sed Orm fin'e kompren'is la pli grand'a'n part'o'n.
Khalid dir'is, ke li'a mal'bon'ŝanc'o ven'is el tio, ke la plej bel'a virg'ul'in'o en tut'a Malag'o est'as fil'in'o de la vic'estr'o de la kalif'o en la urb'o, kaj tiu vic'estr'o est'as hom'o de mal'alt'rang'a origin'o kaj malic'a spirit'o.
Sed la bel'ec'o de li'a fil'in'o est'as tiel grand'a, ke eĉ ne poet'o pov'us rev'i pri io pli bel'a, kaj ŝi'n Khalid unu foj'o'n hazard'e ek'vid'is ne'vual'it'a ĉe rikolt'fest'o. Post tio li am'is ŝi'n pli ol ĉiu'j'n vir'in'o'j'n kaj je ŝi'a glor'o kre'is kant'o'j'n, kiu'j fand'iĝ'as en la buŝ'o. Rest'ant'e sur tegment'o proksim'e al ŝi'a dom'o li sukces'is ŝi'n ek'vid'i, kiam ŝi trov'iĝ'is sol'a sur si'a tegment'o.
Tiam li fervor'e ŝi'n salut'is etend'ant'e la man'o'j'n al ŝi, kaj tio ŝi'n persvad'is lev'i de'nov'e la vual'o'n. Tio est'is sign'o, ke ankaŭ ŝi am'as li'n; kaj pro ŝi'a grand'a bel'ec'o li sent'is si'n rav'it'a.
Cert'iĝ'int'e ke la knab'in'o bon'vol'as al li, li far'is riĉ'a'j'n donac'o'j'n al ŝi'a serv'ist'in'o kaj per'e de ŝi send'is mesaĝ'o'j'n. Post tio la vic'estr'o for'vetur'is por raport'i al la kalif'o pri si'a ofic'ad'o, kaj la knab'in'o send'is al Khalid ruĝ'a'n flor'o'n. Tiam Khalid si'n trans'vest'is en mal'jun'ul'in'o'n; kaj help'at'e de la sklav'in'o li en'ven'is al la knab'in'o kaj plur'a'j'n foj'o'j'n amor'ĝu'is kun ŝi. Sed unu tag'o'n en la urb'o ŝi'a frat'o al'kur'is kontraŭ li kun glav'o, kaj en la lukt'o tiu, pro la batal'lert'ec'o de Khalid, est'is vund'it'a. Post tio la vic'estr'o re'ven'is hejm'e'n, kaj Khalid est'is arest'it'a kaj konduk'it'a antaŭ li'n.
Ĉe tiu'j vort'o'j Khalid mal'hel'iĝ'is pro furioz'o; li kun mal'am'o kraĉ'is kaj kri'is mal'ben'o'j'n pri la vic'estr'o. Post tio li daŭr'ig'is: —Laŭ la leĝ'o li hav'is neniu'n akuz'o'n kontraŭ mi. Est'as ver'e, ke mi far'is amor'o'n kun li'a fil'in'o; sed kompens'e mi en'met'is ŝi'n en bel'a'j'n kant'o'j'n; kaj ke vir'o kun de'ven'o kiel la mi'a ne pov'as edz'in'ig'i mal'alt'origin'a'n fil'in'o'n de berber'o, tio'n eĉ ŝi'a patr'o dev'us kompren'i. Li'a'n fil'o'n mi vund'is; sed tiu est'is atak'int'a mi'n, kaj nur pro mi'a mild'ec'o mi las'is li'n for'kur'i viv'ant'a. Pro tio tiu vic'estr'o dev'us sent'i dank'em'o'n al mi, se li est'us just'em'a hom'o, sed anstataŭ'e li konsil'iĝ'is kun si'a malic'o, kiu est'as plej grand'a en Malag'o, kaj jen kio'n li el'pens'is. Aŭskult'u, ho pagan'o, kaj mir'u! Orm volont'e aŭskult'is, kvankam mult'a'j vort'o'j est'is ne'kon'at'a'j al li; kaj la vir'o'j, kiu'j sid'is sur la plej proksim'a'j benk'o'j ankaŭ aŭskult'is, ĉar Khalid el'dir'is si'a'n rakont'o'n per laŭt'a voĉ'o.
—Li leg'ig'is unu el mi'a'j plej bel'a'j poem'o'j kaj demand'is, ĉu mi ĝi'n far'is. Kaj mi respond'is, ke ĉiu hom'o en Malag'o kon'as tiu'n poem'o'n kaj sci'as, ke mi ĝi'n far'is, ĉar ĝi est'as od'o pri Malag'o, kaj la plej bon'a iam kre'it'a. En tiu poem'o trov'iĝ'as ĉi tiu'j lini'o'j:
Mi sci'as kun plen'a cert’, se nur la Profet’ ĉe
ni al si de la vit-rikolt’ permes'us gust'um'o'n,
neniam li, kiel nun, for'bar'us, pro sci'o'mank’,
en si'a sever'a libr’ uv'suk'o-konsum'o'n.Feliĉ'a, kun ruĝ'a most’ sur barb’ kaj pokal'o plen'a,
li est'us per laŭd’ de l’ vin’ garn'int'a kler'lum'o'n.
Tio'n recit'int'e Khalid ek'plor'is kaj dir'is, ke pro tiu'j vers'o'j li est'is kondamn'it'a al rem'ad'o. Ĉar la kalif'o, kiu est'as vart'ant'o de la ĝust'a instru'o kaj anstataŭ'ant'o de la Profet'o sur la ter'o, decid'is, ke ĉiu, kiu insult'as la Profet'o'n aŭ mal'laŭd'as li'a'n instru'o'n, est'u sever'e pun'at'a; kaj la venĝ'avid'a vic'estr'o nun trov'is ĉi tiu'n manier'o'n plej bon'a por, sub ŝajn'o de just'ec'o, si'n venĝ'i kontraŭ li.
—Konsol'as mi'n, ke tio ĉi ne daŭr'os long'e; ĉar mi'a famili'o est'as pli potenc'a ol la li'a kaj ĝu'as favor'o'n de la kalif'o, kaj tial mi'a liber'iĝ'o baldaŭ ven'os. Kaj tial neni'u ĉi tie en la ŝip'o kuraĝ'as mi'n tuŝ'i per la vip'o; ili sci'as, ke oni ne sen'pun'e uz'as per'fort'o'n kontraŭ parenc'o de la Profet'o.
Orm demand'is, kiam viv'is la Profet'o, kaj Khalid dir'is, ke li viv'is antaŭ tri'cent kvin'dek jar'o'j. Orm tiam dir'is, ke ver'e est'is tiu Profet'o potenc'a hom'o, se li ankoraŭ pov'as protekt'i si'a'j'n parenc'o'j'n kaj ankoraŭ decid'i, kio'n trink'u li'a popol'o. Neni'u vir'o hejm'e en Skanio iam hav'is tiel grand'a'n potenc'o'n, eĉ ne Ivar Vidfamne, kiu est'is la plej potenc'a hom'o iam viv'int'a tie.
—Sed ja ver'o est'as, li al'don'is, ke hejm'e ĉe ni neni'u ŝov'as si'a'n naz'o'n en tio'n, kio'n trink'as ali'a, ne reĝ'o'j nek ali'a'j.
La kapabl'o de Orm mult'e kresk'is, post kiam far'iĝ'is Khalid li'a kamarad'o, ĉar tiu konstant'e parol'is kaj hav'is mult'o'n por rakont'i; kaj post kelk'a temp'o li sci'vol'is, kie situ'as la land'o de Orm kaj kio kaŭz'is la sid'ad'o'n de Orm sur tiu benk'o. Orm tiam rakont'is al li pri la ekspedici'o de Krok kaj kiel li mem ek'vojaĝ'is kaj pri tio, kio post'e okaz'is. Ĉio'n rakont'int'e laŭ si'a ebl'o, li dir'is: —Mult'o de tio ĉi okaz'is pro ni'a renkont'o kun tiu jud'o Salam'a'n.
Ebl'e li est'is hom'o kun bon'ŝanc'o, ĉar li est'is liber'ig'it'a el si'a kapt'it'ec'o; kaj dum li est'is kun ni, ĉio okaz'is bon'e al ni. Li dir'is, ke li est'as potenc'a hom'o en urb'o nom'at'a Toledo, kie li est'as forĝ'ist'o de arĝent'o kaj plej el'star'a inter poet'o'j.
Khalid dir'is, ke li bon'e kon'as li'n, ĉar li'a'j arĝent'aĵ'o'j est'as vast'e fam'a'j; kaj ankaŭ kiel poet'o li est'as bon'a konsider'ant'e, ke li est'as Toled'an'o.
—Kaj antaŭ ne long'e, dir'is Khalid, mi aŭd'is migr'ant'a'n bard'o'n el la nord'o kant'i poem'o'n de li; kaj en ĝi li pri'skrib'is, kiel li fal'is en la man'o'j'n de asturi'a lim'graf'o kaj est'is tre turment'at'a de tiu, kaj kiel li si'n post'e liber'ig'is kaj gvid'is sovaĝ'a'j'n rab'ist'o'j'n kontraŭ li'a fortik'aĵ'o kaj sturm'is ĝi'n kaj mort'ig'is la lim'graf'o'n kaj met'is li'a'n kap'o'n sur palis'o'n al la kornik'o'j kaj port'is hejm'e'n li'a'j'n trezor'o'j'n. En si'a simpl'ec'o ĝi est'is taŭg'e kompil'it'a pec'o, sed sen tiu mol'ec'o en la ton'o uz'at'a de bon'a'j poet'o'j en Malag'o.
—Abund'e li si'n laŭd'as, dir'is Orm, kaj se li pov'is tiom plen'um'i por si'n venĝ'i kontraŭ mal'amik'o, dev'us ebl'i al li i'o'n far'i por rekompenc'i amik'o'j'n, kiu'j li'n mult'e help'is. Ni li'n liber'ig'is el sklav'ec'o kaj konker'is la fortik'aĵ'o'n kaj plen'um'is li'a'n venĝ'o'n; kaj se li est'as potenc'a hom'o en la land'o, li pov'us far'i al ni, kiu'j sid'as ĉi tie, serv'o'n. Ĉar kiel ni en ali'a manier'o far'iĝ'os liber'a'j, mi ne sci'as.
Khalid dir'is, ke Salam'a'n est'as kon'at'a pro si'a'j riĉ'aĵ'o'j kaj ke li hav'as bon'a'n reputaci'o'n ĉe la kalif'o malgraŭ tio, ke li ne si'n ten'as al la ĝust'a instru'o. Orm nun komenc'is sent'i esper'o'n, sed menci'is neni'o'n al si'a'j sam'land'an'o'j pri tio, kio'n sci'ig'is al li Khalid. Fin'iĝ'is tiel, ke Khalid promes'is send'i mesaĝ'o'n kaj salut'o'n al Salam'a'n en Toledo, tuj kiam li mem liber'iĝ'os.
Kiam la tag'o'j pas'is sen tio, ke liber'iĝ'o okaz'is al Khalid, tiu far'iĝ'is ĉiam pli mal'trankvil'a kaj mult'e furioz'is kontraŭ si'a'j indiferent'a'j parenc'o'j; li ankaŭ komenc'is el'pens'i grand'a'n poem'o'n pri la pere'ig'a'j efik'o'j de vin'o, pri kiu li esper'is, ke iu ĝi'n pov'os sur'paper'ig'i en iu haven'o kaj send'i ĝi'n al la kalif'o, tiel ke li'a'j ver'a'j pens'o'j pri tiu tem'o far'iĝ'u kon'at'a'j; sed kiam li ven'is al la task'o laŭd'e pri'kant'i akv'o'n kaj citron'a'n suk'o'n kiel i'o'n pli prefer'ind'a'n ol vin'o, li'a vers'far'a kapabl'o mal'kresk'is. Malgraŭ tio, ke li en si'a'j hor'o'j de deprim'iĝ'o daŭr'e kri'is insult'o'j'n kontraŭ la ŝip'estr'o'j, li est'is neniam tuŝ'at'a per la vip'o; kaj tio'n Orm konsider'is favor'a sign'o pri tio, ke li ne long'e rest'os tie.
Iu'n maten'o'n en iu el la orient'a'j haven'o'j, post kiam la ŝip'o kun mult'a'j ali'a'j re'ven'is de prem'a persekut'o post afrik'a'j mar'rab'ist'o'j, kvar vir'o'j ven'is sur la ŝip'o'n, kaj kiam Khalid ili'n ek'vid'is, ek'est'is turn'iĝ'o en li'a kap'o pro ĝoj'o, kaj la demand'o'j'n de Orm li ne aŭd'is.
Unu est'is ofic'ist'o kun grand'a kap'vest'o kaj ĝis'pied'a kaftan'o: li trans'don'is al la ŝip'estr'o leter'o'n, kiu'n tiu tuŝ'is per si'a frunt'o kaj post'e kun respekt'o leg'is; la ali'a ŝajn'is parenc'o de Khalid, ĉar tuj kiam tiu est'is mal'lig'it'a de la ĉen'o, ili brak'um'is kaj plor'is kaj inter'ŝanĝ'is kis'o'j'n kaj babil'is tre rapid'e sam'temp'e. La du ali'a'j vir'o'j est'is serv'ist'o'j, kiu'j port'is vest'o'j'n kaj korb'o'j'n; ili vest'is Khalid per bel'a vest'o kaj propon'is al li manĝ'o'n. Orm li'n vok'is por li'n memor'ig'i pri la promes'o; sed Khalid jam riproĉ'is al si'a parenc'o pro tio, ke tiu forges'is ven'ig'i barbir'o'n, kaj neni'o'n aŭd'is. Post'e Khalid kun si'a societ'o for'las'is la ŝip'o'n, kaj la ŝip'estr'o kaj la ŝip'an'o'j li'n respekt'e salut'is, kiam li for'ir'is; li fier'e kap'klin'is kaj ŝajn'is, kvazaŭ li apenaŭ iu'n vid'us, kaj li mal'aper'is brak'en'brak'e kun si'a parenc'o.
Orm pro tio far'iĝ'is melankoli'a; ĉar Khalid est'is por li bon'a societ'o, kaj ebl'e tiu nun en si'a liber'ec'o si'n sent'as tro alt'rang'a por memor'i, kio'n li promes'is. Ali'a'n vir'o'n oni lok'is apud Orm, gras'a'n komerc'ist'o'n, kiu pes'is per fals'a'j pez'il'o'j; tiu baldaŭ lac'iĝ'is kaj taŭg'is al ne mult'e, kaj kiam de temp'o al temp'o la vip'o li'n traf'is, li mult'e ĝem'ad'is kaj murmur'is pi'a'j'n litani'o'j'n por si mem. Li don'is al Orm mal'mult'e da ĝoj'o, kaj tiu'n temp'o'n en la ŝip'o Orm sent'is kiel la plej mal'facil'a'n. Li kroĉ'is esper'o'n al Khalid kaj Salam'a'n, sed ĉiam mal'pli dum la temp'o pas'is.
Sed fin'e en Kadiz'o okaz'is ili'a tag'o de bon'ŝanc'o. Ĉef'ul'o ven'is al la ŝip'o kun soldat'o'j, kaj ĉiu'j'n norman'o'j'n ili mal'lig'is de ili'a'j pied'fer'o'j; ili ricev'is vest'o'j'n kaj ŝu'o'j'n kaj est'is konduk'at'a'j al ali'a ŝip'o, kiu si'n direkt'is kontraŭ'flu'e laŭ la grand'a river'o ĉe Kordov'o. Ili dev'is asist'i ĉe la rem'ad'o supr'e'n laŭ la river'o, sed sen katen'o'j kaj vip'o kaj kun anstataŭ'ant'o'j; ili pov'is sid'i kun'e kaj sen mal'help'o inter'parol'i por la unu'a foj'o post long'a temp'o. Ili nun est'is rem'sklav'o'j dum du jar'o'j kaj pli grand'a part'o de la tri'a; kaj Toke, kiu mult'e kant'is kaj rid'is, dir'is, ke kio nun okaz'os al ili, li ne sci'as, sed unu afer'o'n li sci'as: urĝ'as, ke li pov'u ĉes'ig'i si'a'n soif'o'n. Sed Orm dir'is al li, ke li pri tio prefer'e atend'u ĝis oportun'a okaz'o; ĉar est'us ne'konven'e, se per'fort'aĵ'o'j okaz'us nun, kaj laŭ'kutim'e tia'j okaz'as laŭ li'a memor'o, kiam Toke ĉes'ig'as si'a'n soif'o'n. Toke konsent'is pri tio, ke li dev'as atend'i, sed dir'is, ke tiu atend'o est'os mal'facil'a. Ili ĉiu'j si'n demand'is, kio okaz'os, kaj Orm nun rakont'is pri tio, kiel li parol'is kun Khalid pri la jud'o. Ili tiam el'dir'is mult'a'n laŭd'o'n pri la jud'o kaj ankaŭ pri Orm, kaj malgraŭ tio, ke Orm inter ili est'is la plej jun'a, ili ĉiu'j konsider'is li'n si'a ĉef'ul'o.
Orm demand'is la soldat'estr'o'n, kio okaz'os al ili kaj pri tio, ĉu li kon'as la jud'o'n Salam'a'n; sed la soldat'estr'o sci'is nur tio'n, ke li laŭ si'a'j ordon'o'j dev'as konduk'i ili'n al Kordov'o, kaj la jud'o'n li ne kon'as.
Ili ven'is al la urb'o de la kalif'o kaj vid'is ĝi'n etend'iĝ'i ambaŭ'flank'e de la river'o kun dens'e situ'ant'a'j dom'o'j kaj blank'a'j palac'o'j kaj palm'ĝarden'o'j kaj tur'o'j. Ili mir'is pro ĝi'a grand'ec'o kaj bel'ec'o, kiu'j super'is ĉio'n, kio'n ili antaŭ'e kred'is; kaj ĝi'a riĉ'ec'o ŝajn'is al ili tiel grand'a, ke ĝi pov'us sufiĉ'i por abund'a pri'rab'ad'o de mar'vojaĝ'ant'o'j de la tut'a dan'a regn'o.
Ili est'is konduk'at'a'j en la urb'o'n kaj sci'vol'em'e rigard'is la mult'ec'o'n da hom'o'j; la vir'o'j plend'is pri tio, ke ne'mult'a'j vir'in'o'j est'as vid'ebl'a'j kaj ke ne'mult'e est'as vid'ebl'a de tiu'j, kiu'j trov'iĝ'as en la strat'o'j, ĉar ĉiam ili est'as kovr'it'a'j kaj vual'it'a'j.
—Ne mult'e est'us bezon'at'a, dir'is Toke, ke vir'in'o ŝajn'us al mi bel'a nun, se mi nur ven'us en rilat'o'n kun ŝi; ĉar jam tri jar'o'j'n ni est'as inter ĉi tiu popol'o, kaj dum tiu temp'o mi ne rilat'is kun eĉ unu.
—Se ni ricev'os liber'ec'o'n, dir'is Ögmund, ni pov'os abund'e rilat'i kun vir'in'o'j ĉi tie sam'e kiel iu ajn; ĉar la vir'o'j ĉi tie laŭ aspekt'o ne pov'as konkur'i kun ni.
—Ĉiu vir'o en ĉi tiu land'o, dir'is Orm, rajt'as ten'i kvar edz'in'o'j'n, post kiam li akcept'is la Profet'o'n kaj ties instru'o'n. Sed far'int'e tio'n, li rajt'as neniam trink'i vin'o'n.
—Tiu elekt'o ne est'as facil'a, dir'is Toke, ĉar ili'a bier'o est'as mal'fort'a laŭ mi'a gust'o. Sed ebl'e ni ĝis nun ne gust'um'is ili'a'n plej bon'a'n.
Kaj kvar vir'in'o'j ŝajn'as al mi laŭ mi'a bezon'o.
Ili ven'is al grand'a bien'o, kie mult'a'j soldat'o'j trov'iĝ'is, kaj dorm'is tie tiu'n nokt'o'n. En la sekv'ant'a maten'o al'ven'is fremd'ul'o, kiu ili'n konduk'is al dom'o proksim'a; ili tie ricev'is pri'zorg'o'n de ban'ist'o'j kaj barbir'o'j, kaj mal'varm'a trink'aĵ'o est'is propon'at'a al ili en mal'grand'a'j bel'a'j pelv'et'o'j. Post'e ili ricev'is pli mol'a'j'n vest'o'j'n, kiu'j ne tiom frot'is la haŭt'o'n; ĉar est'int'e dum long'a temp'o nud'a'j, ili sent'is vest'o'j'n rasp'a'j kontraŭ la haŭt'o. Ili reciprok'e si'n rigard'is kaj rid'is pri tio, kiel ŝanĝ'iĝ'is ili'a aspekt'o; kaj en grand'a surpriz'o pri ĉio tio ĉi ili est'is konduk'at'a'j en manĝ'o'salon'o'n, kie vir'o ven'is renkont'e kaj bon'ven'ig'is al ili. Ili tuj re'kon'is Salam'a'n malgraŭ tio, ke li nun ŝajn'is ali'a, ol kiam ili last'e li'n vid'is; nun ĉio atest'is, ke li est'as riĉ'a kaj potenc'a hom'o.
Li montr'is amik'ec'o'n al ili kaj propon'is al ili manĝ'i kaj trink'i kaj kondut'i kvazaŭ en propr'a dom'o; sed li forges'is la plej mult'o'n de tio, kio'n li sci'is de norman'a lingv'o, kaj tial nur Orm pov'is parol'i kun li.
Li dir'is, ke li far'is kiom ebl'e por ili, post kiam li aŭd'is, en kia mal'facil'a stat'o ili si'n trov'as; ĉar iam ili far'is al li plej grand'a'n serv'o'n, kaj nun est'as al li ĝoj'ig'e, ke li pov'as ili'n rekompenc'i. Orm li'n dank'is laŭ si'a plej bon'a kapabl'o; sed plej mult'e li vol'is ek'sci'i, li dir'is, ĉu ili nun est'as liber'a'j hom'o'j aŭ ĉiam plu sklav'o'j.
Salam'a'n respond'is, ke sklav'o'j de la kalif'o ili rest'os, tio'n ŝanĝ'i li ne pov'as; sed ili de nun serv'os en la gvardi'o, kiu konsist'as el la plej taŭg'a'j el la milit'kapt'it'o'j de la kalif'o kaj el sklav'o'j aĉet'it'a'j en fremd'a'j land'o'j. Tia'n gvardi'o'n, li dir'is, la kordov'a'j kalif'o'j ĉiam hav'is, ĉar tiel ili sent'is si'n pli sekur'a'j ol kun arm'it'a'j regn'an'o'j sub si'a propr'a tegment'o, kiu'j'n parenc'o'j kaj amik'o'j pli facil'e pov'us log'i al ribel'o, kiam mal'kontent'o reg'as en la land'o.
Sed antaŭ ili'a al'iĝ'o al la gvardi'o, li dir'is, ili nun est'os li'a'j gast'o'j por si'n iom re'freŝ'ig'i post si'a'j pen'o'j; kaj ĉe li ili rest'is dum kvin tag'o'j kaj sam'e bon'fart'is, kiel hero'o'j ĉe la tabl'o de Odin. Mult'a'j'n frand'aĵ'o'j'n ili manĝ'is, kaj trink'aĵ'o'j est'is port'at'a'j al ili, tuj kiam ili tio'n dezir'is; muzik'ist'o'j lud'is por ili, kaj ili ĉiu'n vesper'o'n far'iĝ'is gaj'a'j pro vin'o, ĉar al Salam'a'n neni'u profet'o mal'permes'is tiu'n trink'aĵ'o'n. Sed Orm kaj la ali'a'j ĉiam gard'is per okul'o Toke, ke li ne tro drink'u kaj ek'plor'u kaj far'iĝ'u danĝer'a. Ili'a gast'ig'ant'o propon'is al ĉiu el ili jun'a'n sklav'in'o'n por societ'o en la lit'o, kaj tio ili'n plej mult'e ĝoj'ig'is. Ili ĉiu'j li'n laŭd'is kiel grand'anim'a'n hom'o'n kaj ĉef'ul'o'n, bon'a kvazaŭ li ven'us de norman'a gent'o; kaj Toke dir'is, ke mal'oft'e fiŝ'kapt'o est'is tiel valor'a kiel tiu, per kiu li el'tir'is tiu'n nobl'a'n jud'o'n el la akv'o. Ili kuŝ'is long'e en la maten'o'j, sur pli mol'a'j kusen'o'j ol iam ili kon'is; kaj ĉe la tabl'o ili amik'e kverel'is pri tio, kiu el ili ricev'is la plej bon'a'n sklav'in'o'n, kaj neni'u vol'is for'ŝanĝ'i la si'a'n.
La tri'a'n vesper'o'n Salam'a'n dir'is al Orm kaj Toke, ke ili li'n akompan'u; ĉar trov'iĝ'as ankoraŭ unu person'o, kiu'n ili dank'u pro si'a liber'iĝ'o kaj kiu ebl'e pli far'is por ili ol li. Ili li'n akompan'is tra mult'a'j strat'et'o'j; kaj Orm demand'is, ĉu Khalid, la grand'a poet'o el Malag'o, ven'is al Kordov'o kaj ĉu li'n ili renkont'os. Respond'is Salam'a'n, ke tiu, kiu'n ili renkont'os, est'as pli alt'rang'a ol Khalid.
—Kaj nur fremd'ul'o, li kun decid'a ton'o al'don'is, pov'as kred'i, ke tiu Khalid est'as el'star'a poet'o, eĉ se li mem tio'n pretend'as. Kiam mi nombr'as la ver'e grand'a'j'n poet'o'j'n, kiu'j nun viv'as en la regn'o de la kalif'o, ni sum'e est'as nur kvin; kaj Khalid neniam est'os unu el ni, kiel ajn diligent'e li lud'os per la rim'o'j. Sed vi est'as prav'a, Orm, kiam vi pens'as amik'e pri li, ĉar sen li'a mesaĝ'o mi neni'o'n sci'us pri vi kaj vi'a'j sam'land'an'o'j, kaj tial, se vi li'n renkont'os, kaj li si'n nom'as poet'o, vi ne kontraŭ'dir'u li'n.
Orm respond'is, ke li posed'as sufiĉ'e da prudent'o por ne kontraŭ'dir'i poet'o'j'n koncern'e ili'a'n eminent'ec'o'n; kaj nun Toke sci'vol'is, kial li dev'as part'o'pren'i en tiu promen'o, kiam li ne kompren'as la konversaci'o'n kaj kiam li tiom bon'fart'us en la dom'o. Salam'a'n dir'is, ke li'a ĉe'est'o est'as neces'a, ĉar tia est'as la ordon'o.
Ili ven'is al ĉirkaŭ'barit'a ĝarden'o kaj al mal'vast'a pord'o, kiu est'is mal'ferm'it'a antaŭ ili; ili en'paŝ'is kaj ir'is antaŭ'e'n inter bel'a'j arb'o'j kaj mult'kolor'a'j herb'o'j kaj al'ven'is lok'o'n, kie lud'is grand'a fontan'o, kaj klar'a akv'o flu'is inter flor'o'j kaj herb'o'j en mal'grand'a'j serpent'um'ant'a'j river'et'o'j. El la kontraŭ'a direkt'o ven'is port'seĝ'o, port'at'a de kvar sklav'o'j, kaj mal'antaŭ ĝi ir'is du sklav'in'o'j kaj du nigr'a'j vir'o'j kun glav'o'j.
Salam'a'n halt'is kaj Orm kaj Toke sam'e; la port'seĝ'o est'is mal'lev'it'a kaj la sklav'in'o'j al'kur'is kaj ek'star'is respekt'e ĉe'flank'e, kiam vual'it'a vir'in'o el'paŝ'is. Salam'a'n ŝi'n profund'e salut'is tri foj'o'j'n kun si'a'j man'o'j kontraŭ si'a frunt'o kaj Orm kaj Toke kompren'is, ke ŝi dev'as est'i de reĝ'a famili'o; sed ili rest'is star'ant'a'j, ĉar si'n kurb'ig'i antaŭ vir'in'o ŝajn'is al ili ne'dec'a kondut'o por vir'o'j.
Ŝi fier'e kap'klin'is al Salam'a'n kaj rigard'is al Orm kaj Toke kaj i'o'n murmur'is sub si'a vual'o, kaj ŝi'a'j okul'o'j montr'is amik'ec'o'n. Salam'a'n de'nov'e si'n klin'is antaŭ ŝi kaj post tio dir'is: —Batal'ul'o'j de Nord'land'o, dank'u Ŝi'a'n Moŝt'in'o'n Subaida: ŝi'a potenc'o vi'n liber'ig'is.
Tiam Orm dir'is al ŝi: —Se vi asist'is en ni'a liber'iĝ'o, ni ŝuld'as al vi plej grand'a'n dank'o'n. Sed ni ne sci'as, kiu vi est'as, kaj ne sci'as, kial vi montr'is al ni tia'n favor'o'n.
—Tamen ni jam renkont'iĝ'is, ŝi dir'is, kaj ebl'e vi ambaŭ ne tut'e mi'n forges'is de tiam.
Per tio ŝi for'ŝov'is la vual'o'n, kaj la jud'o de'nov'e riverenc'is. Toke palp'is al si la barb'o'n kaj dir'is al Orm: —Ja est'as mi'a knab'in'o de la fortik'aĵ'o, kaj ŝi est'as nun eĉ pli bel'a ol tiam. Ŝi nepr'e hav'is favor'a'n bon'ŝanc'o'n, ĉar de'post tiam ŝi far'iĝ'is reĝ'in'o. Kaj mi vol'us sci'i, ĉu ŝi ĝoj'as mi'n re'vid'i.
Ŝi rigard'is al Toke kaj dir'is: —Kial vi parol'as al vi'a amik'o kaj ne al mi? Orm respond'is, ke Toke ne sci'kapabl'as la arab'a'n, sed ke li ŝi'n re'kon'as kaj opini'as, ke ŝi'a bel'ec'o est'as eĉ pli grand'a, ol kiam li last'e ŝi'n vid'is.
—Kaj ni ambaŭ ĝoj'as, Orm dir'is, ke vi pas'is al potenc'o kaj feliĉ'o; ĉar al ni ŝajn'as, ke ambaŭ vi merit'as.
Ŝi rigard'is al Orm kaj rid'et'is kaj dir'is: —Sed vi, ruĝ'a vir'o, sam'e kiel mi, lern'is ĉi tiu'n lingv'o'n. Kiu est'as pli brav'a batal'ant'o, vi aŭ vi'a amik'o, kiu est'is mi'a mastr'o? —Oni opini'as ni'n ambaŭ brav'a'j, dir'is Orm, sed mi est'as jun'a kaj ĝis nun ne tra'viv'is tiom, kiom li, kaj li akir'is grand'a'n reputaci'o'n tiu'n foj'o'n, kiam ni konker'is la fortik'aĵ'o'n, kie vi trov'iĝ'is. Tial mi pens'as, ke li ankoraŭ est'as pli brav'a el ni, kvankam li mem ne kapabl'as tio'n dir'i al vi en la lingv'o de ĉi tiu land'o. Sed pli brav'a ol ni est'is Krok, ni'a ĉef'ul'o, sed li jam mort'is.
Ŝi dir'is, ke ŝi memor'as Krok kaj ke brav'a'j ĉef'ul'o'j mal'oft'e long'e viv'as. Orm rakont'is, kiel li mort'is, kaj ŝi konsent'e kap'sign'is; post tio ŝi dir'is: —Inter vi kaj mi la sort'o mir'ind'e teks'is. Vi konker'is la fortik'aĵ'o'n de mi'a patr'o kaj mort'ig'is li'n kaj la pli'mult'o'n de tiu'j, kiu'j trov'iĝ'is tie, kaj pro tio mi dev'us mi'n venĝ'i kontraŭ vi. Sed mi'a patr'o est'is kruel'a hom'o kaj plej kruel'a kontraŭ mi'a patr'in'o, kaj mi li'n mal'am'is kaj li'n tim'is, kvazaŭ li est'us vil'a satan'o. Ke mort'o li'n traf'is, ŝajn'is al mi bon'e, kaj mi ne mal'ĝoj'is pro tio, ke mi ven'is inter fremd'ul'o'j'n, ankaŭ ne pro tio, ke vi'a amik'o mi'n am'is, kvankam est'is ĉagren'o, ke ni ne pov'is inter'parol'i. Mi ne tre ŝat'is la odor'o'n de li'a barb'o, sed li'a'j okul'o'j est'is gaj'a'j, kaj li'a rid'o est'is amik'a, kaj tio'n mi ŝat'is, kaj li'a'j man'o'j ne per'fort'is, kiam li mi'n tuŝ'is, ankaŭ kiam li est'is ebri'a kaj urĝ'em'a pro dezir'o. Neni'u blu'aĵ'o ek'est'is sur mi'a korp'o, kiam mi est'is kun li, kaj sur'voj'e al la ŝip'o li mal'pez'a'n ŝarĝ'o'n met'is sur mi'n.
Tial mi en tiu temp'o volont'e li'n akompan'us al vi'a land'o. Tio'n dir'u al li.
Orm ripet'is al Toke, kio'n ŝi dir'is. Tiu kontent'e aŭskult'is kaj dir'is: —Jen vi vid'as, kia est'as mi'a bon'ŝanc'o ĉe vir'in'o'j. Sed ŝi est'as el ĉiu'j la plej bon'a. Tio'n vi dir'u al ŝi de mi. Ĉu vi kred'as, ke ŝi intenc'as mi'n far'i eminent'a person'o en ĉi tiu land'o? Orm respond'is, ke pri tio ŝi neni'o'n menci'is, kaj don'int'e al ŝi la salut'o'n de Toke, li ŝi'n pet'is rakont'i, kio okaz'is al ŝi, de kiam ili dis'ir'is.
—La ŝip'estr'o mi'n konduk'is ĝis tie ĉi en Kordov'o, ŝi dir'is, kaj li mem mi'n ne tuŝ'is malgraŭ tio, ke mi dev'is star'i nud'a antaŭ li. Li vid'is en mi bon'a'n donac'o'n al si'a mastr'o, la vezir'o. Nun mi aparten'as al Almansur, la vezir'o de la kalif'o, kiu est'as plej potenc'a en la land'o, kaj post instru'ad'o al mi pri la instru'o'j de la Profet'o, li lev'is mi'a'n rang'o'n de sklav'in'o al plej'favor'at'a edz'in'o, ĉar li trov'is mi'a'n bel'ec'o'n pli grand'a ol tiu'n de ĉiu'j ali'a'j. Est'u laŭd'at'a Allah pro tio! Tiel per vi la sort'o mi'n favor'is, ĉar se vi ne est'us ven'int'a'j al la fortik'aĵ'o, mi ankoraŭ nun sid'us tie, tim'ant'e mi'a'n patr'o'n, kaj ricev'us ne'bon'a'n edz'o'n malgraŭ mi'a bel'ec'o. Kaj tial mi vol'is help'i al vi laŭ mi'a kapabl'o, kiam Salam'a'n, kiu forĝ'as mi'a'j'n plej bel'a'j'n juvel'o'j'n, sci'ig'is al mi, ke vi ankoraŭ viv'as.
—Al tri ni ŝuld'as dank'o'n, dir'is Orm, ĉar ili help'is al ni for'las'i la ŝip'benk'o'n: al vi, al Salam'a'n kaj al vir'o en Malag'o, kiu si'n nom'as Khalid. Sed nun ni sci'as, ke vi'a potenc'o est'as la plej grand'a, kaj tial ni dank'as al vi plej mult'e. Kaj tio est'as ni'a bon'ŝanc'o, ke ni renkont'is tia'j'n person'o'j'n, kia'j est'as vi kaj la du ali'a'j, ĉar ali'e ni ankoraŭ sid'us ĉe la rem'il'o'j kaj neni'o'n atend'us krom mort'o'n. Nun ni volont'e ek'serv'os al vi'a mastr'o kaj li'n asist'os kontraŭ li'a'j mal'amik'o'j. Sed est'as rimark'ind'e, ke vi hav'is potenc'o'n li'n persvad'i favor'e al ni'a liber'iĝ'o; ĉar ek'de la temp'o de la Lodbrok-fil'o'j, ni norman'a'j mar'vetur'ant'o'j est'as, ĉu ne, konsider'at'a'j mal'amik'o'j ĉi tie.
—Tiu'n serv'o'n vi far'is al mi'a mastr'o Almansur, ke vi konker'is la fortik'aĵ'o'n de mi'a patr'o kaj ŝov'is mi'n en li'a'n man'o'n. Kaj est'as inter ni kon'at'e, ke tiu'j, kiu'j ven'as de vi'a land'o, fidel'as al si'a'j promes'o'j kaj brav'e batal'as. Ĉar kaj la kalif'o Abderraĥman la Grand'a kaj li'a patr'o, la emir'o Abdallah, hav'is en si'a'j gvardi'o'j mult'a'j'n norman'o'j'n; ili tiam mult'e pri'rab'ad'is hispan'a'j'n bord'o'j'n, sed de tiam mal'mult'a'j ven'is, kaj antaŭ vi neniu'j est'as en la gvardi'o. Kaj se vi nun fidel'e serv'os al mi'a mastr'o Almansur, vi'a sold'o est'os bon'a; al vi kaj al vi'a'j sam'land'an'o'j la ĉef'ul'o de la gvardi'o don'os komplet'a'j'n batal'kostum'o'j'n kaj bon'a'j'n arm'il'o'j'n. Sed al vi ambaŭ mi hav'as donac'o'n.
Ŝi vok'is unu el la sklav'o'j de apud la port'seĝ'o, kaj tiu al'paŝ'is kun du glav'o'j; ili'n komplet'ig'is bel'e ornam'it'a'j ing'o'j kaj zon'o'j kun pez'a'j arĝent'a'j umbetoj. Unu el ili ŝi trans'don'is al Orm kaj la ali'a'n al Toke.
Ili akcept'is kun grand'a ĝoj'o, ĉar la stat'o de sen'arm'il'ec'o, kiu'n oni ĝis nun trud'is al ili, nask'is ĉe ili mank'o'sent'o'n. Ili el'tir'is la glav'o'j'n kaj ekzamen'is zorg'e la kling'o'j'n kaj prov'is, kiel konven'as la man'ten'il'o'j al la man'o'j. Salam'a'n rigard'is la glav'o'j'n kaj dir'is: —Tiu'j est'as forĝ'it'a'j en Toledo, kie trov'iĝ'as la plej kompetent'a'j forĝ'ist'o'j kaj por arĝent'o kaj por ŝtal'o. Ankoraŭ oni tie forĝ'as la glav'o'j'n rekt'a'j, kiel oni far'is en la epok'o de la got'a'j reĝ'o'j, antaŭ ol ven'is la serv'ant'o'j de la Profet'o al ĉi tiu land'o. Kaj pli bon'a'j'n glav'o'j'n neni'u forĝ'as.
Toke laŭt'e rid'is pro kontent'o kaj murmur'is por si mem kaj dir'is:
Long'e la lign'o'n rem'il'a'n
palp'is lukt'ist'a man’:
nun est'as bel'e, re'e
kling'o'n lukt'ist'a'n port'i.
Orm ne vol'is mal'super'i al li en kun'met'ad'o de vers'o'j; li pri'pens'is kaj etend'is la glav'o'n antaŭ si kaj dir'is:
Jen liv'a'man'e mi lev'as
glav'o'n de l’ bel'a dam’,
kiel ĉe l’ di'o'j Tir'o:
pov'as Serpent’ jam mord'i.
Subaida rid'is kaj dir'is: —Don'i al vir'o glav'o'n est'as kiel don'i al vir'in'o spegul'o'n: por neni'o ali'a la okul'o'j. Sed bon'e est'as vid'i, ke tiom bon'ven'iĝ'as donac'o'j; ili don'u al vi bon'ŝanc'o'n.
Orm dir'is al ŝi: —Ni nun ni'n sent'as kiel ĉef'ul'o'j, Toke kaj mi; ĉar tiel bon'a'j'n glav'o'j'n ni neniam vid'is. Se vi'a mastr'o Almansur simil'as al vi, li merit'as serv'ad'o'n.
Nun fin'o'n ating'is la renkont'o; ĉar Subaida dir'is, ke ven'is la temp'o por ŝi adiaŭ'i al ili kaj ke ebl'e ili ŝi'n ankoraŭ iu'n foj'o'n re'vid'os; kaj per tio ŝi en'ir'is la port'seĝ'o'n kaj est'is for'port'at'a.
Ili re'ven'is kun Salam'a'n al li'a dom'o, kaj ĉiu'j hav'is mult'o'n por dir'i laŭd'e al Subaida kaj pri ŝi'a'j bon'a'j donac'o'j. Salam'a'n dir'is, ke li ŝi'n kon'as jam pli ol unu jar'o'n; ĉar plur'a'j'n foj'o'j'n li al ŝi vend'is juvel'o'j'n, kaj li tuj vid'is, ke ŝi est'as tiu sam'a knab'in'o, kiu'n akir'is Toke en la fortik'aĵ'o de la malic'a lim'graf'o, malgraŭ ke ŝi'a bel'ec'o de tiam far'iĝ'is pli grand'a. Toke dir'is: —Ŝi est'as bel'a kaj bon'kor'a kaj ten'as en bon'a memor'o tiu'n, kiu'n ŝi ŝat'is; kaj por mi est'as mal'facil'e, kiam mi ŝi'n nun re'vid'as, sci'i, ke ŝi edz'in'iĝ'is al alt'rang'ul'o. Sed est'as bon'e, ke ŝi ne aparten'as al tiu dik'ventr'a mal'jun'ul'o kun la arĝent'o'martel'o, kiu ni'n kapt'is; ĉar tio est'us pli kruel'a sent'o. Kaj mi ne vol'as tro plend'i nun; ĉar la knab'in'o, kiu'n don'is al mi Salam'a'n, ne hav'as mank'o'n.
Nun Orm far'is demand'o'j'n pri tiu Almansur, la mastr'o de Subaida, kaj pri tio, kiel li pov'as est'i la plej potenc'a hom'o en la land'o, ĉar ja tia dev'us est'i la kalif'o; kaj Salam'a'n klar'ig'is la stat'o'n de tiu'j afer'o'j. La antaŭ'a kalif'o en Kordov'o, Haŝam la Erudici'a, fil'o de Abderraĥman la Grand'a, est'is potenc'a sinjor'o, kvankam li pas'ig'is la pli grand'a'n part'o'n de si'a temp'o leg'ant'e libr'o'j'n kaj konversaci'ant'e kun erudici'ul'o'j; mort'int'e li post'las'is jun'a'n fil'o'n port'ant'a'n la nom'o'n Hiŝam kaj est'ant'a'n nun kalif'o. Kaj por administr'i la regn'o'n dum ties infan'ec'o Haŝam en'ofic'ig'is la plej talent'a'n el si'a'j ofic'ist'o'j kun'e kun si'a favor'at'a edz'in'o, la patr'in'o de la infan'o, kaj tiu'j trov'is la potenc'o'n dolĉ'a kaj rest'ig'is la jun'a'n kalif'o'n en'ferm'it'a en kastel'o, pretend'ant'e, ke li est'as tro pi'a por si'n miks'i en mond'a'j'n afer'o'j'n. Kaj dum si'a reg'ad'o de la regn'o tiu ofic'ist'o plur'foj'e venk'ad'is kontraŭ la krist'an'o'j en la nord'o kaj pro tio ricev'is la nom'o'n Almansur, ”venk'ant'o”. La reĝ'in'o, patr'in'o de la kalif'o, jam long'e am'is Almansur pli ol i'o'n ali'a'n sur la ter'o; sed ŝi kaŭz'is al li enu'o'n; ĉar ŝi est'is pli mal'jun'a ol li kaj oft'e kverel'em'a koncern'e la potenc'o'n; kaj tial ankaŭ ŝi nun sid'as en'ferm'it'a kiel ŝi'a fil'o la kalif'o, kaj Almansur sol'a reg'as en la land'o en la nom'o de la kalif'o. Kaj pro tio, kio'n li far'is kontraŭ la kalif'o kaj la patr'in'o de la kalif'o, mult'a'j li'n mal'am'as; sed mult'a'j li'n am'as pro li'a'j venk'o'j kontraŭ la krist'an'o'j; kaj por si'a gvardi'o el fremd'ul'o'j li est'as bon'a mastr'o, ĉar ĝi'n li fid'as kiel ŝirm'o'n kontraŭ ĉiu'j tiu'j, kiu'j hav'as en si envi'o'n kaj mal'am'o'n kontraŭ li. Kaj tial est'as supoz'ebl'e, ke Orm kaj li'a'j sam'land'an'o'j hav'os prosper'a'j'n tag'o'j'n en la palac'o de Almansur, kiam pac'o reg'as, sed ankaŭ batal'o'j'n laŭ si'a apetit'o; ĉar ĉiu'n somer'o'n Almansur kutim'as el'marŝ'i kun grand'a arme'o, aŭ kontraŭ la reĝ'o de Asturi'o aŭ kontraŭ la graf'o de Kastilio aŭ kontraŭ la reĝ'o de Navaro kaj la aragonaj graf'o'j plej nord'e apud la lim'o de la frank'o'j. Por ĉiu'j tiu'j li est'as grand'a terur'o, tiel ke ili oft'e vol'as pag'i al li tribut'o'n por sav'i si'n de li'a vizit'o.
—Sed por ili est'as mal'facil'e si'n sav'i de li per pag'o'j, daŭr'ig'is Salam'a'n; kaj tio de'pend'as de tio, ke li est'as hom'o mal'feliĉ'a. Li est'as potenc'a kaj venk'ant'a, kaj en ĉiu'j entrepren'o'j li spert'is sukces'o'n, kaj tamen ni ĉiu'j sci'as, ke konstant'e li est'as turment'at'a de grand'a tim'eg'o. Ĉar li per'fort'is kontraŭ la kalif'o, kiu est'as la ombr'o de la Profet'o, kaj de tiu li ŝtel'is la potenc'o'n; kaj pro tio li tim'as la koler'o'n de Allah, kaj li ne hav'as pac'o'n en si'a anim'o. Ĉiu'n jar'o'n li klopod'as mal'koler'ig'i Allah per nov'a marŝ'o kontraŭ la krist'an'o'j; kaj tial li ne akcept'as tribut'o'n de ĉiu'j krist'an'a'j princ'o'j sam'temp'e kaj nur dum mal'long'a temp'o de ĉiu; ĉar kelk'a'j'n li ĉiam vol'as dispon'i al si, por ke li pov'u ili'n kun fervor'o plag'i per glav'o. El ĉiu'j milit'estr'o'j, kiu'j nask'iĝ'is en ĉi tiu land'o, li est'as la plej grand'a; kaj solen'a'n ĵur'o'n li far'is, ke li mort'u milit'ant'e kun si'a vizaĝ'o turn'it'a kontraŭ la ador'ant'o'j de plur'a'j di'o'j, kiu'j kred'as, ke la fil'o de Jozefo est'is di'o. Mal'mult'e li atent'as pri poezi'o kaj muzik'o, kaj mal'prosper'e est'as por poet'o'j nun, kompar'e kun la temp'o de Haŝam la Erudici'a; sed ripoz'ant'e li trov'as ĝu'o'n en or'aĵ'o'j, arĝent'aĵ'o'j kaj juvel'ŝton'o'j, kaj tial mi ne aparten'as al tiu'j, kiu'j plend'as pri li. Ĉi tiu'n dom'o'n ĉi tie en Kordov'o mi hav'ig'is al mi, por ke mi pli komfort'e pov'u komerc'ad'i kun li; li long'e prosper'u kaj ĉio'n bon'a'n ĝu'u, ĉar por arĝent'ist'o li ver'e est'as bon'a mastr'o.
Tio'n kaj pli Salam'a'n rakont'is al Orm, kaj Orm ĝi'n ripet'is al Toke kaj la ali'a'j; kaj ĉiu'j akord'is pri tio, ke tiu Almansur dev'as est'i rimark'ind'a regn'estr'o. Sed li'a'n tim'o'n antaŭ Allah est'is por ili mal'facil'e kompren'i, ĉar por norman'o'j est'is tim'o antaŭ la di'o'j ne'kon'at'a.
Antaŭ ol ven'is la hor'o, kiam ili for'las'u la dom'o'n de la jud'o, li don'is al ili bon'a'j'n konsil'o'j'n pri mult'a'j afer'o'j; kaj al Toke li don'is konsil'o'n, ke tiu est'ont'ec'e ne las'u rimark'i, ke iam Subaida aparten'is al li.
—Ĉar regn'estr'o'j ne pli ol ni ŝat'as vir'o'j'n, kiu'j rilat'is kun ili'a'j vir'in'o'j, li dir'is; kaj ŝi est'is brav'a, ke ŝi kuraĝ'is renkont'i vi'n du, eĉ kiam ĉe'est'is atest'ant'o'j, kiu'j vid'is, ke ĉio okaz'is dec'e. Almansur est'as observ'em'a sinjor'o en tio kiel en ĉi'a'j ali'a'j afer'o'j, kaj tial Toke dev'as si'n gard'i.
Toke dir'is, ke si'n kaŝ'as en tio neni'a danĝer'o; kaj ke ali'a afer'o nun plej mult'e okup'as al li la pens'o'j'n, nom'e kiel trov'i bon'a'n nom'o'n por li'a glav'o. Ĉar glav'o tia, kia est'as li'a, cert'e est'as forĝ'aĵ'o sam'e bon'a kiel la glav'o Gram, kiu aparten'is al Sigurd, aŭ Mimming, kiu aparten'is al Didrik, aŭ Skofnung, kiu'n port'is Rolf Krak'e; kaj tial ĝi dev'us hav'i nom'o'n kiel ili. Tamen li ne pov'is iu'n trov'i, kiu ŝajn'is al li sufiĉ'e bon'a, malgraŭ tio, ke li mult'e pri'pens'is. Sed Orm nom'is la si'a'n Blu'lang'o.
Ili for'las'is Salam'a'n kun mult'a'j dank'o'j kaj est'is konduk'it'a'j en la palac'o'n de Almansur, kie akcept'is ili'n soldat'estr'o; ili ricev'is batal'kostum'o'j'n kaj komplet'a'n arm'il'ar'o'n kaj ek'serv'is en la gvardi'o. Kaj por si'a'j sep sam'land'an'o'j Orm est'is ĉef'ul'o.
S E P A Ĉapitr'o: Pri la serv'ad'o de Orm ĉe Almansur kaj kiel li for'vel'is kun la sonor'il'o de sankt'a Jakobo.
Orm ek'serv'is ĉe la gvardi'o en Kordov'o en la ok'a jar'o de la re gado de la kalif'o Hiŝam; tio est'is tri jar'o'j'n antaŭ la milit'ekspedici'o de Bu'e Dik'a kaj Vag'n Åkesson al Norveg'uj'o. Kaj tie li serv'is dum kvar jar'o'j.
La vir'o'j en la gvardi'o ĝu'is grand'a'n reputaci'o'n kaj est'is pli bon'eg'e vest'it'a'j ol ali'a'j. Ili'a'j maŝ'kiras'o'j est'is mal'pez'a'j kaj mal'dik'a'j sed pli delikat'e forĝ'it'a'j kaj pli bon'e hard'it'a'j ol ĉiu'j kiras'forĝ'aĵ'o'j iam vid'it'a'j de Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j. Ili'a'j helm'o'j bril'is arĝent'e, kaj super la kiras'o ili foj'e port'is skarlat'a'j'n mantel'o'j'n; kaj ili'a'j ŝild'o'j hav'is laŭ'rand'e feston'o'j'n de bel'a'j skrib'sign'o'j. Sam'a'j sign'o'j est'is brod'it'a'j sur la grand'a flag'o de Almansur, kiu dum ties milit'marŝ'o'j ĉiam est'is port'at'a antaŭ li, kaj ili'a signif'o est'is: neni'u venk'as krom Allah.
Kiam Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j por la unu'a foj'o ven'is ĝis antaŭ Almansur, por est'i met'it'a'j antaŭ ties vid'o de la kolonel'o de la gvardi'o, ili surpriz'iĝ'is vid'ant'e li'n, ĉar ili kred'is li'n laŭ format'o de hero'o. Li est'is ne'rimark'ind'a person'o, sen'gras'a kaj du'on'e kalv'a kun verd'e'flav'a viz'a ̧haŭto kaj pez'a'j palpebr'o'j; li sid'is inter kusen'o'j sur larĝ'a kuŝ'mebl'o kaj mal'rapid'e grat'is al si la barb'o'n, dum li tre rapid'e parol'is al du ofic'ist'o'j, kiu'j sid'is sur la plank'o antaŭ li kaj not'is li'a'j'n ordon'o'j'n. Sur tabl'o apud li'a sid'lok'o star'is skatol'o el kupr'o kaj apud ĝi pelv'o kun frukt'o'j kaj grand'a plekt'it'a kaĝ'o; en ĝi kelk'a'j mal'grand'a'j simi'o'j lud'is kaj ĉirkaŭ'kur'is sur rad'o. Dum skrib'is la ofic'ist'o'j, kio'n li last'e dir'is, li pren'is frukt'o'j'n kaj ili'n en'ŝov'is inter la lat'o'j'n de la kaĝ'o kaj rigard'is, kiel inter'bat'as la simi'o'j pri la donac'o kaj etend'as si'a'j'n man'et'o'j'n por pli; sed li ne rid'et'is vid'ant'e ili'a'j'n artifik'o'j'n, sed fiks'rigard'is ili'n kun melankoli'a mien'o, dum li en'puŝ'is pli da frukt'o'j kaj de'nov'e ek'parol'is al la skrib'ist'o'j.
Post mal'long'e li las'is la skrib'ist'o'j'n kaj ordon'is al si'a kolonel'o, ke tiu proksim'iĝ'u kun si'a'j gvardi'an'o'j; li lev'is la okul'o'j'n de la kaĝ'o kaj rigard'is Orm kaj la ali'a'j'n. Li'a'j okul'o'j est'is nigr'a'j kaj mal'ĝoj'a'j; sed est'is kvazaŭ io brul'us kaj fajr'er'us fund'e de ili, tiel ke al ĉiu'j est'is mal'facil'e renkont'i li'a'n rigard'o'n pli ol mal'long'e. Li zorg'e ekzamen'is la vir'o'j'n, unu post ali'a, kaj konced'e kap'klin'is.
—Ĉi tiu'j aspekt'as kiel batal'ul'o'j, li dir'is al si'a kolonel'o. Ĉu ili kompren'as ni'a'n lingv'o'n? La kolonel'o el'montr'is Orm kaj dir'is, ke tiu kompren'as la arab'a'n, sed la ali'a'j mal'mult'o'n aŭ neni'o'n kompren'as kaj ke tiu'j konsider'as Orm si'a ĉef'ul'o.
Almansur dir'is al Orm: —Kia vi'a nom'o? Orm dir'is si'a'n nom'o'n kaj dir'is, kio'n ĝi signif'as. Almansur dir'is: —Kiu est'as vi'a reĝ'o? —Harald Gormsson, dir'is Orm; kaj li est'as mastr'o de la tut'a dan'a regn'o.
—Li'a'n nom'o'n mi neniam aŭd'is, dir'is Almansur.
—Pro tio vi ĝoj'u, mastr'o, respond'is Orm; ĉar tiel vast'e, kiel naĝ'as li'a'j ŝip'o'j, reĝ'o'j pal'iĝ'as pro tiu nom'o.
Almansur rigard'is al Orm; post'e li dir'is: —Ŝajn'as al mi, ke vi'a lang'o rapid'e mov'iĝ'as kaj ebl'e vi prav'e port'as vi'a'n nom'o'n. Ĉu vi'a reĝ'o est'as amik'o de la frank'o'j? Orm rid'et'is kaj respond'is: —Li est'is amik'o de ili, kiam li sufer'is ĝen'o'j'n en si'a propr'a land'o. Sed kiam bon'ŝanc'o favor'as li'n, li brul'ig'as ili'a'j'n urb'o'j'n, en Frank'land'o kaj en Saks'land'o. Kaj bon'ŝanc'o mult'e li'n favor'as.
—Pov'as est'i, ke li est'as bon'a reĝ'o, dir'is Almansur. Kiu est'as vi'a di'o? —Pli mal'facil'e est'as tiu'n demand'o'n respond'i, mastr'o, dir'is Orm. Mi'a'j di'o'j est'as la di'o'j de mi'a popol'o, kaj ili est'as konsider'at'a'j fort'a'j, sam'e kiel ni. Ili est'as mult'a'j; sed kelk'a'j el ili est'as aĝ'a'j, tiel ke mal'mult'a'j si'n koncern'as pri ili krom la bard'o'j. Thor est'as la nom'o de la plej fort'a; li est'as ruĝ'a kiel mi kaj est'as konsider'at'a amik'o de ĉiu'j hom'o'j. Sed Odin nom'iĝ'as la plej saĝ'a; li est'as di'o de batal'ul'o'j, kaj oni dir'as, ke dank’ al li ni norman'o'j est'as la plej lert'a'j batal'ant'o'j. Sed ĉu iu el ili i'o'n far'is por mi, tio'n mi ne sci'as; kaj cert'e est'as, ke mi mal'mult'o'n far'is por ili. Kaj ili ŝajn'as al mi si'n trov'i mal'proksim'e de ĉi tiu land'o.
—Nun net'e aŭskult'u, pagan'o, kio'n mi dir'as, dir'is Almansur: Neni'a di'o ekzist'as krom Allah. Ne dir'u, ke ili est'as mult'a'j, kaj ne dir'u, ke ili est'as tri; est'os favor'e al vi en la tag'o de juĝ'o, se ne tiel vi parol'as. Allah est'as unu, Etern'a, Alt'situ'a; kaj Muĥammad est'as li'a profet'o. Jen la ver'o, ĝi'n vi kred'u. Kiam mi milit'as kontraŭ la krist'an'o'j, mi ĝi'n far'as por Allah kaj la Profet'o; kaj mal'bon'e est'us, se batal'ant'o'j en mi'a arme'o ne far'us al ili honor'o'n. Tial vi kaj vi'a'j sam'land'an'o'j ek'de nun ne al'vok'u di'o'n ali'a'n krom la ĝust'a'n.
Orm respond'is: —Est'as kutim'o ĉe ni norman'o'j, ne sen neces'o al'vok'i ni'a'j'n di'o'j'n; ĉar ni ne vol'as ili'n ted'i per kri'o'j. Est'ant'e en ĉi tiu land'o neni'a'n di'o'n ni al'vok'is de tiam, kiam ni don'is ofer'aĵ'o'n al la mar'di'o por sukces'a hejm'e'n'ir'o; kaj tiu'n foj'o'n ĝi est'is al neni'a util'o, ĉar tuj post'e ven'is vi'a'j ŝip'o'j, kaj ni, kiu'j ĉi tie star'as, est'is kapt'it'a'j. Pov'as est'i, ke ni'a'j di'o'j mal'mult'e potenc'as en ĉi tiu land'o; kaj tial, sinjor'o, mi volont'e est'os plaĉ'a al vi, ten'ant'e mi'n al vi'a di'o ĉi tie ĉe vi. Kaj la ali'a'j'n mi demand'os, se vi vol'as, kio'n ili pens'as pri tiu afer'o.
Almansur jes'e klin'is la kap'o'n; kaj Orm dir'is al si'a'j sam'land'an'o'j: —Li dir'as, ke ni dev'as ni'n ten'i al li'a di'o. Li hav'as nur unu, kaj ĝi nom'iĝ'as Allah kaj mal'ŝat'as ali'a'j'n di'o'j'n. Mi kred'as, ke li'a di'o est'as fort'a en ĉi tiu land'o, sed ni'a'j di'o'j est'as mal'fort'a'j tiel mal'proksim'e de la hejm'land'o. Ni akir'os pli bon'a'n reputaci'o'n ag'ant'e en tio laŭ la kutim'o ĉi tie, kaj ni est'us sen'prudent'a'j ag'ant'e kontraŭ la vol'o de Almansur en tiu afer'o.
La vir'o'j opini'is, ke ili ne hav'as grand'a'n ebl'ec'o'n elekt'i, ĉar est'us stult'e incit'i tia'n sinjor'o'n kiel Almansur; kaj ĉe la fin'o Orm re'e si'n turn'is al Almansur kaj dir'is, ke ili ĉiu'j vol'as si'n ten'i al Allah kaj neniu'n ali'a'n al'vok'i.
Nun Almansur las'is vok'i du pastr'o'j'n kaj unu juĝ'ist'o'n, kaj antaŭ ili Orm kaj li'a'j vir'o'j dev'is el'dir'i la sankt'a'j'n vort'o'j'n de la serv'ant'o de Muĥammad, la sam'a'j'n, kiu'j'n Almansur dir'is al Orm, ke ne si'n trov'as di'o krom Allah kaj ke Muĥammad est'as li'a profet'o. Al ĉiu'j, krom al Orm, est'is mal'facil'e form'i la vort'o'j'n malgraŭ tio, ke ili est'is zorg'e dikt'it'a'j.
Kiam ili est'is pret'a'j, Almansur aspekt'is kontent'a kaj dir'is al si'a'j pastr'o'j, ke li opini'as, ke li far'is al Allah grand'a'n serv'o'n per tio ĉi, kaj pri tio ili konsent'is kun li. Li ŝov'is si'a'n man'o'n en la kupr'a'n skatol'o'n, kiu star'is sur li'a tabl'o, kaj el ĝi li pren'is or'mon'er'o'j'n kaj don'is al ĉiu el la vir'o'j dek kvin mon'er'o'j'n kaj al Orm du'obl'e. Ili li'n dank'is, kaj post'e ili est'is konduk'it'a'j de la gvardi'estr'o al ili'a kazern'o.
Toke dir'is: —Nun ni mal'dung'is ni'a'j'n propr'a'j'n di'o'j'n, kaj tio pov'as est'i ĝust'a en fremd'a land'o, kie reg'as ali'a'j; sed se mi iam re'ven'os hejm'e'n, tiam mi pli zorg'os pri ili ol pri tiu Allah. Sed ĉi tie mi kred'as, ke li est'as la pli bon'a, kaj pro li ni jam ricev'is or'o'n. Kaj mi ankoraŭ pli alt'e taks'os li'n, kiam li ankaŭ don'os al mi vir'in'o'j'n.
Baldaŭ post'e Almansur ordon'is milit'ir'o'n kontraŭ la krist'an'o'j kaj marŝ'is nord'e'n kun si'a gvardi'o kaj sufiĉ'e grand'a arme'o kaj rab'ad'is dum tri monat'o'j en Navaro kaj en la aragonaj graf'land'o'j; Orm kaj li'a'j vir'o'j akir'is tie kaj pred'o'n kaj vir'in'o'j'n kaj trov'is kontent'iĝ'o'n en la serv'ad'o. Est'ont'ec'e de tiam ili milit'is kun Almansur printemp'e kaj aŭtun'e, sed ili rest'is en Kordov'o dum la plej mal'agrabl'a somer'varm'o kaj dum tiu sezon'o, kiu'n la sud'land'an'o'j nom'is vintr'o. Ili klopod'is adapt'iĝ'i al la mor'o'j de la land'o kaj trov'is mal'mult'o'n pri'plend'ebl'a ĉe Almansur; ĉar oft'e li don'is al ili abund'a'j'n donac'o'j'n por ten'i ili'a'n si'n'don'em'o'n potenc'a, kaj kio'n ili akir'is dum sturm'o'j kaj ali'a'j rab'ad'o'j, tio'n ili rajt'is re'ten'i por si, post kiam kvin'on'o est'is de'kalkul'it'a por li.
Sed serv'i al Allah kaj kontent'ig'i la Profet'o'n kelk'foj'e ŝajn'is al ili mal'facil'e. Kiam ili dum la milit'ekspedici'o'j trov'is vin'o'n kaj lard'o'n ĉe la krist'an'o'j, est'is al ili mal'permes'it'e tio'n ĝu'i malgraŭ tio, ke ili je ambaŭ fort'e sopir'is; kaj tiu'n mal'permes'o'n, kiu ŝajn'is al ili pli stult'a ol io ajn antaŭ'e aŭd'it'a, ili mal'oft'e kuraĝ'is mal'obe'i, ĉar Almansur est'is tre sever'a pri tiu'j afer'o'j. Preĝ'o'j al Allah kaj si'n'klin'o'j por la Profet'o ŝajn'is al ili tro oft'e okaz'i, ĉar maten'e kaj vesper'e dum la milit'ir'o'j la tut'a arme'o de Almansur si'n fleks'is sur'genu'e turn'ant'e vizaĝ'o'n en tiu direkt'o, kie laŭ'dir'e situ'as la urb'o de la Profet'o, kaj ĉiu dev'is plur'a'j'n foj'o'j'n si'n klin'i kun frunt'o ĝis la ter'o. Tio ŝajn'is al ili ne'dec'a por vir'o'j kaj ind'a nur je rid'o, kaj neniam ili pov'is si'n tut'e al tio kutim'ig'i; sed ili akord'is pri tio, ke ili laŭ'ebl'e si'n adapt'u kaj ag'u tiel, kiel ag'as ĉiu'j ali'a'j.
Ili si'n disting'is kiel batal'ant'o'j kaj akir'is grand'a'n reputaci'o'n inter ĉiu'j en la gvardi'o. Ili mem si'n konsider'is la plej bon'a'j tie; kaj kiam pred'o est'is dis'divid'ot'a, neniu'j disput'is ili'a'n rajt'o'n. Ili kun'e est'is ok: Orm kaj Toke, Halle kaj Ögmund; Tume, rem'int'a kun Toke; Gunne, rem'int'a kun Krok; Rapp, unu'okul'a; kaj Ulf, kiu est'is plej mal'jun'a kaj kiu antaŭ long'e ĉe jul'festen'o ricev'is glav'o'bat'o'n, kiu fend'is li'a'n vang'o'n de la buŝ'angul'o, kaj post tio oni nom'is li'n Rikanlupo, ĉar li'a nom'o signif'as lup'o kaj li'a buŝ'o est'is oblikv'a kaj pli larĝ'a ol tiu de ali'a'j. Ili'a bon'ŝanc'o nun est'is tiel bon'a, ke nur unu inter ili perd'is si'a'n viv'o'n dum tiu'j kvar jar'o'j, kiu'j'n ili pas'ig'is ĉe Almansur.
Ili mult'e si'n mov'is dum tiu temp'o; ĉar kiam la barb'o de Almansur komenc'is griz'iĝ'i, li far'iĝ'is ĉiam pli sen'ripoz'a en si'a'j milit'ir'o'j kontraŭ la krist'an'o'j kaj ĉiam mal'pli sid'is en pac'o en Kordov'o. Ili li'n akompan'is, kiam li ating'is plej nord'e'n, al Pamplon'o en la regn'o Navaro, kaj du foj'o'j'n van'e sturm'is tiu'n urb'o'n kaj tri'a'n foj'o'n ĝi'n konker'is kaj pri'rab'is; tie Tume, rem'int'a kun Toke, mort'is pro ŝton'o de katapult'o. Ili ĉe'est'is en la ŝip'o de Almansur mem al Majorko, kie la vic'reg'ant'o de la insul'o'j far'iĝ'is ribel'em'a, kaj ili gard'o'star'is, kiam li sen'kap'ig'is li'n kaj tri'dek da li'a'j parenc'o'j. Ili lukt'is en polv'o kaj prem'a varm'eg'o en grand'a batal'o ĉe Henares, kie batal'ant'o'j de la kastilia graf'o si'n al'kroĉ'is, sed fin'e est'is ĉirkaŭ'it'a'j kaj fal'ig'it'a'j, kaj kie en la vesper'o la fal'int'a'j krist'an'o'j est'is kun'tren'it'a'j kaj amas'ig'it'a'j ĝis konsider'ind'a alt'ec'o, de kie unu el la pastr'o'j de Almansur vok'is la serv'ant'o'j'n de la Profet'o al preĝ'o. Post tio ili far'is grand'a'j'n milit'ekspedici'o'j'n al la regn'o Le'o'n, kie reĝ'o Sanĉ'o la Dik'a est'is sever'e prem'at'a, ĝis li'a'j propr'a'j vir'o'j li'n trov'is sen'util'a, ek'de kiam li pro si'a gras'o ne pov'is sid'i sur ĉeval'o, kaj ili li'n de'tron'ig'is kaj ven'is al Almansur kun tribut'o.
Dum ĉiu'j tiu'j milit'ir'o'j Orm kaj li'a'j sam'land'an'o'j mir'is pri la saĝ'o kaj potenc'o kaj grand'a bon'ŝanc'o, kiu'n hav'is Almansur ĉe si'a'j entrepren'o'j, sed plej mult'e pri la tim'o, kiu'n li hav'is antaŭ Allah, kaj pri la manier'o, kiu'n li el'pens'is por tut'e kontent'ig'i si'a'n di'o'n. La polv'o, kiu si'n met'is sur li'a'j vest'o'j kaj ŝu'o'j dum milit'ir'o'j, est'is en ĉiu vesper'o kolekt'it'a de li'a'j serv'ist'o'j kaj konserv'at'a en sak'et'o el silk'o, kaj post ĉiu milit'ir'o tiu polv'o est'is port'at'a al Kordov'o. Li jam decid'is, ke li est'u en'ter'ig'it'a kun ĉio el la polv'o de si'a'j milit'o'j kontraŭ la krist'an'o'j; ĉar la Profet'o dir'is: Beat'a'j est'as tiu'j, kiu'j tret'is polv'a'j'n pad'o'j'n milit'ant'e kontraŭ la ne'fidel'a'j.
Sed malgraŭ ĉiu tiu polv'o la tim'o de Almansur antaŭ Allah ne ced'is; fin'e li decid'is el'far'i i'o'n pli grand'a'n ol ĉio'n ali'a'n, nom'e detru'i la sankt'a'n urb'o'n de la krist'an'o'j en Asturi'o, kie la apostol'o Jakobo, la grand'a mirakl'o'far'ant'o, kuŝ'is en tomb'o. En la dek'du'a jar'o de la kalif'o Hiŝam, kiu jar'o est'is la kvar'a jar'o de serv'ad'o de Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j ĉe Almansur, tiu last'a en la aŭtun'o kolekt'is pli grand'a'n arme'o'n ol iam antaŭ'e kaj marŝ'is nord'okcident'e'n tra la Mal'plen'a Land'o, kiu est'is la mal'nov'a lim'region'o inter la andaluz'o'j kaj la asturi'a'j krist'an'o'j.
Li al'ven'is la region'o'n de la krist'an'o'j trans la sen'hom'ej'o, tra kiu laŭ hom'a memor'o neni'u andaluz'a arme'o pas'is; kaj nun ĉiu'tag'e ek'flam'is batal'o'j, ĉar la krist'an'o'j bon'e si'n defend'is inter la mont'o'j kaj ravin'o'j. En iu vesper'o, kiam la arme'o jam halt'is, kaj Almansur post vesper'preĝ'o ripoz'is en si'a grand'a tend'o, la krist'an'o'j surpriz'atak'is kaj est'is komenc'e sukces'a'j; unu grup'o penetr'is en la bivak'o'n kaj grand'a bru'o nask'iĝ'is, kun batal'vok'o'j kaj help'o'kri'o'j. Almansur urĝ'e for'las'is si'a'n tend'o'n, kun helm'o kaj glav'o, sed sen maŝ'kiras'o, por vid'i, kio okaz'as; Orm kaj du el li'a'j kun'ul'o'j, Halle kaj Rapp la Unu'okul'a, gard'o'star'is en tiu vesper'o antaŭ la tend'o'pord'o. Ven'is sam'moment'e kun plej ebl'e grand'a rapid'o kelk'a'j rajd'ant'a'j mal'amik'o'j kontraŭ la tend'o'n; kaj kiam ili vid'is Almansur, ili li'n re'kon'is pro li'a verd'a helm'vual'o (ĉar sol'e nur li en la arme'o port'is tiu'n kolor'o'n) kaj ili ulul'is pro fervor'o kaj ĵet'is si'a'j'n lanc'o'j'n kontraŭ li. Est'is du'on'mal'lum'e, kaj Almansur est'is mal'jun'a kaj ne pov'is si'n for'klin'i de la lanc'o'j; sed Orm, kiu star'is plej proksim'e, al'kur'is kaj li'n puŝ'is antaŭ'e'n sur la ter'o'n kaj kapt'is du lanc'o'j'n per si'a ŝild'o kaj unu per si'a ŝultr'o.
Kvar'a lanc'o skrap'is flank'o'n de Almansur, kiu kuŝ'is sur la ter'o, tiel ke sang'o el'flu'is. Halle kaj Rapp kur'is kontraŭ la mal'amik'o'j'n kaj ĵet'is si'a'j'n lanc'o'j'n kaj fal'ig'is unu, kaj nun al'ven'is hom'o'j el ĉiu'j flank'o'j kaj la krist'an'o'j est'is mort'ig'it'a'j aŭ for'pel'it'a'j.
Orm el'tir'is la lanc'o'n, kiu li'n traf'is, kaj don'is help'o'n al Almansur kaj ne sci'is cert'e, kio'n tiu opini'os pri tio, ke li est'is fal'puŝ'it'a. Sed Almansur est'is kontent'a pro si'a vund'o, kiu est'is la unu'a, kiu'n li ricev'is; ĉar li'n tre feliĉ'ig'is verŝ'i sang'o'n por Allah, kiam damaĝ'o ne est'is pli grav'a. Li las'is al'vok'i tri el si'a'j ĉef'o'j de rajd'ist'o'j kaj riproĉ'is ili'n antaŭ si'a'j kun'ven'int'a'j ĉef'o'j, ke ili mal'atent'e gard'is la bivak'o'n.
Ili si'n ĵet'is sur la ter'o'n antaŭ li'a'j pied'o'j kaj plor'is kaj konfes'is si'a'n fuŝ'o'n; kaj post'e Almansur konced'is al ili, kiel est'is al li kutim'o, kiam li est'is mild'e agord'it'a, temp'o'n por el'dir'o de preĝ'o'j kaj lev'fiks'o de barb'o'j, antaŭ ol est'is ili'a'j kap'o'j de'hak'it'a'j.
Al Halle kaj Rapp li don'is po man'plen'o'n da or'o; kaj post'e, dum ankoraŭ rest'is ĉiu'j ĉef'o'j de la arme'o, li ven'ig'is al'paŝ'i Orm. Tiu'n li rigard'is kaj dir'is: —Vi uz'is fort'o'n kontraŭ vi'a mastr'o, ru ̧barbulo, kaj al neni'u soldat'o tio est'as permes'it'a. Kaj fal'ig'ant'e mi'n sur la ter'o'n vi damaĝ'is mi'a'n glor'o'n. Kio'n vi respond'as? —Mult'a'j lanc'o'j est'is en la aer'o, dir'is Orm, kaj neni'o ali'a est'is far'ebl'a. Kaj laŭ mi'a kred'o, mastr'o, est'as vi'a glor'o tia, ke ĉi tiu afer'o ne damaĝ'is ĝi'n. Ceter'e vi fal'is antaŭ'e'n kontraŭ la mal'amik'o'n, tiel ke neni'u pov'os dir'i, ke vi ced'is.
Almansur sid'is silent'a kaj fingr'um'is si'a'n barb'o'n; post'e li konsent'e klin'is la kap'o'n kaj dir'is: —Vi'a'n defend'o'n mi juĝ'as bon'a. Kaj mi'a'n viv'o'n vi sav'is, kaj ĝi ankoraŭ pov'as est'i iom valor'a.
Li nun las'is el si'a trezor'kest'o el'pren'i pez'a'n kol'ĉen'o'n el or'o kaj dir'is: —Mi vid'as, ke lanc'o pik'is al vi la ŝultr'o'n, kaj supoz'ebl'e tio sent'iĝ'as. Sed jen kurac'o kontraŭ la dolor'o.
Li met'is la ĉen'o'n ĉirkaŭ la kol'o'n de Orm, kaj tio est'is mal'oft'a honor'o; post tio Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j est'is sub la favor'o de Almansur pli ol antaŭ'e. Toke ekzamen'is la ĉen'o'n kaj ĝoj'is, ke Orm tia'n valor'aĵ'o'n akir'is.
—Kaj tio est'as cert'a, li dir'is, ke neni'u mastr'o pli merit'as serv'ad'o'n ol Almansur. Sed tamen mi opini'as tre bon'ŝanc'e por vi, Orm, kaj por ni, ke vi ne fal'ig'is li'n sur li'a dors'o.
Nun la arme'o plu'e'n marŝ'is; kaj fin'e ili al'ven'is la sankt'a'n urb'o'n de la krist'an'o'j, kie kuŝ'is la apostol'o Jakobo en tomb'o, super kiu est'is konstru'it'a grand'a templ'o. Tie lev'iĝ'is batal'o, ĉar la krist'an'o'j kred'is, ke ili'a apostol'o ili'n help'os, kaj lukt'is ĝis ili ne plu kapabl'is; sed fin'e ili est'is super'venk'it'a'j de Almansur, kaj la urb'o est'is sturm'it'a kaj brul'ig'it'a.
Ĝis tie grand'a'j trezor'o'j est'is ven'ig'it'a'j de la krist'an'o'j en la tut'a land'o, ĉar ĉi tiu'n urb'o'n neniam minac'is mal'amik'o; kaj ili kapt'is grand'a'n pred'o'n kaj akir'is mult'a'j'n kapt'it'o'j'n. Kio'n Almansur pli ol ĉio'n vol'is detru'it'a, est'is la grand'a preĝ'ej'o super la tomb'o de la apostol'o; sed ĝi est'is el ŝton'o kaj rezist'is brul'ig'o'n. Li tial okup'ig'is kapt'it'o'j'n kaj vir'o'j'n el si'a propr'a arme'o per ĝi'a dis'romp'o. En ĝi'a tur'o pend'is dek du grand'a'j sonor'il'o'j nom'at'a'j laŭ la apostol'o'j; ili bel'e sonor'is kaj la krist'an'o'j ili'n aprec'is kiel mir'ind'aĵ'o'j'n kaj plej mult'e la plej grand'a'n, kies nom'o est'is Jakobo.
Almansur ordon'is, ke tiu'j sonor'il'o'j est'u port'at'a'j al Kordov'o de la krist'an'a'j kapt'it'o'j, kie ili est'u met'it'a'j en la grand'a moske'o kun la buŝ'eg'o'j supr'e'n kaj est'u plen'ig'it'a'j per bon'odor'a ole'o kaj brul'u kiel grand'a'j lamp'o'j glor'ant'e Allah kaj la Profet'o'n. Est'is pez'e ili'n port'i kaj grand'a'j port'lit'o'j est'is munt'it'a'j; po ses'dek kapt'it'o'j altern'e port'u ĉiu'n sonor'il'o'n. Sed la sonor'il'o de Jakobo est'is tro pez'a, tiel ke ne ebl'is konstru'i port'il'o'n por ĝi; ankaŭ ne ebl'is ĝi'n transport'i sur la tra'mont'ar'a'j voj'et'o'j per vagon'o tir'at'a de bov'o'j. Malgraŭ tio Almansur neniel dezir'is las'i tiu'n sonor'il'o'n, kiu'n li konsider'is si'a plej bel'a pred'o.
Li konstru'ig'is platform'o'n, sur kiu la sonor'il'o star'u, kaj ĝi est'u tren'at'a sur rul'trab'o'j ĝis proksim'a river'o kaj est'u port'at'a per ŝip'o al Kordov'o. Kiam la platform'o est'is pret'a kun rul'trab'o'j sub'e, stang'o'j est'is ŝov'it'a'j tra la sonor'il'a ans'o, kaj mult'a'j prov'is lev'i la sonor'il'o'n ĝis sur la platform'o; sed la sud'land'an'o'j ne posed'is sufiĉ'a'j'n alt'ec'o'n kaj fort'o'j'n kaj uz'ant'e pli long'a'j'n stang'o'j'n, por ke est'u spac'o por mult'a'j lev'i, la stang'o'j romp'iĝ'is, kaj la sonor'il'o rest'is sur la ter'o. Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j al'ven'is la lok'o'n kaj rigard'is kaj rid'is. Toke dir'is: —Por ses plen'kresk'int'o'j ĝi'a lev'ad'o ne est'us mal'facil'a.
—Laŭ mi'a kred'o kvar sufiĉ'os, dir'is Orm.
Post tio li kaj Toke kaj Ögmund kaj Rapp la Unu'okul'a al'ir'is la sonor'il'o'n kaj met'is mal'long'a'n stang'o'n tra ĝi'a ans'o kaj ĝi'n lev'is sur la platform'o'n.
Almansur jam al'ven'is sur'ĉeval'e kaj halt'is kaj rigard'is tio'n; li al'vok'is Orm kaj dir'is: —Al vi kaj al vi'a'j kun'ul'o'j Allah don'is grand'a'n fort'o'n, est'u laŭd'at'a li'a nom'o! Kaj ŝajn'as al mi, ke vi kaj vi'a'j kun'ul'o'j est'as konven'a'j hom'o'j por mov'i ĉi tiu'n sonor'il'o'n sur ŝip'o'n kaj ĝi'n transport'i al Kordov'o; ĉar neniu'j ali'a'j pov'as ĝi'n manipul'i.
Orm si'n klin'is antaŭ li kaj dir'is, ke tiu task'o ne ŝajn'as al li mal'facil'a.
Post tio Almansur las'is elekt'i ar'o'n da bon'a'j sklav'o'j inter la kapt'it'o'j; ili tren'u la sonor'il'o'n ĝis la river'o, kie tiu est'as navig'ebl'a, kaj rem'u la ŝip'o'n, kiu est'is konker'it'a de la asturoj kaj tie atend'is. Du ofic'ist'o'j el la kancelari'o de Almansur est'is kun'send'it'a'j por kontrol'i la vojaĝ'o'n.
Ŝnur'o'j'n oni nun fiks'is al la platform'o, kaj kun sonor'il'o kaj tir'ant'o'j Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j ek'ir'is; kelk'a'j sklav'o'j tir'is, ali'a'j manipul'is la rul'trab'o'j'n. Est'is ĝen'a marŝ'o, ĉar plej'part'e la voj'o dekliv'is mal'supr'e'n, kaj iu'j'n foj'o'j'n la sonor'il'o ek'rul'iĝ'is sen regul'ig'o, tiel ke en la komenc'o du tri sklav'o'j ŝanĝ'ant'a'j rul'trab'o'j'n frakas'iĝ'is. Sed Orm fiks'ig'is tir'ŝnur'o'j'n al la mal'antaŭ'o de la platform'o, tiel ke ili pov'is brems'i ĉe krut'a'j lok'o'j; kaj nun la afer'o marŝ'is pli glat'e, kaj ili al'ven'is river'o'n, kie atend'is la ŝip'o.
Ĝi est'is komerc'a ŝip'o, ne grand'a sed bon'e konstru'it'a kaj kun ferdek'o; ĝi hav'is dek par'o'j'n da rem'il'o'j kaj ankaŭ mast'o'n kaj vel'o'n.
Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j lev'is la sonor'il'o'n sur la ŝip'o'n kaj ĝi'n firm'e fiks'is per ŝnur'o'j kaj blok'o'j; post tio ili dis'met'is la sklav'o'j'n sur ili'a'j'n lok'o'j'n ĉe la rem'il'o'j kaj ek'ir'is mal'supr'e'n laŭ la river'o. Tiu flu'is okcident'e'n, nord'e de tiu river'o, laŭ kiu iam est'is rem'at'a la ŝip'o de Krok ĝis la fortik'aĵ'o de la lim'graf'o; kaj por la norman'o'j est'is plaĉ'a la sent'o, ke re'e ili est'as mastr'o'j sur ŝip'o.
La vir'o'j de Orm inter'ŝanĝ'e gard'is la rem'ist'o'j'n kaj ili'n trov'is obstin'a'j kaj mal'lert'a'j; ili mal'ĝoj'is vid'i, ke neni'a'j krur'katen'o'j si'n trov'is, tiel ke ili dum la tut'a nokt'o dev'is gard'i la rem'ist'o'j'n; kaj tamen kelk'a'j, kiu'j est'is vip'at'a'j per verg'o'j, sukces'is for'kur'i. Ĉiu'j akord'is pri tio, ke sam'e mal'kapabl'a'j'n rem'ist'o'j'n neniam antaŭ'e iu vid'is, kaj ke tia'n situaci'o'n ili ne pov'os el'ten'i ĝis Kordov'o.
Ating'int'e la river'buŝ'o'n ili vid'is mult'a'j'n milit'ŝip'o'j'n de Almansur, kiu'j ne pov'is navig'i sur la river'o; la pli mult'a'j el la soldat'o'j est'is send'it'a'j en la land'o'n por asist'i en la pri'rab'o de la asturoj. La kun'ul'o'j de Orm ek'ĝoj'is pro la vid'o, kaj Orm tuj send'is la du skrib'ist'o'j'n por prunt'e'pren'i krur'katen'o'j'n ĉe la ŝip'estr'o'j, ĝis li ricev'is laŭ si'a bezon'o. La sklav'o'j nun est'is al'forĝ'it'a'j; kaj Orm ĉi tie ankaŭ ricev'is proviant'o'n por si'a vojaĝ'o, ĉar la distanc'o ĝis Kordov'o est'is long'a. Post tio li las'is rest'i la ŝip'o'n apud la milit'ŝip'o'j en ŝirm'at'a golf'o por atend'i pli favor'a'n veter'o'n por vel'ad'o.
En la vesper'o Orm for'las'is la ŝip'o'n kun'e kun Toke kaj Gunne, kaj las'is al la ali'a'j ĝi'n gard'i. Ili ir'is laŭ la strand'o ĝis kelk'a'j fiŝ'ist'a'j bud'o'j, kie komerc'ist'o'j aranĝ'is por si ej'o'n kaj aĉet'is pred'o'n kaj vend'is bezon'aĵ'o'j'n al la ŝip'an'ar'o'j. Kiam ili ven'is ĝis la proksim'o de unu el la bud'o'j, ili vid'is ses ŝip'an'o'j'n ĝi'n en'ir'i, kaj Gunne subit'e halt'is.
—Jen pas'is hom'o'j, kun kiu'j ni hav'as afer'o'n, li dir'is. Ĉu vi vid'is la du antaŭ'a'j'n? Nek Orm nek Toke ili'n rimark'is.
—Est'as tiu'j, kiu'j mort'ig'is Krok, dir'is Gunne.
Orm pal'iĝ'is kaj trem'o li'n kapt'is.
—Do, ili sufiĉ'e viv'is, li dir'is.
Ili tir'is si'a'j'n glav'o'j'n. Orm kaj Toke port'is la donac'o'j'n de la regent'edz'in'o Subaida. Toke ĝis nun ne trov'is nom'o'n por si'a glav'o, sam'bon'a'n kiel Blu'lang'o.
—Krok rang'as antaŭ Almansur, dir'is Orm; kaj jen si'n propon'as venĝ'o al ni ĉiu'j, sed plej mult'e al mi, kiu est'as ĉef'ul'o post li. Kur'u ĝis mal'antaŭ la bud'o, vi du, tiel ke neni'u fuĝ'u laŭ tiu direkt'o.
Ambaŭ gabl'a'j flank'o'j hav'is pord'o'j'n; Orm en'ir'is la plej proksim'a'n kaj trov'is intern'e la ses vir'o'j'n kaj la komerc'ist'o'n. Tiu last'a ek'kaŭr'is inter kelk'a'j sak'o'j, kiam li vid'is Orm kun nud'a glav'o, sed la ses ŝip'an'o'j el'tir'is si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj kri'is demand'o'j'n. La bud'o est'is mal'vast'a kaj mal'lum'a, sed Orm tuj vid'is unu el tiu'j, kiu'j mort'ig'is Krok.
—Ĉu vesper'preĝ'o'n vi el'buŝ'is? li dir'is kaj frap'is al li sur la kol'o'n, tiel ke la kap'o lev'iĝ'is.
Nun du vir'o'j far'is hak'o'j'n kontraŭ Orm, tiel ke li est'is plen'e okup'it'a; la du ali'a'j kur'is al la mal'antaŭ'a pord'o, sed tra ĝi en'ir'is Toke kaj Gunne. Toke tuj fal'ig'is unu kaj kri'ant'e la nom'o'n de Krok li rapid'e prov'is frap'i du'a'n; nun kre'iĝ'is grand'a kun'puŝ'iĝ'o inter la var'o'j en la bud'o. Iu vir'o salt'is sur benk'o'n kaj hak'is kontraŭ Orm, sed la glav'o en'tranĉ'iĝ'is en plafon'a'n trab'o'n, kaj Orm ĵet'is si'a'n ŝild'o'n kontraŭ li'a'n vizaĝ'o'n; la ŝild'pik'il'o traf'is al li en la okul'o'n kaj li fal'is kaj sen'mov'iĝ'is. La lukt'o post tio est'is mal'long'a. La du'a, kiu part'o'pren'is la mort'ig'o'n de Krok, est'is fal'ig'it'a de Gunne; Orm fal'ig'is du vir'o'j'n, kaj Toke tri; sed la komerc'ist'o'n, kiu ne mult'e vid'ebl'is en la angul'o, kie li si'n kaŝ'is, ili las'is ne'vund'it'a, ĉar li'n ne koncern'is tiu afer'o.
Kiam ili kun sang'a'j arm'il'o'j el'paŝ'is el la bud'o, kelk'a'j vir'o'j ven'is renkont'e al ili por vid'i, kio kaŭz'as la bru'o'n, sed ĉe la vid'o ili si'n turn'is kaj for'kur'is. Toke etend'is si'a'n glav'o'n antaŭ si: sang'o for'flu'is visk'ec'e laŭ la kling'o kaj form'is grand'a'j'n gut'o'j'n ĉe la pint'o.
—Nun mi don'as al vi nom'o'n, frat'in'o de Blu'lang'o, li dir'is. Ru ̧beko est'os vi'a nom'o post nun.
Orm rigard'is la fug'ant'a'j'n vir'o'j'n.
—Prefer'e ankaŭ ni rapid'u, li dir'is, ĉar ni nun est'as sen'protekt'a'j en ĉi tiu land'o. Sed tio'n la venĝ'o valor'as.
Ili rapid'is al la ŝip'o kaj rakont'is al la ali'a'j pri tio, kio okaz'is; la ŝip'o tuj de'bord'iĝ'is malgraŭ tio, ke est'is mal'lum'e. Ĉiu'j ĝoj'is, ke Krok est'as venĝ'it'a, kaj ili kompren'is, ke nun urĝ'as la for'ir'o de la land'o; ili ĉiu'j kun'labor'is en la task'o rapid'ig'i la rem'ist'o'j'n. Orm mem star'is ĉe la stir'il'o kaj gvat'is en la mal'lum'o'n; la du skrib'ist'o'j de Almansur, kiu'j ne sci'is, kio okaz'is, ripet'is demand'o'j'n al li, sed mal'mult'a'j'n respond'o'j'n ricev'is; fin'e la ŝip'o for'las'is sukces'e la golf'o'n kaj ricev'is vent'o'n de sud'e, tiel ke ili pov'is his'i la vel'o'n. Ili si'n direkt'is nord'e'n kaj for de la land'o ĝis tag'iĝ'o, kaj neni'u persekut'ant'a ŝip'o est'is vid'ebl'a.
Ili vid'is kelk'a'j'n insul'o'j'n dekstr'e kaj al'bord'iĝ'is ĉe unu. Tie ili sur'ter'ig'is la du skrib'ist'o'j'n kaj send'is per ili mesaĝ'o'n al Almansur.
—De tia mastr'o ni ne vol'as fuĝ'i sen'salut'e, dir'is Orm. Tial dir'u al li de ni ĉiu'j, ke est'is ni'a fat'o tia, ke ni dev'is mort'ig'i ses el li'a'j vir'o'j, ĉar ni ŝuld'is venĝ'o'n al Krok, ni'a ĉef'ul'o; kaj la viv'o'j de ses ne est'as tro mult'e kompar'e kun li'a. Ni pren'as la ŝip'o'n kaj ĝi'a'j'n sklav'o'j'n, kaj tiu'n perd'o'n Almansur cert'e preskaŭ ne rimark'os; kaj ankaŭ la sonor'il'o'n ni pren'as, ĉar ĝi don'as stabil'ec'o'n al la ŝip'o, kaj danĝer'a'j mar'o'j est'as antaŭ ni. Ni ĉiu'j pens'as, ke li por ni est'is bon'a mastr'o; kaj se tio ĉi ne inter'ven'us, ni volont'e li'n pli serv'us, sed ĉar nun tiel okaz'is, jen ni'a sol'a ebl'o de li for'kur'i viv'a'j.
La skrib'ist'o'j promes'is ĉi tio'n trans'dir'i vort'o'n post vort'o tiel, kiel ĝi'n Orm el'dir'is; kaj li al'don'is: —Ankaŭ est'us bon'e, se vi ambaŭ, kiam vi re'ven'os Kordov'o'n, vol'os trans'don'i salut'o'n de ni al riĉ'a jud'o nom'at'a Salam'a'n, kiu est'as poet'o kaj arĝent'ist'o, kaj al li el'dir'i ni'a'n dank'o'n, ĉar li est'is al ni bon'a amik'o; ĉar cert'e ni li'n neniam plu vid'os.
—Kaj dir'u al la regent'edz'in'o Subaida, dir'is Toke, ke du nord'land'an'o'j, kiu'j'n ŝi kon'as, send'as al ŝi dank'o'n kaj salut'o'n. Kaj dir'u al ŝi ankaŭ tio'n, ke la glav'o'j, kiu'j'n ŝi donac'is al ni, est'is por ni tre util'a'j, kaj ke neni'u difekt'o est'as sur la eĝ'o'j malgraŭ tio, ke ili est'is abund'e uz'at'a'j. Sed tio est'u dir'at'a, kiam Almansur ne aŭd'as.
La skrib'ist'o'j uz'is si'a'j'n skrib'il'o'j'n kaj not'is ĉio'n; kaj post tio ili est'is for'las'it'a'j sur la insul'o, ricev'int'e nutr'aĵ'o'n laŭ supoz'e bezon'a kvant'o, ĝis trov'os ili'n iu ŝip'o aŭ ili mem sukces'os si'n transport'i ĝis la ĉef'land'a ter'o.
Ĉiu'j rem'ist'o'j barakt'is kaj ulul'is laŭt'eg'e, kiam nun la ŝip'o si'n direkt'is al la mar'vast'o, kaj est'is evident'e, ke ankaŭ ili vol'is rest'i tie, kie est'is for'las'it'a'j la skrib'ist'o'j.
La ŝip'an'o'j de Orm dev'is ĉirkaŭ'paŝ'i kun verg'o'j kaj ŝnur'pec'o'j por ili'n trankvil'ig'i kaj rem'ig'i, ĉar sen'vent'o nun reg'is, kaj urĝ'is for'las'i ĉi tiu'j'n akv'o'spac'o'j'n.
—Bon'e, ke ili port'as krur'katen'o'j'n, dir'is Gunne, ĉar salt'us ali'e ĉiu'j en la mar'o'n spit'e ni'a'j'n glav'o'j'n; sed mal'bon'e est'as, ke ni ne prunt'is vip'o'n, kiam ni ricev'is katen'o'j'n, ĉar ŝajn'as, ke mal'sufiĉ'e mord'as verg'o'j kaj ŝnur'stump'o'j tia'j'n obstin'a'j'n hom'o'j'n.
—Est'as rimark'ind'e, ke vi prav'as, dir'is Toke; ĉar kiam ni mem sid'is sur rem'benk'o'j, ni apenaŭ kred'is, ke ni laŭd'os util'a sklav'o'vip'o'n.
—Propr'a dors'o plej dolor'as, jen ver'o, dir'is Gunne, sed nun neces'as, ke la dors'o'j de ĉi tiu'j vir'o'j eĉ pli dolor'u, por ke est'u ebl'a ni'a for'kur'o.
Konsent'is Toke pri tio, kaj ili re'komenc'is la ĉirkaŭ'ir'o'n kaj verg'is la rem'ist'o'j'n laŭ ebl'ec'o por rapid'ig'i la ŝip'o'n. Sed la rem'ad'o ir'is mal'glat'e, ĉar la rem'ist'o'j ne sukces'is rem'ad'i ritm'e. Orm tio'n vid'is kaj dir'is: —Per nur'a'j verg'o'bat'o'j ni ne instru'os al ili rem'ad'o'n, kiam ili ne hav'as rutin'o'n, sed ebl'e help'os la sonor'il'o en tio.
Li pren'is hak'il'o'n kaj ek'star'is apud la sonor'il'o kaj ĝi'n frap'is per la hak'il'kap'o en rem'a ritm'o; tiam el la sonor'il'o ven'is fort'a sonor'o, kaj la rem'ist'o'j ek'aŭskult'is, tiel ke la rem'ad'o ek'ir'is pli bon'e. Orm las'is si'a'j'n ŝip'an'o'j'n inter'ŝanĝ'e frap'i la ritm'o'n; ili el'trov'is, ke se ili frap'as per lign'o'klab'o volv'it'a per led'o, ili el'bat'as la plej bel'a'n sonor'o'n, kaj tio ili'n tre plezur'ig'is.
Sed baldaŭ vent'o de'nov'e favor'is ili'n, kaj rem'ad'o ne plu neces'is; la vent'o ĉiam pli kresk'is kaj far'iĝ'is ŝtorm'o, tiel ke danĝer'o lev'iĝ'is. Tiam Rikanlupo dir'is, ke jen tio, kio'n ili atend'u komenc'int'e la vojaĝ'o'n sen ofer'aĵ'o'j al la mar'ul'o'j. Iu'j kontraŭ'dir'is memor'ig'ant'e pri la ofer'o, kiu'n ili iam far'is, antaŭ ol la ŝip'o'j de Almansur far'is al ili mal'bon'o'n. Gunne opini'is, ke plej sekur'e est'us ofer'i al Allah, kaj du aŭ tri konsent'is; sed Toke dir'is, ke li ne kred'as, ke Allah hav'as grand'a'n potenc'o'n sur la mar'o'j. Tiam Orm dir'is: —Laŭ mi'a kred'o neni'u pov'as sci'i preciz'e, kiel potenc'a est'as ĉiu di'o kaj kiel li pov'as util'i al ni; kaj ebl'e est'us prefer'ind'e, ke ni ne neglekt'u unu pro ali'a. Kaj cert'e est'as, ke unu jam util'is al ni dum ĉi tiu vojaĝ'o, kaj tiu est'as Sankt'a Jakobo; ĉar li'a sonor'il'o don'as stabil'ec'o'n al la ŝip'o, kaj ĝi ankaŭ don'is asist'o'n al la rem'ad'o. Li'n ni tial ne forges'u.
La ŝip'an'o'j trov'is tio'n ĝust'a parol'o, kaj ili nun ofer'is viand'o'n kaj trink'aĵ'o'n al Ägir, Allah kaj Sankt'a Jakobo kaj post tio si'n sent'is pli sekur'a'j.
Ili nun ne preciz'e sci'is si'a'n pozici'o'n, krom ke ili si'n trov'as je sufiĉ'e long'a distanc'o for de Asturi'o. Sed ili sci'is, ke si'n direkt'ant'e nord'e'n, kie'n pel'as ili'n la ŝtorm'o, kaj ne driv'ant'e tro okcident'e'n, ili fin'e trov'os land'o'n, aŭ Irlandon aŭ Angl'o'land'o'n aŭ Breton'land'o'n.
Tial ili konserv'is kuraĝ'o'n kaj tra'ir'is la ŝtorm'o'n kaj vid'et'is la stel'o'j'n du tri foj'o'j'n kaj kred'is, ke ili si'n ĝust'e direkt'as.
Ili'a plej grand'a ĉagren'o est'is la sklav'o'j; ĉar malgraŭ tio, ke tiu'j nun ne bezon'is rem'i, ili far'iĝ'is mizer'a'j pro terur'o kaj mar'mal'san'o kaj mal'sek'o kaj mal'varm'o, tiel ke ĉiu'j far'iĝ'is verd'ec'a'j kaj dent'o'klak'is kaj du aŭ tri mort'is. Mal'mult'e da varm'a'j vest'o'j est'is en la ŝip'o, kaj en ĉiu tag'o far'iĝ'is ĉiam pli mal'varm'e, ĉar est'is jam mal'fru'a aŭtun'o. Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j ĉagren'iĝ'is pro la mizer'stat'o de la sklav'o'j kaj ili'n pri'zorg'is laŭ ebl'ec'o; kaj kiam ili kapabl'is manĝ'i, ili ricev'is la plej bon'a'n nutr'aĵ'o'n; ĉar al'ter'iĝ'int'a'j, tiu'j sklav'o'j est'os valor'a'j.
La ŝtorm'o fin'e trankvil'iĝ'is, kaj dum unu tag'o est'is bel'a veter'o kaj bon'a vent'o, kaj ili si'n direkt'is nord'orient'e'n; kaj la sklav'o'j vigl'iĝ'is en la sun'bril'o. Sed vesper'e la vent'o tut'e for'mort'is, kaj nebul'o stern'iĝ'is kaj far'iĝ'is ĉiam pli dens'a. Ĝi est'is mal'varm'a kaj mal'sek'a, tiel ke ĉiu'j mal'varm'is, sed plej mult'e la sklav'o'j; eĉ ne vent'et'o ven'is, kaj —Nun ni sid'as mal'bon'e; ĉar se ni rest'os kaj atend'os vent'o'n, la sklav'o'j mort'os pro mal'varm'o; kaj se ni rem'ig'os ili'n, ili supoz'ebl'e ankaŭ mort'os pro la mizer'a stat'o, en kiu ili si'n trov'as. Kaj mult'e da voj'gvid'o ni ankaŭ ne hav'as, dum nek sun'o nek stel'o'j vid'ebl'as.
—Al mi ŝajn'as prefer'ind'e ili'n rem'ig'i, dir'is Rapp; ĉar tio don'as varm'o'n. Kaj ni stir'u laŭ la direkt'o de la hul'o'j, ĉar la ŝtorm'o ven'is de sud'e; io ali'a ne gvid'os ni'n, dum daŭr'os la nebul'o.
Ili trov'is bon'a la konsil'o'n de Rapp; kaj la sklav'o'j dev'is ek'rem'i malgraŭ tio, ke ili mult'e plend'is kaj hav'is mal'mult'e da fort'o'j. Inter'ŝanĝ'e la ŝip'an'o'j frap'is ritm'o'n sur la sonor'il'o'n, kaj ŝajn'is al ili, ke ĝi nun sonor'as eĉ pli bel'e ol antaŭ'e, kun long'a sonor'o post ĉiu frap'o, tiel ke ĝi est'is al ili bon'a societ'o en la nebul'o. Iu'j'n foj'o'j'n ili permes'is al la sklav'o'j ripoz'i kaj dorm'i, sed ceter'e ili rem'is dum la tut'a nokt'o kaj stir'is laŭ la hul'o'j; kaj ĉiam ankoraŭ la nebul'o est'is sam'e dens'a.
Maten'e Ögmund star'is ĉe la stir'il'o, kaj Rapp frap'ad'is la sonor'il'o'n; la ceter'a'j dorm'is. Subit'e ambaŭ ek'aŭskult'is kaj unu la ali'a'n rigard'is kaj post tio de'nov'e aŭskult'is: mal'laŭt'a sonor'o ven'is el mal'proksim'e. Ili surpriz'iĝ'is kaj vek'is la ali'a'j'n, kaj ĉiu'j aŭskult'is. La sonor'o aŭd'iĝ'is ĉiam plu, kaj ĝi ŝajn'is ven'i el antaŭ'e.
—Aŭd'iĝ'as kvazaŭ pli mult'a'j ol ni rem'us kun sonor'il'o, dir'is Toke.
—Ni ir'u si'n'gard'e nun, dir'is Rikanlupo, ĉar tio ĉi pov'as est'i Ran kaj ŝi'a'j fil'in'o'j, kiu'j log'as mar'vetur'ant'o'j'n per kant'o'j kaj lud'o'j.
—Laŭ mi la son'o aŭd'iĝ'as kvazaŭ nan'o'j forĝ'us, dir'is Halle, kaj ankaŭ al tio est'as danĝer'e proksim'iĝ'i. Ebl'e ni ni'n trov'as apud insul'et'o, kie trol'o'j loĝ'as.
La mal'laŭt'a sonor'o el for'e daŭr'is, kaj nun ĉiu'j sent'is tim'o'n kaj atend'is, kio'n dir'os Orm. Ankaŭ la sklav'o'j aŭskult'is kaj komenc'is Neni'u pov'as sci'i, kio est'as ĉi tio, dir'is Orm; sed est'us kriz'e, se tiel mal'mult'e ni'n tim'ig'us. Tial ni rem'u plu'e'n kiel antaŭ'e kaj gvat'u laŭ ebl'o. Kaj neniam mi aŭd'is, ke trol'o'j si'n montr'us maten'e.
Ili konsent'is pri tio, kaj la rem'ad'o est'is daŭr'ig'at'a; la fremd'a sonor'ad'o nun far'iĝ'is pli laŭt'a. Et'a'j vent'o'puŝ'o'j ven'is renkont'e al ili, kaj la nebul'o komenc'is si'n lev'i; ek'kri'is ĉiu'j sam'foj'e, ke ili vid'as bord'o'n.
Ĝi est'is ŝton'o'riĉ'a bord'o kaj aspekt'is kiel insul'o aŭ ter'lang'o; la sonor'o klar'e ven'is de tie, sed nun ĝi ĉes'is. Ili vid'is verd'a'j'n herb'o'j'n kaj kelk'a'j'n paŝt'iĝ'ant'a'j'n kapr'o'j'n; post tio ili vid'is kelk'a'j'n kaban'o'j'n, kaj apud ili vir'o'j star'is kaj rigard'is la ŝip'o'n.
—Ŝajn'as al mi, ke tio simil'as nek trol'o'j'n nek fil'in'o'j'n de Ran, dir'is Orm. Ĉi tie ni sur'ter'iĝ'u por vid'i, ĝis kie ni ven'is.
Ili tiel far'is; kaj la vir'o'j sur la insul'o ne montr'is tim'o'n vid'ant'e arm'it'a'j'n hom'o'j'n sur'ter'iĝ'i, sed amik'e ven'is renkont'e kaj ili'n salut'is.
Ili est'is ses, ĉiu'j mal'jun'a'j, kun blank'a'j barb'o'j kaj long'a'j brun'a'j mantel'o'j; kaj kio'n ili dir'is, tio'n neni'u pov'is kompren'i.
—Al kiu land'o ni ven'is, dir'is Orm, kaj kies hom'o'j vi est'as? Unu el la mal'jun'ul'o'j kompren'is li'a'j'n vort'o'j'n kaj vok'is al la ali'a'j: Lochlannach, Lochlannach! kaj respond'is al li en li'a propr'a lingv'o: —Vi ven'is al Irlando, kaj ni est'as serv'ant'o'j de Sankt'a Finnian.
Kiam Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j tio'n aŭd'is, ili sent'is grand'a'n ĝoj'o'n kaj pens'is, ke ili preskaŭ est'as hejm'e. Ili nun pov'is vid'i, ke ili traf'is mal'grand'a'n insul'o'n, kaj trans ĝi ili pov'is vid'et'i la bord'o'n de Irlando.
Sur la mal'grand'a insul'o si'n trov'is nur la mal'jun'ul'o'j kaj ili'a'j kapr'o'j.
La mal'jun'ul'o'j vigl'e parol'is inter si kaj montr'is surpriz'iĝ'o'n; kiu nord'a'n lingv'o'n kompren'is, tiu dir'is post'e al Orm.
—Vi parol'as lingv'o'n de nord'land'ul'o'j, kaj tiu'n mi kompren'as, ĉar kiam jun'a mi mult'e rilat'is kun nord'land'an'o'j, antaŭ ol mi ven'is al ĉi tiu insul'o. Sed cert'a mi est'as, ke neniam mi vid'is vir'o'j'n de sonor'ant'e? Hodiaŭ est'as la tag'o de Sankt'a Brand'a'n, kaj ni sonor'ig'is ni'a'n sonor'il'o'n honor'ig'ant'e kaj memor'ig'ant'e pri li, kaj tiam ni aŭd'is vi'a'n sonor'il'o'n respond'i de la mar'o; kaj ni kred'is, ke ebl'e Sankt'a Brand'a'n mem ni'n respond'as, ĉar li est'is grand'a mar'vetur'ant'o. Sed vi ĉiu'j est'as bapt'it'a'j en la nom'o de Jesuo Krist'o, ĉu ne, ĉar vi navig'ad'as kun sankt'a son'o? —Li sci'as babil'i, la mal'jun'ul'o, dir'is Toke; kaj jen, Orm, est'as por vi mult'o, kio'n respond'i.
Orm respond'is al la mal'jun'ul'o: —Ni est'as nigr'a'j Lochlannach, vir'o'j de la regn'o de reĝ'o Harald; sed ĉu reĝ'o Harald ankoraŭ viv'as mi ne sci'as, ĉar jam long'e ni est'as for de hejm'e. Sed ni'a'j mantel'o'j kaj vest'o'j est'as hispan'a'j, ĉar ni ven'as de Andaluzi'o, kie ni serv'is grav'a'n sinjor'o'n nom'at'a'n Almansur. Kaj ni'a sonor'il'o nom'iĝ'as Jakobo, kaj ĝi ven'as de preĝ'ej'o en Asturi'o, kie si'n trov'as la tomb'o de la apostol'o Jakobo, kaj ĝi est'is la plej grand'a el ĉiu'j sonor'il'o'j tie, sed rakont'i pri tio, kial ĝi est'as en ni'a ŝip'o, est'us nun tro daŭr'a afer'o. Pri Krist'o ni hav'as kon'o'n; sed tie, de kie ni ven'as, oni ne tre honor'as li'n, kaj bapt'it'o'j ni ne est'as. Sed ĉar vi mem ja est'as krist'an'o'j, ebl'e est'os plezur'e por vi aŭd'i, ke ĉe ni'a'j rem'il'o'j sid'as krist'an'o'j. Ili est'as ni'a'j sklav'o'j kaj ven'as de tiu sam'a lok'o kiel la sonor'il'o, kaj nun ili est'as el'uz'it'a'j pro la vojaĝ'o kaj ne taŭg'as mult'o'n. Tial est'us bon'e ili'n sur'ter'ig'i ĉi tie, tiel ke ili ripoz'u, antaŭ ol ni daŭr'ig'os ni'a'n vojaĝ'o'n. Kaj antaŭ ni vi ne hav'u tim'o'n; ĉar vi aspekt'as kiel bon'ul'o'j, kaj ni ne est'as per'fort'ul'o'j kontraŭ tiu'j, kiu'j ne ni'n kontraŭ'star'as. Iu'j el vi'a'j kapr'o'j ja konsum'iĝ'os, sed jen la plej grav'a, kio'n vi dev'os el'ten'i pro ni; ni ne intenc'as long'e rest'i.
Kiam la mal'jun'ul'o'j ĉio'n tio'n jam kompren'is, ili kap'jes'is kaj amik'e rid'et'is, kaj ili'a pro'parol'ant'o dir'is, ke ne mal'oft'e ili loĝ'ig'is ili mal'bon'o'n.
—Ĉar ni mem kontraŭ neni'u far'as mal'just'o'n, li dir'is, kaj neniu'n ali'a'n propr'aĵ'o'n ni hav'as krom la kapr'o'j kaj ni'a rap'o'kamp'o kaj ni'a'j kaban'o'j; krom tio la tut'a insul'o aparten'as al Sankt'a Finnian, kaj li est'as potenc'a ĉe Di'o kaj ten'as si'a'n man'o'n super ni. Kaj ni'a'j'n kapr'o'j'n li abund'e ben'is en ĉi tiu jar'o, ke nutr'aĵ'o ne mank'u. Tial vol'u pren'i la mal'mult'o'n, kiu'n ni pov'as don'i; kaj ĝoj'as ni mal'jun'ul'o'j, kiu'j plej oft'e sid'as sol'a'j tie ĉi, aŭskult'i hom'o'j'n vast'e vojaĝ'int'a'j'n.
La sklav'o'j est'is nun sur'ter'ig'it'a'j, kaj sam'e la ŝip'o; kaj Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j nun ripoz'ad'is sur la insul'o de Sankt'a Finnian kaj bon'e akord'is kun la monaĥ'o'j. Ili kun tiu'j fiŝ'kapt'is kun sukces'o kaj nutr'is la sklav'o'j'n, ĝis aspekt'is tiu'j mal'pli mizer'a'j; kaj Orm kaj la ali'a'j dev'is mult'o'n rakont'i pri si'a'j aventur'o'j al la monaĥ'o'j, ĉar malgraŭ grand'a ĝen'o pro la neces'o de interpret'ad'o, la mal'jun'ul'o'j sci'vol'em'is pri nov'aĵ'o'j el for'a'j land'o'j. Sed plej mult'e ili admir'is la sonor'il'o'n, kiu est'us pli grand'a ol iu, kiu hav'is fam'o'n sur Irlando. Ili dir'is, ke est'is potenc'a mirakl'o, ke Sankt'a Jakobo kaj Sankt'a Finnian per si'a'j sonor'il'o'j vok'is unu al la ali'a el for'e; kaj kelk'foj'e ili ĉe si'a'j di'serv'o'j anstataŭ propr'a sonor'il'o sonor'ig'is Jakobon kaj ĝoj'is, kiam ĝi'a grand'a sonor'o dis'vast'iĝ'is super la mar'o.
Pri la rest'ad'o de Orm ĉe la monaĥ'o'j de sankt'a Finnian kaj pri tio, kiel mirakl'o okaz'is en Jellinge.
D um ili est'is ĉe la monaĥ'o'j de Sankt'a Finnian, Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j mult'e inter'konsil'iĝ'is pri tio, kiel ili aranĝ'u afer'o'j'n por si, kiam la sklav'o'j fort'iĝ'os por plu'a vojaĝ'o. Ĉiu'j vol'is hejm'e'n, kaj Orm kaj la ali'a'j; kaj grand'a danĝer'o de pirat'o'j ne ekzist'is en tiu sezon'o, kiam mal'mult'a'j ŝip'o'j est'is sur la mar'o. Sed la vojaĝ'o est'os sever'a en la vintr'a veter'o, tiel ke ebl'e velk'os la sklav'o'j, kaj tial pov'us est'i avantaĝ'e far'i prov'o'n ili'n vend'i laŭ'ebl'e plej fru'e. Por tio ili pov'us aŭ ir'i al Limerick, kie est'is bon'e kon'at'a la patr'o de Orm, aŭ ir'i al Cork, kie Olof kun la Gem'o'j de long'e hav'as la plej grand'a'n sklav'komerc'o'n. Ili inform'iĝ'is de la monaĥ'o'j, kiu alternativ'o est'us prefer'ind'a.
Kiam kompren'is la monaĥ'o'j ili'a'j'n demand'o'j'n, tiu'j parol'is inter si kaj rid'et'is; post tio ili'a parol'ant'o dir'is: —Oni pov'as rimark'i, ke vi ven'as de for'e kaj ne mult'e sci'as pri tio, kiel stat'as en Irlando nun. Nek en Limerick nek en Cork est'os al vi facil'e negoc'ad'i. La potenc'o'n en Irlando ten'as nun Bri'a'n Borhumha; kaj malgraŭ tio, ke vi est'as de'for'a'j fremd'ul'o'j, vi ebl'e aŭd'is pri li.
Orm dir'is, ke li oft'e aŭd'is si'a'n patr'o'n parol'i pri iu reĝ'o Bri'a'n, kiu batal'is kontraŭ la viking'o'j en Limerick.
—Tiu'j est'as grav'a'j nov'aĵ'o'j, dir'is Orm; kaj tiu reĝ'o Bri'a'n ŝajn'as potenc'a mastr'o, eĉ se pov'as est'i, ke ni vid'is pli potenc'a'n. Sed eĉ se ĉio tio, kio'n vi dir'is, est'as ver'o, kial ni ne pov'us vend'i ni'a'j'n sklav'o'j'n al li? —Reĝ'o Bri'a'n neniu'j'n sklav'o'j'n aĉet'as, dir'is la monaĥ'o, sed mem pren'as tiom, kiom li bezon'as kaj de najbar'o'j kaj de la vir'o'j de Lochlann. Krom tio ĉiu'j sci'as, ke tri afer'o'j'n li am'as pli ol ĉio, kaj tri afer'o'j'n li mal'am'as, kaj tiu'j last'a'j mal'favor'as vi'n. La tri, kiu'j'n li am'as, est'as jen'a'j: la plej grand'a potenc'o, kaj ĝi'n li jam posed'as; la plej mult'a or'o, kaj ankaŭ ĝi aparten'as al li; la plej bel'a vir'in'o, kaj tut'a mond'o sci'as, ke ŝi est'as Gormlaith, frat'in'o de Maelmora, reĝ'o de Leinster, kaj ŝi'n li ankoraŭ ne akir'is. Unu'e ŝi est'is edz'in'o de reĝ'o Olof Kvar'a'n de Dublino, sed tiu ŝi'n for'puŝ'is pro ŝi'a akr'a lang'o; nun ŝi est'as edz'in'o de Malachi, la ĉef'reĝ'o, kaj tiu nun kares'kver'ad'as en ŝi'a kamer'o kaj apenaŭ plu hav'as fort'o'j'n el'ir'i batal'i; kaj kiam Bri'a'n venk'os Malachi, li akir'os Gormlaith; ĉar kio'n li task'as al si, tio'n li far'as. Sed tiu'j tri, kiu'j'n li mal'am'as, est'as jen'a'j: ne'krist'an'o'j; vir'o'j de fort'a kiel li'a am'o, kaj neni'o pov'as li'n moder'ig'i en tiu'j afer'o'j; kaj ĉar vi est'as kaj ne'krist'an'o'j kaj vir'o'j de Lochlann, ni ne vol'as al vi konsil'i, ke vi proksim'iĝ'u al li, ĉar vi'a'n pere'o'n ni ne dezir'as.
La vir'o'j ĉi tio'n atent'e aŭskult'is kaj form'is la opini'o'n, ke far'i komerc'o'n kun reĝ'o Bri'a'n ne mult'e valor'as. Orm dir'is: —Ŝajn'as al mi, ke la sonor'il'o Jakobo ni'n gvid'is ĝust'a'voj'e, kiam ĝi ni'n gvid'is al ĉi tiu insul'o kaj ne al la regn'o de reĝ'o Bri'a'n.
—Ankaŭ la sonor'il'o de Sankt'a Finnian kun'help'is, dir'is la monaĥ'o; kaj kiam vi nun vid'is, kio'n kapabl'as far'i la sankt'ul'o'j, eĉ por ne'krist'an'a'j hom'o'j, ĉu do ne est'us prudent'e, ke vi ek'kred'us al Di'o kaj far'iĝ'us krist'an'o'j? Orm dir'is, ke li ĝis nun ne mult'e pens'is pri la afer'o kaj ĝi ne ŝajn'as al li urĝ'a.
—Ebl'e ĝi est'as pli urĝ'a ol vi kred'as, dir'is la monaĥ'o; ĉar nun rest'as nur dek unu jar'o'j ĝis pere'os la mond'o kaj Krist'o ven'os sur nub'o kaj juĝ'os ĉiu'j'n hom'o'j'n. Antaŭ tiam ĉiu'j pagan'o'j dev'as est'i bapt'it'a'j, kaj ven'i inter la last'a'j ne est'us prudent'e. La ne'krist'an'o'j nun al'iĝ'as al Di'o pli mult'nombr'e ol antaŭ'e, tiel ke baldaŭ ne mult'a'j rest'os en mal'lum'o; kaj ver'e la al'ven'o de Krist'o nun est'as proksim'a, kiam la plej pagan'a el pagan'o'j, reĝ'o Harald de Dan'land'o, bapt'iĝ'is.
Tial ankaŭ vi dev'us nun for'las'i vi'a'j'n fals'a'j'n di'o'j'n kaj al'pren'i la ver'a'n kred'o'n.
Ĉiu'j vir'o'j rigard'is al li kun surpriz'o, kaj kelk'a'j laŭt'e ek'rid'is kaj frap'is la man'o'j'n sur la genu'o'j'n.
—Kial vi ne eĉ dir'as, ke li far'iĝ'is monaĥ'o kiel vi, dir'is Toke, kaj raz'is al si la har'o'j'n.
—Ni vojaĝ'is vast'e en la mond'o, dir'is Orm, kaj vi ĉi tie sid'as kun vi'a'j frat'o'j sur sol'ec'a insul'o; kaj tamen vi pov'as rakont'i la plej bru'a'j'n nov'aĵ'o'j'n. Sed ne mal'mult'e vi vol'as kred'ig'i al ni, kiam vi dir'as, mar'vojaĝ'ant'o tio'n kred'ig'is al vi por amuz'iĝ'i pri vi'a tromp'iĝ'em'o.
Sed la monaĥ'o persist'is en tio, ke li dir'is ver'o'n kaj ne mar'ist'fabel'o'n. Ĉar ĉi tiu grand'a nov'aĵ'o ven'is al ili de ili'a propr'a episkop'o mem, kiam tiu ili'n antaŭ du jar'o'j vizit'is; kaj dum sep dimanĉ'o'j ili dir'is dank'o'j'n al Di'o pro tiel grand'a gajn'o por ĉiu'j krist'an'o'j plag'at'a'j de norman'o'j.
Post ĉi tiu konfirm'o la ŝip'an'o'j kred'is, kio'n dir'is la monaĥ'o, sed tamen trov'is mal'facil'e kompren'i tiel rimark'ind'a'n nov'aĵ'o'n.
—Li ja mem de'ven'as de Odin, ili dir'is kaj rigard'is unu la ali'a'j'n; kiel do li pov'as rifuĝ'i al ali'a? —Kaj dum si'a tut'a viv'o li hav'is bon'ŝanc'o'n, ili dir'is, kaj ĝi est'is don'at'a al li de la di'o'j; kaj kontraŭ la krist'an'o'j li'a'j ŝip'ar'o'j si'n direkt'is kaj re'ven'is riĉ'a'j. Kial li hav'as koncern'o'n pri la di'o de la krist'an'o'j? Ili sku'is si'a'j'n kap'o'j'n kaj sid'is surpriz'it'a'j.
—Li est'as mal'jun'a, dir'is Rikanlupo; kaj pov'as ja est'i, ke li infan'iĝ'is de'nov'e, kiel reĝ'o An'e en Upsal'o en la pas'int'ec'o. Ĉar reĝ'o'j trink'as pli fort'a'n bier'o'n ol ali'a'j vir'o'j kaj hav'as mult'a'j'n vir'in'o'j'n; kaj tia'j afer'o'j pov'as kun la temp'o ili'n el'ĉerp'i, tiel ke ili'a prudent'o mal'lum'iĝ'as kaj ili ne plu sci'as, kio'n ili far'as. Kaj ĉar ili est'as reĝ'o'j, ili tamen far'as, kiel ili mem vol'as, ankaŭ post kiam for'las'is ili'n la saĝ'o; kaj dev'as est'i en tia manier'o reĝ'o Harald kapt'iĝ'is en la doktrin'o de la krist'an'o'j.
La ŝip'an'o'j kap'jes'is kaj komenc'is rakont'i anekdot'o'j'n pri mal'jun'ul'o'j en la hejm'region'o, kiu'j en si'a mal'jun'a aĝ'o far'iĝ'is strang'a'j kaj kaŭz'is al si'a'j parenc'o'j ĝen'o'j'n per kurb'a'j kapric'o'j; kaj ĉiu'j pens'is, ke ne est'as grand'a gajn'o viv'i, ĝis el'fal'os la dent'o'j kaj velk'os la prudent'o. La monaĥ'o tiam dir'is, ke al ili pli terur'e okaz'os, ĉar en la tag'o de la juĝ'o post dek unu jar'o'j ili est'os subit'e pren'it'a'j for de la ter'o.
ili ne far'os al si la ĝen'o'n al'iĝ'i al Krist'o pro tio.
Orm nun dev'is mult'o'n pri'atent'i; ĉar neces'is ven'i al decid'o, kiel nun ili far'u, ĉar ili ne kuraĝ'os ir'i al la irlanda foir'o. Fin'e li dir'is al si'a'j ŝip'an'o'j: —Agrabl'as est'i ĉef'ul'o, kiam pred'o est'as divid'at'a kaj bier'o dis'don'at'a, sed mal'facil'as, kiam plan'o'j est'as el'kov'ot'a'j; kaj kio'n mi nun pov'as el'pens'i, ne est'as rimark'ind'a. Sed ni dev'as for'vel'i nun; ĉar la sklav'o'j est'as nun tiel fort'a'j, kiel ebl'ig'as la nutr'aĵ'o kaj ripoz'o, kaj ju pli ni prokrast'as, des pli sever'a est'os ni'a vel'ad'o. Plej bon'e ŝajn'as al mi, ke ni ir'u al reĝ'o Harald; ĉe li trov'iĝ'as riĉ'ul'o'j, kiu'j ebl'e je bon'a prez'o aĉet'os la sklav'o'j'n, kaj ĉar li nun mem est'as krist'an'o, ŝajn'as al mi, ke ni hav'as taŭg'a'n donac'o'n por li, tiel ke ni tuj pov'os al'tir'i li'a'n favor'o'n. Mi vol'as nun far'iĝ'i li'a gvardi'an'o prefer'e ol sid'i plej jun'a en la bien'o de mi'a patr'o, se tiu mal'jun'ul'o kaj Odd, mi'a frat'o, ankoraŭ viv'as; kaj por vi, se vi hav'as afer'o'j'n hejm'e, est'os facil'e plu'ir'i al Blekingio, post kiam ni far'is ni'a'n komerc'o'n kaj divid'is ni'a'n gajn'o'n. Sed plej mal'facil'e est'os por ni konserv'i la sklav'o'j'n, ke ili ne mort'u, kiam ni ating'os la mal'varm'o'n.
Post tio li dir'is al la monaĥ'o'j, ke li nun vol'as far'i komerc'o'n kun ili. Ili don'u al li ĉiu'j'n kapr'o'fel'o'j'n, kiu'j'n ili hav'as, kaj ĉiu'j'n vest'o'j'n, kiu'j'n ili pov'as mal'hav'i; kaj kontraŭ tio li vol'as don'i al ili la du plej mizer'a'j'n sklav'o'j'n, ĉar ali'e tiu'j mort'os dum'vojaĝ'e, sed pov'os util'i al la monaĥ'o'j, se ili san'iĝ'os; kaj krom tio ankaŭ kelk'a'j'n andaluz'a'j'n arĝent'mon'er'o'j'n. La monaĥ'o'j rid'et'is kaj dir'is, ke tio est'as pli bon'a negoc'o, ol ejr'o'j kutim'e far'is kun Lochlannach, sed ke ili prefer'us akcept'i la sonor'il'o'n Jakobon. Orm respond'is, ke la sonor'il'o'n li ne pov'as mal'hav'i; kaj la komerc'o okaz'is, kiel li dir'is, tiel ke la sklav'o'j est'is iom vest'it'a'j por la vintr'o.
Ili nun fum'aĵ'is fiŝ'o'j'n kaj kapr'o'karn'o'n por proviant'o de vojaĝ'o est'is ĉiam amik'a'j kaj ne plend'is pri tio, ke ili'a greg'o da kapr'o'j mal'mult'iĝ'is dum la vizit'o; ili'a sol'a mal'ĝoj'o est'is, ke rest'os la sankt'a sonor'il'o en la man'o'j de pagan'o'j, kaj ke Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j ne kompren'as, kio est'as pli bon'a por ili, kaj ne krist'an'iĝ'os. Ĉe la adiaŭ'o ili ankoraŭ unu last'a'n foj'o'n parol'is pri Krist'o kaj Sankt'a Finnian kaj la tag'o de la juĝ'o, kaj pri ĉio, kio okaz'os al la for'ir'ont'o'j, se ili mal'akcept'os la ver'a'n instru'o'n. Orm respond'is al ili, ke nun rest'as al li mal'mult'e da temp'o por aŭskult'i tia'j'n afer'o'j'n; sed post tio li al'don'is, ke li est'us mal'bon'a ĉef'ul'o, se li ĉe la for'ir'o si'n montr'us avar'a kontraŭ tia'j gast'ig'ant'o'j, kia'j ili est'is por li kaj li'a'j ŝip'an'o'j. Per tiu'j vort'o'j li el si'a zon'o pren'is tri or'mon'er'o'j'n kaj don'is tiu'j'n al ili.
Kiam Toke tio'n vid'is, li pri'rid'is tiu'n mal'avar'o'n, sed post tio dir'is, ke al li ebl'as mal'avar'i tiom, kiom Orm; ĉar en konven'a temp'o li intenc'as si'n edz'ig'i al iu el la plej bon'stat'a'j bien'o'j en Lister kaj far'iĝ'i grand'ul'o en la region'o. Per tiu'j vort'o'j ankaŭ li don'is tri or'mon'er'o'j'n al la monaĥ'o'j, kaj tiu'j star'is surpriz'a'j pro tia donac'em'o. La ali'a'j ŝip'an'o'j ŝajn'is mal'mult'e aprec'i ĉio'n tio'n; sed por si'a reputaci'o ankaŭ ili i'o'n don'is, ĉiu'j krom Rikanlupo. Tiu nun est'is mok'at'a de ĉiu'j pro si'a avar'ec'o; sed li rikan'is per si'a oblikv'a buŝ'o kaj grat'is al si la vang'o'barb'o'n kaj hav'is pac'o'n kun si.
—Mi ne est'as ĉef'ul'o, li dir'is, kaj krom tio mi mal'jun'iĝ'as; kaj neni'u knab'in'o kun bien'o si'n edz'in'ig'os al mi, kaj mal'jun'ul'in'o ankaŭ ne. Tial mi kun prav'o est'as avar'a.
Post kiam sur'ŝip'iĝ'is la sklav'o'j kaj est'is al'lig'it'a'j, Orm ek'vel'is for de la insul'o de Sankt'a Finnian kaj si'n direkt'is sud'e de Irlando kaj ricev'is fort'a'n vent'o'n kaj bon'a'n vojaĝ'o'n. Ĉiu'j sufer'is pro la aŭtun'mal'varm'o malgraŭ tio, ke ili si'n volv'is en la kapr'o'fel'o'j; ĉar jam tiel long'e Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j rest'ad'is en la sud'o, ke mal'varm'a veter'o pli ol antaŭ'e tranĉ'is al ili la haŭt'o'n. Sed tamen ĉiu'j montr'is bon'humor'o'n, kiam la hejm'land'o tiel al'proksim'is, kaj tim'is nur mar'vojaĝ'a'j'n sam'land'an'o'j'n, kia'j'n ili ĉiam rigard'o'serĉ'is. Ĉar la monaĥ'o'j dir'is, ke dan'a'j viking'o'j nun pli nombr'e ol iam antaŭ'e ar'iĝ'is ĉirkaŭ la bord'o'j de Angl'o'land'o, post kiam la potenc'o de reĝ'o Bri'a'n for'bar'is al ili Irlandon, kaj, anstataŭ ĝi, Angl'o'land'o fam'iĝ'is kiel land'o plej facil'e pri'rab'ebl'a. El tim'o, ke sam'land'an'o'j ili'n ĉas'os, Orm ten'is la ŝip'o'n vast'e for de la bord'o, kiam ili si'n direkt'is tra la angl'a mar'kol'o. Bon'ŝanc'o ili'n favor'is, kaj ili neniu'j'n renkont'is; ili ating'is la plen'a'n mar'o'n kaj sent'is la ond'o'ŝaŭm'o'n ĉiam pli mal'varm'iĝ'i kaj vel'is, ĝis ili vid'is la bord'o'n de Jutlando. Tiam ili ĉiu'j rid'is pro ĝoj'o, ĉar est'is agrabl'e de'nov'e vid'i land'o'n aparten'a'n al la dan'a regn'o; kaj ili fingr'o'montr'is al re'kon'ebl'a'j disting'aĵ'o'j, kiu'j'n ili vid'is vel'ant'e kun Krok antaŭ long'e.
Ili pas'is Skagen kaj si'n direkt'is sud'e'n kaj ating'is sen'vent'o'n mal'antaŭ bord'o; kaj nun la sklav'o'j dev'is de'nov'e rem'i, kiom ili kapabl'is, dum kant'is ritm'o'n la sonor'il'o Jakobo. Ili ĉi tie parol'is kun vir'o'j en fiŝ'kapt'a'j boat'o'j, kiu'j'n ili renkont'is, kaj ek'sci'is, kiom da distanc'o rest'as al ili ĝis ili ating'os Jellinge, kie sid'as reĝ'o Harald; kaj nun ili polur'is si'a'j'n arm'il'o'j'n kaj atent'is pri si'a'j vest'o'j por pov'i kiel hom'o'j de cert'a reputaci'o paŝ'i antaŭ la reĝ'o'n.
En fru'a maten'o ili rem'ant'e ating'is Jellinge kaj al'bord'iĝ'is ĉe pont'o; ili pov'is vid'i la reĝ'a'n loĝ'ej'o'n, kiu situ'is iom distanc'e de la bord'o, ĉirkaŭ'it'a'n de rempar'o el ter'o kaj palis'ar'o. Kelk'a'j kaban'o'j situ'is apud la pont'o'j, kaj hom'o'j el'ir'is el ili kaj pri'gap'is Orm kaj li'a'j'n ŝip'an'o'j'n, kiu'j aper'is kvazaŭ fremd'ul'o'j. Ili nun port'is la sonor'il'o'n sur la ter'o'n, kun la platform'o kaj la rul'il'o'j, kiu'j'n ili uz'is en Asturi'o; plur'a'j sci'vol'ul'o'j de la pli proksim'a'j kaban'o'j ar'iĝ'is por rigard'i tia'n mir'ind'aĵ'o'n kaj aŭd'i, de kie ven'as tiu'j fremd'ul'o'j; al Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j est'is mir'ind'e de'nov'e aŭd'i, post tiel long'e inter fremd'ul'o'j, ke ĉiu'j parol'as ili'a'n propr'a'n lingv'o'n. Ili mal'katen'is la sklav'o'j'n kaj jung'is ili'n al la sonor'il'o, ke ili ĝi'n tren'u al la reĝ'o.
Aŭd'iĝ'is nun kri'ad'o kaj bru'o de la reĝ'o'loĝ'ej'o, kaj ili vid'is gras'a'n vir'o'n en long'a rob'o ven'i kur'ant'e al ili laŭ la dekliv'o. Li est'is raz'it'a kaj port'is arĝent'o'kruc'o'n sur la brust'o kaj terur'o'n en si'a vizaĝ'o; kun pez'a spir'ad'o li ating'is la kaban'o'j'n kaj dis'etend'is la brak'o'j'n.
—Hirud'o'j'n! Hirud'o'j'n! li kri'is. Ĉu neni'u kompat'em'a hom'o trov'iĝ'as hav'ant'a hirud'o'j'n. Mi bezon'as sang'o'suĉ'a'j'n hirud'o'j'n tuj, san'a'j'n kaj fort'a'j'n! Oni pov'is aŭd'i, ke li est'as ekster'land'an'o, sed li'a lang'o kur'is rapid'e en dan'a lingv'o malgraŭ tio, ke li ĉas'is la spir'o'n.
—Mal'san'o frap'is ni'a'j'n hirud'o'j'n tie supr'e, li dir'is, tiel ke ili ne plu mord'as. Kaj sol'e nur hirud'o'j efik'as kontraŭ li'a dent'dolor'o. En la nom'o de la Patr'o, Fil'o kaj Sankt'a Spirit'o, ĉu neni'u hom'o si'n trov'as, kiu hav'as hirud'o'j'n? Neni'u en la kaban'o'j hav'is hirud'o'j'n hejm'e, kaj la gras'a pastr'o ĝem'is kaj aspekt'is sen'help'a. Li jam ating'is la pont'o'n, kie est'is la ŝip'o de Orm, kaj nun li ek'vid'is la sonor'il'o'n kaj la vir'o'j'n ĉirkaŭ ĝi. Surpriz'it'e li gap'is kaj si'n rapid'e proksim'ig'is.
—Kio est'as tio? li kri'is. Sonor'il'o, sankt'a sonor'il'o! Ĉu mi sonĝ'as? Ĉu est'as tromp'aĵ'o de Satan'o aŭ ver'a sonor'il'o? Kiel ĝi al'ven'is ĉi tie'n, al land'o de mal'lum'o kaj diabl'o'j? Neniam dum mi'a viv'o mi vid'is tiel grand'a'n sonor'il'o'n, eĉ ne en la preĝ'ej'o de la imperi'estr'o mem en Worms.
—Ĝi nom'iĝ'as Jakobo laŭ apostol'o, dir'is Orm; kaj ni ĝi'n port'is ĉi tie'n de la preĝ'ej'o de la apostol'o en Asturi'o. Ni aŭd'is, ke reĝ'o Harald krist'an'iĝ'is kaj pens'is, ke tia donac'o li'n ĝoj'ig'os.
—Mirakl'o, mirakl'o! kri'is la pastr'o singult'ant'e kaj lev'is la brak'o'j'n kontraŭ la ĉiel'o. La anĝel'o'j de Di'o ni'n vid'is en ni'a kriz'o, kiam mal'san'iĝ'is ni'a'j hirud'o'j. Jen kurac'o pli bon'a ol hirud'o'j. Sed nun rapid'u, rapid'u! Mal'fru'i est'as danĝer'e, ĉar turment'as li'a dolor'o.
La sklav'o'j nun tren'is la sonor'il'o'n ĝis la reĝ'o'loĝ'ej'o, kaj la pastr'o instig'is la ŝip'an'o'j'n ili'n pel'i per ĉia potenc'o. Li konstant'e babil'ad'is, kvazaŭ li est'us perd'int'a prudent'o'n, kaj viŝ'is al si la okul'o'j'n kaj turn'is la vizaĝ'o'n kontraŭ la ĉiel'o'n kaj al'vok'ad'is pastr'o'lingv'e. Orm kaj la ali'a'j kompren'is, ke hav'as la reĝ'o dent'dolor'o'n, sed neniel ili pov'is kompren'i, je kia util'o pov'us serv'i ili'a sonor'il'o en tiu afer'o. Sed la pastr'o babil'aĉ'is pro feliĉ'o kaj ili'n nom'is send'it'o'j de la ĉiel'o kaj dir'is, ke nun ĉio marŝ'os bel'e.
—Nur mal'mult'a'j dent'o'j rest'as en li'a buŝ'o, laŭd'at'a est'u la Ĉio'pov'a, li dir'is; sed kiu'j rest'as, tiu'j al ni kaŭz'as tiom da ĝen'o'j, kiom ĉiu'j ali'a'j satan'aĵ'o'j en ĉi tiu land'o. Ĉar malgraŭ li'a aĝ'o ili ankoraŭ oft'e dolor'as, krom la du blu'a'j; kaj kiam atak'as la dolor'o, proksim'iĝ'i al li est'as danĝer'e, kaj li blasfem'as sen mezur'o. Unu foj'o'n en la pas'int'a somer'o, dum dolor'is al li vang'o'dent'o, li preskaŭ far'is frat'o'n Willibald martir'o; ĉar tiam li bat'is al frat'o Willibald sur la kap'o'n ni'a'n grand'a'n krucifiks'o'n, kiu help'us moder'ig'i la dolor'o'n. De'nov'e est'as san'a frat'o Willibald, est'u laŭd'at'a la Sinjor'o, sed li dev'is kuŝ'i turment'iĝ'ant'e kun sever'a kap'turn'iĝ'ad'o. Ni don'is al Di'o ni'a'j'n viv'o'j'n, frat'o Willibald kaj mi, kiam ni akompan'is episkop'o'n Poppo ĝis ĉi tie en la land'o de mal'lum'o kun'port'ant'e la evangeli'o'n kaj ni'a'n art'o'n de kurac'o; sed tamen ŝajn'as malic'aĵ'o est'i minac'at'a per martir'ec'o pro kelk'a'j mal'nov'a'j dent'o'j. Kaj eĉ ne nun dent'o'n ni rajt'as el'tir'i; tio'n li mal'permes'is al ni je perd'o de viv'o; ĉar li dir'as, ke li ne vol'as simil'i al cert'a mal'jun'a reĝ'o ĉe la sveoj, kiu dum si'a mal'jun'ec'o suĉ'is lakt'o'n el korn'o. En tia'j mal'facil'ec'o kaj prem'it'ec'o ni viv'as ĉe ĉi tiu reĝ'o por far'i favor'o'n al la regn'o de Di'o: frat'o Willibald, kiu est'as la plej lert'a kurac'ist'o en la tut'a arĥi'diocez'o Bremen'o, kaj mi, kiu est'as kaj kantor'o kaj kurac'ist'o kaj mi'n nom'as frat'o Matthias.
Li spir'is profund'e kaj viŝ'is al si la ŝvit'o'n de la vizaĝ'o kaj kri'is al la sklav'o'j, ke ili rapid'u. Post tio li daŭr'ig'is: —Plej mal'facil'e por ni kurac'ist'o'j en ĉi tiu land'o est'as, ke ni por ni'a labor'o ne hav'as relikv'o'j'n; eĉ ne unu sol'a'n el la dent'o'j de Sankt'a Lazaro, kiu'j plen'fid'ind'e efik'as kontraŭ dent'dolor'o, kaj el kiu'j est'as abund'o mult'lok'e en krist'an'a'j land'o'j. Ĉar ni, kiu'j ir'as al pagan'o'j, ne rajt'as kun'port'i relikv'o'j'n, ĉar ili pov'us fal'i en la man'o'j'n de pagan'o'j kaj profan'iĝ'i. Ni dev'as fid'i ni'a'j'n preĝ'o'j'n kaj la kruc'o'n kaj la profan'a'j'n kurac'il'o'j'n, sed iu'foj'e tiu'j ne sufiĉ'as. Tial neni'u pov'as kurac'i per mir'ind'a kurac'o ĉi tie inter la dan'o'j, antaŭ ol est'os al'ir'ebl'a'j en ĉi tiu land'o relikv'o'j, kaj tio'n ni dev'as ankoraŭ long'e atend'i. Ĉar ja ver'e jam tri episkop'o'j'n kaj mult'a'j'n ordinar'a'j'n predik'ant'o'j'n mort'ig'is la popol'o ĉi tie, kaj kelk'a'j kadavr'o'j de tiu'j martir'o'j est'is sav'it'a'j kaj est'is krist'an'e en'ter'ig'it'a'j, tiel ke ni sci'as ili'a'n lok'o'n; sed la Sankt'a Eklezi'o decid'is, ke neniu'j ost'o'j de episkop'o'j kaj martir'o'j est'u el'ter'ig'it'a'j por util'ig'o en kurac'ad'o antaŭ ol je tri'dek ses jar'o'j post ili'a mort'o; kaj ĝis tiam est'os mizer'e por ni kurac'ist'o'j ĉi tie.
Li sku'is la kap'o'n kaj mal'gaj'e murmur'is al si mem; sed post tio li de'nov'e montr'is kontent'o'n: —Sed post nun, kiam Di'o far'is ĉi tiu'n grand'a'n mirakl'o'n, est'os pli bon'e por frat'o Willibald kaj mi. Est'as ver'o, ke mi neniam vid'is la erudici'ul'o'j'n en si'a'j skrib'aĵ'o'j apart'e menci'i Sankt'a'n Jakobon kiel potenc'ul'o'n kontraŭ dent'dolor'o; sed en li'a propr'a sonor'il'o, nov'e ven'int'a de li'a sankt'a tomb'o, dev'as tamen loĝ'i grand'a fort'o kontraŭ ĉio mal'bon'a, ankaŭ kontraŭ dolor'a'j dent'o'j. Kaj tial vi, ĉef'ul'o, kun cert'ec'o est'as send'it'o de Di'o al frat'o Willibald kaj mi kaj al ĉiu krist'an'a ag'ad'o en ĉi tiu land'o.
—Saĝ'a majstr'o, dir'is Orm, kiel vi kurac'as dent'dolor'o'n per sonor'il'o? Mi kaj mi'a'j ŝip'an'o'j vizit'is for'a'j'n land'o'j'n kaj vid'is mult'a'j'n rimark'ind'a'j'n afer'o'j'n, sed ĉi tio ŝajn'as al mi plej rimark'ind'a el ĉio.
—Ekzist'as du divers'a'j manier'o'j, kiu'j'n kon'as ni instru'it'ul'o'j, respond'is frat'o Matthias, kaj ambaŭ est'as bon'a'j. Sed laŭ mi'a pens'o — kaj frat'o Willibald cert'e konsent'os en tio — la mal'nov'a preskrib'o de Sankt'a Gregori'o est'as la pli bon'a. Kaj ĝi'n vi baldaŭ vid'os.
Ili nun ating'is la rempar'o'n kaj la palis'ar'o'n, kaj la grand'a ekster'a pord'o est'is mal'ferm'it'a antaŭ ili de mal'jun'a pord'o'gard'ist'o, dum ali'a blov'is en korn'o kiel sign'o de tio, ke fremd'ul'o'j al'ven'as. Frat'o Matthias nun met'is si'n ĉe la pint'o de la procesi'o kaj ek'kant'is per fort'a voĉ'o sankt'a'n kant'o'n: Vexilla reg'is prodeunt; post li ir'is Orm kaj Toke, kaj post ili ven'is sklav'o'j kun la sonor'il'o, pel'at'a'j de la ceter'a'j ŝip'an'o'j.
Intern'e de la palis'ar'o est'is mult'a'j dom'o'j ĉiu'j aparten'ant'a'j al la mastr'um'o de la reĝ'o. Ĉar reĝ'o Harald viv'is en pli grand'a'j potenc'o kaj riĉ'ec'o ol li'a'j patr'o'j; li konstru'ig'is pli larĝ'a kaj pomp'a la grand'a'n festen'hal'o'n de reĝ'o Gorm, kaj al si'a'j gvardi'o kaj dom'an'ar'o li konstru'ig'is grand'a'j'n long'dom'o'j'n. Li'a'j'n kuir'dom'o'n kaj lav'dom'o'n pri'kant'is bard'o'j, kiam ili est'is ĵus konstru'it'a'j, kaj sci'ant'a'j vir'o'j opini'is ili'n pli grand'a'j ol tiu'j'n de la reĝ'o en Upsal'o. Frat'o Matthias gvid'is ili'n al la dorm'o'dom'o de la reĝ'o mem, kie reĝ'o Harald nun, en la tag'o'j de si'a mal'jun'aĝ'o, si'n ten'ad'is kun si'a'j vir'in'o'j kaj trezor'kest'o'j.
Ĝi est'is alt'a lign'o'dom'o kun vast'a'j spac'o'j; sed ordinar'e ĝi ne plu est'is tiom hom'farĉ'it'a kiel antaŭ'e. Ĉar post oft'a'j admon'o'j de episkop'o Poppo, ke reĝ'o Harald en ĉio pen'u viv'i krist'an'a'n viv'o'n, tiu for'puŝ'is la pli mult'a'j'n el si'a'j vir'in'o'j kaj re'ten'is nur iu'j'n el la pli jun'a'j; tia'j el la pli mal'jun'a'j, kiu'j nask'is al li infan'o'j'n, nun loĝ'is en ali'a'j dom'o'j. Sed en ĉi tiu maten'o est'is viv'o'plen'e ĉirkaŭ la dom'o, kaj mult'a'j hom'o'j ĉirkaŭ'kur'is tie en tim'o kaj urĝ'o, kaj vir'o'j kaj vir'in'o'j. Mult'a'j halt'is kaj vid'is la ven'ant'o'j'n kaj demand'is, kio tio pov'as est'i; sed frat'o Matthias inter'romp'is si'a'n kant'ad'o'n kaj fervor'e preter'kur'is ĉiu'j'n en la kamer'o'n de la reĝ'o, kaj Orm kaj Toke li'n sekv'is.
—Frat'o Willibald, frat'o Willibald, li vok'is, ankoraŭ trov'iĝ'as balzam'o en Gilead! Reĝ'a moŝt'o, ĝoj'u kaj laŭd'u Di'o'n, ĉar mirakl'o okaz'is por vi, kaj baldaŭ vi'a dolor'o est'os el'pel'at'a. Mi est'as kiel Saul, fil'o de Kiŝ; ĉar mi el'ir'is serĉ'i hirud'o'j'n kaj trov'is sankt'a'n objekt'o'n.
Kaj dum nun la ŝip'an'o'j de Orm kun grand'a mal'facil'o port'is la sonor'il'o'n en la kamer'o'n, komenc'is frat'o Matthias rakont'i, kiel stat'as ĉio.
Salut'ant'e reĝ'o'n Harald, Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j montr'is grand'a'n respekt'o'n, kaj ili ĉiu'j li'n rigard'is kun sci'vol'em'o; ĉar dum tiom da temp'o, kiom ili memor'is, ili aŭd'is rakont'o'j'n pri li, kaj est'is mir'ind'e por ili nun li'n vid'i turment'at'a kaj mizer'a.
Li'a lit'o star'is ĉe la mal'long'a mur'o renkont'e al la pord'o. Ĝi est'is firm'e ĉarpent'it'a kaj alt'a kaj plen'a de kusen'eg'o'j kaj fel'o'j; ĝi'a spac'o est'is tia, ke tri aŭ kvar pov'us kuŝ'i sen puŝ'ad'o. Reĝ'o Harald sid'is sur ĝi'a rand'o kun kusen'eg'o'j ĉirkaŭ si; sur'kap'e li port'is trik'it'a'n flav'a'n lan'o'ĉap'o'n, kaj li est'is volv'it'a en long'a pelt'aĵ'o el lutr'o'fel'o'j. Sur la plank'o apud li'a'j pied'o'j kaŭr'is du jun'a'j vir'in'o'j, ĉiu kun li'a pied'o sur la sin'o, frot'ant'e ili'n por ili'n ten'i varm'a'j.
Ĉiu pov'is vid'i, ke reĝ'o Harald est'as grand'a reĝ'o, malgraŭ tio, ke li'n ne ĉirkaŭ'as reĝ'a pomp'o kaj malgraŭ tio, ke tim'o est'is en li'a'j okul'o'j. Kun melankoli'a esper'o sed sen grand'a interes'o li ĉirkaŭ'rigard'is per grand'a'j rond'a'j okul'o'j al la hom'o'j en la kamer'o kaj al la sonor'il'o, kiu est'is en'port'at'a, kaj li spir'is per mal'long'a'j anhel'o'j, kvazaŭ li est'us perd'int'a la spir'o'n; ĉar nun la dolor'o moment'e kviet'iĝ'is, kaj li atend'is, ke ĝi de'nov'e far'os atak'o'n. Li est'is grand'a laŭ kresk'o kaj fortik'a, lar ̧brusta kaj dik'ventr'a; la vizaĝ'o est'is grand'a kaj ruĝ'a kun re'bril'ec'a haŭt'o sen sulk'o'j. Li'a'j har'o'j est'is blank'a'j; sed la barb'o, kiu est'is larĝ'a kaj dens'a kaj dis'pint'e pend'is antaŭ la brust'o, est'is blank'e'flav'a; kaj mez'e antaŭ'e mal'larĝ'a stri'o mal'supr'e'n de la sub'a lip'o si'n ten'is klar'e flav'a sen blank'o. Mal'sek'e est'is ĉirkaŭ la buŝ'o pro ĉio, kio'n li en'buŝ'ig'is kontraŭ la dolor'o, tiel ke ambaŭ blu'a'j okul'dent'o'j, kiu'j est'is fam'a'j ne nur pro si'a kolor'o sed ankaŭ pro long'ec'o, el'bril'et'is pli ol kutim'e sam'e kiel la fos'dent'o'j de mal'jun'a vir'pork'o. Li'a'j okul'o'j el'star'is kaj est'is sang'o'stri'a'j; potenc'o kaj danĝer'o ŝajn'is loĝ'i en ili, sam'e kiel ankaŭ en li'a'j larĝ'a frunt'o kaj grand'a'j griz'a'j brov'o'j.
Tia si'n montr'is reĝ'o Harald la Blu'dent'a, kiam Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j li'n unu'a'foj'e vid'is; kaj Toke dir'is, ke laŭ li'a pens'o nur mal'mult'a'j mal'jun'a'j reĝ'o'j kun dent'dolor'o si'n montr'us sam'e reĝ'a'j kiel li.
Episkop'o Poppo ne est'is en la ĉambr'o, ĉar dum la tut'a nokt'o li mal'dorm'is apud la reĝ'o kaj el'dir'is preĝ'o'j'n por li kaj aŭskult'is blasfem'o'j'n kaj minac'a'j'n vort'o'j'n, kiam est'is akut'a la dolor'o, tiel ke li fin'e dev'is for'ir'i por ripoz'i. Sed frat'o Willibald, kiu dum la tut'a nokt'o kun frat'o Matthias prov'is divers'a'j'n kurac'il'o'j'n, est'is ankoraŭ mov'iĝ'em'a kaj optimism'a. Li est'is ĝis mal'grand'o sek'iĝ'int'a vir'o, tut'e kalv'a, kun grand'a naz'o kaj kun'prem'it'a'j lip'o'j; sur li'a vert'o est'is ruĝ'a cikatr'o. Li insist'e kap'klin'ad'is aŭskult'ant'e la rakont'o'n de frat'o Matthias kaj lev'is supr'e'n la brak'o'j'n, kiam est'is en'port'at'a la sonor'il'o.
—Jen ver'e mirakl'o, li dir'is per voĉ'o akr'a kaj fervor'a. Sam'e kiel la korv'o'j de la ĉiel'o ven'is nutr'i la sol'a'n profet'o'n Eli'a en la dezert'o, tiel sam'e ven'is ĉi tiu'j vojaĝ'ant'o'j kun sankt'a fort'o por ni'a help'o.
Uz'ant'e profan'a'j'n rimed'o'j'n ni sukces'is for'pel'i ĉi tiu'n dolor'o'n nur por mal'long'a temp'o; ĉar tuj kiam ni'a moŝt'o la reĝ'o pro sen'pacienc'o mal'ferm'is si'a'n buŝ'o'n, re'ven'is la dolor'o: tiel est'is dum la tut'a nokt'o. Sed cert'a est'as nun la kurac'o. Nun vi, frat'o Matthias, lav'u la sonor'il'o'n per la konsekr'it'a akv'o; kaj ŝajn'as al mi prefer'e, ke est'u met'it'a la sonor'il'o sur si'a flank'o, kaj ke vi ĝi'n lav'u intern'e, ĉar ekster'e mi vid'as neniom el la polv'o, kio'n ni bezon'as. Dum'e mi miks'os la ali'a'j'n ingredienc'o'j'n.
Est'is nun la sonor'il'o renvers'it'a, kaj frat'o Matthias ĝi'n lav'is per ĉifon'o, kiu'n li tremp'is en konsekr'it'a akv'o kaj post la lav'ad'o tord'is super pelv'o. Si'n trov'is abund'e da mal'nov'a polv'o en la sonor'il'o, tiel ke far'iĝ'is la el'tord'it'a akv'o nigr'a, kaj pri tio frat'o Matthias tre ĝoj'is.
Dum'e frat'o Willibald komenc'is si'n okup'i per si'a'j kurac'il'o'j, kiu'j'n li ten'ad'is en grand'a led'a kest'o, kaj sam'temp'e li instru'e parol'is al ĉiu'j, kiu'j vol'is aŭskult'i.
—La mal'nov'a gregori'a preskrib'o est'as prefer'ind'a en kaz'o'j simil'a'j al ĉi tiu, kaj kontraŭ dent'dolor'o ĝi est'as simpl'a kaj sen'sekret'a.
Prunel'suk'o, pork'o'gal'o, salpetr'o kaj bov'sang'o, pinĉ'o da kren'o kaj kelk'a'j gut'o'j da juniper'ole'o; ĉio miks'it'a en sam'a'n kvant'o'n da konsekr'it'a akv'o, per kiu est'is la sankt'a relikv'o lav'it'a. Est'u ten'at'a en buŝ'o dum tri himn'o'strof'o'j; tri'foj'a ripet'o. Tio est'as la plej efik'a rimed'o kontraŭ dent'dolor'o, kiu'n kon'as la scienc'o de kurac'ad'o; kiam la relikv'o est'as sufiĉ'e potenc'a, ĝi neniam fuŝ'iĝ'as. La apuli'a'j doktor'o'j de la mal'jun'a imperi'estr'o Otto uz'is kun prefer'o ran'sang'o'n anstataŭ bov'sang'o, sed nun'temp'e oni jam for'las'is ili'a'j'n pens'o'j'n en ĉi tiu afer'o; kaj tio est'as bon'a, ĉar dum la vintr'o est'as mal'facil'e trov'i ran'sang'o'n.
Li pren'is el si'a kest'o du mal'grand'a'j'n flakon'o'j'n el metal'o kaj el'tir'is la ŝtop'il'o'j'n kaj flar'is; li post'e sku'is la kap'o'n kaj send'is serv'ist'o'n al la kuir'ej'o por ven'ig'i freŝ'a'n bov'sang'o'n kaj freŝ'a'n gal'o'n.
—Ĉar nur la plej bon'a est'as sufiĉ'e bon'a en kaz'o ĉi tia, li dir'is, kaj eĉ kvankam la relikv'o est'as potenc'a, tamen ankaŭ la ali'a'j ingredienc'o'j merit'as zorg'a'n atent'o'n.
Nun jam pas'is iom da temp'o, kaj la dolor'o vid'ebl'e mal'pli mal'trankvil'ig'is reĝ'o'n Harald. Li direkt'is si'a'n rigard'o'n al Orm kaj Toke kaj evident'e trov'is strang'a tio'n, ke li vid'as fremd'ul'o'j'n en ekster'land'a'j batal'kostum'o'j; ĉar ili port'is la ruĝ'a'j'n mantel'o'j'n kaj la ornam'it'a'j'n ŝild'o'j'n de Almansur, kaj ili'a'j helm'o'j hav'is naz'o'ŝirm'il'o'j'n kaj kovr'is nuk'o'n kaj vang'o'j'n. Li far'is sign'o'n, ke ili proksim'iĝ'u.
—Kies sub'ul'o'j vi est'as? li dir'is.
—Ni est'as vi'a'j sub'ul'o'j, reĝ'a mastr'o, respond'is Orm. Sed ĉi tie'n ni al'ven'is el Andaluzi'o. Tie ni serv'is la potenc'a'n mastr'o'n Almansur de Kordov'o ĝis sang'o ni'n divid'is de li. Krok el Lister est'is ni'a unu'a ĉef'ul'o, kaj kun li ni ekspedici'is per tri ŝip'o'j. Sed li mort'is kaj mult'a'j kun li; kaj mi est'as Orm, fil'o de Tost'e, el Kullen en Skanio kaj ĉef'ul'o de tiu'j, kiu'j rest'as; kaj al vi ni ven'is kun ĉi tiu sonor'il'o. Ni ĝi'n konsider'is dec'a donac'o al vi, reĝ'a mastr'o, kiam ni aŭd'is, ke vi krist'an'iĝ'is. Neniom mi sci'as pri ĝi'a efik'o kontraŭ dent'dolor'o, sed sur la mar'o ĝi fort'e help'is al ni. Kaj ĝi est'is plej grand'a sonor'il'o ĉe la tomb'o de Sankt'a Jakobo en Asturi'o, kie si'n trov'as mult'a'j mir'ind'aĵ'o'j; tie'n ni ven'is kun ni'a mastr'o Almansur, kiu ĝi'n opini'is alt'e valor'a.
Neni'o'n dir'ant'e reĝ'o Harald kap'klin'is; sed unu el tiu'j du jun'a'j vir'in'o'j, kiu'j kaŭr'is ĉe li'a'j pied'o'j, turn'is la kap'o'n kaj rigard'is al Orm kaj Toke kaj dir'is tre rapid'e en la arab'a: —En la nom'o de Allah, la Indulg'em'a kaj Pardon'em'a! Ĉu vi est'as gvardi'an'o'j de Almansur? Ili ambaŭ ŝi'n rigard'is, surpriz'it'a'j aŭd'i tiu'n lingv'o'n en la dom'o de reĝ'o Harald. Ŝi'a aper'aĵ'o est'is bel'a, kun grand'a'j brun'a'j okul'o'j en larĝ'a pal'a vizaĝ'o; ŝi'a'j har'o'j est'is nigr'a'j kaj pend'is en du long'a'j plekt'aĵ'o'j de la tempi'o'j. Toke neniam sukces'is akir'i lert'ec'o'n en babil'ad'o de la arab'a; sed jam long'e li ne parol'is kun vir'in'o, kaj tial rapid'e pret'iĝ'is li'a respond'o.
—Vi de'ven'as el Andaluzi'o, ĉu ne. Tie mi vid'is vir'in'o'j'n simil'a'j'n al vi, sed ne mult'a'j est'is tiel bel'a'j.
Per si'a'j blank'a'j dent'o'j ŝi don'is al li rapid'a'n rid'et'o'n, sed tuj re'ven'is ŝi'a melankoli'a mien'o.
—Vi vid'as, ho fremd'ul'o, kiu parol'as mi'a'n lingv'o'n, kio'n akir'is al mi mi'a bel'ec'o, ŝi dir'is per si'a mol'a voĉ'o. Jen mi sid'as, andaluz'a vir'in'o de kelbita famili'o, kiel sklav'in'o inter la pagan'o'j de plej ekstrem'a mal'lum'o, sen'hont'e mal'vual'it'a, kaj frot'as la putr'a'j'n pied'fingr'o'j'n de ĉi tiu Blu'dent'ul'o. Neni'o trov'iĝ'as en ĉi tiu land'o krom mal'lum'o kaj mal'varm'o, fel'o'j kaj pedik'o'j, kaj nutr'aĵ'o, kiu'n la hund'o'j de Sevil'o el'vom'us. Ver'e, mi serĉ'as rifuĝ'o'n ĉe Allah pro tio, kio'n don'is al mi mi'a bel'ec'o.
—Por tio, kio nun okup'as vi'n, vi ŝajn'as al mi tro bon'a, dir'is amik'e Toke; vi dev'us est'i kapabl'a trov'i vir'o'n, kiu pov'us i'o'n ali'a'n propon'i ol pied'fingr'o'j'n.
Ŝi de'nov'e sun'e rid'et'is kontraŭ li, malgraŭ tio, ke ĵus ven'is larm'o'j al ŝi en la okul'o'j'n; sed reĝ'o Harald nun si'n mov'is kaj dir'is kun koler'o: —Kiu est'as vi, kiu ek'grak'as en korv'o'lingv'o kun mi'a'j vir'in'o'j? —Mi est'as Toke, fil'o de Griz-Gulle, de Lister, li respond'is; kaj mi'a glav'o kaj mi'a babil'kapabl'o est'as ĉio, kio'n mi posed'as. Kaj neniel mal'respekt'i vi'n mi intenc'is parol'ant'e kun vi'a vir'in'o. Ŝi mi'n demand'is pri la sonor'il'o, kaj mi ŝi'n respond'is; kaj ŝi dir'is, ke laŭ ŝi'a kred'o ĝi est'as donac'o sam'e bon'a kiel ŝi mem, kaj ke ĝi est'os al vi sam'e util'a.
Reĝ'o Harald nun de'nov'e mal'ferm'is la buŝ'o'n por respond'i; sed sam'temp'e li'a vizaĝ'o mal'hel'iĝ'is, kaj far'ant'e el'kri'o'n li si'n ĵet'is mal'antaŭ'e'n sur la kusen'eg'o'j'n, tiel ke la du jun'a'j vir'in'o'j ĉe li'a'j pied'o'j renvers'iĝ'is sur la plank'o'n; ĉar de'nov'e la dolor'o atak'is en li'a mal'san'a dent'o.
Nun kre'iĝ'is mal'trankvil'o en la kamer'o, kaj la plej proksim'e star'ant'a'j apud la lit'o de la reĝ'o re'paŝ'is pro li'a fort'a mov'iĝ'o. Sed nun la miks'aĵ'o de frat'o Willibald est'is pret'a, kaj tiu kuraĝ'e al'paŝ'is, kun fervor'a mien'o kaj kuraĝ'ig'a'j vort'o'j.
—Jen, reĝ'a moŝt'o! Jen, reĝ'a moŝt'o! li admon'e parol'is kaj far'is kruc'o'sign'o'n, unu'e super la reĝ'o kaj post'e super la pelv'o kun la miks'aĵ'o, kiu'n li ten'is per unu man'o. Per si'a ali'a man'o li post'e pren'is mal'grand'a'n korn'a'n kuler'o'n kaj daŭr'ig'is per solen'a voĉ'o: La reĝ'o al'gap'is li'n kaj li'a'n pelv'o'n kaj koler'e el'snuf'is kaj sku'is la kap'o'n kaj ĝem'is, post'e li en si'a dolor'o far'is for'puŝ'o'j'n kaj kri'is per potenc'a voĉ'o: —For, pastr'o! For vi'a'j magi'aĵ'o'j kaj buljon'o! Stal'ist'o Hallbjörn, Arnkel, Grim! Kapt'u hak'il'o'n kaj frap'u la pastr'o'pedik'o'n! Sed li'a'j sub'ul'o'j, kiu'j oft'e li'n aŭd'is en tia stat'o, ne pri'atent'is li'a'j'n kri'o'j'n; kaj frat'o Willibald ne permes'is al si tim'i, sed daŭr'ig'is per laŭt'a voĉ'o: —Pacienc'u, reĝ'a moŝt'o, kaj ek'sid'u kaj pren'u ĉi tio'n en vi'a'n buŝ'o'n. Jen est'as abund'a sankt'ul'a fort'o kaj ĉio, kio aparten'as al ĝi. Nur tri kuler'o'j'n, moŝt'o, kaj vi ne bezon'as ĝi'n glut'i. Kant'u, frat'o Matthias! Frat'o Matthias, kiu port'ant'e la grand'a'n krucifiks'o'n en la man'o si'n ten'is mal'antaŭ frat'o Willibald, nun ek'kant'is sankt'a'n melodi'o'n: La reĝ'o aspekt'is sub'ig'it'a de tiu kant'o, ĉar nun li pacienc'e si'n las'is lev'i. Rapid'e frat'o Willibald ŝov'is kuler'plen'o'n da miks'aĵ'o en li'a'n buŝ'o'n kaj komenc'is tuj post'e kant'i kun frat'o Matthias, dum ĉiu'j en la kamer'o atend'ant'e en grand'a esper'o al'rigard'is. Blu'iĝ'is al la reĝ'o la vizaĝ'o pro la fort'ec'o de la kurac'il'o, sed malgraŭ tio li ten'is si'a'n buŝ'o'n ferm'it'a; kaj kiam est'is kant'it'a'j tri strof'o'j, li obe'e el'sput'is la miks'aĵ'o'n, kaj daŭr'e kant'ant'e frat'o Willibald en'ŝov'is nov'a'n kuler'plen'o'n.
Ĉiu'j spekt'ant'o'j post'e akord'is pri tio, ke nur mal'long'a'n temp'o'n post kiam la reĝ'o ricev'is la du'a'n kuler'plen'o'n en la buŝ'o'n, kaj antaŭ ol plen'a strof'o de'nov'e est'is kant'it'a, la reĝ'o subit'e ferm'is la okul'o'j'n kaj rigid'iĝ'is. Post tio li re'mal'ferm'is la okul'o'j'n kaj el'kraĉ'is tio'n, kio est'is en la buŝ'o; li profund'e el'spir'is kaj al'vok'is bier'o'n. Frat'o Willibald romp'is si'a'n kant'ad'o'n kaj fervor'e si'n klin'is antaŭ'e'n: —Ĉu re'bon'iĝ'is, moŝt'o? Ĉu la dolor'o ĉes'is? —Ĉes'is, dir'is la reĝ'o kaj kraĉ'is de'nov'e; vi'a miks'aĵ'o acid'is, sed help'is.
Pro feliĉ'o frat'o Willibald etend'is la brak'o'j'n.
—Hosiana! li kri'is. Est'as fin'it'e! Sankt'a Jakobo de Hispanio ni'n help'is! Di'o'n laŭd'u, reĝ'a moŝt'o, ĉar pli'hel'iĝ'as antaŭ ni. La dent'dolor'o ne plu mal'lum'ig'os vi'a'n spirit'o'n kaj ne plu kaŭz'os tim'o'n en la brust'o de vi'a'j serv'ist'o'j.
Reĝ'o Harald kap'klin'is kaj for'puŝ'is si'a'j'n lip'har'o'j'n. Per ambaŭ man'o'j li pren'is spac'a'n trink'sitel'et'o'n al'port'it'a'n de serv'o'knab'o kaj ĝi'n lev'is al la buŝ'o. Unu'e li trink'is si'n'gard'e, tim'ant'e ke re'komenc'iĝ'os la dolor'o, sed post'e li trink'is kun fid'o, ĝis mal'plen'iĝ'is la sitel'o.
Li las'is ĝi'n tuj re'plen'iĝ'i kaj etend'is al Orm.
—Bon'ven'u! li dir'is. Kaj dank'o'n pro help'o! Orm pren'is la sitel'o'n kaj trink'is. Ĝi gust'is plej bon'e el ĉiu'j bier'o'j, kiu'j'n li trink'is: fort'a kaj nutr'a, kia'n far'i reĝ'o'j posed'as rimed'o'j'n, kaj kun bon'a soif'o li trink'is. Toke rigard'is kaj ĝem'et'is; fin'e li dir'is: Post tio reĝ'o Harald vast'e osced'is, ĉar li est'is tre lac'a post si'a turment'a nokt'o. Li volv'is la pelt'aĵ'o'n ĉirkaŭ si kaj krabl'is ĝis la mez'o de la lit'o kaj ek'ripoz'is kun la du jun'a'j vir'in'o'j apud si; la fel'o'j est'is stern'it'a'j supr'e, kaj frat'o Matthias kaj frat'o Willibald far'is kruc'o'sign'o'n super li kaj el'murmur'is preĝ'o'n. Ĉiu'j el'ir'is el la kamer'o; kaj la stal'ist'o de la reĝ'o ek'star'is mez'e sur la kort'o kun glav'o en la man'o kaj vok'is tri foj'o'j'n per laŭt'a voĉ'o: —”La reĝ'o de la dan'o'j dorm'as!”— por ke neni'a bru'o ĝen'u la trankvil'o'n de reĝ'o Harald.
Grand'bien'ul'o'j ven'is al Jellinge el mult'a'j direkt'o'j por pri'drink'i jul'o'n ĉe reĝ'o Harald, kaj far'iĝ'is puŝ'iĝ'e en dorm'o'kamer'o'j kaj ĉe la tabl'o'j. Sed Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j ne plend'is pro la inter'puŝ'iĝ'o, ĉar ili trov'is bon'a'n merkat'o'n por si'a'j sklav'o'j kaj sukces'is ili'n ĉiu'j'n vend'i, antaŭ ol komenc'iĝ'is la fest'o'tag'o'j. Post kiam Orm dis'don'is la vend'o'sum'o'n, li'a'j ŝip'an'o'j si'n sent'is riĉ'a'j kaj kontent'a'j; kaj nun ili sopir'is ven'i hejm'e'n al Lister por montr'i, kio'n ili akir'is, kaj ek'sci'i, ĉu ating'is hejm'e'n la du ŝip'o'j de Berse, aŭ ĉu nur ili sol'a'j tra'viv'is la ekspedici'o'n de Krok. Sed dum la fest'o'tag'o'j ili volont'e rest'os en Jellinge; ĉar pri'drink'i jul'o'n ĉe la reĝ'o de la dan'o'j est'as grand'a honor'o, kiu por ĉiam grand'ig'as la reputaci'o'n.
Plej el'star'a inter la gast'o'j est'is la fil'o de reĝ'o Harald, reĝ'o Sven Dubarba, kiu ven'is de Hedeby kun grand'a akompan'ant'ar'o. Li est'is fil'o de krom'vir'in'o sam'e kiel ĉiu'j ge'fil'o'j de reĝ'o Harald, kaj inter li kaj li'a patr'o est'is mal'bon'a etos'o, tiel ke unu ne vol'is vid'i la ali'a'n.
Sed ĉe jul'o reĝ'o Sven ĉiam kutim'is ven'i al Jellinge, kaj ĉiu'j kon'is la kial'o'n. Ĉar ĉe jul'o, kiam manĝ'aĵ'o'j kaj trink'aĵ'o'j est'as plej abund'a'j kaj plej nutr'a'j, oft'e okaz'is, ke mal'jun'ul'o'j urĝ'e mort'is, en lit'o aŭ ĉe pokal'o; tiel okaz'is al mal'jun'a reĝ'o Gorm, kiu post grand'eg'a porci'o da jul'o'lard'o dum du tag'o'j kuŝ'is sen'voĉ'a kaj post tio mort'is; kaj reĝ'o Sven vol'is si'n trov'i, kie la trezor'kest'o'j si'n trov'as, kiam el'viv'iĝ'os li'a patr'o. Mult'a'j'n jul'o'j'n li ĝis nun ven'is van'e, kaj li'a sen'pacienc'o kresk'is ĉiu'n jar'o'n. Li'a'j kun'ul'o'j est'is eg'a'j batal'ul'o'j, mal'ced'em'a'j kaj mem'fid'a'j, kaj al ili est'is mal'facil'e hav'i pac'o'n kun la dom'an'ar'o de reĝ'o Harald; kaj tio est'is eĉ pli mal'facil'a nun, post kiam reĝ'o Harald krist'an'iĝ'is kaj mult'a'j el li'a'j kun'ul'o'j kun li. Ĉar reĝ'o Sven si'n ten'is al la antikv'a doktrin'o kaj koler'e rid'is pri la konvert'iĝ'o de la patr'o; li dir'is, ke mok'ind'aĵ'o tia ne traf'us la dan'o'j'n, se la antikv'ul'o hav'us saĝ'o'n mort'i en konven'a jar'o.
Sed ĉi tio'n li ne laŭt'e dir'is rest'ant'e en Jellinge, ĉar reĝ'o Harald facil'e fal'is en furioz'o'n, kaj tiam est'is danĝer'a por ĉiu'j. Salut'int'e ili hav'is neni'o'n por dir'i reciprok'e al si, kaj sid'ant'a'j en si'a'j ĉef'seĝ'o'j en la festen'hal'o ili ne pli ol neces'e unu la ali'a'n al'tost'is.
En la tag'o antaŭ jul'o lev'iĝ'is neĝ'o'ŝtorm'o, sed post'e seren'iĝ'is kaj far'iĝ'is mal'varm'e, kaj en la maten'o de la jul'tag'o mem, kiam la pastr'o'j kant'ad'is mes'o'n de Krist'nask'o kaj la re ̧bienon en'volv'is bon'odor'a vapor'o, kiu'n dis'pel'is la prepar'o'j en la kuir'dom'o, al'ven'is long'ŝip'o de sud'e kaj si'n direkt'is kun ŝtorm'ŝir'it'a vel'o kaj glaci'kovr'it'a'j rem'il'o'j al la pont'o'j. Reĝ'o Harald sid'is aŭskult'ant'e la mes'o'n, kaj oni li'n vek'is por prezent'i la inform'o'n; li far'is al si demand'o'j'n pri tio, kiu'j est'as tiu'j gast'o'j kaj ir'is al la supr'a galeri'o por rigard'i la ŝip'o'n.
Ĝi est'is alt'a ŝip'o; kaj la ruĝ'a drak'o'kap'o sid'is alt'e sur kurb'a kol'o kaj port'is glaci'o'n inter la makzel'o'j kaŭz'e de la fort'a ond'ad'o. Oni vid'is vir'o'j'n kun ŝel'o de glaci'o sur la vest'o'j sur'tret'i la bord'o'n, kaj inter ili ven'is alt'kresk'a ĉef'ul'o en blu'a mantel'o kaj ali'a en ruĝ'a; la ruĝ'e vest'it'a est'is eĉ pli alt'a ol la ali'a. Reĝ'o Harald ĉio'n rigard'is tiel net'e, kiel ebl'is disting'i je la distanc'o, kaj dir'is: —Aspekt'as kiel ŝip'o de Jomsvikingoj, aŭ ĝi ven'as de la svea land'o; kaj ĝi en'ten'as fier'a'j'n hom'o'j'n, ĉar ĝi ven'as al la reĝ'o de la dan'o'j per sol'a ŝip'o ne montr'ant'e pac'o'ŝild'o'n. Sol'e nur tri vir'o'j'n mi kon'as, kiu'j kuraĝ'as tio'n: Skoglar-Tost'e kaj Vag'n Åkesson kaj Styrbjörn. Kaj la ŝip'o al'ven'as kun la drak'o'kap'o ne'for'met'it'a malgraŭ tio, ke oni sci'as, ke la ter'kobold'o'j tia'n vid'o'n ne ŝat'as; kaj mi kon'as nur du, kiu'j ne atent'as pri tio, kio'n pens'as ter'kobold'o'j: Vag'n kaj Styrbjörn. Kaj est'as vid'ebl'e, ke la ŝip'o ne serĉ'is ŝirm'o'n dum la ŝtorm'o, kaj mi kon'as nur unu, kiu ne serĉ'as ŝirm'o'n dum veter'o tia, kia ĝi est'is dum la pas'int'a nokt'o. Tial laŭ mi'a kred'o la ven'ant'o est'as Styrbjörn, mi'a bo'fil'o, kiu'n mi dum kvar jar'o'j ne vid'is; kaj tio konform'as kun la blu'a mantel'o; ĉar li port'as blu'a'n mantel'o'n, ĝis li re'akir'os tio'n, kio'n li hered'is de si'a patr'o reĝ'o Erik. Kiu est'as la ali'a, kiu est'as almenaŭ tiom alt'kresk'a kiel li, tio'n mi ne kun cert'o pov'as dir'i; sed la fil'o'j de Strutharald est'as pli alt'kresk'a'j ol ali'a'j, ĉiu'j tri, kaj amik'o'j de Styrbjörn. Ne pov'as est'i Sigvalde Jarlo, ĉar li ne sent'as si'n komfort'a ĉe jul'festen'o'j nun pro la mok'o, kiu li'n traf'is, post kiam li retro'rem'is ĉe Hjörungavåg; kaj Hemming, li'a frat'o, sid'as en Angl'o'land'o. Sed la tri'a est'as Thorkel Höge, kaj tiu ĉi pov'as est'i li.
Tiel dir'is reĝ'o Harald, kies saĝ'o est'is grand'a; kaj kiam la fremd'ul'o'j ating'is la reĝ'o'dom'o'n kaj far'iĝ'is evident'e, ke li prav'as, li far'iĝ'is pli gaj'a ol iam, de kiam al'ven'is reĝ'o Sven. Styrbjörn kaj Thorkel li bon'ven'ig'is kaj tuj ordon'is hejt'o'n de la ban'kaban'o kaj al'vok'is bier'o'n al ili ĉiu'j.
—Tio pov'as est'i bezon'at'a post tia vojaĝ'o, li dir'is, eĉ por batal'ul'o'j plej brav'a'j; kaj tio est'as ver'o, kio'n kutim'is dir'i la mal'jun'a'j: Kelk'a'j el tiu'j, kiu'j ven'is kun Styrbjörn, est'is tiel el'ĉerp'it'a'j, ke ili trem'ad'is; sed kiam trink'sitel'o'j kun varm'a bier'o est'is al'port'it'a'j, ili'a'j man'o'j tuj stabil'iĝ'is, tiel ke eĉ ne gut'o el'verŝ'iĝ'is.
—Kaj post vi'a ripoz'o en la ban'kaban'o la jul'festen'o komenc'iĝ'os, dir'is reĝ'o Harald; kaj al tiu festen'o mi hav'as pli da inklin'o nun, ol kiam mi nur mi'a'n fil'o'n pov'is vid'i trans la tabl'o.
—Ĉu la Dubarbulo est'as ĉi tie? demand'is Styrbjörn kaj ĉirkaŭ'rigard'is. Kun li mi volont'e parol'os.
—Est'as li'a esper'o, ke li vid'os mi'n mort'i pro mult'a bier'trink'ad'o, dir'is reĝ'o Harald; tial li ĉe'est'as. Sed se mi mort'os dum jul'festen'o, la kaŭz'o est'os tiu, ke mi'n traf'is enu'o pro li'a'j malic'a'j mien'o'j. Vi hav'os parol'o'n kun li en konven'a temp'o; sed unu afer'o'n mi vol'as ek'sci'i: ĉu sang'o est'as inter vi kaj li? —Sang'o ne est'as inter ni, respond'is Styrbjörn, sed ebl'e est'os. Li promes'is al mi help'o'n de ŝip'o'j kaj vir'o'j kontraŭ mi'a parenc'o en Upsal'o, sed neniu'j ven'is.
—Nun est'as mor'o ĉe mi, dir'is reĝ'o Harald, ke neni'u kverel'o dev'as okaz'i dum la sankt'a'j tag'o'j; kaj mi vol'as, ke vi jam nun tio'n sci'u, eĉ se tia kviet'o est'as mal'facil'a por vi. Ĉar mi nun ten'as mi'n al Krist'o, kiu help'is al mi en mult'o; kaj Krist'o toler'as neniu'n mal'pac'o'n en la tag'o de jul'o, kiu est'as la tag'o de li'a nask'iĝ'o, kaj ankaŭ ne en la sankt'a'j tag'o'j post'e.
—Mi est'as hom'o sen teren'o, dir'is Styrbjörn, kaj pac'o kost'as al mi tro mult'e; ĉar mi est'as tia, ke mi prefer'as est'i korv'o ol hak'at'o de korv'o. Sed kiam mi est'as gast'o ĉe vi, mi kred'as, ke mi pov'os ten'i la pac'o'n sam'e bon'e kiel iu ali'a, estr'u kiu'j ajn di'o'j la fest'o'n; ĉar vi est'is bon'a bo'patr'o, kaj kun vi mi neniam kverel'is. Sed ja ver'e, ke mi nun dev'as dir'i al vi, ke vi'a fil'in'o Tyra mort'is; kaj mi prefer'us, ke mi pov'us ven'i al vi kun pli bon'a'j nov'aĵ'o'j.
—Tio est'as inform'o por funebr'o, dir'is reĝ'o Harald. Kio ŝi'n mort'ig'is? —Ŝi'n ĉagren'is tio, ke mi pren'is al mi vend'a'n kun'kuŝ'ul'in'o'n, dir'is Styrbjörn, kaj ŝi'n kapt'is tia furioz'o, ke ŝi sput'is sang'o'n, kaj post tio ŝi velk'is kaj mort'is. Sed ceter'e ŝi est'is bon'a edz'in'o.
—Tio'n mi jam long'e rimark'as, dir'is reĝ'o Harald, ke jun'a'j hom'o'j mort'as pli facil'e ol mal'jun'a'j. Sed nun ni ne tro las'u tio'n mal'hel'ig'i ni'a'j'n pens'o'j'n, kiam ni pri'drink'os jul'o'n; kaj ankoraŭ rest'as al mi tiom da fil'in'o'j, ke mi ne sci'as, kie'n met'i ili'n. Ili ĉiu'j est'as mal'humil'a'j kaj vol'as edz'in'iĝ'i nur al alt'rang'ul'o'j kun grand'a fam'o; kaj ne long'e vi bezon'as sid'i vidv'a, se iu plaĉ'os al vi. Mi ili'n ĉiu'j'n montr'os al vi; kaj pov'os okaz'i, ke inter ili mank'os Krist'nask'pac'o pro tio.
—Ali'a'j afer'o'j ol edz'iĝ'o est'as en mi'a'j pens'o'j, dir'is Styrbjörn; sed pri tio ni post'e parol'os.
El mal'antaŭ pord'o'j kaj el sub'tegment'ej'o'j mult'a'j okul'o'j rigard'is Styrbjörn, kiam li ir'is al la ban'kaban'o kun si'a'j kun'ul'o'j, ĉar li est'is mal'oft'a gast'o kaj la plej grand'a el ĉiu'j batal'ul'o'j en la Nord'land'o'j post tiam, kiam viv'is la fil'o'j de Lodbrok. Li hav'is blond'a'n barb'o'n mal'long'e tranĉ'it'a'n, kaj pal'e blu'a'j'n okul'o'j'n; kaj tiu'j, kiu'j neniam antaŭ'e li'n vid'is, surpriz'it'e murmur'is inter si, ke li est'as vir'o svelt'a kaj graci'a. Ĉar ĉiu'j sci'is, ke li hav'as fort'o'n tia'n, ke li per si'a glav'o, kiu nom'iĝ'as Lul'kant'o, fend'as ŝirm'il'o'j'n kiel pan'o'j'n, kaj batal'kostum'it'a'j'n vir'o'j'n de kol'o ĝis skrot'o. Sci'ant'a'j person'o'j dir'is, ke la tradici'a bon'ŝanc'o de la Upsal'a klan'o si'n trov'as ĉe li kaj ke ĝi don'as al li li'a'j'n fort'o'n kaj sukces'o'n en ĉiu'j risk'a'j entrepren'o'j. Sed est'is bon'e kon'at'a ankaŭ tio, ke ankaŭ iom el la mal'bon'o kaj mal'nov'a mal'bon'sort'o si'n lig'is al li; tial li est'as sen'land'a ĉef'ul'o; kaj jen la kaŭz'o, kial iu'j'n foj'o'j'n lac'ec'o kaj grand'a melankoli'o li'n pren'is. Tiam li kutim'is si'n en'ferm'i sol'a kaj tag'o'n post tag'o kuŝ'i ĝem'ant'e kun morn'a murmur'ad'o, toler'ant'e neniu'n hom'o'n en si'a proksim'o, krom vir'in'o, kiu komb'is li'a'j'n har'o'j'n, kaj mal'jun'a harp'o'lud'ant'o, kiu en'verŝ'is al li bier'o'n kaj lud'is mal'gaj'a'j'n melodi'o'j'n. Sed tuj, kiam la melankoli'o ced'is, li rapid'is en'ŝip'iĝ'i kaj entrepren'is milit'ir'o'j'n, kaj la plej hard'it'a'j'n el si'a'j ŝip'an'o'j li tiam pov'is lac'ig'i kaj tim'ig'i per si'a'j sen'tim'eg'o kaj mizer'a veter'bon'ŝanc'o.
Tial li'n ĉirkaŭ'is terur'o, kiu super'is tiu'n de la ali'a'j ĉef'ul'o'j, kvazaŭ loĝ'us en li iom el la potenc'o kaj danĝer'o de la di'o'j mem; iu'j kred'is, ke li ver'ŝajn'e iam, kiam li'a fort'o est'os plen'a, ir'os al Miklagordo kaj ek'sid'os kiel imperi'estr'o tie kaj ĉirkaŭ'vel'ad'os la ter'a'n rond'o'n kun mult'nombr'eg'a'j ŝip'ar'o'j.
Sed ali'a'j dir'is, ke ili pov'as vid'i en li'a'j okul'o'j, ke li mort'os jun'a kaj en mizer'o.
Nun ĉio est'is pret'a por jul'festen'o en la grand'a hal'o de reĝ'o Harald, kaj ĉiu'j vir'o'j sid'iĝ'is sur la benk'o'j tie. Neniu'j vir'in'o'j kun'sid'is ĉe tiel grand'a drink'ad'kun'ven'o; ĉar est'as jam sufiĉ'e mal'facil'e, opini'is reĝ'o Harald, ten'i pac'o'n inter vir'o'j sol'a'j por si, kaj mult'e pli mal'facil'e est'us, se ili dum si'a ebri'o demonstr'us si'a'n brav'ec'o'n antaŭ vir'in'o'j. Post kiam ĉiu ricev'is sid'lok'o'n, la stal'ist'o de la reĝ'o proklam'is, ke reg'as en la hal'o la pac'o de Krist'o kaj reĝ'o Harald kaj ke neni'u eĝ'a fer'o est'u uz'at'a krom nur por tranĉ'i la nutr'aĵ'o'n: hak'vund'o kaj pik'vund'o, kaj ĉiu sang'ant'a vund'o, kiu'n kaŭz'is iu vir'o al ali'a per bier'sitel'o aŭ ost'o, lign'o'teler'o, lign'o'kuler'o aŭ pugn'o est'u kalkul'at'a kiel plen'a mort'ig'o kaj kiel mal'respekt'o kontraŭ Krist'o kaj ne'kompens'ebl'a ag'o, kaj ĉirkaŭ la kol'o de la kulp'ant'o ŝton'o est'u lig'it'a, kaj li est'u dron'ig'it'a en profund'a akv'o. Ĉiu'j'n arm'il'o'j'n krom la manĝ'o'tranĉ'il'o'j oni de'met'is en la antaŭ'ĉambr'o'j, kaj nur tiu'j alt'rang'ul'o'j, kiu'j sid'is ĉe la tabl'o de reĝ'o Harald mem, port'is si'a'j'n glav'o'j'n; ĉar oni pens'is, ke ili pov'as si'n brid'i eĉ drink'int'e.
La hal'o est'is konstru'it'a tia, ke ses'cent pov'u est'i en ĝi sen puŝ'ad'o, kaj en ĝi'a mez'o star'is la tabl'o de reĝ'o Harald mem, kie sid'is la tri'dek plej honor'at'a'j alt'rang'ul'o'j. La tabl'o'j por la ali'a'j star'is transvers'e en la hal'o ĉe ĝi'a'j ambaŭ ekstrem'o'j. Ses ĉe'flok'o'j est'is ĉe la tabl'o de reĝ'o Harald, ĉe ĉiu flank'o tri. Dekstr'e de reĝ'o Harald sid'is Styrbjörn kaj mal'dekstr'e episkop'o Poppo; mez'e kontraŭ'e sid'is reĝ'o Sven kaj dekstr'e de li Thorkel Höge kaj mal'dekstr'e mal'jun'a kaj kalv'a jarlo de la Mal'grand'a'j Insul'o'j nom'iĝ'ant'a Sibbe; la ali'a'j okup'is lok'o'j'n konform'a'j'n al si'a reputaci'o, kaj ĉe ĉi tiu tabl'o reĝ'o Harald mem difin'is ĉies lok'o'n. Ne est'is Orm konsider'at'a grand'a ĉef'ul'o, sed li ricev'is pli ol atend'ebl'e favor'a'n sid'lok'o'n kaj Toke sam'e, ĉar reĝ'o Harald hav'is dank'em'o'n al ili pro la grand'a sonor'il'o kaj ŝat'is la vers'farad'o'n de Toke. Orm sid'is tri'a de la episkop'o kaj Toke kvar'a; ĉar Orm dir'is al reĝ'o Harald, ke li ne volont'e dis'ig'us si'n de Toke, ĉar tiu pov'us kaŭz'i ĉagren'o'j'n pro la bier'o. Mez'e kontraŭ ili trans la tabl'o sid'is ĉef'ul'o'j el la akompan'ant'ar'o de reĝ'o Sven.
Nun la episkop'o laŭt'leg'is preĝ'o'n, kiu'n mal'long'ig'i pet'is li'n reĝ'o Harald, kaj post tio tri tost'o'j est'is proklam'it'a'j: je la glor'o de Krist'o, bon'ŝanc'o de reĝ'o Harald kaj re'ven'o de la sun'o. Ankaŭ la ne'krist'an'o'j part'o'pren'is la tost'o'n por Krist'o, ĉar ĝi est'is la unu'a tost'o, kaj ili soif'is bier'o'n, sed iu'j el ili far'is martel'o'sign'o'n super la trink'o'kruĉ'o kaj murmur'is la nom'o'n de Thor antaŭ ol trink'i. Kiam est'is trink'at'a la tost'o por la bon'ŝanc'o de Harald, bier'o ven'is al reĝ'o Sven en la spiro'gorĝ'o'n, kaj li tus'is tiom, ke demand'is Styrbjörn, ĉu la glut'o est'is al li tro fort'a.
Nun est'is en'port'at'a la jul'a lard'o; batal'ul'o'j kaj ĉef'ul'o'j silent'iĝ'is, kiam ili vid'is ĝi'n al'ven'i, kaj ili profund'e spir'is kaj rikan'is pro ĝoj'o; mult'a'j mal'lig'is si'a'j'n tali'rimen'o'j'n por plen'e pret'iĝ'i jam komenc'e.
Ĉar malgraŭ tio, ke cert'a'j person'o'j asert'is, ke oni ĉe reĝ'o Harald, dum li'a nun'temp'a mal'jun'ec'o, foj'e pov'as rimark'i avar'ec'o'n koncern'e arĝent'o'n kaj or'o'n, neni'o simil'a vort'iĝ'is koncern'e manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n, kaj plej mal'mult'e de tiu'j, kiu'j ĉe'est'is jul'festen'o'n ĉe li.
Kvar'dek ok pork'o'j, bon'e gras'ig'it'a'j per glan'o'j, est'is la kvant'o, kiu'n reĝ'o Harald kutim'is buĉ'ig'i por la jul'o; kaj li hav'is la kutim'o'n dir'i, ke eĉ se tio ne sufiĉ'as por la tut'a jul'o, ĝi tamen konsist'ig'as iom'a'n gust'um'pec'o'n por ĉiu, kaj post ĝi oni kontent'iĝ'u per ŝaf'o'j kaj bov'o'j. La kuir'ej'a'j hom'o'j ven'is du'op'e en long'a vic'o port'ant'a'j inter si grand'a'j'n vapor'ant'a'j'n kaldron'o'j'n, ali'a'j port'is trog'o'j'n kun sang'o'kolbas'o'j. Kuir'ej'a'j knab'o'j kun long'a'j fork'a'j stang'o'j sekv'is; post kiam la kaldron'o'j est'is met'it'a'j apud la tabl'o'j, ili ŝov'is la stang'o'j'n en la brog'aĵ'o'n kaj kapt'is grand'a'j'n pec'o'j'n, kiu'j'n ili vic'e kaj ord'e met'is antaŭ la gast'o'j'n, tiel ke neni'u est'u ekster'ord'e favor'at'a; kaj antaŭ ĉiu ili met'is minimum'e uln'o'n da sang'o'kolbas'o aŭ pli se iu dezir'is. Pan'o'j kaj frit'it'a'j rap'o'j kuŝ'is en argil'plad'o'j sur la tabl'o'j; kaj ĉe la tabl'o'ekstrem'o'j star'is tin'o'j kun bier'o, tiel ke korn'o'j kaj kruĉ'o'j ĉiam pov'u plen'i.
Kiam la lard'o ven'is al Orm kaj Toke, ili sid'is sen'mov'a'j, turn'it'a'j al la kaldron'o, kaj sekv'is zorg'e per la okul'o'j, kiel la kuir'ej'knab'o kapt'o'serĉ'is per la stang'o. Ili ĝem'is pro ĝoj'o, kiam li trov'is bel'a'j'n pec'o'j'n de brust'lard'o por ili; kaj ili reciprok'e memor'ig'is al si, kiom da temp'o pas'is de tiam, kiam ili sid'is ĉe tia manĝ'o, kaj ili mir'is, ke ili dum tiom da jar'o'j pov'is el'ten'i en sen'lard'a land'o. Sed kiam al'ven'is la sang'o'kolbas'o, ven'is al ili ambaŭ larm'o'j en la okul'o'j'n, kaj ŝajn'is al ili, ke neniu'n norm'kvant'a'n manĝ'o'porci'o'n ili ricev'is post tiam, kiam ili for'vel'is kun Krok.
—Super'as ĉio'n tiu odor'o, dir'is Orm kviet'e.
—Timian'o est'as en ĝi, dir'is Toke per singult'e romp'it'a voĉ'o.
Li ŝov'is si'a'n kolbas'o'n en la buŝ'o'n, tiel long'e kiel ebl'is, kaj ĝi'n mord'is kaj ek'maĉ'is; post tio li rapid'e si'n re'turn'is kaj etend'is la man'o'n al la serv'ist'o, kiu vol'is daŭr'ig'i si'a'n ir'o'n kun la trog'o, kaj pinĉ'is al li la kamizol'o'n kaj dir'is: —Don'u al mi tuj pli da kolbas'o, se tio ne est'as kontraŭ la ordon'o'j de reĝ'o Harald, ĉar dum long'a temp'o mi est'is mis'trakt'at'a en la land'o de la andaluz'o'j, kie ne est'as nutr'aĵ'o por vir'o'j, kaj la kolbas'o'j'n de sep jul'o'j mi sopir'is, sed ne gust'um'is.
—Sam'e est'as al mi, dir'is Orm.
La serv'ist'o rid'is kaj dir'is, ke reĝ'o Harald hav'as sufiĉ'e da kolbas'o'j por ĉiu'j. Li met'is antaŭ ili'n po unu plen'a'n kolbas'o'n de la plej dik'a spec'o, kaj nun ili sent'is si'n trankvil'a'j kaj komenc'is manĝ'i serioz'e.
Nun ne mult'e est'is parol'at'a dum iom long'a temp'o, nek ĉe la tabl'o de la reĝ'o nek ĉe la ali'a'j, krom kiam vir'o'j al'vok'is pli da bier'o aŭ inter la glut'o'j laŭd'is la jul'manĝ'o'j'n de la reĝ'o.
Dekstr'e de Orm sid'is jun'a vir'o, kiu tranĉ'is si'a'n manĝ'aĵ'o'n per tranĉ'il'o kun ornam'it'a arĝent'a ten'il'o; li hav'is hel'a'n haŭt'o'n kaj long'a'j'n kaj bel'a'j'n har'o'j'n, kiu'j est'is zorg'e komb'it'a'j. Li aparten'is al la kun'ul'ar'o de Thorkel Höge kaj est'is evident'e, ke li de'ven'as de alt'rang'a famili'o, ĉar li sid'as tiel proksim'e al la reĝ'o malgraŭ tio, ke li ankoraŭ est'as sen'barb'a; tio'n oni pov'is konklud'i ankaŭ el tio, ke li port'is delikat'a'j'n vest'o'j'n kaj glav'o'zon'o'n el arĝent'o. Kiam la plej diligent'a manĝ'ad'o jam ĉes'is, li si'n turn'is kontraŭ Orm kaj dir'is: —Ĉe festen'o'j est'as bon'e sid'i apud vir'o'j vast'e vetur'int'a'j; kaj ĉu mi ne aŭd'is, ke vi kaj vi'a najbar'o est'is pli distanc'e for ol la pli mult'a'j.
Orm respond'is, ke tiel est'as kaj ke li kaj Toke pas'ig'is sep jar'o'j'n en Hispan'uj'o.
—Ĉar el plur'a'j kaŭz'o'j, li dir'is, ni'a vojaĝ'o far'iĝ'is pli long'daŭr'a ol ni atend'is; kaj ĝi'n entrepren'is mult'a'j, kiu'j ne re'ven'is.
—Do vi hav'as por rakont'i, dir'is la ali'a; sed malgraŭ tio, ke mi ne est'is tiel long'e for kiel vi du, mi tamen part'o'pren'is vojaĝ'o'n, de kiu mal'mult'a'j re'ven'is.
Orm demand'is, kiu li est'as kaj kiu est'is li'a vojaĝ'o.
—Mi ven'as de Bornholmo, dir'is la ali'a, kaj nom'iĝ'as Sigurd, kaj Bu'e Dik'a est'is mi'a patr'o. Pri li vi ebl'e i'o'n aŭd'is malgraŭ tio, ke vi long'e est'is ekster'land'e. Mi kun'est'is ĉe Hjörungavåg, kie li mort'is, kaj tie mi kapt'iĝ'is kun Vag'n kaj ali'a'j. Kaj mi nun ne sid'us ĉi tie kaj parol'us kun vi pri tio, se ne est'us mi'a'j har'o'j long'a'j; ĉar mi'a'j har'o'j sav'is mi'a'n viv'o'n, kiam est'is mort'ig'ot'a'j la kapt'it'o'j.
Nun plur'a'j ĉe la tabl'o komenc'is sat'iĝ'i kaj far'iĝ'i parol'em'a'j; kaj Toke miks'iĝ'is en la inter'parol'o'n kaj dir'is, ke tio, kio'n rakont'is la bornholmano, est'as mir'ind'a kaj cert'e est'as aŭskult'ind'a rakont'o; ĉar li mem konsider'is long'a'j'n har'o'j'n pli mal'util'a'j ol util'a'j por batal'ul'o'j. Thorkel Höge sid'is pik'pur'ig'ant'e la dent'o'j'n en tiu kort'eg'a manier'o, kiu far'iĝ'is kutim'a inter vojaĝ'int'a'j alt'rang'ul'o'j, for'turn'ant'e la buŝ'o'n kaj kovr'ant'e ĝi'n per la man'o; li aŭd'is ĉi tiu'n konversaci'o'n kaj dir'is, ke long'a'j har'o'j pli ol unu foj'o'n pere'ig'is batal'ul'o'n, kaj ke tial prudent'a'j vir'o'j ĉiam lig'as la har'o'j'n sub la helm'o, sed el la rakont'o de Sigurd Buesson, li dir'is, ebl'as lern'i, ke long'a'j har'o'j ankaŭ pov'as hav'i util'o'n por saĝ'a vir'o, kaj li esper'as, ke ĉiu'j en la hal'o hav'u ebl'ec'o'n aŭskult'i tiu'n rakont'o'n.
Reĝ'o Sven nun est'is en bon'a humor'o, kvankam li komenc'e est'is mal'komplez'a vid'int'e Styrbjörn; li si'n klin'is mal'antaŭ'e'n en si'a ĉe'flok'o kaj rod'is pork'o'pied'o'n kaj el'kraĉ'is ost'et'o'j'n sur la plank'o'pajl'o'n, dum li kun kontent'o vid'is kiel reĝ'o Harald, kiu parol'is kun Styrbjörn pri vir'in'o'j, ankoraŭ ĉiam manĝ'is kaj trink'is pli ol iu ali'a. Li aŭskult'is tio'n, kio'n oni dir'is pri long'a'j har'o'j kaj ek'parol'is pri tio kaj opini'is, ke prudent'a batal'ul'o dev'as pens'i ankaŭ pri si'a barb'o; ĉar dum batal'o en blov'a veter'o la barb'o facil'e pov'as vent'lev'iĝ'i al ies okul'o'j, ĝust'e kiam iu dev'us atent'i pri bat'o aŭ ĵet'o, kaj tial, li dir'is, li mem fru'e kutim'iĝ'is je tio, ke la barb'o li dum batal'ekspedici'o'j ten'as plekt'it'a. Sed nun li volont'e aŭd'os, kiel util'is la har'o'j al Sigurd Buesson; ĉar vir'o'j, kiu'j al'est'is ĉe Hjörungavåg, oft'e hav'as interes'a'j'n afer'o'j'n por rakont'i.
Episkop'o Poppo ne kapabl'is manĝ'i ĉio'n, kio'n oni met'is antaŭ li'n, kaj nun li sid'is hik'ant'e pro la bier'o, sed tamen hav'is zorg'o'n parol'i. Li dir'is, ke li vol'em'e rakont'us al ili ĉiu'j pri la reĝ'id'o Abŝalom, kiu'n traf'is mal'bon'sort'o pro li'a'j long'a'j har'o'j; tio, li dir'is, est'as bon'a kaj instru'a rakont'o, kiu est'as skrib'it'a en la sankt'a libr'o de Di'o mem.
Sed reĝ'o Sven dir'is, ke tio'n oni rakont'u al vir'in'o'j kaj infan'o'j, se ili hav'as pacienc'o'n aŭskult'i; kaj inter li kaj la episkop'o lev'iĝ'is kverel'o pri tio. Tiam dir'is reĝ'o Harald: —Temp'o rest'as por mult'a'j rakont'i ĉe festen'o kiel tiu ĉi, kiu daŭr'os dum ses tag'o'j; kaj mal'mult'a'j afer'o'j est'as pli ĝu'a'j ol aŭskult'i bon'a'j'n rakont'o'j'n, post kiam oni manĝ'is ĝis sat'iĝ'o kaj kiam ankoraŭ est'as bier'o en la kruĉ'o. Ĉar tiel oni facil'e pas'ig'as la hor'o'j'n inter la manĝ'o'j kaj mal'pli da kverel'o'j est'as ĉe la tabl'o'j. Kaj tio'n mi vol'as dir'i al'don'e al la honor'o de la episkop'o, ke li sci'kapabl'as bon'a'j'n rakont'o'j'n; ĉar mult'a'j'n el ili mi mem aŭskult'is kun ĝu'o, pri sankt'ul'o'j kaj apostol'o'j kaj antikv'a'j reĝ'o'j en la Orient'o. Mult'e li rakont'is al mi pri unu, kiu nom'iĝ'is Salomono, kiu est'is am'at'a de Di'o kaj simil'a al mi, kvankam est'as ver'o, ke li hav'is pli da vir'in'o'j. Kaj nun est'as mi'a pens'o, ke la episkop'o rakont'u la unu'a, antaŭ ol li lac'iĝ'os pro la manĝ'o kaj bier'o; ĉar ĉe jul'drink'ad'o li ne sent'as sam'a'n komfort'o'n kiel ni, pro tio ke ne sufiĉ'e fru'e li al'kutim'iĝ'is. Kaj post li ali'a'j rakont'u si'a'j'n: tiu'j, kiu'j est'is ĉe Hjörungavåg aŭ kun Styrbjörn inter la vend'o'j aŭ en ali'a'j direkt'o'j. Kaj ĉi tie ankaŭ sid'as vir'o'j, kiu'j for'est'ad'is ĝis la mal'proksim'o de Hispan'uj'o kaj al'vel'is al mi kun sankt'a sonor'il'o, kiu tre util'is al mi; kaj ankaŭ ili'n ni volont'e aŭskult'os dum la daŭr'o de ĉi tiu festen'o.
Ĉiu'j ten'is la opini'o'n, ke reĝ'o Harald saĝ'e parol'is, kaj kiel li dir'is, tiel far'iĝ'is, kaj en tiu vesper'o, post kiam est'is en'port'it'a'j la torĉ'o'j, la episkop'o rakont'is pri la reĝ'o David kaj li'a fil'o Abŝalom. Li parol'is laŭt'e, tiel ke ĉiu'j pov'is li'n aŭd'i, kaj kun mult'a saĝ'o; kaj ĉiu'j krom reĝ'o Sven ŝat'is li'a'n rakont'o'n. Kiam fin'parol'is la episkop'o, reĝ'o Harald dir'is, ke tiu rakont'o est'as bon'e memor'ind'a, kaj por unu kaj por ali'a; kaj Styrbjörn rid'is kaj tost'is kun reĝ'o Sven kaj dir'is: —Ebl'e est'as bon'a konsil'o al vi, ke vi post nun tranĉ'u vi'a'j'n har'o'j'n tiel mal'long'a'j, kiel la episkop'o tranĉ'as la si'a'j'n.
Reĝ'o Harald ŝat'is tiu'n dir'o'n kaj frap'is al si la femur'o'j'n kaj fal'is en tia'n rid'o'n, ke sku'iĝ'is la ĉef'benk'o; kaj kiam li'a'j kun'ul'o'j kaj tiu'j de Styrbjörn vid'is si'a'j'n mastr'o'j'n rid'i, ili ĉiu'j kun'rid'is, ankaŭ tiu'j, kiu'j neni'o'n aŭd'is, tiel ke la tut'a hal'o trem'is. Sed la kun'ul'o'j de reĝ'o Sven tio'n mal'ŝat'is; kaj li mem far'iĝ'is pal'a pro furioz'o kaj i'o'n murmur'is kaj mord'is al si la lip'har'o'j'n kaj aspekt'is danĝer'a, kvazaŭ li est'us pret'a si'n ĵet'i de la sid'lok'o kaj far'iĝ'i per'fort'em'a. Styrbjörn sid'is antaŭ'e'n'klin'it'a kaj rigard'is al li per si'a'j pal'a'j okul'o'j, kiu'j'n neni'u palpebr'um'o ferm'is, kaj rid'et'is; kaj est'is nun grand'a mal'kviet'o en la hal'o, kaj ŝajn'is, ke marŝ'as la jul'pac'o renkont'e al ĥaos'o. La episkop'o etend'is si'a'j'n man'o'j'n kaj i'o'n kri'is, kio'n aŭd'is neni'u, kaj vir'o'j ten'is unu la ali'a'j'n sub rigard'o trans la tabl'o'j kaj palp'is por plej proksim'a frap'il'o. Sed la du amuz'ist'o'j de reĝ'o Harald, du nan'a'j ejr'a'j vir'o'j, kiu'j hav'is vast'a'n fam'o'n pro si'a'j artifik'o'j, nun salt'is sur la tabl'o'n de la reĝ'o, en bunt'a'j kamizol'o'j kaj kun plum'o'j en la har'o'j, kaj komenc'is flug'il'e bat'i per si'a'j larĝ'a'j manik'o'j kaj ŝvel'ig'is la brust'o'n kaj alt'e lev'is la pied'o'j'n kaj etend'is la kol'o'n kaj kri'is unu al la ali'a kiel kok'o'j, tiel ke ĉiu'j pens'is, ke ili neniam aŭd'is kok'o'n kri'i sam'e bon'e; kaj baldaŭ ĉiu'j jam forges'is si'a'n koler'o'n kaj sid'is sen'pov'a'j pro rid'o ĉe ili'a'j artifik'o'j. Kaj tiel fin'iĝ'is la unu'a festen'tag'o.
En la sekv'ant'a tag'o, kiam oni jam manĝ'is, kaj la torĉ'o'j est'is en'port'it'a'j, rakont'is Sigurd Buesson pri tio, kio'n li tra'viv'is ĉe Hjörungavåg, kaj kiel util'is li'a'j long'a'j har'o'j. Ĉiu'j bon'e kon'is tiu'n batal'ekskurs'o'n: kiel Jomsvikingoj kaj vir'o'j de Bornholmo kaj Skanio el'vel'ad'is kun grand'a ŝip'ar'o sub la fil'o'j de Strutharald kaj Bu'e Dik'a kaj Vag'n Åkesson por akir'i Norveg'uj'o'n de Håkan Jarlo, kaj kiel nur mal'plur'a'j re'ven'is de tiu klopod'o; kaj Sigurd ne mult'o'n dir'is pri tio kaj neni'o'n pri tio, kiel fuĝ'is Sigvalde kun si'a'j ŝip'o'j el la batal'o. Ĉar est'us mal'ĝentil'e parol'i pri Sigvalde, kiam sid'as Thorkel Höge inter la aŭskult'ant'o'j, kvankam ĉiu'j sci'is, ke Thorkel est'as kuraĝ'a vir'o kaj ke en la batal'o grand'a ŝton'o frap'is al li la kap'o'n, kiam la ŝip'ar'o'j lok'iĝ'is unu laŭ'long'e la ali'a'n, kaj li ne hav'is konsci'o'n, kiam li'a frat'o rem'is for.
Sigurd est'is en la ŝip'o de si'a patr'o kaj si'n ten'is al tio, kio'n li mem tra'viv'is. Li rakont'is pri la mort'o de si'a patr'o: kiel Bu'e, post grand'eg'a batal'o, kiam la inter'puŝ'ad'o de norveg'o'j far'iĝ'is grand'a en li'a ŝip'o, ricev'is sur la vizaĝ'o'n glav'o'hak'o'n, kiu de'pren'is de li la naz'o'n kaj pli grand'a'n part'o'n de la menton'o, kaj kiel li tiam lev'is si'a'n grand'a'n trezor'kest'o'n kaj salt'is en la mar'o'n; kaj kiel la pru'batal'ist'o de Bu'e, Aslak Holmskalle, berserk'is sen helm'o kaj ŝild'o, jen io, kio'n oni ne oft'e vid'as nun'temp'e, kaj hak'is per ambaŭ man'o'j kaj rezist'is fer'o'n, ĝis bard'o el Islando, kiu akompan'is Erik, fil'o'n de Håkan Jarlo, lev'is ambos'o'n de la ferdek'o kaj fend'is li'a'n krani'o'n.
—Kaj ni, kiu'j rest'is viv'ant'a'j en la ŝip'o de mi'a patr'o, dir'is Sigurd, ne mult'o'n pov'is far'i; ĉar ni est'is mal'mult'a'j kaj tre lac'a'j; kaj ĉiu'j ni'a'j ŝip'o'j nun est'is sen'hom'ig'it'a'j krom tiu de Vag'n mem, kie okaz'is ankoraŭ batal'o. Ni est'is prem'it'a'j al la pru'o, kaj baldaŭ ni pov'is lev'i nek man'o'n nek pied'o'n; fin'e rest'is naŭ el ni, ĉiu'j vund'it'a'j, kaj tie ni est'is prem'it'a'j inter ŝild'o'j kaj kapt'it'a'j. Sen'arm'il'a'j ni est'is met'it'a'j sur'ter'e'n; kaj baldaŭ ven'is ankaŭ la last'a'j de la ŝip'o de Vag'n kaj inter ili Vag'n mem. Li est'is port'at'a de du vir'o'j, kaj glav'o'j kaj lanc'o'j jam mark'is li'n, kaj li est'is lac'a kaj pal'a kaj neni'o'n dir'is. Ni est'is sid'ig'it'a'j sur trunk'o apud la strand'o, kaj ni'a'j krur'o'j est'is kun'lig'it'a'j per long'a ŝnur'o, sed ni'a'j man'o'j est'is sen katen'o'j; kaj tie ni sid'is atend'ant'e, dum iu'j far'is demand'o'j'n al Håkan Jarlo pri tio, kio okaz'u al ni. Li'a decid'o est'is, ke ni est'u tuj mort'ig'it'a'j; kaj Erik Jarlo, li'a fil'o, ven'is vid'i, kaj mult'a'j kun li; ĉar la norveg'o'j est'is sci'vol'em'a'j vid'i, kiel Jomsvikingoj si'n ten'as antaŭ la mort'o. Ni est'is tri'dek sur la trunk'o, naŭ de la ŝip'o de Bu'e, ok de tiu de Vag'n, la ceter'a'j de ali'a'j; Vag'n mem sid'is plej dekstr'e. Kaj tiu'j'n, kiu'j'n mi kon'as el tiu'j, kiu'j sid'is tie, mi nun nom'os.
Post tio li nomad'is ĉiu'j'n, kies nom'o'j'n li sci'is, laŭ la vic'o, en kiu ili sid'is sur la trunk'o; kaj ĉiu'j en la hal'o atent'e aŭskult'is, ĉar mult'a'j el tiu'j, kiu'j'n li menci'is, est'is kon'at'a'j vir'o'j, kaj ili'a'j parenc'o'j est'is inter la aŭskult'ant'o'j.
—Ven'is nun vir'o kun hak'il'o, daŭr'ig'is Sigurd Buesson, kaj li halt'is antaŭ Vag'n kaj dir'is: ”Ĉu vi sci'as, kiu mi est'as”? Vag'n li'n rigard'is, sed ne montr'is atent'o'n pri li kaj neni'o'n respond'is, ĉar li est'is tre lac'a. La ali'a dir'is: ”Mi est'as Thorkel Leira, kaj ebl'e vi memor'as la promes'o'n, kiu'n vi far'is, ke vi mi'n mort'ig'os kaj en'lit'iĝ'os kun mi'a fil'in'o Ingeborg”. Ver'o'n li parol'is, ĉar tiu'n promes'o'n Vag'n far'is antaŭ la ekspedici'o, aŭd'int'e ke la fil'in'o de Thorkel est'as la plej bel'a jun'ul'in'o en Norveg'uj'o kaj ankaŭ unu el la plej riĉ'a'j. ”Sed nun”, Thorkel Leira dir'is kun larĝ'a rikan'o, ”pli kred'ebl'as, ke mi mort'ig'os vi'n”. Vag'n respond'is rid'et'ant'e: ”Ne mort'is ankoraŭ ĉiu'j Jomsvikingoj”. ”Sed baldaŭ mort'os”, dir'is Thorkel, ”kaj mi mem zorg'os pri la afer'o, por ke ĝi ne est'u fuŝ'at'a; ĉiu'j'n vi'a'j'n batal'ul'o'j'n vi vid'os mort'i sub mi'a man'o, kaj tuj post'e vi ili'n sekv'os”. Tio'n dir'int'e, Thorkel ir'is al la ali'a fin'o de la trunk'o kaj komenc'is sen'kap'ig'i la kapt'it'o'j'n, vir'o'n post vir'o laŭ sid'vic'o; bon'a'n hak'il'o'n li hav'is kaj est'is fervor'a kaj neniam bezon'is du'foj'e hak'i sam'a'n vir'o'n. Laŭ mi'a kred'o la spekt'ant'o'j ne pov'is dir'i ali'e, ol ke si'n ten'is la vir'o'j de Vag'n kaj Bu'e bon'e antaŭ la mort'o. Du, kiu'j sid'is proksim'e al mi, konversaci'is pri tio, ĉu oni i'o'n pov'as sent'i sen kap'o, kaj akord'is pri tio, ke est'as mal'facil'e anticip'e i'o'n sci'i pri tia'j afer'o'j. Unu dir'is: ”Jen, en mi'a man'o est'as buk'o, kaj se mi, perd'int'e la kap'o'n, i'o'n sci'as, mi ĝi'n penetr'os en la ter'o'n”.
Thorkel ven'is al li; kaj post la hak'o la buk'o tuj fal'is el la man'o. Post tio rest'is du, antaŭ ol ven'is Thorkel al mi.
Sigurd Buesson rid'et'is al la aŭskult'ant'o'j, kiu'j sid'is silent'a'j kaj streĉ'it'a'j, kaj lev'is si'a'n bier'kruĉ'o'n kaj profund'e trink'is. Dir'is reĝ'o Harald: —Mi vid'as, ke rest'as al vi la kap'o, kaj la kluk'ad'o pruv'as, ke sen'mank'a est'as vi'a gorĝ'o; sed el vi'a situaci'o sur la trunk'o est'as mal'facil'e konjekt'i, kiel vi pov'is sav'i tiu'j'n du, kia'n ajn long'o'n hav'is vi'a'j har'o'j. Ĉi tiu'n rakont'o'n mi nom'as bon'a, kaj ne plu atend'ig'u ni'n pri la fin'o.
Ĉiu'j opini'is kiel reĝ'o Harald, kaj Sigurd Buesson daŭr'ig'is: —Kiam mi sid'is tie sur la trunk'o, mi ne tim'is pli ol la ali'a'j, mi pens'as; sed ŝajn'is al mi ĉagren'e mort'i ne far'int'e i'o'n rakont'ind'a'n.
Tial mi dir'is al Thorkel, kiam li ven'is: ”Mi hav'as zorg'o'n pri mi'a'j har'o'j kaj ne vol'as, ke sang'o makul'u ili'n.” Tio'n dir'ant'e mi ili'n ŝov'is antaŭ'e'n super la kap'o'n; kaj vir'o, kiu paŝ'is mal'antaŭ Thorkel — oni post'e dir'is al mi, ke est'is li'a bo'frat'o — ven'is antaŭ'e'n kaj volv'is mi'a'j'n har'o'j'n ĉirkaŭ si'a'j man'o'j kaj dir'is al Thorkel: ”Nun frap'u!” Tio'n li far'is; kaj en tiu moment'o mi al'tir'is al mi la kap'o'n laŭ'kapabl'e rapid'e, tiel ke la hak'il'o traf'is inter mi kaj la bo'frat'o kaj de'hak'is ambaŭ li'a'j'n man'o'j'n. Unu rest'is pend'ant'a en mi'a'j har'o'j.
Ĉiu'j en la hal'o bru'e ek'rid'is, kaj Sigurd mem rid'is kaj daŭr'ig'is: —Jes, vi rid'u; sed vi ne pov'as rid'i tiom, kiom la norveg'o'j rid'is, kiam ili vid'is la bo'frat'o'n de Thorkel rul'iĝ'i sur la grund'o kaj Thorkel pri'gap'ad'i li'n; iu'j fal'is pro rid'o. Jarlo Erik al'paŝ'is mi'n kaj dir'is: ”Kiu vi est'as?” Mi dir'is: ”Sigurd mi nom'iĝ'as, kaj Bu'e est'is mi'a patr'o; kaj ne mort'is ankoraŭ ĉiu'j Jomsvikingoj.” La jarlo dir'is: ” Mi rimark'as, ke vi est'as parenc'o de Bu'e; ĉu vi vol'as akcept'i vi'a'n viv'o'n de mi?” ”De vir'o kiel vi mi ĝi'n akcept'as”, mi respond'is. Kaj mi est'is mal'lig'it'a de la ŝnur'o. Sed Thorkel tio'n mal'ŝat'is kaj kri'is: ”Ĉu nun komenc'iĝ'u tia'j afer'o'j? Tia'kaz'e mi prefer'e ne prokrast'u la afer'o'n de Vag'n.” Tio'n dir'ant'e, li lev'is la hak'il'o'n kaj kur'is kontraŭ li'n, kiu sid'is ĉe la fin'o de la trunk'o. Sed unu el la ŝip'an'o'j de Vag'n, Skarde, sid'is kvar'a antaŭ Vag'n; kaj ŝajn'is al li mal'just'e, ke Vag'n est'u hak'it'a antaŭ si'a ord'o en vic'o. Tial li si'n ĵet'is antaŭ'e'n, kiam Thorkel preter'kur'is, kaj Thorkel fal'is antaŭ'e'n super li, rekt'e antaŭ Vag'n. Vag'n si'n klin'is kaj kapt'is la hak'il'o'n; kaj neni'a lac'o est'is rimark'ebl'a ĉe li, kiam li hak'is ĝi'n en la kap'o'n de Thorkel. ”Jen la du'on'o de la promes'o”, dir'is Vag'n; ”kaj ne mort'is ankoraŭ ĉiu'j Jomsvikingoj.” Nun la norveg'o'j rid'is eĉ pli ol ĵus; kaj Erik Jarlo dir'is: ”Ĉu vi vol'as akcept'i vi'a'n viv'o'n, Vag'n?” ”Mi vol'as”, dir'is Vag'n, ”se tio valid'os por ni ĉiu'j.” ”Tiel est'u”, dir'is la jarlo; kaj ĉiu'j est'is mal'lig'it'a'j. Dek du ni est'is, kiu'j viv'a'j for'las'is la trunk'o'n.
Sigurd Buesson mult'a'n laŭd'o'n ricev'is pro si'a rakont'o, kaj ĉiu'j laŭd'is li'a'n manier'o'n util'ig'i si'a'j'n har'o'j'n. Lev'iĝ'is nun mult'e da konversaci'o ĉirkaŭ la tabl'o'j pri tio, kio'n li rakont'is kaj pri li'a propr'a bon'ŝanc'o kaj pri tiu de Vag'n; kaj Orm dir'is al Sigurd: —Mult'o, kio'n ĉiu'j ali'a'j sci'as, est'as ne'kon'at'a por mi kaj Toke, ĉar ni est'is ekster la land'o dum tiom long'a temp'o. Kie nun est'as Vag'n, kaj kio okaz'is al li post tiam, kiam li si'n sav'is de la trunk'o? El vi'a rakont'o ŝajn'as al mi, ke li'a bon'ŝanc'o est'as pli favor'a ol ies, pri kiu mi aŭd'is.
—Ver'ŝajn'e vi prav'e pri'juĝ'as, respond'is Sigurd, kaj ne du'on'voj'e halt'as li'a bon'ŝanc'o. Li ĝu'is abund'a'n favor'o'n de Erik Jarlo, kaj post kelk'a temp'o li vizit'is la fil'in'o'n de Thorkel Leira kaj ŝi'n trov'is pli bel'a ol li kred'is; kaj ŝi ne mal'vol'is li'n help'i plen'um'i la rest'ant'a'n du'on'o'n de la promes'o, kaj nun ili est'as ge'edz'o'j kaj ĝu'as komfort'o'n.
Li plan'as ir'i kun ŝi al Bornholmo, tuj kiam permes'os temp'o; sed kiam last'e iu aŭd'is pri li, li ankoraŭ rest'ad'is en Norveg'uj'o kaj plend'is pri tio, ke ankoraŭ ne ebl'as al li for'ir'i de tie. Ĉar tiom da bien'o'j li ricev'is kun la knab'in'o kaj tiom da mov'ebl'a'j propr'aĵ'o'j, ke ne ebl'as ĉio'n rapid'e vend'i kontraŭ alt'a'j prez'o'j; kaj al Vag'n ne est'as kutim'o, ke li sen neces'o vend'as mal'kar'e.
—Est'as en vi'a rakont'o unu afer'o, al kiu mi ne pov'as ne fiks'i la pens'o'j'n, dir'is Toke al Sigurd; kaj ĝi est'as la trezor'kest'o de vi'a patr'o Bu'e, kiu'n li pren'is kun si en la mar'o'n. Ĉu vi sukces'is ĝi'n supr'e'n'lev'i antaŭ ol vi for'las'is Norveg'uj'o'n, aŭ ĉu iu ali'a ĝi'n lev'is? Se ĝi ankoraŭ kuŝ'as sur la mar'fund'o, mi sci'as, kio'n far'i, se ven'os mi al Norveg'uj'o: mi serĉ'us per grapl'o la kest'o'n; ĉar la arĝent'o de Bu'e valor'us la pen'o'n.
—Tre serĉ'ad'is tiu'n kest'o'n, dir'is Sigurd, kaj la norveg'o'j kaj ni, kiu'j rest'is post Bu'e. Mult'a'j grapl'o'serĉ'is per al'hok'il'o'j el fer'o, sed neni'o al'kroĉ'iĝ'is; kaj vir'o de Viken plonĝ'is kun ŝnur'o kaj ne est'is plu vid'at'a. Post tio ĉiu'j kred'is, ke Bu'e est'as potenc'a re'ten'i si'a'n kest'o'n tie mal'supr'e kaj fort'e ek'pren'i tiu'j'n, kiu'j prov'as ĝi'n tuŝ'i. Ĉar li est'is vir'o tre fort'a kaj tre domaĝ'is si'a'n arĝent'o'n. Kaj sci'ant'a'j hom'o'j akord'as pri tio, ke la fort'o de tiu'j, kiu'j loĝ'as en ter'a'j tomb'alt'aĵ'o'j, est'as pli grand'a ol tiu de la viv'ant'o'j; kaj tio pov'as valid'i ankaŭ por Bu'e malgraŭ tio, ke li ne sid'as en tomb'alt'aĵ'o, sed sur la mar'fund'o apud si'a kest'o.
—Domaĝ'e pri la arĝent'o, dir'is Toke; sed tio est'as ver'o, ke eĉ la plej brav'a vir'o pov'us dezir'i al si ĉio'n ali'a'n prefer'e ol sent'i ĉirkaŭ si la brak'o'j'n de Bu'e Dik'a sub la akv'o.
Per tio tiu vesper'o fin'iĝ'is; kaj en la sekv'ant'a vesper'o reĝ'o Harald dezir'is aŭd'i pri la aventur'o'j de Styrbjörn inter vend'o'j kaj kur'o'j.
Styrbjörn dir'is, ke li mem ne est'as kompetent'a rakont'ant'o; sed island'an'o en li'a akompan'ant'ar'o ek'parol'is. Li nom'iĝ'is Björn Åsbrandsson kaj est'is fam'a batal'ul'o kaj ankaŭ grand'a poet'o sam'kiel ĉiu'j vojaĝ'ant'a'j vir'o'j de Islando; kaj malgraŭ tio, ke li nun est'is iom ebri'a, li komenc'e kun grand'a lert'ec'o el'dir'is vers'o'j'n al reĝ'o Harald en metr'o nom'at'a toeglago. Ĝi est'is la plej modern'a kaj plej mal'facil'a vers'metr'o ĉe islandaj poet'o'j, kaj la vers'o'j est'is tiel art'e kompil'it'a'j, ke mal'mult'o est'is kompren'ebl'a el ili'a en'hav'o. Ĉiu'j aŭskult'is kun saĝ'a mien'o, ĉar ne'kompren'o de poezi'o don'is mal'bon'a'n reputaci'o'n; kaj reĝ'o Harald laŭd'is la vers'o'j'n kaj don'is al la poet'o or'a'n ring'o'n. Toke si'n apog'is kontraŭ la tabl'o kun la kap'o sur la man'o'j kaj suspir'is; li mal'gaj'e murmur'is, ke tio est'as ver'a poet'ec'o; kaj nun li kompren'as, li dir'is, ke li mem neniam kapabl'os far'i vers'o'j'n tia'spec'a'j'n, kiu'j al'port'as or'a'j'n ring'o'j'n.
La vir'o de Islando, kiu'n iu'j nom'is Björn Bredvikingakappe, kaj kiu pas'ig'is du somer'o'j'n kun Styrbjörn, post tio daŭr'ig'is rakont'ant'e pri la milit'ir'o'j de Styrbjörn kaj rimark'ind'a'j afer'o'j, kiu'j dum tiu'j okaz'is; bon'e kaj long'e li parol'is sen tio, ke iu enu'iĝ'is aŭskult'i; kaj ĉiu'j sci'is, ke tio, kio'n li rakont'as, est'as ver'o, ĉar Styrbjörn mem aŭskult'is. Mult'o'n li pov'is dir'i pri brav'a'j entrepren'o'j kaj pri la grand'a bon'ŝanc'o de Styrbjörn kaj ankaŭ pri riĉ'aĵ'o'j, kiu'j'n akir'is li'a'j ŝip'an'o'j.
Li met'is fin'o'n al si'a rakont'o el'dir'ant'e mal'nov'a'n poem'o'n pri la pra'patr'o'j de Styrbjörn, ek'de la di'o'j ĝis li'a onkl'o Erik, kiu nun sid'is en Upsal'o; kaj la last'a'n strof'o'n li mem al'don'is: Per laŭt'a jubil'o oni salut'is tio'n; kaj mult'a'j ek'salt'is de si'a'j sid'lok'o'j kaj tost'is por la bon'ŝanc'o de Styrbjörn. Styrbjörn al'ven'ig'is mult'e'kost'a'n trink'pokal'o'n kaj ĝi'n don'is al la poet'o kaj dir'is: —Ĉi tio ne est'as plen'a poet'rekompenc'o por vi; pli vi ricev'os, kiam mi sid'os en Upsal'o. Tie est'os bon'a rekompenc'o al ĉiu, kiu mi'n akompan'os‚ ĉar mi'a onkl'o Erik est'as ŝpar'em'a hom'o, kiu mult'o'n stapl'is, kio pov'os far'iĝ'i util'a. Printemp'e mi ir'os tie'n por mal'ferm'i li'a'j'n kest'o'j'n, kaj kiu'j vol'as part'o'pren'i, tiu'j'n mi bon'ven'ig'as.
Inter la vir'o'j de reĝ'o Harald kaj de reĝ'o Sven si'n trov'is mult'a'j, kiu'j sent'is ekscit'iĝ'o'n pro tio kaj tuj kri'is, ke ili vol'as part'o'pren'i; ĉar fam'o ĉirkaŭ'is la riĉ'aĵ'o'n de reĝ'o Erik, kaj neniam post la epok'o de Ivar Vidfamne Upsal'o est'is pri'rab'it'a. Jarlo Sibbe de la Mal'grand'insul'o'j est'is ebri'a, kaj est'is mal'facil'e al li reg'i la stir'ad'o'n de si'a'j kap'o kaj bier'kruĉ'o; sed li tamen per laŭt'a voĉ'o kri'is, ke li intenc'as akompan'i Styrbjörn kun kvin ŝip'o'j; ĉar li nun komenc'is si'n sent'i lac'a kaj ne tut'e san'a, kaj est'us pli bon'e mort'i inter batal'ul'o'j ol kiel bov'in'o sur pajl'o. Reĝ'o Harald dir'is, ke li si'a'part'e est'as tro mal'jun'a por milit'ekskurs'i; kaj si'a'j'n propr'a'j'n vir'o'j'n li bezon'as hejm'e por reg'i mal'trankvil'ul'o'j'n; sed li neni'o'n kontraŭ'dir'os, li dir'is, se Sven vol'as help'i al Styrbjörn per ŝip'o'j kaj ŝip'an'o'j.
Reĝ'o Sven kraĉ'is pens'mien'e kaj trink'is glut'o'n kaj lud'is per si'a barb'o kaj dir'is, ke al li est'as mal'oportun'e mal'hav'i si'a'j'n ŝip'o'j'n kaj ŝip'an'o'j'n, ĉar ĉiu'j el ili est'os bon'e uz'at'a'j kontraŭ saksoj kaj obotritoj.
—Ŝajn'as al mi plej akcept'ebl'e, li dir'is, ke mi'a patr'o don'u tiu'n help'o'n; ĉar nun, kiam li est'as mal'jun'a, li'a'j vir'o'j hav'as mal'mult'a'n okup'o'n krom si'n adapt'i al manĝ'o'hor'o'j kaj aŭskult'i pastr'a'n babil'aĉ'o'n.
Koler'o kapt'is reĝ'o'n Harald ĉe tiu parol'o, tiel ke grand'a mal'kviet'o lev'iĝ'is en la hal'o, kaj dir'is la reĝ'o, ke li facil'e kompren'as, ke Sven vol'as, ke li sid'u sen arm'il'o'j en la land'o.
—Sed nun est'os tiel, kiel dir'as mi, li kri'is kaj li'a vizaĝ'o est'is tre ruĝ'a; ĉar mi kaj neni'u ali'a est'as dan'a reĝ'o; kaj vi, Sven, don'os al Styrbjörn ŝip'o'j'n kaj ŝip'an'o'j'n.
Reĝ'o Sven sid'is silent'a, ĉar li hav'is tim'o'n pro la koler'o de si'a patr'o; kaj oni pov'is rimark'i, ke mult'a'j el li'a'j vir'o'j dezir'as kun'ir'i al Upsal'o. Tiam Styrbjörn dir'is: —Mi'n ĝoj'ig'as vid'i, ke vi ambaŭ hav'as fervor'o'n hav'ig'i al mi help'o'n; kaj por mi est'os plej avantaĝ'e ke vi, Harald, decid'u, kio'n send'u Sven, kaj ke vi, Sven, dir'u, kiom'a'n help'o'n don'u vi'a patr'o.
Ĉe tio mult'a'j ek'rid'is kaj la konkord'o re'e pli'bon'iĝ'is; kaj fin'e est'is decid'it'e, ke Harald kaj Sven asist'u al Styrbjörn per po dek du ŝip'o'j, bon'e ekip'it'a'j, krom la ŝip'o'j kaj ŝip'an'o'j, kiu'j'n li pov'os ricev'i de la skanianoj; kaj kompens'e Harald kaj Sven hav'u part'o'n de la trezor'o'j de Erik. Kaj per tio fin'iĝ'is tiu vesper'o.
En la sekv'ant'a tag'o la jul'o'lard'o est'is jam el'ĉerp'it'a; anstataŭ'e brasik'sup'o kaj ŝaf'o'viand'o est'is met'it'a'j sur la tabl'o'j, kaj ĉiu'j trov'is tio'n bon'gust'a ŝanĝ'o. En tiu vesper'o vir'o de Hal'land rakont'is pri grand'a ge'edz'iĝ'o, kiu'n li part'o'pren'is en Finnveden ĉe la sovaĝ'a'j smolandanoj. Tie lev'iĝ'is mal'konkord'o pri ĉeval'negoc'o, kaj rapid'e en'man'iĝ'is la tranĉ'il'o'j; kaj la ek'edz'in'o kaj la fraŭl'in'o'j rid'is kaj aplaŭd'is per la man'o'j kaj kuraĝ'ig'is la kverel'ant'o'j'n. Sed kiam la edz'in'o, kiu de'ven'is de bon'reputaci'a famili'o, vid'is unu el la parenc'o'j de la edz'o el'prem'i okul'o'n de ŝi'a onkl'o, ŝi kapt'is al si torĉ'o'n de la mur'o kaj frap'is per ĝi la edz'o'n sur la kap'o'n, tiel ke ek'brul'is li'a'j har'o'j; kaj rimed'konsci'a fraŭl'in'o si'a'n jup'o'n volv'is ĉirkaŭ li'a'n kap'o'n kaj fort'e ĝi'n al'prem'is kaj tiel sav'is li'a'n viv'o'n, kvankam li mult'e kri'is kaj est'is brul'iĝ'int'a nigr'a kaj kalv'a, kiam li re'e montr'is la kap'o'n. El tio ven'is fajr'o en la plank'o'pajl'o'n; kaj dek unu ebri'a'j kaj vund'it'a'j mort'is en la flam'o'j; tiel ke tiu ge'edz'iĝ'o ĉe ĉiu'j hom'o'j en Finnveden posed'is la reputaci'o'n, ke ĝi est'is plen'valid'a grand'ge'edz'iĝ'o'fest'o, pri kiu ind'as parol'i. Kaj la edz'in'o nun feliĉ'e viv'as kun si'a edz'o, kvankam nov'a'j'n har'o'j'n anstataŭ la brul'int'a'j li ne ricev'is.
Kiam fin'iĝ'is ĉi tiu rakont'o, reĝ'o Harald dir'is, ke li ŝat'as aŭd'i tia'j'n gaj'a'j'n afer'o'j'n pri la viv'ad'o de la smolandanoj, kiu'j laŭ natur'o est'as fripon'o'j kaj per'fort'ul'o'j; kaj episkop'o Poppo dev'as dank'i al Di'o kiel ebl'e plej oft'e, li dir'is, ke li ven'is al dec'a'j hom'o'j en Dan'land'o kaj ne al la malic'a rab'ist'ar'o en Finnveden aŭ Värend.
—Kaj nun, reĝ'o Harald daŭr'ig'is, mi vol'as, ke ni morgaŭ aŭd'u pri la land'o de la andaluz'o'j kaj pri ĉio rimark'ind'a, kio okaz'is al Orm Tostesson kaj Toke Grågullesson dum ili'a vojaĝ'o; ĉar mi pens'as, ke tio pov'os est'i plezur'o por ni ĉiu'j.
Per tio fin'iĝ'is tiu vesper'o; kaj en la sekv'ant'a maten'o Orm kaj Toke konsil'iĝ'is pri tio, kiu rakont'u.
—Vi est'as ni'a ĉef'ul'o, dir'is Toke; kaj tial vi parol'u.
—Vi part'o'pren'is antaŭ ol mi al'iĝ'is al la vojaĝ'o, dir'is Orm; kaj vi est'as pli babil'em'a ol mi; kaj jam urĝ'as, ke vi parol'u ĝis'sat'e; ĉar ŝajn'is al mi, ke foj'e dum ĉi tiu'j vesper'o'j est'as al vi mal'facil'e silent'i, dum ali'a'j rakont'as.
—Parol'i mi ne tim'as, dir'is Toke; kaj mi kred'as, ke mi'a lang'o est'as sam'e el'ten'em'a kiel tiu de la pli mult'a'j. Sed tamen si'n trov'as en tiu afer'o mal'facil'aĵ'o por mi. Mi ne pov'as parol'i ne trink'ant'e mult'e da bier'o, ĉar sek'ec'o ek'est'as en mi'a gorĝ'o; kaj ĉi tiu rakont'o est'os long'a. Kvar vesper'o'j'n jam mi est'is sukces'a, tiel ke ne'ebri'a kaj pac'em'a mi for'las'is la tabl'o'n de la reĝ'o, kaj tamen est'is mal'facil'e malgraŭ tio, ke ne mult'e mi parol'is. Kaj est'us mal'bon'e, se mi nun fal'us en mal'bon'humor'o'n kaj ricev'us reputaci'o'n pri mal'bon'a kondut'o, kiam mi sid'as ĉe tabl'o de reĝ'o'j.
—Ni hav'u esper'o'n, dir'is Orm; kaj eĉ se vi far'iĝ'os ebri'a ĉe la rakont'ad'o, vi apenaŭ pov'os far'iĝ'i mal'bon'humor'a kaj batal'em'a pro tiel bon'a bier'o.
—Est'u, kiel est'os, dir'is Toke kun dub'o kaj sku'is la kap'o'n.
En tiu vesper'o Toke rakont'is pri la ekspedici'o de Krok kaj ĉio'n pri ĝi: kiel Orm en'ŝip'iĝ'is, kaj kiel ili trov'is la jud'o'n en la mar'o kaj pri la grand'a pri'rab'o de la fortik'aĵ'o en la regn'o de Ramiro; kaj post tio pri la batal'o kontraŭ la andaluz'o'j kaj kiel ili mal'bon'fart'is kiel rem'sklav'o'j kaj pri la mort'o de Krok. Post tio li rakont'is, kiel ili liber'iĝ'is de la rem'ad'o kaj pri la amik'ec'o de la jud'o kaj kiel ili ricev'is si'a'j'n glav'o'j'n de Subaida.
Kiam li ven'is al tiu punkt'o, reĝ'o Harald kaj Styrbjörn vol'is vid'i la glav'o'j'n; kaj Orm kaj Toke pas'ig'is Blu'lang'o'n kaj Ru ̧bekon laŭ'long'e de la tabl'o. Reĝ'o Harald kaj Styrbjörn ili'n el'ing'ig'is kaj pes'is per man'o kaj zorg'e ili'n ekzamen'is; kaj ambaŭ ten'is la opini'o'n, ke ili neniam vid'is pli bon'a'j'n glav'o'j'n. Post tio la glav'o'j pas'is ĉirkaŭ la tabl'o, ĉar mult'a'j sci'vol'em'is pri tia'j arm'il'o'j; kaj Orm sid'is mal'trankvil'a, ĝis ili re'ven'is, ĉar li si'n sent'is sol'ec'a kaj du'on'e nud'a sen Blu'lang'o.
Oblikv'e kontraŭ Orm kaj Toke sid'is du frat'o'j, kiu'j nom'iĝ'is Sigtrygg kaj Dyre kaj aparten'is al la sekv'ant'ar'o de reĝ'o Sven; Sigtrygg est'is pru'batal'ul'o en la ŝip'o de reĝ'o Sven mem. Li est'is grand'a kaj fortik'a kaj port'is larĝ'a'n kaj sen'brid'e kresk'int'a'n barb'o'n, kiu ating'is ĝis li'a'j okul'o'j. Dyre, li'a frat'o, est'is pli jun'a, kaj ankaŭ li est'is konsider'at'a unu el la plej brav'a'j vir'o'j de reĝ'o Sven. Orm rimark'is, ke Sigtrygg de post kelk'a temp'o rigard'is malic'e li'n kaj Toke, kaj kiam nun la glav'o'j ven'is al li, li zorg'e ili'n ekzamen'is kaj kap'klin'is kaj aspekt'is, kvazaŭ est'us por li mal'facil'e ili'n trans'don'i.
Reĝ'o Sven, kiu ŝat'is aŭskult'i rakont'o'j'n pri for'a'j land'o'j, nun instig'is Toke daŭr'ig'i; kaj Toke, kiu diligent'e ĝu'is bier'o'n dum si'a ripoz'paŭz'o, dir'is, ke li est'as pret'a daŭr'ig'i, tuj kiam la vir'o'j kontraŭ li ĉes'os pri'gap'i li'a'n glav'o'n kaj tiu'n de Orm. Tiam Sigtrygg kaj Dyre trans'don'is la glav'o'j'n, neni'o'n dir'ant'e, kaj Toke re'komenc'is si'a'n rakont'o'n.
Li nun rakont'is pri Almansur kaj ties potenc'o kaj riĉ'aĵ'o'j, kiel ili ek'serv'is en li'a gvardi'o kaj dev'is part'o'pren'i la ador'ad'o'n de li'a Profet'o per si'n'klin'o'j kaj abnegaci'o'j kaj pri la milit'ir'o'j, kiu'j'n ili part'o'pren'is, kaj pri la pred'o, kiu'n ili akir'is. Li ven'is al ili'a marŝ'o tra la Mal'plen'a Land'o kontraŭ la tomb'o'n de Sankt'a Jakobo kaj rakont'is, kiel Orm sav'is la viv'o'n de Almansur kaj ricev'is dank'e la grand'a'n or'ĉen'o'n. Tiam reĝ'o Harald dir'is: —Se vi ankoraŭ posed'as tiu'n ĉen'o'n, Orm, mi tre dezir'as, ke vi ĝi'n montr'u; ĉar se ĝi est'as sam'e bon'kvalit'a inter kost'aĵ'o'j kiel vi'a'j glav'o'j inter arm'il'o'j, tiam ĝi est'as vid'ind'a.
—Mi ankoraŭ ĝi'n posed'as, respond'is Orm, kaj intenc'as ĝi'n posed'i ĉiam; kaj ĉiam ŝajn'is al mi plej saĝ'e ĝi'n kiel ebl'e mal'plej montr'i; ĉar sufiĉ'e bon'a ĝi est'as por vek'i dezir'o'n ĉe ĉiu'j krom reĝ'o'j kaj plej alt'rang'a'j grand'ul'o'j. Sed est'us mal'bon'kondut'e, se mi rifuz'us ĝi'n montr'i al vi, reĝ'a mastr'o, kaj al reĝ'o Sven kaj al reĝ'o Styrbjörn kaj al la jarloj; sed est'us bon'e, se vi ne pas'ig'us ĝi'n al la ali'a'j.
Ĉe tiu'j vort'o'j Orm mal'lig'is si'a'n vest'aĵ'o'n kaj el'pren'is la ĉen'o'n, kiu'n li port'is ĉirkaŭ si'a kol'o, kaj ĝi'n trans'don'is al Hallbjörn stal'ist'o, kiu sid'is dekstr'e de li; Hallbjörn ĝi'n etend'is trans la lok'o de episkop'o Poppo al reĝ'o Harald; ĉar la lok'o de la episkop'o est'is mal'plen'a, ĉar li mal'fort'iĝ'is pro la jul'drink'ad'o kaj kuŝ'is en lit'o fleg'at'a de frat'o Willibald.
Reĝ'o Harald ekzamen'is la ĉen'o'n kaj ĝi'n lev'is kontraŭ la lum'o'n por pli bon'e vid'i ĝi'a'n bel'ec'o'n. Li dir'is, ke dum si'a tut'a viv'o li kolekt'is juvel'o'j'n kaj kost'aĵ'o'j'n kaj ke li tamen ne vid'is i'o'n pli bel'a'n ol ĉi tiu'n. La ĉen'o konsist'is el dik'a'j plat'o'j el pur'a or'o; ĉiu plat'o hav'is long'o'n de pli ol unu col'o kaj larĝ'o'n de poleks'ung'o mez'e, kie ĝi est'is plej larĝ'a, kaj est'is mal'pli larĝ'a ĉe la fin'o'j; tie est'is ring'et'o'j, kiu'j ĝi'n fiks'is al proksim'a'j plat'o'j. Kun'e la ĉen'o konsist'is el tri'dek ses plat'o'j, kaj ĉiu du'a hav'is sur si'a mez'o ruĝ'a'n juvel'ŝton'o'n, kaj la ali'a'j hav'is verd'a'n.
Kiam Styrbjörn ricev'is la ĉen'o'n en si'a'n man'o'n, li dir'is, ke ĝi ver'e est'as forĝ'aĵ'o de Vaulunder, sed ke li kred'as, ke sam'e bel'a'j ornam'aĵ'o'j trov'iĝ'as en la kest'o'j de li'a onkl'o; kaj reĝ'o Sven opini'is, kiam ĝi ven'is al li, ke ĝi est'as trezor'o tia, por kiu batal'ul'o volont'e verŝ'us si'a'n sang'o'n, kaj reĝ'o'fil'in'o'j for'don'us si'a'n virg'ec'o'n.
Post kiam Thorkel Höge ekzamen'is la ĉen'o'n kaj ĝi'n laŭd'is kiel la ali'a'j, li ĝi'n etend'is diagonal'e trans la tabl'o al Orm. Tiam Sigtrygg si'n klin'is antaŭ'e'n kaj prov'is ĝi'n pinĉ'i, sed Orm est'is pli rapid'a kaj ĝi'n al'tir'is al si.
—Kio'n vi prov'as? li dir'is al Sigtrygg. Mi ne aŭd'is, ke vi est'as reĝ'o nek jarlo, kaj ali'a'j ĝi'n ne fingr'um'u.
—Mi vol'as batal'i kontraŭ vi pri la ornam'aĵ'o, dir'is Sigtrygg.
—Pov'as est'i, ke vi vol'as, dir'is Orm; ĉar vi ŝajn'as al mi avid'a hom'o sen prudent'o. Sed mi'a konsil'o est'as, ke vi tir'u vi'a'j'n fingr'o'j'n al vi kaj las'u prudent'a'j'n hom'o'j'n en pac'o.
—Vi tim'as lukt'i kun mi, kri'is Sigtrygg; sed vi lukt'u, aŭ trans'don'u la ĉen'o'n; ĉar mi hav'as kverel'kaŭz'o'n kontraŭ vi jam de long'e, kaj la ĉen'o'n mi postul'as kiel rekompenc'o'n.
—Dev'as est'i, ke vi mal'bon'e toler'as bier'o'n, tiel ke vi parol'as en delir'o, dir'is Orm; ĉar neniam mi vi'n vid'is antaŭ ĉi tiu festen'o, kaj tial ne ebl'as, ke vi hav'as kverel'kaŭz'o'n kontraŭ mi. Kaj nun, li daŭr'ig'is kun komenc'iĝ'ant'a mal'pacienc'o, vi ag'as plej saĝ'e, se vi sid'as silent'a kaj vi'n ten'as kviet'a, antaŭ ol mi pet'as permes'o'n de reĝ'o Harald tord'i al vi la naz'o'n. Mi est'as pac'em'ul'o, kaj ne volont'e tuŝ'as tia'n naz'o'n kiel la vi'a'n; sed ŝajn'as al mi, ke vi bezon'as riproĉ'o'n eĉ de la plej toler'em'a person'o.
Sigtrygg est'is grand'eg'a batal'ul'o, tim'at'a pro si'a'j fort'o kaj per'fort'em'o, kaj ne kutim'is al tia al'parol'o. Li ek'salt'is de la benk'o kaj blek'is kiel bov'o kaj kri'is insult'o'j'n; sed eĉ pli potenc'e son'is la voĉ'o de reĝ'o Harald, kiam li koler'a ordon'is trankvil'o'n kaj demand'is, kio kaŭz'as la tumult'o'n.
—Ĉi tiu vir'o, reĝ'a mastr'o, dir'is Orm, frenez'iĝ'is pro vi'a bon'gust'a bier'o kaj si'a propr'a avid'o; ĉar li kri'as pro mi'a ĉen'o kaj dir'as, ke li hav'as kverel'kaŭz'o'n kontraŭ mi, malgraŭ tio, ke mi li'n neniam vid'is.
Reĝ'o Harald plend'is, ke ĉiam la vir'o'j de Sven kaŭz'as ĝen'o'j'n, kaj per sever'a voĉ'o li demand'is Sigtrygg, kial li ne prudent'e pov'as si'n reg'i, post kiam li tamen aŭd'is, ke la pac'o kaj de Krist'o kaj de reĝ'o Harald reg'u en la hal'o.
—Reĝ'a mastr'o, dir'is Sigtrygg, mi dir'os kiel ĉio est'as, kaj vi trov'os, ke mi'a rajt'o hav'as baz'o'n. Antaŭ sep jar'o'j mi sufer'is damaĝ'o'n, kaj nun mi aŭd'is, ke ĉi tiu'j du person'o'j part'e kaŭz'is ĝi'n. En tiu somer'o mi hejm'e'n'voj'is de la sud'land'o'j kun kvar ŝip'o'j, Bork Hvenske kaj Silverpalle kaj Faravid Svensson kaj mi; ni tiam renkont'is tri ŝip'o'j'n kaj parol'is kun ili, kaj el la rakont'o de Toke mi nun sci'as, kiu'j est'is la ŝip'o'j. Kaj en mi'a ŝip'o est'is sklav'o de Hispan'uj'o, nigr'a'har'a kaj flav'haŭt'a; li salt'is en la mar'o'n dum la inter'parol'o kaj pren'is kun si mi'a'n bo'frat'o'n Oskel, brav'a'n vir'o'n, kaj ni ne vid'is ili'n post'e. Kaj nun ni ĉiu'j aŭd'is, ke tiu sklav'o en'ŝip'iĝ'is ĉe ili kaj est'is tiu, kiu'n ili nom'as jud'o Salam'a'n, kaj kiu est'is al ili util'a. Tiu'j du, kiu'j nun sid'as ĉi tie, Orm kaj Toke, li'n tir'is el la mar'o; ni tio'n aŭd'is el la buŝ'o de unu el ili. Tia sklav'o pov'us don'i al mi grand'a'n profit'o'n; kaj tiu Orm nun est'as ĉef'ul'o super tiu'j, kiu'j est'is en la ŝip'o de Krok kaj ankoraŭ viv'as, kaj tial est'as just'e, ke li kompens'u mi'n pro la damaĝ'o, kiu'n mi sufer'is. Tial mi postul'as de vi, Orm, ke vi don'u al mi la ĉen'o'n kiel kompens'aĵ'o'n pro la sklav'o kaj mi'a bo'frat'o, egal'e ĉu vi don'os ĝi'n propr'a'vol'e al mi aŭ ĉu vi mi'n renkont'os por lukt'o ekster'e, sur plat'ig'it'a grund'o, kun ŝild'o kaj glav'o, nun tuj. Vi'n mort'ig'i mi ĉiu'kaz'e dev'as, post kiam vi dir'is, ke vi vol'as tord'i mi'a'n naz'o'n; ĉar al mi, Sigtrygg, fil'o de Stigand, pru'batal'ul'o de reĝ'o Sven, neni'u dir'is insult'a'j'n vort'o'j'n kaj post'e viv'is ĝis la fin'o de la tag'o.
—Du afer'o'j mi'n konsol'as, kiam mi aŭd'as vi'n parol'i, dir'is Orm.
Unu est'as, ke la ĉen'o aparten'as al mi kaj ankaŭ aparten'os, egal'e kiu ajn salt'is en la mar'o'n el vi'a ŝip'o antaŭ sep jar'o'j. La du'a est'as, ke ankaŭ mi kaj Blu'lang'o hav'as i'a'n influ'o'n al tio, ĉu vi aŭ mi viv'os pli long'e. Sed nun ni komenc'e aŭskult'u, kio'n dir'as reĝ'o Harald pri ĉi tio.
Ĉiu'j en la hal'o ĝoj'is pro tio, ke si'n prezent'as ebl'ec'o de inter'lukt'o; ĉar lukt'o inter du tia'j vir'o'j, kia'j Orm kaj Sigtrygg, est'os cert'e vid'ind'a. Reĝ'o Sven kaj Styrbjörn esprim'is, ke tio est'os bon'ven'a inter'romp'o en la jul'drink'ad'o; sed reĝ'o Harald sid'is pens'em'a kares'ant'e la barb'o'n kaj aspekt'is hezit'em'a. Fin'e li dir'is: —Mal'facil'e est'as juĝ'i just'e en tio ĉi; kaj al mi ne aper'as cert'e, ke Sigtrygg rajt'e pov'as postul'i kompens'aĵ'o'n de Orm pro damaĝ'o ne kaŭz'it'a de Orm. Sed est'as ver'o, ke neni'u vol'as perd'i bon'a'n sklav'o'n kaj bo'frat'o'n ne dezir'ant'e ebl'ec'o'n postul'i kompens'aĵ'o'n pro tia damaĝ'o. Kaj nun, post inter'ŝanĝ'o de insult'o'j, est'os en ĉiu kaz'o batal'o inter ĉi tiu'j du, tuj kiam ili est'os ekster mi'a vid'o; kaj tia ĉen'o, kiu'n Orm port'as, cert'e jam mult'a'j'n murd'o'j'n kaŭz'is kaj tre ver'ŝajn'e kaŭz'os pli'a'j'n. Tial est'as sam'e bon'e, ke ili lukt'u tie ĉi, plezur'e por ni ĉiu'j; kaj vi, Hallbjörn, zorg'u pri tio, ke lukt'o'spac'o ekster'e est'u eben'ig'it'a kaj mark'it'a, kie est'as plej plat'a la grund'o. Kaj dis'met'u torĉ'o'j'n ĉirkaŭ'e kaj anonc'u, kiam ĉio est'as pret'a.
—Reĝ'a mastr'o, dir'is Orm per ĉagren'a voĉ'o, tia'n duel'o'n mi ne vol'as part'o'pren'i.
Ĉiu'j li'n rigard'is, kaj Sigtrygg kaj mult'a'j el la sekv'ant'o'j de reĝ'o Sven rid'is. Reĝ'o Harald sku'is la kap'o'n kaj dir'is: —Se vi tim'as lukt'o'n, mi ali'a'n ebl'ec'o'n ne vid'as ol tiu'n, ke vi trans'don'u al li la ĉen'o'n, ĉu util'e aŭ ne por vi. Ŝajn'is al mi, ke ĵus vi pli kuraĝ'e parol'is.
—Ne pri la lukt'o mi pens'as, dir'is Orm, sed pri la mal'varm'o.
Ĉiam mi hav'is delikat'a'n san'o'n, kaj mal'varm'o'n mi mal'plej toler'as; kaj neni'o por mi est'as pli danĝer'a ol de varm'o kaj bier'o ir'i al vesper'a mal'varm'o, precip'e nun, kiam mi long'e est'is en la sud'a'j land'o'j kaj ne hav'as kutim'o'n je vintr'a mal'varm'o. Kaj ne est'as just'e, ke mi pro tiu Sigtrygg sufer'u tus'ad'o'n dum la rest'o de la vintr'o; ĉar tus'ad'o ordinar'e dum long'a temp'o si'n kroĉ'as al mi, kaj oft'e mi'a patr'in'o dir'is, ke tus'ad'o kaj reŭmat'ism'o kaŭz'os mi'a'n mort'o'n, se ne mi mi'n zorg'e gard'os. Kaj se mi rajt'us decid'i, reĝ'a mastr'o, mi juĝ'us prefer'ind'e, ke la lukt'o okaz'u ĉi tie en la dom'o, antaŭ vi'a tabl'o, kie est'as sufiĉ'a spac'o. Kaj tiel vi mem pov'us vid'i la lukt'o'n sen ĉia ĝen'o.
Mult'a'j rid'is pro la tim'o de Orm; sed Sigtrygg ne plu rid'is, sed furioz'e kri'is, ke li nul'ig'os ĉiu'j'n ĉagren'o'j'n de Orm pri tus'ad'o. Sed Orm ne atent'is pri li, sed sid'is turn'iĝ'int'a al reĝ'o Harald atend'ant'e li'a'n decid'o'n. Reĝ'o Harald dir'is: —Est'as ĉagren'e, ke la jun'ul'o'j komenc'as febl'iĝ'i kaj ne plu est'as tia'j, kia'j en pas'int'a temp'o. La fil'o'j de Lodbrok ne pens'is pri san'o kaj veter'o, kaj ankaŭ mi ne dum mi'a jun'ec'o; sed inter jun'ul'o'j mi kon'as preskaŭ neniu'n krom Styrbjörn, kiu est'as laŭ ni'a spec'o. Sed est'as ver'o, ke nun je mi'a aĝ'o est'as prefer'ind'e por mi rigard'i la lukt'o'n de mi'a sid'lok'o. Kaj bon'e est'as, ke la episkop'o est'as en si'a lit'o, ĉar li opon'us tio'n ĉi. Sed laŭ mi'a pens'o la pac'o en la hal'o ne est'os romp'it'a de tio, kio'n mi mem permes'as; kaj mi ne kred'as, ke Krist'o'n ofend'os duel'o, se ni ĉio'n aranĝ'os laŭ leĝ'o kaj mor'o. Tial Orm kaj Sigtrygg lukt'u tie ĉi en la ĉambr'o antaŭ mi'a tabl'o per glav'o kaj ŝild'o, helm'o kaj maŝ'kiras'o; kaj neni'u don'u al ili asist'o'n en io ali'a ol en la si'n'vest'ad'o per la batal'kostum'o. Kaj se unu mort'os, ĉio est'as bon'a; sed se unu ne plu kapabl'os star'i sur si'a'j pied'o'j, aŭ for'ĵet'os si'a'n glav'o'n aŭ fuĝ'os ĝis sub la tabl'o'j, li ne plu est'u atak'at'a de la ali'a; sed la lukt'o'n li en tiu kaz'o mal'gajn'is kaj kun ĝi la ĉen'o'n. Kaj mi kaj Styrbjörn kaj Hallbjörn ĉef'stal'ist'o zorg'os, ke ĉio okaz'u just'e.
Nun vir'o'j ir'is al'port'i la batal'kostum'o'j'n al Orm kaj Sigtrygg; kaj grand'a bru'o okaz'is en la hal'o, kaj mult'a'j vok'is unu al ali'a'j. La vir'o'j de reĝ'o Harald juĝ'is Orm pli bon'a el la du; sed la vir'o'j de reĝ'o Sven laŭd'is Sigtrygg kaj dir'is, ke li fal'ig'is naŭ kontraŭ'ul'o'j'n en duel'o'j, ricev'ant'e mem eĉ ne unu vund'o'n bezon'ant'a bandaĝ'o'n. Inter la plej parol'em'a'j est'is Dyre; li demand'is Orm, ĉu li tim'as tus'i en la tomb'o, kaj post'e li si'n turn'is al si'a frat'o kaj pet'is li'n kontent'iĝ'i ricev'ant'e mem la ĉen'o'n kaj don'i al li, Dyre, la glav'o'n de Orm.
Post kiam okaz'is la inter'romp'o en li'a rakont'ad'o, Toke sid'is melankoli'a kaj murmur'is por si kaj drink'is; sed kiam li aŭd'is la vort'o'j'n de Dyre, viv'o vek'iĝ'is en li. Si'a'n manĝ'o'tranĉ'il'o'n li hak'is en la tabl'o'tabul'o'n antaŭ Dyre tiel fort'e, ke ĝi rest'is star'ant'a profund'e en la lign'o, kaj ĵet'is si'a'n glav'o'n, ankoraŭ en si'a ing'o, apud la tranĉ'il'o'n; post tio li si'n ĵet'is trans la tabl'o'n tiel rapid'e, ke al Dyre ne rest'is temp'o si'n for'klin'i, kaj kapt'is li'n je la orel'o'j kaj je la vang'o'barb'o kaj prem'is li'a'n vizaĝ'o'n mal'supr'e'n kontraŭ la arm'il'o'j'n kaj dir'is: —Jen vi vid'as arm'il'o'j'n sam'e bon'a'j'n kiel tiu'j de Orm; sed ili'n vi akir'u mem, se vi ili'n dezir'as; ne pet'u almoz'e de ali'a.
Dyre est'is fort'a vir'o, kaj li met'is si'a'j'n man'o'j'n ĉirkaŭ la man'artik'o'j'n de Toke kaj fort'e tir'is; sed tio kaŭz'is dolor'o'j'n en barb'o kaj orel'o'j, kaj li ĝem'is kaj ne pov'is si'n liber'ig'i.
—Jen mi vi'n ten'as en inter'parol'o tre amik'a, dir'is Toke; ĉar la reĝ'a'n pac'o'n ĉi tie mi ne vol'as ĝen'i. Sed mi ne las'os vi'n, antaŭ ol vi promes'os lukt'i kontraŭ mi; ĉar en sen'okup'o Ru ̧beko ne trov'as komfort'o'n, kiam ŝi'a frat'in'o si'n okup'as.
—Las'u mi'n, dir'is Dyre kun la buŝ'o prem'at'a al la tabl'o, mi vi'n mort'ig'os, tuj kiam mi vi'n ating'os.
—Nun vi promes'is, dir'is Toke; ĉe tiu'j vort'o'j li li'n las'is kaj for'blov'is de si'a'j man'plat'o'j iom da barb'o, kiu mal'fiks'iĝ'is.
La orel'o'j de Dyre est'is ruĝ'a'j, sed ceter'e li est'is blank'a pro furioz'o kaj komenc'e aspekt'is kvazaŭ mal'kapabl'a parol'i. Li si'n lev'is kaj dir'is: —Ĉi tio'n mi regul'ig'os kun vi tuj; kaj tio est'as prefer'ind'a, ĉar tiel mi kaj mi'a frat'o ricev'os po unu el la hispan'a'j glav'o'j. Ni ir'u pis'i kun'e ne forges'ant'e kun'port'i la glav'o'j'n.
—Ĝust'e vi parol'is, dir'is Toke, ĉar inter ni solen'aĵ'o'j ne est'as bezon'at'a'j. Kaj pro tio mi est'os al vi dank'a tiel long'e, kiel vi viv'os; kaj kiel long'e, tio'n ni vid'os.
Ili ir'is ambaŭ laŭ si'a flank'o de la reĝ'a tabl'o kaj post tio ŝultr'o ĉe ŝultr'o laŭ la ir'ej'o mal'antaŭ la perpendikl'a'j tabl'o'j kaj ekster'e'n tra unu el la pord'o'j en la gabl'a dom'o'flank'o. Reĝ'o Sven ili'n rigard'is kaj rid'et'is; ĉar li ŝat'is, ke li'a'j sub'ul'o'j al'don'u al si'a fam'o kaj al tim'eg'o, kiu'n ili dis'vast'ig'is.
Nun Orm kaj Sigtrygg si'n vest'is por lukt'o; kaj la plank'o'n oni bala'is, kie ili lukt'os, tiel ke ili ne stumbl'u en la pajl'o aŭ super ost'o'j ĵet'it'a'j al la hund'o'j de reĝ'o Harald. La vir'o'j en ambaŭ ekstrem'o'j de la hal'o si'n inter'puŝ'is ĝis kie ili vid'os pli bon'e kaj star'iĝ'ad'is dens'e sur benk'o'j kaj transvers'a'j tabl'o'j ambaŭ'flank'e de la mal'plen'a spac'o kaj mal'antaŭ la tabl'o de reĝ'o Harald kaj laŭ la mur'o de la kvar'a dom'o'flank'o. Reĝ'o Harald nun montr'is plej gaj'a'n humor'o'n kaj hav'is fervor'o'n vid'i la batal'o'n; kaj kiam li hazard'e si'n turn'is kaj vid'is iu'j'n el si'a'j vir'in'o'j mal'ferm'et'i pord'o'n kaj en'rigard'i, tiam li ordon'is, ke li'a'j vir'in'o'j kaj fil'in'o'j en'ven'u kaj rigard'u; ĉar est'us sen'kompat'e, li opini'is, rifuz'i al ili tia'n spektakl'o'n. Li ced'is al iu'j el ili sid'spac'o'n sur la ĉef'benk'o ĉe si'a flank'o kaj sur la mal'plen'a lok'o de la episkop'o; kaj du el la plej bel'a'j fil'in'o'j ricev'is sid'lok'o'n apud Styrbjörn kaj ne plend'is pri mank'a spac'o; ili kares'iĝ'em'e rid'is, kiam li ili'n regal'is per bier'o, kaj ili brav'e trink'is. Al tiu'j vir'in'o'j, kiu'j ne trov'is spac'o'n sur la ĉef'benk'o, ali'a benk'o est'is met'it'a mal'antaŭ la tabl'o, kie la ĉef'benk'o ne ĝen'is la vid'o'n.
Stal'ĉef'o Hallbjörn ordon'is blov'ad'o'n de korn'o kaj silent'o'n kaj proklam'is, ke neni'u mov'iĝ'ad'u dum la lukt'o kaj ke neni'u rajt'as kri'ad'i konsil'o'j'n al la batal'ant'o'j aŭ ĵet'i objekt'o'j'n sur la batal'ej'o'n. Ambaŭ nun est'is pret'a'j kaj en'ir'is la batal'spac'o'n unu kontraŭ la ali'a; kaj kiam oni vid'is Orm ten'i la glav'o'n en si'a mal'dekstr'a man'o, aŭd'iĝ'is fervor'a murmur'ad'o; ĉar lukt'o inter dekstr'a'man'ul'o kaj mal'dekstr'aman'ul'o est'as tre mal'facil'a por ambaŭ, ĉar tiam la hak'o'j ven'as de invers'a flank'o, kaj la ŝild'o'j mal'pli bon'e ŝirm'as.
Ambaŭ aper'is kiel batal'ul'o'j, kiu'j'n mal'mult'a'j renkont'us propr'a'vol'e, kaj ĉe neni'u el ili est'is rimark'ebl'a tim'o pri la fin'o. Orm est'is du'on'kap'o'n pli alt'a ol Sigtrygg kaj hav'is pli long'a'j'n brak'o'j'n; sed Sigtrygg est'is pli fortik'a kaj aspekt'is pli fort'a. Ili ten'is la ŝirm'il'o'j'n bon'e kovr'ant'a'j la brust'o'n kaj sufiĉ'e alt'e por rapid'e pov'i kovr'i la kol'o'n kaj fiks'is la rigard'o'n unu sur la ali'a por si'n ten'i pret'a kontraŭ ĉiu atak'o. Tuj kiam ili inter'proksim'iĝ'is, Orm atak'is kontraŭ la krur'o'j de Sigtrygg; sed tiu rapid'e flank'e'n'salt'is kaj re'bat'is per frap'o, kiu bru'e traf'is la helm'o'n. Post tio ambaŭ far'iĝ'is si'n'gard'a'j kaj kapt'is ĉiu'j'n hak'o'j'n per la ŝild'o'j; kaj reĝ'o Harald klar'ig'is al si'a'j vir'in'o'j, ke est'as avantaĝ'o, kiam spert'ul'o'j lukt'as, ĉar ili ne forges'as pro fervor'o si'n gard'i, kaj pro tio la plezur'o daŭr'as pli long'e.
—Antaŭ'dir'i est'as mal'facil'e ankaŭ por tiu, kiu mult'o'n vid'is, kiu ĉi tie venk'os, li dir'is; sed la ruĝ'ul'o ŝajn'as al mi est'i unu el la plej lert'a'j vir'o'j, kiu'j'n mi vid'is, malgraŭ tio, ke li tim'as mal'varm'o'n; kaj pov'as est'i, ke Sven perd'os sub'ul'o'n en ĉi tio.
Reĝ'o Sven, kiu sam'e kiel ambaŭ jarloj ek'sid'is sur tabl'o'rand'o por sid'i turn'it'a al la lukt'o, mal'estim'e rid'et'is kaj dir'is, ke neni'u kon'ant'a Sigtrygg bezon'as si'n ĉagren'i pri tio.
—Kaj malgraŭ tio, ke mi'a'j batal'ul'o'j ne tim'as duel'o'j'n, li dir'is, mi mal'oft'e iu'n tia'manier'e perd'as, krom kiam ili duel'as inter si.
Nun Toke re'ven'is. Li lam'is kaj oni aŭd'is li'n murmur'i vers'aĵ'o'n; kaj kiam li far'is paŝ'o'n trans la benk'o al si'a sid'lok'o, far'iĝ'is vid'ebl'e, ke sang'o flu'as de unu femur'o.
—Kiel pri Dyre? demand'is Sigurd Buesson.
—Li rab'is temp'o'n, dir'is Toke; sed nun li fin'pis'is.
Nun ĉies okul'o'j si'n direkt'is al la lukt'o, kies fin'o'n Sigtrygg ŝajn'is urĝ'e al'streb'i. Li koler'e atak'is kaj prov'is traf'i la krur'o'j'n kaj vizaĝ'o'n de Orm kaj la fingr'o'j'n de li'a glav'man'o. Orm si'n sukces'e defend'is kontraŭ la hak'o'j, sed ŝajn'is, ke li mem ne mult'o'n far'as, kaj rimark'ebl'e la ŝild'o de Sigtrygg li'n ĝen'is. Ĝi est'is pli grand'a ol li'a kaj konsist'is el rezist'em'a lign'o kovr'it'a de al'najl'it'a dik'a led'o, kaj nur la mez'a umbo est'is el fer'o; est'us danĝer'e, se la glav'o fiks'iĝ'us en la ŝild'rand'o, ĉar en tiu kaz'o ĝi pov'us romp'iĝ'i aŭ est'i tord'it'a el la man'o.
La ŝild'o de Orm konsist'is tut'e el fer'o kaj hav'is akr'e'pint'a'n pik'il'o'n.
Sigtrygg rikan'is kontraŭ Orm kaj demand'is, ĉu al li est'as sufiĉ'e varm'e.
Sang'o flu'is sur la vang'o de Orm post la unu'a frap'o sur la helm'o, kaj li ankaŭ est'is ricev'int'a pik'o'n en la krur'o kaj tranĉ'o'n sur la man'o; Sigtrygg ankoraŭ est'is ne'vund'it'a. Orm neni'o'n respond'is, sed ced'is fut'o'n post fut'o mal'antaŭ'e'n laŭ'long'e de unu transvers'a tabl'o. Sigtrygg kaŭr'is mal'antaŭ si'a ŝild'o kaj si'n ĵet'is antaŭ'e'n kaj flank'e'n kaj atak'is ĉiam pli intens'e, kaj por la pli'mult'o li'a venk'o ŝajn'is proksim'a.
Subit'e Orm far'is salt'o'n antaŭ'e'n kaj de'turn'is la hak'o'n de Sigtrygg per la glav'o kaj per si'a tut'a fort'o puŝ'is si'a'n ŝild'o'n kontraŭ li'a'n, tiel ke la ŝirm'il'pik'il'o penetr'is tra led'o kaj lign'o kaj firm'e fiks'iĝ'is. Li prem'eg'is la ŝild'o'j'n sub'e'n tiel fort'e, ke la ŝild'o'ten'il'o'j de ambaŭ romp'iĝ'is, kaj ambaŭ nun retro'paŝ'is kaj ek'hav'is spac'o'n por atak'i per la glav'o'j, kaj ili sam'temp'e hak'is. La hak'o de Sigtrygg traf'is la flank'o'n de Orm kaj far'is tru'o'n en la maŝ'kiras'o kaj profund'a'n vund'o'n; sed la hak'o de Orm traf'is la kol'o'n; kaj laŭt'a kri'o son'is en la hal'o, kiam la kap'o de'kol'iĝ'is kaj far'is re'salt'et'o'n sur la tabl'o'rand'o kaj fal'is en la bier'barel'o'n ĉe la ekstrem'o de la tabl'o.
Orm ŝancel'iĝ'is kaj si'n apog'is kontraŭ la tabl'o'n; li viŝ'is la glav'o'n glit'ig'ant'e ĝi'n sur la genu'o kaj ĝi'n re'puŝ'is en la ing'o'n kaj rigard'is la sen'kap'a'n korp'o'n ĉe si'a'j pied'o'j.
—Jen vi vid'as, li dir'is, kies la ĉen'o.
La duel'o'n pro la kol'ĉen'o oni mult'e pri'parol'is en la dom'o'j de la reĝ'o, en la hal'o kaj en la kuir'ej'o kaj en vir'in'kamer'o'j. Ĉiu'j, kiu'j vid'is la lukt'o'n, zorg'e en'memor'ig'is ĉio'n, kio okaz'is kaj kio'n oni dir'is, por ke ili hav'u interes'aĵ'o'n por rakont'i est'ont'ec'e al ali'a'j. La kapt'o de la ŝild'o far'e de Orm ricev'is mult'a'n laŭd'o'n, kaj la island'an'o de Styrbjörn la sekv'int'a'n vesper'o'n el'dir'is vers'o'j'n en ljodahatro pri la damaĝ'o perd'i si'a'n kap'o'n en bier'barel'o'n. Ĉiu'j ten'is la opini'o'n, ke oni eĉ ĉe reĝ'o Harald ne ĉiu'jar'e tiel bon'e celebr'as jul'o'n.
Sed Orm kaj Toke dev'is kuŝ'i en lit'o'j kun si'a'j vund'o'j kaj hav'is mal'mult'a'n komfort'o'n dum kelk'a temp'o malgraŭ tio, ke frat'o Willibald ili'n pri'zorg'is per si'a'j plej efik'a'j ungvent'o'j. Ŝvel'aĵ'o ek'est'is en la vund'o de Toke, tiel ke li de temp'o al temp'o delir'is kaj far'iĝ'is danĝer'a kaj kvar vir'o'j dev'is li'n ten'i, kiam la vund'o est'is pri'zorg'at'a; kaj Orm, al kiu est'is dis'hak'it'a'j du rip'o'j kaj kiu perd'is mult'e da sang'o, si'n sent'is dolor'a kaj sen'fort'eg'a kaj ordinar'a'n apetit'o'n ne hav'is. Li tio'n konsider'is mal'bon'a sign'o kaj far'iĝ'is pez'humor'a.
Reĝ'o Harald dispon'ig'is al ili bon'a'n kamer'o'n kun varm'o ven'ant'a el mason'it'a fajr'uj'o kaj kun fojn'o en la lit'o'j anstataŭ pajl'o. Mult'a'j el la sub'ul'o'j de la reĝ'o kaj de Styrbjörn ven'is tie'n la unu'a'n tag'o'n por babil'i pri la lukt'o kaj ŝerc'i pri la koler'o de reĝ'o Sven, kaj la kamer'o est'is plen'a de vir'o'j kaj bru'o, ĝis frat'o Willibald per akr'a voĉ'o ili'n ĉiu'j'n el'pel'is; kaj Orm kaj Toke ne est'is cert'a'j, ĉu al ili est'as mal'pli komfort'e, kiam ili hav'as societ'o'n aŭ kiam ili est'as sol'a'j. Nun ili ankaŭ dis'iĝ'is de si'a'j kun'ŝip'an'o'j, kiu'j nun post la jul'festen'o vol'is hejm'e'n'ir'i; ĉiu'j krom Rapp, kiu ne ĝu'is pac'o'n en si'a hejm'region'o kaj tial rest'is. Ĉar post mal'mult'a'j tag'o'j, kiam jam ŝtorm'o blov'ad'is, la glaci'o dis'fend'iĝ'is, kaj reĝ'o Sven morn'mien'a for'las'is Jellinge al neni'u dir'int'e mult'a'j'n vort'o'j'n. Styrbjörn adiaŭ'is reĝ'o'n Harald, ĉar li hav'is urĝ'o'n ĉirkaŭ'kur'i por kun'vok'i ŝip'an'o'j'n por si'a ekspedici'o; kaj la ŝip'an'o'j de Orm ricev'is spac'o'n en li'a ŝip'o kontraŭ la kompens'o, ke ili rem'u kiel la ali'a'j. Styrbjörn volont'e hav'us Orm kaj Toke inter si'a'j propr'a'j ŝip'an'o'j; li mem ili'n vizit'is en ili'a kamer'o kaj dir'is, ke ili bon'e al'don'is al la jul'plezur'o'j kaj ke ili nun ne long'e kuŝ'u kun si'a'j vund'et'o'j frot'ant'e la fojn'o'n.
—Kaj mi vi'n vid'u sur Bornholmo, kiam la gru'o'j ek'flug'os, li dir'is; ĉar por tiel brav'a'j vir'o'j mi hav'as spac'o'n en la pru'o de mi'a propr'a ŝip'o.
Li for'ir'is ne atend'ant'e respond'o'n, fervor'e okup'at'a de urĝ'a'j afer'o'j; kaj jen ĉio, kio'n ili parol'is kun Styrbjörn. Ili dum kelk'a temp'o kuŝ'is silent'a'j; post tio Toke dir'is: Sed Orm melankoli'e respond'is post pri'pens'o: Kiam la pli'mult'o de la gast'o'j jam for'vojaĝ'is kaj la urĝ'o en la kuir'ej'o mal'kresk'is, tiam frat'o Willibald kuir'ig'is buljon'o'n du foj'o'j'n ĉiu'tag'e al la du vund'it'o'j por nutr'i ili'a'j'n fort'o'j'n; kaj tiam pro sci'vol'em'o kelk'a'j el la vir'in'o'j de la reĝ'o far'is al si pretekst'o'n en'ir'i ili'a'n kamer'o'n kun la brog'aĵ'o. Tio'n ili pov'is far'i sen'ĝen'e; ĉar reĝ'o Harald nun kuŝ'ad'is post la jul'manĝ'ad'o, kaj frat'o'j Willibald kaj Matthias plej oft'e si'n ten'is ĉe li kun'e kun la episkop'o por el'dir'i preĝ'o'j'n kaj don'i al li rimed'o'j'n pur'ig'a'j'n por la sang'o kaj intest'o'j.
Kiu unu'a en'ŝov'is si'a'n kap'o'n, est'is la jun'a maŭr'a vir'in'o, kiu'n ili vid'is, kiam ili unu'a'foj'e al'paŝ'is reĝ'o'n Harald; Toke laŭt'e vok'is, kiam li ŝi'n ek'vid'is kaj ŝi'n pet'is proksim'iĝ'i. Kun kruĉ'o kaj kuler'o ŝi en'ven'is kaj ek'sid'is ĉe Toke kaj komenc'is li'n nutr'i; kaj kun ŝi ali'a en'ven'is, kiu ek'sid'is ĉe Orm. Est'is jun'a vir'in'o, alt'a, bel'kresk'a kaj pal'haŭt'a, kun griz'a'j okul'o'j kaj grand'a bel'a buŝ'o; ŝi hav'is mal'hel'a'j'n har'o'j'n kaj sukcen'a'n lig'il'o'n ĉirkaŭ ili. Orm antaŭ'e ne ŝi'n vid'is, sed est'is vid'ebl'e, ke ŝi ne aparten'as al la serv'ist'in'o'j.
Glut'i la brog'aĵ'o'n est'is por Orm mal'facil'e, ĉar pro si'a vund'o li ne pov'is sid'i, kaj buŝ'plen'o en'ir'is li'a'n spir'gorĝ'o'n, kaj li ek'tus'is. Ek'dolor'is tiam la vund'o, tiel ke li far'iĝ'is mal'bon'humor'a kaj ĝem'is. La jun'ul'in'o rid'et'is, kaj Orm ŝi'n morn'e al'rigard'is. Kiam la tus'ad'o for'las'is li'n, li dir'is: —Kiel rid'kaŭz'o mi ne kuŝ'as ĉi tie. Kiu vi est'as? —Mi nom'iĝ'as Ylva, ŝi dir'is; kaj ke vi est'as rid'kaŭz'o, tio'n mi ne sci'is antaŭ nun. Kiel ebl'as, ke vi plend'o'pep'as pro kuler'et'o da varm'a sup'o, vi, kiu sen'kap'ig'is la plej lert'a'n batal'ul'o'n de mi'a frat'o Sven? —Ne pro la sup'o, dir'is Orm; eĉ vir'in'o dev'us kompren'i, ke vund'o, kia'n mi hav'as, dolor'as. Sed se vi est'as frat'in'o de reĝ'o Sven, vi ebl'e mi'n regal'as per mal'bon'a sup'o; mi la gust'o'n ne ŝat'as. Ĉu vi ven'is por venĝ'i pro la damaĝ'o, kiu'n mi kaŭz'is al vi'a frat'o? La jun'ul'in'o ek'star'is kaj ĵet'is kruĉ'o'n kaj kuler'o'n en la direkt'o de la fajr'uj'o, tiel ke la sup'o dis'ŝpruc'is, kaj post'e star'is koler'e rigard'ant'a al Orm; sed post'e ŝi mild'iĝ'is kaj ek'rid'is kaj de'nov'e ek'sid'is sur la lit'rand'o.
—Vi ne tim'as montr'i, ke vi tim'as, ŝi dir'is, tiu'n laŭd'o'n mi don'as al vi; sed al kiu el ni ambaŭ pli mult'e mank'as prudent'o, jen io, kio ŝveb'as en mal'cert'o. Sed mi vid'is vi'a'n lukt'o'n kun Sigtrygg, kaj tio est'is bon'a lukt'o; kaj tio'n sci'u, ke neni'u far'iĝ'as mi'a mal'amik'o pro tio, ke li damaĝ'as al mi'a frat'o Sven. Kaj Sigtrygg jam tro long'e atend'is si'a'n mort'o'n. Fetor'is el li'a faŭk'o jam je distanc'o, kaj inter li kaj Sven okaz'is parol'o'j, ke li ricev'u mi'n kiel edz'in'o'n. Se tiel mal'favor'e okaz'us, li dum mult'a'j nokt'o'j kiel edz'o ne viv'us, ĉar mi'n ne kontent'ig'as kiu ajn brut'o. Sed nun mi ŝuld'as al vi grand'a'n dank'o'n pro vi'a help'o en ĉi tiu afer'o.
—Vi est'as arogant'a kaj sen'hont'a kaj ebl'e pli grat'em'a ol mult'a'j ali'a'j, dir'is Orm; sed supoz'ebl'e re ̧filinoj est'as tia'j. Kaj mi ne vol'as ne'i, ke vi ŝajn'as al mi tro bon'a por tia, kia Sigtrygg. Sed al mi mem tiu lukt'o kaŭz'is grand'a'n damaĝ'o'n, kaj mi nun ne sci'as, kia'j est'os por mi la sekv'o'j.
Mord'ant'e la pint'o'n de si'a lang'o per la dent'o'j Ylva kap'jes'is kaj aspekt'is pens'em'a.
—Ebl'e pli mult'a'j ol vi kaj Sigtrygg kaj Sven sufer'is damaĝ'o'n kaj perd'o'n pro tiu lukt'o, ŝi dir'is. Mi aŭd'is pri vi'a kol'ĉen'o, kiu'n Sigtrygg dezir'is; laŭ'dir'e vi ĝi'n ricev'is de la reĝ'o de la Sud'land'o, kaj ĝi est'as plej bel'a el ĉiu'j ornam'aĵ'o'j. Nun mi vol'as, ke vi ĝi'n montr'u al mi; kaj vi ne bezon'as tim'i, ke mi ĝi'n pren'os kaj for'kur'os, malgraŭ tio, ke ĝi pov'us est'i mi'a, se Sigtrygg est'us venk'int'a.
—Est'as mal'avantaĝ'o i'o'n posed'i, kio'n ĉiu'j vol'as palp'i, dir'is Orm mal'gaj'e.
—Kial vi ĝi'n ne don'is al Sigtrygg? dir'is Ylva. Tiu'kaz'e vi mal'hav'us la ĉagren'o'n.
—Unu afer'o'n mi jam sci'as, dir'is Orm, kvankam ne de long'a temp'o mi vi'n kon'as: kiu vi'n edz'in'ig'os, tiu nur mal'oft'e dir'os la last'a'n vort'o'n.
—Mi ne kred'as, ke vi ricev'os pet'o'n el'prov'i la ĝust'ec'o'n de vi'a konjekt'o, dir'is Ylva; ne tia, kia vi aspekt'as, eĉ se vi hav'us kvin kol'ĉen'o'j'n. Kial vi ne pet'is al iu lav'i vi'a'j'n har'o'j'n kaj barb'o'n? Vi ja aspekt'as pli mal'zorg'it'a ol smolandano. Sed nun dir'u: ĉu vi montr'os al mi la kol'ĉen'o'n aŭ ne? —Est'as mal'bon'a ag'o al mal'san'ul'o li'n kompar'i kun smolandano, dir'is Orm. Mi'a'j ge'patr'o'j ambaŭ de'ven'as de respekt'ind'a'j famili'o'j; kaj Sven Rat'naz'o en Geingio est'is du'on'frat'o de la patr'o de mi'a av'in'o, kaj li'a av'in'o aparten'is al la famili'o de Vidfamne. Kaj nur pro mi'a mal'san'o mi vi'n toler'as kaj rezign'as vi'n for'pel'i. Sed est'as ver'o, ke mi volont'e est'us lav'it'a malgraŭ tio, ke mi est'as mizer'a; se vi far'os al mi tiu'n serv'o'n, mi vid'u, ĉu vi tio'n kapabl'os pli bon'e ol don'i al mi sup'o'n. Sed ja pov'as est'i, ke reĝ'o'fil'in'o ne taŭg'as por tiel util'a'j afer'o'j.
—Vi task'as al mi serv'ist'in'a'n okup'o'n, dir'is Ylva, kaj tio'n neni'u antaŭ vi kuraĝ'is; supoz'ebl'e pro tio, ke vi de'ven'as de Vidfamne. Sed est'as ver'e, ke mi volont'e vid'us, kiel vi aspekt'as lav'it'a; kaj mi ven'os fru'e morgaŭ maten'e, kaj tiam vi vid'u, ĉu mi taŭg'as por tio sam'e bon'e kiel iu ali'a.
—Komb'ad'o'n mi ankaŭ dezir'as, dir'is Orm; kaj kiam ĉio est'os far'it'a, tiel ke mi est'os kontent'a, tiam mi montr'os al vi la kol'ĉen'o'n.
Nun reg'is mal'trankvil'o ĉe la lit'o de Toke. Li kapabl'is sid'i kaj est'is bon'humor'a pro la sup'o kaj la proksim'o de vir'in'o. Ili inter'parol'is en ŝi'a lingv'o, kaj tio'n Toke far'is stumbl'e; sed des pli brav'e li uz'is si'a'j'n man'o'j'n kaj klopod'is ŝi'n tir'i al si. Ŝi si'n defend'is kaj li'n frap'is sur la fingr'o'j'n per la kuler'o, sed ŝi ne si'n for'tir'is pli ol neces'e kaj ne aspekt'is mal'ĝoj'a; kaj Toke laŭd'is ŝi'a'j'n bel'aĵ'o'j'n kiom li kapabl'is kaj mal'ben'is si'a'n vund'it'a'n gamb'o'n, kiu mal'help'is al li si'n mov'i.
Orm kaj Ylva si'n turn'is al ili, kiam ili'a lud'o far'iĝ'is bru'a; Ylva rid'et'is, sed Orm montr'is mal'kontent'o'n kaj kri'is al Toke, ke li kondut'u prudent'e kaj las'u la vir'in'o'n.
—Kio'n vi kred'as, ke reĝ'o Harald dir'os, li dir'is, se li aŭd'os, ke vi kares'is li'a'n vir'in'o'n super la genu'o'j? —Ebl'e li dir'os kiel vi, Orm, dir'is Ylva, ke est'as mal'avantaĝ'o i'o'n posed'i, kio'n ĉiu'j vol'as palp'i. Sed de mi li neni'o'n aŭd'os, ĉar li hav'as tro da vir'in'o'j konsider'e al si'a aĝ'o, kaj ŝi, kompat'ind'ul'in'o, sent'as mal'mult'a'n komfort'o'n ĉe ni kaj oft'e plor'as kaj est'as mal'facil'e konsol'ebl'a, ĉar ŝi mal'mult'e kompren'as, kio'n ni dir'as. Tial ne ŝi'n mal'help'u petol'i kun tiu, kun kiu ŝi pov'as parol'i kaj kiu aspekt'as brav'a vir'o.
Sed Orm insist'is, ke Toke dev'as si'n re'ten'i en tia'j afer'o'j, dum ili est'as gast'o'j de reĝ'o Harald.
Toke jam re'akir'is si'a'n trankvil'o'n kaj re'ten'is la vir'in'o'n nur je unu ŝi'a har'plekt'aĵ'o. Li hav'is la opini'o'n, ke Orm sen neces'o far'as al si ĉagren'o'j'n.
—Ĉar ne mult'o pov'os okaz'i, kio'n oni pov'os prikl'aĉ'i, li dir'is, dum mi'a krur'o est'as tia, kia nun; kaj vi mem, Orm, aŭd'is la mal'grand'a'n pastr'o'n dir'i, ke la reĝ'o ordon'is, ke ĉio'n oni far'u, por ke ni hav'u komfort'o'n, pro la ĉagren'o, kiu'n ni kaŭz'is al reĝ'o Sven. Kaj mi tiel stat'as, kiel ĉiu'j sci'as, ke mi hav'as mal'mult'a'n komfort'o'n sen vir'in'o'j; kaj tiu ĉi ŝajn'as al mi sen'kompar'a, malgraŭ mi'a mal'san'o, kaj plej efik'a kurac'il'o, tiel ke mi jam mi'n sent'as pli san'a. Mi dir'is al ŝi, ke ŝi ven'u ĉi tie'n kiel ebl'e plej oft'e por rapid'ig'i mi'a'n san'iĝ'o'n, kaj mi ne kred'as, ke ŝi mi'n tim'as malgraŭ tio, ke mi ŝi'n kares'is.
Orm melankoli'e grumbl'is; sed fin'e est'is decid'it'e, ke ambaŭ vir'in'o'j ven'os ven'ont'maten'e por lav'i ili'a'j'n har'o'j'n kaj barb'o'j'n. Nun frat'o Willibald ven'is en grand'a urĝ'o por fleg'i ili'a'j'n vund'o'j'n; li koler'e kri'is pro la el'verŝ'it'a sup'o kaj el'pel'is la vir'in'o'j'n, kaj eĉ ne Ylva kuraĝ'is kontraŭ'dir'i al li, ĉar ĉiu'j tim'as tiu'n, kiu hav'as potenc'o'n super viv'o kaj san'o.
Kiam Orm kaj Toke ek'est'is sol'a'j, ili kuŝ'is silent'a'j kaj hav'is iom por pri'pens'i. Tiam Toke dir'is: —Nun ni'a bon'ŝanc'o est'as favor'a, de kiam vir'in'o'j trov'is voj'o'n al ni. Nun en la mens'o pli bon'a sent'o.
Sed Orm dir'is: —Nun mal'bon'ŝanc'o est'as proksim'a, se vi, Toke, ne pov'os brid'i vi'a'n lasciv'o'n. Kaj est'us bon'e, se mi est'us pli cert'a, ke vi pov'os.
Toke dir'is, ke li hav'as bon'a'n esper'o'n pri la afer'o, se li nur serioz'e klopod'os.
—Sed est'as ver'o, li dir'is, ke ŝi apenaŭ hav'us em'o'n rezist'i, se mi est'us san'a kaj persist'a. Mal'jun'a reĝ'o ne mult'e taŭg'as por vir'in'o kiel ŝi, kaj oni rigor'e ŝi'n gard'as ek'de tiam, kiam ŝi ven'is ĉi tie'n. Ŝi nom'iĝ'as Mirah kaj ven'as de Rhonda kaj de nobl'a famili'o; nord'ul'o'j al'ven'int'a'j dum nokt'o ŝi'n rab'is kaj for'port'is ŝi'n kaj mult'a'j'n ali'a'j'n kaj ŝi'n vend'is al la reĝ'o en Cork. Kaj tiu ŝi'n don'is kiel amik'donac'o'n al reĝ'o Harald pro ŝi'a bel'ec'o. Ŝi dir'as, ke ŝi taks'us tiu'n honor'o'n pli valor'a, se ŝi est'us don'it'a al iu pli jun'a, kun kiu ŝi pov'us parol'i. Ne oft'e mi vid'is vir'in'o'n bon'eg'a'n kiel ŝi, tiel bel'e kresk'int'a'n kaj kun tiel glat'a haŭt'o. Sed ankaŭ tiu, kiu ek'sid'is ĉe vi, ind'as laŭd'o'n malgraŭ tio, ke ŝi ebl'e ŝajn'as al vi iom tro svelt'a kaj mal'gras'a. Ŝi ŝajn'as favor'e agord'it'a al vi; kaj eĉ tie ĉi oni pov'as rimark'i, kia'j vir'o'j ni est'as, kiam ni kuŝ'ant'e vund'it'a'j akir'as favor'o'n de tia'j vir'in'o'j.
Sed Orm dir'is, ke li tut'e ne pens'as pri am'o de vir'in'o'j, ĉar li si'n sent'as ĉiam pli lac'a kaj pli mizer'a kaj ebl'e ne long'e rest'os viv'ant'a.
Ven'ont'maten'e, tuj kiam lum'o aper'is, la vir'in'o'j ven'is laŭ'promes'e kaj kun'port'is varm'a'n lesiv'o'n, akv'o'n kaj viŝ'tuk'o'j'n; kaj al Orm kaj Toke har'o'j kaj barb'o'j est'is lav'it'a'j kun grand'a zorg'o. Orm, kiu ne pov'is sid'i, spert'is ĝen'o'n; sed Ylva li'n sub'ten'is kaj li'n delikat'e trakt'is kaj laŭd'ind'e plen'um'is si'a'n task'o'n, tiel ke al li nek en la okul'o'j'n nek en la buŝ'o'n ven'is lesiv'o, kaj tamen li far'iĝ'is pur'a. Post'e ŝi ek'sid'is met'ant'e li'a'n kap'o'n sur si'a'n sin'o'n kaj komenc'is li'n komb'i. Ŝi demand'is, ĉu li mal'komfort'e kuŝ'as; sed Orm respond'is, ke li dev'as re'kon'i, ke li komfort'e kuŝ'as. Kaŭz'is al ŝi pen'o'n tra'komb'i li'a'j'n har'o'j'n, kiu'j est'is dens'a'j kaj hirt'a'j kaj tuf'iĝ'is post la lav'o; sed ŝi kun pacienc'o ili'n dis'ig'is, tiel ke li pens'is, ke li neniam est'is pli bon'e komb'at'a. Ŝi nun familiar'e babil'is kun li, kvazaŭ ili jam long'e est'us amik'o'j; kaj Orm sent'is, ke li hav'as bon'a'n komfort'o'n hav'ant'e ŝi'n ĉe si.
—Kred'ebl'e ankoraŭ unu foj'o'n vi'a'j kap'o'j est'os mal'sek'ig'it'a'j, antaŭ ol vi star'os san'a'j, ŝi dir'is, ĉar la episkop'o kaj li'a'j sub'ul'o'j ŝat'as bapt'i tiu'j'n, kiu'j est'as mal'san'a'j, kaj est'as rimark'ind'e, ke ili ne jam si'n trud'is al vi. Tio'n ili far'is al mi'a patr'o, kiam li est'is sever'e mal'san'a kaj kred'is, ke li ne re'san'iĝ'os. Al la pli'mult'o ŝajn'as dum la vintr'o prefer'ind'e akcept'i la bapt'o'n en la lit'o kiel mal'san'ul'o'j; ĉar tiam la pastr'o'j verŝ'as akv'o'n nur sur la kap'o'n, ali'e oni dev'as tremp'iĝ'i tut'a en la mar'o, kaj mal'mult'a'j tio'n ŝat'as, kiam la akv'o est'as glaci'e mal'varm'a. Ankaŭ al la pastr'o'j tio est'as ĝen'a; ili'a'j vizaĝ'o'j blu'iĝ'as, kiam ili star'as en akv'o ĝis la genu'o'j, kaj ili'a'j dent'o'j klak'as tiel rapid'e, ke apenaŭ ili kapabl'as el'buŝ'ig'i si'a'j'n ben'o'j'n. Tial ili prefer'as bapt'i mal'san'ul'o'j'n dum la vintr'o; sed mi'n la episkop'o bapt'is en la somer'mez'a tag'o, kiu'n ili nom'as Tag'o de l’ Baptist'o, kaj tiam ne est'is ĝen'e. Ni kaŭr'is ĉirkaŭ li en ni'a'j ĉemiz'o'j, mi kaj mi'a'j frat'in'o'j, dum li el'dir'is ben'o'j'n por ni; kaj kiam li lev'is si'a'n man'o'n ni kun'prem'is la naz'o'n per ni'a'j fingr'o'j kaj ni'n tremp'is; mi el ĉiu'j plej long'e mi'n ten'is sub la akv'o, tiel ke oni konsider'as mi'a'n bapt'o'n unu el la plej bon'a'j. Post tio ni ricev'is ben'it'a'j'n vest'o'j'n kaj po unu mal'grand'a'n kruc'et'o'n, kiu'n ni pend'ig'u sur'brust'e; kaj neni'u el ni sufer'is damaĝ'o'n el tio.
Orm respond'is, ke li bon'e kon'as ĉiu'spec'a'j'n strang'a'j'n mor'o'j'n, ĉar li vizit'is kaj la Sud'land'o'n, kie neni'u rajt'as manĝ'i lard'o'n, kaj monaĥ'o'j'n en Irlando, kiu'j trud'e insist'is, ke ili li'n bapt'u.
—Kaj est'as por mi mal'facil'e kompren'i, li dir'is, kia'n util'o'n tia'j afer'o'j al'port'as al hom'o'j, aŭ kia'n ĝoj'o'n al di'o'j. Kaj mi vol'us vid'i tiu'n episkop'o'n aŭ kiu'n ajn pi'ul'o'n, kiu pov'us persvad'i mi'n ek'sid'i en mal'varm'a akv'o ĝis super la orel'o'j, ĉu ĝi okaz'u somer'e aŭ vintr'e. Kaj mi ankaŭ ne hav'as inklin'o'n permes'i al ili verŝ'i akv'o'n sur mi'a'n kap'o'n, dum ili el'dir'ad'as ben'o'j'n por mi. Ĉar mi hav'as tiu'n kred'o'n, ke oni zorg'e dev'as evit'i ĉia'spec'a'j'n ben'o'j'n kaj magi'o'j'n.
Ylva dir'is, ke kelk'a'j el la vir'o'j de reĝ'o Harald plend'is pro dors'dolor'o post si'a bapt'o kaj postul'is pun'pag'o'n de la episkop'o pro tio, sed ceter'e neni'a'n damaĝ'o'n oni pov'is rimark'i; eĉ kontraŭ'e, nun'temp'e mult'a'j ten'as la opini'o'n, ke bapt'o'j util'e influ'as la san'o'n. Lard'o'n la pastr'o'j ĉi tie neniel kontraŭ'as, kiel Orm pov'is mem rimark'i dum la jul'o, kaj ili ne tre si'n koncern'as pri tio, kio'n manĝ'as la hom'o'j. Nur se oni propon'as al ili ĉeval'viand'o'n, ili kutim'as kraĉ'i kaj far'i kruc'o'sign'o'j'n, kaj iu'j'n foj'o'j'n oni aŭd'is ili'n murmur'i, ke oni prefer'e ne manĝ'u viand'o'n en vendred'o'j; sed ŝi'a patr'o dir'is, ke tia'j'n parol'o'j'n li ne plu vol'as aŭd'i. Rilat'e al si mem ŝi ne rimark'is mal'avantaĝ'o'n pro la nov'a instru'o. Sed kelk'a'j asert'is, ke la rikolt'o'j far'iĝ'is mal'pli abund'a'j kaj la lakt'o de bov'in'o'j mal'pli gras'a, post kiam oni komenc'is neglekt'i la mal'nov'a'j'n di'o'j'n.
Ŝi mal'rapid'e tir'is la komb'il'o'n tra tuf'o, kiu'n ŝi mal'implik'is, kaj ĝi'n lev'is kontraŭ la tag'lum'o'n kaj ĝi'n zorg'e ekzamen'is.
—Mi ne sci'as la kaŭz'o'n, ŝi dir'is, sed ŝajn'as, ke eĉ ne unu pedik'o trov'iĝ'as en vi'a har'ar'o.
—Tiel ne pov'as est'i, dir'is Orm; dev'as est'i, ke la komb'il'o est'as mal'taŭg'a. Komb'u pli fort'e.
Ŝi respond'is, ke la komb'il'o est'as bon'a pedik'komb'il'o, kaj ŝi tiom prem'is, ke la haŭt'o dolor'is. Sed neni'u pedik'o est'is trov'ebl'a.
—Do mi'a stat'o est'as sever'a, dir'is Orm, pli sever'a ol mi pens'is.
Ĉar mal'san'o penetr'is en la sang'o'n.
Ylva opini'is, ke ebl'e la afer'o ne evolu'is ĝis tiu stat'o, sed Orm est'is traf'it'a en si'a intern'o. Li kuŝ'is silent'a dum la rest'o de la komb'ad'o kaj melankoli'e grunt'is respond'e al ŝi'a babil'ad'o. Des pli babil'is Toke kaj Mirah kaj ŝajn'is ĉiam pli grand'a'n komfort'o'n trov'i kun'e.
Fin'e Orm est'is fin'komb'it'a, en si'a'j har'o'j kaj barb'o, kaj Ylva kontent'e rigard'is la rezult'o'n.
—Nun vi mal'pli aspekt'as kiel kamp'ar'a fantom'o kaj pli kiel ĉef'ul'o, ŝi dir'is. Mal'mult'a'j vir'in'o'j for'kur'us de vi nun, kaj mi est'as tiu, kiu merit'as dank'o'n pro tio.
Ŝi pren'is li'a'n ŝild'o'n kaj ĝi'n frot'is per la manik'o, kie ĝi mal'plej mult'e est'is tranĉ'it'a de hak'o'j, kaj ĝi'n ten'is antaŭ li. Orm vid'is si'n sur ĝi kaj kap'klin'is konsent'e.
—Mi est'as bon'e komb'it'a, li dir'is, kaj mi ne kred'is reĝ'o'fil'in'o'n kapabl'a je tio. Sed ebl'e vi est'as pli kapabl'a ol la pli'mult'o. Kaj vi nun merit'as, ke mi vi'n kontent'ig'u montr'ant'e la ornam'aĵ'o'n.
Li mal'lig'is si'a'n kamizol'o'n ĉe la kol'o kaj el'tir'is la kol'ĉen'o'n kaj ĝi'n trans'don'is al ŝi. Ylva kri'et'is, kiam ŝi ĝi'n pren'is per si'a'j man'o'j kaj pes'is ĝi'n kaj vid'is ĝi'a'n bel'ec'o'n; kaj Mirah for'las'is Toke kaj urĝ'e al'ven'is por vid'i, kaj ankaŭ ŝi ek'kri'is laŭt'e. Orm dir'is al Ylva: —Pend'ig'u ĝi'n ĉirkaŭ vi'a kol'o.
Ŝi tio'n far'is. La kol'ĉen'o est'is long'a kaj pend'is ĝis sur la mam'ring'o'j de ŝi'a korsaĵ'o, kaj ŝi urĝ'e apog'is la ŝild'o'n sur la ĉe'mur'a'n benk'o'n kaj si'n spegul'is.
—Ĝi'a long'o sufiĉ'as por ĝi'n port'i du'obl'a ĉirkaŭ la kol'o, ŝi dir'is kaj ne pov'is for'direkt'i rigard'o'n kaj fingr'o'j'n de ĝi. Kiel ĝi est'u port'at'a? —Almansur ĝi'n ten'is en kest'o, dir'is Orm, kaj tie neni'u pov'is ĝi'n vid'i. De kiam ĝi far'iĝ'is mi'a, mi ĝi'n port'is sub la kamizol'o, ĝis ĝi frot'is al mi la haŭt'o'n, kaj mi ne sen neces'o ĝi'n montr'is antaŭ nun dum la jul'o. Kaj tiam ĝi tuj kaŭz'is al mi damaĝ'o'n. Nun ĉiu dev'as konsent'i, ke ĝi trov'is lok'o'n pli konven'a'n; kaj nun Ylva, ĝi aparten'as al vi, kaj vi pov'as ĝi'n port'i tiel, kiel al vi ŝajn'as prefer'e.
Ŝi ten'is la kol'ĉen'o'n per ambaŭ man'o'j kaj li'n rigard'is per grand'a'j okul'o'j.
—Ĉu vi perd'is la prudent'o'n? ŝi dir'is. Kio'n mi far'is, por ke vi don'u al mi tia'n donac'o'n? Plej nobl'a reĝ'in'o kuŝ'us kun berserk'o por pli simpl'a ornam'aĵ'o ol ĉi tiu.
—Vi mi'n bon'e komb'is, dir'is Orm kaj rid'et'is. Kaj ni famili'an'o'j de Vidfamne don'as valor'a'j'n amik'donac'o'j'n aŭ neniu'j'n.
Ankaŭ Mirah vol'is prov'i la kol'ĉen'o'n, sed Toke ordon'is al ŝi re'ven'i al li kaj las'i la ornam'aĵ'o'n; kaj li jam ating'is tia'n potenc'o'n super ŝi, ke ŝi obe'is. Ylva dir'is: —Ebl'e mi dev'as ĝi'n kaŝ'i sub la kamizol'o, mi kiel vi; ĉar mi'a'j frat'in'o'j kaj ĉiu'j vir'in'o'j en la kort'o vol'os el'grat'i al mi la okul'o'j'n pro ĝi. Sed kial vi ĝi'n don'as al mi, tio'n mi ne kompren'as, kiom ajn vi est'u famili'an'o de Vidfamne.
Orm suspir'is kaj dir'is: —Kiel ĝi est'os util'a al mi, kiam la herb'o'j ĝerm'os super mi? Nun mi sci'as, ke mi mort'os, ĉar eĉ ne unu pedik'o prosper'as ĉe mi; kaj tio'n mi diven'is jam antaŭ'e. Pov'as est'i, ke vi ĝi'n ricev'us, ankaŭ se mi ne est'us mark'it'a de la mort'o, sed tiam mi dezir'us rekompenc'o'n de vi. Ŝajn'as al mi, ke vi valor'as tia'n ornam'aĵ'o'n, kaj laŭ mi'a kred'o vi bon'e kapabl'as vi'n defend'i, se iu vol'as vi'n grat'i. Sed por mi est'us pli bon'e viv'i kaj vid'i vi'n port'i ĝi'n.
Post ne long'a temp'o okaz'is tio, kio'n antaŭ'dir'is Ylva, ke la episkop'o komenc'is menci'i dezir'o'n, ke ambaŭ vund'it'o'j est'u bapt'it'a'j; sed rilat'e neniu'n el ili li rikolt'is sukces'o'n. Orm rapid'e sen'pacienc'iĝ'is kaj dir'is, ke li ne vol'as aŭd'i pri tia'j afer'o'j, ĉar li en ĉiu okaz'o baldaŭ mort'os; kaj Toke dir'is, ke li neni'o'n el tio bezon'os, ĉar li sent'as, ke li baldaŭ san'iĝ'os. La episkop'o task'is al frat'o Matthias ili'n persvad'i per pacienc'o kaj instru'i al ili la ĝust'a'n doktrin'o'n; kaj post kiam tiu kelk'a'j'n foj'o'j'n, ne obe'ant'e ili'a'j'n admon'o'j'n ili'n las'i en pac'o, far'is prov'o'j'n instru'i al ili la kred'o'n, Toke ven'ig'is al si bon'a'n ĵet'lanc'o'n, mal'larĝ'kling'a'n kaj akre-eĝ'a'n, kaj kuŝ'is apog'it'a sur la kubut'o kaj pes'is ĝi'n per la man'o, kiam frat'o Matthias la sekv'a'n foj'o'n ven'is ili'n instru'i.
—Mal'bon'kondut'e est'as romp'i la pac'o'n en la kort'o de la reĝ'o, dir'is Toke, sed neni'u pov'as riproĉ'i, kiam mal'san'ul'o'j tio'n far'as pro neces'o. Kaj ankaŭ est'us mal'bon'kondut'e mal'pur'ig'i la kamer'o'n per gras'ul'o kiel vi, kiu supoz'ebl'e en'hav'as mult'e da sang'o; sed mi pens'is jen'e, ke se mi pov'os vi'n al'fiks'i al la mur'o per ĉi tiu lanc'o, la sang'el'flu'o ebl'e ne est'os abund'a. Tio ne est'os facil'a ag'o por vir'o kuŝ'ant'a en lit'o, sed mi far'os mi'a'n plej'bon'o'n; kaj mi ĝi'n far'os nun, tuj kiam vi mal'ferm'os la buŝ'o'n por el'babil'aĉ'i tio'n, kio'n ni pet'is mal'hav'i.
Frat'o Matthias star'is pal'a kaj ten'is la man'plat'o'j'n antaŭ si kaj aspekt'is, kvazaŭ li vol'us i'o'n dir'i; post tio li'n tra'kur'is trem'o, kaj li urĝ'e retro'ir'is el la kamer'o kaj sukces'is ferm'i post si la pord'o'n. Post tio li ne plu ĝen'is ili'n. Sed frat'o Willibald, kiu neniam montr'is i'a'n sign'o'n de tim'o, ven'is kiel kutim'e kaj fleg'is ili'a'j'n vund'o'j'n kaj ili'n sever'e riproĉ'is pro tio, ke ili met'is tim'o'n en frat'o'n Matthias.
—Vi ver'dir'e est'as vir'o malgraŭ tio, ke vi est'as mal'grand'a, dir'is Toke; kaj est'as rimark'ind'e, ke mi pli ŝat'as vi'n ol la ali'a'j'n de vi'a spec'o malgraŭ tio, ke vi est'as mal'ĝentil'a kaj koler'em'a. Sed la kaŭz'o ebl'e est'as, ke vi ne klopod'as ni'n persvad'i al krist'an'iĝ'o, sed nur fleg'as ni'a'j'n vund'o'j'n.
Frat'o Willibald respond'is, ke li pli long'e ol la ali'a'j loĝ'ad'is en ĉi tiu land'o de mal'lum'o kaj tial liber'iĝ'is de infan'ec'aĵ'o'j.
—Komenc'e, li dir'is, mi est'is sam'e fervor'a kiel iu ajn ali'a el la frat'ar'o de sankt'a Benedikto por bapt'i ĉiu'j'n pagan'o'j'n. Sed nun mi sci'as, kio est'as util'a kaj kio est'as nur vant'a. La infan'o'j en ĉi tiu land'o est'u bapt'it'a'j, kaj ankaŭ vir'in'o'j, kiu'j ne tro si'n rulad'is en pek'o'j, se ebl'as trov'i tia'j'n; sed la plen'kresk'a'j vir'o'j en ĉi tiu land'o plen'e aparten'as al la diabl'o kaj dev'os pro la just'ec'o de Di'o brul'i en la fajr'o de la infer'o, kiom ajn bapt'it'a'j ili est'u; ĉar neni'a el'aĉet'o sufiĉ'os por ili.
Tio est'as mi'a kred'o, ĉar mi ili'n kon'as nun. Tial mi ne perd'ig'as mi'a'n temp'o'n klopod'ant'e persvad'i vi'n.
Li parol'is ĉiam pli fervor'e kaj koler'e al'rigard'is jen unu jen la ali'a'n kaj barakt'is per la brak'o'j kaj kri'is: —Sang'lup'o'j, murd'ant'o'j, malic'eg'ul'o'j, koit'ant'o'j kun putin'o'j, gadaranaj pork'o'j, okul'juvel'o'j de Baal-Zebub, trud'kresk'aĵ'o'j de Satan'o, fi'id'o'j de viper'o'j kaj bazilisk'o'j, ĉu pur'lav'u vi'n la bapt'o, ĉu star'us vi neĝ'e blank'a'j inter la sankt'ul'o'j de Di'o? Ne, mi dir'as: neniam. Jam de long'e mi mi'n turn'as en la mond'o, tro mult'e mi vid'is, mi vi'n kon'as; neni'u episkop'o kaj neni'u patriark'o pov'us plant'i en mi tia'n kred'o'n.
Kiel oni pov'us en'las'i norman'o'j'n en la ĉiel'regn'o'n? Kun mal'dec'a'j vort'o'j vi etend'us vi'a'j'n man'o'j'n kontraŭ sankt'a'j'n virg'ul'in'o'j'n, vi el'gorĝ'us batal'kri'o'j'n kontraŭ seraf'o'j'n kaj arĥi'anĝel'o'j'n kaj kri'e al'vok'us bier'o'n antaŭ la vizaĝ'o de Di'o mem. Ne, ne, mi sci'as pri kio mi parol'as: sol'e nur la infer'o est'as ĝust'a lok'o por vi, ĉu vi est'os bapt'it'a'j aŭ ne, est'u laŭd'at'a la Ĉio'pov'a dum etern'ec'o de la etern'ec'o'j, am'e'n.
Koler'a li ŝir'fos'ad'is inter si'a'j uj'o'j kaj bandaĝ'o'j kaj ir'is ungvent'i la vund'o'n de Toke.
—Kial vi far'as kiom ebl'e por ni'n kurac'i, dir'is Orm, kiam vi'a koler'o kontraŭ ni est'as tiel grand'a? —Tio'n mi far'as, ĉar mi est'as krist'an'o kaj sci'as kiel rekompenc'i mal'bon'o'n per bon'o, li respond'is; kaj tio est'as pli ol vi iam lern'os.
Ĉu mi ne ankoraŭ port'as cikatr'o'n sur mi'a kap'o, kie reĝ'o Harald frap'is mi'n per la sankt'a krucifiks'o; kaj tamen mi ĉiu'tag'e plen'zorg'e fleg'as li'a'n mal'jun'a'n ruin'a'n korp'o'n. Sed krom'e pov'as est'i tre util'e, ke grand'a'j batal'ul'o'j kiel vi konserv'as la viv'o'n en ĉi tiu land'o; ĉar vi send'os mult'a'j'n de vi'a propr'a spec'o en la infer'o'n, antaŭ ol vi mem ir'os tie'n, tiel kiel mi vid'is vi'n far'i nun dum la jul'festen'o. Lup'o dis'ŝir'u lup'o'n, tiel ke mild'iĝ'os la sort'o de la ŝaf'id'o'j de Di'o.
Post li'a for'ir'o Toke dir'is, ke laŭ li'a pens'o la mal'grand'a vir'o frenez'iĝ'is pro la bat'o sur la kap'o'n, kiam la reĝ'o frap'is li'n per la kruc'o, ĉar la pli'mult'o de li'a kri'ad'o ne est'as kompren'ebl'a; kaj Orm konsent'is pri tio. Sed ambaŭ re'kon'is, ke li est'as fervor'a en kurac'ad'o kaj tre diligent'e ili'n fleg'is.
Toke nun komenc'is san'iĝ'i kaj baldaŭ kapabl'is lam'i en la kamer'o kaj ankaŭ ekster ĝi, kaj Orm tiam kuŝ'is sol'a kaj enu'a, krom kiam li'n vizit'is Ylva. Kiam ŝi sid'is apud li'a lit'o, li komenc'is pens'i mal'pli pri si'a mort'o, ĉar ĉiam ŝi est'is vigl'a, gaj'a kaj babil'em'a, kaj li ŝat'is ŝi'n aŭskult'i; sed li mal'gaj'iĝ'is, kiam ŝi dir'is, ke li aspekt'as pli bon'fart'a kaj baldaŭ de'nov'e est'os san'a. Pri tio, li dir'is, li mem plej cert'e sci'as. Sed baldaŭ li kapabl'is sid'i sur la lit'o sen grav'a'j dolor'o'j; kaj kiam Ylva sekv'a'n foj'o'n li'n komb'is kaj trov'is pedik'o'n grand'a'n kaj san'a'n kaj sang'o'plen'a'n, li far'iĝ'is pens'em'a kaj dir'is, ke li ne sci'as, kio'n kred'i.
—Nun vi ne mal'ĝoj'u pro la kol'ĉen'o, dir'is Ylva. Vi ĝi'n donac'is al mi kred'ant'e, ke vi mort'os, kaj nun tio for'ŝtel'as vi'a'n ĝoj'o'n, kiam vi rimark'as, ke vi viv'os. Sed volont'e mi ĝi'n re'don'os al vi malgraŭ tio, ke ĝi est'as pli bel'eg'a ol io ali'a vid'at'a en ĉi tiu land'o. Ĉar mi ne vol'as kre'i la oni'dir'o'n, ke mi for'log'is de vi vi'a'n or'o'n, kiam vi kuŝ'ad'is mal'fort'a pro vund'o'j. Kaj tio'n mi tamen jam aŭd'is pli ol unu foj'o'n.
—La ver'o est'as, ke est'us bon'e re'ten'i tia'n ornam'aĵ'o'n en la famili'o, dir'is Orm; sed plej bon'a negoc'o por mi est'us re'ten'i kaj vi'n kaj la ornam'aĵ'o'n, kaj en ali'a manier'o mi ne vol'as ĝi'n re'pren'i. Sed antaŭ ol far'i demand'o'n al vi'a patr'o pri tiu afer'o, mi volont'e ek'sci'us, kio'n vi mem pens'as. Ĉar kiam ni la unu'a'n foj'o'n inter'parol'is, vi dir'is, ke vi intenc'us puŝ'i ponard'o'n en Sigtrygg en la nupt'o'lit'o, se vi est'us edz'in'ig'it'a al li; kaj est'us bon'e sci'i, ĉu vi est'us pli favor'a al mi.
Ylva larĝ'e rid'is kaj dir'is, ke li ne si'n sent'u tro sekur'a.
—Ĉar pli koler'em'a mi est'as ol vi pov'as sci'i, kaj mal'facil'e est'as mi'n kontent'ig'i. Kaj reĝ'o'fil'in'o'j ag'as aliel ol ali'a'j kiel edz'in'o'j, tiel ke ili eĉ mal'viv'ig'as reĝ'o'j'n, kiam tiu'j ne plaĉ'as al ili. Ĉu vi aŭd'is, kio okaz'is al Agne, la reĝ'o de la sveoj, post kiam li akir'is al si kontraŭ'vol'a'n reĝ'o'fil'in'o'n el region'o orient'e de la mar'o? La unu'a'n nokt'o'n li dorm'is kun ŝi en tend'o sub arb'o; kaj kiam li jam profund'e en'dorm'iĝ'is, ŝi fiks'is ŝnur'o'n al li'a kol'ring'o, kaj li'n pend'ig'is en la arb'o malgraŭ tio, ke li est'is grand'a reĝ'o, kaj ŝi'n asist'is ĉe la ŝnur'o nur unu serv'ist'in'o. Tial vi zorg'e pri'pens'u, antaŭ ol vi far'os prov'o'n kun mi.
Ŝi si'n klin'is antaŭ'e'n kaj kares'is li'a'n frunt'o'n kaj pinĉ'is al li orel'o'n kaj rid'et'ant'e rigard'is al li en la okul'o'j'n; kaj tiam Orm si'n sent'is pli san'a, ol li far'is dum long'a temp'o.
Sed post tio ŝi serioz'iĝ'is kaj aspekt'is pens'em'a kaj dir'is, ke tio ĉi est'as van'a babil'o, antaŭ ol ŝi'a patr'o far'is el'dir'o'n pri la afer'o; kaj ŝi kred'as, ke est'os mal'facil'e akir'i li'a'n konsent'o'n, se Orm ne est'as pli bon'stat'a je ter'o kaj brut'o'j kaj or'o ol la pli'mult'o.
—Oft'e li plend'as pri tio, ke li hav'as mult'a'j'n sen'edz'a'j'n fil'in'o'j'n, ŝi dir'is; sed mal'prosper'as al li la trov'ad'o de edz'o'j al ni, kiu'j laŭ li'a opini'o est'as sufiĉ'e riĉ'a'j kaj reputaci'a'j. Est'i reĝ'o'fil'in'o ne est'as tiel amuz'a, kiel hom'o'j kred'as; ĉar mult'a'j brav'a'j jun'a'j vir'o'j kaŝ'e far'as al ni mien'o'j'n kaj prov'as kapt'i ni'a'j'n jup'ruband'o'j'n kiam neni'u vid'as, sed mal'mult'a'j kuraĝ'as parol'i kun ni'a patr'o; kaj tiu'j, kiu'j kuraĝ'as, ven'as kun taŭz'it'a krest'o de la konversaci'o. Est'as grand'a domaĝ'o, ke li tiom zorg'as pri riĉ'a'j edz'o'j al ni; tamen est'as ver'o, ke mal'bon'e taŭg'us por mi mal'riĉ'ul'o. Sed vi, Orm, kiu pov'as for'donac'i tia'n kol'ĉen'o'n kaj kiu est'as parenc'o de Vidfamne, cert'e est'as unu el la plej riĉ'a'j grand'bien'ul'o'j en Skanio, ĉu ne? Orm respond'is, ke li esper'as akord'iĝ'i kun reĝ'o Harald, ĉar li hav'as ties favor'o'n kaj pro la sonor'il'o de Jakobo kaj pro la duel'o.
—Sed kiel riĉ'a mi est'as en Skanio, li dir'is, tio'n mi ne sci'as, ĉar pli ol ses jar'o'j pas'is jam de mi'a for'ir'o; kaj ek'de tiam mi neni'o'n sci'as pri mi'a'j parenc'o'j. Pov'as est'i, ke mal'pli mult'a'j viv'as nun, ol kiam last'e mi vid'is ili'n, kaj ke mi'a part'o de la hered'aĵ'o kresk'is de tiam.
Sed pli da or'o ol la kol'ĉen'o'n mi port'as hejm'e'n de la Sud'land'o; kaj eĉ se mi posed'us nur tio'n, kio'n mi port'as de tie, mi ne est'us mal'riĉ'ul'o. Kaj pli oni pov'us gajn'i en sam'a manier'o.
Ylva mal'gaj'e kap'klin'is kaj dir'is, ke tre bon'aŭgur'e tio ne son'as konsider'ant'e la sever'o'n de ŝi'a patr'o; kaj Toke, kiu en'paŝ'is dum ili'a inter'babil'o, sam'a'n opini'o'n ten'is kaj dir'is, ke jen neces'as saĝ'a'j konsil'o'j.
—Kaj tiel bon'ŝanc'e est'as nun, li dir'is, ke mi pov'as instru'i al vi pri tio, kiel oni plej cert'e akir'as riĉ'a'n kaj nobel'a'n jun'ul'in'o'n, kiam la patr'o kontraŭ'as, sed ŝi mem ne. Mi'a av'o nom'iĝ'is Tönne sur la Ter'kol'o kaj komerc'ad'is kun la smolandanoj; li posed'is mal'grand'a'n bien'o'n kaj dek du bov'in'o'j'n kaj grand'a'n prudent'o'n; kiam li iu'n foj'o'n komerc'vojaĝ'is en Värend kaj tie mal'kovr'is knab'in'o'n nom'at'a Gyda, fil'in'o de alt'rang'ul'o, li decid'is ŝi'n akir'i, kaj ĉar li vol'is pli'ig'i si'a'n honor'o'n kaj ĉar li hav'is ŝat'o'n por ŝi'a bel'a statur'o kaj dik'a'j ruĝ'a'j har'plekt'aĵ'o'j. Sed ŝi'a patr'o — Glum li nom'iĝ'is — est'is fier'a hom'o kaj dir'is, ke Tönne ne sufiĉ'e taŭg'as kiel bo'fil'o malgraŭ tio, ke la knab'in'o ten'is ali'a'n opini'o'n. Nu, Gyda kaj Tönne ne las'is fal'i la man'o'j'n mal'ĝoj'ant'e pri la kontraŭ'em'o de la mal'jun'ul'o, sed baldaŭ trov'is el'turn'o'n kaj renkont'iĝ'is en la arb'ar'o, kiam ŝi kolekt'is nuks'o'j'n kun la serv'ist'in'o'j; kaj pro tio ŝi far'iĝ'is graved'a, kaj Tönne du'foj'e inter'batal'is kun ŝi'a frat'o, tiel ke ambaŭ port'is cikatr'o'j'n ĝis mort'o.
Post kiam ŝi nask'is ĝemel'o'j'n, la mal'jun'ul'o ek'opini'is, ke kontraŭ'barakt'o est'os van'a; kaj ili ge'edz'iĝ'is kaj ĉiam viv'is en akord'o kaj ricev'is ankoraŭ sep infan'o'j'n; kaj ĉiu'j en la ĉirkaŭ'aĵ'o laŭd'is la prudent'o'n kaj bon'ŝanc'o'n de mi'a av'o, tiel ke li'a reputaci'o mult'e grand'iĝ'is, plej mult'e kiam li ricev'is riĉ'a'n hered'aĵ'o'n post la mal'jun'ul'o Glum.
Kaj se mi'a av'o ne est'us trov'int'a tiel prudent'a'n voj'o'n al edz'iĝ'o, mi ne nun sid'us tie ĉi kaj don'us al vi util'a'j'n konsil'o'j'n; ĉar mi'a patr'in'o est'is unu el la ĝemel'o'j de la nuks'arbust'o'j.
—Se dev'as est'i ĝemel'o'j por efik'i, dir'is Ylva, tiam est'as pli facil'e aprob'i la konsil'o'n ol ĝi'n sekv'i. Kaj ceter'e est'as diferenc'o inter bien'ul'o en Värend kaj la reĝ'o de la dan'o'j, kaj tial ne est'as cert'e, ke tia prov'o est'us sam'e sukces'a por ni.
Orm opini'is, ke ebl'us i'o'n dir'i kaj favor'e kaj kontraŭ'e al la konsil'o de Toke, kvankam ĝi apenaŭ valor'as la atent'o'n de mal'san'a kaj sen'potenc'a vir'o; sed unu'e, li dir'is, li vol'as san'iĝ'i ĝis promen'kapabl'o kaj parol'i kun reĝ'o Harald.
Tio ankoraŭ prokrast'iĝ'is; sed fin'e li san'iĝ'is, kun kurac'iĝ'int'a vund'o, kaj komenc'is re'e fort'iĝ'i; tiam la vintr'o jam proksim'iĝ'is al si'a fin'o. Reĝ'o Harald nun est'is vigl'a kaj bon'humor'a kaj tre okup'it'a per la ekip'ad'o de ŝip'o'j; ĉar li intenc'is ir'i al Skanör por kolekt'i la haring'o-impost'o'n kaj send'i al Styrbjörn la ŝip'o'j'n, kiu'j'n li promes'is al li. Orm li'n al'paŝ'is kaj el'dir'is si'a'n afer'o'n. Reĝ'o Harald neni'a'n mal'amik'ec'o'n montr'is pro li'a postul'o, sed tuj demand'is, kia'n bon'stat'o'n li hav'as, kuraĝ'ant'e pens'i pri tiel alt'rang'a edz'in'o. Orm klar'ig'is, kia est'as li'a stat'o koncern'e parenc'o'j'n kaj de'ven'o'n kaj propr'aĵ'o'n de li'a patr'o, kaj kio'n li mem al'port'is hejm'e'n el ekster'land'o.
—Kaj krom tio trov'iĝ'as ter'o en Geingio, kiu'n atend'is hered'i mi'a patr'in'o, li dir'is, sed pri ĝi mi mal'mult'o'n sci'as. Mi ankaŭ neni'o'n sci'as pri tio, kia'j est'as la nun'a'j cirkonstanc'o'j de mi'a'j parenc'o'j, aŭ kiu'j ankoraŭ viv'as. Ĉar dum sep jar'o'j mult'o pov'is okaz'i hejm'e.
—La ornam'aĵ'o, kiu'n vi donac'is al la jun'ul'in'o, est'as donac'o de alt'rang'ul'o, dir'is reĝ'o Harald; kaj al mi vi far'is bon'a'j'n serv'o'j'n, kiu'j'n mi ne forges'as. Sed edz'iĝ'o al fil'in'o de la reĝ'o de la dan'o'j est'as pint'o de la al'streb'o de kiu ajn vir'o; kaj neni'u al'paŝ'is mi'n kun tia postul'o ne posed'ant'e pli ol vi el'nombr'is. Kaj krom tio frat'o star'as inter vi kaj la bien'o de vi'a patr'o. Se tiu viv'as kaj hav'as fil'o'j'n, per kio do vi pov'os viv'ten'i mi'a'n fil'in'o'n? Mi iom'et'e mal'jun'iĝ'as, kvankam oni ebl'e ne laŭ'aspekt'e tio'n pov'as vid'i, kaj mi volont'e vid'us mi'a'j'n fil'in'o'j'n bon'stat'a'j edz'in'o'j, dum mi ankoraŭ pov'as avantaĝ'e aranĝ'i por ili. Ĉar Sven mal'mult'o'n far'os por ili, kiam mi'a viv'o fin'iĝ'os.
Orm dev'is re'kon'i, ke mal'mult'o'n valid'a'n li pov'is ofert'i en svat'o tia, kiel tiu ĉi.
—Sed pov'as ja est'i, ke la tut'a hered'aĵ'o est'os mi'a, kiam mi ven'os hejm'e'n, li dir'is. Mi'a patr'o komenc'is mal'jun'iĝ'i jam antaŭ sep jar'o'j; kaj mi'a frat'o Odd pas'ig'is ĉiu'j'n somer'o'j'n sur Irlando kaj hav'is neni'a'n inklin'o'n ek'sid'i hejm'e. Kaj mi aŭd'is, ke dum la last'a'j jar'o'j est'is mal'favor'a'j konjunktur'o'j por mi'a popol'o sur Irlando, post kiam reĝ'o Bri'a'n kapt'is la potenc'o'n tie.
Reĝ'o Harald kap'jes'is kaj dir'is, ke reĝ'o Bri'a'n el'viv'ig'is mult'a'j'n dan'o'j'n sur Irlando kaj mult'a'j'n mar'vetur'ant'o'j'n ĉirkaŭ ĝi'a'j bord'o'j, kaj far'ant'e tio'n li iu'foj'e est'is util'a, ĉar inter tiu'j trov'iĝ'is mult'a'j vir'o'j, kiu'j nur kaŭz'is ĉagren'o'j'n hejm'e en Dan'land'o.
—Sed sur tiu Bri'a'n, reĝ'o de Munster, li daŭr'ig'is, la krest'o ŝvel'is pro fier'o de tro'a sukces'o, tiel ke li ne nur postul'as impost'o'n de reĝ'o Olof de Cork, kiu est'as mi'a amik'o, sed ankaŭ de reĝ'o Sigtrygg de Dublino, kiu est'as mi'a parenc'o. Ne dec'as tia plen'blov'it'ec'o ĉe ejr'a reĝ'o, kaj tial mi en konven'a temp'o send'os ŝip'ar'o'j'n al la insul'o por met'i fin'o'n al li'a orgojl'o. Est'us bon'e, se oni li'n kapt'us kaj li'n met'us ĉen'it'a apud la pord'o en la hal'o, ne nur por amuz'ig'i mi'a'j'n kort'an'o'j'n ĉe ili'a bier'trink'ad'o, sed ankaŭ por far'i al li lecion'o'n pri krist'an'a humil'ec'o kaj por ali'a'j reĝ'o'j kiel avert'o. Ĉar ĉiam est'is mi'a pens'o, ke la reĝ'o de la dan'o'j est'as plej glor'ind'a el ĉiu'j reĝ'o'j.
—Est'as mi'a kred'o, ke vi est'as plej grand'a el ĉiu'j reĝ'o'j, dir'is Orm; kaj eĉ inter andaluz'o'j kaj blu'ul'o'j trov'iĝ'as hom'o'j, kiu'j kon'as vi'a'n nom'o'n kaj vi'a'j'n ag'o'j'n.
—Jen vi bel'e plekt'is vi'a'j'n vort'o'j'n, dir'is reĝ'o Harald; sed ceter'e vi montr'as al mi mal'mult'a'n respekt'o'n, kiam vi mi'n al'paŝ'as postul'ant'e unu el mi'a'j plej bel'a'j fil'in'o'j eĉ ne sci'ant'e, kiel stat'as vi'a hered'o kaj posed'o. Pro vi'a jun'ec'o kaj sen'pri'pens'em'o mi ne riproĉ'os al vi pro tio. Sed vi'a'n pet'o'n mi nun ne respond'as per jes nek per ne; sed tio ĉi est'as mi'a decid'o: Re'ven'u aŭtun'e, kiam mi de'nov'e est'os ĉi tie, kaj vi pli bon'e sci'os, kia est'as vi'a stat'o; kaj se mi tiam trov'os vi'a'n riĉ'ec'o'n sufiĉ'a, vi ricev'os la knab'in'o'n pro mi'a amik'ec'o al vi, kaj aliel vi ĉiam pov'os ricev'i bon'a'n posten'o'n en mi'a gvardi'o. Kaj ĝis tiam vi dev'os pacienc'i.
Ylva perd'is si'a'n bon'humor'o'n, kiam Orm rakont'is pri la inter'parol'o; larm'o'j ven'is al ŝi en la okul'o'j'n, kaj ŝi kri'is, ke la mal'jun'ul'o'n ŝi tir'os je la barb'o pro tia avar'ec'o kaj obstin'o kaj post tio tuj sekv'os la konsil'o'n de Toke. Sed re'trov'int'e si'a'n trankvil'o'n ŝi trov'is prefer'ind'e si'n de'ten'i de tiu plan'o.
—Li'a'n koler'o'n mi ne tim'as, ŝi dir'is, eĉ ne kiam li blek'as kiel bov'o kaj ĵet'as la bier'sitel'o'n kontraŭ mi'n; ĉar pli rapid'a ol li mi est'as, kaj ĝis nun li ne traf'is mi'n, kaj tia koler'o baldaŭ pas'as. Sed tiu'n kvalit'o'n li hav'as, ke se oni serioz'e spit'as li'n pri decid'o, kiu'n li jam far'is, tiam li'a koler'o daŭr'as, kaj li neniam rezign'as si'n venĝ'i. Plej prudent'e tial est'as ne li'n incit'i pri tio ĉi, ĉar tiam li pov'us ek'mal'am'i ni'n ambaŭ kaj mi'n for'don'i al kiu ajn el si'a'j gvardi'an'o'j nur por kaŭz'i ĉagren'o'j'n kaj montr'i, kiu far'as la decid'o'j'n. Sed tio'n vi sci'u, Orm, ke mi neniu'n ali'a'n dezir'as ol vi'n; kaj por mi vi valor'as atend'o'n ĝis la aŭtun'o malgraŭ tio, ke tio est'os enu'ig'a. Kaj se li ankaŭ tiam obstin'os, mi ne plu atend'os, sed vi'n akompan'os, kie'n ajn vi vol'os.
—Sent'iĝ'as al mi pli agrabl'e, post kiam vi tio'n dir'is, Orm respond'is.
=D E K D U A Ĉapitr'o: Kiel Orm re'ven'is hejm'e'n de si'a long'a vojaĝ'o.
Reĝ'o Harald ekip'is du'dek ŝip'o'j'n por si'a ekspedici'o. El ili dek du ir'os al Styrbjörn, kaj kun la ali'a'j li intenc'is al'bord'iĝ'i ĉe Skanör, kie neces'is grand'a akompan'ant'ar'o por kolekt'i la haring'o-impost'o'n.
Li zorg'e elekt'is ŝip'an'o'j'n; kaj ĉiu'j prefer'us ricev'i lok'o'n en la ŝip'o'j ir'ont'a'j kun Styrbjörn, ĉar tie abund'a pred'o est'is antaŭ'vid'ebl'a.
Mult'a'j hom'o'j ven'is al Jellinge por pren'i lok'o'n en la ŝip'ar'o de reĝ'o Harald; kaj Orm kaj Toke serĉ'is inter la rest'ant'o'j por dung'i rem'ist'o'j'n por la hejm'e'n'ir'o en si'a propr'a ŝip'o; sed rem'ist'o'j mult'e'kost'is, kaj ili trov'is tiu'n kost'o'n dolor'ig'a; ĉar tiel proksim'e al hejm'o avid'o ili'n kapt'is, kiam ili pens'is pri el'spez'o'j por la vojaĝ'o. Por evit'i el'spez'ad'o'n ili fin'e inter'konsent'is kun vir'o de Fueno nom'at'a Åke, ke li aĉet'os la ŝip'o'n kaj rekompenc'e hav'ig'os ŝip'an'ar'o'n kaj transport'os ili'n ambaŭ hejm'e'n, Orm al Kullen kaj Toke al Lister, kaj proviz'os nutr'aĵ'o'n dum la vojaĝ'o. La marĉand'ad'o pri tio est'is long'daŭr'a kaj preskaŭ fin'iĝ'is per inter'batal'o inter Toke kaj Åke; ĉar Toke krom'e dezir'is sum'o'n da mon'o, ĉar la ŝip'o, laŭ li'a opini'o, est'is en stat'o kiel nov'a kaj stabil'a kaj bel'e vel'ant'a kvankam mal'grand'a; sed Åke vol'is neni'o'n pag'i, ĉar ĝi est'is fremd'land'a kaj mal'lert'e konstru'it'a kaj mal'mult'e valor'a, tiel ke li opini'is, ke li tamen risk'as mal'gajn'o'n en la komerc'o. Fin'e ili elekt'is Hallbjörn Stal'ist'o'n arbitraci'ul'o, kaj la negoc'o fin'iĝ'is sen inter'batal'o, sed kun mal'mult'a gajn'o por Orm kaj Toke.
Neni'u el ili hav'is inklin'o'n ir'i kun Styrbjörn, ĉar ambaŭ pens'is pri ali'a'j afer'o'j; kaj la fort'o'j de Orm nur mal'rapid'e re'ven'is, tiel ke li kred'is, ke li ĉiam hav'os delikat'a'n san'o'n. Ankaŭ pez'is al li, ke li dev'os dis'iĝ'i de Ylva; kaj reĝ'o Harald task'ig'is iu'j'n mal'jun'ul'in'o'j'n ŝi'n gard'i, por ke ili ne tro oft'e renkont'iĝ'u. Sed kvankam la mal'jun'ul'in'o'j est'is rapid'mov'a'j, ili tamen plend'is, ke la reĝ'o don'is al ili okup'o'n mal'facil'a'n por ili'a'j mal'jun'a'j pied'o'j.
Kiam est'is for'ir'pret'a la ŝip'ar'o, reĝ'o Harald ig'is la episkop'o'n ben'i ĉiu'j'n ŝip'o'j'n; sed li ne vol'is, ke li akompan'u dum la vojaĝ'o pro la mank'a veter'bon'ŝanc'o, kiu karakteriz'as ĉiu'j'n pastr'o'j'n. La episkop'o vol'is vetur'i al Skanio por tie inspekt'ad'i si'a'j'n pastr'o'j'n kaj preĝ'ej'o'j'n kaj nombr'i la konvert'it'o'j'n, sed reĝ'o Harald dir'is, ke tio prokrast'iĝ'u ĝis ŝip'o'j sekv'a'n foj'o'n ir'os tie'n; li mem intenc'is neniam akompan'ig'i si'n per episkop'o sur la mar'o, eĉ ne per ordinar'a pastr'o.
—Ĉar tro mal'jun'a mi est'as por lud'i kun la mal'fortun'o, li dir'is; kaj ĉiu'j mar'vetur'ant'o'j sci'as, ke la mar'spirit'o'j kaj mar'trol'o'j kaj ĉiu'j ali'a'j potenc'o'j en la mar'o mal'am'as la raz'it'o'j'n pli ol ali'a'j'n hom'o'j'n; tiu'j'n ili vol'as dron'ig'i tuj, kiam ili ven'as sur la mar'o'n. Harald Ors, mi'a nev'o, iu'foj'e vel'is hejm'e'n de Breton'land'o kun mult'a'j nov'e kapt'it'a'j sklav'o'j ĉe la rem'il'o'j, kaj li'n traf'is ŝtorm'o kaj kirl'o'neĝ'o kaj plej ne'imag'ebl'a ond'ad'o, kvankam est'is fru'a aŭtun'o; kaj kiam li'a ŝip'o est'is pere'ont'a, li ĉirkaŭ'rigard'is kaj trov'is du raz'it'o'j'n inter si'a'j rem'ist'o'j; kaj ili'n ĵet'int'e en la mar'o'n li est'is kares'at'a de dorlot'veter'o dum la rest'ant'a vojaĝ'o. Tiel pov'is ag'i li, kiu est'is pagan'o; sed por mi est'us mal'dec'e ĵet'i episkop'o'n en la mar'o'n por kviet'ig'i la veter'o'n, kaj tial li dev'as rest'i ĉi tie.
En tiu maten'o, kiam la ŝip'ar'o est'is pret'a for'vel'i, kaj Orm kaj Toke kun ĝi, reĝ'o Harald ven'is en blank'a mantel'o kaj arĝent'a helm'o laŭ la kaj'o'j sur'voj'e al si'a propr'a ŝip'o kun grand'a sekv'ant'ar'o kaj si'a emblem'o antaŭ si. Kiam li ven'is tie'n, kie est'is la ŝip'o de Orm, li halt'is kaj atend'ig'is si'a'n sekv'ant'ar'o'n kaj ir'is sol'a sur la ŝip'o'n por dir'i kelk'a'j'n vort'o'j'n.
—Ĉi tiu'n honor'o'n mi vol'as montr'i al vi, li dir'is, tiel ke oni rimark'u ni'a'n amik'ec'o'n kaj tiel ke neni'u kred'u, ke ia malic'o trov'iĝ'as inter ni pro tio, ke mi ĝis nun ne donac'is al vi mi'a'n fil'in'o'n Ylva. Ŝi nun sid'as en'ferm'it'a ĉe la vir'in'o'j kaj far'as bru'o'n kun ili; ĉar tia ŝi est'as, ke ŝi tre facil'e pov'us ek'hav'i la impuls'o'n al'kur'i vi'a'n ŝip'o'n, tuj kiam mi turn'is al ŝi la dors'o'n, kaj vi'n tent'i al ŝi'a for'port'o; tio est'us mal'bon'a por ŝi kaj por vi. Nun ni dis'ir'as por kelk'a temp'o; kaj mi nun ne hav'as donac'o'n al vi por rekompenc'i al vi pro la sonor'il'o; sed pli favor'a est'os esper'ebl'e la bon'ŝanc'o aŭtun'e.
Est'is bel'a printemp'a maten'o kun seren'a ĉiel'o kaj mild'a vent'o, kaj reĝ'o Harald est'is gaj'humor'a. Li zorg'e ekzamen'is la ŝip'o'n kaj rimark'is ĝi'a'n fremd'a'n konstru'o'n; li hav'is kon'o'j'n pri ĉio kaj kompren'is tabul'munt'ad'o'n kaj rem'il'ten'il'o'j'n sam'e bon'e kiel ŝip'konstru'ist'o kaj vid'is plur'a'j'n afer'o'j'n, kiu'j'n li trov'is menci'ind'a'j.
Dum'e Toke, klin'it'a sub grand'a kest'o, ven'is sur la ŝip'o'n. Vid'ant'e reĝ'o'n Harald li surpriz'iĝ'is kaj met'int'e la kest'o'n sur la ferdek'o'n, li li'n salut'is.
—Vi mult'o'n al'port'as, dir'is la reĝ'o. Kio est'as en ĝi? —Est'as iom da bagatel'o'j, kiu'j'n mi ŝanĝ'akir'is al la mal'jun'ul'in'o hejm'e, mi'a patr'in'o, se ŝi ankoraŭ viv'as, dir'is Toke. Iom al'port'i hejm'e'n al ŝi pov'as est'i ĝust'a, kiam iu for'est'is tiel long'e kiel mi.
Reĝ'o Harald kap'jes'is kaj opini'is, ke est'as bon'a ag'o, kiam jun'ul'o'j hav'as pri'zorg'em'o'n kaj amik'ec'o'n por si'a'j ge'patr'o'j; si'a'part'e, li dir'is, li neniam rimark'is mult'o'n de tiu spec'o.
—Kaj nun, li dir'is kaj ek'sid'is sur la kest'o, mi soif'as kaj vol'as glut'o'n da bier'o antaŭ ol ni dis'ir'os. Krak'is en la kest'o sub li'a pez'o, kaj Toke aspekt'is mal'trankvil'a kaj far'is paŝ'o'n proksim'e'n; sed la kest'o rezist'is. Orm verŝ'is bier'o'n el barel'o kaj etend'is al la reĝ'o, kiu el'trink'is tost'int'e por bon'a vojaĝ'o. Li for'viŝ'is la ŝaŭm'o'n de la barb'o kaj dir'is, ke est'as rimark'ind'e, ke bier'o ĉiam gust'as plej bon'e sur la mar'o; kaj tial li vol'is la kruĉ'o'n plen'ig'it'a ankoraŭ unu foj'o'n. Tiel est'is, kaj li ĝi'n mal'rapid'e mal'plen'ig'is; post tio li adiaŭ'ant'e kap'klin'is kaj sur'tret'is la ter'o'n kaj for'ir'is al si'a grand'a reĝ'o'ŝip'o, kie nun est'is met'it'a li'a emblem'o, kiu est'is far'it'a el ruĝ'a silk'o kaj konsist'is el du korv'o'j kun etend'it'a'j flug'il'o'j brod'it'a'j per nigr'a'j faden'o'j.
Orm rigard'is al Toke.
—Kial vi est'as tiel pal'a? li dir'is.
—Mi hav'as ĉagren'o'j'n sam'e kiel ali'a'j, Toke respond'is. Ankaŭ vi mem ne aspekt'as tre flor'ant'a.
—Mi sci'as, kio'n mi for'las'as, dir'is Orm; sed kiom ajn saĝ'a mi est'u, mi tamen ne pov'us sci'i, al kio mi re'ven'os, aŭ ĉu mi re'ven'os en tiu temp'o, kiu'n mi plan'as.
Nun ĉiu'j ŝip'o'j si'n for'direkt'is de la bord'o kaj stir'is laŭ divers'a'j voj'o'j.
Reĝ'o Harald kaj li'a'j ŝip'o'j ir'is sud'e'n inter la insul'o'j, sed la ŝip'o de Orm est'is rem'at'a en la kontraŭ'a direkt'o por ven'i nord'e de Selando. La vent'o favor'is la ŝip'o'j'n de la reĝ'o, tiel ke ili baldaŭ est'is long'e for.
Toke star'is rigard'ant'a post ili, ĝis et'iĝ'is la vel'o'j; tiam li dir'is: Ĉu l’ pak'aĵ’ —Vi ne plu bezon'as tim'i, dir'is Toke. Li est'as long'e for.
Pal'a kaj grand'okul'a ŝi sid'is rigard'ant'e la ŝip'o'n kaj la vir'o'j'n neni'o'n dir'ant'e; kaj ankaŭ la vir'o'j ĉe la rem'il'o'j aspekt'is grand'okul'a'j kaj si'n demand'is, kio'n ĉi tio signif'as. Sed tiu, kiu sid'is plej pal'a kaj rigard'is plej vast'okul'e, est'is Orm, kvazaŭ li'n frap'us grand'a mal'fortun'o.
La ŝip'estr'o Åke star'is pens'em'a kaj grat'is al si la barb'o'n.
—Pri tio vi neni'o'n menci'is, kiam ni far'is komerc'o'n, li dir'is al Orm, ke vir'in'o kun'vetur'os. Kaj nun mi mal'pli ne postul'as, ol ke vi dir'u al mi, kiu ŝi est'as kaj kial ŝi al'port'iĝ'is en kest'o.
—Jen io, kio vi'n ne koncern'as, morn'e dir'is Orm. Vi pri'zorg'u la ŝip'o'n, kaj las'u al ni pri'zorg'i ni'a'j'n afer'o'j'n.
—Kiu ne vol'as respond'i, tiu cert'e kaŝ'as danĝer'a'j'n afer'o'j'n, dir'is Åke. Fremd'ul'o mi est'as en Jellinge kaj mal'mult'o'n sci'as pri la afer'o'j tie; sed kiu ajn pov'as vid'i, ke jen mal'just'aĵ'o okaz'as, kiu tre facil'e kaŭz'os al mi mal'avantaĝ'o'n. De kiu ŝi est'as ŝtel'it'a? Orm sid'is sur rul'aĵ'o de ŝnur'o kun la man'o'j plekt'it'a'j antaŭ la genu'o'j kaj kun la dors'o turn'it'a al Åke; li respond'is per egal'ton'a voĉ'o sen turn'i la kap'o'n: —Nun mi don'as al vi du elekt'ebl'ec'o'j'n, li dir'is. Aŭ vi vi'n ten'os silent'a; aŭ mi vi'n ĵet'os en la mar'o'n kap'o'n antaŭ'e. Elekt'u, kio'n vi vol'as, kaj far'u tuj; ĉar vi boj'et'as kiel hund'aĉ'o kaj mi'n ĝen'as.
Åke si'n for'turn'is kaj i'o'n murmur'is kaj kraĉ'is en la mar'o'n; kaj est'is rimark'ebl'e, ke li, star'ant'a ĉe la stir'o'rem'il'o, est'is mal'seren'a pro cerb'um'ad'o kaj mal'kviet'a laŭ humor'o. Sed Orm daŭr'e sid'is kiel li antaŭ'e sid'is, absorb'it'a de si'a'j pens'o'j kaj rigard'ant'a rekt'e antaŭ'e'n.
Post kiam la vir'in'o de Toke venk'is si'a'n el'ĉerp'it'ec'o'n kaj ricev'is i'o'n per kio si'n fort'ig'i, ŝi tuj far'iĝ'is mizer'a pro mar'mal'san'o kaj lament'ant'e pend'ad'is sur la ŝip'rand'o sen atent'o al iu'j ajn konsol'a'j vort'o'j de Toke. Fin'e li al'lig'is ŝi'n per ŝnur'o kaj ir'is sid'i apud Orm.
—La plej mal'facil'a jam pas'is, li dir'is; sed est'as cert'e, ke hav'ig'o de vir'in'o en tia manier'o kaŭz'as kaj mal'kviet'o'n kaj ĝen'o'n. Tio'n ne mult'a'j kuraĝ'us entrepren'i; sed pov'as est'i, ke mi'a bon'ŝanc'o super'as tiu'n de la pli'mult'o.
—Ĝi super'as la mi'a'n, mi re'kon'as, ke pri tio vi prav'as, dir'is Orm.
—Tio ne est'as cert'a, dir'is Toke, ĉar vi'a bon'ŝanc'o ĉiam vi'n favor'is; kaj akir'o de reĝ'o'fil'in'o super'as mi'a'n akir'o'n. Kaj vi ne mal'ĝoj'u, ke ne ebl'is al vi ag'i kiel al mi en ĉi tiu afer'o; ĉar tio est'us tro mal'facil'a, kiam la knab'in'o est'is tiel zorg'e gard'at'a.
Orm rid'is inter si'a'j dent'o'j. Li sid'is silent'a kaj post'e ordon'is al Rapp, ke tiu trans'pren'u la stir'o'rem'il'o'n de Åke, tiel ke ties orel'o'j ne tro kresk'u.
—Mi kred'is, li post'e dir'is al Toke, ke la amik'ec'o inter ni du est'as firm'a, post tio, ke ni kun'viv'is tiel long'e; sed est'as ver'a, kio'n la antikv'ul'o'j kutim'is dir'i, ke long'e oni prov'u vir'o'n; kaj en ĉi tiu frenez'aĵ'o, kiu'n vi nun real'ig'is, vi ag'is, kvazaŭ mi ne ekzist'us aŭ est'us ind'a je konsider'o.
—Io trov'iĝ'as ĉe vi, kio ne est'as ĉef'ul'ec'a, dir'is Toke, kaj tio est'as vi'a ofend'iĝ'em'o. Mult'a'j mi'n laŭd'us pro tio, ke mi sol'a ŝtel'is la vir'in'o'n, neniu'n ali'a'n ĝen'ant'e per la afer'o; sed tia vi est'as, ke vi opini'as, ke mi montr'is al vi mal'respekt'o'n pro tio, ke mi ne ĉio'n mal'kaŝ'is al vi de'komenc'e. Amik'ec'o'n, kiu ne koler'iĝ'as pro tia afer'o, mi taks'as plej alt'e.
Blank'e pal'a pro koler'o Orm li'n rigard'is.
—Est'as mal'facil'e konserv'i pacienc'o'n antaŭ stult'ec'o tia kiel la vi'a, li dir'is. Kiom koncern'as mi'n tio, kiel vi ag'is por ŝtel'i vi'a'n vir'in'o'n aŭ kiom vi sekret'is pri la afer'o? Sed io mi'n koncern'as, kaj tio est'as, ke vi nun tre mal'amik'ig'is al mi reĝ'o'n Harald kaj ni'n far'is sen'protekt'a'j en li'a regn'o. Vi pren'is vi'a'n vir'in'o'n kaj mi'n for'bar'is de mi'a.
Neni'a ofend'iĝ'em'o est'as neces'a por trov'i mank'o'n en tia amik'ec'o.
Toke ne hav'is mult'o'n, per kio si'n defend'i, ĉar li dev'is konfes'i, ke pri tio li ne pens'is. Li klopod'is mild'ig'i Orm dir'ant'e, ke reĝ'o Harald est'as kaduk'a kaj ne pov'os long'e viv'i; sed tio ne tre konsol'is Orm; kaj ju pli da temp'o pas'is, des pli for'barit'a li sent'is si'n de Ylva kaj des pli fort'a li'a koler'o.
Al'bord'iĝ'int'e por la nokt'o en ŝirm'at'a golf'o ili ek'brul'ig'is du fajr'o'j'n. Apud unu sid'is Orm kaj li'a'j kun'ul'o'j, apud la ali'a sid'is Åke kaj li'a'j ŝip'an'o'j. Neni'u ĉirkaŭ la fajr'o de Orm est'is parol'em'a, sed ĉirkaŭ la ali'a Åke kaj li'a'j ŝip'an'o'j hav'is mult'o'n, kio'n dir'i al si. Ili mal'laŭt'e inter'parol'is, tiel ke neni'o est'is aŭd'ebl'a apud la fajr'o de Orm.
Manĝ'int'e la vir'in'o, kovr'it'a per mantel'o, en'dorm'iĝ'is apud la fajr'o. Orm kaj Toke sid'is silent'a'j unu iom for de la ali'a dum la krepusk'o ven'is. La mar'o griz'iĝ'is sub mal'varm'a vent'o, kaj ŝtorm'o'nub'o'j si'n montr'is super la horizont'o okcident'e. Orm suspir'is plur'foj'e kaj fort'e tir'is si'a'n barb'o'n; Toke pik'pur'ig'is la dent'o'j'n. Ambaŭ est'is plen'a'j de koler'o.
—Est'us bon'e, se tio ĉi fin'iĝ'us, dir'is Orm.
—Dir'u, kiel vi vol'as ĝi'n fin'i, dir'is Toke.
Rapp for'est'is por kolekt'i hejt'aĵ'o'n; li nun re'ven'is kaj aŭd'is ili'a'j'n vort'o'j'n. Li est'is tre mal'babil'em'a vir'o, kiu mal'oft'e si'n miks'is en afer'o'j'n de ali'a'j. Sed nun li dir'is: —Est'us bon'e, se vi du prokrast'us vi'a'n batal'o'n, ĉar ĉi tie est'os io ali'a far'end'a. La ŝip'an'o'j est'as dek kvar kaj ni est'as tri, kaj tio est'as sufiĉ'a diferenc'o.
Ili li'n demand'is, kiu'j'n nov'aĵ'o'j'n li al'port'as.
—Ili intenc'as ni'n atak'i pro la vir'in'o, respond'is Rapp; mult'o'n ili esper'as akir'i el tio. Mi tio'n aŭd'is, kiam mi ir'is inter la arb'o'j kolekt'ant'e lign'o'n.
Orm rid'is.
—Ĉiam pli bel'e si'n dis'volv'as tio, kio'n vi aranĝ'is, li dir'is al Toke.
Toke sku'is la kap'o'n kaj ĉagren'it'e rigard'is la dorm'ant'a'n vir'in'o'n.
—Stat'as kiel stat'as, li dir'is; kaj nun neces'as trov'i taŭg'a'j'n el'ir'o'j'n.
Al mi ŝajn'as prefer'ind'e, ke ni frap'u al ili tuj, kiam ili sid'as trankvil'a'j kaj plan'as ni'a'n pere'o'n. Ili est'as mult'nombr'a'j; sed mult'o mank'as, ke ili est'us tia'j vir'o'j kiel ni.
—Aspekt'as, ke est'os sever'a veter'o, dir'is Rapp; tial ne est'as oportun'e for'ig'i mult'a'j'n el ili; ĉar ni bezon'os ili'n sur la ŝip'o, por ke ne est'u mal'ebl'e for'ir'i de tie ĉi. Sed plej bon'e est'us tuj far'i tio'n, kio far'end'as, ĉar ali'e ni'a nokt'a ripoz'o est'os ĝen'at'a.
—Ĉi tiu'j est'as stult'a'j hom'o'j de Fueno, dir'is Toke; kiam Åke est'os mort'ig'it'a kaj ankoraŭ kelk'a'j, cert'e la ali'a'j volont'e ni'n obe'os. Sed nun vi, Orm, dir'u kio'n far'i; ĉar ebl'e est'us prefer'ind'e prov'i ili'n frap'i, kiam ili dorm'os.
Orm si'n sent'is pli mal'sever'a laŭ humor'o nun, kiam li hav'is i'o'n por far'i. Li lev'iĝ'is kaj ek'star'is por pis'i, tiel ke li ne'rimark'it'e pov'is vid'i la ali'a'n fajr'o'n.
—Ili est'as dek du ĉirkaŭ la fajr'o, li dir'is re'sid'iĝ'int'e; tio dev'as signif'i, ke ili, ne'rimark'it'e de ni, send'is du por al'vok'i help'o'n. Tiam baldaŭ pli grand'a svarm'o si'n ĵet'os sur ni'n, kaj tial est'as prefer'ind'e nun tuj far'i fin'kalkul'o'n kun ili. Ili est'as hom'o'j sen zorg'em'o kaj kun mal'mult'a energi'o; ĉar ali'e ili prov'us vi'n frap'i, Rapp, kiam ĵus vi promen'is sol'a. Sed nun ni instru'os al ili, ke est'as neces'e vigl'e atent'i, kiam oni hav'as afer'o'n kun ni. Mi vol'as, ke vi du silent'e sekv'u mi'n, kiam mi ating'os ili'n kaj babil'os kaj ili'a'j rigard'o'j est'os fiks'it'a'j al mi; rapid'e kaj akr'e vi hak'u, por ke ni hav'u sukces'o'n. Mi dev'as ir'i sen'ŝirm'il'a, sed tio est'as ne'evit'ebl'a.
Li pren'is man'e trink'sitel'o'n, en kiu antaŭ'e est'is bier'o por la vesper'manĝ'o, kaj ir'is ĝis la fajr'o de Åke por ĝi'n plen'ig'i el la barel'o, kiu est'is lok'it'a tie. Iu'j el la vir'o'j ĉirkaŭ la fajr'o jam kuŝ'iĝ'is por dorm'i, sed la pli'mult'o sid'is vek'a kaj ten'is la okul'o'j'n al Orm. Plen'ig'int'e la sitel'o'n li for'blov'is la ŝaŭm'o'n kaj trink'is glut'o'n.
—El mal'bon'a lign'o vi'a barel'o, li dir'is al Åke. Vi'a bier'o jam gust'as je lign'o.
—Bier'o, kiu sufiĉ'e bon'gust'is al reĝ'o Harald, pov'as sufiĉ'e bon'gust'i al vi, koler'e respond'is Åke. Sed tio'n mi promes'as al vi, ke vi ne bezon'os trink'i pli da tiu spec'o.
Pro tiu'j vort'o'j la vir'o'j rid'is, sed Orm etend'is al li la sitel'o'n ŝajn'ig'ant'e ne'kompren'o'n.
—Mem gust'um'u, ĉu mi ne prav'as, li dir'is.
Sid'ant'e Åke akcept'is la sitel'o'n. Post kiam li ĝi'n lev'is ĝis la buŝ'o, Orm frap'is ĝi'a'n fund'o'n per pied'bat'o, tiel ke la vang'o'j fend'iĝ'is kaj la menton'o fal'is mal'supr'e'n sur la brust'o'n.
—Ĉu vi rimark'as la lign'o'gust'o'n? dir'is Orm; kaj sam'moment'e li el'tir'is si'a'n glav'o'n kaj hak'is vir'o'n, kiu sid'is plej proksim'e kaj ĵus ek'star'is.
La vir'o'j ĉirkaŭ la fajr'o surpriz'iĝ'is je tio kaj apenaŭ en'man'ig'is si'a'j'n arm'il'o'j'n, antaŭ ol Toke kaj Rapp de mal'antaŭ'e si'n ĵet'is sur ili'n; kaj post tio ne rest'is la ili mult'e da temp'o por montr'i si'a'n kapabl'o'n.
Krom Åke kvar est'is mort'ig'it'a'j, du fuĝ'is en la arb'ar'o'n, kaj la rest'ant'a'j kvin est'is pel'it'a'j sur la ŝip'o'n kaj prepar'is si'n por defend'i si'n tie.
Orm kri'is al ili, ke ili for'ĵet'u si'a'j'n arm'il'o'j'n; tiam li indulg'os al ili viv'o'n. Ili hezit'is je tio.
—Ni ne pov'as sci'i, ĉu vi ten'os vi'a'n vort'o'n, ili dir'is.
—Tiel est'as, li dir'is; sed vi pov'as esper'i, ke mi ne est'as sam'e perfid'a kiel vi mem.
Ili inter'konsil'iĝ'is kaj opini'is, ke tio ne don'as al ili grand'a'n sekur'ec'o'n; ili prefer'us, ili dir'is, for'ir'i kun si'a'j arm'il'o'j kaj las'i al Orm la ŝip'o'n kaj ĉio'n ali'a'n.
—Do mi anstataŭ'e don'as al vi tiu'n sekur'ec'o'n, dir'is Orm, ke vi ĉiu'j est'os mort'ig'it'a'j tie, ke vi star'as, se vi ne tuj obe'as. Kaj ebl'e tio est'as pli oportun'a por vi.
Tio'n dir'int'e li paŝ'is sur la ŝip'o'n kaj ir'is kontraŭ ili, ne atend'ant'e Toke kaj Rapp. Perd'int'a la helm'o'n pro ŝton'ĵet'o, koler'okul'a kaj kun Blu'lang'o sang'a en si'a man'o, li al'ir'is ili'n kvazaŭ por pun'i hund'o'j'n; kaj nun ili obe'is al li kaj ĵet'is si'a'j'n arm'il'o'j'n dir'ant'e malic'a'j'n vort'o'j'n pri Åke; ĉar ili est'is sen'kuraĝ'a'j pro tio, ke ĉio ir'is ali'e ol tiu est'is dir'int'a al ili.
Est'is nun krepusk'o kaj la vent'o fort'e blov'is, sed laŭ Orm ne est'is konsil'ind'e rest'i en tiu lok'o. Ĉar, li dir'is, baldaŭ ven'os tumult'e du'on'kanton'o da selandanoj por re'kapt'i la propr'aĵ'o'n de reĝ'o Harald. Tial ili nun dev'as el'prov'i si'a'n bon'ŝanc'o'n sur la mar'o, en mal'lum'o kaj sever'a veter'o kaj kun tro mal'mult'e da brak'o'j, pro tiu okaz'int'aĵ'o, kies sekv'o'j'n ili cert'e long'e rimark'os.
Nun ili si'n urĝ'is kaj transport'is sur la ŝip'o'n nutr'aĵ'kest'o'n kaj bier'barel'o'n; la vir'in'o silent'e plor'is kaj klak'is per la dent'o'j antaŭ tia vojaĝ'o, sed ven'is sen plend'o. Per si'a glav'o Orm gard'is la kapt'it'o'j'n, kiu'j'n ili met'is ĉe la rem'il'o'j'n, dum Toke kaj Rapp lev'is la bier'o'n sur la ŝip'o'n; Toke est'is mal'lert'a kaj fuŝ'man'a, kaj Orm kri'is al ili, ke ili rapid'u.
—Far'iĝ'as ŝmir'e, kie mi pren'as, kaj la fingr'o'j glit'as, dir'is mal'gaj'e Toke; ĉar mi'a man'o est'as dis'tranĉ'it'a.
Orm neniam li'n aŭd'is tiel deprim'it'a. Li'a glav'o'man'o est'is dis'tranĉ'it'a apud la long'a fingr'o, tiel ke la fingr'o'j dis'montr'is du'op'e.
—Sang'o ne mank'as al mi, dir'is Toke; sed por rem'ad'o la man'o mal'bon'e taŭg'as ĉi'vesper'e; kaj tio est'as mal'oportun'a, ĉar est'os neces'a'j pen'o'j por el'ir'i el la golf'o.
Li lav'is la man'o'n en la akv'o kaj si'n turn'is al la vir'in'o.
—Vi, kompat'ind'a, jam help'is al mi mult'o'n mal'ord'ig'i, li dir'is, sed pov'as est'i, ke vi mal'pli kaŭz'is ol mi; nun mi vid'u, ĉu vi ankaŭ en tio ĉi pov'as mi'n help'i.
La vir'in'o viŝ'is al si la larm'o'j'n kaj li'n al'paŝ'is. Ŝi mal'laŭt'e ĝem'is, kiam ŝi vid'is kiel grand'a est'as la vund'o, sed montr'is kapabl'o'n pri'zorg'ant'e ĝi'n. Plej mult'e ŝi dezir'us hav'i vin'o'n por lav'ad'o kaj arane'aĵ'o'n por sur'met'o, sed mank'e de ili ŝi help'is si'n per akv'o kaj gramin'o'j kaj maĉ'it'a pan'o, kaj post tio ŝi fort'e bandaĝ'is per stri'o'j, kiu'j'n ŝi ŝir'is de si'a ĉemiz'o.
—Eĉ la plej sen'util'a pov'as ek'serv'i util'e, dir'is Orm; kaj nun ni ambaŭ est'as mal'dekstr'aman'a'j.
Est'is rimark'ebl'e en li'a voĉ'o, ke li'a koler'o al Toke mal'kresk'is.
Ili nun for'bord'iĝ'is kun sep rem'ant'o'j kaj kun Toke ĉe la direkt'il'o; kaj el'ir'i el la golf'o kaj ĉirkaŭ'rem'i la ter'lang'o'n est'is pen'o pli sever'a ol Orm iam spert'is, post kiam li sid'is rem'sklav'o. Li ten'is lanc'o'n pret'a por mark'i la unu'a'n el la kapt'it'o'j, kiu ne montr'us diligent'o'n; kaj kiam rem'il'o glit'is en akv'o'val'o, kiu antaŭ'is ond'o'n, kaj la rem'ant'o fal'is sur'dors'e, tiam ĉi last'a rapid'e ek'sid'is kaj re'kapt'is la rem'il'o'n. La vir'in'o kaŭr'is ĉe la pied'o'j de Toke kaj kovr'is la okul'o'j'n pro tim'o kaj mizer'o. Toke ŝi'n puŝ'is per la pied'o kaj ordon'is al ŝi pren'i la ĉerp'sitel'o'n kaj est'i util'a. Sed kvankam ŝi klopod'is li'n obe'i, ŝi neni'o'n kapabl'is, kaj la ŝip'o est'is du'on'e plen'a de akv'o, kiam ili fin'e est'is pas'int'a'j la ter'lang'o'n kaj lev'int'a'j la vel'o'n kaj pov'is ek'ĉerp'i.
Nun ili driv'is dum la tut'a nokt'o sub la ŝtorm'o, kaj Orm mem star'is ĉe la direkt'il'o. Ebl'is al li nur direkt'i la ŝip'o'n nord'orient'e'n kaj esper'i, ke ĝi ne est'os ĵet'at'a kontraŭ la bord'o'n antaŭ la tag'iĝ'o. Neni'u hav'is grand'a'n esper'o'n tra'viv'i tia'n veter'o'n, kiu est'is pli sever'a ol io, kio'n ili spert'is vojaĝ'ant'e al Irlando; kaj Rapp dir'is: —Jen est'as nun kvin kapt'it'o'j sur la ŝip'o, sen'arm'il'a'j kaj tut'e sub ni'a man'o. Ĉu ili ankoraŭ'foj'e util'os ĉe la rem'il'o'j ne est'as cert'e; sed ili pov'as util'i al ni kviet'ig'ant'e la veter'o'n, se ni ili'n don'os al la mar'popol'o.
Toke dir'is, ke tiu plan'o ŝajn'as al li bon'a kaj just'a, sed ke oni komenc'e ebl'e pov'us met'i lim'o'n je unu aŭ du kaj vid'i, ĉu tio help'os.
Sed Orm dir'is, ke neni'o tia est'as far'ebl'a je la kvin kapt'it'o'j, ĉar li promes'is al ili, ke li indulg'os la viv'o'n.
—Kaj se vi, Toke, iu'n vol'as don'i al la mar'popol'o, li dir'is, mi ne sci'as el'turn'o'n ali'a'n, ol ke vi don'u vi'a'n vir'in'o'n. Kaj pov'us est'i avantaĝ'e por ni ĉiu'j liber'iĝ'i de person'o, kiu kaŭz'is al ni tiom da damaĝ'o.
Sed Toke dir'is, ke tiel ne okaz'os dum li viv'os kaj ankoraŭ hav'as unu man'o'n taŭg'a'n por lev'i la glav'o'n.
Neni'o'n pli'a'n ili parol'is pri tio. Tag'e ven'is grand'a pluv'o, kiu est'is kvazaŭ fum'o ĉirkaŭ ili, kaj la ŝtorm'o komenc'is kviet'iĝ'i. Kiam hel'iĝ'is, ili vid'is la bord'o'n de Hal'land kaj lac'a'j ating'is river'buŝ'o'n kun la ŝip'o akv'o'plen'a kaj la vel'o ŝir'it'a.
—Ĉi tiu'j tabul'o'j mi'n port'is de la tomb'o de Sankt'a Jakobo ĝis tie ĉi, dir'is Orm, kaj ĝis hejm'e long'a distanc'o ne rest'as. Sed mi re'ven'as hejm'e'n sen la kol'ĉen'o kaj sen la sonor'il'o de Jakobo; kaj grand'a'n profit'o'n mi ne gajn'is for'don'ant'e ili'n dum'voj'e.
—Unu glav'o'n kaj unu ŝip'o'n vi port'as hejm'e'n de vi'a vojaĝ'o, dir'is Toke, kaj unu glav'o'n kaj unu vir'in'o'n mi hav'as; kaj tiel bon'e ne fin'iĝ'is por mult'a'j el tiu'j, kiu'j rem'is kun Krok.
—La koler'o de grand'a reĝ'o ankaŭ akompan'as ni'n hejm'e'n, dir'is Orm; kaj akir'aĵ'o'n pli mal'bon'a'n neni'u pov'as kun'port'i.
Nun la pen'o'j kaj kontraŭ'o'j de la vojaĝ'o pas'is; la kvin kapt'it'o'j'n ili al'bord'ig'is kaj permes'is al ili for'kur'i; kaj kiam ili post tio ripoz'is kaj ripar'is la ŝip'o'n kaj la vel'o'n, ili ricev'is bel'a'n veter'o'n kaj vel'ad'is kun mal'fort'a vent'o sud'e'n laŭ la bord'o. Eĉ la vir'in'o nun montr'is brav'a'n anim'o'n kaj pov'is asist'i en io kaj ali'a, tiel ke Orm trov'is, ke li pov'as ŝi'n toler'i pli bon'e ol antaŭ'e.
En la vesper'o ili al'bord'iĝ'is apud la plat'a'j rok'o'j sub la bien'o de Tost'e, kie star'is la ŝip'o'j de Krok, kiam ili last'e vid'is la lok'o'n, kaj ili laŭ'ir'is la voj'et'o'n ĝis la bien'o. Orm ir'is unu'a. Post kelk'a distanc'o la voj'et'o pas'is rapid'flu'a'n river'et'o'n; tie trov'iĝ'is pont'et'o el tri trunk'o'j.
Orm dir'is: —Atent'u la mal'dekstr'a'n. Ĝi est'as putr'a kaj glit'ig'a.
Post tio li rigard'is la trunk'o'n kaj dir'is: —Ĝi est'is putr'int'a jam long'e antaŭ ol mi for'ir'is, kaj ĉiu'foj'e, kiam mi'a patr'o pas'is ĉi tie, li dir'is, ke ĝi est'u ripar'it'a plej'ebl'e baldaŭ.
Kaj ĝi ankoraŭ ne est'as ripar'it'a, kaj ĝi ankaŭ ne mal'supr'e'n'fal'is, kaj tamen ŝajn'as al mi, ke mi long'e est'is for. Do ebl'e ankaŭ la mal'jun'ul'o viv'as.
Post ankoraŭ iom'a distanc'o trov'iĝ'is nest'o de cikoni'o en alt'a arb'o; star'is cikoni'o en la nest'o. Orm halt'is kaj fajf'is, kaj la cikoni'o frap'is per la flug'il'o'j kaj klak'ig'is la bek'o'n.
—Ĝi mi'n re'kon'as, dir'is Orm, kaj est'as la sam'a cikoni'o; kaj nun ŝajn'as al mi, ke ni hieraŭ inter'parol'is, ĝi kaj mi.
Post tio ili pas'is tra bar'il'a krad'pord'o. Orm dir'is: —Zorg'e ferm'u la pord'o'n; ĉar mi'a patr'in'o aflikt'iĝ'as, kiam la ŝaf'o'j el'kur'as, kaj la vesper'manĝ'o far'iĝ'as mal'pli bon'gust'a, kiam ŝi koler'as.
Hund'o'j ek'boj'is, kaj dom'an'o'j star'is gvat'ant'e ĉe la pord'o, kiam ili proksim'iĝ'is al la bien'o. Vir'in'o tra'puŝ'is al si voj'o'n inter la vir'o'j kaj ven'is al ili renkont'e. Est'is Åsa. Ŝi est'is pal'a, sed ceter'e aspekt'is sam'e vigl'a kiel antaŭ'e.
—Nun mi re'ven'is, dir'is Orm.
—Orm! ŝi dir'is, kaj ŝi'a voĉ'o trem'is. Post tio ŝi al'don'is: Di'o mi'n aŭd'is kvankam long'e atend'ig'is.
—Ŝajn'as, ke li mult'a'j'n dev'as aŭskult'i nun'temp'e, dir'is Orm; sed ne'atend'it'a tio est'is, ke vi krist'an'iĝ'is.
—Mi est'is sol'a, dir'is Åsa; sed nun ĉio est'as bon'a.
—Ĉu vi'a'j vir'o'j jam for'vel'is? Orm demand'is.
—Neniu'j rest'as al mi, ŝi dir'is. Odd mal'aper'is en la jar'o post vi; kaj Tost'e mort'is antaŭ tri jar'o'j, en tiu sam'a vintr'o, kiam la grand'a brut'mal'san'o furioz'is. Sed mi pov'is viv'i, post kiam mi lern'is la ver'o'n de la krist'an'o'j; ĉar mi sci'is, ke vi re'ven'os pro mi'a'j preĝ'o'j.
—Est'as mult'o pri kio parol'i, dir'is Orm, sed est'us bon'e antaŭ'e manĝ'i. Ĉi tiu'j est'as mi'a'j vir'o'j; sed la vir'in'o est'as fremd'land'a kaj ne mi'a.
Åsa dir'is, ke Orm nun est'as la mastr'o de la bien'o kaj ke ĉiu'j li'a'j amik'o'j est'as ŝi'a'j amik'o'j, kaj ili ricev'is regal'o'n plej bon'a'n; larm'o'j est'is en ŝi'a'j okul'o'j, kiam ŝi al'port'is manĝ'aĵ'o'n tia'n, pri kiu ŝi sci'is, ke Orm ĝi'n ŝat'as plej mult'e. Mult'o est'is rakont'ind'a, tiel ke sufiĉ'is por plur'a'j vesper'o'j; sed neni'o est'is dir'it'a pri tio, kiel Toke akir'is si'a'n vir'in'o'n, ĉar Orm ne vol'is nebul'ig'i la ĝoj'o'n de si'a patr'in'o tuj post la hejm're'ven'o. Åsa tuj ek'ŝat'is Toke kaj fleg'is li'a'n dis'hak'it'a'n man'o'n kun grand'a zorg'em'o, tiel ke ĝi baldaŭ komenc'is kurac'iĝ'i; kaj kontraŭ Mirah ŝi est'is patr'in'ec'a kaj tener'a malgraŭ tio, ke ili ne mult'e pov'is inter'parol'i, kaj laŭd'is ŝi'a'n bel'ec'o'n kaj nigr'a'j'n har'o'j'n. Ŝi opini'is domaĝ'e, ke Orm kaj li'a societ'o ne vol'is dank'i al Di'o kun'e kun ŝi pro la sukces'a hejm're'ven'o; sed ŝi est'is tro ĝoj'a por mal'bon'humor'iĝ'i pro tio, kaj dir'is, ke kaj Orm kaj la ali'a'j pli bon'e kompren'os, kiam ili ating'os pli matur'a'n aĝ'o'n.
Orm komenc'e si'n sent'is iom fremd'a antaŭ Åsa pro ŝi'a'j ĝoj'o kaj mild'ec'o; kaj nur en la ses'a tag'o li ek'aŭd'is ŝi'n per akr'a lang'o atak'i la serv'ist'in'o'j'n kaj opini'is, ke ŝi komenc'as de'nov'e simil'i al si mem.
Inter Orm kaj Toke est'is pac'o kaj neni'o'n ili dir'is pri Ylva. Kiam ili rakont'is al Åsa pri tio, kio okaz'is al ili post la ek'vojaĝ'o de Krok, Orm sent'is la mal'nov'a'n amik'ec'o'n al Toke kaj mult'o'n dir'is laŭd'e pri li; sed kiam li ek'pens'is pri Ylva, li'a humor'o ŝanĝ'iĝ'is kaj la vid'o de Toke kaj li'a vir'in'o li'n mal'plej mult'e ĝoj'ig'is. Mirah nun tag'o'n post tag'o ĉiam pli bel'iĝ'is kaj rid'is kaj kant'is; ŝi kaj Toke sent'is tia'n komfort'o'n kun'e, ke ili mal'mult'e rimark'is la ĉagren'o'j'n de ali'a'j. Åsa kred'is, ke ili ricev'os bel'a'j'n infan'o'j'n kun'e, kaj Mirah sun'e rid'et'is kaj dir'is, ke ili far'as kiom ebl'as por tio'n akcel'i. Åsa dir'is, ke ŝi nun intenc'as serĉ'i edz'in'o'n al Orm kiel ebl'e plej fru'e, sed Orm kun morn'a mien'o respond'is, ke urĝ'o ne neces'as.
Pro la stat'o de la afer'o'j Toke ne pov'is daŭr'ig'i si'a'n hejm're'ir'o'n sur la mar'o, kiam reĝ'o Harald trov'iĝ'is apud Skanör; li decid'is ir'i sur la ter'o al Lister, sol'a kun la vir'in'o (ĉar Rapp rest'is ĉe Orm), kaj aĉet'is ĉeval'o'j'n por la marŝ'o. Fru'e maten'e ili for'ir'is kaj Orm ili'n akompan'is laŭ cert'a distanc'o por montr'i al ili la ĝust'a'n voj'o'n.
—Tie ĉi ni dis'ir'as, dir'is Orm; kaj bon'a'n vojaĝ'o'n mi pov'as dezir'i al vi. Sed kio post'e ven'os, pri tio est'as mal'facil'e diven'i favor'e; ĉar reĝ'o Harald serĉ'os vi'n, kie ajn vi vi'n trov'os.
—Est'as ni'a sort'o, dir'is Toke, ke ni hav'as mal'bon'a'j'n rilat'o'j'n kun reĝ'o'j, kvankam ni est'as sam'e pac'am'a'j kiel ali'a'j. Almansur kaj reĝ'o Sven kaj reĝ'o Harald: por ni fin'iĝ'is sam'e kun ili ĉiu'j, kaj kiu al ili port'us ni'a'j'n kap'o'j'n, tiu est'us riĉ'e kompens'it'a. Sed mi tamen klopod'os konserv'i la mi'a'n.
Per tio ili dis'ir'is. Toke kaj Mirah rajd'is orient'e'n kaj mal'aper'is inter la arb'o'j; kaj Orm re'rajd'is al la bien'o por rakont'i pri la mal'pac'o, kiu pro la koler'o de reĝ'o Harald ili'n minac'os.
D U A P A R T O En la regn'o de reĝ'o Ethelred
En tiu printemp'o mult'a'j ŝip'o'j est'is ĉarpent'it'a'j laŭ la bord'o'j de la Nord'o, kaj kil'o'j de long'e sek'iĝ'ant'a'j est'is gudr'at'a'j; golf'o'j kaj mar'kol'o'j el'sput'is ŝip'ar'o'j'n, port'ant'a'j'n en si reĝ'o'j'n kaj ties koler'o'j'n; kaj dum tiu somer'o grand'a mal'kviet'o est'is sur la mar'o'j.
Styrbjörn fru'e rem'is nord'e'n sur la Balt'a Mar'o kun mult'a'j ŝip'o'j, kun ŝip'an'o'j el Jomsburgo, Bornholmo kaj Skanio, kaj si'n direkt'is en lag'o'n Mälaren kaj ven'is al la eben'aĵ'o apud Upsal'o; tie lev'iĝ'is batal'o inter li kaj reĝ'o Erik. Tie li fal'is komenc'e de la batal'o; kaj oni dir'is, ke li fal'is rid'ant'e. Ĉar kiam li vid'is la batal'ant'ar'o'n de la sveoj marŝ'i antaŭ'e'n ar'iĝ'int'e laŭ antikv'a kutim'o, mal'antaŭ ĉeval'kap'o'j alt'e port'at'a'j sur stang'o'j, kaj kun reĝ'o Erik mem en mal'nov'a sankt'a bov'tir'at'a ĉar'o en la mez'o de la formaci'o, li ĵet'klin'is la kap'o'n mal'antaŭ'e'n kaj larĝ'e ek'rid'is; kaj en tiu moment'o lanc'o penetr'is inter barb'o kaj ŝirm'il'rand'o kaj traf'is li'n en la kol'o. Tiam nul'iĝ'is la kuraĝ'o de li'a'j batal'ant'o'j, kaj kelk'a'j tuj fuĝ'is; kaj tie reĝ'o Erik grand'e venk'is.
Post'e reĝ'o Sven Dubarba vel'is sud'e'n inter la dan'a'j insul'o'j, kun ŝip'o'j el Fueno kaj Jutlando, por kapt'i reĝ'o'n Harald, kiu sid'is kalkul'ant'e haring'o-mon'o'n en Skanör; ĉar reĝ'o'n Sven nun jam tro ted'is tio, ke li'a patr'o ĉiam plu rifuz'is mort'i. Sed reĝ'o Harald eskap'is al Bornholmo kaj sukces'is tie kolekt'i ŝip'o'j'n; kaj inter tiu'j du nun lev'iĝ'is akr'a'j batal'o'j, ĝis reĝ'o Harald vund'iĝ'is kaj fuĝ'is al Jomsburgo.
Tiam reg'is kverel'o en mult'a'j region'o'j de la Dan'a regn'o; ĉar mult'a'j si'n ten'is al reĝ'o Harald, ali'a'j sekv'is reĝ'o'n Sven; kaj ali'a'j vol'is akcel'i si'a'n propr'a'n fortun'o'n, kiam la land'o si'n etend'is sen'mastr'a inter milit'ant'a'j reĝ'o'j.
Sed kiam la somer'o flor'ad'is, reĝ'o Erik de Upsal'o ven'is, kun pli grand'a batal'ant'ar'o ol sur'mar'ig'is dum long'a temp'o la sveoj, kaj pel'is antaŭ si la rest'aĵ'o'j'n de la ŝip'ar'o de Styrbjörn, kiu rab'ad'is li'a'j'n bord'o'j'n por venĝ'i si'n pro la mort'o de si'a mastr'o. Li vol'is si'n venĝ'i kaj kontraŭ reĝ'o Harald kaj kontraŭ reĝ'o Sven pro la asist'o, kiu'n ili don'is al Styrbjörn; kaj al mult'a'j ŝajn'is, ke apenaŭ valor'as la pen'o'n kontraŭ'star'i tiu'n, kiu super'venk'is Styrbjörn kaj kiu'n oni komenc'is nom'i Mult'venk'a. Li post'sekv'is reĝ'o'n Sven, kiam tiu re'tir'iĝ'is al la insul'o'j kaj al Jutlando, kaj kie'n li al'ven'is, tie li en'ofic'ig'is si'a'j'n propr'a'j'n jarlojn. Dis'kur'is nun baldaŭ la fam'o, ke reĝ'o Harald pro si'a'j vund'o'j mort'is kiel sen'land'a rifuĝ'int'o en Jomsburgo, for'las'it'a de tiu bon'ŝanc'o, kiu antaŭ'e ĉiam li'n akompan'is; sed inter la du ali'a'j la batal'o kontinu'is. Reĝ'o Erik super'reg'is, sed reĝ'o Sven obstin'e kontraŭ'is. Oni dir'is, ke la re ̧bieno en Jellinge foj'e est'is en la man'o de unu, foj'e en la man'o de la ali'a; sed oni opini'is plej kred'ebl'e, ke reĝ'o Sven est'is tiu, kiu unu'a mal'ferm'is la arĝent'kest'o'j'n de reĝ'o Harald.
En Skanio sid'is grand'bien'ul'o'j, kiu'j mal'mult'e em'is si'n miks'i en ĉio'n tio'n ĉi, kaj prefer'is, ke la reĝ'o'j mem regul'ig'u la afer'o'j'n inter si, por ke ili mem si'n okup'u per afer'o'j pli profit'a'j. Inter tiu'j est'is Thorkel Höge, kiu ne vol'is est'i parti'an'o de reĝ'o Sven kaj eĉ mal'pli vol'is akcept'i ŝrump'int'a'n potenc'o'n sub reĝ'o Erik. Li dis'send'is mesaĝ'o'n al ĉef'ul'o'j kaj grand'bien'ul'o'j, ke li intenc'as for'vel'i ekster'land'e'n, al Fris'land'o kaj Angl'o'land'o, se li trov'os kontent'ig'a'n akompan'ant'ar'o'n.
Mult'a'j konsent'is pri tiu plan'o, ĉar Thorkel est'is ŝat'at'a ĉef'ul'o, kaj oni konsider'is li'a'n bon'ŝanc'o'n favor'a ek'de tiam, kiam li evit'is viv'perd'o'n en Hjörungavåg. Ankaŭ sen'mastr'ul'o'j de la ekspedici'o de Styrbjörn, kiu'j evit'is reĝ'o'n Erik, al'iĝ'is al li, kaj baldaŭ li kun du'dek du ŝip'o'j si'n trov'is en la Sundo ĉe insul'o Hven, sed tamen ne opini'is si'n sufiĉ'e fort'a por for'vel'i.
Unu el tiu'j, kiu'j tie al'iĝ'is al li, est'is Orm la Ruĝ'a, fil'o de Tost'e de Kullen, kun grand'a kaj bon'e hom'ekip'it'a ŝip'o; li'n Thorkel ek'kon'is dum la jul'festen'o ĉe reĝ'o Harald kaj li'n salut'is kun ĝoj'o.
Jam post ne long'e Orm ted'iĝ'is sid'ant'e hejm'e, reg'ant'e super bov'in'o'j kaj serv'ist'o'j; kaj est'is al li mal'facil'e dum long'a temp'o sent'i komfort'o'n kun'e kun Åsa malgraŭ tio, ke ŝi ĉiam bon'vol'is al li. Antaŭ ŝi li daŭr'e est'is nur du'on'kresk'int'a knab'o, kaj ŝi konstant'e li'n super'ŝut'is per bon'a'j konsil'o'j, kvazaŭ li mem hav'us mal'mult'e da prudent'o. Dir'i al ŝi, ke li jam de long'e hav'as kutim'o'n decid'i kaj por si kaj por ali'a'j, ne efik'is; kaj ŝi'a fervor'o li'n krist'an'ig'i kaj proviz'i per edz'in'o ne pli'bon'ig'is li'a'n komfort'o'n.
La sci'ig'o pri la mort'o de reĝ'o Harald est'is grand'a mal'pez'iĝ'o por ili ambaŭ; ĉar kiam Åsa unu'e aŭd'is, kiel Toke hav'ig'is al si la vir'in'o'n, ŝi'n kapt'is tim'o, kaj ŝi opini'is, ke ili vend'u la bien'o'n kaj trans'mov'iĝ'u al ŝi'a ge'patr'a hered'aĵ'o en la arb'ar'o'j ĉe la lim'o de Smolando, por tiel est'i pli sekur'a'j kontraŭ la man'o de reĝ'o Harald. Tiu tim'o mal'aper'is kun reĝ'o Harald; sed si'a'j'n pens'o'j'n pri Ylva Orm ne pov'is mal'aper'ig'i, kaj tiu'j li'n plej mult'e ĉagren'is. Li oft'e si'n demand'is, kia est'as ŝi'a fart'o post la mort'o de reĝ'o Harald; ĉu reĝ'o Sven nun far'as aranĝ'o'j'n por ŝi'n edz'in'ig'i al iu el si'a'j berserk'o'j; aŭ ĉu ŝi fal'is en la man'o'j'n de la sveoj, kio ne ŝajn'is al li pli bon'a. Est'ant'e mal'amik'o de reĝ'o Sven, li sci'is neni'a'n rimed'o'n por ŝi'n re'trov'i, mal'plej dum mal'pac'o reg'as ĉirkaŭ la insul'o'j.
Neni'o'n pri Ylva li dir'is al Åsa por evit'i ĉiu'n sen'util'a'n babil'ad'o'n atend'ebl'a'n pri tio. Sed el tio li mal'grand'a'n gajn'o'n tir'is; ĉar Åsa hav'is sci'o'n pri plur'a'j jun'ul'in'o'j en la region'o konven'a'j por li, kaj ili'a'j patr'in'o'j pens'is sam'e kiel ŝi kaj vizit'is kun si'a'j fil'in'o'j, montr'ant'e ili'n nov'e'lav'it'a'j kaj kun ruĝ'a'j silk'faden'o'j en la har'plekt'aĵ'o'j. Ili volont'e ven'is kaj sid'is alt'mam'a'j kun tint'ant'a'j ornam'aĵ'o'j kaj kaŝ'e li'n lar ̧okule rigard'is; sed la fervor'o de Orm rest'is ne'rimark'ebl'a, ĉar neni'u simil'is al Ylva nek est'is gaj'humor'a kaj vort'vigl'a kiel ŝi; kaj baldaŭ Åsa sen'pacienc'iĝ'is kaj opini'is, ke pli mal'facil'e est'as li'n kontent'ig'i ol eĉ Odd mem.
Kaj tial, kiam ven'is la sci'ig'o, ke Thorkel ir'os ekster'land'e'n gvid'ant'e mult'hom'a'n ekspedici'o'n, Orm ne est'is tre tuŝ'at'a de la larm'o'j de Åsa, sed tuj hav'ig'is al si bon'a'n ŝip'o'n kaj al'vok'is vir'o'j'n en la region'o. Ĉiu'j sci'is, ke li est'as mult'vojaĝ'int'a hom'o, kiu hejm'e'n'port'is abund'o'n da or'o, kaj tial ne est'is mal'facil'e por li hav'ig'i al si elekt'it'a'j'n ŝip'an'o'j'n. Li dir'is al Åsa, ke li ver'ŝajn'e ne rest'os for sam'e long'e ĉi'foj'e kiel la antaŭ'a'n foj'o'n, kaj post tio li ĉes'os ekspedici'i kaj serioz'e kultiv'ad'os la ter'o'n. Åsa plor'is kaj dir'is, ke ŝi ne pov'os viv'i en tia'j mal'ĝoj'o kaj for'las'it'ec'o; sed li dir'is, ke ŝi viv'os mult'e pli long'e ol li kaj help'os verg'i li'a'j'n ge'nep'o'j'n. Tiam ŝi plor'is eĉ pli, kaj tiel ili dis'ir'is, kaj Orm vel'ad'is al Thorkel.
Dum Thorkel nun ankoraŭ atend'ad'is vent'o'n, al'ven'is du'dek ok ŝip'o'j rem'at'a'j de sud'e, kaj emblem'o'j kaj ŝip'pru'o'j montr'is, ke ili est'as sveoj. Est'is kviet'a veter'o, konven'a por batal'o, kaj ambaŭ parti'o'j si'n pret'ig'is; sed Thorkel vok'is al la fremd'ul'o'j kaj dir'is, kiu li est'as kaj ke li vol'as parol'i kun ili'a ĉef'ul'o. Ili hav'is du egal'e brav'a'j'n ĉef'ul'o'j'n; unu nom'iĝ'is Jostein kaj ven'is de Uplando, la ali'a nom'iĝ'is Gudmund kaj est'is ostrogot'o. Ili ven'is por help'i reĝ'o'n Erik rab'i en Dan'land'o, kaj ili demand'is al Thorkel, kio'n pli li vol'as sci'i.
—Se ni batal'os, dir'is Thorkel, la venk'ont'o mal'mult'o'n profit'os, sed sufer'os hom'perd'o'j'n, kvankam est'as kred'ebl'e, ke mi venk'os.
—Ni hav'as kvin ŝip'o'j'n pli ol vi, dir'is la nov'e'ven'int'o'j.
—Mi'a'j hom'o'j ripoz'is kaj ĵus maten'manĝ'is, dir'is Thorkel, sed vi'a'j lac'iĝ'is pro rem'ad'o, kaj tiam mal'kresk'as la lert'o kun lanc'o'j kaj glav'o'j. Sed ni pov'us ag'i en ali'a manier'o, kiu est'us util'a por ni ĉiu'j; ĉar ekzist'as lok'o'j, kie rab'ad'o est'as pli profit'a ol en Dan'land'o.
—Ni ven'is por help'i al reĝ'o Erik, dir'is la uplandano.
—Tiel est'as, dir'is Thorkel; kaj se mi batal'os kontraŭ vi, mi est'os sam'e help'a al reĝ'o Sven. Sed se ni ne batal'os, sed vel'os kun'e ĝis kie mult'o est'as gajn'ebl'a, tiam ni ambaŭ far'os sam'e mult'e por ni'a'j reĝ'o'j, kiel se ni hak'us unu la ali'a'n tie ĉi; ĉar en tiu okaz'o ni ĉiu'j est'os for; kaj tamen est'os tiu diferenc'o, ke ni rest'os viv'ant'a'j kun riĉ'aĵ'o'j antaŭ ni.
—Vi bel'e plekt'as vi'a'j'n vort'o'j'n, dir'is Gudmund, kaj prudent'o est'as en ili; est'as ind'e, ke ni pli intim'e parol'u pri tio.
—Pri vi du mi aŭd'is, ke vi est'as grand'a'j ĉef'ul'o'j kaj honest'a'j hom'o'j, dir'is Thorkel, kaj tial mi ne tim'as perfid'o'n, se ni renkont'iĝ'os por inter'parol'o.
—Mi kon'as vi'a'n frat'o'n Sigvalde, dir'is Jostein; sed mi aŭd'is mult'a'j'n dir'i, ke vi, Thorkel, ne est'as tia kiel li.
Nun oni decid'is, ke ili renkont'iĝ'u sur la insul'o por inter'parol'o, sur la strand'o sub la krut'aĵ'o, vid'ebl'e de la ŝip'o'j: Jostein kaj Gudmund, ĉiu kun tri ŝip'an'o'j en akompan'o, kaj Thorkel kun kvin, ĉiu'j port'ant'a'j glav'o'j'n, sed sen ĵet'arm'il'o'j. Tiel okaz'is; kaj de la ŝip'o'j oni vid'is, kiel ili komenc'e star'is iom distanc'e unu de la ali'a'j, ĉiu kun si'a'j ŝip'an'o'j proksim'e mal'antaŭ si. Sed post'e Thorkel dis'port'ig'is bier'o'n kaj lard'o'n kaj pan'o'n; kaj baldaŭ oni vid'is ili'n sid'i kun'e kaj konfidenc'e inter'parol'i. Ju pli Jostein kaj Gudmund pri'pens'is la propon'o'n de Thorkel, des pli bon'a ĝi ŝajn'is al ili; kaj Gudmund baldaŭ konsent'is la afer'o'n. Jostein komenc'e kontraŭ'star'is kaj dir'is, ke reĝ'o Erik hav'as koler'em'a'n humor'o'n al tiu'j, kiu'j li'n mal'obe'as; sed Thorkel mult'e parol'is pri la bon'a'j konjunktur'o'j por mar'vetur'ant'o'j okcident'e'n, kaj Gudmund opini'is, ke nur kiam bezon'o de tio montr'iĝ'os, est'os konven'a hor'o por mal'trankvil'ig'i si'n pro la humor'o de reĝ'o Erik. Ili far'is inter'konsent'o'n pri tio, kia'j est'u potenc'o kaj gvid'ad'o dum la ekspedici'o, kaj kiel ili divid'os inter si la pred'o'n, por ke neniu'j kverel'o'j lev'iĝ'u; kaj Gudmund dir'is, ke lard'o kaj babil'ad'o kaŭz'as fort'a'n soif'o'n kaj laŭd'is la bier'o'n de Thorkel. Thorkel sku'is la kap'o'n kaj dir'is, ke cert'e neni'a'n pli bon'gust'a'n li pov'as regal'i nun, sed ĝi tamen ne est'as kompar'ebl'a kun la bier'o en Angl'o'land'o, kie la plej bon'kvalit'a malto trov'iĝ'as; kaj Jostein dev'is konsent'i tio'n, ke tiu land'o valor'us vizit'o'n. Post'e ili prem'is al si la man'o'j'n promes'ant'e akompan'o'n kaj vort'plen'um'o'n; kaj post kiam ili re'ven'is sur la ŝip'o'j'n, tri ŝaf'o'j est'is buĉ'it'a'j sur la pru'o'j de la ĉef'ul'a'j ŝip'o'j kiel ofer'aĵ'o'j al la mar'est'aĵ'o'j por veter'bon'ŝanc'o kaj prosper'a vojaĝ'o. Ĉiu'j est'is tre kontent'a'j pri la decid'o'j; kaj la reputaci'o de Thorkel, kiu jam est'is bon'a inter li'a'j ŝip'an'o'j, kresk'is eĉ pli pro la prudent'o, kiu'n li montr'is tie.
Ankoraŭ kelk'a'j ŝip'o'j ven'is al Thorkel, skaniaj kaj hal'land'a'j; kaj kiam la vent'o far'iĝ'is favor'a, la ŝip'ar'o for'vel'is kun kvin'dek kvin vel'o'j, kaj rab'ad'is dum tiu aŭtun'o en Fris'land'o kaj tra'vintr'is tie.
Orm demand'is Thorkel kaj ali'a'j'n, ĉu ili sci'as, kio okaz'is al la dom'an'o'j de reĝ'o Harald. Kelk'a'j aŭd'is, ke Jellinge brul'is, ali'a'j, ke episkop'o Poppo kviet'ig'is la mar'o'n per himn'o'j kaj fuĝ'is trans la mar'o'n malgraŭ tio, ke reĝ'o Sven vol'is li'n kapt'i; sed neni'u sci'is i'o'n ajn pri la vir'in'o'j de la reĝ'o.
En Angl'o'land'o de'nov'e komenc'is far'iĝ'i kiel antikv'e est'is, en la epok'o de la fil'o'j de Lodbrok, post kiam reĝ'o Ethelred ven'is al potenc'o.
Post kiam li far'iĝ'is plen'kresk'ul'o kaj mem ek'reg'is, li baldaŭ kon'iĝ'is kiel la Sen'decid'a aŭ Hezit'em'a; kaj mar'vetur'ant'a'j norman'o'j ĝoj'a'j ar'iĝ'is ĉirkaŭ li'a'j bord'o'j por help'i al li merit'i la nom'o'n.
Komenc'e ili ven'is nur en mal'grand'a'j grup'o'j kaj baldaŭ est'is for'pel'it'a'j; ĉar post kiam la signal'fajr'o'j ek'brul'is laŭ la bord'o'j, kie ili aper'is, baldaŭ brav'a'j kun'vok'it'a'j grup'o'j batal'is kontraŭ ili super larĝ'a'j ŝild'o'j. Sed reĝ'o Ethelred osced'is ĉe si'a tabl'o kaj ordon'is preĝ'o'j'n kontraŭ la norman'o'j kaj diligent'e ek'kon'is la vir'in'o'j'n de si'a'j alt'rang'ul'o'j; li koler'e blek'is en si'a kamer'o, kiam sci'iĝ'is, ke la long'ŝip'o'j re'ven'is malgraŭ la preĝ'o'j; lac'e li aŭskult'is mult'a'j'n konsil'o'j'n kaj pri'plend'is si'a'n grand'a'n pen'o'n kaj ne sci'is, kio'n ceter'e far'i. Tiam la ar'o'j dens'iĝ'is kaj ven'is ĉiam pli oft'e, ĝis ne plu sufiĉ'is la kun'vok'it'o'j por la defend'o; kaj nun kelk'foj'e pli grand'a'j grup'o'j penetr'is konsider'ind'a'n distanc'o'n en la land'o'n kaj pro pred'aĵ'o'j klin'it'a'j re'ven'is al si'a'j ŝip'o'j; kaj fam'o ek'dis'kur'is, kiu'n mult'a'j aŭskult'is, ke laŭ gras'o kaj arĝent'o neni'u regn'o egal'as tiu'n de reĝ'o Ethelred por brav'a'j mar'vetur'ant'o'j, kiu'j al'ven'as nombr'e. Ĉar jam long'e Angl'o'land'o est'is pri'rab'at'a nur laŭ la bord'o'j.
Grand'a ŝip'ar'o ankoraŭ ne al'ven'is, kaj neniu'j ĉef'ul'o'j ankoraŭ lern'is propr'ig'i al si ”la impost'o'n al dan'o'j” en form'o de stamp'it'a arĝent'o el la kest'o'j de reĝ'o Ethelred; sed en la jar'o de grac'o 991 tiu tag'o est'is ating'it'a, kaj post tiam la lern'em'o ne mal'kresk'is, tiel long'e kiel reĝ'o Ethelred rest'is viv'ant'a por pag'i.
Mal'long'e post pask'o en la jar'o, kiu est'is la kvin'a de plen'rajt'a reĝ'ec'o de reĝ'o Ethelred, la signal'fajr'o'j laŭ la bord'o de Kent est'is brul'ig'it'a'j; la hom'o'j star'is pal'a'j en la maten'krepusk'o gvat'ant'e la mar'o'n kaj for'kur'is por kaŝ'i, kio'n ebl'is kaŝ'i, kaj si'a'j'n brut'o'j'n pel'i en la arb'ar'o'n kaj si'n mem kaŝ'i kun ili; kaj kurier'o'j rajd'is kiom la ĉeval'o'j kapabl'is por dir'i al reĝ'o Ethelred kaj li'a'j jarloj, ke ŝip'ar'o tiel nombr'a, ke dum mult'a'j jar'o'j oni tia'n ne vid'is, ven'is laŭ la bord'o, kaj ke la pagan'o'j jam vad'is al la strand'o'j.
La kolekt'iĝ'int'a'j kun'vok'it'o'j neni'o'n kapabl'is kontraŭ la fremd'ul'o'j, kiu'j vag'is en fort'a'j grup'o'j kaj rab'is kaj kun'pel'is kio'n ili trov'is en la region'o. Kre'iĝ'is grand'a tim'o, ke ili nun penetr'os en la land'o'n, tiel ke la ĉef'episkop'o en Canterbury for'ir'is al la reĝ'o por al'vok'i help'o'n por si'a urb'o; sed post kiam la fremd'ul'o'j dum kelk'a temp'o ag'is laŭ si'a plaĉ'o en la bord'region'o kaj port'is sur si'a'j'n ŝip'o'j'n tio'n, kio al ili ŝajn'is valor'a, ili de'nov'e for'vel'is nord'e'n laŭ la bord'o. Post tio ili al'bord'iĝ'is ĉe la orient'a'j saksoj kaj ag'is sam'e ĉe ili.
Reĝ'o Ethelred kaj li'a ĉef'episkop'o, kiu nom'iĝ'is Sigerik, dekret'is pli long'a'j'n preĝ'o'j'n ol iam antaŭ'e; kaj kiam ili baldaŭ aŭd'is, ke la pagan'o'j, ruin'ig'int'e kelk'a'j'n vilaĝ'o'j'n, de'nov'e sur'mar'iĝ'is, ili dis'don'ig'is donac'o'j'n al tiu'j pastr'o'j, kiu'j plej diligent'e preĝ'is, kaj ili kred'is, ke nun ili si'n for'sav'is de tiu plag'o. Mal'long'e post tio la norman'o'j rem'ad'is kontraŭ la urb'o'n Maeldun situ'ant'a'n tuj apud la buŝ'o de la river'o Panto, kaj bivak'is sur insul'o inter du river'branĉ'o'j kaj si'n pret'ig'is por atak'i la urb'o'n.
La jarlo de la orient'a'j saksoj nom'iĝ'is Byrhtnoth. Li est'is fam'a en la land'o, pli alt'kresk'a ol ali'a'j, kaj vir'o fier'a kaj sen'tim'a. Mult'a'j'n li jam kun'vok'is kaj nun marŝ'is kontraŭ ili'n por prov'i ali'a'n rimed'o'n ol preĝ'o'j'n kaj ating'is Maeldun kaj preter'marŝ'is la urb'o'n direkt'e al ili'a bivak'o, ĝis nur la river'branĉ'o'j divid'is la du batal'ant'ar'o'j'n. Sed nun est'is por li mal'facil'e ating'i la norman'o'j'n mal'antaŭ la river'o, kaj por ili li'n ating'i sam'e mal'facil'e. La flus'o al'ven'is kaj plen'ig'is la river'branĉ'o'n ĝis'rand'e; ne pli larĝ'a ĝi est'is, ol ke ebl'is inter'ŝanĝ'i ĵet'lanc'o'j'n kaj al'vok'o'j'n, sed ŝajn'is, ke ne pli ol tio pov'os okaz'i, kaj la batal'ant'ar'o'j atend'ant'e star'is unu kontraŭ la ali'a en lud'ant'a printemp'a veter'o.
Herold'o el la akompan'ant'ar'o de Thorkel Höge, lingv'o'kapabl'a hom'o, al'ir'is la akv'o'rand'o'n kaj lev'is si'a'n ŝild'o'n kaj kri'is trans la akv'o: —Sen'tim'a'j mar'vetur'ant'o'j mi'n send'is por dir'i al vi jen'o'n: Don'u al ni arĝent'o'n kaj or'o'n, tiam ni don'os al vi pac'o'n. Vi est'as pli riĉ'a'j ol ni, kaj est'as pli oportun'e por vi aĉet'i pac'o'n per trezor'o'j ol per lanc'o'j kaj glav'o'j renkont'i vir'o'j'n, kia'j ni est'as. Se vi est'as sufiĉ'e riĉ'a'j, ni ne bezon'as mort'ig'i unu la ali'a'j'n. Kaj kiam vi aĉet'os vi'a'n liber'ec'o'n kaj akir'os pac'o'n por vi mem, vi'a'j famili'o'j kaj bien'o'j kaj ĉio, kio'n vi posed'as, tiam ni est'os vi'a'j amik'o'j kaj ir'os al ni'a'j ŝip'o'j kun la el'aĉet'aĵ'o kaj for'vel'os de tie ĉi kaj ten'os ni'a'j'n promes'o'j'n.
Sed Byrhtnoth mem paŝ'is antaŭ'e'n kaj sku'is si'a'n lanc'o'n kaj re'kri'is: —Aŭskult'u, pirat'o'j, ni'a'n respond'o'n! Jen la trezor'o'j, kiu'j'n ni vol'as don'i al vi: pint'o'j de lanc'o'j kaj akr'a'j glav'o'j. Est'us mal'taŭg'e, se jarlo kiel mi, Byrhtnoth, fil'o de Byrhthelm, kun sen'makul'a reputaci'o, ne defend'us la land'o'n mi'a'n kaj de mi'a reĝ'o. Inter ni solv'iĝ'u afer'o'j nur per pint'o kaj eĝ'o, kaj fort'e vi dev'os hak'i antaŭ ol i'o'n ali'a'n trov'i.
Tie ili star'is unu kontraŭ la ali'a, ĝis la tajd'o si'n turn'is kaj komenc'is flu'i mar'e'n; tiam la herold'o de la viking'o'j de'nov'e kri'is trans la river'o: —Nun ni sufiĉ'e long'e star'is sen'okup'a'j. Ven'u al ni kaj ni don'os al vi batal'spac'o'n ĉi tie; aŭ don'u al ni spac'o'n sur vi'a strand'o, kaj ni ir'os tie'n.
Al jarlo Byrhtnoth ŝajn'is mal'prudent'e tra'vad'i; ĉar la river'akv'o est'is mal'varm'a, kaj li'a'j batal'ul'o'j pov'us rigid'iĝ'i pro mal'varm'o kaj pez'iĝ'i pro si'a'j batal'kostum'o'j. Tamen li hav'is fervor'o'n ek'batal'i, antaŭ ol li'a'j batal'ul'o'j sent'os lac'o'n kaj mal'sat'o'n. Tial li kri'is respond'e: —Nun mi ced'as al vi lok'o'n: tuj ven'u batal'i. Nur Di'o pov'as sci'i, kiu el ni venk'os.
Kaj tiel dir'as la bard'o de Byrhtnoth, kiu part'o'pren'is la lukt'o'n kaj evit'is viv'perd'o'n: La batal'ant'o'j de Byrhtnoth star'is kiel heĝ'o el ŝild'o'j, kaj li jam dir'is al ili, ke ili komenc'e ĵet'u si'a'j'n lanc'o'j'n kaj post'e antaŭ'e'n'paŝ'u kun la glav'o'j kaj puŝ'u la pagan'o'j'n mal'antaŭ'e'n en la river'o'n. Sed la norman'o'j tuj post la al'ven'o rapid'e formaci'iĝ'is laŭ la river'rand'o, ĉiu ŝip'an'ar'o apart'e, kaj post'e el'ig'is batal'vok'o'j'n kaj antaŭ'e'n'kur'is antaŭ'at'a'j de si'a'j ŝip'ĉef'ul'o'j. Svarm'o'j da lanc'o'j fal'is sur ili'n kaj kaŭz'is, ke mult'a'j fal'is kaj rest'is kuŝ'ant'a'j, sed la ali'a'j kur'is antaŭ'e'n, ĝis ili star'is ŝild'o'n kontraŭ ŝild'o kun la mal'amik'o'j. Nun ek'est'is fort'a lukt'o kun laŭt'a bru'o; kaj dekstr'e kaj mal'dekstr'e la norman'o'j est'is halt'ig'it'a'j kaj puŝ'at'a'j. Sed Thorkel Höge kaj tiu'j du ŝip'ĉef'ul'o'j, kiu'j est'is al li plej proksim'a'j — Orm est'is nun el ili, kaj la ali'a est'is Faravid Svensson, fam'a ĉef'ul'o el Selando, kiu'n reĝ'o Harald juĝ'is sen'protekt'a en tut'a Dan'land'o, kaj kiu est'is kun Styrbjörn apud Fyris — ir'is kontraŭ la ŝirm'il'ar'o'n de Byrhtnoth mem kaj ĝi'n romp'is. Thorkel kri'is al si'a'j batal'ul'o'j, ke ili fal'ig'u la alt'a'n vir'o'n kun arĝent'a helm'o kaj tiel akir'u la venk'o'n; kaj tie nun lev'iĝ'is la plej akr'a batal'o kaj far'iĝ'is mal'vast'e ĉirkaŭ la kubut'o'j de et'kresk'ul'o'j. Faravid tra'romp'is al si voj'o'n kaj frap'is tiu'n, kiu port'is la sign'o'n de Byrhtnoth, kaj far'is hak'o'n kontraŭ Byrhtnoth kaj li'n vund'is, sed mem fal'is en sam'a moment'o kun lanc'o tra la barb'o. Nun batal'ul'o'j el la plej el'star'a'j ambaŭ'flank'e fal'is; kaj Orm glit'is sur perd'it'a ŝild'o, kiu est'is glit'ig'a pro sang'o, kaj fal'is antaŭ'e'n sur vir'o'n, kiu'n li ĵus mort'ig'is. Li ricev'is frap'o'n de batal'klab'o sur la nuk'o'n, kiam li fal'is, kaj tuj est'is kovr'it'a de ŝild'o'j, kiu'j'n la proksim'ul'o'j el li'a'j batal'ant'o'j ĵet'is sur li'n por ŝirm'i li'a'n dors'o'n.
Kiam li re'konsci'iĝ'is kaj de'nov'e ek'star'is, help'at'a de Rapp, la batal'o jam trans'lok'iĝ'is, kaj la norman'o'j super'fort'is. Byrhtnoth jam fal'is, kaj mult'a'j el li'a'j batal'ant'o'j fuĝ'is; sed ali'a'j kun'star'is ring'e kaj est'is ĉirkaŭ'it'a'j kaj ĉiam plu lukt'is. Super'voĉ'ant'e la batal'bru'o'n Thorkel kri'is al ili, ke li vol'as donac'i al ili la viv'o'n, se ili for'ĵet'os si'a'j'n arm'il'o'j'n; sed el ili'a rond'o oni re'kri'is: —Des pli taŭg'e ni traf'os, pli fort'e ni frap'os, kun brav'o pli kuraĝ'a, ju mal'pli mult'a'j ni est'os.
Ili plu'batal'is, ĝis ĉiu'j tie kuŝ'is, kun'e kun mult'a'j kontraŭ'ul'o'j, ĉirkaŭ la korp'o de si'a mastr'o. Ili'a kuraĝ'o est'is tre laŭd'at'a inter la norman'o'j; sed tiu batal'o ĉe Maeldun, tri semajn'o'j'n antaŭ pentekost'o en tiu jar'o 991, est'is grand'a mal'venk'o por reĝ'o Ethelred kaj fatal'a por li'a regn'o; kaj vast'e ĉirkaŭ'e la land'o nun est'is mal'ferm'it'a por la penetr'o de la fremd'ul'o'j.
La norman'o'j en'ter'ig'is si'a'j'n mort'int'o'j'n kaj tost'is por ili kaj por la venk'o. Ili trans'don'is la korp'o'n de Byrhtnoth al mal'gaj'a'j send'it'o'j, kiu'j ven'is ĝi'n ven'ig'i al krist'an'a en'tomb'ig'o, kaj mesaĝ'is al Maeldun kaj ali'a'j urb'o'j pri fajr'o'impost'o kaj el'aĉet'mon'o, kiu'j'n ili tuj pag'u por evit'i afer'o'j'n eĉ pli tim'ig'a'j'n. Ili ĝoj'is je la pens'o pri la riĉ'aĵ'o'j, kiu'j'n ili jam konsider'is si'a'j, kaj koler'iĝ'is, kiam tag'o'j pas'is dum neni'u al'ven'is kun mon'o kaj sub'met'o. Tiam ili rem'is kontraŭ Maeldun kaj brul'ig'is la palis'ar'o'n ĉe la river'a flank'o kaj sturm'is la urb'o'n kaj ĝi'n ruin'ig'is mal'ĝoj'iĝ'ant'e post'e pri tio, ke mult'o brul'is kaj mal'mult'o post'rest'is al la pred'o'divid'ant'o'j. Ili decid'is pli si'n'gard'e brul'ig'i est'ont'ec'e, ĉar arĝent'o'n ili dezir'is, ne ruin'iĝ'o'n, en kiu mal'aper'os la arĝent'o; kaj nun ili diligent'is kolekt'ant'e ĉeval'o'j'n de la tut'a region'o por establ'i ebl'ec'o'n rapid'e ating'i region'o'j'n, kie neniu'j ili'n atend'as.
Baldaŭ band'o'j rajd'is ĉiu'direkt'e'n kaj re'voj'e port'is mult'o'n al la bivak'o; kaj nun la tim'o en la land'o est'is tiel grand'a, ke post la mort'o de Byrhtnoth neni'u ĉef'ul'o si'n trov'is, kiu vol'is ili'n renkont'i en batal'o.
Kapt'it'o'j dir'is, ke reĝ'o Ethelred sid'as pal'a mal'antaŭ si'a'j mur'o'j kaj murmur'ad'as kun pastr'o'j kaj ne sci'as, kio'n far'i.
En la preĝ'ej'o en Maeldun, konstru'it'a el ŝton'o'j, trov'iĝ'is hom'o'j, kiu'j fuĝ'is en la tur'o'n je la sturm'o, pastr'o'j, vir'in'o'j kaj ali'a'j, kaj tiu'j supr'e'n'tir'is al si la ŝtup'ar'o'j'n, tiel ke neni'u pov'is ili'n ating'i. La norman'o'j ten'is la opini'o'n, ke mult'a'j'n trezor'o'j'n oni port'is en la tur'o'n, kaj mult'a'j'n prov'o'j'n oni far'is por mal'supr'e'n'ig'i la hom'o'j'n de tie kaj propr'ig'i al si, kio'n ili supr'e'n'port'is. Sed nek per fajr'o nek per arm'il'o'j oni pov'is i'o'n ating'i; kaj tiu'j en la tur'o hav'is ĉe si manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n kaj kant'is himn'o'j'n kaj ŝajn'is kur'a ̧spiritaj. Kiam la norman'o'j ven'is ĝis apud la tur'o por parol'i prudent'o'n en ili'n kaj ili'n persvad'i al mal'supr'e'n'ir'o kaj trans'don'o de ili'a'j trezor'o'j, ili el'ĵet'is ŝton'o'j'n, mal'ben'o'j'n kaj mal'pur'aĵ'o'j'n sur ili'a'j'n kap'o'j'n kaj laŭt'e ĝoj'is, kiam iu est'is traf'it'a. Ĉiu'j akord'is pri tio, ke ŝton'preĝ'ej'o'j kaj ili'a'j tur'o'j est'as la plej ĉagren'a'j afer'o'j trov'ebl'a'j.
Jostein, kiu est'is mal'jun'a hard'it'o kaj tre avid'a pri trezor'o'j, dir'is, ke li sci'as nur unu, kio pov'os help'i: oni dev'us kolekt'i kapt'it'o'j'n antaŭ la preĝ'ej'o kaj ili'n mort'frap'i unu post la ali'a, ĝis tiu'j supr'e ced'os antaŭ tiu vid'o. Iu'j akord'is kun li, ĉar li'a reputaci'o pro saĝ'o est'is grand'a; sed Gudmund kaj Thorkel opini'is tio'n tro mal'nobl'a kaj ne vol'is aprob'i. Prefer'e, dir'is Thorkel, ili prov'u ruz'o'n: li hav'as bon'a'n kon'o'n pri pastr'o'j kaj sci'as kiel kondut'i kontraŭ ili por ili'n dev'ig'i al si'a vol'o.
Li mal'fiks'ig'is grand'a'n kruc'o'n, kiu si'n trov'is super la altar'o en la preĝ'ej'o. Du vir'o'j ĝi'n port'is antaŭ li; kaj li ek'star'is apud la tur'o kaj supr'e'n'kri'is, ke li bezon'as pastr'o'j'n por fleg'o al la vund'it'o'j, kaj eĉ pli por ke li mem ricev'u eduk'o'n pri la krist'an'a instru'o. Dum la last'a temp'o, li dir'is, li komenc'is sent'i fort'a'n sopir'o'n al tio. Kaj li vol'as ag'i al ili, kvazaŭ li jam est'us krist'an'o kaj permes'i al ĉiu'j en la tur'o for'ir'i sen damaĝ'o.
Kiam li est'is dir'int'a tio'n, ŝton'o ven'is el la tur'o kaj traf'is li'a'n ŝirm'il'a'n brak'o'n ĉe la ŝultr'o, tiel ke li fal'is kun brak'o romp'it'a. La du vir'o'j fal'ig'is la kruc'o'n kaj help'is li'n for'ir'i; kaj la hom'o'j supr'e en la tur'o jubil'is pro kontent'ec'o. Jostein rigard'is kaj rid'et'is kaj dir'is, ke el'pens'i efik'a'j'n ruz'aĵ'o'j'n ne ĉiam est'as tiel simpl'e, kiel sen'prudent'a'j jun'ul'o'j pov'as imag'i al si.
Furioz'o kapt'is ĉiu'j'n ŝip'an'o'j'n de Thorkel pro tio, ke ili'a ĉef'ul'o vund'iĝ'is, kaj dens'e sag'o'j est'is paf'it'a'j kontraŭ la apertur'o'j'n de la tur'o. Sed tio ne util'is kaj la situaci'o ŝajn'is ĉagren'a. Orm dir'is, ke li en Sud'land'o kelk'foj'e vid'is la soldat'o'j'n de Almansur pel'i krist'an'o'j'n el preĝ'ej'tur'o'j per fum'o; kaj tio'n ili prov'is. Hejt'aĵ'o'n kaj mal'sek'a'n pajl'o'n ili amas'ig'is kaj en la preĝ'ej'o kaj ĉirkaŭ la tur'o kaj fajr'ig'is; sed la tur'o est'is alt'a kaj vent'o for'blov'is la pli grand'a'n part'o'n de la fum'o; kaj fin'e ĉiu'j lac'iĝ'is kaj decid'is, ke ili re'ten'u pacienc'o'n, ĝis la hom'o'j tie supr'e sent'os mal'sat'o'n.
Thorkel mal'ĝoj'is pro si'a mal'sukces'int'a ruz'aĵ'o kaj tim'is aŭd'i mok'vort'o'j'n pri la afer'o. Ceter'e est'as mal'bon'e, li dir'is, ke li nun dum kelk'a temp'o ne pov'os rajd'i kun la ali'a'j, sed dev'as sid'i en Maeldun gard'ant'e la bivak'o'n; kaj li vol'is, ke kurac'kapabl'a'j hom'o'j ven'u kaj pri'zorg'u li'a'n vund'o'n. Ankaŭ Orm al'paŝ'is li'n ĉe la fajr'o, kie li sid'is trink'ant'e varm'a'n bier'o'n kun pend'ant'a romp'it'a brak'o; mult'a'j palp'is la brak'o'n, sed neni'u pov'is kompren'i, kiel oni prefer'e ĝi'n splint'u.
Thorkel mal'bel'e mien'is pro la palp'ad'o kaj dir'is, ke nun ili ĉes'ig'u la kurac'a'j'n artifik'o'j'n kaj anstataŭ'e vind'u kaj apog'u li'a'n brak'o'n kiel ebl'e bon'e kun aŭ sen splint'o'j.
—Kaj nun ver'iĝ'is tio, kio'n mi dir'is, li al'don'is, ke pastr'o'n mi plej mult'e bezon'as; ĉar pastr'o'j ĉi tia'j'n afer'o'j'n kompren'as.
Orm kap'jes'is kaj dir'is, ke pastr'o'j est'as plej eminent'a'j kurac'ant'o'j: post la jul'festen'o ĉe reĝ'o Harald, kiam li'n sufer'ig'is vund'o mult'e pli grav'a ol tiu de Thorkel nun, pastr'o li'n kurac'is; li pov'us iu'n bezon'i ankaŭ nun, sam'e kiel Thorkel, li dir'is; ĉar la frap'o de fer'garn'it'a klab'o sur la krani'o'n ĉiam plu kaŭz'is al li dolor'o'n, tiel ke li de temp'o al temp'o kred'as, ke romp'iĝ'is en la kap'intern'o io.
—Mi konsider'as vi'n plej saĝ'a el ĉiu'j mi'a'j ŝip'ĉef'ul'o'j, dir'is Thorkel, kiam ili est'is sol'a'j; kaj ankaŭ plej brav'a batal'ant'o, post kiam mort'is Faravid; sed tamen est'as evident'e, ke vi rapid'e perd'as kuraĝ'o'n, kiam io vi'n kontraŭ'as, eĉ se ne grav'a.
—Mi hav'as la stat'o'n, dir'is Orm, de hom'o perd'int'a si'a'n bon'ŝanc'o'n. Antaŭ'e mi'n favor'is la bon'ŝanc'o, kaj ne'vund'it'a mi tra'pas'is pli da afer'o'j ol la pli'mult'o kaj sukces'is en ĉio. Sed post kiam mi re'ven'is de la Sud'land'o, ĉio mi'n kontraŭ'is, tiel ke mi perd'is mi'a'n or'a'n ĉen'o'n, mi'a'n fianĉ'in'o'n kaj tiu'n vir'o'n, kun kiu mi mi'n sent'is plej komfort'a; kaj en batal'o'j nun est'as tiel, ke tuj kiam mi el'tir'as la glav'o'n, traf'as mi'n damaĝ'o. Kaj kiam mi konsil'as el'fum'i preĝ'ej'a'n tur'o'n, eĉ ne tio est'as sukces'a.
Thorkel ten'is la opini'o'n, ke li vid'is vir'o'j'n pli fatal'frap'it'a'j'n ol Orm; sed Orm sku'is la kap'o'n kaj las'is al Rapp rab'ekskurs'e gvid'i la ŝip'an'o'j'n, kaj mem li rest'is ĉe Thorkel en la urb'o kaj prefer'is sid'i sol'a kaj pens'i pri si'a'j ĉagren'o'j.
En iu maten'o la sonor'il'o'j en la tur'o long'e sonor'is, kaj la hom'o'j tie diligent'e kant'is himn'o'j'n, tiel ke vir'o'j kri'is supr'e'n kaj demand'is, kial ili far'as bru'o'n. Ne rest'is al ili tie supr'e pli da ŝton'o'j, kiu'j'n ili pov'us ĵet'i sur la pagan'o'j'n; sed ili kri'is respond'e, ke nun est'as pentekost'o kaj ke tio est'as ili'a tag'o de ĝoj'o.
Tiu'j respond'o'j surpriz'is ĉiu'j'n; kaj iu'j demand'is, kio'n ili pri'ĝoj'as kaj kiel stat'as ili'a bier- kaj viand'proviz'o.
Ili respond'is, ke est'u laŭ ebl'o tio; ili tamen ĝoj'as, ĉar Krist'o est'as en la ĉiel'o kaj ili'n help'os.
La ŝip'an'o'j de Thorkel rost'is gras'a'j'n ŝaf'o'j'n en la fajr'o'j, kaj la rost'odor'o blov'is kontraŭ la tur'o'n, kie ĉiu'j mal'sat'is. La ŝip'an'o'j kri'is al ili, ke ili ag'u kiel prudent'a'j hom'o'j kaj mal'supr'e'n'ven'u kaj gust'um'u la rost'aĵ'o'n; sed ili ne atent'is pri tio kaj baldaŭ de'nov'e ek'kant'is.
Thorkel kaj Orm manĝ'ant'e sid'is kun'e kaj aŭskult'is la kant'ad'o'n en la tur'o.
—Pli raŭk'e ol kutim'e ili kant'as, dir'is Thorkel; sek'ec'o ek'est'is en ili'a'j gorĝ'o'j. Daŭr'os do ne long'e, antaŭ ol ili el'ven'os, se el'ĉerp'iĝ'is ili'a trink'aĵ'o.
—Ili stat'as pli mizer'e ol mi, sed tamen ili kant'as, dir'is Orm kaj rigard'is mal'gaj'e bel'a'n pec'o'n da ŝaf'viand'o, antaŭ ol li ĝi'n ŝov'is en la buŝ'o'n.
—Supoz'e est'as tiel, dir'is Thorkel, ke vi mal'bon'e konven'us kiel kant'ist'o en preĝ'ej'tur'o.
Mez'e en la sam'a tag'o Gudmund re'ven'is de ekspedici'o en la land'o'n.
Li est'is alt'kresk'a kaj gaj'humor'a vir'o kun vizaĝ'o stri'a de cikatr'o'j kaŭz'it'a'j de ung'o'j de urs'o; ebri'a kaj babil'em'a li nun en'rajd'is la bivak'o'n kun kar'a skarlat'a mantel'o pend'ant'a de la ŝultr'o'j kaj du pez'a'j arĝent'a'j zon'o'j ĉirkaŭ la tali'o kaj larĝ'a rid'et'o en si'a flav'a barb'o.
Tio ĉi, li kri'is tuj kiam li vid'is Thorkel, est'as land'o laŭ li'a ŝat'o kaj gust'o kun riĉ'aĵ'o'j super'ant'a'j ĉi'a'n kompren'o'n; kaj dum ĉiu'j viv'o'tag'o'j li dank'os al Thorkel, ke tiu li'n log'is tie'n. Naŭ vilaĝ'o'j'n kaj unu foir'transport'o'n li rab'is kaj perd'is kvar vir'o'j'n; la ĉeval'o'j genu'fleks'is sub si'a'j ŝarĝ'o'j malgraŭ tio, ke nur la plej valor'a'n ili port'is, kaj post'e ir'is bov'ĉar'o'j kun fort'a bier'o kaj ali'a'j afer'o'j. Est'as tre neces'e, li dir'is, jam fru'e serĉ'i pli da ŝip'o'j kun vast'a ŝarĝ'o'spac'o por pov'i hejm'e'n'port'i ĉio'n, kio'n ili kun mal'mult'a pen'o pov'is kolekt'i en ĉi tiu land'o.
—Ceter'e mi ankaŭ trov'is band'o'n da hom'o'j sur'voj'e, li dir'is; du episkop'o'j kaj ili'a'j sekv'ant'o'j. Ili dir'as, ke ili est'as send'it'o'j de reĝ'o Ethelred, kaj mi regal'is al ili bier'o'n kaj ven'ig'is kun mi. La episkop'o'j est'as mal'jun'a'j kaj mal'rapid'e rajd'as, sed ili baldaŭ al'ven'os; kaj kio'n ili vol'as ĉe ni, tio ne est'as facil'e kompren'ebl'a. Ili dir'is, ke ili al'port'as pac'o'n de si'a mastr'o; sed ja est'as ni kaj ne li, kiu decid'as kiam est'os pac'o. Pov'as est'i, ke ili vol'as instru'i al ni krist'an'ec'o'n; sed ne rest'os al ni mult'e da temp'o por aŭskult'i, kiam ĉie est'as tiel bon'a'j rab'ebl'ec'o'j.
Thorkel ek'ĝoj'is kaj dir'is, ke pastr'o'n li plej mult'e bezon'as ĝust'e nun, por ke li'a brak'o hav'u fleg'o'n; kaj ankaŭ Orm vol'is inter'parol'i kun pastr'o pri si'a dolor'ant'a kap'o.
—Sed ebl'e ili'a ver'a komisi'o est'as el'aĉet'i kapt'it'o'j'n kaj la hom'o'j'n en la tur'o, kred'is Thorkel.
Post mal'long'e la episkop'o'j en'rajd'is la bivak'o'n. Respekt'ind'a'j vir'o'j ili est'is kun baston'o'j kaj kapuĉ'o'j kaj mult'a'j akompan'ant'o'j, antaŭ'rajd'ant'o'j kaj pastr'o'j, kelner'o'j, vin'serv'ist'o'j kaj muzik'ist'o'j; kaj ili proklam'is pac'o'n de Di'o al ĉiu'j, kiu'j'n ili renkont'is. La ŝip'an'o'j de Thorkel, kiom da ili est'is en la urb'o, ven'is ili'n pri'gap'i; sed kelk'a'j el ili re'paŝ'is, kiam la episkop'o'j lev'is man'o'n al ili; kaj la hom'o'j en la tur'o laŭt'e ek'kri'is ĉe ili'a vid'o kaj komenc'is de'nov'e son'ig'i si'a'j'n sonor'il'o'j'n.
Thorkel kaj Gudmund montr'is al ili gast'ig'em'o'n ĉia'spec'a'n; kaj ripoz'int'e kaj dank'int'e Di'o'n pro bon'a vojaĝ'o, ili el'dir'is si'a'n afer'o'n.
Tiu el la episkop'o'j, kiu laŭ aspekt'o est'is pli mal'jun'a kaj kiu'n oni nom'is episkop'o de la tomb'o de Sankt'a Edmund, ek'parol'is antaŭ Thorkel kaj Gudmund kaj ali'a'j, kiu'j al'ven'is por aŭskult'i. Li dir'is, ke la temp'o'j est'as mal'bon'a'j kaj ke est'as mal'ĝoj'o por Krist'o kaj li'a eklezi'o, ke la hom'o'j ne kompren'as viv'i pac'e unu'j kun la ali'a'j en toler'em'o kaj am'o. Tamen est'as nun ĉi tie en Angl'o'land'o tiel prosper'e, ke la land'o hav'as reĝ'o'n, kiu plen'kor'e am'as la pac'o'n malgraŭ si'a grand'a potenc'o kaj tiu'j legi'o'j da batal'ant'o'j, kiu'j'n li pov'us kun'vok'i, kaj kiu prefer'us akir'i simpati'o'n de si'a'j mal'amik'o'j ol ili'n frap'i per glav'o. Reĝ'o Ethelred konsider'is la norman'o'j'n fervor'a'j jun'a'j vir'o'j sen instru'ant'o'j, sen'sci'a'j pri si'a propr'a avantaĝ'o; kaj aŭskult'int'e saĝ'a'j'n konsil'ant'o'j'n li tial ĉi'foj'e trov'is ĝust'e ne ag'i kun sever'o sed anstataŭ'e gvid'i mild'e admon'ant'e. Tial li nun el'send'is si'a'j'n send'it'o'j'n, ke ili el'serĉ'u, kiel ebl'as kontent'ig'i la nobl'a'j'n ĉef'ul'o'j'n kaj ties batal'ul'o'j'n kaj for'konduk'i ili'n de ili'a'j danĝer'a'j voj'o'j. Jen kio'n dezir'as reĝ'o Ethelred: ke ili re'ir'u al si'a'j ŝip'o'j kaj for'las'u li'a'j'n bord'o'j'n kaj rest'u hejm'e en si'a propr'a land'o en pac'o kaj prosper'o; kaj por facil'ig'i por ili tio'n, kaj akir'i por ĉiam ili'a'n amik'ec'o'n, li vol'as don'i al ili tia'j'n donac'o'j'n, ke ili ĉiu'j est'os plen'a'j de ĝoj'o kaj dank'em'o. Ebl'e de tio ili'a'j kor'o'j est'os mol'a'j, tiel ke ili lern'os am'i la leĝ'o'n de Di'o kaj la evangeli'o'n de Krist'o. Tiam ver'e la ĝoj'o de la bon'a reĝ'o Ethelred est'os grand'a, kaj li'a am'o al ili ankoraŭ kresk'os.
La episkop'o est'is kurb'a pro aĝ'o kaj sen'dent'a, kaj ne'mult'a'j kompren'is li'a'n parol'o'n; sed li'a'j vort'o'j est'is interpret'at'a'j de lert'a pastr'o el li'a sekv'ant'ar'o, kaj ĉiu'j aŭskult'ant'o'j si'n rigard'is reciprok'e ĉe tia mesaĝ'o. Gudmund sid'is sur bier'barel'o, ebri'a kaj kontent'a, kaj frot'ad'is mal'grand'a'n kruc'o'n el or'o, por ke ĝi bril'u; kompren'int'e la parol'o'n de la episkop'o li komenc'is balanc'iĝ'i tie'n-re'e'n pro kontent'o. Li kri'is al Thorkel, ke tiu respond'u je tiel bel'a parol'ad'o.
Thorkel ĝentil'vort'e ek'parol'is kaj dir'is, ke la aŭd'it'a'j vort'o'j ver'e est'as pri'pens'ind'a'j. En la dan'a regn'o reĝ'o Ethelred jam ĝu'as favor'a'n reputaci'o'n; sed nun ŝajn'as, ke li est'as eĉ pli bon'a ol oni pov'is kred'i; kaj li'a intenc'o trans'don'i al ili donac'o'j'n bon'e akord'as kun tio, kio'n ili mem de'komenc'e pens'is.
—Ĉar ni dir'is al jarlo Byrhtnoth, kiam ni inter'parol'is trans la river'o, ke vi en ĉi tiu land'o est'as riĉ'a'j, kaj ke ni mal'riĉ'a'j mar'vetur'ant'o'j vol'as est'i vi'a'j amik'o'j, se vi for'ced'os part'o'n de vi'a'j trezor'o'j. Nun est'as bon'fart'ig'e aŭd'i, ke reĝ'o Ethelred mem pens'as sam'e; kaj li est'as tiel riĉ'a kaj potenc'a kaj plen'a de saĝ'o, ke li cert'e si'n montr'os mal'avar'a. Kiom li intenc'as don'i al ni, tio'n ni ankoraŭ ne aŭd'is; sed mult'o est'as neces'a por ni'n plen'ig'i per ĝoj'o, ĉar ni est'as melankoli'a trib'o; kaj est'as prefer'ind'e, ke ĉio est'u don'it'a al ni en form'o de or'o kaj mon'stamp'it'a arĝent'o, ĉar tiel est'os al ni plej facil'e ĝi'n kalkul'i kaj port'i hejm'e'n. Kaj ĝis ĉio est'os pret'a, ni vol'as sid'i ĉi tie sen ĝen'o'j kaj en la region'o pren'i tio'n, kio'n ni bezon'as por viv'ten'o kaj komfort'o. Sed ekzist'as ali'a, al kiu aparten'as tiom da decid'rajt'o en ĉi tiu afer'o, kiom al Gudmund kaj mi, kaj tiu est'as Jostein. Li rab'ekspedici'as kun mult'a'j ŝip'an'o'j, kaj ĝis li re'ven'os, ni dev'os prokrast'i la decid'o'n pri tio, kiel grand'a est'u la donac'o. Sed pri unu afer'o mi vol'as tuj inform'iĝ'i, nom'e, ĉu trov'iĝ'as kurac'kapabl'a pastr'o en vi'a sekv'ant'ar'o; ĉar mi hav'as ĉi tiu'n vund'it'a'n brak'o'n, kiu bezon'as fleg'o'n.
La ali'a episkop'o respond'is, ke du hom'o'j spert'a'j pri kurac'ad'o ili'n akompan'as, kaj ke li volont'e permes'os al ili fleg'i la vund'o'n de Thorkel. Sed rekompenc'e li volont'e vid'us, ke la en'ferm'it'o'j en la tur'o ricev'u permes'o'n mal'supr'e'n'ir'i kaj sen ĝen'o'j ir'i, kie'n ili vol'as; ĉar est'as prem'e, li dir'is, sci'i, ke mal'sat'o kaj soif'o ili'n turment'as.
—Tre volont'e mi permes'as al ili el'ir'o'n, tuj kiam ili dezir'as, dir'is Thorkel. Ĝust'e al tio ni klopod'is inklin'ig'i ili'n, de kiam ni okup'is ĉi tiu'n urb'o'n; sed ili obstin'e kontraŭ'is spit'e ni'a'j'n konsil'o'j'n, kaj ili dis'frap'is mi'a'n brak'o'n. Du'on'o'n de ili'a'j trezor'o'j en la tur'o ili trans'don'u al mi; tio est'as mal'grand'a rekompenc'o por mi'a brak'o kaj ĉia ĉagren'o, kiu'n ili kaŭz'is. Kaj post tio ili pov'os ir'i, kie'n ili vol'as.
Tre baldaŭ ĉiu'j mal'supr'e'n'ir'is el la tur'o, pal'a'j kaj el'suĉ'it'a'j. Kelk'a'j el ili plor'is kaj si'n ĵet'is antaŭ la pied'o'j'n de la episkop'o'j; ali'a'j vok'is por akv'o kaj nutr'aĵ'o. La ŝip'an'o'j de Thorkel ĉagren'iĝ'is trov'ant'e mal'mult'e da valor'aĵ'o'j en la tur'o; sed ili don'is manĝ'o'n al ili kaj ili'n ne ĝen'is.
Orm preter'pas'is akv'o'trog'o'n, kie mult'a'j el la est'int'o'j en la tur'o star'is trink'ant'e; inter ili est'is mal'grand'a kalv'a vir'o en pastr'a kaftan'o, kun long'a naz'o kaj ruĝ'a cikatr'o sur la vert'o. Surpriz'e Orm rigard'is kaj al'paŝ'int'e li'n kapt'o'pren'is.
—Vi'n mi ĝoj'e re'vid'as, li dir'is; kaj mi ŝuld'as al vi dank'o'n, de kiam ni last'e ni'n vid'is. Sed ne'atend'it'e est'as renkont'i la kurac'ist'o'n de reĝ'o Harald ĉi tie. Kiel vi al'ven'is ĉi tie'n? —Ĉi tie'n mi al'ven'is de la tur'o, respond'is koler'e frat'o Willibald; tie mi pro pagan'o'j kaj per'fort'ul'o'j sid'is dum dek kvar tag'o'j.
—Mi hav'as mult'o'n, pri kio parol'i kun vi, dir'is Orm. Akompan'u mi'n kaj vi ricev'os manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n.
—Mi hav'as neni'o'n, pri kio parol'i kun vi, respond'is frat'o Willibald. Ju mal'pli mi vid'as dan'o'j'n, des pli bon'e, tiom mi lern'is nun. Kaj manĝ'aĵ'o'n kaj trink'aĵ'o'n mi ricev'os ali'lok'e.
Orm ek'tim'is, ke la mal'grand'a pastr'o pro koler'o for'kur'os de li kaj mal'aper'os; li tial lev'is li'n kaj for'port'is kun si promes'ant'e, ke neni'a mal'bon'o okaz'os al li. Frat'o Willibald fervor'e kontraŭ'barakt'is kaj sever'e kri'eg'is, ke li vol'as liber'iĝ'i kaj ke lepr'o kaj danĝer'a'j ulcer'o'j est'as plej mild'a pun'o por tiu, kiu per'fort'as kontraŭ pastr'o; sed Orm li'n port'is en dom'o'n, kiu'n li elekt'is por si post la konker'o de la urb'o, kie nun rest'is nur kelk'a'j vund'it'o'j de li'a'j ŝip'an'o'j kaj du tri mal'jun'ul'in'o'j.
Est'is tre vid'ebl'e, ke la mal'grand'a pastr'o est'is mal'sat'eg'a; sed kiam viand'o kaj bier'o star'is antaŭ li, li dum kelk'a temp'o sid'is sen'mov'a antaŭ plad'o kaj kruĉ'o kaj rigard'is kun indign'a mien'o la nutr'aĵ'o'n. Post tio li suspir'is kaj i'o'n murmur'is por si mem kaj sign'is kruc'o'n super la nutr'aĵ'o kaj komenc'is avid'e manĝ'i. Orm plen'ig'is li'a'n bier'kruĉ'o'n kaj pacienc'e atend'is, ĝis li kviet'ig'is si'a'n mal'sat'o'n.
La bon'gust'a bier'o ne kapabl'is mild'ig'i li'a'n mien'o'n, kaj neni'a favor'o kolor'is li'a'n voĉ'o'n; sed nun li konsent'is respond'i la demand'o'j'n de Orm, kaj baldaŭ li parol'is kun fervor'o.
Li si'n for'sav'is el Dan'land'o kun episkop'o Poppo, kiam la malic'a kaj ne'krist'an'a reĝ'o Sven proksim'iĝ'is al Jellinge por pere'ig'i ĉiu'j'n serv'ant'o'j'n de Di'o tie; kaj la episkop'o sid'is mal'fort'a kaj kaduk'a ĉe la abat'o de Westminster kaj funebr'is si'a'n van'ig'it'a'n labor'o'n inter la dan'o'j. Sed tio ĉi, kred'is frat'o Willibald, ebl'e ne valor'as mult'a'n funebr'o'n, kiam oni ĝust'e pri'pens'as la afer'o'n; ĉar cert'e ĉio okaz'int'a est'as sign'o de Di'o, ke la hom'o'j en la Nord'land'o'j tut'e ne dev'as konvert'iĝ'i, sed prefer'e est'u las'at'a'j por si mem, tiel ke ili pere'ig'u unu la ali'a'n per si'a malic'o, kiu ver'e est'as sen'lim'a. Kaj li, si'a'part'e, neniam plu intenc'as al'streb'i konvert'o'j'n ĉe tiu popol'o, tio'n li est'as pret'a je kruc'o kaj sufer'o de Krist'o laŭt'e proklam'i antaŭ kiu ajn vol'ant'a li'n aŭskult'i, eĉ se tiu est'us la ĉef'episkop'o mem de Bremen'o.
Kun fulm'a'j okul'o'j li mal'plen'ig'is si'a'n kruĉ'o'n kaj ŝmac'is kaj dir'is, ke bier'o pli util'as ol viand'o por tiu, kiu long'e mal'sat'is. Orm en'verŝ'is pli al li, kaj li daŭr'ig'is si'a'n rakont'o'n.
Kiam episkop'o Poppo aŭd'is, ke dan'a'j viking'o'j al'ter'iĝ'is sur la orient'a bord'o, li vol'is hav'ig'i al si fid'ind'a'j'n nov'aĵ'o'j'n el la dan'a regn'o: ĉu ankoraŭ trov'iĝ'as iu'j krist'an'o'j viv'ant'a'j tie, kaj ĉu est'as ver'a tiu fam'o, kiu sci'ig'is la mort'o'n de reĝ'o Harald, kaj ali'a'j'n simil'a'j'n afer'o'j'n. Sed la episkop'o mem si'n sent'is tro mal'fort'a por tia danĝer'a vojaĝ'o, kaj tial frat'o Willibald dev'is vojaĝ'i.
—Ĉar la episkop'o dir'is al mi, ke mal'mult'e minac'os mi'n danĝer'o inter la pagan'o'j, eĉ se ili si'n trov'as en furioz'o: ili mi'n bon'ven'ig'os al si kiel kurac'ist'o'n, kaj ebl'e mi est'as estim'at'a de mult'a'j, kiu'j mi'n vid'is en la kort'o de reĝ'o Harald. Mi hav'is mi'a'j'n propr'a'j'n pens'o'j'n pri tio, ĉar mi vi'n kon'as pli bon'e ol pov'as kon'i vi'n li, kiu est'as tro bon'a por tiu ĉi mond'o; sed ne est'as dec'e kontraŭ'dir'i episkop'o'n en tia'j afer'o'j, kaj tial mi far'is laŭ li'a vol'o. Lac'a mi al'ven'is al tiu ĉi urb'o en iu vesper'o, kaj post la vesper'di'serv'o mi ek'dorm'is en la gast'ig'ej'o de la preĝ'ej'o; kaj tie vek'is mi'n kri'o'j kaj dens'a fum'o, kaj hom'o'j ven'is kur'ant'e du'on'nud'a'j en fajr'o'lum'o kaj kri'is, ke la diabl'o'j ni'n atak'as.
Sed ne est'is diabl'o'j, sed pli terur'e; kaj ŝajn'is al mi ne pen'valor'e ir'i renkont'e al ili kun salut'o'j de episkop'o Poppo. Mi sukces'is fuĝ'i kun la ali'a'j supr'e'n en la tur'o'n; kaj tie mi est'us pere'int'a, kaj ankaŭ ĉiu'j ali'a'j, se Di'o ne ni'n sav'us el la danĝer'o en tiu ĉi sankt'a pentekost'a tag'o.
Li kap'jes'is kaj trink'is kaj rigard'is al Orm per lac'a'j okul'o'j.
—De tiam pas'is dek kvar tag'o'j, kaj mi ne mult'e dorm'is dum tiu temp'o. Kaj la korp'o est'as mal'fort'a ... ne, mal'fort'a ĝi ne est'as, ĝi est'as fort'a, sam'e fort'a kiel la spirit'o, sed ne kiom ajn fort'a.
—Post'e vi pov'os dorm'i, dir'is Orm sen'pacienc'e. Ĉu vi hav'as sci'o'j'n pri Ylva, la fil'in'o de reĝ'o Harald? —Tiom mi sci'as, respond'is frat'o Willibald sen hezit'o, ke ŝi ir'os en la infer'o'n pro si'a'j mal'humil'o kaj malic'o, se ŝi ne baldaŭ korekt'os si'n. Sed kiu pov'as atend'i si'n'korekt'o'n ĉe fil'in'o de reĝ'o Harald? —Ĉu vi koler'as ankaŭ al vir'in'o'j? dir'is Orm. Kiu'n mal'bon'o'n ŝi far'is al vi? —Ne grav'as, kio'n ŝi far'is al mi, dir'is amar'e la mal'grand'a pastr'o; sed ver'e est'as, ke ŝi nom'is mi'n kalv'a kaj mal'jun'a strig'o, kiam mi ŝi'n minac'is per la koler'o de Di'o.
—Ĉu vi ŝi'n minac'is, pastr'o? dir'is Orm si'n lev'ant'e. Kial vi ŝi'n minac'is? —Ŝi kri'is, ke ŝi intenc'as ag'i laŭ si'a vol'o kaj si'n edz'in'ig'i al pagan'o, eĉ se ĉiu'j episkop'o'j en la mond'o kontraŭ'barakt'os.
Orm per man'o tir'is si'a'n barb'o'n kaj larĝ'okul'e li'n rigard'is kaj de'nov'e ek'sid'is.
—Est'as mi, al kiu ŝi si'n edz'in'ig'os, li dir'is kviet'e. Kie ŝi est'as? Sed al tiu demand'o Orm ricev'is neni'a'n respond'o'n en tiu vesper'o; ĉar frat'o Willibald mal'rapid'e mal'lev'is la kap'o'n kaj ĝi'n apog'ant'e sur si'a'j brak'o'j ek'dorm'is. Orm klopod'is li'n vek'i, sed tio ne nask'is sukces'o'n, kaj fin'e li li'n port'is al la dorm'o'benk'o kaj li'n met'is tie kaj li'n kovr'is. Kun mir'o li rimark'is, ke li ŝat'as tiu'n mal'grand'a'n koler'em'a'n pastr'o'n; sed sid'ant'e dum long'a temp'o sol'a ĉe si'a bier'o en dorm'em'o, li'a mal'pacienc'o kresk'is tro, kaj li al'paŝ'is la benk'o'n kaj fort'e sku'is la dorm'ant'o'n.
Sed frat'o Willibald nur si'n turn'is dorm'ant'e kaj murmur'is per knar'a voĉ'o: —Pli terur'a'j ol diabl'o'j.
Kiam la mal'grand'a pastr'o fin'e vek'iĝ'is en la sekv'a maten'o, li est'is iom pli mild'a laŭ humor'o kaj aspekt'is komfort'a kie li sid'is; kaj Orm ne mal'fru'is inform'iĝ'i pri ĉio, kio'n la pastr'et'o sci'is pri Ylva. Ŝi fuĝ'is kun la episkop'o prefer'ant'e tio'n ol rest'i hejm'e sub la reg'o de si'a frat'o Sven; kaj nun ŝi rest'is kun li dum la vintr'o, tre mal'pacienc'e sopir'ant'e re'ir'o'n al Dan'land'o, tuj kiam ven'os favor'a'j nov'aĵ'o'j de tie.
Sed fam'o ĵus dis'mesaĝ'is, ke reĝ'o Harald mort'is for'pel'it'a; kaj tiam Ylva ek'pens'ad'is pri vojaĝ'o nord'e'n al si'a frat'in'o Gunhild, kiu est'as edz'in'o de la dan'a jarlo Palling en Northumberland. La episkop'o ne vol'is, ke ŝi entrepren'u tia'n danĝer'a'n vojaĝ'o'n, sed prefer'is, ke ŝi edz'in'iĝ'u al alt'rang'ul'o en la land'o, kiu'n elekt'i li pov'us help'i. Sed aŭd'ant'e tia'n parol'o'n ŝi pal'iĝ'is pro koler'o kaj ek'insult'is kiu'n ajn, eĉ la episkop'o'n mem.
Tio est'is, kio'n la mal'grand'a pastr'o pov'is dir'i pri Ylva. Orm kontent'e aŭd'is, ke ŝi si'n for'sav'is de reĝ'o Sven kaj li'a'j parti'an'o'j, sed pez'e li'n prem'is, ke li ne sci'is pri ebl'ec'o ŝi'n ating'i. Sed ankaŭ ĉagren'is li'n la frap'o, kiu traf'is li'n sur la nuk'o'n, kaj la dolor'o, kiu ankoraŭ post'rest'is, sed frat'o Willibald mal'estim'e kurb'ig'is la lip'o'j'n pri tio kaj dir'is, ke krani'o'j de tiu spec'o rezist'as pli ol tiom. Post tio li met'is hirud'o'j'n mal'antaŭ li'a'j orel'o'j, tiel ke li baldaŭ sent'is si'n pli san'a.
Tiam la pens'o'j pri Ylva ven'is al li ĉiam pli; prefer'e li persvad'us Thorkel kaj la ali'a'j'n far'i grand'a'n rab'ekspedici'o'n kontraŭ Londono kaj Westminster por tiel ŝi'n ating'i. Sed inter la ĉef'ul'o'j kaj la send'it'o'j nun est'is long'a'j inter'trakt'o'j pri la donac'o de reĝ'o Ethelred; kaj ĉiu'j batal'ul'o'j sid'is sen'okup'a'j atend'ant'e kaj manĝ'is kaj trink'is kaj mult'e inter'babil'is pri tio, kiom tiel el'star'a reĝ'o laŭ just'o dev'us pag'i.
Ambaŭ mal'jun'a'j episkop'o'j vir'ec'e por'streb'is si'a'n afer'o'n kaj tre kontraŭ'argument'is la sum'o'j'n, kiu'j ŝajn'is al la ĉef'ul'o'j konven'a'j: ni vol'as instru'i al vi, ili dir'is, ke trov'iĝ'as ol arĝent'o pli valor'a'j afer'o'j, kiu'j ne aparten'as al ĉi tiu mond'o, kaj ke al hom'o posed'ant'a abund'a'n riĉ'ec'o'n est'as pli mal'facil'e ating'i la ĉiel'regn'o'n ol est'as mal'facil'e al bov'o tra'ir'i fum'tru'o'n. La ĉef'ul'o'j tio'n aŭskult'is kaj dir'is, ke ili hav'as vol'o'n pren'i sur si'n la damaĝ'o'n kun la util'o kaj rest'u sen ŝanĝ'o la sum'o de ili postulat'a; kaj se pri la ĉiel'regn'o kaj la fum'tru'o cirkonstanc'as tiel, kiel dir'is la episkop'o'j, ili konsider'as si'n util'a'j help'i al reĝ'o Ethelred, kiam ili pren'as sur si'n part'o'n de li'a'j pez'a'j aparten'aĵ'o'j.
Dum mult'a suspir'ad'o la episkop'o'j dev'is alt'ig'i si'a'n ofert'o'n kaj fin'e oni ek'akord'is pri la sum'o. Ĉiu ŝip'an'o ricev'u ses mark'o'j'n da arĝent'o krom tio, kio'n li jam akir'is rab'ant'e. Ĉiu ŝip'direkt'ist'o ricev'u dek du mark'o'j'n, kaj ĉiu ŝip'ĉef'ul'o ses'dek; kaj Thorkel kaj Gudmund kaj Jostein ricev'u po tri cent mark'o'j'n. La episkop'o'j dir'is, ke ili apenaŭ sci'as, kio'n dir'os la reĝ'o pri tia sum'o, tiom pli, ke li sam'temp'e hav'as trakt'ant'o'j'n ĉe norveg'a ĉef'ul'o nom'at'a Olaf, fil'o de Tryggve, kiu kun ŝip'an'ar'o pri'rab'is la sud'a'n bord'o'n. Est'as ne'cert'e, ili dir'is, ĉu eĉ la riĉ'aĵ'o'j de reĝ'o Ethelred sufiĉ'os por ĉio tio.
Aŭd'int'e tiu'n nov'aĵ'o'n la ĉef'ul'o'j ek'tim'is, ke ili postul'is tro mal'mult'e kaj ke la norveg'o ili'n antaŭ'os. Konsil'int'e inter si pri tio, ili dir'is al la episkop'o'j, ke ili rest'os fidel'a'j je tio, kio est'as konsent'it'a, sed ke la episkop'o'j nun dev'as rapid'i al la reĝ'o por ven'ig'i la arĝent'o'n, kaj ke ili mem est'os tre mal'kontent'a'j, se la norveg'o antaŭ ili ricev'os si'a'n part'o'n.
La episkop'o de Londono, amik'a kaj rid'et'ant'a hom'o, kap'jes'is aŭd'ant'e tio'n kaj promes'is, ke ili far'os, kio'n ili laŭ ebl'o pov'as.
—Sed rimark'ind'e est'as, li dir'is, vid'i tia'j'n brav'a'j'n ĉef'ul'o'j'n hav'i mal'trankvil'o'n pro tiu norveg'a ĉef'ul'o, kies ŝip'ar'o est'as mal'pli nombr'a ol la vi'a. Ĉu ne est'us bon'a afer'o por vi rem'i al la sud'a bord'o, kie si'n ten'as tiu ĉef'ul'o, kaj rapid'e vi'n ĵet'i sur li'n kaj akir'i ĉiu'j'n li'a'j'n trezor'o'j'n. Li al'ven'is de Breton'land'o kun bel'a'j ŝip'o'j kaj oni dir'as, ke li mult'o'n gajn'is tie. Kaj tio est'us ag'o, kiu ankoraŭ pli kresk'ig'us la am'o'n, kiu'n mi'a reĝ'a mastr'o hav'as por vi; kaj post'e est'us por li facil'e dis'don'i la grand'a'n donac'o'n, kiam li ne dev'us kontent'ig'i ankaŭ tiu'n norveg'o'n.
Thorkel kap'jes'is kaj aspekt'is hezit'em'a, kaj Gudmund rid'is kaj dir'is, ke pri tio oni pov'as pens'i.
—Mi neniam est'is kun norveg'o'j, li dir'is; sed ĉiu'j sci'as, ke ĉe renkont'o'j kun ili lev'iĝ'as bon'a batal'o kaj mult'o rakont'ind'a okaz'as.
Hejm'e ĉirkaŭ Bråviken mult'a'j dir'as, ke apenaŭ ali'a'j ili'n super'as ol ostrogot'o'j; kaj est'us bon'e, se ni pov'us el'prov'i la afer'o'n. Kaj inter la mi'a'j est'as berserk'o'j de Åland, kiu'j komenc'as dir'i, ke ĉi tiu ekspedici'o don'as al ili bon'a'n pred'o'n kaj plej bon'a'n bier'o'n, sed nur mal'mult'a'n batal'o'n; kaj tio est'as por ili ne'kutim'a, ili dir'as.
Thorkel dir'is, ke li est'is kun norveg'o'j kaj ne mal'dezir'as ili'n renkont'i de'nov'e, se nur li'a brak'o est'os taŭg'a; ĉar jen est'as akir'ebl'a kaj glor'o kaj riĉ'aĵ'o.
Sed Jostein laŭt'e rid'is kaj de'pren'is de si la ĉapel'o'n kaj ĝi'n ĵet'is sur la grund'o'n antaŭ si. Li ĉiam port'is mal'nov'a'n ruĝ'a'n ĉapel'o'n kun larĝ'a'j rand'aĵ'o'j, kiam li ne si'n trov'is en batal'o, ĉar la helm'o li'n frot'vund'is.
—Rigard'u mi'n, li dir'is, mal'jun'a kaj kalv'a mi est'as; kie aĝ'o, tie saĝ'o, rimark'ebl'as tio nun. Vi'n, Thorkel kaj Gudmund, la pi'ul'o pov'as for'log'i per si'a ruz'o, sed ne mi'n; ĉar mi est'as saĝ'a sam'kiel li. Por li kaj li'a reĝ'o est'us bon'e, se ili pov'us batal'ig'i ni'n kontraŭ la norveg'o kaj ni ni'n pere'ig'us reciprok'e; tiel li si'n liber'ig'us de ni kaj ne bezon'us mal'ŝpar'i arĝent'o'n por la rest'int'o'j. Sed tiel ne okaz'os, se mi rajt'os decid'i.
Kaj Gudmund kaj Thorkel dev'is re'kon'i, ke ili ne pens'is pri tio kaj ke Jostein est'as plej saĝ'a el ili; kaj la send'it'o'j trov'is, ke neni'o'n pli'a'n ili pov'is far'i. Ili tial si'n ekip'is por re'ir'i al reĝ'o Ethelred por raport'i kiel ĉio okaz'is kaj por real'ig'i la trans'pag'o'n de la arĝent'o kiel ebl'e plej baldaŭ.
Sed antaŭ tio ili si'n vest'is per si'a'j plej bel'eg'a'j ornat'o'j kaj akompan'ig'is si'n per si'a sekv'ant'ar'o kaj si'n tir'is al la kamp'o, kie okaz'is la batal'o. Tie ili el'dir'is sankt'a'j'n vort'o'j'n por la mort'int'o'j, kiu'j nun kuŝ'is du'on'e kaŝ'it'a'j de abund'kresk'a'j gramin'o'j, dum kornik'o'j kaj korv'o'j ĉirkaŭ'flug'is sen'nombr'e, raŭk'e kri'ant'e pro la ĝen'o.
Grand'a jubil'o lev'iĝ'is inter la batal'ant'o'j, kiam ili ek'sci'is pri la in ter'konsent'o inter la ĉef'ul'o'j kaj la send'it'o'j. Ĉiu'j laŭd'is la ĉef'ul'o'j'n pro tiu trakt'ad'o kaj reĝ'o'n Ethelred kiel plej super'a'n el ĉiu'j reĝ'o'j por mal'riĉ'a'j mar'vetur'ant'o'j de Nord'land'o'j. Oni gaj'is kaj drink'is kaj esprim'is dezir'o'j'n pri gras'a'j ŝaf'o'j kaj jun'a'j vir'in'o'j; kaj sci'o'plen'a'j hom'o'j sid'is pens'em'e kun'e apud la fajr'o'j, kie est'is frit'at'a'j la ŝaf'o'j, kaj klopod'is el'kalkul'i la sum'o'n por ĉiu ŝip'o, kaj oft'e lev'iĝ'is kverel'o pri tio, kiu plej ĝust'e kalkul'ad'is; sed ĉiu'j akord'is pri tio, ke neni'u pov'is kred'i, ke tiom da arĝent'o trov'iĝ'as en la mond'o, krom ebl'e ĉe la imperi'estr'o en Miklagordo. Kelk'a'j trov'is afer'o'n, kiu'n kritik'i, nom'e ke la direkt'ist'o'j tia'n grand'a'n part'o'n ricev'os malgraŭ tio, ke ili'a task'o est'as facil'a kaj ili neniam bezon'as sid'i ĉe la rem'il'o'j; sed la direkt'ist'o'j opini'is, ke ĉiu ĝust'e pens'ant'a hom'o pov'as kompren'i, ke nur ili merit'as pli.
Malgraŭ tio, ke la bier'o est'is abund'a kaj fort'a kaj la bru'o laŭt'a, serioz'a kverel'o pri tiu'j afer'o'j ne lev'iĝ'is; ĉar ĉiu'j nun si'n sent'is riĉ'a'j kaj trov'is viv'o'n bon'a kaj tial mal'pli nun ol ali'temp'e inklin'is uz'i arm'il'o'j'n.
Sed Orm sid'is mal'seren'a grumbl'ant'e kun la mal'grand'a pastr'o kaj opini'is, ke mal'mult'a'j stat'as tiel ĉagren'e kiel li.
Frat'o Willibald trov'is mult'o'n por far'i, ĉar mult'a'j vund'it'o'j bezon'is fleg'o'n kaj al tio li si'n dediĉ'is serioz'e kaj diligent'e. Li ankaŭ ekzamen'is la brak'o'n de Thorkel kaj far'is koment'o'j'n pri la kurac'ist'o'j de la episkop'o'j kaj ili'a manier'o ĝi'n fleg'i; ĉar por li est'is mal'facil'e kred'i, ke iu ali'a hav'as prudent'o'n kaj kompren'o'n pri kurac'ad'o. Li dir'is, ke li intenc'as vojaĝ'i kun la episkop'o'j, sed Orm ne vol'is li'n for'las'i de si.
—Ĉar est'as bon'e hav'i kurac'ist'o'n ĉe si, li dir'is, kaj pov'as est'i prav'a vi'a pens'o, ke vi est'as plej lert'a el ĉiu'j. Est'as ver'o, ke mi volont'e send'us vi'n kun sci'ig'o al Ylva, la fil'in'o de reĝ'o Harald, ĉar vi est'as la sol'a, kiu'n mi pov'as send'i; sed tiam mi neniam vi'n re'vid'us pro vi'a mal'am'o al ni norman'o'j, kaj mi neniam ek'sci'us ŝi'a'n respond'o'n.
Kaj tial mi nun sid'as ne sci'ant'e kio'n far'i, tiel ke manĝ'em'o kaj dorm'em'o sven'as.
—Ĉu vi intenc'as mi'n re'ten'i kiel kapt'it'o tie ĉi? demand'is indign'e frat'o Willibald. Tamen oni oft'e dir'as ĉe vi, ke vi'a fidel'o al promes'o'j est'as tiel grand'a kiel vi'a vir'ec'a kuraĝ'o; kaj ĉiu'j ni, kiu'j est'is en la tur'o, ricev'is promes'o'n ir'i kie'n ajn ni vol'as. Sed tio'n vi ebl'e forges'is? Orm mal'ĝoj'e rigard'is antaŭ'e'n kaj dir'is, ke li ne facil'e forges'as i'o'n ajn.
—Sed est'as mal'facil'e las'i vi'n for'ir'i, li daŭr'ig'is; ĉar est'as kvazaŭ vi est'us help'o por mi, eĉ kiam vi neni'o'n pov'as far'i en tio ĉi. Sed vi est'as saĝ'a hom'o, mal'grand'a pastr'o, kaj nun aŭskult'u, kio'n mi dir'as: Se vi vi'n trov'us en mi'a'j vest'o'j kaj est'us en tia'j cirkonstanc'o'j kiel mi nun, kio'n vi far'us? Frat'o Willibald rid'et'is kaj amik'e rigard'is al Orm kaj sku'is la kap'o'n.
—Ŝajn'as, ke vi'a kor'o fort'e lig'iĝ'is al tiu jun'a vir'in'o, malgraŭ ŝi'a koler'a humor'o, li dir'is; kaj tio est'as rimark'ind'a afer'o, ĉar vi sen'pi'a'j per'fort'ul'o'j ja volont'e pren'as vir'in'o'j'n laŭ hazard'o ne montr'ant'e kor'inklin'o'n al iu apart'e. Ĉu est'as tiel, ĉar ŝi est'as re ̧filino? —Ŝi ne pov'as hav'i hered'aĵ'o'n en atend'o post tio, kio okaz'is al ŝi'a patr'o, respond'is Orm; kaj el tio vi pov'as sci'i, ke ne riĉ'aĵ'o'j'n mi aspir'as, sed ŝi'n mem dezir'as. Sed ne est'as mal'avantaĝ'o, ke ŝi de'ven'as de alt'rang'a famili'o; mi mem de'ven'as de alt'rang'ul'o'j.
—Pov'as est'i, ke ŝi don'is al vi amor'vek'a'n trink'aĵ'o'n, dir'is frat'o Willibald, kaj est'as ĝi, kiu don'as tia'n firm'ec'o'n al vi'a inklin'o.
—Unu foj'o'n ŝi don'is al mi por trink'i, dir'is Orm, kaj neniam plu; kaj tio okaz'is, kiam mi la unu'a'n foj'o'n ŝi'n vid'is kaj ĝi est'is viand'brog'aĵ'o. Sed preskaŭ neni'o'n el ĝi mi glut'is, ĉar ŝi koler'iĝ'is kaj for'ĵet'is de si kruĉ'o'n kaj brog'aĵ'o'n. Kaj vi mem ordon'is, ke tiu brog'aĵ'o est'u kuir'it'a por mi.
—Mi ne ĉe'est'is, kiam ĝi est'is kuir'it'a kaj en'port'it'a, dir'is pens'e frat'o Willibald; kaj por jun'a vir'o mal'mult'e da tia trink'aĵ'o est'as neces'a, kiam la vir'in'o mem est'as jun'a kaj bel'form'a. Sed se ŝi met'is magi'aĵ'o'j'n en la brog'aĵ'o'n ŝanĝ'o ne ebl'as; ĉar kontraŭ amor'trink'aĵ'o'j ali'a rimed'o ol am'o ne ekzist'as, tio'n dir'as ĉiu'j plej erudici'a'j kurac'ist'o'j el la antikv'ec'o.
—Ĝi est'as la kurac'o, kiu'n mi serĉ'as, respond'is Orm; kaj nun mi vi'n demand'as, ĉu vi pov'as don'i al mi konsil'o'n pri tio ĉi.
Frat'o Willibald instru'e lev'is la montr'o'fingr'o'n kaj patr'ec'mien'e parol'is.
—Nur unu far'end'a est'as, kiam hom'o hav'as mal'facil'aĵ'o'j'n kaj ne sci'as, kio'n konsil'i al si; kaj vi, kompat'ind'a idol'ador'ant'o, est'as en mizer'a stat'o. Ĉar la far'end'a afer'o est'as pet'i Di'o'n pri help'o, kaj tio'n vi ne pov'as.
—Ĉu li oft'e help'as vi'n? demand'is Orm.
—Li mi'n help'as, kiam mi'a'j pet'o'j est'as prudent'a'j, respond'is frat'o Willibald decid'e, kaj tio est'as pli ol vi'a'j di'o'j far'as por vi. Li ne aŭskult'as, kiam mi plend'as pro bagatel'o'j, pri kiu'j li opini'as, ke mi ili'n el'ten'u; kaj mi mem vid'is la sankt'a'n pi'ul'o'n episkop'o Poppo, kiam ni fuĝ'is trans la mar'o, fervor'e al'vok'i kaj Di'o'n kaj Sankt'a'n Petron por ricev'i help'o'n kontraŭ si'a mar'mal'san'o sen rezult'o. Sed kiam mi est'is kun la ali'a'j en la tur'o tie ĉi, kaj ni'n minac'is mal'sat'o kaj soif'o kaj glav'o'j de pagan'o'j, kaj ni al'vok'is Di'o'n en ni'a kriz'o, tiam Li ni'n aŭskult'is malgraŭ tio, ke ne trov'iĝ'is inter ni pi'ul'o antaŭ Di'o kia episkop'o Poppo. Ĉar tiam ven'is la send'it'o'j kaj ni'n sav'is; nu ver'e, ke ili est'as send'it'o'j de reĝ'o Ethelred al la milit'ĉef'ul'o'j, sed ili ankaŭ est'as send'it'o'j de Di'o por ni'a help'o, pro ni'a'j mult'a'j preĝ'o'j.
Orm kap'jes'is kaj re'kon'is, ke tio pov'as est'i sufiĉ'e kred'ebl'a, ĉar li mem vid'is, kiel ĉio okaz'is.
—Kaj nun mi pli bon'e kompren'as, kial ni ne sukces'is vi'n pel'i per fum'o el la tur'o, li dir'is; ĉar pov'as est'i Di'o aŭ iu ali'a, kiu'n vi al'vok'is, kiu send'is vent'o'n por for'pel'i la fum'o'n.
Frat'o Willibald respond'is, ke ĝust'e tiel est'is: la fingr'o de Di'o nul'ig'is tia'spec'a'j'n satan'aĵ'o'j'n.
Orm sid'is pens'ant'e kaj hezit'e tir'is al si la barb'o'n.
—Mi'a patr'in'o krist'an'iĝ'is nun en si'a mal'jun'aĝ'o, li dir'is. Ŝi lern'is du preĝ'o'j'n kaj ili'n ŝi oft'e uz'as kaj juĝ'as ambaŭ bon'a'j. Ŝi dir'as, ke tiu'j preĝ'o'j ten'is mi'n viv'a kaj re'ven'ig'is mi'n al ŝi el mult'a'j danĝer'o'j, kvankam ebl'e Blu'lang'o kaj mi asist'is en tiu afer'o, kaj ankaŭ vi, mal'grand'a pastr'o. Nun mi mem pov'us hav'i inklin'o'n pet'i Di'o'n pri help'o, kiam li laŭ'dir'e est'as tiel help'em'a. Sed kio'n li postul'as rekompenc'e, mi ne sci'as, kaj ankaŭ ne kiel mi parol'u al li.
—Antaŭ ol vi krist'an'iĝ'os vi ne pov'os pet'i Di'o'n pri help'o, dir'is frat'o Willibald; kaj krist'an'o vi ne est'os antaŭ ol vi est'os bapt'it'a; kaj vi ne pov'os est'i bapt'it'a antaŭ ol vi for'ĵur'os vi'a'j'n fals'a'j'n Di'o'j'n kaj al'konfes'os vi'n al la Patr'o kaj la Fil'o kaj la Sankt'a Spirit'o.
—Tiom da artifik'o'j ne est'is neces'a'j por parol'i al Allah kaj li'a profet'o, dir'is Orm mal'gaj'e.
—Allah kaj li'a profet'o? dir'is la mal'grand'a pastr'o kun surpriz'o.
Kio'n vi sci'as pri ili? —Pli mal'proksim'e'n en la mond'o mi est'is ol vi, respond'is Orm; kaj kiam mi est'is ĉe Almansur en Andaluzi'o, ni al'vok'is Allah kaj li'a'n profet'o'n du foj'o'j'n tag'e, kaj kelk'foj'e tri. Kaj tiu'j'n preĝ'o'j'n mi ankoraŭ sci'as, se vi vol'as ili'n aŭd'i.
Frat'o Willibald etend'is la brak'o'j'n supr'e'n pro terur'o.
—En la nom'o de Di'o Patr'o, kaj de la Fil'o, kaj de la Sankt'a Spirit'o! li kri'is. Ni'n gard'u de la ag'o'j de la diabl'o kaj la ruz'aĵ'o'j de Muĥammad, la mal'ben'it'o. Vi'a stat'o est'as pli terur'a ol tiu de iu ali'a, ĉar aŭskult'i Muĥammad est'as pli terur'a ol ĉio. Ĉu vi ankoraŭ est'as kapt'it'a de li'a'j instru'o'j.
—Mi ten'is mi'n je ili dum mi est'is ĉe Almansur, ĉar li ordon'is tio'n, dir'is Orm; ĉar li est'is vir'o, kiu'n kontraŭ'dir'i ne est'is konsil'ind'e. De tiam mi neni'a'n Di'o'n hav'as, kaj ebl'e tial mal'bon'o'j mi'n traf'is.
—Est'as rimark'ind'e, ke episkop'o Poppo ne ek'sci'is tio'n, kiam vi est'is ĉe reĝ'o Harald, dir'is frat'o Willibald. Se li aŭd'us, ke vi konfes'is la instru'o'n de tiu nigr'a tromp'ant'o, li tuj vi'n bapt'us est'ant'e pi'a kaj plen'a de fervor'o, eĉ se li bezon'us al'vok'i dek du el la batal'ul'o'j de reĝ'o Harald por vi'n ten'i. Est'as ag'o bon'a kaj ben'a sav'i ordinar'a'n anim'o'n el mal'lum'o kaj blind'ec'o, kaj pov'as est'i, ke ankaŭ norman'o'j aparten'us al tiu kategori'o, sed tio'n mi mal'facil'e kred'as post ĉio, kio'n mi spert'is; sed ĉiu'j sankt'ul'o'j akord'as pri tio, ke est'as sep'obl'e pli merit'e sav'i iu'n, kiu met'is si'n sub Muĥammad. Ĉar neni'o kaŭz'as al la diabl'o tiom da ĉagren'o, kiel tio.
Nun Orm far'is demand'o'j'n pri la diabl'o, kaj frat'o Willibald li'n fervor'e instru'is pri tiu.
—Ŝajn'as, ke mi'a stat'o est'as tiu, dir'is Orm, ke mi ne'sci'ant'e incit'is la diabl'o'n per tio, ke mi ne plu ten'as mi'n al Allah kaj la Profet'o; kaj el tio de'ven'as mi'a'j mis'fortun'o'j.
—Tiel est'as, dir'is la mal'grand'a pastr'o; kaj est'as bon'e por vi, ke vi ek'kompren'is tio'n. Neni'u stat'o pov'as est'i pli terur'a ol vi'a nun'a; ĉar la diabl'o vi'n persekut'as koler'e, kaj neni'a'n ŝirm'o'n de Di'o vi hav'as. Sed dum vi vi'n ten'is al Muĥammad — mal'ben'it'a li est'u! — la diabl'o est'is vi'a amik'o, kaj tial ĉio tiam ir'is glat'e por vi.
—Est'as kiel mi kred'is, dir'is Orm, mal'mult'a'j tiel mal'bon'stat'as kiel mi. Kaj tiu'n tro mult'e kontraŭ'as, kio kontent'ig'as nek Di'o'n nek diabl'o'n.
Iom'a'temp'e li sid'is pens'ant'e.
—Nun mi vol'as, ke vi mi'n akompan'u al la send'it'o'j, li post'e dir'is. Ĉar mi vol'as parol'i kun tiu'j, kiu'j est'as potenc'a'j antaŭ Di'o.
La episkop'o'j jam re'ven'is de la batal'kamp'o, kie ili ben'is la mort'int'o'j'n; kaj nun ili intenc'is ven'ont'tag'e ek'vojaĝ'i hejm'e'n. La pli aĝ'a el ili est'is lac'a pro la vetur'o kaj jam ek'ripoz'is; sed la episkop'o de Londono est'is invit'int'a Gudmund al si'a loĝ'ej'o kaj manĝ'is kaj trink'is kun li en fin'a prov'o inklin'ig'i li'n al krist'an'iĝ'o.
Ek'de si'a al'ven'o en Maeldun la du episkop'o'j klopod'is laŭ si'a ebl'o decid'ig'i la ĉef'ul'o'j'n al la krist'an'ism'o; tiel reĝ'o Ethelred kaj li'a ĉef'episkop'o ordon'is al ili, ĉar tiel la honor'o de la reĝ'o mult'iĝ'us antaŭ Di'o kaj la hom'o'j. Thorkel ne est'is tre influ'it'a; li respond'is, ke li'a arm'il'bon'ŝanc'o sufiĉ'as kaj super'as tiu'n de la krist'an'o'j, kaj tial li ne sent'as bezon'o'n de nov'a'j di'o'j. Kaj ankaŭ Jostein ili ne sukces'is influ'i: li sid'is mut'a kaj aŭskult'is kun la man'o'j apog'at'a'j sur tiu batal'hak'il'o, kiu'n li ĉiam port'is kaj kiu'n li nom'is Vidv'in'funebr'o, kaj rigard'is al ili el sub sulk'it'a'j brov'o'j, dum ili klar'ig'is al li pri Krist'o kaj pri la regn'o de Di'o. Post'e rid'o li'n kapt'is, kaj li ĵet'is si'a'n ĉapel'o'n sur la plank'o'n kaj ili'n demand'is, ĉu ili opini'as li'n sen prudent'o.
—Mi est'is pastr'o ĉe la grand'a ofer'o en Upsal'o dum du'dek sep vintr'o'j, li dir'is; kaj mal'mult'e da honor'o vi montr'as ven'ant'e al mi kun tia parol'o, kiu pov'as taŭg'i por infan'o'j kaj mal'jun'ul'in'aĉ'o'j. Per tiu ĉi hak'il'o, kiu'n vi jen'e vid'as, mi hak'is tiu'j'n, kiu'j'n ni ofer'is por bon'a rikolt'o kaj kiu'j'n ni post'e pend'ig'is en la sankt'a arb'o antaŭ la templ'o; kaj krist'an'o'j est'is inter ili, ankaŭ pastr'o'j, nud'a'j sur'genu'e en la neĝ'o lament'ant'e; kaj dir'u al mi, kiu'n favor'o'n al ili don'is ili'a Di'o.
Tiam la du episkop'o'j trem'is kaj sign'is kruc'o'j'n antaŭ si kaj kompren'is, ke ne pen'valor'as i'o'n trud'i al tia vir'o.
Sed pri Gudmund ili'a esper'o daŭr'is, ĉar li est'is amik'a kaj ĝoj'humor'a kaj volont'e aŭskult'is, kio'n ili dir'is; kelk'foj'e, konsum'int'e mult'e da bier'o, li kor'tuŝ'it'e ili'n dank'is por tio, ke ili tiel bel'e parol'as kaj zorg'as pri li'a prosper'o. Tamen li ne ĝis nun vol'is i'o'n promes'i al ili; kaj nun la episkop'o de Londono sur'met'is sur la tabl'o'n la plej bon'a'j'n flu'a'j'n kaj solid'a'j'n var'o'j'n el si'a proviz'ej'o, por li'n decid'ig'i.
Gudmund volont'e pren'is el tio, kio'n oni regal'is; kaj post kelk'a temp'o la lud'ist'o'j de la episkop'o lud'is antaŭ li tiel bel'e, ke larm'o'j rul'iĝ'is al li sur la barb'o'n. Post tio la episkop'o komenc'is persvad'i li'n kun si'a plej mild'a voĉ'o kaj per vort'o'j, kiu'j'n li zorg'em'e elekt'is. Gudmund aŭskult'is kaj kap'jes'is kaj re'kon'is, ke mult'o est'as ĉe la krist'an'o'j, kio'n li ŝat'as.
—Vi est'as bon'a hom'o, li dir'is al la episkop'o; vi est'as gast'am'a kaj spert'a kaj trink'as vir'ec'e kaj est'as plezur'e aŭd'i vi'n parol'i. Tial mi vol'us vi'n kontent'ig'i, sed ne pri mal'mult'o vi mi'n pet'as: ĉar por mi est'us mal'bon'e ven'i hejm'e'n kaj renkont'i rid'o'j'n, kaj de dom'an'o'j kaj de najbar'o'j, ĉar mi las'is mi'n log'i de pastr'a'j babil'ad'o'j. Sed tamen est'as mi'a kred'o, ke tia vir'o kiel vi hav'as grand'a'n potenc'o'n kaj sci'as mult'a'j'n sekret'o'j'n; kaj jen afer'o, kiu'n mi antaŭ ne'long'e trov'is, kiu'n mi vol'as, ke vi ben'u.
El sub si'a kamizol'o li el'pren'is la mal'grand'a'n or'a'n kruc'o'n kaj ĝi'n ten'is antaŭ la episkop'o.
—Ĝi'n mi trov'is en dom'o de riĉ'ul'o; al du vir'o'j ĝi kaŭz'is viv'perd'o'n, kaj pli bel'a'n lud'il'o'n mi neniam vid'is. Mi ĝi'n don'os al mi'a fil'et'o, kiam mi re'ven'os hejm'e'n. Folke li nom'iĝ'as, kaj la vir'in'o'j li'n nom'as Filbyter. Li est'as kuraĝ'a brav'ul'et'o kaj tre alt'e taks'as arĝent'o'n kaj or'o'n kaj kio'n li pren'as, tio'n li firm'e ten'as. Kontraŭ ĉi tiu kruc'o li etend'os ambaŭ si'a'j'n man'o'j'n. Kaj se vi pov'as en'met'i bon'ŝanc'o'n en ĝi'n est'as bon'e; ĉar mi vol'as, ke li est'u riĉ'a kaj potenc'a, tiel ke li pov'os sid'i honor'at'a hejm'e en la bien'o kaj vid'i si'a'j'n rikolt'aĵ'o'j'n prosper'i kaj si'a'j'n brut'o'j'n gras'a'j kaj ne bezon'os si'n ŝov'i tienreen sur la mar'o por akir'i si'a'n pan'o'n kaj mis'trakt'iĝ'i inter fremd'ul'o'j kaj ties arm'il'o'j.
La episkop'o rid'et'is kaj murmur'is super ĝi, kaj kontent'e Gudmund ĝi'n re'en'met'is.
—Vi re'ven'os al vi'a bien'o kiel riĉ'ul'o, dir'is la episkop'o, pro la grand'a mal'avar'em'o de reĝ'o Ethelred; sed kred'u al mi, kiam mi al vi jen'o'n dir'as: vi'a bon'ŝanc'o est'os ankoraŭ pli grand'a, se vi trans'ir'os al Krist'o.
—Neniam oni dispon'as pri tro da bon'ŝanc'o, dir'is Gudmund kaj pens'em'e grat'is al si la barb'o'n. Mi jam sci'as, de kiu'j najbar'o'j mi aĉet'os la ter'o'n kaj kia est'os la nov'a dom'o; mi ĝi'n konstru'os spac'a kaj el plej bon'a kverk'o'lign'o. Est'os bezon'at'a mult'a arĝent'o, por ke ĝi far'iĝ'u laŭ mi'a dezir'o. Kaj kiel ajn mi nun ag'as ĉi tie, ebl'e neni'u mi'n pri'rid'os hejm'e, se nur mi est'os sufiĉ'e riĉ'a kaj arĝent'o rest'as al mi en la kest'o. Tial est'u laŭ vi'a vol'o: vi mi'n bapt'u, kaj mi mi'n ten'os al Krist'o est'ont'ec'e, se vi al mi'a part'o al'don'as cent mark'o'j'n da arĝent'o.
—Tio, dir'is mild'e la episkop'o, ne est'as la ĝust'a anim'stat'o de tiu, kiu est'os en'korp'ig'it'a en la eklezi'o de Krist'o. Sed mi ne vi'n riproĉ'os, ĉar vi ne pov'as sci'i, ke est'as dir'it'e: Feliĉ'a'j est'as la mal'riĉ'ul'o'j; kaj mi bezon'us long'a'n temp'o'n por klar'ig'i al vi la ver'o'n. Sed vi dev'as pri'pens'i, ke vi jam ricev'os abund'a'n riĉ'aĵ'o'n de reĝ'o Ethelred, pli grand'a'n ol iu ali'a pov'us don'i al vi; kaj cert'e li est'as grand'a kaj potenc'a reĝ'o, sed ankaŭ li'a'j kest'o'j hav'as fund'o'n. Tial ne ebl'as al li don'i al vi tiom, eĉ se li tre vol'us tio'n. Bapt'o'donac'o'n de du'dek mark'o'j mi pov'as promes'i al vi tial, ke vi est'as grand'a ĉef'ul'o, sed tio est'as la maksimum'o; kaj jam tio'n li ebl'e opini'os tro'a. Sed nun vi gust'um'u la trink'aĵ'o'n, kiu nun ven'as kaj kiu ebl'e ne est'as kon'at'a en vi'a land'o: ĝi est'as varm'eg'a vin'o kun al'don'it'a'j miel'o kaj mal'oft'a'j spic'aĵ'o'j el Orient'o nom'at'a'j cinam'o kaj kard'amon'o. Spert'ul'o'j pri tia'j afer'o'j opini'as, ke neni'u trink'aĵ'o est'as pli agrabl'a por la lang'o kaj pli efik'e mild'ig'ant'a grumbl'ad'o'n kaj melankoli'o'n.
Gudmund trov'is la trink'aĵ'o'n bon'gust'a kaj san'ig'a; sed la ofert'o de la episkop'o ŝajn'is al li tro mal'alt'a: por tia sum'o li ne vol'as en'danĝer'ig'i si'a'n bon'a'n reputaci'o'n en la hejm'ĉirkaŭ'o.
—Sed pro tiu grand'a amik'ec'o, kiu'n mi sent'as al vi, li dir'is, mi ĝi'n far'os por ses'dek mark'o'j. Neniam pli mal'kar'e vi mi'n hav'os.
—Ankaŭ mi sent'as grand'a'n amik'ec'o'n al vi, dir'is la episkop'o; kaj tiel grand'a est'as mi'a dezir'o vid'i vi'n krist'an'o kaj aparten'i al la ĉiel'regn'o, ke mi volont'e donac'us al vi el mi'a propr'a poŝ'o por vi'n kontent'ig'i. Sed mi ne mult'o'n posed'as da mond'a'j trezor'o'j kaj nur dek mark'o'j'n mi pov'as al'don'i.
Je tio Gudmund sku'is la kap'o'n kaj dorm'em'e palpebr'um'is. Tie'n ili jam ating'is, kiam bru'o lev'iĝ'is ĉe la pord'o; kaj Orm en'ven'is kun frat'o Willibald, kiu'n li firm'e ten'is je la brak'o, kaj kun du pord'o'gard'ist'o'j, kiu'j si'n kroĉ'is al li'a'j vest'o'j kaj kri'is, ke la episkop'o ne est'u ĝen'at'a.
—Sankt'a episkop'o, li dir'is, mi est'as Orm, fil'o de Tost'e, de Kullen en Skanio, unu el la ŝip'ĉef'ul'o'j de Thorkel Höge. Mi vol'as bapt'iĝ'i kaj akompan'i vi'n al Londono.
La episkop'o surpriz'it'e li'n al'gap'is, kaj komenc'e aspekt'is kvazaŭ li ek'tim'us. Sed kiam li rimark'is, ke Orm est'as nek ebri'a nek berserk'a, li vol'is ek'sci'i, kio'n tio pov'as signif'i; ĉar ordinar'e norman'o'j ne trud'is si'n al li kun tia dezir'o.
—Mi vol'as ven'i sub ŝirm'o'n de Di'o, dir'is Orm, ĉar mi'a stat'o est'as pli mal'bon'a ol tiu de iu ajn ali'a. Tiu ĉi pastr'o pov'as ĉio'n klar'ig'i al vi, pli bon'e ol mi mem.
Frat'o Willibald pet'is la episkop'o'n pardon'i, ke li part'o'pren'as en tiu en'trud'o; ĝi ne okaz'is pro li'a propr'a vol'o, sed pro tio, ke li est'is dev'ig'it'a de barbar'a fort'o kaj furioz'o kaj tren'at'a preter la pord'o'gard'ist'o'j malgraŭ tio, ke li aŭd'is, ke grav'a kaj privat'a konversaci'o daŭr'as.
La episkop'o amik'e pet'is li'n ne pens'i pri tio. Li montr'is al Gudmund, kiu nun, help'it'e de unu last'a kruĉ'et'o da spic'vin'o, sid'ant'e ek'dorm'is.
—Mi mult'e pen'is klopod'ant'e persvad'i li'n krist'an'iĝ'i, li dir'is, kaj tamen mi ne sukces'is, ĉar li'a anim'o est'as tut'e katen'it'a al mond'a'j posed'aĵ'o'j. Kaj nun Di'o send'as al mi ali'a'n, kiu ven'as ne'vok'it'a. Est'u bon'ven'a, ĉef'ul'o! Ĉu vi est'as tut'e pret'a? —Mi est'as, respond'is Orm; ĉar antaŭ'e mi serv'is la profet'o'n Muĥammad kaj li'a'n di'o'n, kaj nun mi kompren'is, ke neni'o est'as pli danĝer'a ol tio.
La okul'o'j de la episkop'o rond'iĝ'is, kaj li frap'is kruc'o'n antaŭ si tri foj'o'j'n kaj al'vok'is konsekr'it'a'n akv'o'n.
—Muĥammad kaj li'a'n di'o'n, li dir'is al frat'o Willibald. Kiel tio pov'as est'i? Ili nun help'is unu la ali'a'n por ĉio'n klar'ig'i al la episkop'o. Tiu dir'is, ke li vid'is mult'e da pek'ad'o kaj mal'lum'o, sed ankoraŭ neniam hom'o'n, kiu serv'is Muĥammad. Kiam est'is al'port'it'a la konsekr'it'a akv'o, li pren'is mal'grand'a'n fask'et'o'n, kiu'n li tremp'is en la akv'o kaj per kiu li asperg'is Orm, dum li el'dir'is la preĝ'o'j'n, kiu'j el'pel'as malic'a'j'n spirit'o'j'n. Ĉe tio Orm pal'iĝ'is; li post'e dir'is, ke tiu asperg'o est'is mal'facil'e el'ten'ebl'a, ĉar li trem'is per la tut'a korp'o kaj sent'is kvazaŭ lev'us si'n la nuk'har'o'j. La episkop'o diligent'e daŭr'ig'is tio'n dum kelk'a temp'o, sed fin'e ĉes'is kaj dir'is, ke neni'o el tio plu neces'as.
—Vi ne bav'as kaj ne fal'as konvulsi'ant'e, kaj eĉ ne mal'bon'odor'o rimark'ebl'as, kaj tio montr'as, ke la malic'a spirit'o jam for'las'is vi'n; kaj pro tio vi laŭd'u Di'o'n.
Li nun asperg'is iom sur Gudmund, kiu tuj star'iĝ'is kaj kri'is, ke oni mal'his'u la vel'o'n, kaj post'e de'nov'e re'fal'is sur la benk'o'n kaj daŭr'ig'is si'a'n dorm'o'n.
Orm viŝ'is la gut'o'j'n for de la vizaĝ'o kaj demand'is, ĉu tio util'as sam'e kiel bapt'o.
La episkop'o respond'is, ke la diferenc'o est'as grand'a, kaj tiel simpl'e oni ne est'as bapt'it'a, mal'plej tiu, kiu serv'is Muĥammad.
—Unu'e vi dev'as for'ĵur'i vi'a'j'n fals'a'j'n di'o'j'n, li dir'is, kaj konfes'i vi'a'n kred'o'n je la Patr'o, la Fil'o kaj la Sankt'a Spirit'o. Kaj krom tio vi dev'as ricev'i instru'ad'o'n pri la krist'an'ism'o.
—Mi ne hav'as di'o'j'n, kiu'j'n mi dev'as for'ĵur'i, dir'is Orm, kaj nun mi vol'as ten'i mi'n je Di'o kaj li'a fil'o kaj ili'a spirit'o. Kaj instru'ad'o'n pri la krist'an'ism'o mi oft'e dev'is aŭskult'i: unu'e ĉe monaĥ'o'j sur Irlando, post'e ĉe reĝ'o Harald kaj hejm'e ĉe mi'a mal'jun'a patr'in'o tiom, kiom ŝi mem pov'is ĝi'n kompren'i, kaj nun tie ĉi de tiu ĉi mal'grand'a pastr'o, kiu est'as mi'a amik'o kaj kiu instru'is al mi mult'o'n pri la diabl'o.
Tial mi kred'as, ke mi pri tio est'as tiel spert'a kiel la pli'mult'o.
La episkop'o kap'jes'is kaj dir'is, ke est'as bon'e tio'n aŭd'i kaj ke ne oft'e oni renkont'as pagan'o'j'n, kiu'j aŭskult'is tiom da instru'ad'o pri sankt'a'j afer'o'j. Post tio li frot'is al si la naz'o'n kaj aspekt'is pens'ant'a; li rigard'is al Gudmund, kiu profund'e dorm'is, kaj post'e de'nov'e al Orm.
—Est'as ankoraŭ unu afer'o, li dir'is mal'rapid'e kaj kun serioz'ec'o.
Vi est'is sub'met'it'a al pli terur'a'j afer'o'j ol iu ali'a, kiu'n mi vid'is, per tio, ke vi serv'is la fals'a'n profet'o'n, kiu est'as la plej nigr'a ĉef'ul'o de la diabl'o. Kaj kiam vi nun post tia abomen'aĵ'o vol'as ven'i sub la ŝirm'o'n de la viv'ant'a di'o, dec'as, ke vi kun'port'u donac'o'n al li kaj li'a eklezi'o por montr'i, ke vi'a intenc'o est'as serioz'a kaj vi'a kor'o pur'ig'it'a.
Orm respond'is, ke ĝust'o postul'as, ke li i'o'n donac'u por pli favor'a bon'ŝanc'o kaj la ŝirm'o de Di'o. Li demand'is, kio est'as konven'a donac'o.
—Tio de'pend'as de riĉ'ec'o kaj de'ven'o kaj de kiom'a pek'ant'o tem'as, dir'is la episkop'o. Foj'e mi bapt'is dan'a'n ĉef'ul'o'n, kiu akcept'is hered'aĵ'o'n en ĉi tiu land'o; li don'is kvin bov'o'j'n kaj unu barel'o'n da bier'o kaj du'dek funt'o'j'n da vaks'o al la eklezi'o. Sed en antikv'a'j skrib'o'j oni pov'as leg'i pri vir'o'j alt'rang'a'j, kiu'j don'is dek mark'o'j'n da arĝent'o, kaj krom tio konstru'ig'is preĝ'ej'o'n; sed tiam ili las'is si'n bapt'i kun si'a tut'a dom'an'ar'o.
—Mi ne vol'as mal'super'i ali'a'j'n, dir'is Orm; mi parenc'as al Vidfamne. Mi konstru'ig'os preĝ'ej'o'n re'ven'int'e hejm'e'n kaj mi vol'as, ke vi ricev'u dek kvin mark'o'j'n el mi'a arĝent'o; sed tiam mi vol'as, ke vi dir'u bon'o'n pri mi ĉe Di'o.
—Ver'e vi est'as ĉef'ul'o, ĝoj'e dir'is la episkop'o, kaj mi ag'os por vi laŭ kapabl'o plej bon'e.
Nun ambaŭ est'is tre kontent'a'j; sed la episkop'o demand'is, ĉu Orm serioz'e intenc'as, ke li'a tut'a ŝip'an'ar'o bapt'iĝ'u.
—Mem krist'an'o, dir'is Orm, mi ne pov'as re'ten'i pagan'o'j'n en la ŝip'o; kio'n Di'o pens'us pri tio? Est'u sam'e por ĉiu'j; kaj kiel mi dir'os al mi'a ŝip'an'ar'o, tiel est'os. Kelk'a'j en la ŝip'o jam est'as bapt'it'a'j, eĉ du'foj'e; sed ankoraŭ unu foj'o ne pov'as damaĝ'i.
Nun li vol'is, ke ambaŭ episkop'o'j kaj ĉiu'j ili'a'j akompan'ant'o'j en la sekv'ont'a tag'o en'ŝip'iĝ'u sur li'a'n ŝip'o'n, tiel ke li vetur'ig'u ili'n al Londono kaj Westminster. Post'e ĉiu'j pov'os bapt'iĝ'i tie.
—Mi hav'as grand'a'n kaj bon'a'n ŝip'o'n li dir'is. Kun tiom da gast'o'j est'os mal'vast'e inter ni; sed la vojaĝ'o est'os mal'long'a kaj la veter'o est'as sen'ŝanĝ'a kaj bel'a.
Li est'is fervor'a pri tio; sed la episkop'o respond'is, ke li ne pov'as decid'i pri tiel grav'a afer'o sen konsil'iĝ'i kun si'a koleg'o kaj la ali'a'j. Tial Orm dev'os atend'i ĝis la ven'ont'a tag'o; el'dir'int'e dank'o'j'n li for'ir'is de la episkop'o kaj re'ir'is al si'a loĝ'ej'o kun frat'o Willibald. Antaŭ la episkop'o tiu ne mult'o'n dir'is, sed nun li kluk'e rid'is por si mem.
—Kio kaŭz'as al vi tia'n plezur'o'n? demand'is Orm.
—Mult'o'n vi far'as por met'i la man'o'j'n sur la fil'in'o'n de reĝ'o Harald, respond'is la mal'grand'a pastr'o. Kaj ŝajn'as al mi, ke vi tio'n bon'e far'as.
—Se ĉio ir'os bon'e, ne mank'os al vi rekompenc'o, dir'is Orm; ĉar mi kred'as, ke mi'a bon'ŝanc'o komenc'is pli'bon'iĝ'i ek'de kiam mi renkont'is vi'n tie ĉi.
Kiam la episkop'o de'nov'e est'is sol'a, li rid'et'is pens'ant'e kaj post'e ordon'is al si'a'j serv'ist'o'j vek'i Gudmund. Tio'n ili sukces'is far'i post kelk'a temp'o malgraŭ tio, ke li grumbl'is pro la ĝen'o.
—Mi mult'e pens'is pri la afer'o, kiu'n ni pri'parol'is, dir'is la episkop'o; kaj help'at'e de Di'o mi pov'as promes'i al vi kvar'dek mark'o'j'n, se vi las'os vi'n bapt'i.
Je tio Gudmund tuj plen'e vek'iĝ'is; kaj post kelk'a temp'o ili akord'iĝ'is pri kvar'dek kvin mark'o'j plus unu funt'o da spic'aĵ'o'j de tiu spec'o, kiu'n la episkop'o hav'is en si'a vin'o.
En la sekv'a tag'o okaz'is inter'konsil'iĝ'o ĉe Thorkel pri la propon'o de Orm kaj pri for'ir'o de la episkop'o'j. Gudmund dir'is, ke li intenc'as kun'vel'i; ĉar hav'ant'e tiel bon'a'n garanti'o'n, kia'n don'as la send'it'o'j, kaj ĉar ĉiu'okaz'e kre'iĝ'as pac'o inter ili kaj reĝ'o Ethelred, li tre dezir'as part'o'pren'i kaj vid'i la pes'ad'o'n de la arĝent'o de la reĝ'o, tiel ke ĉio okaz'u ĝust'e kaj just'e.
Al Thorkel tio ŝajn'is konven'a kaj li dir'is, ke volont'e li mem part'o'pren'us, se li'a brak'o est'us pli funkci'ant'a. Sed Jostein dir'is, ke sufiĉ'as, ke unu el la tri gvid'ant'o'j for'ir'as; ĉar tio ĉiam pov'as log'i la mal'amik'o'n atak'i, kaj ili ne dev'as mal'fort'ig'i si'n en la bivak'o, antaŭ ol la arĝent'o est'as en ili'a'j man'o'j.
Pro la bel'a veter'o la episkop'o'j ne kontraŭ'is vetur'i mar'voj'e, se ili nur pov'us si'n sent'i sekur'a'j kontraŭ mar'rab'ist'o'j; kaj fin'e oni decid'is, ke Gudmund kaj Orm, ĉiu el ili kun si'a ŝip'o, vel'u al Westminster kun la episkop'o'j. Tie ili ag'u diligent'e por rapid'ig'i la arĝent'o'trans'don'o'n; kaj se la reĝ'o si'n trov'as tie, ili li'n dank'u pro la donac'o kaj dir'u, ke ili intenc'as de'nov'e rab'ad'i, pli ol antaŭ'e, se ĝi prokrast'iĝ'os.
Nun Orm kun'vok'is si'a'j'n ŝip'an'o'j'n kaj dir'is, ke ili vel'ad'os al Westminster montr'ant'e pac'o'ŝild'o'n kaj kun la sankt'a'j send'it'o'j de reĝ'o Ethelred en la ŝip'o.
Plur'a'j el li'a'j ŝip'an'o'j mal'trankvil'iĝ'is pro tio. Ili dir'is, ke est'as risk'e hav'i pastr'o'j'n en la ŝip'o, kiel ĉiu'j mar'vetur'ant'o'j sci'as, kaj kun episkop'o'j la afer'o ebl'e stat'as eĉ pli mal'bon'e.
Orm ili'n trankvil'ig'is kaj dir'is, ke ĉio ir'os glat'e; ĉar tiu'j pi'ul'o'j est'as tiel sankt'a'j, ke ili'n ne traf'os damaĝ'o, kio'n ajn vol'as la mar'popol'o far'i kontraŭ ili. Post tio li daŭr'ig'is: —Kiam ni al'ven'os al Westminster mi las'os mi'n bapt'i. Ĉar post inter'parol'o'j kun la sankt'ul'o'j mi trov'is, ke pli bon'e est'as si'n ten'i al Krist'o, kaj tio'n mi intenc'as far'i post nun. Est'as pli bon'e, ke akord'o reg'as en ŝip'o kaj mult'o est'as sam'a por ĉiu'j; kaj tial mi'a dezir'o est'as, ke vi ĉiu'j est'u bapt'it'a'j kun mi. Tio est'as pli bon'a ankaŭ por vi mem, tio'n vi pov'as fid'i, kiam mi, kiu sci'as, tio'n dir'as. Kaj se iu ne konsent'as pri tio ĉi, li tio'n el'dir'u nun; en tia kaz'o li for'las'u la ŝip'o'n kun si'a'j propr'aĵ'o'j kaj ne plu aparten'u al mi'a ŝip'an'ar'o.
Iu'j el la ŝip'an'o'j hezit'e rigard'is unu la ali'a'n kaj grat'is si'n mal'antaŭ la orel'o'j; sed Rapp la Unu'okul'a, kiu est'is stir'ist'o de la ŝip'o kaj tim'at'a de la pli'mult'o, star'is plej antaŭ'e en la grup'o kaj trankvil'e kap'jes'is respond'e al la vort'o'j de Orm, ĉar li jam unu foj'o'n tra'viv'is simil'a'j'n afer'o'j'n. Post tio neni'u kontraŭ'dir'is.
—Mi ja sci'as, ke inter vi trov'iĝ'as hom'o'j, kiu'j est'is bapt'it'a'j jam hejm'e en Skanio, daŭr'ig'is Orm, kaj kiu'j ebl'e ricev'is ĉemiz'o'n aŭ kamizol'o'n pro la ĝen'o aŭ mal'grand'a'n kruc'et'o'n, kiu'n pend'ig'i per ruband'o ĉirkaŭ la kol'o; kaj okaz'as, ke oni aŭd'as tia'j'n hom'o'j'n dir'i, ke ne est'as rimark'ebl'a grand'a util'o de la bapt'o. Sed tiu'j bapt'o'j est'is mal'kar'a'j kaj plej'e cel'is vir'in'o'j'n kaj infan'o'j'n; nun ni est'os bapt'it'a'j en ali'a manier'o, de pli sankt'a'j hom'o'j, tiel ke ni ricev'os ŝirm'o'n de Di'o kaj ni'a bon'ŝanc'o pli'bon'iĝ'os por la tut'a viv'o. Kaj ne est'us just'e ricev'i tia'n privilegi'o'n donac'e. Mi mem pag'os por mi mult'o'n; kaj inter vi ĉiu vir'o pag'u du oer'o'j'n.
Ĉe tiu'j vort'o'j murmur'ad'o lev'iĝ'is inter la ŝip'an'o'j. Oni aŭd'is kelk'a'j'n dir'i, ke tio est'as nov'aĵ'o, ke oni dev'as pag'i por tio kaj ke du oer'o'j ne est'as mal'grand'a sum'o.
—Neniu'n mi dev'ig'as, dir'is Orm. Ĉiu, kiu trov'as tro mult'kost'a tio'n, kio'n mi ĵus dir'is, pov'as ŝpar'i si'a'n mon'o'n per tio, ke li mi'n renkont'os duel'e tuj post ni'a bapt'o. Se li venk'os, li ne bezon'os pag'i; kaj se li mal'venk'os, li sam'e ne bezon'os pag'i.
Plej mult'a'j trov'is tio'n bon'a parol'o kaj ili mult'e ek'kri'is al la ŝpar'em'ul'o'j, ke ili si'n ten'u pret'a'j. Sed la vok'it'o'j hont'em'e rikan'is kaj opini'is, ke ili prefer'as rezign'i pri ŝpar'o.
Gudmund kaj Orm divid'is inter si la pi'ul'o'j'n, tiel ke la pli mal'jun'a episkop'o kun si'a'j akompan'ant'o'j sur'ir'is la ŝip'o'n de Gudmund, kaj la episkop'o de Londono sur'ir'is tiu'n de Orm; li'n akompan'is ankaŭ frat'o Willibald. La episkop'o'j ben'is la ŝip'o'j'n kaj el'dir'is preĝ'o'j'n por bon'a vojaĝ'o kaj star'ig'is si'a'j'n standard'o'j'n; kaj post'e la ŝip'o'j el'haven'iĝ'is kaj ricev'is favor'a'n vent'o'n kaj bel'a'n veter'o'n, tiel ke la ŝip'an'o'j kun kresk'ant'a respekt'o rigard'is la episkop'o'j'n, kaj ili si'n direkt'is en la river'o'n Tamiz'o kun la flus'o. Tie ili tra'nokt'is mal'antaŭ la river'buŝ'o; kaj en la post'a maten'o, en hel'a sun'lev'iĝ'o, ili komenc'is rem'i.
Suspekt'em'e gvat'ant'e la hom'o'j star'is apud kaban'o'j inter la vepr'o'j de la river'strand'o, kaj fiŝ'ist'o'j sur la river'o urĝ'iĝ'is for'ir'i el vid'o'distanc'o de la ŝip'o'j, sed trankvil'iĝ'is, kiam ili vid'is la re'kon'il'o'j'n de la episkop'o'j. En iu'j lok'o'j vid'ebl'is brul'int'a'j vilaĝ'o'j, dezert'a'j post vizit'o'j de norman'o'j; kaj post'e ili ven'is al lok'o, kie la river'o est'is palis'it'a per kvar'obl'a palis'ar'o, kun nur unu mal'larĝ'a tra'ir'ej'o mez'e. Tie est'is tri grand'a'j gard'o'ŝip'o'j, plen'a'j de arm'it'a'j ŝip'an'o'j; kaj tie ili est'is halt'ig'it'a'j kaj la gard'o'ŝip'o'j si'n met'is mez'e antaŭ la tra'ir'ej'o kun ĉiu'j si'a'j ŝip'an'o'j pret'a'j.
—Ĉu vi est'as sen vid'kapabl'o aŭ sen prudent'o? kri'is Gudmund al ili. Ĉu vi ne vid'as, ke ni ven'as kun pac'o'ŝild'o kaj hav'as sankt'a'j'n episkop'o'j'n en la ŝip'o'j? —Ni'n vi ne tromp'os, ven'is respond'o el la gard'o'ŝip'o'j. Neni'a'j rab'ist'o'j est'os permes'it'a'j tra'pas'i tie ĉi.
—La send'it'o'j de vi'a propr'a reĝ'o ven'as kun ni, kri'is Gudmund.
—Ni kon'as vi'n, aŭd'iĝ'is la respond'o. Vi est'as plen'a'j de ruz'o kaj satan'aĵ'o'j.
—Ni ven'as por akcept'i bapt'o'n, sen'pacienc'e kri'is Orm.
Ĉe tiu'j vort'o'j lev'iĝ'is rid'o en la gard'o'ŝip'o'j, kaj voĉ'o kri'is: —Ĉu ted'as vi'n la diabl'o, vi'a mastr'o kaj patr'o? —Jes, kri'is Orm koler'e; kaj ĉe tiu respond'o la rid'o son'is eĉ pli laŭt'e.
Nun batal'o prepar'iĝ'is; ĉar Orm mal'ŝat'is la rid'ad'o'n kaj ordon'is al Rapp, ke tiu al'direkt'u kaj al'flank'iĝ'u al la plej proksim'a ŝip'o, el kiu plej mult'e son'is rid'o. Sed la episkop'o'j nun urĝ'e si'n vest'int'e jam port'is si'a'j'n ornat'o'j'n, kaj lev'int'e si'a'j'n baston'o'j'n ili kri'is al ĉiu'j, ke oni si'n ten'u kviet'a'j. Orm kontraŭ'vol'e obe'is, kaj ankaŭ Gudmund opini'is, ke tio est'as mal'facil'e el'ten'ebl'a. Nun la episkop'o'j ek'parol'is aŭtoritat'e al si'a'j sam'land'an'o'j, tiel ke tiu'j baldaŭ ek'kompren'is, ke la sankt'ul'o'j ver'e est'as eklezi'ul'o'j kaj ne kapt'it'o'j aŭ tromp'vest'it'a'j rab'ist'o'j. La ŝip'o'j nun est'is tra'las'it'a'j, kaj neni'o okaz'is krom akr'a kverel'o inter la ŝip'an'ar'o'j, kiam ili preter'rem'is.
Orm star'is kun lanc'o en la man'o kaj rigard'is la gard'o'ŝip'o'j'n ankoraŭ pal'a pro koler'o.
—Al tiu'j mi volont'e lecion'us pri prudent'o, li dir'is al frat'o Willibald, kiu star'is apud li kaj ne montr'is tre grand'a'n mal'trankvil'o'n, kiam batal'o ŝajn'is proksim'a.
Orm suspir'is kaj for'met'is la lanc'o'n.
—Kiam mi hav'os ŝi'n, mi est'os pac'em'a, li dir'is. Sed la mal'grand'a pastr'o kun dub'o sku'is la kap'o'n.
—Ĉu link'o pov'as ŝanĝ'i si'a'j'n makul'o'j'n? li demand'is. Ĉu la blu'ul'o pov'as ŝanĝ'i si'a'n haŭt'o'n? Ankaŭ tiel est'as skrib'it'e. Sed dank'u al Di'o kaj al la sankt'a'j episkop'o'j, kiu'j nun vi'n help'is.
Baldaŭ ili pas'is kurb'o'n de la river'o kaj vid'is dekstr'e antaŭ si Londonon. Tio est'is vid'o, kiu kaŭz'is surpriz'o'n ĉe la ŝip'an'ar'o; ĉar la urb'o est'is tiel grand'a, ke oni de la river'o ne pov'is vid'i ĝi'a'n lim'o'n; kaj la pastr'o'j dir'is, ke laŭ la opini'o de la instru'it'ul'o'j pli ol tri'dek mil hom'o'j viv'as en tiu urb'o. Mult'a'j el la ŝip'an'o'j ne facil'e pov'is kompren'i, kiel ĉiu'j hom'o'j pov'as trov'i per kio si'n viv'ten'i en tia hom'dens'o, sen kamp'o'j kaj sen bov'in'o'j. Sed la saĝ'ul'o'j pov'is rakont'i, ke tia'j urb'o'loĝ'ant'o'j est'as malic'a'j kaj tromp'em'a'j hom'o'j, kiu'j kapabl'as tromp'e akir'i abund'a'n viv'ten'o'n de honest'a'j kamp'ar'an'o'j, sed mem evit'ant'e iam ajn pren'i en la man'o plug'il'o'n aŭ klab'o'n por ĉen'i bov'in'o'n.
Tial est'as bon'e, dir'is la saĝ'ul'o'j, ke aŭdac'a'j mar'vetur'ant'o'j de temp'o al temp'o vizit'as tia'j'n hom'o'j'n kaj for'pren'as de ili tio'n, kio'n ili el'tromp'is el ali'a'j; — kaj ĉiu'j serioz'mien'e rigard'is la urb'o'n, dum ili mal'rapid'e rem'is kontraŭ'flu'e, kaj opini'is, ke ver'e tie ĉi dev'as est'i mult'o, kies kolekt'o'n oni pov'us pri'zorg'i.
Sed Orm kaj Rapp la Unu'okul'a dir'is, ke ili vid'is urb'o'j'n pli grand'a'j'n kaj ke tiu ĉi mezur'iĝ'as mal'grand'a kompar'e al Kordov'o.
Ili nun al'ven'is la grand'a'n pont'o'n konstru'it'a'n de grand'eg'a'j trunk'o'j, kaj sub kiu la plej grand'a'j ŝip'o'j pov'is est'i rem'at'a'j kun mal'lev'it'a mast'o. Tie mult'a'j hom'o'j ek'vid'int'e ili'n al'kur'is, kaj mult'a'j arm'it'a'j vir'o'j, kiu'j laŭt'e kri'ad'is pri pagan'o'j kaj diabl'o'j; sed ili ĉiu'j ek'jubil'is aŭd'int'e si'a'n episkop'o'n per laŭt'a voĉ'o kri'i, ke ĉio stat'as bon'e kaj ke akord'o pri pac'o est'is akir'it'a kun la al'ven'int'o'j de la mar'o. Kiam la ŝip'o'j proksim'iĝ'is, hom'o'j star'is dens'e ĉie sur la pont'o por ili'n vid'i de proksim'e; kaj kiam la ŝip'an'o'j ek'vid'is kelk'a'j'n bel'a'j'n jun'ul'in'o'j'n, ili fervor'e kri'is al ili, ke ili kapt'u la okaz'o'n kaj salt'u en la ŝip'o'j'n; ĉar jen si'n propon'as edz'in'iĝ'o'j favor'a'j, arĝent'o kaj gaj'ec'o kaj brav'a'j vir'o'j, kaj abund'as pastr'o'j, kiu'j pov'as ili'n ben'i tuj en plej bon'kvalit'a krist'an'a manier'o. Kaj iu'j el la jun'ul'in'o'j gaj'e rid'et'is kaj respond'is, ke ili tre inklin'us prov'i, sed ke la alt'ec'o por salt'o est'as tro'a; post tio ili'n tuj kapt'is je la har'o'j serioz'a'j parenc'o'j, kiu'j al ili promes'is vip'ad'o'n sur nud'a haŭt'o pro tia lasciv'a klaĉ'ad'o kun pagan'o'j.
Frat'o Willibald sku'is si'a'n kap'o'n kaj dir'is, ke nun'temp'e la jun'ul'ar'o komenc'as degener'i ankaŭ ĉe la krist'an'o'j. Kaj ankaŭ Rapp ĉe la stir'il'o sku'is la kap'o'n, kiam la ŝip'o el'ven'is trans sub la pont'o kaj mal'gaj'e opini'is, ke vir'in'o'j ĉiam simil'as inter si sen'util'e babil'ant'e.
—Ili dev'us ten'i ferm'it'a la buŝ'o'n, li dir'is, kaj salt'i tuj laŭ admon'o.
Ili nun proksim'iĝ'is al Westminster kaj komenc'is vid'i alt'a'j'n tur'o'j'n si'n supr'e'n'etend'i el sub la arb'o'j. La episkop'o'j de'nov'e si'n vest'is en plen'a ornat'o; kaj la pastr'o'j ili'n akompan'ant'a'j post tio ek'kant'is mal'nov'a'n himn'o'n, kiu'n Sankt'a Columbanus kutim'is kant'i bapt'ant'e pagan'o'j'n: Rigard'as al kruc'o ĉe l’ ter'a lim’ Kiam la kant'ad'o ĉes'is ili al'bord'iĝ'is dekstr'e ĉe la kaj'o'j sub la ruĝ'a'j mur'o'j de Westminster.
Reĝ'o Ethelred la Hezit'em'a sid'is melankoli'a en Westminster, ĉirkaŭ'at'a de mult'a'j konsil'ant'o'j kaj atend'ant'e tio'n, kio'n pov'us al'port'i li'a inter'trakt'ad'o kun la norman'o'j. Li kun'tir'is ĉirkaŭ si milit'ul'o'j'n, kaj por si'n mem protekt'i en tiu'j mal'facil'a'j temp'o'j kaj por ten'i sub si'a rigard'o la popol'o'n en Londono, kiu komenc'is ĝerm'ig'i mal'bon'a'n humor'o'n post la mal'venk'o ĉe Maeldun. Li hav'is ĉe si si'a'n ĉef'episkop'o'n por help'o kaj konsol'o, sed mal'mult'e tiu kapabl'is far'i, kaj la mal'trankvil'o de la reĝ'o est'is tiel grand'a, de kiam la send'it'o'j for'ir'is, ke li ne plu for'ir'is ĉas'i kaj jam perd'is la em'o'n dezir'i foir'o'j'n kaj vir'in'o'j'n. Plej oft'e li sid'is ten'ant'e muŝ'frap'il'o'n, kiu'n li kapabl'is manipul'i tre lert'e.
Li nun lev'iĝ'is el si'a melankoli'o, kiam li aŭd'is, ke la send'it'o'j re'ven'is kaj ke pac'o kontrakt'iĝ'is kun la norman'o'j; sed li'a ĝoj'o far'iĝ'is eĉ pli grand'a pro la mesaĝ'o, ke ĉef'ul'o'j kaj ŝip'an'o'j ven'is por las'i si'n bapt'i. Li tuj ordon'is, ke sonor'u ĉiu'j sonor'il'o'j kaj ke la fremd'ul'o'j ricev'u plej taŭg'a'n regal'o'n; sed post'e li de'nov'e mal'trankvil'iĝ'is, kiam li aŭd'is, ke du fort'a'j ŝip'an'ar'o'j al'ven'is, kaj ne sci'is, ĉu li tim'u aŭ ĝoj'u pro tio. Li grat'is al si la barb'o'n kaj pri'demand'is si'a'j'n pastr'o'j'n, kort'an'o'j'n kaj ĉambr'ist'o'j'n pri tio, kio'n ili pens'as pri la afer'o; kaj fin'e est'is decid'it'e, ke la norman'o'j bivak'u ekster la urb'o kaj ne hav'u permes'o'n en'ir'i, kaj ke la gard'ist'o'j sur la mur'o'j pli'nombr'iĝ'u; kaj ankaŭ, ke en ĉiu'j preĝ'ej'o'j est'u proklam'it'e, ke mult'nombr'e kolekt'iĝ'as la pagan'o'j por bapt'o kaj bon'iĝ'o, pro kio ĉiu'j hom'o'j dev'as laŭd'i kaj dank'i Di'o'n kaj si'a'n reĝ'o'n.
Kaj en la sekv'ont'a maten'o li deklar'is, post kiam li ĝu'is iom da kviet'o kaj ripoz'o, ke la send'it'o'j aŭdienc'u ĉe li kaj akompan'ig'u si'n per la ĉef'ul'o'j, kiu'j est'os bapt'it'a'j. La norman'o'j ir'is al si'a kamp'o de bivak'o, kaj la ofic'ist'o'j de la reĝ'o ek'urĝ'iĝ'is por hav'ig'i al ili, kio'n ili kiel gast'o'j de la reĝ'o bezon'as. Baldaŭ fajr'o'j brul'is, kaj buĉ'ot'a'j brut'o'j blek'is; kaj oni mult'e vok'ad'is pri blank'a'j pan'o'j, gras'a'j fromaĝ'o'j, miel'o, ov'o'kuk'o'j, freŝ'a lard'o kaj tia bier'o, kia'n reĝ'o'j kaj episkop'o'j ordinar'e trink'as. La ŝip'an'o'j de Orm plej mult'e bru'is kaj est'is plej mal'facil'e sat'ig'ebl'a'j; pro tio, ke ili est'is bapt'ot'a'j, ili opini'is, ke ili plej mult'e ind'as pri'zorg'o'n.
Sed Orm pens'is pri io ali'a ol la nutr'aĵ'o de si'a'j ŝip'an'o'j kaj hav'is urĝ'o'n ir'i ali'direkt'e'n kun frat'o Willibald, kiu'n li ne vol'is for'las'i. Li si'n sent'is mizer'a mal'trankvil'ant'e pri Ylva kaj mal'facil'e kred'is, ke ŝi ver'e si'n trov'as en ĉi tiu lok'o malgraŭ tio, kio'n dir'is Willibald. Ŝajn'is al li pli facil'e kred'i, ke ŝi edz'in'iĝ'is aŭ for'kur'is aŭ est'is for'rab'it'a; aŭ ke la reĝ'o, kiu laŭ'dir'e hav'as pasi'o'n por vir'in'o'j, ek'vid'is ŝi'n kaj pren'is ŝi'n al si.
Ili pas'is tra la urb'o'pord'o sen halt'ig'o, ĉar la gard'ist'o'j ne vol'is mal'help'i fremd'ul'o'n akompan'at'a'n de pastr'o; kaj frat'o Willibald li'n gvid'is laŭ la voj'o al la grand'a monaĥ'ej'o, kie loĝ'is episkop'o Poppo kiel gast'o de la abat'o kaj ĝust'e re'ven'is de la vesper'di'serv'o. Li aspekt'is pli mal'jun'a kaj pli magr'a, ol kiam Orm li'n vid'is ĉe reĝ'o Harald, sed li'a vizaĝ'o ek'lum'is ĝoj'e, kiam li vid'is frat'o'n Willibald.
—Pro tio ĉi mi vol'as dank'i al Di'o, li dir'is. Vi long'e for'est'is, kaj mi kred'is, ke akcident'o vi'n traf'is dum vi'a vojaĝ'o. Nun est'os mult'o, pri kio mi vi'n demand'os; sed kiu est'as tiu, kiu vi'n akompan'as? —Apud sam'a tabl'o ĉe reĝ'o Harald ni sid'is, dir'is Orm, tiu'foj'e kiam vi rakont'is pri la reĝ'id'o, kiu pend'iĝ'is en si'a'j har'o'j. Sed tie mult'a'j sid'is, kaj mult'o okaz'is de tiam. Mi nom'iĝ'as Orm, fil'o de Tost'e, kaj konduk'as ŝip'o'n sub Thorkel Höge en ĉi tiu ekspedici'o. Kaj ĉi tie'n mi al'ven'is por bapt'iĝ'i kaj pren'i mi'a'n vir'in'o'n.
—Antaŭ'e li serv'is Muĥammad, dir'is kun fervor'o frat'o Willibald. Sed nun li vol'as eskap'i la diabl'o'n. Li'n mi kurac'is post la last'a jul'festen'o ĉe reĝ'o Harald tiu'n foj'o'n, kiam ili skerm'is per glav'o'j en la hal'o antaŭ la ebri'a'j reĝ'o'j; kaj tiu kaj li'a kamarad'o minac'is per lanc'o'j frat'o'n Matthias por evit'i aŭskult'ad'o'n de la instru'o'j de Krist'o. Sed nun li vol'as bapt'iĝ'i.
—En la nom'o de la Patr'o kaj la Fil'o kaj la Sankt'a Spirit'o, kri'is la episkop'o. Ĉu li serv'is Muĥammad? —Li est'as ekzorc'it'a kaj asperg'it'a de la episkop'o de Londono, trankvil'ig'e dir'is la mal'grand'a pastr'o. Sed neni'a malic'a spirit'o rest'as en li.
—Ylvan, la fil'in'o'n de reĝ'o Harald, mi vol'as pren'i, dir'is Orm. Ŝi est'as promes'it'a al mi kaj de si mem kaj de reĝ'o Harald.
—Kaj tiu nun est'as mort'int'a, dir'is la mal'grand'a pastr'o; kaj la pagan'o'j batal'as inter si en Dan'land'o.
—Sankt'a episkop'o, dir'is Orm, mi volont'e vol'as ŝi'n renkont'i tuj.
—Mult'o'n vi al'port'as, dir'is la episkop'o kaj admon'is ili'n ek'sid'i.
—Li ven'is por bapt'iĝ'i kun tut'a si'a ŝip'an'ar'o pro ŝi, dir'is frat'o Willibald.
—Kaj li serv'is Muĥammad! dir'is la episkop'o. Ĉi tio est'as grand'a kaj mir'ind'a sign'o; kaj Di'o do ne envi'as al mi ankoraŭ unu ĝoj'o'n malgraŭ tio, ke mi sid'as ĉi tie kiel rifuĝ'int'o kun tut'a mi'a labor'o pere'int'a.
Li en'port'ig'is bier'o'n kaj komenc'is ili'n demand'i pri ĉio, kio'n ili sci'as pri Dan'land'o kaj pri tio, kio inter'konsent'iĝ'is ĉe Maeldun.
Frat'o Willibald hav'is mult'o'n por dir'i; kaj Orm help'is inform'ad'i tiom, kiom li sci'is, malgraŭ si'a sen'pacienc'o; ĉar la episkop'o est'is mild'a kaj respekt'ind'a hom'o, kies sci'vol'em'o'n kontent'ig'i ne est'is mal'facil'e.
Fin'e la episkop'o jam ricev'is ĉiu'j'n nov'aĵ'o'j'n, kiu'j'n ili al'port'is. Li tiam si'n turn'is al Orm: —Kaj nun vi ven'as vol'ant'e for'pren'i de mi mi'a'n bapt'infan'o'n Ylva. Ne est'as bagatel'a afer'o aspir'i reĝ'id'in'o'n. Sed iom el tio mi aŭd'is de ŝi mem; kaj ver'ver'e ŝi est'as hom'o, kiu sci'as, kio'n ŝi vol'as, Di'o help'u al ni ĉiu'j! Li sku'is la kap'o'n kaj rid'et'is kviet'e.
—Ŝi est'as tia, ke ŝi pov'as mal'jun'ig'i si'a'n protekt'ant'o'n pli ol la jar'o'j postul'as, li dir'is. Kaj se vi pov'os ŝi'n estr'i, vi kapabl'os pli ol for'pas'int'a reĝ'o Harald kaj pli ol mi. Sed Ni'a Sinjor'o Di'o ag'as laŭ mir'ind'a'j voj'o'j; kaj kiam vi fin'e est'os bapt'it'a, mi ne kontraŭ'star'os en tio, kaj kiam ŝi edz'in'iĝ'os, tiam pez'a ŝarĝ'o est'os lev'it'a for de mi'a'j mal'jun'a'j ŝultr'o'j.
—Sufiĉ'e long'e ni est'is apart'a'j, ŝi kaj mi, dir'is Orm. Permes'u al mi ŝi'n vid'i nun.
La episkop'o aspekt'is hezit'em'a kaj dir'is, ke tia fervor'o aparten'as al jun'ec'o, sed ke nun est'as mal'fru'e kaj ebl'e prefer'ind'e prokrast'i renkont'iĝ'o'n ĝis post la bapt'o. Sed li tamen est'is tuŝ'it'a en si'a kompat'o kaj al'vok'is diakon'o'n el si'a akompan'ant'ar'o kaj ordon'is al li, ke li kun kvin vir'o'j ir'u al sinjor'in'o Ermentrude kun'port'ant'a episkop'a'n salut'o'n pet'ant'e, ke ili malgraŭ la mal'fru'a hor'o rajt'iĝ'u ven'ig'i la fil'in'o'n de reĝ'o Harald.
—Mi klopod'is ŝi'n ten'i sub bon'a protekt'o, li dir'is post kiam for'ir'is la diakon'o; kaj tio est'as neces'a por jun'ul'in'o kiel ŝi kaj en lok'o kiel tiu ĉi, nun kiam al'ven'is ĉi tie'n la reĝ'o kaj li'a'j kort'an'o'j kaj ĉiu'j batal'ul'o'j. Ŝi loĝ'as ĉe la monaĥ'in'o'j de la ben'it'a reĝ'in'o Bertha, tut'e ĉi apud'e; kaj tie ŝi est'as tre ĝen'a gast'o, sed ĉiu'j monaĥ'in'o'j ŝi'n am'as.
Du foj'o'j'n ŝi prov'is for'kur'i, ĉar ŝi tro enu'ad'as, ŝi dir'is; kaj unu'foj'e — antaŭ ne tre long'e — ŝi de'log'is du jun'a'j'n vir'o'j'n de nobl'a de'ven'o, kiu'j ŝi'n vid'is en la ĝarden'o de la monaĥ'in'o'j kaj parol'is kun ŝi trans la mur'o, en fru'a maten'o en'grimp'i kun serv'ist'o'j kaj akompan'ant'o'j kaj batal'i, unu kontraŭ la ali'a per glav'o inter la herb'o'bed'o'j de la monaĥ'in'o'j pri tio, kiu el ili svat'iĝ'u al ŝi, dum ŝi rid'et'ant'e sid'is ĉe si'a fenestr'o kaj rigard'is, ĝis ambaŭ est'is for'port'it'a'j hav'ant'a'j grand'a'j'n sang'ant'a'j'n vund'o'j'n. Est'as mal'bon'e okaz'ig'i i'o'n tia'n apud monaĥ'in'ej'o, ĉar de tio la anim'o'j de la pi'a'j frat'in'o'j pov'as grav'e damaĝ'iĝ'i.
Sed est'as ver'o, ke ĉe ŝi tia'j'n afer'o'j'n kaŭz'as sen'pri'pens'o pli ol malic'a vol'o.
—Ĉu ambaŭ mort'is? demand'is Orm.
—Ili san'iĝ'is malgraŭ tio, ke ili'a'j vund'o'j est'is sever'a'j, dir'is la episkop'o. Mi mem asist'is preĝ'ant'e por ili. Mi tiam est'is lac'a kaj mal'san'a kaj pez'e sent'is la ŝarĝ'o'n hav'i tia'n protekt'at'in'o'n kiel ŝi; mi mult'e admon'is ŝi'n kaj pet'is ŝi'n, ke ŝi si'n edz'in'ig'u al iu el tiu'j du pro tio, ke ili tiel fervor'e lukt'is pro ŝi kaj est'as de alt'rang'a de'ven'o. Mi dir'is al ŝi, ke mi pli kviet'e mort'os, kiam ŝi est'os edz'in'o. Sed tiam ŝi far'iĝ'is koler'a al mi kaj dir'is, ke ĉar ambaŭ jun'a'j vir'o'j ankoraŭ viv'as, ili lukt'is kun mal'mult'e da serioz'o; kaj ŝi en'tut'e ne vol'as societ'i kun ili. Ŝi dir'is, ke ŝi pli ŝat'as tia'spec'a'j'n vir'o'j'n, kiu'j bezon'as nek vind'o'j'n nek preĝ'o'j'n post'lukt'e. Kaj tiam mi i'o'n ek'lern'is pri vi.
La episkop'o far'is amik'a'n kap'klin'o'n al Orm kaj pet'is, ke li ne forges'u si'a'n bier'o'n.
—Rest'is al mi ankaŭ ali'a'j ĉagren'o'j pri tio, li daŭr'ig'is; ĉar pro tiu duel'o la abat'in'o, la pi'a sinjor'in'o Ermentrude, vol'is regal'i al ŝi vip'ad'o'n sur nud'a haŭt'o. Sed pro tio, ke mi'a kompat'ind'a bapt'infan'o est'as nur gast'o en la monaĥ'in'ej'o, mi sukces'is de'turn'i tio'n, tamen nur post mult'a pen'o; ĉar abat'in'o'j ne volont'e aŭskult'as konsil'o'j'n kaj ne mult'e fid'as prudent'o'n de vir'o, eĉ kiam li est'as episkop'o. Fin'e est'is decid'it'e pri fast'o kaj preĝ'ad'o dum tri tag'o'j, kaj laŭ mi'a kred'o tio est'is pli bon'a. Ĉar cert'e la pi'a sinjor'in'o Ermentrude est'as vir'in'o kun potenc'a vol'o kaj grand'a muskol'fort'o, lar ̧brusta pli ol la pli'mult'o; sed tamen nur Di'o sci'as, kiu el ili sufer'ig'us la haŭt'o'n de la ali'a, se ŝi'a vol'o est'us ek'reg'int'a kaj ŝi far'us prov'o'n per la verg'o'j. Tiu'kaz'e la last'a erar'o est'us pli fatal'a ol la unu'a.
—Kiam ni unu'a'foj'e inter'parol'is, ŝi kaj mi, dir'is Orm, kapt'is mi'n la pens'o, ke ebl'e neniam traf'is ŝi'n la verg'o'j malgraŭ tio, ke bezon'o est'is. Sed post'e mi neniam ek'pens'is pri tiu afer'o, kiam mi ŝi'n vid'is; kaj mi kred'as, ke mi pov'os ŝi'n estr'i est'ont'ec'e, eĉ se ŝi ia'foj'e baŭm'os.
—La saĝ'a reĝ'o Salomono parol'is jen'e, dir'is la episkop'o: Bel'a vir'in'o sen bon'mor'o est'as kvazaŭ pork'in'o kun or'o'ring'o en la naz'aĉ'o. Tio dev'as est'i ver'o, ĉar la saĝ'a reĝ'o Salomono hav'is fund'a'j'n sci'o'j'n pri vir'in'o'j; kaj foj'o'j'n mi ĉagren'e medit'is tiu'n vort'o'n, kiam ŝi kaŭz'is al mi aflikt'o'j'n. Sed est'as rimark'ind'e, ke mi tamen ne pov'is sent'i koler'o'n al ŝi. Tial mi volont'e kred'as, ke ĉio de'pend'as nur de la petol'em'o kaj sen'pri'pens'o de ŝi'a jun'ec'o; kaj pov'as est'i, ke vi pov'os ŝi'n estr'i sen baston'ad'o'j, ankaŭ post ŝi'a edz'in'iĝ'o.
—Al'don'e al tio ekzist'as ankaŭ ali'a afer'o pri'pens'ind'a, kiu'n mi oft'e rimark'is, dir'is frat'o Willibald. Post la unu'a'j tri aŭ kvar nask'o'j mult'a'j vir'in'o'j trankvil'iĝ'as laŭ humor'o. Mi oft'e aŭd'is edz'o'j'n dir'i, ke se Di'o ne kre'us la cirkonstanc'o'j'n tia'j, est'us mal'facil'e el'ten'i.
Orm kaj la episkop'o kap'jes'is; kaj nun pas'o'j aŭd'iĝ'is kaj Ylva en'ven'is. Est'is mal'lum'e en la kamer'o; ĉar ankoraŭ neni'u fajr'o lum'is; sed ŝi tuj ek'vid'is Orm kaj kri'ant'e kur'is kontraŭ li. Malgraŭ si'a aĝ'o la episkop'o rapid'e ek'star'is kaj inter'ir'is ili'n kun etend'it'a'j brak'o'j.
—Ne tiel, ne tiel! li pet'e insist'is. Vi'n trankvil'ig'u en la nom'o de Di'o! Ne vi'n pend'ig'u ĉirkaŭ li'a kol'o sub vid'o de pastr'o'j en sankt'a ĉambr'o de monaĥ'ej'o. Kaj li ankoraŭ est'as ne'bapt'it'a, tio'n vi pri'pens'u.
Ylva klopod'is for'puŝ'i la episkop'o'n, sed tiu kuraĝ'e kontraŭ'star'is; kaj frat'o Willibald li'n asist'is pren'ant'e ŝi'a'n brak'o'n. Ŝi ced'is kaj feliĉ'e rid'is al Orm trans la ŝultr'o de la episkop'o.
—Orm! ŝi dir'is. Mi vid'is la ŝip'o'j'n ven'i kun vir'o'j de hejm'lok'e.
Kaj en unu mi vid'is ruĝ'a'n barb'o'n apud la stir'ist'o. Kaj tiam mi ek'plor'is. Ĉar aspekt'is kiel vi; kaj tamen ne pov'us est'i vi. Kaj la old'ul'in'aĉ'o ne vol'is el'las'i mi'n.
Ŝi met'is la vizaĝ'o'n kontraŭ la brak'o'n de la episkop'o kaj sku'iĝ'is de singult'o'j.
Orm al'paŝ'is kaj kares'is ŝi'a'j'n har'o'j'n; sed li ne sci'is kio'n dir'i, ĉar li mal'bon'e kompren'is vir'in'plor'o'n.
—Mi verg'os la mal'jun'ul'in'aĉ'o'n, se vi vol'as, li dir'is, se vi nur ne mal'ĝoj'os.
La episkop'o klopod'is li'n for'ŝov'i kaj sid'ig'i Ylvan, dum li parol'is vort'o'j'n de konsol'o.
—Kompat'ind'a infan'o, ne plor'u nun, li dir'is. Vi est'is sol'a inter fremd'ul'o'j, sed Di'o est'is bon'a kontraŭ vi. Nun ek'sid'u ĉi tie sur la benk'o, kaj vi ricev'os varm'a'n vin'o'n kun miel'o. Willibald tuj'ven'ig'os ĝi'n, kun mult'e da miel'o; kaj bel'a'j'n kandel'o'j'n ankaŭ. Kaj vi gust'um'os mir'ind'a'j'n nuks'o'kern'o'j'n de la Sud'land'o, kiu'j nom'iĝ'as migdal'o'j kaj kiu'j'n mi ricev'is de mi'a frat'o la abat'o. Vi manĝ'u tiom, kiom vi vol'as.
Ylva ek'sid'is kaj viŝ'is al si la vizaĝ'o'n per la manik'o kaj ek'rid'is laŭt'e.
—La mal'jun'a stult'kap'ul'o est'as sam'e mal'saĝ'a kiel vi, Orm, ŝi dir'is, malgraŭ tio, ke li est'as plej bon'a el ĉiu'j pi'ul'o'j. Li kred'as, ke mi mal'ĝoj'as kaj vol'as mi'n konsol'i per nuks'o'j. Sed eĉ ne en la ĉiel'o de la sankt'ul'o'j pov'as si'n trov'i mult'a'j sam'e ĝoj'a'j kiel mi nun.
Brul'ant'a'j vaks'kandel'o'j est'is en'port'it'a'j, tre bel'a'j kaj tre lum'a'j; kaj frat'o Willibald ven'is kun la varm'a vin'o. Li ĝi'n verŝ'is en trink'pokal'o'j'n el verd'a vitr'o sever'voĉ'e deklar'ant'e, ke ĝi dev'as trink'iĝ'i rapid'e, por ke oni pov'u ĝu'i ĝi'a'j'n plen'a'j'n fort'o'n kaj bon'gust'o'n; kaj neni'u kuraĝ'is mal'obe'i al li en tia'j afer'o'j.
Orm dir'is: —Ili est'as la unu'a'j vers'o'j, kiu'j ven'is al mi de'post long'e, li al'don'is.
—Se mi kapabl'us kun'met'i tia'j'n, dir'is Ylva, ankaŭ mi vol'us kompil'i vers'o'j'n pri ĉi tiu moment'o. Sed mi ne kapabl'as; tio'n mi nun sci'as, ordon'it'a foj'e al tri'tag'a preĝ'o kaj fast'o kaj pen'int'e dum tiu tut'a temp'o far'i insult'vers'o'j'n pri la abat'in'o sen sukces'o. Kaj tamen mi'a patr'o klopod'is mi'n instru'i kelk'foj'e, kiam li est'is en si'a bon'a humor'o. Li mem ne kapabl'is, sed li sci'is, kia'j ili dev'us est'i. El ĉio tiu'foj'e plej ĉagren'a est'is tio, ke mi ne kapabl'is far'i insult'vers'o'j'n. Sed nun est'as egal'e, ĉar de nun mi neniam plu est'os gard'at'a de mal'jun'ul'in'aĉ'o'j.
—Vi ne est'os, dir'is Orm.
Li nun hav'is mult'o'n, pri kio li vol'is demand'i kaj la episkop'o kaj Ylva pov'is mult'o'n rakont'i pri tio, kio okaz'is dum ili'a last'a temp'o en Dan'land'o kaj dum ili'a for'fuĝ'o de reĝ'o Sven.
—Kaj mi far'is unu afer'o'n, dir'is Ylva, kiam Sven est'is proksim'a kaj mi ne sci'is, ĉu mi li'n eskap'os; kaj tio est'is la kaŝ'o de la kol'ĉen'o.
Ĉar kio'n ajn ali'a'n mi prefer'us dezir'i, ol ke ĝi fal'u en li'a'n man'o'n. Kaj post'e neni'a temp'o rest'is por ĝi'n re'pren'i, antaŭ ol ni en'ŝip'iĝ'is. Tio ebl'e mal'ĝoj'ig'as vi'n, Orm, sed mi ne sci'is, kio'n ali'a'n far'i.
—Est'as pli bon'e hav'i vi'n sen kol'ĉen'o ol la kol'ĉen'o'n sen vi, li respond'is; sed ĝi est'as reĝ'a ornam'aĵ'o, kaj mi kred'as, ke vi sent'as la perd'o'n pli sever'e ol mi. Kie vi ĝi'n kaŝ'is? —Tio'n mi ja pov'as dir'i, ŝi dir'is, ĉar ĉi tie neni'u si'n trov'as, kiu dis'klaĉ'os tio'n. Iom ekster la grand'a pord'eg'o trov'iĝ'as mal'grand'a dekliv'o kun juniper'dens'aĵ'o'j kaj erik'o, dekstr'e tut'apud la voj'o al la pont'o; kaj sur tiu dekliv'o est'as tri ŝton'o'j kun'e sub la branĉ'et'o'j. Du est'as grand'a'j kaj penetr'as profund'e en la ter'o'n, tiel ke ne mult'o el ili est'as vid'ebl'a, kaj apog'e al ili la tri'a si'n klin'as kaj hav'as grand'ec'o'n tia'n, ke mi pov'as ĝi'n lev'i. Volv'int'e la kol'ĉen'o'n en tuk'o kaj la tuk'o'n en fel'o mi ĝi'n met'is sub la ŝton'o'n. Est'is pez'e ĝi'n tie for'las'i, ĉar nur tiu memor'aĵ'o rest'is de vi. Sed mi kred'as, ke tie ĝi sekur'e konserv'iĝ'as, kaj pli sekur'e ol se mi ĝi'n port'us fremd'land'e'n; ĉar sur tiu dekliv'o promen'as neni'u, eĉ ne la bov'in'o'j.
—Mi kon'as tiu'j'n ŝton'o'j'n, dir'is frat'o Willibald. Mi tie pren'is gnafali'o'j'n kaj timian'o'n kolekt'ant'e herb'o'j'n kontraŭ piroz'o.
—Bon'e, ke vi ĝi'n kaŝ'is ekster la rempar'o, dir'is Orm; kaj tamen pov'os montr'iĝ'i mal'facil'e ĝi'n re'pren'i, tiel proksim'e al la lup'a nest'o.
Mal'pez'ig'int'e tiel la kor'o'n Ylva far'iĝ'is eĉ pli feliĉ'a; kaj subit'e ŝi ĉirkaŭ'brak'is al la episkop'o la kol'o'n kaj en'ŝtop'is migdal'o'j'n en li'a'n buŝ'o'n kaj komenc'is pet'ad'i li'n, ke li nun tuj dir'u ben'o'j'n kaj ili'n ge'edz'ig'u. La episkop'o pro terur'iĝ'o mis'glut'is migdal'o'n kaj gest'is for'puŝ'e per ambaŭ man'o'j.
—Mi opini'as kiel ŝi, dir'is Orm. Di'o mem help'is al ni'a re'kun'iĝ'o, kaj nun ni ne plu intenc'as dis'ir'i.
—Vi ne kompren'as pri kio vi parol'as, dir'is la episkop'o. Tio ĉi est'as inspir'it'a de la diabl'o.
—Al la mal'jun'ul'in'aĉ'o mi ne re'ir'os, dir'is Ylva, kaj tie ĉi mi ne pov'as rest'i. Mi ir'os kun Orm, kaj tiam est'as pli bon'e, ke vi ni'n ben'u antaŭ'e.
—Li est'as ankoraŭ ne'bapt'it'a, kri'is la episkop'o en mal'esper'o. Ĉu mi pov'us edz'in'ig'i vi'n, mi'a'n propr'a'n bapt'infan'o'n, al pagan'o? Kaj ver'e est'as sen'hont'o vid'i jun'ul'in'o'n tiel brul'a de dezir'o. Ĉu vi lern'is absolut'e neniom da hont'em'o? —Ne, respond'is Ylva decid'voĉ'e. Mi'a patr'o instru'is al mi mult'o'n, sed pri hont'em'o li mal'mult'o'n sci'is. Sed kiel mi'a dezir'o edz'in'iĝ'i pov'as est'i io mal'bon'a? Orm el'pren'is el si'a zon'o ses or'mon'er'o'j'n el tiu'j, kiu'j'n li port'is de Andaluzi'o kaj met'is ili'n sur la tabl'o'n antaŭ la episkop'o.
—Al episkop'o mi pag'as mi'a'n bapt'o'n, li dir'is. Kaj ne tia est'as mi'a mizer'o, ke mi ne pov'as pag'i al ali'a mi'a'n edz'iĝ'o'n. Se vi dir'os bon'a'j'n vort'o'j'n por mi antaŭ Di'o kaj aĉet'os kandel'o'j'n al li'a preĝ'ej'o por tio ĉi, ne pov'as est'i grav'e, ĉu mi unu'e edz'iĝ'os kaj post'e bapt'iĝ'os.
—Vidfamne est'is li'a parenc'o, dir'is Ylva fier'e. Kaj se est'as por vi mal'facil'e edz'ig'i ne'bapt'it'o'n, vi ja pov'as mem li'n bapt'i nun. Las'u al'port'i akv'o'n, kaj li'n bapt'u, kiel vi kutim'is bapt'i mal'san'ul'o'j'n hejm'e. Ĉu grav'os do, se li bapt'iĝ'os ankoraŭ'foj'e kun la ali'a'j antaŭ la reĝ'o? Du'foj'a bapt'o ne pov'as mal'super'i unu'foj'a'n.
—Oni ne rajt'as mis'uz'i la sakrament'o'j'n, dir'is la episkop'o. Kaj mi ne sci'as, ĉu li est'as plen'e prepar'it'a.
—Li est'as prepar'it'a, dir'is frat'o Willibald. Kaj ebl'e li pov'us est'i prim'sign'it'a nun malgraŭ tio, ke tio ne est'as kutim'o nun'temp'e. Al prim'sign'it'a vir'o krist'an'a vir'in'o pov'as edz'in'iĝ'i.
Orm kaj Ylva admir'ant'e rigard'is frat'o'n Willibald, kaj la episkop'o plekt'is si'a'j'n man'o'j'n kaj aspekt'is pli ĝoj'a.
—La aĝ'o komenc'as kre'i forges'em'o'n ĉe mi, li dir'is. Aŭ ebl'e ĉi tiu bon'gust'a vin'o malgraŭ tio, ke ĝi est'as tiel san'ig'a. Iam est'is kutim'o, ke oni prim'sign'as tiu'j'n, kiu'j ankoraŭ ne vol'is las'i si'n bapt'i, sed kiu'j tamen montr'is al Krist'o honor'o'n. Est'as bon'e por ni ĉiu'j, ke ni tia'n help'ant'o'n hav'as, kiel frat'o Willibald.
—Por li mi long'e sent'is amik'ec'o'n, dir'is Orm, kaj ĝi ne mal'kresk'as pro ĉi tio. Kaj de la hor'o, kiam mi li'n renkont'is, mi'a bon'sanĉ'o est'is favor'a.
La episkop'o nun send'is por ven'ig'i la abat'o'n kaj du kanikojn, kaj ili volont'e ven'is por li'n help'i kaj por vid'i la fremd'a'n ĉef'ul'o'n.
Vest'iĝ'int'e per si'a ornat'o la episkop'o tremp'is la man'o'n en konsekr'it'a akv'o kaj sign'is kruc'o'n sur Orm, sur li'a frunt'o kaj brust'o kaj man'o'j, dum li el'dir'is ben'o'j'n.
—Mi jam kutim'iĝ'as, dir'is Orm post la ben'ad'o; ĉar tio ĉi ne est'is tiel mal'facil'a, kiel kiam la ali'a mi'n asperg'is per bala'il'o.
Ĉiu'j est'is en akord'o pri tio, ke est'as ne'ebl'e edz'ig'i ne'bapt'it'o'n en la monaĥ'ej'a kapel'o kaj ke ĉio okaz'u en la kamer'o de la episkop'o.
Orm kaj Ylva genu'fleks'is sur du pre ̧benketoj antaŭ la episkop'o.
—Far'i tio'n vi cert'e ne hav'as kutim'o'n, dir'is Ylva.
—Pli ol la pli'mult'a'j mi genu'fleks'is, dir'is Orm, kiam mi viv'is inter la andaluz'o'j; sed est'as bon'a afer'o, ke mi ne bezon'as frap'i la frunt'o'n kontraŭ la plank'o'n.
Kiam la episkop'o ven'is ĝis tie en la admon'o'j kaj ordon'is al ili, ke ili mult'ig'u si'n kaj akord'iĝ'u bon'e en la viv'o, ili kap'jes'is konsent'e. Sed kiam li ordon'is al Ylva, ke ŝi sub'iĝ'u sub si'a edz'o en ĉio, ili rigard'is unu la ali'a'n.
—Mi far'os mi'a'n plej'ebl'o'n, dir'is Ylva.
—Est'os laŭ'pov'e en la komenc'o, dir'is Orm, ĉar tiu'n kutim'o'n ŝi cert'e ne abund'e posed'as. Sed se bezon'e, mi help'os al ŝi memor'i tiu'n ordon'o'n.
Kiam ĉio est'is pret'a kaj ĉiu'j dezir'is al ili bon'a'n feliĉ'o'n kaj mult'a'j'n infan'o'j'n, la episkop'o komenc'is mal'trankvil'ig'i si'n pri ili'a nupt'o'nokt'o. Ĉar en la monaĥ'ej'o io tia ne pov'us okaz'i, eĉ ne en ĝi'a gast'ig'ej'o; kaj li sci'is pri neni'u lok'o en la urb'o, kie ili pov'us loĝ'i.
—Mi ir'os kun Orm, dir'is sen'zorg'e Ylva. Kio taŭg'as al li, tio taŭg'as al mi.
—Vi ne pov'as dorm'i kun li inter la vir'o'j ĉe la bivak'fajr'o'j, dir'is tim'e la episkop'o. Sed Orm dir'is: Frat'o Willibald ili'n akompan'is al la urb'o'pord'eg'o por mal'ferm'ig'i al ili la flank'a'n pord'o'n. Tie ili post dank'ad'o'j for'ir'is de li kaj mal'supr'e'n'ir'is al la ŝip'kaj'o'j. Rapp met'is du ŝip'an'o'j'n sur la ŝip'o por ĝi'n gard'i kontraŭ ŝtel'ist'o'j; ili diligent'e drink'is en si'a sol'ec'o, tiel ke ili'a dorm'o aŭd'iĝ'is distanc'e. Orm ili'n sukces'is vek'i kaj ili'n ordon'is asist'i li'n, mov'ant'e la ŝip'o'n sur la river'o'n; kaj malgraŭ tio, ke ili mal'lert'um'is, ili fin'e sukces'is. La ankr'o est'is mal'lev'it'a, kaj la ŝip'o rajd'ad'is kontraŭ la flu'o.
—Kaj nun mi ne bezon'as vi'n tie ĉi, li dir'is.
—Kiel ni ating'as la bord'o'n de tie ĉi, ili dir'is.
—Mal'long'a distanc'o por brav'a'j naĝ'ant'o'j, li dir'is.
Ambaŭ dir'is, ke ili est'as ebri'a'j kaj ke la akv'o est'as mal'varm'a.
—Est'as al mi mal'oportun'e atend'i ĝis pli'bon'iĝ'os tiu'j afer'o'j, dir'is Orm.
Dir'int'e li kapt'is unu je la nuk'o kaj zon'o kaj li'n kap'antaŭ'e ĵet'is en la river'o'n; la ali'a tiam sekv'is ne atend'ant'e pli'a'n persvad'o'n. El la mal'lum'o oni aŭd'is ili'n tus'ant'e kaj snuf'ant'e naĝ'i kontraŭ la bord'o.
—Neni'u ni'n ĝen'as nun, dir'is Orm.
—Pri ĉi tia nupt'o'lit'o mi ne plend'as, dir'is Ylva.
Ili ek'dorm'is mal'fru'e en tiu vesper'o kaj bon'e dorm'is.
Kiam la send'it'o'j en la post'a tag'o paŝ'is ĝis antaŭ reĝ'o Ethelred, kun Gudmund kaj Orm en si'a akompan'o, la reĝ'o est'is plej bon'humor'a kaj amik'e ĉiu'j'n akcept'is. Li laŭd'is ambaŭ ĉef'ul'o'j'n pro ili'a sopir'o al la bapt'o kaj vol'is ek'sci'i, ĉu ili si'n sent'as komfort'a'j en Westminster.
Gudmund en la antaŭ'a vesper'o hav'is grand'a'n ebri'o'n kaj ankoraŭ parol'is mal'klar'e; kaj ambaŭ opini'is, ke ili bon'e pov'as jes'i la demand'o'n de la reĝ'o.
La du episkop'o'j dev'is rakont'i pri si'a misi'o kaj kiel ĉio kontrakt'iĝ'is inter ili kaj la fremd'ul'o'j, kaj ĉiu'j en la hal'o zorg'em'e tio'n aŭskult'is. La reĝ'o sid'is sub baldaken'o, kun kron'o sur la kap'o kaj sceptr'o en la man'o. Orm opini'is, ke tio est'as por li nov'spec'a reĝ'o post Almansur kaj reĝ'o Harald. Li est'is alt'statur'a kaj impon'a vir'o, volv'it'a en velur'mantel'o kaj pal'haŭt'a, kun mal'dens'a brun'a barb'o kaj grand'a'j okul'o'j.
Kiam la episkop'o'j en si'a raport'ad'o ven'is al la arĝent'o, kiu est'u pag'it'a, reĝ'o Ethelred subit'e per grand'a fort'o frap'is si'a'n sceptr'o'n sur la brak'apog'il'o'n de la tron'o, kaj ĉiu'j en la hal'o sku'iĝ'is.
—Vid'u, li dir'is al la ĉef'episkop'o, kiu sid'is apud li sur pli mal'alt'a seĝ'o: kvar muŝ'o'j'n unu'frap'e; kaj tamen tio ĉi est'as mal'bon'a frap'il'o.
La ĉef'episkop'o dir'is, ke li ne kred'as, ke mult'a'j reĝ'o'j pov'as tio'n ripet'i kaj ke ĝi atest'as pri bon'a lert'o kaj favor'a bon'ŝanc'o. La reĝ'o kontent'e rid'is; kaj post tio la send'it'o'j daŭr'ig'is si'a'n raport'ad'o'n, kaj ĉiu'j de'nov'e aŭskult'is.
Kiam ili fin'is, la reĝ'o ili'n dank'is laŭd'ant'e ili'a'j'n saĝ'o'n kaj diligent'o'n kaj demand'is la ĉef'episkop'o'n, kio'n oni pens'u pri tio, kio kontrakt'iĝ'is. La ĉef'episkop'o respond'is, ke tio cert'e est'as ŝarĝ'o, sed sen'dub'e la plej ebl'e bon'a; kaj la reĝ'o kap'jes'is.
—Kaj est'as bon'a afer'o, dir'is la ĉef'episkop'o, dolĉ'a por ĉiu'j krist'an'o'j kaj tre plaĉ'a por Di'o, ke ni'a'j pi'a'j send'it'o'j sukces'is varb'i grand'a'j'n milit'ĉef'ul'o'j'n kaj mult'a'j'n vir'o'j'n por Krist'o; kaj pro tio ni ĉiu'j ĝoj'u.
—Tiel est'as, dir'is la reĝ'o.
Nun la episkop'o de Londono murmur'is al Gudmund, ke li est'as en vic'o parol'i, kaj Gudmund vol'em'e paŝ'is antaŭ'e'n. Li dank'is la reĝ'o'n pro ties gast'ig'em'o kaj mal'avar'o kaj dir'is, ke li'a fam'o post tio ĉi ating'os ĝis Ostrogotio kaj eĉ pli for'e'n. Sed pri unu afer'o li vol'us inform'iĝ'i, por ke neni'a'j mal'amik'aĵ'o'j lev'iĝ'u, nom'e kiom long'e daŭr'os, ĝis la arĝent'o ven'os en ili'a'j'n man'o'j'n.
La reĝ'o li'n atent'e rigard'is dum li parol'is, kaj demand'is, kia'j'n mark'o'j'n li hav'as sur si'a vizaĝ'o.
Gudmund respond'is, ke ili est'as mark'o'j de urs'o, kiu'n li foj'e ĉas'is en mal'prudent'a manier'o, tiel ke la urs'o romp'is la lanc'ten'il'o'n, post kiam la lanc'o traf'is al ĝi en la brust'o'n, kaj frap'is li'n per si'a'j ung'eg'o'j, antaŭ ol li trov'is temp'o'n hak'i per la hak'il'o.
Reĝ'o Ethelred mal'hel'iĝ'is aŭd'int'e tio'n.
—En ĉi tiu land'o neniu'j urs'o'j est'as, li dir'is, kaj tio est'as grand'a mank'o. Sed mi'a frat'o, reĝ'o Hug'o de Frank'land'o, send'is al mi du urs'o'j'n, kiu'j pov'as danc'i je grand'a amuz'iĝ'o, kaj ili'n mi volont'e montr'us al vi. Sed nun stat'as tiel mal'bon'e, ke mi'a plej kompetent'a urs'o'dres'ist'o el'ir'is kun Byrhtnoth kaj mal'aper'is en la batal'o. Kaj ne mal'grand'a'n perd'o'n mi per tio sufer'is; ĉar nun ili mal'mult'e danc'as aŭ tut'e neniom, kiam ali'a'j ili'n instig'as.
Gudmund konsent'is, ke tio est'as mal'bon'ŝanc'o.
—Sed ĉiu'j hav'as si'a'j'n propr'a'j'n ĉagren'o'j'n, li dir'is; kaj la ni'a est'as tiu ĉi: kiam ni ricev'os la arĝent'o'n? Reĝ'o Ethelred grat'is al si la barb'o'n kaj rigard'is la ĉef'episkop'o'n.
—Est'as grand'a sum'o, dir'is la ĉef'episkop'o, kaj eĉ ne la potenc'a reĝ'o Ethelred ten'as tiom en si'a'j kest'o'j nun. Tial oni dev'as dis'send'i kolekt'ant'o'j'n al ĉiu'j part'o'j de la land'o por kolekt'i kiom est'as bezon'at'a. Tio pov'as daŭr'i du monat'o'j'n, ebl'e tri.
Gudmund sku'is pro tio la kap'o'n.
—Nun vi dev'as mi'n help'i, skaniano, li dir'is; ĉar tia atend'o est'os tro long'a, kaj mi parol'is ĝis sek'o en la gorĝ'o.
Orm al'paŝ'is kaj dir'is, ke li est'as jun'a kaj ne tre alt'rang'a kaj tial ne dev'us parol'i antaŭ tiel alt'rang'a mastr'o kaj tiel saĝ'a'j hom'o'j; sed ke li tamen dir'os laŭ si'a kapabl'o.
—Ne est'as bagatel'o, li dir'is, atend'ig'i la ĉef'ul'o'j'n kaj la ŝip'an'o'j'n tiel long'e je tio, kio est'as promes'it'a al ili. Ĉar ili est'as vir'o'j kun ŝanĝ'em'a humor'o kaj mal'mult'a pi'o, kaj pov'as okaz'i, ke ili baldaŭ sen'pacienc'iĝ'os sid'ant'e neni'far'a'j en atend'o, hav'int'e tia'n prosper'o'n kaj sci'ant'e, ke abund'a rabot'aĵ'o trov'iĝ'as ĉiu'direkt'e. Tiu Gudmund, kiu'n vi jen vid'as, est'as mild'a kaj gaj'a dum ĉio marŝ'as laŭ li'a vol'o; sed koler'a li kaŭz'as terur'o'n en eĉ la plej sen'tim'a'j ĉirkaŭ tut'a Balt'a Mar'o kaj kur'ant'e renvers'as kaj urs'o'j'n kaj vir'o'j'n; kaj li'n akompan'as berserk'o'j preskaŭ sam'e danĝer'a'j kiel li mem.
Ĉiu'j rigard'is al Gudmund, kiu ruĝ'iĝ'is kaj klar'ig'is al si la gorĝ'o'n; kaj Orm daŭr'ig'is: —Kaj Thorkel kaj Jostein est'as sam'spec'a'j, kaj ili'a'j ŝip'an'o'j est'as sam'e ne'brid'ebl'a'j kiel tiu'j de Gudmund. Tial est'us bon'e, se vi pov'us liver'i la du'on'o'n de la sum'o nun tuj. Tiam la pacienc'o pov'us daŭr'i pli bon'e, ĝis la rest'o est'os kolekt'it'a.
Aŭd'int'e tio'n la reĝ'o kap'jes'is kaj rigard'is la ĉef'episkop'o'n kaj de'nov'e kap'jes'is.
—Ĉar kaj Di'o kaj vi, mastr'o reĝ'o, ĝoj'as pro tiu'j, kiu'j ven'is por las'i si'n bapt'i, ebl'e est'us saĝ'e don'i al ili ili'a'n plen'a'n part'o'n nun tuj.
Tiam mult'a'j inter la ali'a'j pri'pens'os, ke krist'an'iĝ'o est'as bon'a afer'o.
Gudmund laŭt'e kri'is, ke tiu'j vort'o'j est'is kvazaŭ li'a'j propr'a'j pens'o'j.
—Kaj se okaz'os kiel nun dir'it'e, li dir'is, mi pov'as promes'i, ke ĉiu ŝip'an'o, kiu akompan'is mi'n ĉi tie'n, krist'an'iĝ'os kun mi.
La ĉef'episkop'o dir'is, ke est'as dolĉ'e tio'n aŭd'i kaj ke bon'a'j instru'ist'o'j tuj ir'os por ili'n prepar'i. Post tio est'is decid'it'e, ke ĉiu'j, kiu'j al'ven'is al la reĝ'o ricev'os si'a'n arĝent'o'n post la bapt'o; kaj al la batal'ant'ar'o ĉe Maeldun tri'on'o est'u tuj send'it'a, kaj la rest'aĵ'o post ses semajn'o'j.
Kiam ili post'aŭdienc'e for'ir'is, Gudmund mult'o'n dir'is al Orm dank'ant'e pro la help'o.
—Pli saĝ'a'j'n vort'o'j'n mi neniam aŭd'is de tiel jun'a vir'o, li dir'is; kaj cert'e est'as, ke vi nask'iĝ'is ĉef'ul'o. Est'as grand'a gajn'o por mi, ke mi ricev'os ĉiu'n mi'a'n arĝent'o'n nun; ĉar pov'as okaz'i, ke ĉe la fin'o la part'o'j de mult'a'j est'os mal'abund'a'j. Tial mi kun volont'o vol'as vi'n rekompenc'i pro tio; kaj ricev'int'e la mi'a'n mi don'os al vi kvin mark'o'j'n.
—Unu afer'o'n mi rimark'is, dir'is Orm, nom'e ke vi est'as hom'o tro modest'a malgraŭ vi'a saĝ'o. Se vi est'us ordinar'a ĉef'ul'et'o kun kvin aŭ ses ŝip'o'j, kaj sen grand'a fam'o, tiam vi pov'us don'i al mi kvin mark'o'j'n pro tia serv'o. Sed al person'o tiel fam'a kiel vi, vast'e trans la lim'o'j de Sveoregno, tio ne dec'as, kaj ankaŭ ne dec'as al mi ĝi'n akcept'i.
Ĉar tio mal'pli'ig'us vi'a'n reputaci'o'n.
—Pov'as est'i ver'o tio, kio'n vi dir'as, dir'is Gudmund. Kio'n vi far'us, se vi est'us mi? —Mi kon'as hom'o'j'n, kiu'j don'us dek kvin mark'o'j'n pro tia serv'o, dir'is Orm. Tio'n Styrbjörn far'us. Kaj Thorkel don'us dek du. Kaj mi kon'as iu'j'n, kiu'j neni'o'n don'us. Sed mi ne vol'as konsil'i al vi en tio ĉi; kaj ni est'os sam'e bon'a'j amik'o'j, kiel ajn vi far'os.
—Ne est'as facil'e mem preciz'e sci'i, kiel fam'a oni est'as, dir'is ĉagren'e Gudmund kaj for'ir'is pens'ant'e.
En la sekv'a dimanĉ'o ĉiu'j est'is bapt'it'a'j en la grand'a preĝ'ej'o. La pli'mult'o de la pastr'o'j vol'is, ke la bapt'o okaz'u ĉe la river'o, kiel de antikv'e est'is la kutim'o ĉe pagan'bapt'o'j; sed kaj Gudmund kaj Orm firm'e deklar'is, ke al neni'a tremp'ad'o ili si'n sub'met'os. Tiu'j du marŝ'is unu'a'j, sen kap'vest'o'j kaj kun long'a'j blank'a'j mantel'o'j kun ruĝ'a'j kruc'o'j al'kudr'it'a'j antaŭ'e; mal'antaŭ'e sekv'is ili'a'j ŝip'an'o'j kaj ankaŭ ili port'is mantel'o'j'n en tia nombr'o, kiom sufiĉ'is por tiel grand'a ar'o.
Neni'u el ili de'met'is si'a'j'n arm'il'o'j'n; ĉar Orm kaj Gudmund dir'is, ke ili mal'oft'e for'met'as si'a'j'n glav'o'j'n, kaj plej mal'oft'e en fremd'a land'o.
La reĝ'o mem sid'is en la absid'o, kaj la preĝ'ej'o est'is plen'a de hom'o'j; kaj inter la spekt'ant'o'j trov'iĝ'is ankaŭ Ylva. Orm tim'is ŝi'n el'montr'i, ĉar li nun opini'is, ke ŝi est'as pli bel'a ol iam, kaj tim'is, ke ŝi est'os for'ŝtel'it'a. Sed ŝi deklar'is, ke ŝi vol'as ĉe'est'i en la preĝ'ej'o por vid'i kiom pi'a Orm aspekt'os, kiam akv'o flu'et'os laŭ li'a nuk'o. Ŝi sid'is kun frat'o Willibald, kiu mal'permes'is al ŝi rid'i pri la blank'a'j mantel'o'j; kaj episkop'o Poppo ofic'is inter la bapt'ant'o'j malgraŭ tio, ke li si'n sent'is kaduk'a. Li bapt'is Orm, kaj la episkop'o de Londono bapt'is Gudmund; kaj post tio ses pastr'o'j ek'labor'is bapt'ant'e la ŝip'an'o'j'n laŭ ebl'a rapid'o.
Post la bapt'o Gudmund kaj Orm al'paŝ'is la reĝ'o'n. Li donac'is al ĉiu el ili or'o'ring'o'n esprim'ant'e dezir'o'n, ke Di'o est'ont'ec'e ŝirm'u ili'n, kaj vol'is, ke ili baldaŭ ven'u por vid'i li'a'j'n urs'o'j'n, kiu'j rimark'ind'e pli'bon'ig'is si'a'n danc'ad'o'n.
En la post'a tag'o la arĝent'o est'is pag'it'a al la bapt'it'o'j far'e de la skrib'ist'o'j kaj trezor'mastr'o, kaj grand'a ĝoj'o reg'is en ĉiu'j. Mal'plej ĝoj'is la ŝip'an'o'j de Orm, el kiu'j ĉiu dev'is pag'i al li du oer'o'j'n pro si'a bapt'o; sed neni'u elekt'is la mal'pli kar'a'n anstataŭ'a'n el'voj'o'n lukt'i kontraŭ li.
—Per tio mi konstru'ig'os preĝ'ej'o'n hejm'e, dir'is Orm, kiam li for'met'is tiu'n mon'o'n en si'a'n kest'o'n.
Post tio li met'is dek kvin mark'o'j'n en sak'et'o'n kaj ir'is kun ili al la episkop'o de Londono kaj ricev'is de li bon'kvalit'a'n ben'o'n; kaj post'tag'mez'e Gudmund sur'tret'is la ŝip'o'n de Orm ten'ant'e la sam'a'n sak'o'n en'man'e, tre ebri'a kaj en lum'a anim'stat'o. Li dir'is, ke nun ĉio li'a est'is kalkul'it'a kaj en'pak'it'a, kaj tio est'is pez'a tag'labor'o.
—Kaj mi pri'pens'is vi'a'j'n vort'o'j'n, li dir'is, kaj vi prav'e dir'is, ke mi, hav'ant'e mi'a'n reputaci'o'n, ne pov'as donac'i al vi kvin mark'o'j'n. Jen mi anstataŭ'e don'as al vi dek kvin; kaj tio des pli dec'as, nun kiam Styrbjörn for'pas'is.
Orm dir'is, ke jen io ne'atend'it'a, sed ke li ne vol'as rifuz'i tia'n donac'o'n de tia hom'o. Re'donac'e li don'is al Gudmund si'a'n andaluz'a'n ŝild'o'n, la sam'a'n kiu'n li port'is en la lukt'o kontraŭ Sigtrygg en la hal'o de reĝ'o Harald.
Ylva dir'is, ke ŝi ĝoj'as vid'ant'e, ke Orm montr'as lert'ec'o'n je kolekt'ad'o de arĝent'o; ĉar ŝi ne kred'as, ke ŝi mem est'as tre kapabl'a pri tio, kaj ŝajn'as al ŝi probabl'e, ke ili hav'os mult'a'j'n infan'o'j'n.
Tiu'vesper'e Orm kaj Ylva sid'is ĉe episkop'o Poppo adiaŭ'ant'e li'n; ĉar nun ili hav'is urĝ'o'n vel'i hejm'e'n. Ylva plor'is kaj trov'is mal'facil'e dis'iĝ'i de la episkop'o, kiu'n ŝi nomad'is si'a du'a patr'o, kaj ankaŭ li ek'hav'is larm'o'j'n en la okul'o'j.
—Se mi est'us mal'pli kaduk'a, li dir'is, mi akompan'us vi'n, ĉar en Skanio mi ebl'e ankoraŭ pov'us est'i util'a. Sed ĉi tiu'j mal'jun'a'j krur'o'j al neni'o taŭg'as nun.
—Sed frat'o Willibald taŭg'e vi'n anstataŭ'as, dir'is Orm, kaj kun li ni sent'as ni'n bon'e, kaj Ylva kaj mi. Kaj est'us bon'e, se li vol'us ni'n akompan'i, kiam vi mem ne pov'as, por fort'ig'i en ni la krist'an'ec'o'n, kaj ebl'e ankaŭ en ali'a'j. Domaĝ'e, ke li si'n sent'as tiel mal'komfort'a inter norman'o'j.
La episkop'o dir'is, ke Willibald el li'a'j pastr'o'j est'as la plej saĝ'a kaj ĉiam tre util'a en si'a ag'ad'o.
—Plej sukces'a li est'as en konvert'ad'o, li dir'is, malgraŭ tio, ke li pro si'a'j grand'a'j fervor'o kaj ard'o hav'as fort'a'n inklin'o'n grumbl'ad'i pri pek'o kaj mal'fort'o. Prefer'e ni li'n mem demand'u pri tio ĉi; ĉar ne'volont'ul'a'n pastr'o'n mi ne vol'as don'i al vi.
En'ven'int'e kaj inform'iĝ'int'e Willibald kun ĉagren'a ton'o demand'is, kiam ili intenc'as for'vel'i. Orm respond'is, ke kred'ebl'e morgaŭ, se la veter'o rest'os bon'a.
Frat'o Willibald sku'is la kap'o'n.
—Est'as mal'bon'e don'i al mi tiel mal'long'a'n temp'o'n por met'i ĉio'n en ord'o, li dir'is. Mi vol'as kun'port'i abund'o'n da ŝmir'aĵ'o'j kaj kurac'il'o'j, kiam mi ir'os en la land'o'n de la mal'lum'o kaj per'fort'ul'o'j.
Sed ĉio pret'iĝ'os, per help'o de Di'o, se mi rapid'os; ĉar kun vi du mi volont'e vojaĝ'os.
Orm ir'is al Gudmund kaj pet'is li'n, ke li trans'don'u al Thorkel salut'o'n, ke Orm ne re'ven'os al la batal'ant'ar'o, sed intenc'as re'ir'i hejm'e'n nun. Gudmund mal'ĝoj'iĝ'is pro tio kaj prov'is persvad'i li'n ŝanĝ'i si'a'n intenc'o'n; sed Orm dir'is, ke li'a bon'ŝanc'o last'a'temp'e est'is tiel favor'a, ke ĝi ne pov'os rest'i tia dum long'e.
—Neni'o rest'as al mi far'end'a en ĉi tiu land'o, li dir'is. Kaj se vi mem hav'us tia'n vir'in'o'n en la ŝip'o kiel Ylva, vi ne vol'us ŝi'n kun'port'i al hord'o de sen'okup'a'j vir'o'j, kiu'j kun lang'o ekster buŝ'o post'kur'as ĉiu'n vir'in'o'n, kiu'n ili vid'as. Tio kaŭz'us al mi mult'a'j'n lukt'o'j'n kaj mi vol'as pac'e est'i kun ŝi nun. Kaj tio'n ankaŭ ŝi vol'as.
Gudmund re'kon'is, ke kiu ajn vir'o pov'us du'on'frenez'iĝ'i nur rigard'ant'e al Ylva, eĉ dum nur mal'long'a temp'o. Kaj post ĝust'a pri'pens'ad'o, li dir'is, ankaŭ li mem prefer'us hejm'e'n'vel'i al Bråviken nun, ĉar la abund'o da arĝent'o en la ŝip'o kaŭz'as tim'a'n sent'o'n en li. Sed li dev'as re'ir'i al si'a'j ali'a'j ŝip'an'o'j, kaj liver'i inform'o'n al Thorkel kaj Jostein pri tio, kio est'as decid'it'a pri la arĝent'o.
—Ĉi tie mi'a'j ŝip'an'o'j nun est'as pri'rab'at'a'j de lert'a'j vir'in'o'j, kiu'j ar'iĝ'as ĉirkaŭ ili'a'j riĉ'aĵ'o'j kaj ebri'ig'int'e ili'n serĉ'ad'as arĝent'o'n en pantalon'o'j kaj kamizol'o'j. Tial est'as prefer'ind'e, ke mi rem'u kun vi, se mi ĝust'a'temp'e pov'as trov'i mi'a'j'n ŝip'an'o'j'n.
Ili ir'is adiaŭ'i reĝ'o'n Ethelred kaj la ĉef'episkop'o'n kaj vid'is la urs'o'j'n danc'i tre mir'ind'e sur ili'a'j post'a'j pied'o'j. Post'e ili blov'ig'is korn'o'j'n, kaj la ŝip'an'o'j ek'sid'is ĉe la rem'il'o'j, kie mult'a'j komenc'e mal'lert'ad'is pro lac'o kaj ebri'o. Ili rapid'e mov'iĝ'is laŭ la direkt'o de la flu'o, kaj ĉi tiu'n foj'o'n la gard'o'ŝip'o'j ne blok'ad'is al ili la voj'o'n malgraŭ tio, ke la ŝip'an'ar'o'j trans'kri'is mult'a'j'n bon'a'j'n konsil'o'j'n. La nokt'o'n ili pas'ig'is mal'antaŭ la river'buŝ'o; kaj tie Gudmund kaj Orm dis'ir'is kaj si'n direkt'is ĉiu laŭ si'a direkt'o.
Ylva bon'e el'ten'is la ond'ad'o'n; sed ŝi tamen dezir'is, ke la vojaĝ'o ne daŭr'u long'e, ĉar est'is por ŝi mal'vast'e en la ŝip'o. Orm ŝi'n konsol'is, dir'ant'e ke la veter'o ordinar'e est'as plej'ebl'e bon'a en ĉi tiu sezon'o kaj apenaŭ kaŭz'os mal'fru'o'n.
—Kaj ceter'e ni nur hav'as ni'a'n afer'o'n sur la ŝton'dekliv'o apud Jellinge, li dir'is, kaj tio ne mult'e pli'long'ig'as la voj'o'n.
Ylva dub'is, ĉu est'as prudent'e pren'i la kol'ĉen'o'n nun, kiam neni'u sci'as kiel stat'as la afer'o'j en Jutlando kaj eĉ ne kiu sid'as en Jellinge. Sed Orm dir'is, ke li vol'as tio'n far'i nun tuj.
Kaj kiu ajn okup'as Jellinge nun, li dir'is, ĉu est'as reĝ'o Sven aŭ reĝ'o Erik, plej ne'ver'ŝajn'a est'as li'a sid'ad'o tie dum tiu ĉi sezon'o, kiam ĉiu'j reĝ'o'j prefer'as batal'i. Ni al'bord'iĝ'os tie en la nokt'o, kaj se ĉio marŝ'os bon'e, neni'u ni'n ĝen'os.
Frat'o Willibald trov'is bon'a'n komfort'o'n en la ŝip'o malgraŭ tio, ke li ne trov'is vund'o'j'n kaj mal'san'o'j'n per kiu'j si'n okup'i. Li volont'e sid'is ĉe Rapp, kiam tiu stir'is, kaj demand'is li'n pri la Sud'land'o kaj li'a'j aventur'o'j tie; kaj malgraŭ tio, ke Rapp neniam dir'is mult'a'j'n vort'o'j'n si'n'sekv'e, est'is vid'ebl'e, ke tiu'j du komenc'is bon'e amik'iĝ'i.
Ili rond'ir'is ter'lang'o'n de Jutlando kaj si'n direkt'is sud'e'n laŭ la bord'o renkont'ant'e neni'a'j'n ŝip'o'j'n; sed nun dev'ig'is ili'n kontraŭ'a vent'o al fort'a rem'ad'o, kaj unu foj'o'n ili dev'is al'bord'iĝ'i atend'ant'e pli favor'a'n veter'o'n. Ili en nokt'a mal'lum'o rem'is kontraŭ la river'buŝ'o ĉe Jellinge, sed jam ek'krepusk'is iom'et'e kiam Orm al'bord'ig'is la ŝip'o'n iom distanc'e de si'a cel'o. Li ordon'is, ke frat'o Willibald kaj Rapp kun du bon'a'j ŝip'an'o'j li'n akompan'u; sed Ylva rest'u en la ŝip'o. Pri tio ŝi ne est'is kontent'a, sed li dir'is, ke tiel est'os.
—Pri tia'j afer'o'j mi decid'as, li dir'is, kiel ajn est'os pri ali'a'j. Frat'o Willibald kon'as la lok'o'n sam'e bon'e kiel vi; kaj se ni renkont'os vir'o'j'n kaj est'os batal'o, nun kiam jam komenc'is tag'iĝ'i, est'as pli sekur'e hav'i vi'n tie ĉi. Ni baldaŭ re'ven'os.
Ili ir'is de la strand'o kontraŭ la re ̧bieno kaj pas'is agr'o'j'n sud'e de ĝi. Frat'o Willibald dir'is, ke rest'as nur mal'long'a distanc'o ĝis la dekliv'o, kiam paŝ'o'j kaj vok'o'j de vir'o'j subit'e aŭd'iĝ'is de la pont'o en la mal'dekstr'a flank'o.
Brut'ar'o ven'is, pel'at'a de plur'a'j vir'o'j.
—Pli bon'e ili'n mort'ig'u, dir'is Rapp kaj pes'is si'a'n lanc'o'n en la man'o.
Frat'o Willibald tuj kapt'is li'a'n brak'o'n kaj sever'e mal'permes'is al li tia'n per'fort'o'n kontraŭ hom'o'j, kiu'j neni'o'n mal'amik'a'n far'is. Orm dir'is, ke apenaŭ neces'os, se ili rapid'os.
Ili nun kur'is kontraŭ la dekliv'o, kaj la vir'o'j mal'antaŭ la bov'in'o'j halt'is kaj rigard'is ili'n kun surpriz'o.
—Kies hom'o'j vi est'as? ili demand'is.
—De reĝ'o Harald, dir'is Orm.
—La mal'grand'a pastr'o! kri'is unu el la bov'pel'ant'o'j. Est'as la mal'grand'a pastr'o, kiu est'is ĉe reĝ'o Harald! Ili est'as mal'amik'o'j! Kur'u vek'i la hom'o'j'n! Rapp kaj tiu'j du ŝip'an'o'j, kiu'j akompan'is li'n, nun persekut'is la bov'pel'ant'o'j'n; sed la brut'o'j blok'is la voj'o'n, tiel ke la distanc'o inter ili long'iĝ'is. Orm kur'is al la dekliv'o kun frat'o Willibald, kaj tiu tuj montr'is la tri ŝton'o'j'n. Tie est'is la kol'ĉen'o, kie ĝi est'is met'it'a.
—Nun ni dev'as kur'i, dir'is Orm kaj ĝi'n met'is sub la vest'o'j'n.
En la re ̧bieno aŭd'iĝ'is nun bru'o kaj kri'o'j; kaj kiam ili ating'is Rapp kaj li'a'j'n du ŝip'an'o'j'n, tiu grumbl'is pro tio, ke li ne ĝust'a'temp'e atak'is la bov'pel'ant'o'j'n. Si'a'n lanc'o'n li pro ĉagren'o for'ĵet'is sur unu el ili, kiu nun kuŝ'is antaŭ la pord'o.
—Sed tio ne mult'e util'is, li dir'is, kaj mi perd'is bon'a'n lanc'o'n.
Ili nun re'kur'is laŭ plej'ebl'a kapabl'o tra la agr'o'j, kaj baldaŭ ili aŭd'is laŭt'a'j'n vok'o'j'n mal'antaŭ si kaj ĉeval'a'j'n huf'o'frap'o'j'n. Rapp est'is, kun si'a nur'a okul'o, akr'e'vid'a hom'o; li kaj Orm re'rigard'is super'ŝultr'e dum la kur'o.
—Jen ven'as reĝ'o Sven mem, dir'is Orm; ne mal'grand'a honor'o tio est'as.
—Kaj li'n urĝ'o pel'as, dir'is Rapp, ĉar li forges'is plekt'i la barb'o'j'n.
Frat'o Willibald ne est'is tiel jun'a kiel la ali'a'j; sed li brav'e kur'is per si'a'j mal'long'a'j krur'o'j kun si'a pastr'o'mantel'o alt'e fiks'it'a.
—Jen ili est'as nun! kri'is Orm. Mark'u ili'n nun per la lanc'o'j! En sam'a moment'o li mem ek'halt'is kaj ĵet'is si'a'n lanc'o'n kontraŭ la plej proksim'a, vir'o sur grand'a ĉeval'o, kiu preter'pas'is reĝ'o'n Sven.
La vir'o sukces'is baŭm'ig'i la ĉeval'o'n, kiam li vid'is la lanc'o'n ven'i; ĝi profund'e penetr'is la brust'o'n de la ĉeval'o, kiu fal'is antaŭ'e'n kaj rul'iĝ'is kun la vir'o sub si. La vir'o'j kun Rapp ĵet'is kontraŭ reĝ'o Sven, sed ne traf'is, kaj nun tiu est'is tre proksim'a al ili, kaj ne rest'is pli da lanc'o'j.
Frat'o Willibald si'n klin'is kaj trov'is bon'a'n ŝton'o'n kaj ĝi'n ĵet'is per ĉiu'j si'a'j fort'o'j.
—Am'u vi'a'n proksim'ul'o'n, li kri'eg'is ĵet'ant'e.
La ŝton'o traf'is kun krak'o al reĝ'o Sven sur la buŝ'o'n, kaj mez'e en kri'o de koler'o li mal'rekt'iĝ'is sur la ĉeval'o kaj glit'is sur la grund'o'n.
—Jen pastr'o, kiu'n mi nom'as bon'a, dir'is Rapp.
La ali'a'j en la akompan'o urĝ'iĝ'is zorg'ant'e pri reĝ'o Sven, kaj Orm kaj li'a'j ŝip'an'o'j ating'is la ŝip'o'n, spir'eg'ant'a'j sed sen vund'o'j. Orm kri'is al la rem'ant'o'j, ke ili tuj ek'ir'u, dum li kaj la ali'a'j el'vad'is kaj est'is tir'at'a'j en la ŝip'o'n; kaj ili jam for'mov'is si'n je kelk'a distanc'o, kiam rajd'ant'o'j far'iĝ'is vid'ebl'a'j sur la strand'o. Jam komenc'iĝ'is blov'i de'nov'e en la krepusk'o, kaj nun la vent'o blov'is de ĝust'a direkt'o, kaj ili rapid'e mov'iĝ'is for, pel'at'a'j kaj de rem'il'o'j kaj de vel'o.
Orm don'is al Ylva la kol'ĉen'o'n kaj dir'is al ŝi, kio okaz'is; kaj Rapp est'is mal'pli ŝpar'vort'a ol kutim'e, kiam li rakont'is pri la ĵet'o de la mal'grand'a pastr'o.
—Mi esper'as, ke est'is dolor'a frap'o, dir'is Ylva.
—Kaskad'is sang'o ĉirkaŭ la faŭk'o, kiam li fal'is, dir'is Rapp. Mi disting'e vid'is.
—Mal'grand'a pastr'o, dir'is Ylva, mi ver'e em'as vi'n kis'i pro tiu frap'o.
Orm rid'is.
—Jen kio'n mi ĉiam plej tim'is, li dir'is, ke vi komenc'os amik'um'i kun pastr'o'j pro vi'a pi'ec'o.
Frat'o Willibald deklar'is tre decid'e, ke li ne aspir'as kis'o'n; sed li ne aspekt'is mal'kontent'a pri la laŭd'o, kiu'n li aŭd'is.
—Tiu'n kis'o'n reĝ'o Sven ne baldaŭ forges'os, dir'is Orm; laŭ si'a kutim'o li ne las'as tia'j'n afer'o'j'n sen venĝ'o. Se ni sukces'e re'ven'os hejm'e'n, mi'a patr'in'o dev'as urĝ'e ek'pak'i; ĉar por ni est'os plej sekur'e en la arb'ar'o'j, kie'n neni'u reĝ'o ven'as. Kaj supoz'ebl'e tie mi dev'os konstru'ig'i mi'a'n preĝ'ej'o'n.
Kaj pri tio, kio post'e okaz'is al Orm, en la arb'ar'a region'o apud la lim'o, ankaŭ est'os rakont'at'e: pri li'a fervor'o por la krist'an'ism'o, kaj la sukces'a konvert'ad'o de frat'o Willibald; pri ili'a'j ĉagren'o'j kaŭz'at'a'j de la smolandanoj, kaj lukt'o'j kontraŭ ili; kaj pri tio, kiel re'ven'is la ur'o'bov'o'j.
http://www.omnibus.se/ink'o ISBN 91-7303-010-4 263
Brul'a turment'o
buŝ'e sen'lac'a
for'os el dent’ pro
put'o kurac'a:
sekv'os tuj sent'o
glat'a kaj pac'a. Solve vincla reis,
profer lumen caecis,
mala nostra pelle,
bona cun ???a posce! Lang'o kaj gorĝ'o rasp'iĝ'as
—Se vi est'as bard'o, vi trink'u, dir'is reĝ'o Harald; sed trink'int'e vi far'u poem'o'n. La sitel'o est'is plen'ig'it'a por Toke, kaj li ĝi'n met'is ĉe la buŝ'o kaj trink'is klin'ant'e la kap'o'n ĉiam pli mal'antaŭ'e'n; ĉiu'j en la kamer'o de la reĝ'o apog'is la opini'o'n, ke ne mult'a'j sitel'o'j est'is mal'plen'ig'it'a'j pli rapid'e ol tiu. Li nun pri'pens'is, dum li for'viŝ'is ŝaŭm'o'n de la barb'o, kaj post'e el'dir'is, per voĉ'o pli laŭt'a ol antaŭ'e:
de l’ gast'a fremd'ul'o: ho, ke
la reĝ'o potenc'a dediĉ'as unu pokal'o'n al Toke! Mult'e mi ĝem'is sen bier’ ,
La vir'o'j en la kamer'o trov'is bon'e el'pens'it'a la strof'o'n de Toke kaj reĝ'o Harald dir'is: —Mal'mult'as jam poet'o'j, kaj plej mal'oft'e oni nun'temp'e vid'as tia'j'n, kiu'j sci'pov'as far'i strof'o'j'n sen long'daŭr'a grumbl'ad'o. Al mi mult'a'j ven'is kun ”drap'o'j” kaj ”flok'o'j”, kaj est'is ĉagren'e ili'n vid'i sid'ant'a'j kun naz'o pend'ant'a en bier'o'n kaj ne'kapabl'a'j el'prem'i poem'o'n, post kiam ili el'dir'is la kun'port'it'a'n. Mi plej mult'e ŝat'as tiu'j'n, el kiu'j verŝ'iĝ'as la vers'o'j facil'e, tiel ke ili pov'as ĉiu'tag'e sub'ten'i ĝoj'o'n en la hal'o; kaj ŝajn'as al mi, Toke de Lister, ke vi est'as pli lert'a ol ali'a'j, kiu'j'n mi aŭskult'is de tiam, kiam mi gast'ig'is Einar Tost'o'gaj'o'n kaj Vigfus Viga-Glumsson. Vi ambaŭ rest'os ĉe mi dum la jul'o, kaj ankaŭ vi'a'j ŝip'an'o'j; kaj bier'o'n vi ricev'os el la plej bon'a, ĉar tiom valor'a mi opini'as vi'a'n donac'o'n.
lukt'is-rem'is sen bier’ ,
glor'o'n, fil'o de Gormo, kiu
mi'n ne lasemis sen bier’ !
N A Ü A Ĉapitr'o: Kiel oni pri'drink'is jul'o'n ĉe reĝ'o Harald Blu'dent'a.
Varm'a bier’ por frid'a vir’ ,
kaj sam'e por lac'ul'o,
ĉar tio est'as korp-inspir’,
mir'ind'a mens-stimul'o.For al nord’
hered-el'tord'i
Styrbjörn cent
kil'fort'o'j'n rem'as;
brav'a'j vir'o'j
venk'o'rav'a'j
lord'os tuj
sur Erik-bord'o'j.
D E K A Ĉapitr'o: Kiel Orm perd'is si'a'n kol'ĉen'o'n.
̄Ĝoja por mi est'os hor’,
kiam mi vid'os, ke
gru’, cikoni’, anser’
flug'as al nord’ okaz'e.Fi al gru'o; ĉar for
est'os mi en pere’,
kie'n talp'o sub ter’
palp'as mort'int'o'n naz'e.
D E K U N U A Ĉapitr'o: Pri la koler'o de frat'o Willibald kaj pri tio kiel Orm svat'iĝ'is.
Kia risk’,
Li al'paŝ'is la kest'o'n kaj ĝi'n mal'ferm'is kaj el'pren'is la en'hav'o'n, kiu est'is la maŭr'a vir'in'o. Ŝi est'is el'ĉerp'it'a kaj mizer'a, ĉar est'is mal'vast'e kaj sufok'e en la kest'o, kaj en ĝi ŝi kuŝ'is dum kelk'a temp'o. Kiam Toke ŝi'n star'ig'is, ŝi re'fal'is pro mal'fort'ec'o kaj kuŝ'is spir'eg'ant'a kaj trem'ant'a kaj aspekt'is du'on'e mort'int'a, ĝis li de'nov'e help'is al ŝi ek'star'i. Ŝi komenc'is plor'i kaj ĉirkaŭ'rigard'is.
ke l’ reĝ'o dan'a
gras'is sur fragil'a klap'o.
kred'ebl'e krev'us
pro l’ post'aĵ'a
prem’ Blu'dent'a?
U N U A Ĉapitr'o: Pri la batal'o kiu okaz'is ĉe Maeldun kaj kio el ĝi el'ven'is.
2.
Tremp'o'n ne tim'is fort'o ŝip'ul'a:
vad'is sang'lup'o'j uest'e'n trans Panton:
rekt'e trans bril'a'n akv'o'n river'a'n
port'is tili'a'j'n ŝild'o'j'n al bord’. 3.
4.
5.
D U A Ĉapitr'o: Pri spirit'a'j afer'o'j.
2.
3.
Jen vel'as la band'o sav'it'a nur
La kant'o bel'e dis'son'is super la river'o en la klar'a vesper'iĝ'o; kaj kapt'int'e la takt'o'n la vir'o'j ĉe la rem'il'o'j bon'e ĝi'n sekv'is kaj opini'is, ke tiu kant'et'o ne mal'bon'e serv'as instig'il'e por la rem'ad'o.
— akcept'u, Di'sinjor’! —
naĝ'int'a danĝer'spit'a sur la flu’
de la pek-horor’.
ĉi hom'o'j kaj nom'as vi'n kun estim’,
hav'int'a'j diabl'o'n ĵus en anim’:
akcept'u, Di'sinjor’!
T R I A Ĉapitr'o: Pri ge'edz'iĝ'o kaj bapt'o kaj la arĝent'o de reĝ'o Ethelred.
Bel'as la bril’
de l’kandel'brul’,
sud'a glas’
kaj bon’ pi'ul'a;
tamen plej la bril'a lum’
sub la plor’
en in-okul’.Ven'is vir'o
de l’ mar'a sin’,
bon'a plug'int’
sur kamp'ar'o aŭk'a; ùkaj la nupt'lit'o
por li'a princ'in’
est'as ol pajl’
aŭ ol plum'o'j pli taŭg'a. 2.
K V A R A Ĉapitr'o: Kiel frat'o Willibald instru'is al reĝ'o Sven vort'o'n el la Skrib'o.